Page 91 - ARM_19-1948_03
P. 91
հէյվբն։ Ունի վերին կամ րիս 1լ եւ Ա.. Բ . Գ. կար Ա)Աւ\ափ €&աոար վաէժաէա^ը ա ո.ջե լ ստ1 որ ղ ռնե բր մ շաապէ ւ; բ^ց պաՀ ելու Հ ա՛
գի րնդարձակ սրաՀնեբ ։ մար, բոլորս ալ պար տ աւո բ ո ւթ իւննե բ ունինք այս
Հոս արդէն Անգլիա կր գանուինք*. Ամէն ոք, (85.000 ՖՐԱՆ* ՖՐԱՆԱԱՑԷՆ) կրթական Հա՛ստատութեան Հանդէպ, որովՀետեւ
դիակ կամ ոչ , կր փորձէ անդ լեր էն է*օսէէ ։ Հան ամէնուս սիրելի յարկն է ։
դարտ է Ա"^՚չը եւ աբեւը կ՚ոսկեզօծէ անոր ալիք— ՛Բանի մը օր առաջ , Ֆ րաճ, սաՀսւ յ կա պո յտ
ները , ամ էն անգամ ո ր ՈւըըտիԼ կ՝ մ եր նաւ ր , կր Ա՛ՅՆճԱՐ , (Օառաջ) . Նս՚իսոբգ թգթակ– խաչի կեդր. վարչութեան՝ կողմէ , Այնճա՛բի «3ո՛՜
ի> ա գա՛ յ անոն ռ Հ եա ։ Հսլար ա է Ո ՚ ֊ Ը Ը 1 " ք"սկ են. ա ր– ցութիւձԼներէս մէկուն՝ մէջ, իր կարգին , տուած ռաջ»ի վաբմարանփն՛ Համար ուղարկուած 50.000
մանա ցած իր երկրի գնաՀ ատ ո լթե ան , մ ասնակ– էի Այնճաբի «Տ՚սռաջ» վարմաբանի Հիմնադրու - ֆրանս . ֆրա\Լքբ գոՀ ո ւնա կու թեամբ ստացուած
ցած ԱԱալով 1939 1945 Ն" րմանտ՚ի՚ո յ ցամ արա– թեան պարադան՚եբբ եւ զարգացման՝ փուլերր ։ է ։ Մ եր խորին շն ո րՀ ակտ լութ իւննե բն՛ ու յար
Հա՛լ՛ում ի գո րծո զո ւ թ ի ւնն՚երո ւն եւ ծա՛ռայելով իր– Կրթական ՛Լ երկայ տարեշրջանի վերջաւռբոլ գանքները կը յա յան ենք կանացի այդ պատուական
րեւ զինուորական՝ Հիւան՛դան՛ոց - ն՛աւ։ Վախ չո լ ֊ թեան, կբ լրանայ մեր սիրելի «Տառա՝ջ»ին կառու կազմ ակեբպոլթեան Հ
ն իմ ուրեմն , կեանքս փորձառու ձԼ ոքերու մէջ կր ցած ա յս ո լսումն արան ին՛ ութամ եակր ։ Վա րմա - Ատկէ առաջ ալ ձեոամ բ Լ\սկեբ & * Մ ի սաք–
գտն՛ուի ։ բանին տուած՜ Հոլնձքր եղա՛ծ է բաւական առատ ; եան թ որ Պէ յրութ կր գտնուէր » մէկ անգամ
Ամէն կարգի սբաՀ ունի իր ^մպելիքԼ ե ր ո լ Ալս *ո ւս ր ի Բէէա լիք ո ւ ս ո ւ մ ՚ ւ աւար ւՈւ երն ալ Հ ա Հ~ ստացած ենք 30-000 ֆ րա՜ւք եւ մի անգամ ալ 5000։
ի՚ցիկլչ դ ռ րուե՚ց այաՀԷեւ, աո չ կա լզած ե\ն , գնելո ւ. ուած կ՚ունենանք վեց եբկվեցեւււկ ե լ երկու գ՛՜յգ ԸնգՀ. գ-լմար 85 Հաղաբ ֆրանք ։
րն թ ե ր ց ա ւա ր անե ր ո ւ պատկառելի թիւ մ ր ։ Անդ Ընկեր <(յ * Աիսաքեա\նր երկու, անգամ այցելեց
Համար սէնտուիչ Լազկեբ ձուկ եւ Հաց) , գարե րանիկ ո լսումն աւար տն՝ե րր , 1 942^5> , անմիջասլէս Ա յնճար : Հա յ կա կան այս Հ իլղալ ան ի բո վան գա կմ ո–
ջուր , ^/"ք՚Կ 1 նարնջաջուր եւն * : Բազմութիւն մր կազմ եցիԼ «Ա ուսա Լե ր ան Հայ Ազգ • վարմաբան՛ի ղովուրդր միշա Հպաբտութեա՚մբ կը յիշէ իր եւ
ո՛ր դիւրին է զաԿ ադան ե լ * Ա ա մ արդը , օրինակ , « Տալլաջ» շրջանաւա ր՛տ ից Ա՝ իութիւն բ» ։ Այս Մ ի~ «3առաջ» ի անոՏներ ը որոն՛ք իրարմէ անբաման
նստած է ի՛ո Լ" է1 մն տուկի մր վրայ , առջեւ ր կոզով ո ւթիւնբ , իր կարելիութեան սաՀմ Աժններուն՝ մէջ , են \ ՅԳ– ՊՈԻՐԱԱԼԵԱՆ
մր ձմեռ ուկ. Հաւանաբար Ապանիացի։ Երեք օր է կբ ջանայ սա՛տար Հանդիսանալ իրենց Հայեցի
ածիլուա՛ծ չէ ։ ՝Բովը կեցած փոքրիկը լ ո լ ի կ մբ մ ա քու ր եւ ա1՜1 խարդախ դաստիարակութիւն պար–
բերան՝ րՀ Աա խումբը Հրեայ է վս տաՀ արար՛՛է գե ւո զ « Տ առաջ» զ սլրոց ի ն ։
Կբ խօսին՝ օրուան քաղաքականութենէն՝ նգլե– ինչպէս գիտեն «Տառաջ»ի սիրելի ընթերցող– ՆԱՄԱԿՆԵՐ «ՅԱՌԱՋԷԻՆ
րէն՚ով ֆրանսերէն
խառն՝ լեզու մբ։ ԱՀա Ամ եր ի ն երն ու բնթե բցոզուՀ իներբ , «Տ ա՛ռաջ» վա րմա–
կաց ինե բ եանքիավա լել խօսա կց ութ ի ւնա վ եւ շար– րանր չուն ի Հ աս ուա տ ա ն եկամ ուտն եր ու աղբիւր– ֊ԲԱՆԻ ՄԸ ՀԱՐՑՈՒՄՆԵՐ
մուձեւեբով ։ Եթէ կարենան , կուլ պիտի տան ն՛եր : (ֆաբզ իր ղոյոլթիւնր պաՀ ած է , կր պաՀէ եւ
ըմ՛պելու խց իկ ին ա մբո զջ պա րո ւն ՝ակո ւթ ի ւնր ։ պիտի պաՀէ, այս կրթական քարկը // իր ո զ եւ ա–
Պոչ բռնած կբ սպասեմ կա՛րգիս , սէնտուի չ մր նոր վրա յ ջեր մ՝ե ռանդօրէ% գուրգուրացող կազմ ա– « (յ ի ծ Հ կտրել» բացատրութեան առթիւ , Պ •
եւ Գովացուցիչ մբ դնելու Համար ։ Զիթ.,.նի «Յաո-աիի
կերպութիւնն երոլ , Հաստատ ո ւթ ի լ ՚ ձ ն ե բ ո ւ ե լ ան– մէչ ( 1 5 - 5 - 4 8 ) Հրաաարա–
Ժ՚պմբ քան թ ի ն կբ Հասն թ ք ՆիուՀէյվբն , Հատներոլ ընծայաբերած բարոյական՝ ո լ նիւթա կած է նամակ մբ , ուր պարզուած լեղոլաբանա -
Հարց կու տայ անգլիացի պարոն մր։ Չորսին՛ կբ կան թանկագին օմանդտկու թիւն\Լ երով ։ Ու չնոր– կան վարդապետութիւնը բացա՛տ րո ւթեան կբ կա–
կարծեմ ։ — - Ոչ, աւելի ուշ , Հինգին, թերեւս ։
Հիլ այդ բոլորին՝ կանգուն՝ է եւ կա՛նգուն ււլիտի րօտի ։
Վերջա՛պէս անխուսափելի Հարցումբ Հա յ կա կան մնա յ «Տ առաջ» վսւրմա րաւԼ բ , ա բ գ ա բու ցնե լով իր Փաստ ելոլ Համ աբ թէ «ծիծէ կտրե լ»ը չի կր
ջարդերու մ ասին : Երիցս Iգովուած Թուրք , ո բ
ան՛ ո՛ւ ւ ր : Աեծապէս զարկ տրուա՛ծ է ու կբ արուի ՛նար թուրքերէնէ թարգմանուած Բէլալ, Պ* Ջի–
մ ե զ ի տուիր մարտիրոս ազգի մր Համբալը։ Ա ա– մա տ ա ւլ սեր ո լե զ ի գաստիարակչ ական վե Հ գո ր՛ - թունի կը Հարցնէ, «Հա՞յն է ա՛ւելի Հին իր երկ–
կայ ն Հ այ աղ գր պիտի յաւեր մ ան՝ այ իր Ա ա՝յի ս ե ան ծին , ի բականացնե լ ո ւ Համ ար «Տ տ ռա ջ» ի առաջա– բթ մէչ, թէ Թ-էւքքը»։
կււիւն եր,ով * Վպս պո լրականի , Հյապին ԳաբաՀի - դրա թիւնները ։ Ա յս Հարցում բ պատասխանի չի սպասեր , այ լ
սարի եւ Ուբֆայի եււս՚յլ Հերոսամարտերով։ Ան՛գ– Կբթաեան այս -» աս տ ատ ո լ թ ի ւձ>. ը Հա՛յակեր– Հաստատում մ ըն է ։ Պ * Ջիթունի ըսել կ՛ուղէ թէ
լա Հիներ՝ կարմիր, գեղին ե լ ա լ\լ պոռոտ գոյն ի տումի Հնոց մ բն է, ուր կբ դարբնուին ու կր թր քանի որ Հայր աւելի Հին՝ է իր երկրին մէջ քան՛
շրջազգեստներ Հագած՜ , վեր վար կր ճեմեն ճըռ - ծուին իրաւ Հայկակներ, շարունակելու Համար Թուրքը , երբ մտա՛ծս ւմ մր կամ զգաց ո ւմ մբ ար
ո ւո ղե ք ով՝ ծ խի կնե րբ շր թուն քներ ուն՝ • ի րենւցմ է Հա յա՚պաՀ պանում ի գ ե ր ա գ ո լն՝ գործը ա յս օտար տայայտելու ձել մբ Հայերէնին՛ ել թուրքերէնին
մ ին՛ գլխարկին վըայ ունի երկրորդ գլթարկ մր , ափերուն վրայ ։ Ու Հպարտութեամբ պէտք է Հասարակաց ըլլայ, անառարկելի է թէ Թուրքն է
«Հի
ո լ կր կատակեն ան վեըջ՚.Գո վքը կ՚ընեն իրենց տեսնեն յա յտաբարել , ի լուր լա լ ո ր ին որ ա յ ս մ արզին որ այգ ձելը փոխ առած է Հա՛յէն , որովՀետեւ
նաւուրց գեղե ցիկ» անգ լիոյ , ուր արեւ կբ մէջ ստացուած արդիւնքը ակնբախ է ու գնա Հա– Թուրքը եկւոր է եւ եկւոբ մոզովոլբգն է որ իր
վեբջապ էս ։ տելի։ Ե*– այս ԸոէոԸԸ շն՚ոբՀի՚լ յաւէտ սիրելի մեր լե զո լա կան՝ արատ յա յտ ո ւթի ւնն ե բբ փո խ կ ՛առն է
Զա քնասվւիւռբ քան՛ի մբ վայրկեանը անգամ « Յառաջ »ին ։ բնիկ մողովոլբդէն ։
ուն– *
մ բ յա յտ արարութիւն կ՛ ո լ զզէ ճամբո բ՛ռներ Վերջերս «Տառաջ»ի էջերուն՝ մէջ կարդացինք Պ* Զ ի թուն ի ի այ ււ վա բգա պետ ութիւն ը բ աց ա ր՛–
աշ - միու–
այս նաւէն կրնաք անթելով Հաղորդակցիլ ու կր կարդանք տ ե ղե կո ւթ ի ւ ն ն եվ։՝ զանազան ձա՚կ է, առանց վերապաՀման , ել մասնա՛յատուկ
իւ ա՜բ Հի որեւէ մասին Հետ , եւն* ։ ու, Հասաատութ իւննե րուն , .ըն՛կերներու , չէ միայն Հայերու եւ Թուրքերու պարագային *
ՆիուՀէյվբն ։ Ոտ քերնիս կր դնենք անգլիական՝ Համ ա կի րն ե բու եւ անՀ ա տներ ո լ կողմ է , մ ե ծ ա - Ա յս Հ աս ատ տա մ ր , որ ան շուշտ Հ իմն ո ւած՜ է
կա յս բութեան Հողին վբայ , ուր դեռ քիչ մամա— տաղանդ գրագէտ - բանաստեղծ ե լ ա՛զգային՝ գ ո ր– ե ր կար ամե այ զնն ութ եան ց եւ խո բ ո ւս ո ւմն ա ս ի րո ւ–
մ աՀ–
ն ա կ առաջ, «արեւը մարբ չէր մտներ» ։ Իրաւունք ՆԻէ Ըն՝կեբ Ա՛ ԱՀարոնեանի գառն՚ա կս կիծ թեանց վրա յ՝ , կ՚աբմէ սակայն որ քիչ մը աւելի
եղած
ունիմ ամբողջ մէկ ամիս երկրին մէկ ծայըէն միլ– ուան առթիւ , Այն՚ճ ար՛ի՛՛ դպր՛ոց ի ն Համար մ անրամ ասնօբէն֊ պարզուի ։
սր երթալու՛. Աաքսային ել անցագրի գործոդու– նոլէրնեբու մասին։ Գի լրացն ելու Համ ար՝ բա ց ա տ բ ո ւթ ի ւնն ե բ ր ,
Հնարա ւոբու թի ւ ն չունեն ա լո վ բո լ ո բ ին ալ ա— երկո՛ւ Հ ար ց ո ւմ պ իտ ի ո ւղզեմ Պ * Ջ էթո ւնի ի *
թիւնն՚ե ր բ կբ կատարուին կանոնաւոր ւ 1 . Ֆրանսերէնը , որ լատին՛երէնէն՝ սերած
Թաւշապատ նստարաններով եւ Հանգստաւէտ ռանձինն՛ շն ո րՀ ա կա լո ւթ ի ւն՝ յա յան ելու , ա՛յսու լեզոլ մ ըն է, նախնական լեզո՞ւն է այն մողովոլր–
շոգեկառքբ կր սուրայ ղաշտերոլ եւ գիւղաքա կուղանք, «Տառաջ»ի միջոցաւ, մեր խորին՝ շնոբ– գին՛ ( Գալլի ա ց ինե ր , Կ ո լո ւան ե ր) ո րոնց վրայ տի՛
ու եբախտ ադ իա ութիւն ն։ե ր բ
ղաքներու մ էջէն։ Տ՛ուն երր ամբողջ շինուա՛ծ են Հա կալ ո ւթի ւ ն ն երն բոլորին, բոլորին։ Կեցցէ րած՜ են Հռոմայեցիներր , որոնց լեզուն լտտին ե —
կարմ ի ր աղիւսէ , նո յնաձե լ ել Հ ամա չափ կարգով յայտն ե լ բոլորին, րէնն էր :
շար ո ւած Հ ֆբանսաՀայ գաղութր ։ 3)րան՝սերէն՝ի . մէչ բային Հաբցականր կազմե–
առաջ» վարմարանր ֆրան՚սաՀւս ք Լու եղանաԼր (տէր — բային գսեԼ բայէն եաք , ին
Վիքթոբիա Սթէշբն) Լոնտոն, մամք 19.35 է։ ԳաՂՈէ֊թ1՛ պարծանքն է, որովՀետեւ իրենց ե լ մեր
սիրելի
Ա. ՀԱԲԷԼԵԱՆ «Օառաջ»ին կերտած՛ն է։ Աշակերտութեան պէս &\Շ7. - VՕսՏ^) & է ւ1 7) լատիներէնի մէչ գոյոլ–
թի՛– ոսնիթ թէ տեւաոնեաՀև կա՛մ գերմանազգի
(նշաաագստ) լեզուներում յատուկ է , ինչպէս հօ.–
հտո տւ6 յ՛ հտ^շ յ^օս 5 •
«ՅԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ Հ61) Ապասաւորնեբը– դուրս տար ին Հեղին էն ։ Գա 2 . Ըստ իաիւտի յիշուաձ֊ Հետեւեալ ձեւերր,
գիկ մինակ մնաց սենեա՛կին մէջ : Վայրենի Հայ - ոբ Հայերէնի մէչ ր1.դՀան\ոաւյաՆ են, թուրքերէնէ®
եացքով շուրջբ կը նայէր ան - կուրծքը կը բարձ թարգմա՛ն՛ուած– են թէ երկրին* բնիկ Հ ա ք մողո—
րանար արագ արագ* գէմքթ դարձեր էր աՀար - մոլրգին լե պո լին– յատուկ են Ե *գարէն՝ սկսեալ.
ա տ ԵՐԿԱԹ կու ։ Երբեմն բերնէն գուբս կը թռչէին անորռգ Սահակ - Մհսբոպ կամ Սաեակ - Մեսբււպի ,
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) ու անՀա՚սկնալի բառեր ։ Ապա գլուխը բոձնեց երկու քիչ շասւ, դուռ - պաէոուհան գռցած , տեսածս
ձեռքերով . կարծես կը վաիսնա՚ր որ մարմինէն՝ կբ մարդը, տեսած՜ մարդս, բարք 1յ)լ սովոբսլրիՆ)ն)Օե–
զատուի ան՛՛ , կամ կարծես ՀրդեՀ կա ր անոր մէջ ։ բոււ , (յ1իր ես գրակա1ՏԽյլրհա1նւ, հասակ 1ն|հտել, ա.–
ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ սուլիչ ֊ ուսուցչուհիներ, երգչուհի եւ դերասան
Ար գար ել դատ ո զո ւթիւնբ կանգ առած էր իր ներ կետդուի; հրկո|լ տարի ա1նցալ, հինդ վեց ա ֊
Բ՛ մ էջ . սպառած էր մ աքերու ււլաշարը ել ամ այոլ– միս, ի մ քոյր հւ եղբայրներ: Երկու աչքբւս լոյսբ1
Զէ յ Հ ա յ ր , ցնորած չեմ ես : Կրկին կր թիւն կր տիրէբ գանկին մէջ։ (լալակս :
յայտնեմ , ես եմ այն լրտես ր , որ տեղեկո ւթիւն– Գեռ քանի մ բ վայրկեան առաջ գաւաճանոլ - Սպասելու/ Պ • Զիթունիի պատասխանին , իր
ներ կբ յայտնէ Բագրեւանգի վանաՀօր ել Աշոա թեան ծ բազ իրն ե ր կբ մշակէր ան , իսկ Հիմա՝ ո® ւ ր վար գա պետութենէն կը Հ ետ ե լցնեմ որ արեւմտ -
Երկաթին * բռնեցէք ղիս • Հրամայեցէք սպաննել • գացին\ անոնք, թնչ եղան։ Օ, կ՛անցնի փոթո\րիկը եան՝ Փոքր Ասիոյ Հայերուն մեծագոյն մասը, ո–
այլեւս չեմ կրնար Հանդոլրմել իմ՛ Հօր գործած՝ ու ամ էն բան կ՚րնթանա յ իր առա՚ջուան շաւղով : բուն՝ մ ա յրենի լեզուն թուրքերէնն էր , /՚^Հ/էէ11
գա ւաճան ո ւթ ի ւննեբ ո լնճ : Այմմ շփոթած՜ է ան, այլայ՛լած , ինքն ալ չի գի - նաեւ քր տա խօս Հա յերբ , Հա յ . եկեղեցիին յարած
կատաղութեան բոց բ երեւցաւ Գագիկի դէմ– տեր , թէ ի^նչ կ՚ընէ եւ ո՛ Լ\ր է : Գիտակցութիւնը Թուրքեր եւ ՝Բ իւր տեր են %
քին վրա՚ի , աչք ե րր արի ւնռվ լեց ո լեց ան * մ ա ղերբ Հ եռացա՛ծ է իր մ է , տեղի տալով Հ ոգեկան բուռնէ Թիւր ամաց ութեան^ եւ նիւթէն շեղումի տեղի եւ
վւուշ փուշ տնկուեցան գլխուն վրայ : Վյս-սպո լրա վրդովմունքի ։ պատ ր ուա կ չտալու Հ ամ ար ,աւելցնեմ որ ա յսՀաբ–
կանի իժ ա զա ւո րբ բնազդաբար իր սուրի երախա - 3 ան կա րծ գ(՝ո՝*–1"1յ՝ ՛Ս՛ Ր բարձ բա ցուց Գագիկ , ցումնե բբ կապ չունին «ծիծէ կա րել» բաց ատ բու
արցունքնե՛ր
կալին տարաւ բարկութենէն գողացող ձեռքր : ԿրԿէն ^ոՐս կողմ ր նայեցաւ ել դառ\% թեան Հ ալերէն կամ թուրքերէն՛ ըլէալուն Հետ :
մարդնա
Լռէ , Հեղինէ , ապա թէ ոչ չեմ գիտեր , թէ •երեւացին աչքերուն՝ մէջ*. Ամենաթշուառ Հաճեցէք րնգունի լ , պարոն խմբագի ր՝, յար–
ի&չ կ՚բնեմ քեզ : Գոլքս տարէք զիսք՚ԼՀ * բսալ Գա– էր ինք Հիմա աշխաբՀի երեսին ։ գա լից զգա ց ո լմն՚ե բ ո ւս Հա ւաստ իքր :
գիկ գիմելով սպասաւորներուն արոնք շփոթած ՀԱՅԿ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ
կեցած էին դրան մօտ։ Կարճ մամանակ մր անցնելէ ետք ջիղերը Հան
• Պիտի չլռեմ բնաւ ,քանի շունչ կայ բերանս ,պի– դարտեցան . գիտակցո ւթիւն ը վր՛ան՛ եկաւ . Հրա -
տի բողոքեմ քու արարքներուգ դէմ ։ Ամօթ մեր մ՛ ա յեղ ներս բերել Հեգին էն ։ էք բոխտ ել վայրենի ՍՏԱՑԱՆ-Բ
ցեղին, ամօթ Վաս պո ւրա կս/նին , որ Աերումանէն կերպարանք ուձ֊էբ ան այմմ ։ Առսւջուան վբդովու–
ետք ուրիշ Արծբունի մ րն ալ տուաւ ։ մը ան ցած է ր , տեղի տալով ան ՛ա ա րբ եր ս ա՛ռնու - ԱԶԳԱԿ
թեան ։
Ջէ՝*ք լԱեր գ ^լՐ^ւէ" դարձաւ Գագիկ գէպի շաբաթօրեակ , բացառիկ թի՛– Մա՚յիս
իր սպա սա ւորն երր՝ Հազիւ շունչ քաշելով • տարէք ատկերազար՚գ : Նաել Ա* ԱՀարոնեանի եւ
ղինքբ այս տեղէն ։ զօր • Նաղաբբէկեանի
ԲԱԳՐԱՏ ԱՅՎԱ9.ԵԱՆ8 գունաւոր նկարն երր Ա * եւ
Բ. .կէԱրոմև վրայ։ Գին 100 ֆրա՛նք։
Fonds A.R.A.M
գի րնդարձակ սրաՀնեբ ։ մար, բոլորս ալ պար տ աւո բ ո ւթ իւննե բ ունինք այս
Հոս արդէն Անգլիա կր գանուինք*. Ամէն ոք, (85.000 ՖՐԱՆ* ՖՐԱՆԱԱՑԷՆ) կրթական Հա՛ստատութեան Հանդէպ, որովՀետեւ
դիակ կամ ոչ , կր փորձէ անդ լեր էն է*օսէէ ։ Հան ամէնուս սիրելի յարկն է ։
դարտ է Ա"^՚չը եւ աբեւը կ՚ոսկեզօծէ անոր ալիք— ՛Բանի մը օր առաջ , Ֆ րաճ, սաՀսւ յ կա պո յտ
ները , ամ էն անգամ ո ր ՈւըըտիԼ կ՝ մ եր նաւ ր , կր Ա՛ՅՆճԱՐ , (Օառաջ) . Նս՚իսոբգ թգթակ– խաչի կեդր. վարչութեան՝ կողմէ , Այնճա՛բի «3ո՛՜
ի> ա գա՛ յ անոն ռ Հ եա ։ Հսլար ա է Ո ՚ ֊ Ը Ը 1 " ք"սկ են. ա ր– ցութիւձԼներէս մէկուն՝ մէջ, իր կարգին , տուած ռաջ»ի վաբմարանփն՛ Համար ուղարկուած 50.000
մանա ցած իր երկրի գնաՀ ատ ո լթե ան , մ ասնակ– էի Այնճաբի «Տ՚սռաջ» վարմաբանի Հիմնադրու - ֆրանս . ֆրա\Լքբ գոՀ ո ւնա կու թեամբ ստացուած
ցած ԱԱալով 1939 1945 Ն" րմանտ՚ի՚ո յ ցամ արա– թեան պարադան՚եբբ եւ զարգացման՝ փուլերր ։ է ։ Մ եր խորին շն ո րՀ ակտ լութ իւննե բն՛ ու յար
Հա՛լ՛ում ի գո րծո զո ւ թ ի ւնն՚երո ւն եւ ծա՛ռայելով իր– Կրթական ՛Լ երկայ տարեշրջանի վերջաւռբոլ գանքները կը յա յան ենք կանացի այդ պատուական
րեւ զինուորական՝ Հիւան՛դան՛ոց - ն՛աւ։ Վախ չո լ ֊ թեան, կբ լրանայ մեր սիրելի «Տառա՝ջ»ին կառու կազմ ակեբպոլթեան Հ
ն իմ ուրեմն , կեանքս փորձառու ձԼ ոքերու մէջ կր ցած ա յս ո լսումն արան ին՛ ութամ եակր ։ Վա րմա - Ատկէ առաջ ալ ձեոամ բ Լ\սկեբ & * Մ ի սաք–
գտն՛ուի ։ բանին տուած՜ Հոլնձքր եղա՛ծ է բաւական առատ ; եան թ որ Պէ յրութ կր գտնուէր » մէկ անգամ
Ամէն կարգի սբաՀ ունի իր ^մպելիքԼ ե ր ո լ Ալս *ո ւս ր ի Բէէա լիք ո ւ ս ո ւ մ ՚ ւ աւար ւՈւ երն ալ Հ ա Հ~ ստացած ենք 30-000 ֆ րա՜ւք եւ մի անգամ ալ 5000։
ի՚ցիկլչ դ ռ րուե՚ց այաՀԷեւ, աո չ կա լզած ե\ն , գնելո ւ. ուած կ՚ունենանք վեց եբկվեցեւււկ ե լ երկու գ՛՜յգ ԸնգՀ. գ-լմար 85 Հաղաբ ֆրանք ։
րն թ ե ր ց ա ւա ր անե ր ո ւ պատկառելի թիւ մ ր ։ Անդ Ընկեր <(յ * Աիսաքեա\նր երկու, անգամ այցելեց
Համար սէնտուիչ Լազկեբ ձուկ եւ Հաց) , գարե րանիկ ո լսումն աւար տն՝ե րր , 1 942^5> , անմիջասլէս Ա յնճար : Հա յ կա կան այս Հ իլղալ ան ի բո վան գա կմ ո–
ջուր , ^/"ք՚Կ 1 նարնջաջուր եւն * : Բազմութիւն մր կազմ եցիԼ «Ա ուսա Լե ր ան Հայ Ազգ • վարմաբան՛ի ղովուրդր միշա Հպաբտութեա՚մբ կը յիշէ իր եւ
ո՛ր դիւրին է զաԿ ադան ե լ * Ա ա մ արդը , օրինակ , « Տալլաջ» շրջանաւա ր՛տ ից Ա՝ իութիւն բ» ։ Այս Մ ի~ «3առաջ» ի անոՏներ ը որոն՛ք իրարմէ անբաման
նստած է ի՛ո Լ" է1 մն տուկի մր վրայ , առջեւ ր կոզով ո ւթիւնբ , իր կարելիութեան սաՀմ Աժններուն՝ մէջ , են \ ՅԳ– ՊՈԻՐԱԱԼԵԱՆ
մր ձմեռ ուկ. Հաւանաբար Ապանիացի։ Երեք օր է կբ ջանայ սա՛տար Հանդիսանալ իրենց Հայեցի
ածիլուա՛ծ չէ ։ ՝Բովը կեցած փոքրիկը լ ո լ ի կ մբ մ ա քու ր եւ ա1՜1 խարդախ դաստիարակութիւն պար–
բերան՝ րՀ Աա խումբը Հրեայ է վս տաՀ արար՛՛է գե ւո զ « Տ առաջ» զ սլրոց ի ն ։
Կբ խօսին՝ օրուան քաղաքականութենէն՝ նգլե– ինչպէս գիտեն «Տառաջ»ի սիրելի ընթերցող– ՆԱՄԱԿՆԵՐ «ՅԱՌԱՋԷԻՆ
րէն՚ով ֆրանսերէն
խառն՝ լեզու մբ։ ԱՀա Ամ եր ի ն երն ու բնթե բցոզուՀ իներբ , «Տ ա՛ռաջ» վա րմա–
կաց ինե բ եանքիավա լել խօսա կց ութ ի ւնա վ եւ շար– րանր չուն ի Հ աս ուա տ ա ն եկամ ուտն եր ու աղբիւր– ֊ԲԱՆԻ ՄԸ ՀԱՐՑՈՒՄՆԵՐ
մուձեւեբով ։ Եթէ կարենան , կուլ պիտի տան ն՛եր : (ֆաբզ իր ղոյոլթիւնր պաՀ ած է , կր պաՀէ եւ
ըմ՛պելու խց իկ ին ա մբո զջ պա րո ւն ՝ակո ւթ ի ւնր ։ պիտի պաՀէ, այս կրթական քարկը // իր ո զ եւ ա–
Պոչ բռնած կբ սպասեմ կա՛րգիս , սէնտուի չ մր նոր վրա յ ջեր մ՝ե ռանդօրէ% գուրգուրացող կազմ ա– « (յ ի ծ Հ կտրել» բացատրութեան առթիւ , Պ •
եւ Գովացուցիչ մբ դնելու Համար ։ Զիթ.,.նի «Յաո-աիի
կերպութիւնն երոլ , Հաստատ ո ւթ ի լ ՚ ձ ն ե բ ո ւ ե լ ան– մէչ ( 1 5 - 5 - 4 8 ) Հրաաարա–
Ժ՚պմբ քան թ ի ն կբ Հասն թ ք ՆիուՀէյվբն , Հատներոլ ընծայաբերած բարոյական՝ ո լ նիւթա կած է նամակ մբ , ուր պարզուած լեղոլաբանա -
Հարց կու տայ անգլիացի պարոն մր։ Չորսին՛ կբ կան թանկագին օմանդտկու թիւն\Լ երով ։ Ու չնոր– կան վարդապետութիւնը բացա՛տ րո ւթեան կբ կա–
կարծեմ ։ — - Ոչ, աւելի ուշ , Հինգին, թերեւս ։
Հիլ այդ բոլորին՝ կանգուն՝ է եւ կա՛նգուն ււլիտի րօտի ։
Վերջա՛պէս անխուսափելի Հարցումբ Հա յ կա կան մնա յ «Տ առաջ» վսւրմա րաւԼ բ , ա բ գ ա բու ցնե լով իր Փաստ ելոլ Համ աբ թէ «ծիծէ կտրե լ»ը չի կր
ջարդերու մ ասին : Երիցս Iգովուած Թուրք , ո բ
ան՛ ո՛ւ ւ ր : Աեծապէս զարկ տրուա՛ծ է ու կբ արուի ՛նար թուրքերէնէ թարգմանուած Բէլալ, Պ* Ջի–
մ ե զ ի տուիր մարտիրոս ազգի մր Համբալը։ Ա ա– մա տ ա ւլ սեր ո լե զ ի գաստիարակչ ական վե Հ գո ր՛ - թունի կը Հարցնէ, «Հա՞յն է ա՛ւելի Հին իր երկ–
կայ ն Հ այ աղ գր պիտի յաւեր մ ան՝ այ իր Ա ա՝յի ս ե ան ծին , ի բականացնե լ ո ւ Համ ար «Տ տ ռա ջ» ի առաջա– բթ մէչ, թէ Թ-էւքքը»։
կււիւն եր,ով * Վպս պո լրականի , Հյապին ԳաբաՀի - դրա թիւնները ։ Ա յս Հարցում բ պատասխանի չի սպասեր , այ լ
սարի եւ Ուբֆայի եււս՚յլ Հերոսամարտերով։ Ան՛գ– Կբթաեան այս -» աս տ ատ ո լ թ ի ւձ>. ը Հա՛յակեր– Հաստատում մ ըն է ։ Պ * Ջիթունի ըսել կ՛ուղէ թէ
լա Հիներ՝ կարմիր, գեղին ե լ ա լ\լ պոռոտ գոյն ի տումի Հնոց մ բն է, ուր կբ դարբնուին ու կր թր քանի որ Հայր աւելի Հին՝ է իր երկրին մէջ քան՛
շրջազգեստներ Հագած՜ , վեր վար կր ճեմեն ճըռ - ծուին իրաւ Հայկակներ, շարունակելու Համար Թուրքը , երբ մտա՛ծս ւմ մր կամ զգաց ո ւմ մբ ար
ո ւո ղե ք ով՝ ծ խի կնե րբ շր թուն քներ ուն՝ • ի րենւցմ է Հա յա՚պաՀ պանում ի գ ե ր ա գ ո լն՝ գործը ա յս օտար տայայտելու ձել մբ Հայերէնին՛ ել թուրքերէնին
մ ին՛ գլխարկին վըայ ունի երկրորդ գլթարկ մր , ափերուն վրայ ։ Ու Հպարտութեամբ պէտք է Հասարակաց ըլլայ, անառարկելի է թէ Թուրքն է
«Հի
ո լ կր կատակեն ան վեըջ՚.Գո վքը կ՚ընեն իրենց տեսնեն յա յտաբարել , ի լուր լա լ ո ր ին որ ա յ ս մ արզին որ այգ ձելը փոխ առած է Հա՛յէն , որովՀետեւ
նաւուրց գեղե ցիկ» անգ լիոյ , ուր արեւ կբ մէջ ստացուած արդիւնքը ակնբախ է ու գնա Հա– Թուրքը եկւոր է եւ եկւոբ մոզովոլբգն է որ իր
վեբջապ էս ։ տելի։ Ե*– այս ԸոէոԸԸ շն՚ոբՀի՚լ յաւէտ սիրելի մեր լե զո լա կան՝ արատ յա յտ ո ւթի ւնն ե բբ փո խ կ ՛առն է
Զա քնասվւիւռբ քան՛ի մբ վայրկեանը անգամ « Յառաջ »ին ։ բնիկ մողովոլբդէն ։
ուն– *
մ բ յա յտ արարութիւն կ՛ ո լ զզէ ճամբո բ՛ռներ Վերջերս «Տառաջ»ի էջերուն՝ մէջ կարդացինք Պ* Զ ի թուն ի ի այ ււ վա բգա պետ ութիւն ը բ աց ա ր՛–
աշ - միու–
այս նաւէն կրնաք անթելով Հաղորդակցիլ ու կր կարդանք տ ե ղե կո ւթ ի ւ ն ն եվ։՝ զանազան ձա՚կ է, առանց վերապաՀման , ել մասնա՛յատուկ
իւ ա՜բ Հի որեւէ մասին Հետ , եւն* ։ ու, Հասաատութ իւննե րուն , .ըն՛կերներու , չէ միայն Հայերու եւ Թուրքերու պարագային *
ՆիուՀէյվբն ։ Ոտ քերնիս կր դնենք անգլիական՝ Համ ա կի րն ե բու եւ անՀ ա տներ ո լ կողմ է , մ ե ծ ա - Ա յս Հ աս ատ տա մ ր , որ ան շուշտ Հ իմն ո ւած՜ է
կա յս բութեան Հողին վբայ , ուր դեռ քիչ մամա— տաղանդ գրագէտ - բանաստեղծ ե լ ա՛զգային՝ գ ո ր– ե ր կար ամե այ զնն ութ եան ց եւ խո բ ո ւս ո ւմն ա ս ի րո ւ–
մ աՀ–
ն ա կ առաջ, «արեւը մարբ չէր մտներ» ։ Իրաւունք ՆԻէ Ըն՝կեբ Ա՛ ԱՀարոնեանի գառն՚ա կս կիծ թեանց վրա յ՝ , կ՚աբմէ սակայն որ քիչ մը աւելի
եղած
ունիմ ամբողջ մէկ ամիս երկրին մէկ ծայըէն միլ– ուան առթիւ , Այն՚ճ ար՛ի՛՛ դպր՛ոց ի ն Համար մ անրամ ասնօբէն֊ պարզուի ։
սր երթալու՛. Աաքսային ել անցագրի գործոդու– նոլէրնեբու մասին։ Գի լրացն ելու Համ ար՝ բա ց ա տ բ ո ւթ ի ւնն ե բ ր ,
Հնարա ւոբու թի ւ ն չունեն ա լո վ բո լ ո բ ին ալ ա— երկո՛ւ Հ ար ց ո ւմ պ իտ ի ո ւղզեմ Պ * Ջ էթո ւնի ի *
թիւնն՚ե ր բ կբ կատարուին կանոնաւոր ւ 1 . Ֆրանսերէնը , որ լատին՛երէնէն՝ սերած
Թաւշապատ նստարաններով եւ Հանգստաւէտ ռանձինն՛ շն ո րՀ ա կա լո ւթ ի ւն՝ յա յան ելու , ա՛յսու լեզոլ մ ըն է, նախնական լեզո՞ւն է այն մողովոլր–
շոգեկառքբ կր սուրայ ղաշտերոլ եւ գիւղաքա կուղանք, «Տառաջ»ի միջոցաւ, մեր խորին՝ շնոբ– գին՛ ( Գալլի ա ց ինե ր , Կ ո լո ւան ե ր) ո րոնց վրայ տի՛
ու եբախտ ադ իա ութիւն ն։ե ր բ
ղաքներու մ էջէն։ Տ՛ուն երր ամբողջ շինուա՛ծ են Հա կալ ո ւթի ւ ն ն երն բոլորին, բոլորին։ Կեցցէ րած՜ են Հռոմայեցիներր , որոնց լեզուն լտտին ե —
կարմ ի ր աղիւսէ , նո յնաձե լ ել Հ ամա չափ կարգով յայտն ե լ բոլորին, րէնն էր :
շար ո ւած Հ ֆբանսաՀայ գաղութր ։ 3)րան՝սերէն՝ի . մէչ բային Հաբցականր կազմե–
առաջ» վարմարանր ֆրան՚սաՀւս ք Լու եղանաԼր (տէր — բային գսեԼ բայէն եաք , ին
Վիքթոբիա Սթէշբն) Լոնտոն, մամք 19.35 է։ ԳաՂՈէ֊թ1՛ պարծանքն է, որովՀետեւ իրենց ե լ մեր
սիրելի
Ա. ՀԱԲԷԼԵԱՆ «Օառաջ»ին կերտած՛ն է։ Աշակերտութեան պէս &\Շ7. - VՕսՏ^) & է ւ1 7) լատիներէնի մէչ գոյոլ–
թի՛– ոսնիթ թէ տեւաոնեաՀև կա՛մ գերմանազգի
(նշաաագստ) լեզուներում յատուկ է , ինչպէս հօ.–
հտո տւ6 յ՛ հտ^շ յ^օս 5 •
«ՅԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ Հ61) Ապասաւորնեբը– դուրս տար ին Հեղին էն ։ Գա 2 . Ըստ իաիւտի յիշուաձ֊ Հետեւեալ ձեւերր,
գիկ մինակ մնաց սենեա՛կին մէջ : Վայրենի Հայ - ոբ Հայերէնի մէչ ր1.դՀան\ոաւյաՆ են, թուրքերէնէ®
եացքով շուրջբ կը նայէր ան - կուրծքը կը բարձ թարգմա՛ն՛ուած– են թէ երկրին* բնիկ Հ ա ք մողո—
րանար արագ արագ* գէմքթ դարձեր էր աՀար - մոլրգին լե պո լին– յատուկ են Ե *գարէն՝ սկսեալ.
ա տ ԵՐԿԱԹ կու ։ Երբեմն բերնէն գուբս կը թռչէին անորռգ Սահակ - Մհսբոպ կամ Սաեակ - Մեսբււպի ,
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) ու անՀա՚սկնալի բառեր ։ Ապա գլուխը բոձնեց երկու քիչ շասւ, դուռ - պաէոուհան գռցած , տեսածս
ձեռքերով . կարծես կը վաիսնա՚ր որ մարմինէն՝ կբ մարդը, տեսած՜ մարդս, բարք 1յ)լ սովոբսլրիՆ)ն)Օե–
զատուի ան՛՛ , կամ կարծես ՀրդեՀ կա ր անոր մէջ ։ բոււ , (յ1իր ես գրակա1ՏԽյլրհա1նւ, հասակ 1ն|հտել, ա.–
ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ սուլիչ ֊ ուսուցչուհիներ, երգչուհի եւ դերասան
Ար գար ել դատ ո զո ւթիւնբ կանգ առած էր իր ներ կետդուի; հրկո|լ տարի ա1նցալ, հինդ վեց ա ֊
Բ՛ մ էջ . սպառած էր մ աքերու ււլաշարը ել ամ այոլ– միս, ի մ քոյր հւ եղբայրներ: Երկու աչքբւս լոյսբ1
Զէ յ Հ ա յ ր , ցնորած չեմ ես : Կրկին կր թիւն կր տիրէբ գանկին մէջ։ (լալակս :
յայտնեմ , ես եմ այն լրտես ր , որ տեղեկո ւթիւն– Գեռ քանի մ բ վայրկեան առաջ գաւաճանոլ - Սպասելու/ Պ • Զիթունիի պատասխանին , իր
ներ կբ յայտնէ Բագրեւանգի վանաՀօր ել Աշոա թեան ծ բազ իրն ե ր կբ մշակէր ան , իսկ Հիմա՝ ո® ւ ր վար գա պետութենէն կը Հ ետ ե լցնեմ որ արեւմտ -
Երկաթին * բռնեցէք ղիս • Հրամայեցէք սպաննել • գացին\ անոնք, թնչ եղան։ Օ, կ՛անցնի փոթո\րիկը եան՝ Փոքր Ասիոյ Հայերուն մեծագոյն մասը, ո–
այլեւս չեմ կրնար Հանդոլրմել իմ՛ Հօր գործած՝ ու ամ էն բան կ՚րնթանա յ իր առա՚ջուան շաւղով : բուն՝ մ ա յրենի լեզուն թուրքերէնն էր , /՚^Հ/էէ11
գա ւաճան ո ւթ ի ւննեբ ո լնճ : Այմմ շփոթած՜ է ան, այլայ՛լած , ինքն ալ չի գի - նաեւ քր տա խօս Հա յերբ , Հա յ . եկեղեցիին յարած
կատաղութեան բոց բ երեւցաւ Գագիկի դէմ– տեր , թէ ի^նչ կ՚ընէ եւ ո՛ Լ\ր է : Գիտակցութիւնը Թուրքեր եւ ՝Բ իւր տեր են %
քին վրա՚ի , աչք ե րր արի ւնռվ լեց ո լեց ան * մ ա ղերբ Հ եռացա՛ծ է իր մ է , տեղի տալով Հ ոգեկան բուռնէ Թիւր ամաց ութեան^ եւ նիւթէն շեղումի տեղի եւ
վւուշ փուշ տնկուեցան գլխուն վրայ : Վյս-սպո լրա վրդովմունքի ։ պատ ր ուա կ չտալու Հ ամ ար ,աւելցնեմ որ ա յսՀաբ–
կանի իժ ա զա ւո րբ բնազդաբար իր սուրի երախա - 3 ան կա րծ գ(՝ո՝*–1"1յ՝ ՛Ս՛ Ր բարձ բա ցուց Գագիկ , ցումնե բբ կապ չունին «ծիծէ կա րել» բաց ատ բու
արցունքնե՛ր
կալին տարաւ բարկութենէն գողացող ձեռքր : ԿրԿէն ^ոՐս կողմ ր նայեցաւ ել դառ\% թեան Հ ալերէն կամ թուրքերէն՛ ըլէալուն Հետ :
մարդնա
Լռէ , Հեղինէ , ապա թէ ոչ չեմ գիտեր , թէ •երեւացին աչքերուն՝ մէջ*. Ամենաթշուառ Հաճեցէք րնգունի լ , պարոն խմբագի ր՝, յար–
ի&չ կ՚բնեմ քեզ : Գոլքս տարէք զիսք՚ԼՀ * բսալ Գա– էր ինք Հիմա աշխաբՀի երեսին ։ գա լից զգա ց ո լմն՚ե բ ո ւս Հա ւաստ իքր :
գիկ գիմելով սպասաւորներուն արոնք շփոթած ՀԱՅԿ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ
կեցած էին դրան մօտ։ Կարճ մամանակ մր անցնելէ ետք ջիղերը Հան
• Պիտի չլռեմ բնաւ ,քանի շունչ կայ բերանս ,պի– դարտեցան . գիտակցո ւթիւն ը վր՛ան՛ եկաւ . Հրա -
տի բողոքեմ քու արարքներուգ դէմ ։ Ամօթ մեր մ՛ ա յեղ ներս բերել Հեգին էն ։ էք բոխտ ել վայրենի ՍՏԱՑԱՆ-Բ
ցեղին, ամօթ Վաս պո ւրա կս/նին , որ Աերումանէն կերպարանք ուձ֊էբ ան այմմ ։ Առսւջուան վբդովու–
ետք ուրիշ Արծբունի մ րն ալ տուաւ ։ մը ան ցած է ր , տեղի տալով ան ՛ա ա րբ եր ս ա՛ռնու - ԱԶԳԱԿ
թեան ։
Ջէ՝*ք լԱեր գ ^լՐ^ւէ" դարձաւ Գագիկ գէպի շաբաթօրեակ , բացառիկ թի՛– Մա՚յիս
իր սպա սա ւորն երր՝ Հազիւ շունչ քաշելով • տարէք ատկերազար՚գ : Նաել Ա* ԱՀարոնեանի եւ
ղինքբ այս տեղէն ։ զօր • Նաղաբբէկեանի
ԲԱԳՐԱՏ ԱՅՎԱ9.ԵԱՆ8 գունաւոր նկարն երր Ա * եւ
Բ. .կէԱրոմև վրայ։ Գին 100 ֆրա՛նք։
Fonds A.R.A.M