Page 305 - ARM_19-1948_03

ւ& ռ ա ա ա ս ա ա ա * & ա ա ա տ 6Ո տ ա օ ւ € ւ « ՄԱԿը պի&խ կփճակ քաՏեւ

Ր 1 / \ 1 \ . / \ 1 %*Ո «. 0. Տփհէ* 376.28*

17, 11«8 1>8ա««ո6 - ք ձ & Տ (13") ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՅՈՌԵՏԵՍՈՒԹԻՒՆ
Տար. 1200, 6ամօ. 650, Արա– 10 սալ– կամ 3 աՕգ|

ա–. 008. 15-70 (10.Ր. Բտւոտ 1678-63 •ԲԱ%Ա՝ԲԱԿԱՆ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒ ՄԷԶ

ա^էօէձճ 29 ՏօբէտաԽ՚տ 1948 Չ՛որէ ք շաբրփ 29ՍԵՊՏ ինչպէս Հաղորդած էինք երէկ , ա՚րեւմտեաե

երեք պետ ո ւթիւններր ք*շ • օր խզե ց թե բանա կց ո ւ–

թիւնները Պեբլինի մասին, անընդունելի գտնելով

ֆ, ՏԱՐԻ - 20» ԽռւԽ Թ 5655-'սոբ շրջան թիւ. 1066 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ1» ԳԻՆ 5 Ֆր< Խ* Միութեան վերջին պայմանները։՛
ամբ"զջ
Այս խզումէն՛ վերջ , թղթածրարը

յանձտնեցին Մ իա$ԼաԼ Ազգեր ո ւ ԱպաՀովութեան

քՅոբՀուրգին, խնդրելով օրակարգ անց ընել ստի­

«Եթհ ձ ի պ հ ա կ ա Ա աւսէրը պ ա յ թ ի , պողաբար ։ Միեւնոյն՝, ատենք ամերիկեան կառա­

վարութիւն՛ը սպիտակ տետրակ մը Հրատարակեց ,

պ ատ ա ս խ ա Ա ա տ ուՕ... 70 էջ ք որ կը պատմէ ամբողջ անցուդարձը ։ Հա­

ւանական է որ խնդիրը զննուի Հինգշաբթի կամ

ՊԷՎԻՆԻ ՄԵՂԱԴՐԱՆ-ԲՆԵՐԸ Խ .ՄԻՈՒԹԵԱՆ ԳԷՄ ուրբաթ օր X

Մեր բարձրաստիճան՝ կղերին, մէջ, քանի0 Հո­ Ազգամ ո զո վին՛ ք*շ * օրուան ընգՀ * մողովին Իրազեկներու կարծիքով , Մոսկուա պիտի րնդ–

մէջ, նոյնքան ումդին ճառ մը խօսեցաւ Անդլիոյ դիմանայ այս քնն՛ութեան , առարկելով թէ Ապա–

գի կրնաք Համ՛ րեչ ար արդարացուցա՛ծ ԼՀԷԷա1՛՝ ա ձս Հ ո վո ւթեան 10 ո բՀ հ ւրդը ի բալաս՛ո՛՛լ չէ այս Հ ար ց ին

կոչումը ։ Մանաւանղ վերջին՛ 25 30 տարին՚ելաւ արտաքին՛ նախարարը, Պէվին, ի պատասխան մ էջ եւ թէ միա յն, չորս Մ եծերոլ արտ * ն՛ա խա­

ընթացքին ։ ՚՝ձՒ^*։լ՛^ւէէ չէսբաթ օրուան ամբաստանութեանց : բարն եբռւն կ՛իյնայ լուծել ղայն\ :

Աա կա ւաթ ի ւներ էն մէկն ալ Ա արպատակա - Տ եղի ան ձկո ւթ ե ան \ պատճ ա՛ռ ո վ կ ՛ամ փ ո փե նք քյ որՀբդային ծ ան ո ւ ց ագրին ստացում էն ի

ն ի ալեւոր առաջնորդը , Ներսէս «՚բք • Մ ելիք– Հ իմնական մ ասերը • • վեր , արեւմ տ ե ան պետութեան ց աբաաքին; նախա–
թ անգեան՛, ո բուն մ բդած
էինք երէկ աՀուան գոյժը •Հ աղո Ակնարկ մը ՚նետելէ վերջ Պաղեստինի Հարցին եւ բարն՚ե րր տ են դագ ին խո ր Հ րդակ ցո ւթիւն ներ կը

՛ուրիշ կարգ մը խնդիրներ ո լ վրա յ , Պ* Պէվթն ան­ կատարեն՛, ելք մը գտ\նելոլ Համար ։ Պ • ^Լլ՚ձ1^ս^.1՚

Տակաւին֊ առիթ պփ՚՚տի ունենանք ներկայացնեմ ցաւ Պ* ^1ւչ1՚սԱէւէ1* մեղադրանքներուն X ինչո^ւ ալ կը խորՀ Լ՛ ՚ Լ ա կ" ի իբ մ ասն տգէտներուն Հ ետ ։

էու իբ կեանքհ\ ու. գործը % ձախողե ցաւ Հ ի ւ լէ ա կան ումին Համ ար ծրագրուած ԸնգՀանուբ կարծիյՀն\ այն է թէ խո՛րՀ\րդաէյ.ին\

Այսօր կ՚ուզէինք սլաբղել քանի մը յատկանշա­ Հսկողութիւնը X> պատուիրակութիւՀնը ոչ միայն պիտի ինդգիմանա/

կան, գիծ եր , իր բազմ ամեա յ գործո ւն է ո ւթենէն ։ ^ ՈբովՀետել , փոքրամասնութիլնր վճռա­ Պերլինի Հարցին քննութեան , այլեւ բուռնւ պայ֊

Ծնած 1 Օեեին , ՛Լա բա բաղի մէջ , Հանգուցեալ պէս մերմեց յարմար ի լ , նո յն իսկ ն ո ւազադո յն չա­ քար մը պիտի մղէ Ազգամ ո զովին մէջ, իր ար­

առաջնորդը իր դպրոցական շբիսնն աւարտելէ փով, մեծ ամա սնութեան բաղձանքէ եր ուտն՛ ել կամ— բանեակներուն Հետ ։Տոռետեսներ կ՛ենթադրեն թէ

անմփջասլէս վերջ կը նուիրուի ուսուցչութեան, քին : Այս պարագան յայանուեցաւ ոչ միայն Հիւ– թէ կրնայ՛ ի Հարկին քաշու֊իէ Միացեալ Ազգերէն:

սկսելով իբ Հայիենի գիւղէն շ լէակ աե ու՛մի Հարցին՛, այլեւ Միացեալ Ազգեբու Արեւմտեան պետութիլննե՚րը ԱպաՀ՚ովութեան

Այգ Հանրան՚ուէբ գո բծունէո՚ւթիւնր կը շս*– գրեթէ բոլոր քաղաքական) դո բծեր ուն մ էջ : Օբի հքորՀոլրդին՛ դիմա՛ծ են Հիմն՛ուելո՛վ ՄԱԿի դաշին–

րունակուի \&Տեէն մինչե 1896, երբ ցարական իշ– նակ, զինաթափութեան Հարցին մէջ, ՛ուր թէեւ քին՝ ՅՉրդ յօդոլան-ին՛ վրայ ՛որ կ՚ըսէ .՚

իսան\ո ւթիւն ը կը փակէր Հայկական դարոցնեբը X որոշ յառաջգիմութիւն արձանագրուեցաւ., բայց « ԱպաՀովութեան՛ ԽորՀուրդը կը Հաստատէ

քյ որասլէս աո գ ո ր ո ւած՝՝ աւելի զարգանալու եւ աշխատանքը այնպիսի կէտի մը Հասած է **ր այլ վտանգի մը դոյ՚ութիւնը խաղաղութեան՝ դէմ ,

*յ~ոոովոլ–ԲԳին՝ ծառայելու խանդավառս ւթեամբ , ե– եւս Հաւանա՛կան, չի թոկիր նոր յառաջդիմութիւն՛ խաղաղութեան խախտում մը կամ նախայարձակ

ր ի տ ա ս ա ր գ Ա՝ ե լի քթ անգեան ը բարերար ի մը շԱոր– մը։ Նոյն պարագան ընգՀ * սպայակոյտի Հարցին ար՛արք մը, եւ յանձնարաըութիււններ կ՚ընէ կամ

Հ իւ կը մ անէ Փեթրոկ բատ ի Համ ա լսարան՛ը , իրա­ մէջ։ Այս բոլորը կ՛՚ապացուցանեն՛ թէ որքան Հե– կ՚որոշէ թէ ինչ միջոցներ ձեռք պիտի առնո՛ւին,

ւագիտութիւնէ ուսանելու ։ Այգ շրջանին էբ որ՝ ռոլ են մօտաւոր Հա՛մաձայնութեան մր Հ ա ւան ա - պաՀպան՚ելոլ կամ վերաՀաստատելոլ Համար խա­

կ՚ուսումնասիրէր Հա յ * Եկեղեցւոյ իրաւունքը ,յե– կանո ւթիլննեբը X ղաղութիւնը եւ միջաղդային՝ ապաՀովոլթիւն՚ը

XII ո յ գրքի մը վերածելու Համ ար Լ՚երկոլ Հ ատոր) ֊։ <; Աաիպուած եմ յայտարարել, ամենայն՛ Հան՛­ Աւելորդ է ըսել թէ երեք դաշնակիցներուն՛
վիճակի մը
Համալսարանի շր^անւր աւարտելէ վերջ վար­ դիսաւոր ո ւթեամբ . • Եթէ Հիւլէակա՚նւ պատերազ­ այս ձեռնարկր չափազանց փափուկ

դապետ (1900) , վանաՀայբ , ապա դիւանապետ մին սեւ մոլուցքը, անՀաշո՚լելի աղէտրպայթի մեր աո.ջել կը դնէ Մ իացեալ Ազգերը կ

հքբիմեան Հայրիկի (1906) : Երկու տարի ալ աք­ գլխունւ , պիտի ըսեմ թէ պետութիւն մը, մերմե - ԱպաՀ ովութեան ԽորՀուրդր կը բաղկան՚այ

սորական՝ Խրիմ ի Ս * Խաչ վանքը : լով դոիծակց ի լ այդ նոր եւ մ եծ ում եր ուն Հսկո - Հթնդ մնայուն անդամներէ (Մ • ՆաՀա՚նգներ, Անգ–

Զանազան պաշտօնավարութիւնն եր ի ՛վ ռՐ^ո,ք ղութեան եւ զարգացման,, ի շաՀ մարդկութեան՝ լիա, իք. Միութիւն՚ , քքյրանսա ել Չինաստան) եւ

ղթեքբ կ^ առաջնորդեն՛ իրանեան՝ Ատրպատական , պիտի ըլլայ միակ պատասխանատո\լն\ այն չարիք– վեց ոչ - մ՛նայուն՛ անգամներէ ՛որոն՛ք <ը\1,տրոլա\ծ

որուն՝, առաջնորդ կ՚րնտրուի \*)\3ին X ԼԵպիոկ"– ներ ուն որոնց կրնայ մատնուի լ մարդկութիւն^ը »: են երե ո ւ տարուան Համար ( Արւք՜անթին ֊, Պ երք–իա ,

*զռս՝ 1916^, արքեպիսկոպոս՝ 1917^) : Պատասխան ելով սպառազինութեանց կրճա՛տ- Ս"ւրի՚ա , ՚Ր-ոլոմպիա , Ուկրայնա , ՚Բանատա) :

Այդ Հայաշա՛տ եւ բադմապաՀանջ թեմին մէք մ ան առաջարկին ե ա յդ առթիւ անգլեւսաքսոն՝

է որ ՛Ներսէս արք* Մելիքթանգեան կը բոլորէ իր պետութեանց* դէմ ուղղուած մեղադրանքներուն , Ի6չու խզաեցսւԱ

գործուն էութեան ամէնէն՝ արդիւն՛աւոր ել քիչ մլէն Պ* Պէվին^ շարունակեց .

ալ եղերական\ շրջանը — «Պ • Վիշ1&սկի յօժարութեամբ կը յիշէ \թեչ թաԱակցաթիաԱհդ
որ կը Հրա տարա կուի
Որքա՛ն՝ ա՛րտաքին՛ եւ ներքին՝ ՚յղյե ււպն\եր իր մեր երկրին՝ մէջ, գիտէ ինչ
։
ճամբուն վրա յ , մ ասնաւո րապէս \ 921 էն ի վեր որ կ՛անցն՛ի կը դառնայ Հոն՝, երբեմն չեղածն\

Այգ չրջ*****–՝իս յ Ատ ր պա տ ա կան ի թեմա կան՛ ալ X Ո^վ կրնար բ"ել թէ ինչ կ՛անցնի կր դառնայ Արեւմտեանւ պետութիւննեբը կիբակի օր Փա՜
ծ ան ո Լ–
կազմ ա կե բ պո ւթ ի ւն ը կրնար իբրեւ տիպար ծառա­ Խ • Միութեան մէջ՛. կաբելիթ է մեր ասլա՚Հովոլ - \ր՛ի ղի խոր Հրդային դեսպանին յան ձնե ցին պարզելով

յել յ շատ մր տեսակէտներով ։ Առաջնորդը ի"Ք թիւնր Հիմնել ազդի մր վբայ որ վճռած է երեւան ցագիր մը որ կը բաղկանայ 14 կ է տ Ռ ր է , տեսա­
Հիմնական
Պ ոլսո յ եբլձեմն ի պատ բիար քներս ւն՝ բար ձր դ իբքբ չՀանել իր ըբածըx չ՛առաջարկեն՛ զինաթափ րն՚ել •երեք գա շն ա կիցն եր ո ւն, գանգատներն լու
կողմ է
եւ Հեղինակութիւնը կը վայելէր ԹէՀրանի մէջ, աշխա՚րՀի մն\ացեալ մասը , մինչ նյ . Միութինը կը կէտները X ԱՀաւասիկ ծանուցագրին

իբրեւ ^խտլիֆա^ ։ սլաՀԷ իր ի"կ զին՛ուորական ո ւմ՜ ին՝ գաղա\է՝իքլլ : կէտ երր .

Դժբախտաբար երկար չտեւեցին՝. շինարար « Պ • Վէշչէ՚-ե՚ւկի կ՝րսէ թէ արեւմուտքի բարե - 1, Խ ոբՀ բդային կառավարութեան

գո՛րծ ունէ ո ւթե ան պատեՀ ութիւննե ր ը , իբրեւ Հե­ կամ աղգերոսՆ մի^ել եղա\ծ յարարերոլթիլններր Պ ե բլինփ՛ մէջ Հաստատտւած պաշարումը կը վտան­

տեւանք երկրին մէջ կատարուած փոփոխութեան ց9 մաս կր կազմեն՛ Ի/. Մ ի" թեան դէմ մղուա՛ծ ոլաղ գէ երեք պետութեանց ղօբքին պարենաւորումբ եւ

ընկերային թէ քաղաքական– X (անդէն) պատերազմին ։ իսկ ի՞նչ րսել խորՀրղա– սով ո լ տնտեսական քայքա յում կը սպառնա յ ժո­

Նոր օրէն՛ք մը, որ մի այն Հա յեր ուն յատուկ յին ջլամարտի՛ն : Ի՞նչ ըսել այ՛, ջլամարտին , որ ղովուրդին X

չէր , իսստօըէն կաշկանդեց Հայկական դպբոցնե ֊ այնքան երկար ատեն մղուեցաւ Թուրքիոյ դէմ՝ * 2. Երեք պետութիւևնհրը չեն; կբնաբընդունիլ

բու դործոլնէութիւնը X Հայերէնն անգամ դարձաւ ստիպելով զայն ղէնքի տակ պաՀել իր բանակը։ Ա է կարգադրութիւն կամ ի բալա խոՀ ո ւթ իւն

օտար լեզու, արտօն՛ուած՝ միայն՝ կր՛օնի դասեբու ին՝՚չոթլ ս ա մշտնջենական ջլամարտ ր Հունաստանի որ պ ի ափ՝ վ տանգէ ր իրենց ի բաւոլնքներր Պ ե բ լին ի

Համար : օրինապէս ընտրուա՚ծ կառավարութեան) ել յո յն մէջ , բայց տրամադիբ են գտնելու գործնական

ծերունազարդ առաջնորդը ան կա բ ե լին՛ վա րձեց , քաջարի ժողովուրդին դէմ X Պ * ՎԷՈ՚^՚՚^ԼՒ աէաՔ կա բ գա գբ ո ւթ ի ւն՛ մը , որ Համ ապատաս խանէ ի–

վեբաՀաստատելո լ Համար նախկին իրաւունքները։ չունի պատասխանելու նեղութիւնը կրելու X Մենք ր\ենց ի րա՚ւո ւ ն քն ե ր ո ւտն ել պաբաաւո րո լթեանց ։

Հազիւ կա բ ելի եղաւ որոշ բարեփոխումներ ապա– գիտենք որ խոբՀրդային սարդը կուզէ իր ոստայ– 3. Մոսկուայի մէջ Համաձայնած էին՝, պաշա–

Հովել X Ինքն ալ կը զգար թէ « խալիֆա ՝»ներ\ը 11/՛ն մէջ առնել Տունաստա^՚ը րոմ ը , վերցնելու ել խորՀ րղ. ա յին՝ մաբքը ներ մ ու–

.պատմութեան՝ անցած են. այլեւս ։ Վ%ստաՀութիւնր վե բ ա Հ ա ս տ ա տ ե լո լ Համ ար ծելոլ Պերլինի մէջ, չորս պետութեանց Հակակրշ–

Իր սրտին մ էջ խոր վէբքեբ բացաւ, նաեւ, մենք պէտք ունինք գործքեբոլ ել ոչ թէ խօսքեբու ուգին տակ :

Հայաստան ի խո րՀ բ գային՝ իշխանութիւնը , ան խը– Մ ենք չենք ուզեր խա բուի լ կասկածելի բանաձեւե– 4. Ա թալին ճշդած էբ թէ պիտի վերնան բո­

նայ Հետապն՚գումներ կատարելով , անճոռնփ՝ դա­ #*.« Մենք դառն փոբձառութեամբ գիտենք թէ մի– լոր ա յն սեղմումները որ Հ աս տատ ո ւած էին յո ւ–

ւեր սարքե լով % ա յն ապաՀ ովութեան եւ վստա՚Հ ո ւթեան զգացում նիս\Տէն՝ առաջ եւ թէ քառանդամ ելմտա՛կան յ՚անձ–

Տասն՝ ան՛դամ տաս ո ձեւեր ով փորձեցին՛ Հեռա­ ^ԼՀ ^Լ^ւաՏ զի^ւաթափու֊թռան առաջնորդելx 0՝ող Պ* ն աժ ողով մր իբալոլն ք պիտի ունենայ Հ ա կա կշիռ

ցնել զի՚ե՚քէբ» կամ ետ կանչել, ճնշելով իշմիաձնի ^էէէ^հհ՝ բաբեՀաճի մեզի յայտնել /Ա . Միութեան Հաստատե լու խորՀ ր ղ ա յին շրջանի գեբմ ան ակ ան

վբայ : զինեա՚լ ուժերը X Կ՚ըսեն թէ այժմ անոնց թիւն՝ է դրամատան վբայ , Պերլին ի վերաբերեալ գործո­

Ներսէս արք * Հ ր ամ ար ա կան/ տուաւ քան ի մը եբեք֊չորս միլիոն* Պատերազմէն առաջ, կարծեմ ղութեան ց Համ ար ;

անգամ * բայց Ատրպատական ի քհեմական՝ Խոր Հազիւ մէկ միլիոն, էր X Իսկ մենք կ՛ո լզէինք մեր 5. Այ" խօսակցութեան Հիման ղկւայ էր որ

Հուրդը միշտ ալ ^րժեց խորապէս դնաՀատելով նւ նախապատերազւ վա իւ ադա բձ Համ աձայնո ւթեամբ մշակուած ուղե­
ւ ւ ,ւ ւ.
իբ առաջնորդին Հայրենասիրական ծ առա յութից •\ 3 . վերադա՛ռնալ ցոյց ր ղոկՈէ–եցաւ Պ եր լին ի չորս գլխաւո բ Հ բամ ա–
եւ Հարկադրուեցանք կանգ առ՚Ա^: ՏԼինաթա՚փու
ն ա՛տ ա բներ ո ւ ն Հ
մր ել Հաւատարմոլթիլն\ը :
թեան Հիմը Հաւաքական–, ապաՀովութիւնն է ։ Այդ

֊Երկրորդ աշխար Համա բտէն վերջ, ուրիշ խաղ ապաՀ ովոլթ իւն ը կը պաՀանջէ նաեւ դադրեցնեք

մը փորձեցին, էջմիածին Հրաւիրելով րազմար - յարձակումն երր մեր Հաստատութեանց եւ օրէնք -

դիւն առաջնորդը, եկեղեցական Կողո՜վին առթիւ; ներուն , մեր ներքին քաղաքականութեան գէս* •

Ներսէս արք. նախընտրեց զրկուիլ այդ «փառ - այլապէս չենք կրնար վս տ ա՝Հ ո ւթեամ բ ն՛այիլ ոբ ւել ուրիշ ժողովուբզ%երոլ բոյնեբը եւ Հողերը։

ք»էն։ Եւ մինչեւ վեր9թ շոմկը մնաց իր յ ֊ ո ղ ո , եւ էԼբոայնսաձ,եւիլոյ՛՛՛ վրայԹող որժոԿղԱովոգւրրդՈէն–եէրը մեր առջեւ ազ։ատու­ Եթէ չենք կրնար– գործել ՀամաշխաբՀային աստի­

վոկրդին՛ Հետ , որու՛ն Համար այլեւս յիշատակ մ րն թիւն ՚ուեենան շարժելու , տեղեկութիւնն՚եբ ստա - ճանի վբայ , գործենք շրջան այ՛ին աստիճան ի վէ*~

է Հայկական Ատ ր պատա կսճը , Համրանքով թէ նալու , յա բաբեբութիւնն եր՛ մշակելու։ Թող իմա­ բայ։ Պարտաւոր ենք Համաձայնիլ որու Հետ որ

աղգտյ;ք։Հ կա՛զմակերպութեամբ. . նան թէ նախայարձակն եր չկան աշխաբՀի ժողո՛­ կարելի է, աշխա՛տիլ որու Հետ ՛որ կարելի է,

Մնաց իբրեւ Հովիւ ք ա ջ , աոանց ազդուելոլ վուրդներուն մ էջ ՛ժողովուրդի զաւակները չեն ոբ վստաՀիլ անոնց որ կհուզեն՝ վստաՀիլ ել Համա^

օրուան Հովերէն : կռուիլ կ՛ուզեն ։ Անոնք Հեն որ, կուռեն բռնագրա– ձտյնութեամբ ապ՛րիլ մեզի Հետ >1

Fonds A.R.A.M