Page 86 - ARM_19-1948_03
P. 86
5 5 Ր Դ Պ ա մ – ԺՈՂՈՎ.Ը ԱՆԱՐԱՏ ՅՂՈՒԹԻՒՆ ման անոր որ կր ծնի մեր մէկ՝ բարութեան , Հա^
մեստութեան եւ խոնարՀութեան կարօտէն ։ ք&ար–
շափբ ա դ ա մ ա ն դ է տարափ մ բն էր մերթ, երբ ան
(Ր-. եւ վերջին մաս) գին, փոթորիկին սաՀող կայլակներբ 1լ արձակ
ԽՄԲ * Ցուլիս 1 Օին քացուեցաւ Հ • 3 * Գ• ուէին Ալանաց ազկկան վրայ նետուած՝ ոսկի պա
Ամերիկայի
առթէ լ խմբ շբկանին 55րգ Պատգմ . քիոզովբ ։ Այս Օտար այգ ձ՜առերն ու արտերը չէէ՛՛՛ կր՛նար րանին պէս * Մերթ թեւերբ թ ա փ տուող ալիք մ բ՝
ա գր ա կ ան մբ ճՀայր ենիք՝ֆէն . Հայրենիք մ՝ր ը լ լ ա լ ։ Բայց անոնց դէմ՝ մարմինս սրբազան ավւի մբ վրայ։ ճիւղերք կբ շարժէ իքս
X կը յիչէր երկիր մը, ըլլալով կազմուահ֊ անոր Հո նաեւ թեւերուն ոլէս սիրաՀաբին , ոբ քունէն ար
Առակին մտածումք , Բռ ո ոլիաի •ունենան՛ շր– ղով, չուրով եւ օդով, թէեւ չեմ տեսաՆ զայն, : թնցած՝ կր փնտռէ իր ա կան ո ւթ ի մեք երազին , ս ի–
,
կանիս Պաաղմ • քիողովին եկած մեք բնկերներբ Կայ մեր մէջ՝ ազգային ստացական գիտակցու– րելի կնոկ՝ ոք պառկած է իր կողքին ։ կար ծ՜առին
այն Է որ անցնող կուսակցական տարուան ընթաց թե՚ւէն աւելի Հ ի ն գգայնութիւձն մր, որ ձ֊առի մը վրա յ՝ ամբողկ անմ ե զութ իւնբ այդ սիրոյն ։ կար
քին , մեր կազմ ակեր պո ւթիւն բ ունեցաւ ՛ծանր ու աէս , կը տարածէ իր արմատները մինչեւ մեր նաեւ ամբողկ գառնութիլնբ անոր խաթարման յ
անգար մ անելի կորուստ^ եր ։ Ա Է^ԼԷՀ միւս ի ետեւէն պատմութեան խորերը, մինչեւ մեր մեռելները : Թռչունն երբ կբ խօսէին այս բոլորի՛ն մասին։ Ա–
մեղմէ ՀԼ^՚գմիշա Հ եռացան 0—
ականաւոր ուժեր Բայց այս զգայնոլթիւնն իսկ ցաւ մ ըն է,երր մութ նոնցմէ մէկբ կբ ժխտէր այս բոլոր բ յամառ բայց
Հանկանեան , Աորալիան , Լիպարիտ %աղարեանց , է ամէն ինչ մեր շուրջ ••• յ ո ւ զ ի չ , խռովիչ երգով մբ՝ որ բսել կ՚ուսէր թէ ա ^
ԱՀարոնեան* եւ ուրիշներ , որոնք Հայ Հա՛նրային մէն ինչ կրակ է եւ կիրք՝՝* Կախաքդական գորգ
կեանքի եւ մշակոյթի մարգերուն մէկ անժխտելի Կը բացուէր լոյսը քիչ քիէ՚Կը սպասէի որ ա՚1– մրն՛ էր ծառք, մանկութեանս օրերուն պէս։ Տ,բխ–
մեծութիւններ էին եւ որոնց թողած սլա կա ս ր , բաւա՛կան ըլլար՝ տեսնելու Համաբ։ Կը Հագուէի, բութիւն էր եւ ուրախութիւն ։ ՈրովՀեաեւ, եթէ
ա յս ո ւՀ ե ա ե լ ալ սլիտի զգացուի՝ գ ե ռ երկար ժա կը պատրաստէ ի պէտք եգաՆը : Ս եզա՛ն ր կր քաշէի կո բ սն ց ո լցած էի անցեալ ե րանյութիւն մբ , կք
մանակ ։ Հայութեան ար գար գատ ի դրօշակիբնե– բաց պատուՀանին առջեւ։ Կը դնէի իաշոր մոխրա—
րք՛՛ էին անոնք եւ մեր կազմակերպութեան փայ ման մր վրան՝ թոլզթերուս ել կաղամարին մի— զգայի թէ Հարստութիւնէ մ բն էր կեանքի ի վեք
լուն առակնորգեերք ։ Անոնք իրենց գերք լրիւ կա– ջեւ։ կ՜՚անցնէի ան ոք առկեւ : Աիկարէթ մբ՛. իա– դիզուած գառնութ ի ւձնք : Ա ր բո ւՀ ի մին՛ էր ծառբ ,
ցառիկ պաՀ մբն է ասիկա , զոր մ ի լիո\1նե ր ունեցող էլօրՀ՚նէր գինք Աստուծոյ ա ան ո զ տառապանքք, կք
՚ ա արած մե1լե\ե ցան այս աշխարՀ էն իրենց յե՛– լուսաւորո՛ւէր գեր իրական լոյսով մբ յատուկ այն
նորգւերոլն իժ ո զլւ,վ իրենց մե& գործի շաքոլնա– մբ չի կրնար զգա լ ՝• Ունէ ի գաղկ, աստուածա
շունչ լուսաբացբ՝ արդէն Հալած մեգրի մբ քաղց– լուսաբացներուն՝ ոքոնք կու գան, ամպեքուն տակ
կութ իւնբ ; թաղուած արեւով մ բ , անձրեւի մբ սպառնալի
ինչպէս ամէն տեղ, Հոս՝ Ամերիկայի մէկ ալ, ր ո ւթեամբ Հեռուն , ուր կբ սպասէ ր կա բծէք Հո–
Հա յ ո ւթ ե ան քաղաքական իտէալի Հաւատար իմ գիիո այն մասբ որ պիտի նեբշնչոլէր, պիտի բլ քով ։ Ամէն ինչ կբ յայտնոլէր քիչ քիչ * Կբ տես
Հետեւորգք Հ . 3՝ դ՛աշնակցութիւնն է ։ Մ՛եծեր բ լա ր մարգերէն Հեռու՝ վերացական լոյս ի մբ մէկ։ նէի արտերն ոլ ճամբան ե ր բ ։ Կք տեսնէ ի՛, Ե * զա
կատարեցին իրենց պարտքք եւ մեկնեցան։ Ապ Յա յտ\ I ո ւո ղ , փա,յ Լ" Դ ծառ երան Հետ՝ խաւար էն րու Հա քուՀ ի մբ՝ որ Հեռաւոր երկրի մ՛ բ մէկ՝ կբ
^ււՂ
րողն երք , որոնք Ղ՛աշն ակց ո ւթեան Լ\ա՝ԲՔ^՚ՐւՂ դուրս կուգա յին նաեւ յուզումնէ րն ու մ տած՜ում– սկսէր կաս կածի լ ամ ուսինէն , կբ Հարցաքննէ
խտացԼ են եւ ուրիշներ , ոք Հայրենիքի աղա - նեբր ։ Ունէի ամբողկ օր մբ եւ օրեր առկիս : Գիւ պատգամ աւ որբ վէպին լեգուով *
աութեան կրակ ունին– իրենց մէկ* մնալով մեր ղք , Համ աւո ա ր ահ սբբոլթիլնբ անոր , որուն մէկ « Արդարեւ ո®զկ իցէ Հ ոգլով . . . (ո^ղկ է
մեծ մեռելներու խօսքին ո լ գործին Հետեւորդ– արատ մ բն է կծծ^ի գիւղացին մ իա յն ։ Ո ւն է ի ծա Հոգին , կարեւոր բ այդ. էր՝) ու լրաբեր բ կբ խոս
ներք անոնց ՚
բացած , աւելի մ եծ։ ե ռանգս վ պիտի քալեն ո՛ւ, ռեր ր ոբ կբ խօսէ ին մ ե զա ւ ո րներոլ բա ր ութ են էն , տովանի •
ճամբէն : Այո Հաւատքով տոդոքուա՛ծ տռփանքէն , նախանձէն , մարմնական ու Հոգեկան Աւրն քո ուրացաւ ղճ շմ ար՛տ ո ւթ իւ\ւ՝ ել եր
եւ եղեւ բնգ պա ր ս կա
զօրացած– են ամէն աեղ մեր բոլոր քնկերներբ եւ ա կար ո ւթ ի ւնն ե րէն ել անոն ց խո յանքնեքէն , կբ կի Բ ր պագ ատրուշանացն
այ ս Հա ւասւքո վ է ո բ իր են ց աշխատ անքներ ո ւն Հայցէին գութ , կբ տառապէին գժբախտներուն կան օբինօքն * • •»
Ամերիկայի
պիտի ձեռնարկեն Հաւաքուած շ/՚կանի մեր կոմի Համար , ՐԱայթև երազ իրենց բարձրագոյն կա– կ ին բ կ ՚ ի յ ն ա յ գետին լալով : Կբ տառապի մե
սաղ
տէն ե բու Պ ո ս թրն ն եր կա յա՛ցո ւց ի Հն ե– տա ր\1. ե րուն ծա յբ բ ։ Ո*–նէի ամ պե րբ կա բմ իբ , ղաւոր ամ ուսին ին Հ ամար էկ՚աղօթէ * * * ճառբ
բբ եւս՝ մեր ներկայ Պատգմ • էիողովի միկոցտւ : վարդագոյն ու թափանցիկ մերթ՝ ներսէն լուսա մոս մ բն էր : Վչէսլբ կր ծաւալէ ր մ աքիս մ էկ ՀԱ ար
Երրորդ մտա\ծոլմբ, ղո ր մեր Պա՛տգմ • *իողո– ւորուած մարմարէ սափորներու նման , մերթ կնո9 դք կր ծեծէ ր , բան տար կե լ կուտար կինբ ։ Կբ
վփ բացման առթիւ 1լ ունենանք, այն\ Է որ Հայկ * մբ Հոյակապ կուրծքին պէս ։ Անոնք՝ թափօր ր սպանտնէր ա՛՛ որ Հայբր ։ Պարսիկներէն Հալած
Ղ՛ատի լուծման այն գեղեցիկ Հեռաւկարնեբբ , զոր նաեւ յոլշեբուս , որոնք ելբսէին թէ կետնքբ ուած՝ կ՚անցնէր Հռոմ ա յ ե ց իներ ուն կողմբ : Կբ
ունէինք ասկէ երեք , ն\ո յնիսկ երկու տար ի առակ, կանցնի վայրկեանի մբ պէս։ Ան՛ոնք՝ լռութեան գբժէ ր մ իշա ին քզին ք ։ Հա լած ո ւած ՛՛ն աեւ Հռոմա–
այսօր աղօտացած են : Եւ ատ՛որ պատճառներբ ոսկի փողերէն ո թ ա փ ա ծ ՝ կան չո լած՜՝ ծանր դա յեցիներէն, ձերբակալուելու մօտ , կ՚ապաստանի
մէկէ աւելի են : » տաստանի մբ, կբ սաՀէի՚ն իրենց գե ր ե ղմսյենե բ էն\ կնոկ քով ոք Հալա՝ծ , մաշած , բայց կամքով զօ
Առակին բ այն որ , ինչսլէս պատերազմի օր ե - վեր , կբ բաժն ո ւէ ին երկու մ սա ե բ ո ւ , մինչ աքա րացած մ ե ո՛ն ելու մօտ է արդէն * . . *ԼէաԸ Հո
բուն, ա՛յսօր ալ բովանդակ աշվսարՀբ բաժնյուած է ղաղ մբ կբ՛ նետէր մետաղային ձա՛յն մբ սատանա սէր մտքիս մէկ ...
երկ ու Հ ակագ իր եւ իր աբ թշնամի բան ա ելներ ո ւ ։ յի ու փայլակբ կբ շողար Հ րեշտակի մբ սուրին Կային բազմաթիւ արգելքներ , մեօ՝ մասը աբ—
Աւելի քան եքեք տարի է որ վերկ գտած է Համ աշ պէս ։ տաքին : ՛Օ՛ ո ւ ււ բերա՛ն մը, խողովակով զոր միտ
խար Հ ա յին՛ Հ րդեՀբ , բա յց մ ա րգկոլթիւնբ գ ե ռ եւս Ունէի ամէն ինչ, կբ պակսէր միայն սուրճբ ; քէն կապուահ՜՝ մայռէ մր աւելի ձ՜անբ կը կշռէ ե ր–
շատ Հեռու է իբ բաղձացած խաղաղսւթենէն ՚ այ— ք՚այց կր յուսայի ոլնւենալ զայն ն յ ս ե լ շուտով * կք րեմն^ գրողին վրայ։ Բայց եւ այնպէս ձեռք կ՚առ
ոօր ան՛ կբ գա՛նուի նոր վտանգներու, նոր փորձու լսէի խօսակցութիւն մբ արդէն խոՀանոցէն։ Տէր նէի գրիչը , այնքան մեօ՜ էր սրբութիւն մր տալու
թեանց , աւելի ՛ծանր տագնապներու առկեւ * ա յ – եւ Տիկ՛ Պաբթօնեբբ որո՚քց տունբ վարձակալ դա— կարօտս , երբ ա՛) ակ՛ կալ մ ր ՛եկաւ շկատել ն՛, ր շ ըն
ոօր յ ՛դամոկլեան սո՛ւրի մք նման , նո րպատե րաւլմի ցած էին՛, ելած էին արդէն։ Ափիւռքի գրողք կր չու մ ս , զոր չեմ կրցած ունենալ ա յլեւս : կը գրենք
մք վտան՚գբ կախուա՚ծ է մեր բոլորի գքյխին I Այն գոՀանայ այսքանով ։ Ա՛իակ ցաւս այն էր որ կբ աւազի վրայ եւ այգ աւազր մեզ կուլ տուող չոր
ուժերբ , որոնցմէ կբ սպասէ ինք մեր դ ա տ ի լո լ – պակսէին պատմականէ որոշ գրքեր։ Բայց ա՛ռակին երախ մ րն է երբեմն Հ
ծ՜ումք , այոօ ր իր արմ է բաժն ո ւած յ դարձա՛ծ փորձ միԼ Էր քնելիքս , Հետագային ձգելով ճշ Ընտանեկան անճոռնի կռիւ մը Տիկին Փօլէ–
իսկոյն
իրար թշնամիէ Ե ւ ասկէ կբ տուժէ ամէնէն ա՛ւելի գրիտ տեղեկութիւնն ե ք ք՝ ո րոնք պիտի բլլա յին ի– թին ել մսէօ Պարթոյին միջել : Ըմբռնեցի երա
մեր Գատբ : բա կան ութիւ ն բ՝ գեր իրականին քով : թէ իրականութիւնր տարբեր է միշտ մեր
Երկրորդ պատճառք, որ կբ դժուարացնէ մեր Կբ փայլէին բակին կաղնիին ճիւղերն ու տե զ է ն : Ան տարբեր պէտք էր եղած շլլար նաեւ գա
Ղ՛ատի լուծում բ, այն մեծ ուժն է, քՕորՀրգային րեւն ե ր բ , կ՛ ա ր ձ ա կէ ին մ ագն իսական լո յսեր : Հս րերուն ետին։ Ծա՛նր էին յայտնոլթիլններր , ո–
Մ իոլթիւնբ , ո ր՛ո ւն Վքաձ > Հայութեա՛նն բոլոր խա կա յ կաՀ մ բն էր ծառր : Կր զարնէր երեսիս անոր րոնց կը տեղեկանայի փոխադարձ ՀայՀոյանքնե–
ւերուն կողմէ , այնքան– գեղեցիկ յոյսեր գրուեցան զմրուխտին ք" յս բ : կբ նայէի տղօթողի մբ երկիւ Ր1"– ••• նախատնփքներէն։ Այգ բո լոր ր կ՝ առնէին
եւ որ սակայն , անցնող երեք տարիներու քե թաց– ղած ո ւթեամբ ։ Ամէն տատանող ճիւղ կբ յիչեցնէբ մեծ Համեմատութիւն մըԱարթրի նաՀանգին մէջ՛.
քին՛ ոբե ւէ ճիգ չըրաւ գէթ ն ո ւազա գ ո ին՝ ար ւլ ա ֊ մերթ մօրբ կաթ ր վբնյտռող երեխայի մբ ձեռքք ։ ՖրանսուՀի մը Աօնմարթրի կեանքէն անցած։
րութիւնբ քնելու մեզի։ Եղաւ ժամանակ մբ, որ աճ առելի աշխարՀ մ րն, էբ ծառբ ուր ներկայ էին Անբան, յաւա՛կնոտ նաեւ, գռեՀիկ սաՀմռկիչ
Ա ՚ոսկուա օրօրեց մեղ յոյսերով ու երազներով կեանքին ոկիղբն ու վախճանբ , խորՀոլրդ մբ՝ նբ– սանձարձակութեամբ , նիւթապաշտ՝ դրամական
տա՛լով այն՝ պատրանքբ։Թէ պիտի բնէ իր կաբելին՝
րնգարձակելու Հայաստանի սաՀման՚եեբբ , Աեւբի
Ղ՝ ա շն ա գր ո վ մ եղ տ բո լած Հ ո գ ե ր բ ստանա լու եւ *** •
զանոնք կցելու մեր Հայրեն իքին ։ Գժբախտաբաբ մի մը : միանալով Հ անդեր ձ ՛որ նախ պէտք է Հա
Աոսկուա ոչ միայն՛ այգ ո ւղղութեամ՛բ ոեւէ աշ յաստանի սաՀմաԼներր .ընդարձա՛կուէին եւ ապա
խատանք չկատարեց , այլեւ ն ո յ ն իսկ , Վ^իշինս– միայն ձեռնարկուէր ՀայաՀաւաքման գործին , Ափիւռքի մէկ ամէն աեղ կենդանի է եւ կր՛
կիի բերնով, անցեալ տարուան Հոկտեմբեր 2,4ին , ա յն ո լամ ե՛ւ այն ի լ մենք ամէն կերպ ումտոլինք ա– գործէ Գա շն ակց ութ իւնբ . Հայութեան իրաւունք
ի լու֊Բ աշխաբՀի յայտարարեց որ կարսն ու Ար– ՛Լոր կ ա ն գ չառնելով նիւթական ու բարոյական ներ ուն եւ անոր արդար Գատին արթուն պաՀ ա կբ
աաՀանբ վրացական՝ Հողեր են եւ, ուրեմն, օր մք ղոՀ արեր՛ո ւթեան ց առջեւ ։Ղ՝մ բախտաբա ր ներգաղ ինքբ՝ Գա շնա կց ութ ի ւ ն ն է* ժամանակաւոր ձա–
անոնք Վբաստանիւ պիտի պատկանին ։ Վիշինոքիի թի նման գեղեցիկ շարմումն իսկ չՀասալ իր նը— խ ո ղա ն քն ե ր չեն կ բն աբ մ եղ ձե ռն թ ա փ բն ել եւ
այս յայտարաբոլթիւնբ պաղ կուր լեցուց նո յնիսկ պւ .կի՛ն չա բա չար ձախւ զեցլ եթէ շեղել մեզ մեր Հիմնական նպատակներէն ։ Ագատ ,
միկոց Ղաաշն,ա կցո ւթի ւն բ
ամ էն էն մ ո լեռանգ խո րՀ ր գ ա յն ա ս է րն ե բ ո ւն վրայ : մ էկ կողմ էն դաբճտւ անկախ եւ միացեա՛լ Հայաստան . աՀա այն մեծ
Հայկ . Ղ՛ատի լուծման Համար Աոսկուա ոչին՛չ քա յքա յ ե լ ո ւ տխուր գոբծի մ բ, միւս կողմ է , ներ– իտէալբ, որուն Համար աշխատեցան, ու զո Հա բե
բբաւ ցարդ ե այսուՀետել ալ դժուար թէ ան ու– գազթի պատճառով, շէն ու բ ա ր գ ա ւ ա ճ գաղութ— րեց ին մեր նախորդներբ , եւ որուն պիտի ձգտինք
զէ կամ կարենա յ բան մբ ին ել յօգուտ այդ Ղ՛ատի։ նե, յկն ու վբայ եղան եւ Հապազարաւոր Հայ բն— մե)ք ալ մեր ամբողկ ուժով է
Հայութիւն բ, ուրեմն , ինք է որ պիտի լուծէ իր ււ յ ան իք՛– ե ր մ աաձ ո ւեցան\ աՀ աւո բ թշո ւ առո ւթե աս : ԳեբազանցապԷս արդար ու նուիրական դատի
Ղ՚ատբ իր սեփական մ՚իկոցնեբով, իր քբաինքով ու Ջ բա ւա կան ան ա լո վ ն եր գա ղթ ի գծով քա յքա— մբ անխոնկ պաՀակն է Գաչնակցութիւնբ ։ Եւ ա՛յգ
արիւնով ։ 30 տարի առակ , ամ եւ ածան ր , նո յն իսկ յի չ աշխատանք կա տար ելէ , խոր Հր դա յին իշխա է պատճառբ որ անոր բոլոր ձ եռն ար կն եբն ալ ,
յ ո ւ ս աՀ ա տ ական պա յմ աններ ու մ էկ , Հայ ժո ղ Ո– նաւս րներբ եւ անոնց ա րտասաՀմ ան եան գ ո ր ծա– շնոբՀիլ քլոՀաբերող զանգուա&ներոլ տեւական ա–
վու րգբ ինք ստեղծեց իր Հայրենիքբ ։ Անցնող ե— կա՚լներբ, անցնող տարուան բնթացքին բբին նաեւ կակցութեանւ , կբ պսակուին փայլուն յ ակ ոգու–
րե ք տասնամեակներու բնթացքին , այգ Հայրենի իրենց ամ էն կա ր ե լին՝ ս ա ս տ կա ցնե լո վ Ղ՛աշն ա կ– թեամբ։ Ասիկա գիտեն մեր Հակառակորդներ բ,
քի վրայ Ա ոսկուա չաւե լցոլց նո յնիսկ պտղունց ց ո ւթե ա՛ն դէմ սկսած իրենց կատաղի պա՝յքաբ բ: աս ի կա կք տե սնեն անոնք ամէն, օր իրենց սեփակ
մբ Հող ։ Օգտագործելով ամէն միկոց , յանձն առ Երեւանի ռաաիօն , որ ժամանակ մբ մոռցած էր ան աչքերով, եւ այդ իրողութեան՝ տխուր գի
դնելով ամէն՝ զո Հ ո ղո ւ թ ի ւն , Հա յութիւնբ ինք է որ Ղ՚աշնակցութիւնբ, մանաւանդ վերկին ամիսնե տակցութիւնէն է որ անոնց Հոգիներբ կբ լեցնէ խո
այսուՀետել ալ պիտի Հետամուտ բլլայ բնդաբ— րուն, , չափէն աւելի աշխուժացած սշխէՀ րունկ վշտով , ատելութեամ բ եւ անզօր կա տա—
ձակելռլ ան ո բ ս ա Հ մ անն ե ր բ եւ ա պա Հ ո վե լո ւ անոր ամէն օր ցեխ ու մուր թափել անոր Հասցէին *Բայց ւլ ւ։ ւ թ ե ա մ բ ։
կատարեալ ազատութիւնն ու ան կախ ութիւնբ : ի զուր : Հա յ Հ ո յանքներով ու զրպարտութիւնն ե- Մ եր շրկան ի կազմ ակեր պո ւթեան Հ ամ ար 55րդ
Բացի այն\ որ , աՀ՛ ցնող տարուան քնթացքին րով չէ ր որ ա՛ւ ոնք պիտ ի կրնա յին Ղաշնակցոլ - Պատգմ • քիոգովի գումաբումբ ինքնին, փայլունն
լո յս ե ր ր ոեւէ չափով
Հ այո ւթե ան քա ղա քա կան ագօ– թիւնբ քայքայել։ ինչպէս միշտ, այսօր աւելի յակոգութիւն մ բն Է։ Ան կոչուած Է աւելի եւս ամ
անոնք աւելի
^արդարացան , բնդՀակառակն եւս , Ղ՛ա շն. ա՛կց ո ւ թ ի մե ր կբ մնա յ ամ ուր ու անսա րաց I. ե լո լ բարոյական կապր որ կայ արդէն մեր
տացան , դժբախտաբար , սնցն ող ւ֊ ՚ ր ի ի ն , մեր սան եւ, ազատատեն՛չ զա ն գ ո ւա ծ և ե րբ այսօր ալ րն կ երն եր ոլ մի կե ւ եւ աւ ելի զօբտ ցն ե լո ւ այն\ Հ ա–
ն եբքինւ
կե ան քն ալ ցաւալի վիճակ մ բ ստացաւ : կբ շարունակել ունկնդրէ լ Ղ՛աշն ա կցո ւթեան ձայ– ւատքք, զոր ամէնքս ալ ունինք գ է պ ի մեր արդար
Առանց Հայաստանի սաՀմաններլք րն գա ր ձ ա– ն իւ– եւ կ՚ոգեւո քոլին Ղ՛ա շնակցո ւթեան շունւ չ՝ո վ ; ոլ անկորնչելի Գատ ի ստոյգ յաղթանակք ;
կելու, Ա՛ոսկուա ձեռնարկեց ներգաղթի շսւրժու–
Fonds A.R.A.M
մեստութեան եւ խոնարՀութեան կարօտէն ։ ք&ար–
շափբ ա դ ա մ ա ն դ է տարափ մ բն էր մերթ, երբ ան
(Ր-. եւ վերջին մաս) գին, փոթորիկին սաՀող կայլակներբ 1լ արձակ
ԽՄԲ * Ցուլիս 1 Օին քացուեցաւ Հ • 3 * Գ• ուէին Ալանաց ազկկան վրայ նետուած՝ ոսկի պա
Ամերիկայի
առթէ լ խմբ շբկանին 55րգ Պատգմ . քիոզովբ ։ Այս Օտար այգ ձ՜առերն ու արտերը չէէ՛՛՛ կր՛նար րանին պէս * Մերթ թեւերբ թ ա փ տուող ալիք մ բ՝
ա գր ա կ ան մբ ճՀայր ենիք՝ֆէն . Հայրենիք մ՝ր ը լ լ ա լ ։ Բայց անոնց դէմ՝ մարմինս սրբազան ավւի մբ վրայ։ ճիւղերք կբ շարժէ իքս
X կը յիչէր երկիր մը, ըլլալով կազմուահ֊ անոր Հո նաեւ թեւերուն ոլէս սիրաՀաբին , ոբ քունէն ար
Առակին մտածումք , Բռ ո ոլիաի •ունենան՛ շր– ղով, չուրով եւ օդով, թէեւ չեմ տեսաՆ զայն, : թնցած՝ կր փնտռէ իր ա կան ո ւթ ի մեք երազին , ս ի–
,
կանիս Պաաղմ • քիողովին եկած մեք բնկերներբ Կայ մեր մէջ՝ ազգային ստացական գիտակցու– րելի կնոկ՝ ոք պառկած է իր կողքին ։ կար ծ՜առին
այն Է որ անցնող կուսակցական տարուան ընթաց թե՚ւէն աւելի Հ ի ն գգայնութիւձն մր, որ ձ֊առի մը վրա յ՝ ամբողկ անմ ե զութ իւնբ այդ սիրոյն ։ կար
քին , մեր կազմ ակեր պո ւթիւն բ ունեցաւ ՛ծանր ու աէս , կը տարածէ իր արմատները մինչեւ մեր նաեւ ամբողկ գառնութիլնբ անոր խաթարման յ
անգար մ անելի կորուստ^ եր ։ Ա Է^ԼԷՀ միւս ի ետեւէն պատմութեան խորերը, մինչեւ մեր մեռելները : Թռչունն երբ կբ խօսէին այս բոլորի՛ն մասին։ Ա–
մեղմէ ՀԼ^՚գմիշա Հ եռացան 0—
ականաւոր ուժեր Բայց այս զգայնոլթիւնն իսկ ցաւ մ ըն է,երր մութ նոնցմէ մէկբ կբ ժխտէր այս բոլոր բ յամառ բայց
Հանկանեան , Աորալիան , Լիպարիտ %աղարեանց , է ամէն ինչ մեր շուրջ ••• յ ո ւ զ ի չ , խռովիչ երգով մբ՝ որ բսել կ՚ուսէր թէ ա ^
ԱՀարոնեան* եւ ուրիշներ , որոնք Հայ Հա՛նրային մէն ինչ կրակ է եւ կիրք՝՝* Կախաքդական գորգ
կեանքի եւ մշակոյթի մարգերուն մէկ անժխտելի Կը բացուէր լոյսը քիչ քիէ՚Կը սպասէի որ ա՚1– մրն՛ էր ծառք, մանկութեանս օրերուն պէս։ Տ,բխ–
մեծութիւններ էին եւ որոնց թողած սլա կա ս ր , բաւա՛կան ըլլար՝ տեսնելու Համաբ։ Կը Հագուէի, բութիւն էր եւ ուրախութիւն ։ ՈրովՀեաեւ, եթէ
ա յս ո ւՀ ե ա ե լ ալ սլիտի զգացուի՝ գ ե ռ երկար ժա կը պատրաստէ ի պէտք եգաՆը : Ս եզա՛ն ր կր քաշէի կո բ սն ց ո լցած էի անցեալ ե րանյութիւն մբ , կք
մանակ ։ Հայութեան ար գար գատ ի դրօշակիբնե– բաց պատուՀանին առջեւ։ Կը դնէի իաշոր մոխրա—
րք՛՛ էին անոնք եւ մեր կազմակերպութեան փայ ման մր վրան՝ թոլզթերուս ել կաղամարին մի— զգայի թէ Հարստութիւնէ մ բն էր կեանքի ի վեք
լուն առակնորգեերք ։ Անոնք իրենց գերք լրիւ կա– ջեւ։ կ՜՚անցնէի ան ոք առկեւ : Աիկարէթ մբ՛. իա– դիզուած գառնութ ի ւձնք : Ա ր բո ւՀ ի մին՛ էր ծառբ ,
ցառիկ պաՀ մբն է ասիկա , զոր մ ի լիո\1նե ր ունեցող էլօրՀ՚նէր գինք Աստուծոյ ա ան ո զ տառապանքք, կք
՚ ա արած մե1լե\ե ցան այս աշխարՀ էն իրենց յե՛– լուսաւորո՛ւէր գեր իրական լոյսով մբ յատուկ այն
նորգւերոլն իժ ո զլւ,վ իրենց մե& գործի շաքոլնա– մբ չի կրնար զգա լ ՝• Ունէ ի գաղկ, աստուածա
շունչ լուսաբացբ՝ արդէն Հալած մեգրի մբ քաղց– լուսաբացներուն՝ ոքոնք կու գան, ամպեքուն տակ
կութ իւնբ ; թաղուած արեւով մ բ , անձրեւի մբ սպառնալի
ինչպէս ամէն տեղ, Հոս՝ Ամերիկայի մէկ ալ, ր ո ւթեամբ Հեռուն , ուր կբ սպասէ ր կա բծէք Հո–
Հա յ ո ւթ ե ան քաղաքական իտէալի Հաւատար իմ գիիո այն մասբ որ պիտի նեբշնչոլէր, պիտի բլ քով ։ Ամէն ինչ կբ յայտնոլէր քիչ քիչ * Կբ տես
Հետեւորգք Հ . 3՝ դ՛աշնակցութիւնն է ։ Մ՛եծեր բ լա ր մարգերէն Հեռու՝ վերացական լոյս ի մբ մէկ։ նէի արտերն ոլ ճամբան ե ր բ ։ Կք տեսնէ ի՛, Ե * զա
կատարեցին իրենց պարտքք եւ մեկնեցան։ Ապ Յա յտ\ I ո ւո ղ , փա,յ Լ" Դ ծառ երան Հետ՝ խաւար էն րու Հա քուՀ ի մբ՝ որ Հեռաւոր երկրի մ՛ բ մէկ՝ կբ
^ււՂ
րողն երք , որոնք Ղ՛աշն ակց ո ւթեան Լ\ա՝ԲՔ^՚ՐւՂ դուրս կուգա յին նաեւ յուզումնէ րն ու մ տած՜ում– սկսէր կաս կածի լ ամ ուսինէն , կբ Հարցաքննէ
խտացԼ են եւ ուրիշներ , ոք Հայրենիքի աղա - նեբր ։ Ունէի ամբողկ օր մբ եւ օրեր առկիս : Գիւ պատգամ աւ որբ վէպին լեգուով *
աութեան կրակ ունին– իրենց մէկ* մնալով մեր ղք , Համ աւո ա ր ահ սբբոլթիլնբ անոր , որուն մէկ « Արդարեւ ո®զկ իցէ Հ ոգլով . . . (ո^ղկ է
մեծ մեռելներու խօսքին ո լ գործին Հետեւորդ– արատ մ բն է կծծ^ի գիւղացին մ իա յն ։ Ո ւն է ի ծա Հոգին , կարեւոր բ այդ. էր՝) ու լրաբեր բ կբ խոս
ներք անոնց ՚
բացած , աւելի մ եծ։ ե ռանգս վ պիտի քալեն ո՛ւ, ռեր ր ոբ կբ խօսէ ին մ ե զա ւ ո րներոլ բա ր ութ են էն , տովանի •
ճամբէն : Այո Հաւատքով տոդոքուա՛ծ տռփանքէն , նախանձէն , մարմնական ու Հոգեկան Աւրն քո ուրացաւ ղճ շմ ար՛տ ո ւթ իւ\ւ՝ ել եր
եւ եղեւ բնգ պա ր ս կա
զօրացած– են ամէն աեղ մեր բոլոր քնկերներբ եւ ա կար ո ւթ ի ւնն ե րէն ել անոն ց խո յանքնեքէն , կբ կի Բ ր պագ ատրուշանացն
այ ս Հա ւասւքո վ է ո բ իր են ց աշխատ անքներ ո ւն Հայցէին գութ , կբ տառապէին գժբախտներուն կան օբինօքն * • •»
Ամերիկայի
պիտի ձեռնարկեն Հաւաքուած շ/՚կանի մեր կոմի Համար , ՐԱայթև երազ իրենց բարձրագոյն կա– կ ին բ կ ՚ ի յ ն ա յ գետին լալով : Կբ տառապի մե
սաղ
տէն ե բու Պ ո ս թրն ն եր կա յա՛ցո ւց ի Հն ե– տա ր\1. ե րուն ծա յբ բ ։ Ո*–նէի ամ պե րբ կա բմ իբ , ղաւոր ամ ուսին ին Հ ամար էկ՚աղօթէ * * * ճառբ
բբ եւս՝ մեր ներկայ Պատգմ • էիողովի միկոցտւ : վարդագոյն ու թափանցիկ մերթ՝ ներսէն լուսա մոս մ բն էր : Վչէսլբ կր ծաւալէ ր մ աքիս մ էկ ՀԱ ար
Երրորդ մտա\ծոլմբ, ղո ր մեր Պա՛տգմ • *իողո– ւորուած մարմարէ սափորներու նման , մերթ կնո9 դք կր ծեծէ ր , բան տար կե լ կուտար կինբ ։ Կբ
վփ բացման առթիւ 1լ ունենանք, այն\ Է որ Հայկ * մբ Հոյակապ կուրծքին պէս ։ Անոնք՝ թափօր ր սպանտնէր ա՛՛ որ Հայբր ։ Պարսիկներէն Հալած
Ղ՛ատի լուծման այն գեղեցիկ Հեռաւկարնեբբ , զոր նաեւ յոլշեբուս , որոնք ելբսէին թէ կետնքբ ուած՝ կ՚անցնէր Հռոմ ա յ ե ց իներ ուն կողմբ : Կբ
ունէինք ասկէ երեք , ն\ո յնիսկ երկու տար ի առակ, կանցնի վայրկեանի մբ պէս։ Ան՛ոնք՝ լռութեան գբժէ ր մ իշա ին քզին ք ։ Հա լած ո ւած ՛՛ն աեւ Հռոմա–
այսօր աղօտացած են : Եւ ատ՛որ պատճառներբ ոսկի փողերէն ո թ ա փ ա ծ ՝ կան չո լած՜՝ ծանր դա յեցիներէն, ձերբակալուելու մօտ , կ՚ապաստանի
մէկէ աւելի են : » տաստանի մբ, կբ սաՀէի՚ն իրենց գե ր ե ղմսյենե բ էն\ կնոկ քով ոք Հալա՝ծ , մաշած , բայց կամքով զօ
Առակին բ այն որ , ինչսլէս պատերազմի օր ե - վեր , կբ բաժն ո ւէ ին երկու մ սա ե բ ո ւ , մինչ աքա րացած մ ե ո՛ն ելու մօտ է արդէն * . . *ԼէաԸ Հո
բուն, ա՛յսօր ալ բովանդակ աշվսարՀբ բաժնյուած է ղաղ մբ կբ՛ նետէր մետաղային ձա՛յն մբ սատանա սէր մտքիս մէկ ...
երկ ու Հ ակագ իր եւ իր աբ թշնամի բան ա ելներ ո ւ ։ յի ու փայլակբ կբ շողար Հ րեշտակի մբ սուրին Կային բազմաթիւ արգելքներ , մեօ՝ մասը աբ—
Աւելի քան եքեք տարի է որ վերկ գտած է Համ աշ պէս ։ տաքին : ՛Օ՛ ո ւ ււ բերա՛ն մը, խողովակով զոր միտ
խար Հ ա յին՛ Հ րդեՀբ , բա յց մ ա րգկոլթիւնբ գ ե ռ եւս Ունէի ամէն ինչ, կբ պակսէր միայն սուրճբ ; քէն կապուահ՜՝ մայռէ մր աւելի ձ՜անբ կը կշռէ ե ր–
շատ Հեռու է իբ բաղձացած խաղաղսւթենէն ՚ այ— ք՚այց կր յուսայի ոլնւենալ զայն ն յ ս ե լ շուտով * կք րեմն^ գրողին վրայ։ Բայց եւ այնպէս ձեռք կ՚առ
ոօր ան՛ կբ գա՛նուի նոր վտանգներու, նոր փորձու լսէի խօսակցութիւն մբ արդէն խոՀանոցէն։ Տէր նէի գրիչը , այնքան մեօ՜ էր սրբութիւն մր տալու
թեանց , աւելի ՛ծանր տագնապներու առկեւ * ա յ – եւ Տիկ՛ Պաբթօնեբբ որո՚քց տունբ վարձակալ դա— կարօտս , երբ ա՛) ակ՛ կալ մ ր ՛եկաւ շկատել ն՛, ր շ ըն
ոօր յ ՛դամոկլեան սո՛ւրի մք նման , նո րպատե րաւլմի ցած էին՛, ելած էին արդէն։ Ափիւռքի գրողք կր չու մ ս , զոր չեմ կրցած ունենալ ա յլեւս : կը գրենք
մք վտան՚գբ կախուա՚ծ է մեր բոլորի գքյխին I Այն գոՀանայ այսքանով ։ Ա՛իակ ցաւս այն էր որ կբ աւազի վրայ եւ այգ աւազր մեզ կուլ տուող չոր
ուժերբ , որոնցմէ կբ սպասէ ինք մեր դ ա տ ի լո լ – պակսէին պատմականէ որոշ գրքեր։ Բայց ա՛ռակին երախ մ րն է երբեմն Հ
ծ՜ումք , այոօ ր իր արմ է բաժն ո ւած յ դարձա՛ծ փորձ միԼ Էր քնելիքս , Հետագային ձգելով ճշ Ընտանեկան անճոռնի կռիւ մը Տիկին Փօլէ–
իսկոյն
իրար թշնամիէ Ե ւ ասկէ կբ տուժէ ամէնէն ա՛ւելի գրիտ տեղեկութիւնն ե ք ք՝ ո րոնք պիտի բլլա յին ի– թին ել մսէօ Պարթոյին միջել : Ըմբռնեցի երա
մեր Գատբ : բա կան ութիւ ն բ՝ գեր իրականին քով : թէ իրականութիւնր տարբեր է միշտ մեր
Երկրորդ պատճառք, որ կբ դժուարացնէ մեր Կբ փայլէին բակին կաղնիին ճիւղերն ու տե զ է ն : Ան տարբեր պէտք էր եղած շլլար նաեւ գա
Ղ՛ատի լուծում բ, այն մեծ ուժն է, քՕորՀրգային րեւն ե ր բ , կ՛ ա ր ձ ա կէ ին մ ագն իսական լո յսեր : Հս րերուն ետին։ Ծա՛նր էին յայտնոլթիլններր , ո–
Մ իոլթիւնբ , ո ր՛ո ւն Վքաձ > Հայութեա՛նն բոլոր խա կա յ կաՀ մ բն էր ծառր : Կր զարնէր երեսիս անոր րոնց կը տեղեկանայի փոխադարձ ՀայՀոյանքնե–
ւերուն կողմէ , այնքան– գեղեցիկ յոյսեր գրուեցան զմրուխտին ք" յս բ : կբ նայէի տղօթողի մբ երկիւ Ր1"– ••• նախատնփքներէն։ Այգ բո լոր ր կ՝ առնէին
եւ որ սակայն , անցնող երեք տարիներու քե թաց– ղած ո ւթեամբ ։ Ամէն տատանող ճիւղ կբ յիչեցնէբ մեծ Համեմատութիւն մըԱարթրի նաՀանգին մէջ՛.
քին՛ ոբե ւէ ճիգ չըրաւ գէթ ն ո ւազա գ ո ին՝ ար ւլ ա ֊ մերթ մօրբ կաթ ր վբնյտռող երեխայի մբ ձեռքք ։ ՖրանսուՀի մը Աօնմարթրի կեանքէն անցած։
րութիւնբ քնելու մեզի։ Եղաւ ժամանակ մբ, որ աճ առելի աշխարՀ մ րն, էբ ծառբ ուր ներկայ էին Անբան, յաւա՛կնոտ նաեւ, գռեՀիկ սաՀմռկիչ
Ա ՚ոսկուա օրօրեց մեղ յոյսերով ու երազներով կեանքին ոկիղբն ու վախճանբ , խորՀոլրդ մբ՝ նբ– սանձարձակութեամբ , նիւթապաշտ՝ դրամական
տա՛լով այն՝ պատրանքբ։Թէ պիտի բնէ իր կաբելին՝
րնգարձակելու Հայաստանի սաՀման՚եեբբ , Աեւբի
Ղ՝ ա շն ա գր ո վ մ եղ տ բո լած Հ ո գ ե ր բ ստանա լու եւ *** •
զանոնք կցելու մեր Հայրեն իքին ։ Գժբախտաբաբ մի մը : միանալով Հ անդեր ձ ՛որ նախ պէտք է Հա
Աոսկուա ոչ միայն՛ այգ ո ւղղութեամ՛բ ոեւէ աշ յաստանի սաՀմաԼներր .ընդարձա՛կուէին եւ ապա
խատանք չկատարեց , այլեւ ն ո յ ն իսկ , Վ^իշինս– միայն ձեռնարկուէր ՀայաՀաւաքման գործին , Ափիւռքի մէկ ամէն աեղ կենդանի է եւ կր՛
կիի բերնով, անցեալ տարուան Հոկտեմբեր 2,4ին , ա յն ո լամ ե՛ւ այն ի լ մենք ամէն կերպ ումտոլինք ա– գործէ Գա շն ակց ութ իւնբ . Հայութեան իրաւունք
ի լու֊Բ աշխաբՀի յայտարարեց որ կարսն ու Ար– ՛Լոր կ ա ն գ չառնելով նիւթական ու բարոյական ներ ուն եւ անոր արդար Գատին արթուն պաՀ ա կբ
աաՀանբ վրացական՝ Հողեր են եւ, ուրեմն, օր մք ղոՀ արեր՛ո ւթեան ց առջեւ ։Ղ՝մ բախտաբա ր ներգաղ ինքբ՝ Գա շնա կց ութ ի ւ ն ն է* ժամանակաւոր ձա–
անոնք Վբաստանիւ պիտի պատկանին ։ Վիշինոքիի թի նման գեղեցիկ շարմումն իսկ չՀասալ իր նը— խ ո ղա ն քն ե ր չեն կ բն աբ մ եղ ձե ռն թ ա փ բն ել եւ
այս յայտարաբոլթիւնբ պաղ կուր լեցուց նո յնիսկ պւ .կի՛ն չա բա չար ձախւ զեցլ եթէ շեղել մեզ մեր Հիմնական նպատակներէն ։ Ագատ ,
միկոց Ղաաշն,ա կցո ւթի ւն բ
ամ էն էն մ ո լեռանգ խո րՀ ր գ ա յն ա ս է րն ե բ ո ւն վրայ : մ էկ կողմ էն դաբճտւ անկախ եւ միացեա՛լ Հայաստան . աՀա այն մեծ
Հայկ . Ղ՛ատի լուծման Համար Աոսկուա ոչին՛չ քա յքա յ ե լ ո ւ տխուր գոբծի մ բ, միւս կողմ է , ներ– իտէալբ, որուն Համար աշխատեցան, ու զո Հա բե
բբաւ ցարդ ե այսուՀետել ալ դժուար թէ ան ու– գազթի պատճառով, շէն ու բ ա ր գ ա ւ ա ճ գաղութ— րեց ին մեր նախորդներբ , եւ որուն պիտի ձգտինք
զէ կամ կարենա յ բան մբ ին ել յօգուտ այդ Ղ՛ատի։ նե, յկն ու վբայ եղան եւ Հապազարաւոր Հայ բն— մե)ք ալ մեր ամբողկ ուժով է
Հայութիւն բ, ուրեմն , ինք է որ պիտի լուծէ իր ււ յ ան իք՛– ե ր մ աաձ ո ւեցան\ աՀ աւո բ թշո ւ առո ւթե աս : ԳեբազանցապԷս արդար ու նուիրական դատի
Ղ՚ատբ իր սեփական մ՚իկոցնեբով, իր քբաինքով ու Ջ բա ւա կան ան ա լո վ ն եր գա ղթ ի գծով քա յքա— մբ անխոնկ պաՀակն է Գաչնակցութիւնբ ։ Եւ ա՛յգ
արիւնով ։ 30 տարի առակ , ամ եւ ածան ր , նո յն իսկ յի չ աշխատանք կա տար ելէ , խոր Հր դա յին իշխա է պատճառբ որ անոր բոլոր ձ եռն ար կն եբն ալ ,
յ ո ւ ս աՀ ա տ ական պա յմ աններ ու մ էկ , Հայ ժո ղ Ո– նաւս րներբ եւ անոնց ա րտասաՀմ ան եան գ ո ր ծա– շնոբՀիլ քլոՀաբերող զանգուա&ներոլ տեւական ա–
վու րգբ ինք ստեղծեց իր Հայրենիքբ ։ Անցնող ե— կա՚լներբ, անցնող տարուան բնթացքին բբին նաեւ կակցութեանւ , կբ պսակուին փայլուն յ ակ ոգու–
րե ք տասնամեակներու բնթացքին , այգ Հայրենի իրենց ամ էն կա ր ե լին՝ ս ա ս տ կա ցնե լո վ Ղ՛աշն ա կ– թեամբ։ Ասիկա գիտեն մեր Հակառակորդներ բ,
քի վրայ Ա ոսկուա չաւե լցոլց նո յնիսկ պտղունց ց ո ւթե ա՛ն դէմ սկսած իրենց կատաղի պա՝յքաբ բ: աս ի կա կք տե սնեն անոնք ամէն, օր իրենց սեփակ
մբ Հող ։ Օգտագործելով ամէն միկոց , յանձն առ Երեւանի ռաաիօն , որ ժամանակ մբ մոռցած էր ան աչքերով, եւ այդ իրողութեան՝ տխուր գի
դնելով ամէն՝ զո Հ ո ղո ւ թ ի ւն , Հա յութիւնբ ինք է որ Ղ՚աշնակցութիւնբ, մանաւանդ վերկին ամիսնե տակցութիւնէն է որ անոնց Հոգիներբ կբ լեցնէ խո
այսուՀետել ալ պիտի Հետամուտ բլլայ բնդաբ— րուն, , չափէն աւելի աշխուժացած սշխէՀ րունկ վշտով , ատելութեամ բ եւ անզօր կա տա—
ձակելռլ ան ո բ ս ա Հ մ անն ե ր բ եւ ա պա Հ ո վե լո ւ անոր ամէն օր ցեխ ու մուր թափել անոր Հասցէին *Բայց ւլ ւ։ ւ թ ե ա մ բ ։
կատարեալ ազատութիւնն ու ան կախ ութիւնբ : ի զուր : Հա յ Հ ո յանքներով ու զրպարտութիւնն ե- Մ եր շրկան ի կազմ ակեր պո ւթեան Հ ամ ար 55րդ
Բացի այն\ որ , աՀ՛ ցնող տարուան քնթացքին րով չէ ր որ ա՛ւ ոնք պիտ ի կրնա յին Ղաշնակցոլ - Պատգմ • քիոգովի գումաբումբ ինքնին, փայլունն
լո յս ե ր ր ոեւէ չափով
Հ այո ւթե ան քա ղա քա կան ագօ– թիւնբ քայքայել։ ինչպէս միշտ, այսօր աւելի յակոգութիւն մ բն Է։ Ան կոչուած Է աւելի եւս ամ
անոնք աւելի
^արդարացան , բնդՀակառակն եւս , Ղ՛ա շն. ա՛կց ո ւ թ ի մե ր կբ մնա յ ամ ուր ու անսա րաց I. ե լո լ բարոյական կապր որ կայ արդէն մեր
տացան , դժբախտաբար , սնցն ող ւ֊ ՚ ր ի ի ն , մեր սան եւ, ազատատեն՛չ զա ն գ ո ւա ծ և ե րբ այսօր ալ րն կ երն եր ոլ մի կե ւ եւ աւ ելի զօբտ ցն ե լո ւ այն\ Հ ա–
ն եբքինւ
կե ան քն ալ ցաւալի վիճակ մ բ ստացաւ : կբ շարունակել ունկնդրէ լ Ղ՛աշն ա կցո ւթեան ձայ– ւատքք, զոր ամէնքս ալ ունինք գ է պ ի մեր արդար
Առանց Հայաստանի սաՀմաններլք րն գա ր ձ ա– ն իւ– եւ կ՚ոգեւո քոլին Ղ՛ա շնակցո ւթեան շունւ չ՝ո վ ; ոլ անկորնչելի Գատ ի ստոյգ յաղթանակք ;
կելու, Ա՛ոսկուա ձեռնարկեց ներգաղթի շսւրժու–
Fonds A.R.A.M