Page 310 - ARM_19-1948_03

. Լ. ԱՄեՐհԿԱՅհ ՍԼձ ամանք այժմ խմբագիր են, ուրիշներ կ՛՚աշխատակ­
գրքեր ։ Ար­
ցին թեբթեբու, սկսած֊ են Հ՚եղինտկել

դէն բնդՀանուր դնաՀատմ՛ան արժանացած դրա­

(ԶՐՈՑ8 ՀԱՅ ՃԵՄԱՐԱՆԻ ՄԱԱԻՆ) կան դէմքեր ,ե\ն դարձած՜ ոմանք, ինչպէս իշխանբ ,

ԽՄԲ Երկու շաբաթ աււաջ օդա1Տսււռվ Հոլբի Իփէքեանբ ։ ՆԻԻ ԵՈՐ՚Բ– Շատ կր ցաւիմ որ մեքենագիր

Պււսթր111 եասաւ լքհ ծատսւղա|Թդ գրագէտը, ընկեր Տեսեր եմ ձեր «Ակօս»բ * "՞վ կբ Հրատա­ օրիորգին մէկ սիյալր պատճառ եղաձ է որ .
Լեան Շա՝նր–, ռր միեւնոյն ատհԹ հիմնադիր .
տ|ն1օրէնւն է Պ է յ բ ա ֊ թ ի Հայ ճեմարանին ( ա յ ժ մ րակէ այդ պարբեբաթերթբ : Բաբգէն՝ Գավէզ իրաւացի գիտողութիւն&եր ի&է
ՓպաւնքԱյան ազգ. ճեմարա|ն) ։«Հայրե&փք»\ւ խմ­
բագիրը այս աոթ֊ի|ւ. հետեւեալ տեսակցուր֊իւնը Մ եր բն թ ա ց ա ւա բ տն ե բ բ ունին իրենց առան– եւ գաս մր տալ ին՛ձի։ Երբ ես գրեցի իմ գրոլթիլ–
ա նեւյած է ծերունազարդ այլ միշտ երիտասարդ
հեղինակին ճետ—Հ • ձին կազմ ակեր պո ւթի ւնբ , որ էլ ունենա յ պաբբե - նր) սր՛բագրեցի ել ա՚պաՀոՎ տուի մեքեն՛ագրին Հ

բա կան Հանդիպումներ : ճեմաբանաւաբտնեբու Գյ՜րա խտաբար էգերէն մին ւիոխուաՆ՜ է չսրբա–

այգ Միութիւնն Է, որ կբ Հրատարակէ «Ակօսեր գրուա՛ն՜ է^ին Հետ եւ այգսլէս ալ մեքենագրհւաձ֊ %

բոէՈրովին անկախ խմբադրոլթեամբ : իրենց մի­ Է1Ւ՛" մէ1. է "Ր Ւ ե Բ ա 1 է V՛ Գ՝ՔԻԳՈՐ Լուսաւո­

Ե^րբ Հիմնուեցաւ Համաղգայիւ. Ընկեբոլ– ջոցաւ Հրատարակուած՛ են/ նաեւ քանի մբ "՚՜ԲՓՀ. րիչ վա՚րէք-արանր ցոյց տրուած է իբր Հ.Մի՚իթա\ր–

թիլեր : գբքեբ : եան» ել թ՚էրզեան խէԱոքհուա՚Ն Է ՄիաբաԱոլթեան
1 9 2 ^ Մայիս Ր նչ տեղեկութիւն Հետ է
2Տին՝ խումբ մր Դաշնակցա­ կրնայիք տալ մեղի ճե­

կան րն՚կե րն եր ո լ ն աիյաձեոձն ո ւթե ամ բ • • • մարանի վարչութեան մասթնւ : Անգրագարձած՜ Էի սիսալրն ,եւ օգանաւով^ փու -

Որո\Նց մէչ, ի Հարկէ, գուք աչ կայիք։ Ի՞նչ Առածին տասնում Լակին տն օր էնո ւթիւնբ թացոլցաձ Էի « Ց"՚ռա^ »իննոր Է^ր, սակայն ար–

էր ձեր ն սլա տ ակր : վարած՞ ենք ՛ողբացեալ \թիկոլ ԱղբալեաԱ՛ , բնկեբ ղէ\1ւ Հրատարակա՛ւ^ էին առածին ր ։ ԼքօՄք– • ՃԷԼԳ

• Մ հր գ լ ի ա լո ր նսլատակն՝ էր Հ իմն ե լ Մ շա– Գասփտր իփէքեան եւ ես : Ընկեր իփէքեանի Եւվ՛՛՛­ է) ••

կոլթային Ընկերութ՜իւն՝ մր յ •որ գսլրոցներ բանա– պա մեկնումէն ետք, անոր փոխարէն նշաԱակուած՝ Երբեք մտքէս անցած՜ չէ սխալ տեղեկութիւն -

ԼՈՎ. > Հայերէն. գիրքերու Հ րատարակոկթեամբ ^ է սնկեր Մովսէս Տէր Ղ-ալուստեան , \որ՛ , ինչպէս Հներով օրօրել բն թեր ց ո զն եր՛բ : Վարուժանի դպրո՛­

գասաիւօսոլթիւնն՚երոլ , գրական՝ Հաւաքս յթներու գիտէք արդէն , Լիբանան ի խորՀ բ դա բ ան ին ս/հդամ ցի դարակներ բ պաբպոգներր՛ Թէ\Րզեանի վարդա ^

ել թատերական՝ ներկայացումներու միֆոցոփ սա­ ԷՀ Իսկ բնկեբ Ազբալեանի մաՀէն ետքբ տնօրէնու– պետ\1\եին են՛, ել Ա՝ խիթար այ ներկայացուցիչը

տարենք Հայ լեգո լի եւ Հալ ոգիի սլա Հ սլան ո ւմ ին թիւնբ կբ կազմենք բնկեբ\1,եր Մ • Տէր Գալուստ– թէեւ չէր Թ էր զեան , բայց իբր Վաթողիվէ պատ­

ել ամրասլևգո ւմ ին՝ : եան , Աբշակ ՏովՀաննէսեան եւ ես : Աւելցնեմ որ րիարք կբ ներկայացնէբ Համայնքբ օրինապէս :

Որքանն գիտեմ , ձեր Ընկերութեան գլիսա– ճեմ արանի Հաստատմ ան\ ՛օրէն մթնչել ա յսօր տես­ Մ խիթ արեանց Համար բացառիկ դմւ
լոր Հիմնարկութիւնն, %Ե՞րբ
Հիմն ո ւեցաւ : ԷՊէյրութի ^եմարանր չի պարտականութիւնբ ՆղաՆ է իմ վրաս : թիւն մբ չէր դիմել պապական ն՛ուիրակ գերապայ­

Լիսէն ե բո լ բնդՀ ան՛ս լ^ր ^ծրագրէն դուրս ծառ Տօլչէի որ բստ վկայութեա\1\ Տօքթ. քՒոբգոմ–

Մեր ծրագիինեբու իրագոբծումին իբրեւ •ուրէի շ ոեւէ առարկա յ կ1ո ւս ո ւց ան՚էթ ք ճեմ արանի եանի լաւ քարա<բերութիւններ կբ պաՀԷբ թուրք

առա՛ջին Հիմնական քայլ, 1930^ Փ՛ետրուարին Պէյ֊ մէշ : Աւա գանի ին– Հետ : Ա յ դ ա՛լ չկարենալ բնե լու պա­

վ՞ոլթի մէ1 Հիմբ դրինք ճեմարանի , իբր եւ մի^նա– Այո * Մեր աշխարՀիկ լեզոլքԽ, ԳաԲոտէ րադային՛ կա /ին Ոլբիշ աեզակա\ն\ միքո*քնեբ , աշ­

կարդ եր՚էլսեռ վարժարան ֆրանսական լիսէնեբու « մէկ ՛՛ծայ րէն\ միւսբ՝^* այլեւ մեր դրա բա ր բ ,ճե– խատանքներ որոնց իբադո\րծ՜մ ա՛ն Հ ա՛մ ար որեւէ

Համ ա պա՛տ ա ս Էս ան աստիճանովդ , որուն կբ Հ իւս– մարան ի վերջին երկու տաբինեբուձն ; Տետոյ՝ մեր քայլ չառին Մխիթարեան Հայբերբ :

ուին Հա յա գի տա կան առաբկաներբ * չքեմ արանի պատմութի ւնբ ՀոԲրՈ,ՐԴ դասարանէն սկսած՛ • Վարուժանի գաւկին մկբտութիւտնբ մեբժոգ -

Բոլո ր դաս ա ւան դո ւթի ւնն եբբ կբ կա տա բո լ ին Հ ա^ նախ պատ մ ական՝ դէպքերու ծ-անօթութիւնբ , վեր­ ներ\բ ոչ թէ իՒէրզեան , այլ Մխիթաբոան Հայբեր՝բ

յեբէնով* ֆբանսեբէնինւ ուժ՜ տալու Համար, միայն քեին կարգեբո ւ մ է ^ ալ դար ա շրջանն եր ու աւելի ե զած՜ են որոնք յանձնարարս/ծ են Տի կին; Վար ո լ...

վերջին կաբդեբուն մէջ, կարգ մբ գիտական՝ նիւ– գիտական ո ւս ո ւց ո ւմ բ : Ալտ ր տ ա կան դասարան ի ժա\նի դիմել քՒէ րղեան՛ի , ա յ դ վրէժ խնդիր ել ա–

թեր ֆրանսերէնով էլաւանդոլին : մէ^ 1լ աւանդուի առանձնոբէն վերջին երկու գա­ նարժան, Հոգեւորականթն , որու չէր ուզեր երթալ

Ւ՞ն չ Հունձք Է տուածէ ձեր մեր ճ՝ե– բերու մեր պատմ ո ւթիւնբ ; Պատմ ո ւթե ան դաս՚ե - Տիկին Վա բ ո ւժան * Ա տ ի պո լած՜ էր սա կայն գիմ ե–

մ արան բ մինչեւ այսօր է ֊ ր ո ւն զոլդ բն թաց կբ արուի Հա յաստ անի աշխաբ– լու ի բեն եւ ան մ կրտած" է երախան՝ ստանա՛լով

^ճեմարան՛ին բասման թուականէ՛ն մ թև չեւ ՀագրութիւԳւբ %Հայ գրականտւթիւնբ մի^ին՝ դասա­ օ բ ինակ ան \ վճաբումբ ա յն ւոհ սակ պաՀու մբ, ո ւր

այսօր , մեր աշտկերտնեբ ո ւն Հաւաքական Հ ամ– րաններուն կ* աւանդուի լեզուի դա սերուն ՀՀ ի ւս– *Լար ո ւժան ի րնտանիքբ պէտք ունէ ր ամենւափոքբ

րանքբ եղած է մօտալո՛րապէս 750, որոնցմէ Հա~ ՝ուած՝%> , իսկ վերջին երեք կաբգեբոլքն– մէ^ իբր՛եւ օգնութեան : Այս պա բ ադան եր՛բ ճ շդո լած՜ ՝էի\ն\ իմ

բիւ֊բ Հոդի արդէն՛ աւարտական՛ Հ Այս վերջինն եր էն առա\նձթն՝ Հայ մատենագրութիւն* նախ մեր՝ ^*ՈԲ եբկբորդ թուղթիս մէք ։

30 -— 40 Հոդի նուի րուած ՛են ուսուցչական ա ս սլա– գրականսւթիւնբ* արեւմտեան՛ ու արեւելեան , ա–

րէգին՝ եւ կբ պաշտօնավարեն կամ ճեմարան ի , պա միջնադարեան ու Հին» դբ ականո ւթ իւն բ\ Զուտ Մխհթաբեանք որեւէ բարոյական– կամ նիւ–,

կամ ո ՛սրիչ դպրոցներ ո լ մ էջ ; Ուբիխներ մ տած են Հ ա յագիտական այս առարկան երէն զատ՝ ճեմ ա– թական՝ աջակցութեան՛ փորձ իսկ չեն \բրած~օգձԼտլոլ

Համալսարան՝ Հետեւելով զանագան՝ ճիլղերոլ : բանի վերքին երեք տարին՛երովն , պատասխանելով Վար՛ուժան փոքրի՛կներ ո լ դժո ւարո ւթե ան՛ց : ^են\.

Բաւական թո շոր տոկոս մբ նախընտրած է առեւ­ մ եր կեանքի սլաՀանքին , 1լ ա ւանդենք Հ ո դե բան ո ւ– ուզած՜ ի ո կ գիտնալ թէ ռ ւբ են՝ , պէտք ՛ո լՀնի^նկրօ­

տրական աս պա բ է զբ . նկա՚տե լի ԷՈԲ ^եր ա՚ւարտա– թիւն ել մանկավարժութիւնն : նական կամ բտրոյակւսն՛ աջա՛կցութեան եւ այլն ։

կաննեբէն առեւտրական ասպարէզ րնտբոգն.եր՝բ — Ըսէք խնդրեմ, նիթական փՒ1չ միիցնեբով Աբամ ինճիճեան իր աւամր միակ ա\նձբ եղած՜ է

ձգտում մբ ունին անկախ ՛ու սեփական դո բներ կբ պաՀէք ճեմաբանբ : որ պաՀած է իր կապբ Վարուժանի բնտանիքթև՝

Հիմնելու։ Իսկ աւարտական աղջիկներուն մեծ Հետ եւ միեւնոյն տրտուներ ունեցած՝ է անոնց

Մինչեւ Հիմա մեր՝ տարեկան Հասոյթնե­
է մօտաւոր սա­
մ ասր կամ վարժ ո լՀ ի է եւ կամ բնտանիքի ազ^իկ րուն ու ՛ծախքերուն գումար բ եղած
պէս այսինքն մի–
ալ մայր Հ 30 40.000 լիրան անեան ոսկի,

Ամբոզ2յււթեամբ մ տաւար-ական՝ աշխատանքի քի՝ն\ Հաշուով 12.000 տոլաբ։ Այո գումարին կէսին\ Այլեւ պէտք է ինդդ&ել որ Հ* Կ - Խաչի քանի

ն ուի բ ուած աւա րտա կան՚ն՚եր ո ւն\ե ց ա^ծ էք * չափբ կբ ստանանք աշակերտներու թոշակէն եւ մ բ մ ասն աճ ի ւղերբ , Հա յրենակցական քան ի մր

Հքրնամ բռել որ մեր աշա կեբտնեբբ երբ Համազգայ\ինի բերած՝ նպաստէն : Մէկ Ի*՝ոշոԲ՝ մա~ Մ իութիւններ <ե ւ ան Հ ատն եր պաՀած՜ եՏււ եւ ունին

\ճեմաբանէն կբ մեկնին , բնդՀանրապէս սերտօբէն սբ Ամերիկայի Հ այ Օգնութեան Միութեն՛էն Հիմա ալ իրենց սաներ բ ճեմարանի մէք, ո րով մե­

կապուած֊ կբ մնան Հայկ . կեանքին ել կր լիոլին\ Լսկիղիներր տարեկան 2500 տոլաբ , ՛որ յետոյ ծապէս նպաստած են Հաստատութեան տարեկան

ազգային , կրթական՝ ՛եւ կուսակցական\ աշխա– բարձրացած՝ է 3000^ , ՝իսկ վեբքին ՝տա\րթնեբ՛ոլն՝ պիւտճէի կայունացման, ինչպէս անուն՝ - անուքն՛^

տան^Նեբու ։ Եւ– Հպաբտութեամբ պէտք է բոեմ, 5000^) : Մ աս մին՝ ալ կբ ստանանք Հան բա յէն\ ու մւսԱբամասն Հրատարակուած՝ է իմ պարբերական*

որ անոնք բնդՀ ան ր ա պէ ս լաւ դիրք ու Համբաւ կբ անՀատական նու\իբատ՝ոլութիւննեբէ ել Հատդա - տեղեկադիրներուս մ էք :

վայելեն իրենց ստանձն^ծ գործ ի\ն մէ^Հ Անոնցմէ նակութիւձններէ : (Մնացեալբ յաիբդով)

ՆոՆպաէհաԱ \եւս ն ուա զ ե լ է \ք՚ո լպ ար ե ան * Գրադարանից պակս ե– ՛եւ կամ որեւէ մասնւակցութիւն՝ ունեցած է Ուրախ

լիք Հատորների քանակբ : եմ յամենայն դէպս , որ թէպէտ ուշ միայն, « V " ՛ –

ՄատհԱադաոսճխ չուէշը Այսպէս , օրինակ, արժէքաւոր ժողովածո լն^եբ պարետն Մ ատենագա բան ին Գեր մ ան իա տարուած.
ել գրքեր են՛ դն՚ոլել Փարիզի Հայ
գրավաճառներ 16 սնտուկ գրքերէն։ մաս մբ գտնուած ել վերա–

(ՓԱԱՏԱԹՈՒՎԹԵՐ) Հր . Աամոլէլից ել Մ կ* Պարսամեանից , ինչպէս դարձուած են Բարեգործականին^ , ինչպէս յայա–
Ա • Գիւլ–
նաեւ Պ • Զօպանեանից եւ Հանգուցեալ նել է վերջինս մամ ուլին յանձնած իբ մի ղեկոյ–

խանդանեա\Լ ից : Ա յ դ ամէե՚բ յիշե ալների կողմից , ցի մէջ* եւ թէ Հյոյս կայ գտնել ել մնացածներով *

Աւելացնելով միեւեռ յն ժամ ան ակ , \ո բ ես Փա– Փարիզից մեկնելուցս յետոյ միայն , յանձնուեք («Յառաջ», 14 Օգոստոս 1947)։
քւ՝ախագա՝Հի փա՛­ տուած
բիզ եմ ՛եկա՛ծ՜՝ Բարեգոր՛ծ՜ականի Վերջապէս , շատ են Ղ՚էօբինդէր ի ցոյց Գեր մ անաց ինեբ ին\ ,

փաքի եւ խնդրանքի Համաձայն։ առա՛ջին՝ իսկ րո՛­ Պ ե ր լին գբ^ելոլ Համ ար թէ ում այգ յա յանի չէ Հայ Հասարակութեան; ուշադբոլթեանտ յանձ–

որոշ ու յստակ ասել –եմ իրենց ինձ մինչել օրս անգամ : նելով իմ ասաէծնեբբ ել պարկեշտ բնթերցողներին

պէին, (Յ՜է ես անմիջա՚պէս իմ եկսձծ՝ ճանապարՀով թո գնել ով. անաչառօբէն դատել կատարուած ի մա­

ք* դէպ յիշեմ այստեղ եւ այ% , որ նոյն այդ գբ– սին, ես իսկապէս աւարտած՝ կարող եմ Համարէել
ՏՈԼ սե փական պա տաս խան՚ատո ւո ւթեամբկր կին յետ բավաճառներից
կԳրթամ ՊերլիՆ, եթէ իրենք, իմ ձեռք բերած սեփական՝ դբքե– իմ բուն լո լա բան ո ւթ ի լնն՚եբ բ \,ուպար՚եան\ Մ ատե–
Բ արեգո իծականի Րբն եւս , երկու կապոց , իմ յԼդբանքով
յիշե"*/ նվագարանի ծանօթ պատմութեան շոլբջբ I Գրանք
նւախագաՀ բ ե լ վարչութեան բոլոր ան գամն երբ , Հ այրենա կիցն ե բբ յետ ո յ յան ձւ՝ել են նո յն
մարգոց կրում ենք նաեւ Հանրային Հաշուետուութեա\Խ բբ~
որեւէ կեբպ Համաձայն՝ չեն՝ ինձ ներկայացուած՜ կապոցն երի վրա մ ա կա գ ր ե լո վ անունս եւ Հասցէս ,
եայթ , քանի որ Հարցբ դիտել պէտք է ոբպէս այգ–
առաջադր անքին ։ Թէ՝ ո րոշո ւմ տ ա լն ի բ են ց գործեն
այն\ յոյսով գթէ այդ կերպ գբանքտւելի ապաՀովոլ պիսին, Հանրային Հետաքրքրութիւն՝ ներկայա,
է արդէն։ ւ կլ նրանք մ՝իաՀամուռ խնդրել են ինձ
ու­ յուտ ձե ոքս կբ Հասնին՝ Պերլինում ։ Բայց ես ամե­ ցնող ։
՚ւՐՀՒ" –ու է\"^էԹ՝ մնալ Փարիզում ։ Պէաք էր
մե­ ն՛եւին՛ չստացայ այգ դբքերբ, ոչ իոկ մէկ Հատ ։ քքւ
րեմն փոքրադոյ\հ\ չարիքի գն՚ոՎ Հեռու վանել Իմ լո լսարան ո ւթի լնն երբ Հ իմն՚աւո րող փաս^
պատ– մինչեւ այժմ է լ չդիտեմ , թէ ին՛չ եզան դրււԼնք :
ծագոյն էաբի^Բ՝ Յայտնի է այնոլՀետեւ տերն ու փաստաթուզթե բբ պերճախօս են ինքնին
Ես մի քանի անգամ այն՚ոլՀետեւ Հետաքբքրոլել
մ ութիւն\բ % ել ան՛առարկելի ՛միանգամայն :
եմ Պեր լինում , թէ ինչ արին ՚Լյուպաբեան՝ Մատե­
Եւ սակայն, ամբողջացնելու Համար սչաակե–
Աւե լացնեմ այստեղ, որ այդ կերպ յաշողս լ ե լ նադարանի գբքերբ, ինԼ եղան՝՝ նաեւ միւսն երբ,
բբ, ես պէտք եմ տեսնում անգրագաոյԼալ նաել Պ*
է ոչ միա յն՝ այն՛. , որ Ղյուպարեան Մ ա՛տենագա բա­ դրավսէճառնտե ր ից եւ մ ասնաւո ր անՀատնե րից գբ֊
՝Բօլօլեանի Հյդուածին՛» («Ժողովուրդ» , թէ1՛
նի ^ամենա՛փոքր մասն » է մ իա յ՝<Խ Պ եր լին զբկուեք նածներբ, նաեւ իմ սեփականնեբբ, բայց չեմ
1110) , որ ինչպէս ասացի "^իզբբ* ի աեսէսկ ճո~
ու փբկուել է նրա մեՆագոյն մասբ* ոչ միայն այն , ստացած երբեք գոՀացուցիչ պատասխան : ինձ ա–
խացեալ ն՛որ տպագրութիւն՝ Է նոյն ՝Բ՚օլօլեանի ԳԷ՛
որ դրա կան վերաբերում եմ առաջա ցր ել . ես սել են միայն , թէ Փարիզից բերուած սնտոլկնեբր
խաւձոր ած ին կեր ո ւթեան ,Բ ա րեգոիծ ական՛ի «Մ էոլ–
Պերլին՚ում՝ այնտեղ Հիմն՛ելիք մ ատենտդար անբ եւ կապոցներբ Հաւանօրէն> չեն՛ բացուած՝ մինչեւ
թիլքն» պաշտօնաթերթի մէջ նախապէս երեւցան
1|11ՆպԱ1յւեա|սւ աԹռւանելւա֊ խնդրում, այլեւ Փարի­ իսկ, այլ յանձնուել
են երեւի , այս կամ այն՝՛ ի^ պար սաւ ագրի « $ ե դեկադ իբՎ ւս^^ո լա՛ն տակ յ

զում Հայ գրավաճառներից ել մասնաւոր ա՛ղգա– րենց ան յայտ պաՀեստբ : Բոլոր պարագաներ ի Ա յ դ մ ասին՝ առա նձին :

յիններից Գերմանացիներին^ էք/Թել աԱ1լււվ ահ1Աև տակգ ես այդ ամէն գրքերի անխտիր - ոՀ (8)

է^Է։|Զ թ ռ ա վ հայերէն (|րք1եբ , այգ կերպ առաւել յանձնումին՝ եւ ոչ է լ ստացումին՛ եմ ներկայ եդած՜ ԱՐՏԱԵկԱ ԱՐԵ%Ե»**

Fonds A.R.A.M