Page 279 - ARM_19-1948_03

* Տ & &4

Ի խոաւց ա $ ի բուն , Վենետիկի Մ խիթարեան Մ ի ա բան ո ւթե ան՛ , ՁԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ
, որ ամէնուր Հոդե–
Հայ Ա ռ ա ք ե լ ա կ ա ն եկեղեցուն

Հանգստեան պաշտօնով յ ա ր գ ե ց Հօրս յիշա՚տակը, ՄԵՐ ԿԱՐՕՆ

ՆԻՒ ՆՈՐ՛Ի, 10 Ս՚եպտ Բոլոր այն երկրնե - Հ– Օ– Միութեան, Հայր. Միութիւնն երին եւ Հայ

բից , խօսքր ա զ ա տ է եւ ուր թէ կուղ մի բուռ մ ամ ուլին՝ յ

ԼԻՈՆ • Բ ս ա ն տ ա ր ի ա ռ ա թ էր ար ճանչցայ ող­

Հ ա յ ո ւթ իմ, կայ, անկեղծ եւ խոր փշտի արտտյայ– Թող ներողամիտ լ ի ն ի ն բոլոր նրանք , որոն՛ց բ ա ց ե ա լ կարօն ե լ անմիթապէս մտերմացայ : Իր

տութիլններ լսուեցան Հօր ս՝ Ա ՛ԱՀ ար ոն եան ի ւկսՀ– անա ւձննե րբ մէկի/լ մէկիկ յիշատակելոլ Համար ն՛եղ աճիւնին՛ Լիո՛ն Փոխագրութեան առթիւ, քանի մր

ոլտն առթիւ, ուղղուած կամ ԱՀարոնեաձ ընտա­ պիտի գայի՛ն թերթի սիւնակները, բ ա յ ո որոնռ վշ­ տող ալ ինձմէ, իբրել մխիթարութիւն իր րնտա–

նիքին կամ Հայ մամուլին : տակցութիւնը Հաւասարապէս թանկ է մեղ Հա– նեկան պ ա ր ա գ ա ն ե ր ո ւ ն եւ մ ա ս ն ա ւ ո ր ա պ է ս իր տ՚ի–

Գրեթէ անկարելի է մ ի ա ռ մ ի պատասխանէ / մ ար Հ աար մօրը՝ կէնճեաԽ մամիկին՝ որուն սիրտը ան­

միայն ԱՀարոնեան ընտանիքի անգամներին ՛ուղ­ Օ գ տ ւ ո ւ մ եմ այո առիթից Հ ր ա սլա ր ա կո վ շ ն որ– բուժելի կերպով խոցոտուած է իր՛ "իր^էի զաւկին

ղուած– վշտակցութեան այն րո լոր Հեռադիրներին Հ ա կա լ ո ւթեան խօսք ուղղելու Ա՚արսէյլի ընկեր - անՀետացոլմէն ՛ի վեր :

եւ նամակներին՝, որոէԼք ստացուեցան Հայկա՛կան ներին եւ բարեկամներին, որոնք խնամքով եւ Ո՞վ էր Կէնճեան՛ կարօն։ Մեծ Նոր գիւղացի

Ափիւռքից՝ իրարից, իրանից, Աուրիայից , Լիբա­ գ ո ւ ր գ ո ւ ր ա ն ք ո վ շր քա պա տ ե ց ի ն Հօրս , նրա ե ր կ ա – Համեստ աշխատա՛ւոր ընտանիքի զաւակ , Հադիւ

նանից , Ե գ ի պ տ ո ս ի ց , Եթովպիայից , 3ունաստա - րամ ե ա , Հիւանդութեան բնթացքռւմ , եւ յատկոյ՛՜ տարրակա՛ն՛ կրթութիւն մը ստացած , ինչպէս Մե՛ծ

նից , Իտալիայից , լէ)րանսայից , Գերմանիայից : պէս րնկե բներ ՛Աշան կակոսեանին եւ \թշան՝ 0*ար~ Եղեռնէն Հրաշքով ազատուած իր տարեկիցները;

Անգլիա յ ի ց ե լ Հիւսիսային– ՛ու Հարաւային Ամերի­ բինեանին–, որոնք տասնեւէորս տ ա ր ի շարունակ ե՜­ Բայց ատիկա պատճառ մը չէր , որ կարօն թերա­

կայի երկրներից : ղան Տիկին ՚քյուա՚րդի ամենօրեայ աքակի^երը նար իր Հայրենասիրական պարտականոլթիւննե -

Այրի Տիկին Ն ո ւ ա ր գ ԱՀարոնեանի ե լ ԱՀարոն՛­ Հօրս Հոգատարութեան գործի մէք, Բմ . ՍիվրիՀխ՜՝ բուն մէթ Հայրենիքն ս յ լեղէ ւն՛՝ Ի–

եան ամբողթ ընտանիքի կ՛ողմից սրտի պտրտք ու— ււ արեանին , տիկին Թէլեան ի ն (նախկին Շ ա Հ լամ - 1 ես ա կ մր Հալ •յ Հանդան՝ ,կ ե–

նիմ ե ր ա խ տ ա գ ի տ ո ւ թ ե ա ն խօսք ուղղելու բո՛լոր եան՝) , տիկին Հազար հանին ե լ Ջաթիկեաձ ամ ու– զած Է իւն ; \/ ոյնպէս Հ աւատաւ որ Հ այկա կան աղա—

Արանց, որո՛նք վշտակցեցին մեզ, մասնաւորապէս ս իններ ի ն , որոնք վե բքին տար ի ն եր ը իր են ց Հ անւ– ւաւ ւթ եան \ո լ ա ն կ ա խ ո ւ թ ե ա ն ;

Հ. 0. Գաշնակցութեան Բիւր ո յ ի ն , Չիլիկի" յ Գա­ գստաւէտ տ՛ունը տրամագրեցին Հօրս Հ Երբ 40/՛ դարն՛ան արձակուրդով տուն՝ եկաւ,

րե է լ ի և Ա • կաթողիկոսին , կարտինալ պատրիարք քյնդրում եմ միւս Հայ թերթերին արտատպեք մ տերմիկ խօսակց՛ութեան րն՚թացքին՝ Հարց տ ո լ\ի
այս երկտողբ : ՎԱՐԳԳԷՍ ԱՀԱՐՈՆԵԱՆ
Գ. Ազաճանեանին, Հ– 3– Գաշնակցոլթեաձ Ամե­ իրեն թէ ի^նչ է իր կաբծիքբ զինուորական կեանքի

րիկայի ե լ Եվրոպայի կենտրոնական կոմիտէնե - մասին՛, մանաւանդ պատերազմի ընթացքին։ Հե­

տ ե ւ ե ա լ կ ե ր պ ո վ պատասխանեց ինձ՝ մտերմիկ

ժ պ ի տ ո վ մր որ իրենը ե ղ ա ծ էր միշտ •

- * Հ Ե թ է կհուզենք ա զ գ դ ա ռ ն ա լ եւ այս ա ր ե –

իսլամոլթիւնը մէկ կողմէ, Բրիատոնէոլթիւնր *°՝ԼՀ> ա բ ա ա ո վ ո ր խաա ութի մեներով պիտի բանտար­ ւ ի ն տա՛կ ճակատաբաց աարիլ, խանութպան՛ական
մէք է
միւս կողմէ կանացին ա ի ր ա պ ե տ ե լ աշխարՀի։ Եր­ կէ զայն իր ձեռքերուն ո դ ի ռ վ չէ որ պիտի կարենանք իրագործել մեր դա­

կու անՀաշտ թշնամիներ իրարու բախեցան՛ Եվրո­ Համ ա յ ն ա վ ա բ ա կ ա ն վարդապետութեան ԳլՀԼ" րաւոր պ ա Հ ան քներն ու ա ր գ ա ր իաւռւնքնեը , այք

պայի ոտքերուն առթել։ Մարդկութիւնը ն՛որ ցըն– խ ա ւ ա ր սկզբունքներն են պատ՝Լրաղմ չընել , ղըր֊ զէնք ու զրաՀ գործա՛ծել գիտնալով։ ճիշդ ա՚յս

ցոլմի մը ենթարկուեցաւ; Ո է մէկը կրցաւ Աստու­ կուածներուձն օգնել, եւ ե թ է ո է ամբողքա՚կան , գ ա ղ ա փ ա ր ա ն է որ ի ն ձ \ում եւ կորով կը ներշնչէ,

ծոյ պատկանածը կեսարին՝ տալ։ ի ս լամ ութիւնը գոնէ չ ա փ ա ւ ո ր Հաւասարութիւն ունենալ տնտեսա­ տ՛ոկուն ՐԷԼաէու եւ պատ բ ա ս տ բոլոր անակնկալնե­

թլատման ճամբան բռ՛նեց, քր իստոնէ ութ իլեր բազ­ կան՝ գ ե տ ն ի վրայ։ Փ ա ս տ ե ր ը ցոյց տուին սակայն՝, յրու ա ռ քել դ

մաթիւ ճիւղերոլ բամնուեցաւ, աղզ1երու եւ մողո. ոՐ Համայնավարքիուսաստանը այս բոլորին Հակա­

վուրդներոլ առթել նոր ուղղութիւն՛ մր ներկայա­ Բայց ափսոս, պ ա տ ե ր ա զ մ ի չարաբաստիկ <^ա.

ռակն ա պ ր ե ց ա ւ ։ Բռնի ումով կործանեց դրացի նակնկալներըդ ճակատագրական եզան՝ իրեն Հա–

ցաւ, որուն Համար ոչ ոք ա շ խ ա ՛ տ ա ծ էր, որտվՀե– վ՚ոքր ալ ա ղ ք ա տ տէ բութ իւններո ւ ազատութիւնը,

տել ոչ ա ք ն ա խ ա տ ե ս ա ծ էր ներկայացուած ձեսով; մար , խ՛որ սուգի մատնելով իր Հարազա՛տներն ու

քաքալերեց ռ ա զ մ ա վ ա ր Գերմանիան, անոր Հետ բարեկամները ւ

Ա ս ի կ ա արդէն պատմութեան երկրորդ պա­ գ ա ղ տ ն ի դ ա շ ն ա գ ր ո վ մբ բամնեց Լե Հաս տանը ,

տասխանն է: Սիրելի Կ ա ր օ , այս քանի մը տ ո ղ ե ր ո վ կտւզեմ

խրախուսեց Հիթլէրը պ ա տ ե ր ա զ մ յայտ ա ր ա ր ելու , յ ի շ ա տ ա կ ի պ ա ր տ ք ս կա տ ա ր ե լ , իբրեւ Հ ամ եստ

ԱյնուՀետեւ, Հ ի նվարդապետութեանց ընդոԼՀ– յետայ , շուտով դէմ եզալ Հիթլէրի եւ ստիպոլե– ծա՛ղկեպսակ մ ը ։ Արցունք ունիմ աչքերուս մէք,

նակ նոր աշակերտն՛եր ո՛ւշիմ տեսութիւնն ՛եր կա­ ց ա ւ պատե րաղմ ի լ ի ն պ ա ս տ ա յն Հարուստ , դրա– ան Հ ո ւ ն կսկիծ Հոգւոյս մէք X

տարեցին՝, նոր ճամբաներ պարզեցին խաղաղոլ— մատիրականպետութիւննեբուն՝ որոնք այնքան՝ ար– Որքան կր փ ա փ ա ք է ի տբ , Արարատ ի անձաւն ե–

թեան Հ ա մ ա ր : Մարդկութիւնը Հ պ ա ր տ ա ց ա ւ ի ն ք– ՀամաբՀտւած էին բոլշեւ\իկ վարիչներէն է րուն մէք շղթայ ո ւ ա ծ ՝ Հայոց ազատութեան աստ­

գինքր սեպելով կատարեալ գիտուն , <Հոչ գմ\ոխքի 1 91 4// պ ա տ ե ր ա զ մ ը , բոլո ր կռիւներուն՝ պէսյ ուածը խորտակէր գէնքբ կաշկանդող շղթաները ,

մը վ ա խ ը ե լ ՛ոչ ալ արքայութեան մր ե րանո ւթեան՝ շ ա տ բնական էր որ պիտի վ ե ր ք ա ն ա ր օր մբ եւվեբ– դուրս վտարէ ր Հալ մոգովուրդի գունաւոր ո լ ան՝–

երեւակայութիւնը կրցած էին մարդիկ խաղաղե­ քացաւ։ Ուիլսընի միքնոբդութիւնը պատմո ւթեա՛ն՛ գո՛յն թշնտմ ինեբը, եւ ա Հ ա գ ն ա դ ղ ո ր դ ո ր ո տ ո վ մ բ

ցնել, մին՛չե՛ւ, ո՛ր գիտութիւնը եկաւ, ե լ Հաստա­ մէթ, ձեւականութիւն մր եղաւ միայն։ Ապա, ՛ու­ պատ գ ա մ էր Հայրենիքի ամբողքացման՛ ՛ել ա ղ ա
ա ո ւթե ան աւետիսը ։
տ ե ց թէ բոլոր՛ մարդիկ եղբայրներ են՛ իրարու եւ րիշ տ ե ս ա ր ա ն մը պ ա ր զ ո ւ ե ց ա ւ , ՚ ստեղծումը Խ • ՍալիԿ^աԹ

խտրութիւն չկայ Հրէին ալ Հեթանոսին միթել »: Ազգերու Գաշնակցութեան : Ասիկա պատմութեան

Բայց մասնակի պատերազմներէն վերթ եկաւ ն՛աեւ զքւացքն է, բայց երբեք ՀտմաշխարՀ այ ի ն խ ա ղ ա ­ ՒՆԶՊԷԱ ՏԵՂԱԿԱՆ ԹԵՐԹԵՐԸ, ՄԵՆ֊Բ ԱԼ

առաթին ըն՛դՀան՛ուր պատերազմը , տրաւն Համար ղութեան՛ տեւականացումին վերթնական քայլը : Պ Է Տ Բ ՈՒՆԻՆ-Բ ՆՈՐ Բ Ա Ժ Ա Ն Ո Ր Գ Ն Ե Ր Ո Ւ ԵՒ ԾԱ­
ար ե–
՚^ԷՂԼՀ էէր ղԲ՚Տ""^՜ գուշակել այն՛պէս ինչպէս ՝(ք\իծաղելի էր Հ ա ւ ա տ ա լ թ է մեծ պետ՚ոլթիւններր ՆՈՒՑՈՒՄՆԵՐՈՒ, ՈՐՊԷՍԶԻ ԿԱՐԵՆԱՆԲ ԳԻՄԱ–

ղալ, կամ ան՛որ վախճանը այն ելքով՝ ինչար ու­ մասնակցեցան Ազգերու Գաշնակցութեան , որպէս ՆԱԼ ԾԱԽԲԵՐՈՒ Յ Ա Ւ Ե Լ Մ Ա Ն ԵՒ Պ Ա Հ Ե Լ ՆԵՐԿԱ8

նեցաւ : զ ի ՛նախ իրենց տիրապետութենէն՛ տրտնթացող ազ­ ԳԻՆԵՐԸ :

Կարլ Մ արքս , թերեւս խո՚րՀեցաւ թէ իր քա­ գերը գո՚Հացում գ տ ն ե ն ե լ ա՚զատոլին՛։ Նոյնքան

րոզած վարդապետութիւնը կրնայ օր մր շարմում ծիծաղելի էր ընդոլնիլ թէ անոնք որ աշխարՀի ԿԸ Խ Ն Գ Ր Ե Ն Բ Մ Ե Ր ԱՇԽԱՏԱԿԻՑՆԵՐԷՆ ԿԱ­

մէկ վ ե ց ե ր ո ր դ մասին՝ տիրացած էին, Ազգերու ՐԵԼԻ ԵՂԱԾԻՆ Ջ Ա Փ Խ Ո Ւ Ս ԱՓԻ Լ ՇԱՐՈՒՆԱԿԵԼԻ

մը կե ր սլար անաւ ո բել, սակայն ոչ ՛ոք կրնայ ըն–

գունիլ թէ ան՛ գ ի տ է ր որ Համայնավարութիւնը Գաշնակցութեան սեղանին առթել պիտի բարե– ԳՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԷ, ՆԿԱՏԻ ԱՌՆԵԼՈՎ ԹԵՐԹԻՆ
եւ ազաաոլթիւն ազգե -
Հաճէին տեղ տ ա լ կարօտ ԾԱՒԱԼԸ։ ՄԱՆԱՒԱՆԳ Ո Ր ԱՐԳԷՆ ՁԵՌԲԻ ՏԱԿ

1հուսաստանէն պ ի տ ի սկս՛ի , գ ի տ է ր որ անոր ա–

ռաթնտրղները, առա թին օրէն իսկ իրար պիտի րուն, ապրելու Համար ՈՒՆԻՆԲ ՄԷԿԻ ԱՒԵԼԻ ՍՏԻՊՈՂԱԿԱՆ ՆԻՒԹԵՐ

բզկտեն եւ յետոյ տարօրինակ բան ասպետութիւն ԿՒՒՐԵ՚Լ ԽՐԱՅԵԱՆ (ՇԱՐՈՒՆԱԿԵԼԻ) :

(108) օդը գ գ ո ւ ե ց իր բորբոքած դէմքը; հովութիւն մը ս ա ր ս ա փ ե ց ա յ երբ տ ե ս ա յ Դ է ո ր գ իշխ * • *

« Յ Ա Ռ Ա Ջ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ զ գ ա ց : 3ան,կարծ միտքր ին՛կաւ Գ է ո ր գ իշխանը : Ե^նչ բսիր , Դ է ո բ գ իշխանի0* * . . շուտ ըսէ ,

Իսկ Գ է ո ր գ իշխա՞նր , ըսաւ մտովի։ Ո՞ւր կենդանի® է ան թէ մեռած , խեզդոլած ձայնով

է ա ր դ ե օ ք ա& Հիմա։ Մոռցա՞ւ զիս թէ այժմ իր Հարցուց Հեզինէ եւ սիրտբ բռնեց յ

ա տ ԵՐԿԱԹ Հոգին միայն կը շրթի երկրի վրայ : ՈՀ , ՛իշ­ Դազաններբ կը քաշկռտէին անար նեխած ու

խ ա ն , ազատէ ղիս այս ա ն ս տ ո յ գ վիճակէն , Հասիր այլանդակուած գ ի ա ^ / ^ ^ ԼՐա9ո*–° էր Հարուածը

(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) ինծի, միասին՛ վերադառնանք Վտսպուրական՛ , ՝Բոսակ , դիւային Հրճուանքով յ

ուր ՛իմ Հայրս՝ Վասպոլրակտնի գոռոզ թագաւո­ Հեզինէ ճիչ մը ա ր ձ ա կ ե ց եւ անշունչ գետին

րը կ՚օրՀնէ մեր միութիւնը : փ ռ ո ւ ե ց ա ւ ։ ՝Բ՚ոսակ դուրս թ ռ ա ւ սենեակէն եւ ին–

ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ Բո ս ա կ անՀ ամ բեր ո ւթեամ բ Հեղին է ի կր նա­ քբն՛ իրեն՛ մրմռաց .
Իէ.
՛յէր՛ տեսնելով ար ան մոռցաւ զինք, սկսաւ դիտ­ Ե ս լուծեցի վրէմս *հէորգ իշխանէն, որ՝

մամբ Հազալ, որպէսզի իր վրայ Հրաւիրէ Հեղի­ 1լոլզէր բռնել զիս փուշերուն մէք։ Այմմ պէտք է

նէ ի ուշադրութիւն՛ը։ Եւ յաթոդեցալ; Հեղինէ ար­ գ է պ ի \ըսր ոստիկանը շտապել ։

« Կը զգքամ ըրածն՛երուս վրայ, միայն թէ նա­ ՒԸ՛

մակս ս տ ա ն ա լ ո ւ դ պ է ս աճապարէ վերադառնալ իմ ցունքով լեցո՛ւն աչքերը դարձ՚ոլց ՝Բ.ոսակին կողմը

եւ յարեց . Արագած լեռը, Գէուխը բարձր բոքե՚ած, կար -

մօտ։ Կը լսե^ս • * * Հայրդ մեղայի կուգայ քու աո.– , բոլո բովին՝ մոռցայ քեզ։ Բերած լուրդ ծես խոր մտմտուքի մէք ըն՛կղմած , կը նայէր իր

քել ։ Հասիր , Հեղինէ , իմ բազուկներս կը ս պ ա ս ե ն այնքան՝ անսպասելի էր ՛որ խորունկ տպաւորու՛­ ա ւ ա դ եղբայր Մ եծ ^ասիսին եւ կը Հառաչէր։

քեզ գրկելու :» թիւնք դործեց վրաս : Գ ա գ ա թ ը ձիւնով ծածկուած էր դ ե ռ , իսկ լանքե՝*

Հ ե զին՛է վե\ր քաց ուց նամակը ե լ կր կ ին՛ կար­ • Շատ ուրախ եմ. յ ո յ ս ունիմ ար գոՀ մնա– բուն վրայ կՀերեւային արդէն երփներանգ ծաղիկ­

գաց ,ամէն՝ ա ն դ ա մ կր մօտեցնէր ղայն շբթոլնքնե– ցիք ինձմէ : ներ ։ թ՛ուրքը կը տարածուէին՝ & ի բակի ու Բ ա մ -

րուն՝ եւ կը Համբուրէր, ՚ինք^ն՝ ալ կ ա բ օ տ ց ա ծ էր բակի դաշտավա յրեբը , իսկ անոնց մ է քէն կը Հ՚ո–
կար կա չաՀ քուրեր ու
<այբը ։ Ա ռ ա ս ի կ ա իբրեւ քոլ ա ր դ ա ր վ ա ր ձ ք դ , ր— սէխր

սալ Հեղինէ ք ս ա կ մը երկնցնելով ՛Բա սակին : ո ս աղբիւրն եր եւ վ ճ ի տ

Վ ե ր թ ա պ է ս , ըսաւ Հառաչելով , վերթա– «բիւ-ր ակունքը» ։

ա է ս Հայրս դ ա ւ ա ճ ա ն մը ,չէ այլեւս . թնթեց ա ձ Գ Տ ա յ տ ն ե ց է ք Հօրս որ ես պատրատ եմ իր կամքը

կատարելու : Ա ր ա գ ա ծ ի Հարաւ - արեւելեան փէշերուն վյը–

սել դրոշմը, ետ կ ե ց ա ւ խ ա յ տ ա ռ ա կ ո ւ թ ե ա ն ճամ - -—• Բայց, իշխս/եալՀիս , այդքան մ ի աճապա­ րայ կը փայլէին՝ Բ ի լրական ամրոցի պ ա ր իսպն՚եր ը•

րէն; Միթէ բ ա ւ ա կ ա ն չէ՞ երբ կը ղղթայ իր ըրած­ րէք, այմմ վտանգաւոր է ճամբորղելը։ Միթէ կը լսուէր կ ո ճ ա կ ի մելամաղձոտ Հնչիւնը

ներուն վրայ, եւ ես ի ն չ իրաւունք ունիմ Հակա­ չ գ ի տ է ՞ ք , թէ ինչ խաո1նակ մամանակներոլ մէթ կողմ տար ա ծ ո լելով՝ մամ կը Հ րաւիբէր գ ի ւ գա ցի­

ռակելու անոր ե լ աւելի դառնացնելու իր վերթին կ՚ապրինք : ները ։ Եկեղեցին լեցուն էր աղօթոզներով։ Աբրա–

օրերը։ Հայր, Հայր, ես ալ կ ա ր օ տ ց ա ծ եմ Ք^զ, — ՚ Ի նչպէս, Հարցուց Հեղինէն է էլան պատկերներուն՛ առքել կբ ծիսային՝ մամերն աւ

կ՛՛ուզեմ թռչիլ գէսւԻ Ք^ղ ո ւ կ ա ր օ տ ո վ սեղմոլի ք Ապստամլէներր եւ Արաբները բռնած են խունկը, իսկ դպիրներուն Ք ա գ ռ բ ու ներդաշնակ

Հայրական կուրծքիդ վրայ; ճանապարՀները * ես Հազիւ ազատեցայ անոնց երդեցոզութիմեը յուղումով կը Համ ակէր մողո–

Յեաոյ՝ մօտենալով պատոլՀանին, ետ քաշեց ճան՛կէն ։ Դիակներ էին փ ռ ո ւ ա ծ ամէն կողմ : Ես Վուրդի սիրտը ։

թաճ՚ձբ վարագոյրները ե լ դոլբս նայեցաւ։ թ՛արմ ԲԱԳՐԱՏ Ա8ՎԱԶԵԱՆ8

Fonds A.R.A.M