Page 206 - ARM_19-1948_04

ն ԱՂՐ11ԼԵ11* ԵՒ ԻՐ Գ Ի Ւ Ղ Ը *ՈՒՄԻՆ0 Ր Ք 1 Ւ Ա Ն ՀԵՏ * ւ ի Համայնավարներու կողմ է , եւ ստանայ իբ

ՇԱՐ ՀրաՀանղձներբ Մոսկուայի կազմած կոմինֆոբմէն։

Նոր կուսակ ց ո ւթեան կ անոնն երը Մ արքս եան

Ֆ՞աԱսա ե ւ ՌուՎաԱիա - Լենինեան գաղափարաբանս ւթեան* ցոլացում -

Լիբանանի պատմական– լեռնադաշտը՝ ՀՊԷ– Ներն են : Այս առթիւ «Փրաւտա»՝ն՝ կբ գրէ թէ նոր

քաան» , երկու Հայկական գիլզեր ունի իր մէշ՝ , կուսակցութեանս սկզբունքներ բ գործադրելով ,

առա Ա*ամուլի ասուլիսի մը առթիւ որ տեղի ունե­ վերք պիտի արուի բանուոր դասակարգին ե լ գի՛–

քխնը, Շխրա-ճէլլաչին ) իսկ երկրորդը Այն՜ ցաւ վերքերս Փարիզի ռումանական գեսպանա — ղացին՚երու շաՀագոբծումին ։ իսկ ձուլումը տեղի

ճարը։ *" ւ/7ան մէք) դեսպանը^ Պ* ՄիՀայել Տրակոմիբեսքօ ունեցած է թէ Համայնավարներու եւ թէ ընկեր

ճէ Աաէին , նո ր, անու՛նով՝ ՛Լ, ի կո լալան , տաս­ Հերքեց Պ * մ՚ի՚֊լ Մոքի ամբաստանութիւննվտրը ; վարակա՛ւն ե բո լ մաքր ագոբհ ում ով , այսինքն %ապ––

ներկու տարուան կեանք ունի , իսկ Այնճաբը նոր, ^՝ Երբեք ) բսալ ք ո բեւէ (Ի ում անաց ի դիւանագէտ գայնական տարրերբ» դուրս ձգելով Հ

ԿեՀ ՐոԼոԲէ ՐԲ՝ աասնամեակը : գաղտ • ի միքոցներով դրամ չէ փոխագրած Ռումա– կոմ ին ֆ-որմբ յա քոզե ցաւ արգիլել որ ԼեՀաո–

Այս երկու դի՛պերը աասը քիլոմեթր Հեռու են նիայէն Ֆ բան սա > կը Հրաւիրենք մեղ ամբաատա - տանն ալ Թիթոյի օրինակին Հեաեւի ։ Կը կարծուի

իր-արմէ. մէկը Գամասկոսի խճուղիին վրայ, մ՛իւ՜ նողները) որ ապացոյցներ ներկայացն՛են»։ «Յե– թէ Պօ լէ ոլաւ Պ իր ութր , որ թէ Հանբասպետ ութեան
ոը ՀԼո՚Հլէէ 1
ն ախագաՀն է եւ թէ Համայնավար կուսակցու­
Պէքաան շաաերու կաԲ&իք«վ կը յէչեցսէ Ահ տո յ թուեց ա յն Հետապնդումնե րբ ոբ կտտա բո լած

րարաաեան ղաչտը է իսկ զայն չր Հապա տող լեռնեմ են Փարիզի մէք ) ռում ան ականւ կաղմ ա կերպու­ թեան բնդՀ * քարտուղարը) միացեալ կուսակցու­

բէն երկուքը* Շթօրայի վայբէքքիե՝ կր նմանին թեանց դէմ Հ թեա՛ն՛ կեդր * կոմիտէի նախադաՀ պիտի նշանակ -

ղո յգ Ա ա ս ի ս լ ե ր ո ւ՛ յ Աւելի Հարազատ կը նկատեն Գես պան ատ ուն ր՛ այսօր երկու ներ կա յա ցուց ի չ - ուի ։ Երկու քարտուղարն՛եր պիտի ն շան ա կո լին ^

Արարատի Հետ բաղդատութիւնը ականատեսներ., ՛՛եր ունի ) քհումանիոյ ֆրանսական դեսպանատան մէկբ Համայնավար ) միւսր ոնկերվաբական է

Ա* Գրական՝ Հեբմոն լեռը) ոբ կը բարձրանայ Պէ– տասր անգամին՛՝ դիմաց ։ Միացեալ այս կուսակցութիւնը գերակշիռ

քաայի Հիւսիս արեւելեան ծայրամասին վրայ ^ իր Ա գրաառնալով 1939^ ֆրանքեւռումտնական դեր մը պիտի կատարէ ՛Վարշալա յի երե ուի * ժ՜ողՈ–

վեհափառ ճերմակութիւնը տեսան եէի դարձնելով մշակութային պայմանագրին խզման , փորձեց վին. մէք) ամէն տեսակ լմհգդիմադիր Հոսանք քրն–

թէ Աուլիայէն եւ թէ Պաղեստինէն : արդարացնել Պուքբէշխ եւ գաւառներուն ֆրանսա­ քուած բլլալով։ Միք"լայիչէքի Հին՝ դիւղացիական

Ահաւասիկ , ը՚-՚կեր Աղբալեան Լիբանանի ան­ կան կաճառին եւ դպրոցներուն փակումբ ; կուսակցութիւնբ շուտով կբ ձուլուի միւս դիւղա­

համար ամարանոցներուն մէքէն^ ա յս վաձՍԷ\ Տեղական թեբթերբ կբ գրեն թէ քիուման իա ցիական կուսակցութեան Հետ , որ մ աս կբ կազմէ

ընտրած էր Հանգստանալու Համար ; կբ շարունակէ խ ս տո ւթ ի լ\նն ե ր գո բնադրել ֆրան­ իբրեւ թէ խառն) իրականին մէքՀ ամա ւնավար կա­

Անկարելի է նկարագ՛րել այն խանդավառ ու - սական Հաստատութեան ց դէմ ։ Փ ա աքէ ր , քհում ա– ռավարութեան ։ Երկրորդական կուսակցութիւն -

թի-նը* որմէ վարակուած էր մեր տաղանդաւոր նիոյ արտաքին նախարար բ է վիրա լոր ական Ր^՜՛ շատոնց ա. կարողութեան դատապարտուած

ընկերը իբ սիրական՝ գ ի ՚ ֊ ղ ի ս Հանդէպ։ Կ ան՚ուխ էն , թացք մբ բռնեց Ց)րան՝սայի դէմ) Գանուբի խոր– են ,

տակաւին նոր Հիմնադրուած ճէլլալին , անիկա ե– Հբդամողովին մէք։

կած էբ այս գիւղը ու առանց տատամսելու^ իր Գասակաբգերոլ պայքարը պիտի սաստկանայ

ամ բողք խւա յողութիւեը յատկացուցած էբ Հոգէ ԱյնուՀետեւ , ֆրանսական՝ ձեռնարկնեբբ գը– « կուլա կիներու գէմ, ե լ արտագրութեան գոր. ֊

կտորի մը ու բնակարանի մը կառուցմա՛ն՛՛յ Տաս– րաւուեցան՝) դպրոցները փակուեցան , Յքր անսւսւ– հակցակա*1\երը ՀետղՀետէ պիտի վախ ո լին կո է.

նամեակի մը ընթացքին* Հետզհետէ երկու յուր կեր ցիներ ձերբակալուեցան , մէկը կղերական մը ոբ խոզի :

ամբոզքացո լցած էինդ ու ին է իւրա յատուկ ճար­ աքորուեցաւ։ Ֆրանսայի լիսէն՚երու եւ Համալսա­ Մ արքսեան տի րակա լո ւթեան՛ դէմ դւ՚ւ՚ող միակ

տարապետութեամբ յաբկեբ ւ Ընկեր Աղբալեան րաններ ու ուսուցիչներու պա յմանագրոլթ իւննե ր բ տիր՛ող ումը կաթոլիկ եկեղեցին է , որ մեհ֊ ազգե–

ինքն էբ եւ յատակագիծ պ ատ ր ա ս տ ո ղր եւ շինու­ քնքուեցան ։ւեր անսերէն լեզուն փոխանակ պարտա– ցոլթիւձն ունի գիւղացիներուն վրայ։ կառավար ու–

թեան Հսկողբ։ Տ աճա խ քա՛– դել կուտաբ ամբողք լոր՜ ի չ Րէէալու , կամաւոր է երկրորդական ոլսման\ց թիւնր կ՚աշխատի չէզաքոցնել անոր ազդեցոլթիլ–

սենեակ մը% սիւն մը եւ կամ պատ մը, պարզապէս մ էք ։ Ասոր փոխարէն • բացուած է ս ո վետ ա կան կա­ նր, անոր Հակադրելով երիտասարդութեան։ «ւ–

մ տքին) մ էք ծն՛ունդ առած նոր՝ «ոճ» մըիր ական ան­ ճառ մը Պուքրէշի մէք է զին :

ցնելու Համար ։ Ո՛– աՀաւասիկ մէքտեղ կուգային ԱՄԷՆ ՏԵՂ. ԶՈՒԼՈՒՄ

մէք մէքի սենեակներ , զարտուղի մառաններ*

սանդուխներու ցանց մը* վեր քապէս կա ռո լց­

ուածք մը յ որ մ ատ խածնել կուտա յ ճաբտաբա - Լ ա Հաստ ան ի մէք շուտով մեծ քայլ մ ը պիտի ՏԻԿԻՆ ԶԱՆԿ ՛ԲԱՑ ՋԷԿ մասնաւոր օդանաւով

պետներուն : Ո՛– նաեւ իւրաքան՚չիլբ– սենեակ կբն– առ՛նուի դէպի խոբՀրդայնացոլմՀ ծայրայեղ եր - Չինաստանէն Ուոշթկթըն՛ մեկնեցալ խնդրելու

քուած էբ մէկուն՝ անունով , էս մէկը Արշակին , կու մ եծ Հ ո ս անքնե ր բ Հ ամ ա յնավաբ եւ բնկեբ - նախադաՀ քՒրումրնէն որ ռազմանիւթ եւ սպաներ՛

վարը՝ գ ի ՚ ֊ ո ի ոլսուցէուՀիին , էս մէկն է լ Գառնի­ ։\ԱՏրակա * պիտի ձուլուին ։ Ասիկա Հետեւանք տրամադրէ Համայն՛ավար բանակին արշաւը կա­

կին* փոքր է , բայց կը սեղմ ուի էնտեղ։ Ո՛– խեղճ է ոչ Համաձա լնոլթեան.\ ե լ ոչ ալ դազափար՚ական սեցնելու Համար :

Կիւղէլեանբ տայ.ի մը Հարկադրուած էբ սե-ւեակխև* իրաւախոՀ ութեան երկու կ ո ւս ա կ ց ո ւթե ան ց մ ի - ք ՀԻՆԳ ՊԵՏՈԻԹԵԱՆ8 սպայակոյտբ պիտի Հաս–

մէք ոտքի չկենալ երբեք , այնքան որ ցած էր անոր քեւ։ Ինչպէս ուր իշ արեւելեան երկիրներու , Լե - տատուի Ֆօ1՛1 թէն էպլո /ի զինուորական վարդարա­

առաստաղը , ու գիտցէք որ ընկեր կուզէլեան եր– Հաստանի մէք ալ) բանուոր դասակարգէն՝ միակ նին* մէք որ 140 միլիոնւ ֆրանքի նորոգութեան կա­

կայեահասակ չէ : կուսակցութիւն մ բ ստեղծելը Հ ետեւանք^ է աւան - րօտ է : կտռավ արութիւն ր ա յս տարուան Համ ար

Ընկեր Աղբալեան այնքան էբ տարուած իր ւյ ա կա՛ բնկե բվա րութեան՝ անձն ՝ատր ութեան եւ 40 միլիոն տրամադրեց ւ

տունով ու պարտէզով) որ յաճախ ձմեռ ո լան փո­ եւ, ձեռնթալիութեան ։ Նոր կուսակցութիւնբ, ՕՃԱՌ պիտի արուի Գեկտեմբերի Համար 50

թորիկներուն ձիւնին % կ՝երթար այնտեզ անցը­ կազմուած* քՍ * Ա*իութեան « Եղբայր կուսակցու­ կրամ աւելի * այսինքն Իւ. ^1. ^/.ներոլն. 2§§ական֊ ,

նելու դպրոցական արձակուրդը է Ո՛– այդ օրերուն թեան » օրինակին Համաձայնէ) պիտի ղեկավար - յեըուն 250 կրամ է

անկարելի կ Չըլլար Համ ոզե լ գինքը , որ Հանգիստ

ընէ քիչ մը) զգուշանա յ ցուրտէ Լ յ Անօգուտ էր

այդ , անիկա անպայման չէջելիք բան մը կը գտ­

նէր Տ եթէ նորութիւն մը չունենար , Հէ^քԼ ԿԼ\ քան­ Գիւղաց ինեըը դի շեր ցերեկ կբ տքն՛ին : Շբքա– գարձակոլի , դրամը կարգ կուգայ, ու ընկեր Աղ­

դէր կբկինւ կառուցանելու Համար I կայ ագարակներուն մէք իրենց աշխատանքր լըա– բալեան գիւղէ գիւղ կր պտըտի , աւելի փարթամ

Այսպէս ըն կե ր Աղբա լեան՝ իր կ եանքի վ ե բքին ցւելէ վերք) ուշ ատեն) մինչեւ գիշեր , կամ առա­ ամարանոցներէն Հանգանակութիւն կատարելու
շինարա–
տարին եր ուն վարակուած էբ զարմ անալի ւօտ շատ կանուխ իրենց կտոր մբ Հ " ղ ը կը մշակեն։ Համար։ Աենեակները կը վերկանան։ Ընդարձակ

բո ւթեան տենդով մբ : կուգայ վեր քապէս ուրականի մը նման ն*եր՝– 8000 մեթրնոց Հող է , չորս կողմը բաց : Ու օր մ րն

Այնքան մեծ էր Հողին՝ եւ քարինՀաճո յքը իր գաղթը : «Տ առա քգիմ ական» գործակալնեբբ մ եծ ալ, շի՚՚ութեան՝ տենդէն բռնկահ՜ մեր ընկերը կր

ւ ՈԲ էէթ գոՀա՚ար իր ցանկապատէն ներս աշ­ քագաքնեբու Հ իւգաւաննեըբ ձգած) առաքին աո՜ ձեռնարկէ մուտքի դրան մը եւ առնելի ցան՛կա -

խատելով : Գիւղին մէք) ուր որ նոր շէնք մը բար­ թի՛– կբ սլքատն՝ ^ոգի եւ սեփական՛ տնտեսութեան պատին շինութեան՛ է

ձրանար ) նոր պարտէզ մը մշակուէր , Բսկեր Աղ­ կապուտն Հայ գիւղացիներուն^ Հո*–րք1 Պէաք է Նախանցեալ ամառ Հթթօրա .եկաէէ Էր նաեւ

բալեան կբ չտապէր հաս .իլ արԼտեղ։ քՒելագրու– քանդել՝ նախանձելի վիճակի մէք գանուող Աուրն Հանգուցեալ ընկեր ՕՀանշ^անեանր : կարՆես եկաճ

թիւննեբ ) աշխատող վարպետներուն ցուցմունք - ու Աայտան) ՚Բէսապը) Այն\ճարր) ճէլլալին ։ Չեն Էր մամադրոլելոլ Նիկոլին Հետ% անվերադարձ

նեբ պիտի ընէր ) պիտի շօշափէր շաղախը) ու պի­ Հասկնար չատեր՛) թէ ի^նչ դիւային՝ Հաշիւներ մեկնումի մը Համար։ Երկու Հին՛ վեթերաններր

տի խօսէր ) անվեր ք պիտի խօսէր է միշտ Հողին) կա •->՝ Հայ գի՚՜գերբ քանդելու ա յս ծրագրին մ էք ։ ան բամ անելի քհո լ բինայի Հետ, կը խօսէին երկար,

քարին ու ծառերուն մասին։ Այս տաղանդաւոր Հին օրերէն, ու նաեւ նոր օրերէն . ա յս իւօսակցո լ –

Հա յ ուն* ղրուցաս ի բութիւնը ծանօթ է բոլոր զինքբ Ո՛֊ Ի^՚ձ՚չ խոստում֊ եր ) գի՚֊գացիս ձԼառԱելիք իսք թեա՚ւ՚ց նիւթերէն մէկն ալ ընկեր Նիկոլի գիւղա­
պատրաստ
ճ ան չ ց ո զն եր ո ւն * դրա կ ան ո լ դի տա կան նիւթեբու Հեռանկարներ ։ Հողերու ^ ա յղիներ ու , կան։ շինարարութիւնն էր I

շոլրք իսկական վայելք մբն էր զինքբ մտիկ ընելը։ սպաս ող թրաքտ բբներոլ ինչ շքեղ եր ազնեբ ։ Ո*–

Այգ ) վերքին, տարիներուն )նոյն< Հաճոյքով) աւելի ահաւասիկ գիւղացին Հապճեպ ծախու կը Հանէ ճակտագրական էր երբ Նիկոլ Ազբալեան աչ­

մեծ խ անդավառոլթեամբ ա ի կա կր խօսէր Հողին ոտ ք առ ոտք իր քրտինքով ոռոգած Հ ո զ ի կտոր - քերը փակեց իր գիւղին, իր սեփական տան մէ^է
՚՝երը ։
ու բնութեան մասին՛, կր խօսէր մամերով, առանց Անշուշտ վերջին՛ վայր կեաննեբուն՛, ուշ գիշերին՝

յոգնութեան՛, Հաճոյքով մ ր՝ որ նկատելի էր իր Ընկեր Աղբալեան. գէմ չէր ներգաղթին՛. ան յաւիտենական անկումէն՛ առաշ*, անիկա իր սիրտը

աչքերոլ՚Լ. մէ^, ամբողք իր անձին վրայ : ա յգ օրերուն լուր կը զրկէ Պէ յ ր ո լ – թ ի ընկերնե­ սեղմաՆ՝ դուրս եկաւ պատշգամ, նայեցաւ իր դի­
մեկնողնե­
՚ճէչչալին Հիմնադրուած՝ էր քանի մր սրտցալ րուն թէ՝ Հայ գի՚֊ղը քանդուելու չէր* մաց տարաՆուող դաշտին , նայեցաւ Հերմոնի

Հայերու, մ աս՛ աւո րապէս ընկեր Գուտոլլեանի րու տեղ գէթ նորեր գալու են) որպէսզի դարձեաք ձիւն՛ապատ գագաթին, յիշեց Մասիւ/հ ու Արաէ–
շէն՛ մնայ Հայկական՝ այս փոքրիկ աւանը, որ կե­
Հանքերով։ Հարիլրի մօտ ընտանիքներ , Պէյրու– ռած է Պէքաայի էլաշտին , բոլոր գիւղերուն ր ատ եան դաշտը, ու վերջին այդ տեսիլքը ա չքե -
մէք ,
թէն յիսուն՛ քիլոմեթր Հեռաւորութեան վրայ զա­ բուն մ է ինկաւ այլեւս չբարձրանալու Համար։

նուող ա յս Հրառատ շրջան՛ը եկաձ էին, հողի իրենց Հարսի մ ը նմ ան< գեղեցիկ ու ծ ա ղ ի կ ն ե բ ո վ զար­ Այմմ գիւղացիները իր յիշատակը յարգելու
գար ուած : Աղբալ–
կարօտը լեցնելու Համար։ Բոլորն ալ ղիւղացիներ Համար գիւղին վայ մարանը մկրտած են
պիտի
էին - Զէյթ"^է», իյարնիէՆ, էյպէղէն։ Ա,աբ ք-ազմ աթիւ ոնկերներ պատասխա՛ն՛ կո լա ան ա յս եանի անունով։ իսկ ճէԱալին՛ յետ այսու

Հողատէրեր մասնավճարով Հող կը տրամադրեն։ կոչին : Ա յլեւս սաՀմ ան չկա յ Աղբա լեան ի ո ւրա– կոչուի Նիկոլաւս/ն ւ

Տնակներու շին՛ութեան Համար , օտար բարեսիրա՛­ խութեա֊ւ ։ Նոր եկողներ բ առաւելապէս տան՛տէր՛–– Ամէն ա՚ ոնք, որոն՛ք պատմական Պէքաան

կան Հաստատութիւնն եր սիմէնթ ու երկաթ կու նեբ են ) որով Հնարաւորութիւն, ունին գի՚-ղը աւե­ կ՚անցնին , ԶաՀլէ, Պաալպէք ե լ կամ Գամասկոս

տանէ : 1$լ աՀա կարճ մամ ան ա կ ո լան ընթացքին՛ լի շէն ցն ելու ։ իսկապէս ալ անմ ի քապէս ծա յբ կու երթալու Համար, Շթօրայի եռանկիւնէն քիչ մր

գիւզ մը մԷՀտեղ կուգայ , պտղատու ձառերով ու տայ շինար արութիւն մբ , իքաՐ ետեւէ կբ բաբ - անդին ան՛պայման պիտի նշմարեն՝ կտնաչւ ՛ե րու

ման՛աւանդ բարտիներով։ Գիլզը Հեռուէն՛ արդէն ձրանա՛՛՛Լ՛ նոր շէ քերբ : Այս բո էո Ր աշխատանքն ե - ե լ բարտի ՚երու ՛ծովու մր մէֆ թաղուած Հայկա­

բարտիի անտառ մը կը ձեւացնէ : Բարտիներ պար­ րոլն< մէք ըն-կեբ Ազբալեան ամէն տեղ է) ու նաեւ կան գիւղը՝ Նիկոլաւանը։ Անոր կեդրոնը կր

տէզներու չորս կողմը, տուներուն առթել , փշատ, նոր շինութեան ետեւէ։ Ո՛– աՀալասիկ ձեռք զար­ բայ ձրան ա( երկյաւ կանի արելագորն՛ ստացած՜

նւերոլ ան անցա՛՛ ելի ճիւղերուն մէՀԷ՛՛– իբրեւ սիւն կած է) Օգնութեան, ք^աչին՛ Հողի՝՛ վրայ կտռուց– տուն մը՛ ա՝ ցորգներր գիտեն որ անիկա տունն է

բարձրացան֊ : Բարտիներ , ո ր ո ՚ ՚ ք Շթօրայի մեղմ ՚քլելիք սենեակներ ոլ շինութեան ։ ԱռաւՕտներր տաղա՚դաւոր Հայուն՝ Նէկ՚՚լին, շինուած՜ իր իսկ

կամ սաստիկ Հովին դիմաց տեւ.արա ր կր շարմեն կաՀուխ) տակաւին գորհաւորներր չեկան) Հողին՝ քրտինքով, իբրեւ կեն՛դանի կոթողը իր շին՛արա–

իրենց ՃԼկոլն էրանները։ Վքամ Կ ԷԿՀ » ԿԸ Հափէ * ԿՇ * ե վ ։ Եբագիըշ կ՝բն>~ րական ոգիին ։• ՈՒՌՀԱ8Ե8Ի

Fonds A.R.A.M