Page 295 - ARM_19-1948_02
P. 295
Ս ԱՌԱՋ
ՄԻՏՔ ԵԻ ԱՐՈՒԵՍՏ ՊՈԻՏ՝Մ ԾԻԾԱՂ կոֆին եւ միւս կհ՚^Վւօ֊յւներուէ որ օգնութեան
գաՀ ին
Հասան իրենց եւ ՚Բէմալ մր տնկեռուդիՀ
ՆՈՐ ԹԱՏԵՐԱԽԱՂ ՄԸ ՈքէքաԱ կր փԱտռԱՕ. վյրայ • . , . -.
^ • ՚ Հ , ատեն մըն– ալ այս կերպով քչեցին իրե՛նց
երկար - ակ անուի՛ւ. : .
Յունիսի վ^ր^Ը կր Լրանայ Փարիզի թատերա Գիր ու դ^իսաբզ \^՝՝^^ադցնելուէ՝ եւրոպակա՛ «ԹնՅ;փ85Ո.Ն ջէւլրււվ ջ՛աղացք չի բաԸիր» 1 կ՛՚ըսէ
կան է ղան ակր որ ի ր ամբոխութեան մ էջ պատ *> ՛ն առան– Թուրքերը ... Թոլ^՚ք աո-աՀ-ո։ Բայց Թոււ՞քի– $աոաքՔՀԼ միյսո աք
ո ւ ա բեր էր մ ա յ րքաղաքին աւանդական– Հաւքբաւին Ե եր մէչ^ գ Հաւատացողներ եւ իսկ նախանձող– %Ր*–Ր թոքփ-՜Ղ ՛էխ գտան– Է : .
Հա -
Հ ա՛մ ար % ԱյՀմէ։, Մամ–.ւԷլ ալքաւքլսւս օգնութեան
աչ ւռսո–
՝Բանի մ րամ՛իս աուա^ ակնարկ մբ ՛նետելով Փա– նեվ֊ ալ չեն պակսիր՛ այս այլակերպուէին՜֊ Երե - միլիոններ ։ո րամագբեր-վ իրենգ ;
րիգի թատերական կեանքին վրայ, նշանակած էի մ իա մարգա՛րէն՛եր չտա կան մեր մէշ^~ դպրոց -— Ե՛– սակայն այսօր, "՛յգ միլիոնն՛երուն
արմէ քաւոր թատրերգութիւնն երր ։Ատոնոմէ վեր^ դպրատուն՝, գոլէճ լէ՚ոէ տեսաՆ յլ֊լուխով : կէն մտա՝։՝ վրա/էն ելան մեր հակ - կայ աս Տա
ամէնէն կարեւոր դերբ խաղաց Պ՛ 16311 ԲծԱւՏտււ՚էքՇ^ «Ա՛՛խ , արժէքը չգիտցանք Տաճկին : ին չերնի® ս ճիկները ։ Թուրք ղաղԷ–թաւ5յձ^7Հ» , պատկերազարդ
խաղր 1 «Աղ տոտ ձեռքեր ր» ; պակաս էր - Ոչ տուրք, ոչ քարթ֊ տ՚իւո.ա|նքթ–|իթ–Է եւ պատմութիւն/ներ կուտա՛ն իրեն՛ց վաթաս/ի5ւ՚ կեան֊
Ս աբ թր ծանօթ է ֆ բան սա կ ան թատեր ա կան ոչ ալ մեր լեզուին դպող կա ր % Ազատօրէն– մեր Լ– քէն X
կեանքին մէջ իր վեր՛ջին խաղար կութիւններով ո– կեզեցիներր կր պայհ-Աքոանայինւ Մեր տզաքը Երկիրբ Գլու֊թր առեր ւիերթայ ։ իրենց ունե՜
րոնց մէջ ամենամեծ աեղբ գրաւեց \\\\\%–ՕօՏ^՛ Հա յո ւն՛ լեզուն , Հայուն Հաւատքը միայն՛ կը ցած - չո ւն ե ց ած բ զէնքի զինուորի՝ կր ծախսեն :
(Գռնվւակ) ։ : ի ՜ ն չ ըսեմ սա ք օմ.1ը1ւՒ™ճ\>–ներուն • • • Ջիերուն , էշերուն եւ կովերուն յատուկ կե՜բր երկ–
Ճանչ1ային \ր թւ մողովուբգին են րսւտ կ ացո ւցա\ծ : Ողողումներ
Գո յապա շտո ւթեան (&1Տէ6Ոէա1ւՏՈ1շ) ^այբր Անոնռ եթէ մեր մեն&եր՚ոլն պատ ո ւէրնեբուն– ա՛ եւ երկյ. ա շա բմ ն ե րր ղ որ\ծ ի վրայ են , դիւղեր ու
գրհթէ միակբ մնացած է Հաւատարիմ իր "կրղ– կանջ կախած Րլ/ային՝ ՛գէս նստած կ՝Րէ՜՝ քաղաքՆե բ փ լատակի վերածելով Հ
բռւնյ։նեբոլն ել. փիլիսոփայոլթեան ; լայինք մեր տոմսերուն մէջ»* »: Բախտաւո բ ժողովուրդ ։ Աստ ու ած իոկ կ^օգնէ
Ա ար թրի վեր ջին գրուածքր շատ շաՀ եկան եւ ^ Հեռու էն՛ թմ բո լկին ձայ նր ան ո լշ կ ո լ դայ »՝ն իրեն։ Երբ վհրէն տեսաւ որ Թոկրքեբր ջարդելիք
եւ կբ տն՚կուի մտքիս մէջ^ երբ կբ լսեմ այս ողբեր -
նոր էր իբ տեսակին մէջ։ ՚Հյիւթբ երիտասարդ գու&ե բր : ս ով ուն ին , փլոնել ֊– աւերելէ ալ յոգ
երր
V "1'^օն կուսակցականիդ մրխ ան ղավա ռութ,ի ւնն նած են՛, աջակցելու Համար իբե՝1ց , ջր^^ղեղ եւ
եւ յուսախաբոլթիւններբ ։ Գործիչ մր ՚ո\ր\ չուզեր Ասոնք կր Հաւատան։ Թէ՝ Թ ո ւբ քր քաղաքա մամ գրկեց ան՛ոնց , ոբպէսղի շինարար ոլթեանւ
ձեռքերր աղտոտել ի շաՀ կուսակցական տարա - կրթուա՛ծ է, յառաջգիմած է եւ իրեն՛ց երկիբր սկսելով իրենց պապենի արՀ՚եստէն ^թ*գէս * * * *
ւիոփոխ սկզբունքներու : Վերջին՝ պատերազմին դրախտի վե րա՛ծ ո լած ՚ Ե բկա թ ո ւդին>եր\ով , գոի,ծա*– Հիմա՝ մա, ռ,դի կր շ ուար ած իրենց շ ո ք ^ Հ » կր
Պալքանեան երկրի մր մէջ, քհուսիո յ գէմ պատե ր աններ՛ով, գրամ անտուններով պճնազարդած են գիտեն– :
րազմ յայտարարուած է Գերմանիոյ Հետ , Բ ա ձ ռ Թո՛ւրքիան ւ Ծովերուն վրայ զրաՀաւոբնեբ եւ օ– ՎստաՀ եմ, մտովի Հայ մոգովուբդբ կբ փին՝–
էլաւլավ ար ութիւնբ առաջարկած է Հ ամ այն ավար գին մէջ սաւառնակէ եր՛ու տորմիղներ կը սուրան • . տռեն անոնք, խ\հ լք եւ շինարար ութիւն սորվելու
կո ւսակցո լթիւն ՝ կազմ ել գա գտնի կ առավարո լ - Մօլլա Հաճի Մէմ՚իշը, Իփսիզ ՚Բէլ Մ ուսթա - Համար : Եւ սակայն , երես չունին՛ արտայայտուեր–
իժեան մբ որ պէտք եզած ատեն՚ր մէջտեղ ^՚էէէ * ֆան, եւ Զէնճի փըրան էէաթիմէն՝ Հքէյքսպիը եւ լու :
Կ ո ւսակցո ւթի ւնր ո ր ո շահ է մեբմել , րա յց մէկր Կէօթէ կը կարդան իրենց ընադիրներուն վրայէն... Անշուշտ կր մտածեն՝ որ եթէ Հայեր մն՝ա՚ցա\ծ
կ՛՛ուղէ բնգունիլ։ Պէաք է զայն՝ չէզոքացնել : Այգ Մեր առէ^ի օր՛ուան եր՛կրակիցները , կեավաւր– րլ1աքին՝ գոնէ արեե լեան նաՀան գներո ւն մ էջ ՝,
ղ ո րծ բ րււ.1 ուա^ծ է երիտասարդ ոնկերաջ մբ , որ ՚ները մաքրագործելէ , անոնց ունեցահ՝ չոմեեցահՂը քսանբՀինգ տարուան մէջ , այգեստանի կբ՛ վերա
քաղքենի դասէն– եկած է ե լ իր քարտուղարն էՀ կողոպտելէ , անոնց տուներուն՛ գուռ ու պատու ՛՛ծ է ին ղան֊ոն ք եւ իր են ք ա՛լ առիթ 1լուն՚ենա յին
թ՝ատերախաղբ անշուշտ վարդապետական՝ է • Հ անները իբրեւ փայտ ա-յրելէ ե լ վրան աշւ11;|11Ա ե– վ եր սկ ս ել ո ւ մ ա ռան՛դա կ ան՝ քաջա գո բծոլ թ ի ւննե -
բայց ա լգ վ ա ր գա պ ե տ ո լ թ ի ւն բ Հ ա ս ա ր ա կու թ ի ւնր փելէ .ետքը, կքկի՛1 .անվարտի մձւացին ՚ րբ * բռնութիւն , ջաբգ , աւար ե լ մնազեալր
ինքն է որ կր ւինաոէ , տեսնելով փիլիսոփային Ալլահը երկար կեանք տայ ինկիլիզին , Մոս– Կ • ՊԵՏՈԻԾ
սկզբունքներուն ոչնչական, (ահւ1ւտէ6) Բ*՚ոյթր *
Աարթբի Հերոսր, մինչեւ աՀաբեկչական ձեռ*–
նարկր ունի իր որոշումին պատտ սխաԱատուո Լ - թիէ-ն՚բ , գիտէ թէ ինչու պիտի սպաննէ , իր ոկրղ– պայքար բ :
բունքեերր ւ ս ա ա կ են\ իր մտքին մէջ, բայց արար՝*– Գեր ակատ արն երբ - բոլորն ալ Հերոսներբ ներ -
քբ կա՛տարած ատե$ւ ալ բան չ ի գիտեր եւ մեքենա*– կա յ ա ց.ո ւց ին լաւագո յն) ձեւով : Փէուիէ երիատ*–
մայքր գ ներկայացուած 1933/՛^՛։ Հայկական թատ բար է որ կր մ եռց՚նէ զա յ$տ , եր բ գա ա ապ ա ր տ ե ա լր սաբդի գերին մէջ, Լիւքէ Հին, եւ արդէն րալլ ա–
րոնի Հձկգոր Բո ւլչբեւ» ի բ եմ ագրո ւթ ի ւնր առաք ի~ կբ Համբուրէ Հերոսին կինբ։ Երկու տարի բան՛– քագէտ , եթէ ոչ դիւանագէտ , Համ՚այնա\վարի դե
նբն էր Վախտս^նգովի թատրոնի բեմ ագրո ւթենէն տ աբ կո ւելէ վերջ , Հազիւ աղատած , կր մնայ իբեն\ րին մէջ Լոր՝ զոՀուեցաւ իր սկղրունքներ\ուն Հա —
ետք : ապացուցանել թէ նախանձէն ս պ անն ած է , քանի մ ԱՀբ ) : Տ ե էքն ե լէ աւելի 1լ՚արմէ կա ր դա լ այգ թա -
1934^5, Աունգու կ եան պ ետ ական՝ թատրոնին որ կո ւս ակ ց՚ոլթ ի ւնր փո խա՛ծ է ի ր տեսակէտներ ր տերախաղր, թափանցելու Համար ամէն՝ մէկ տո
մ էջ կբ բեմ ադբո ւի «Գո սա իգա եւ ուրիշներ» թա– եւ արձան մբ շինելով ղոՀին, կբ դատապարտէր ղին եւ նախ ադա ս ո ւթե ւսն՝, փիլի ս ո փա յ ին ամբողջ
տեբղութիւ\1բ ։ 1937/'-է՛ կր բեմադրուի «Վասա սպանիչր յ վարդապետութեան :
Ժե լեղնովա » ՝ն ; Ասոնցմ է ղա տ բեմ ագր ուած են Հոգ կր կայան ա յ ամ թոդջ խաղին արմէքր < եւ ^ Աձեցեալ երեքշաբթի , Պուա ՝Բոլոմպի 0 ւ Ո 6 –
«Թշնամիներ», «Վերջիններ», «՝Բաղքենփներ »: ՈՃՏւէ - 01սէ)/֊՛ ամսական Հաւաքոյթնեբու բնթացքին9
Հայաս ներքին պայքարի բնւ,՚յթբ : Հերոսր , մաքուր
1928.^֊" Կորքին կ՚երթայ Աովետական
թանղարոաններբ, սկզբոմհ քներով մտած շարքեր՛ու մ էջ, կոյր Հա ակնոցա՛վաճառ Պ * Կ • Ա՛ե լիքեան ներ՛կա յա ցո ւց իբ
տան * Եբեւանի մէջ կ՚այցելէ
նորակառո յց ղոբծ աբան\1 երր , բանո ւոր ա կան՛ Հ ան– ւատքով փարա՛ծ անոր ծրագրին եւ. վարդապետու «ամ աթէօբ» ի մա պա լէննե ր բ ,սո վո բական՛ թէ ղու–
ր ա կայան'1 երր , ջրակայաններ ր : Հանդիպումներ թեան , չի կրնար բմ բռնել ան՛որ քաղաքականում֊ նաւոբ : Ն" յն ի բ ի կո ւն բ Պ * Մե լիքեան բացատրեց
1լ ո լնենա յ աշխատ աւո րու թե ան , մ ա ա ւո ր ւս կա՝՝՛, ո լ Ւ– թիննր եւ կր մերմէ իր ձեռքեբբ արատաւոբել , 6Ո1՚6§1Տէ161116Ոէ ձ ճօո11Շւ16^ եւ այգ առթիւ նորէն
թեան , գբողնեվւ\ոլ , ն կ ար ի չնւ ե բ ո ւ երաժշտագէտ - մերմեչռվ աղատել իր կեանքր իր ամբողջ Հաւատ– տուաւ 23 ապրիլին ո ւն՚կնգրո ւսձծ Հ ագոր՚գումր
քր կորսնցնելու, գնով Հ ( շ ւ ա Տ Տ ւ Օ ո ) որու րնթացքին կարելի եղաւ լսել սի
ներ Հեւ. Աաբթր ունի Հազուագիւտ տաղանդ մբ , րողներու Հայերէն եր՛գեր բ եւ վին ( ո ւա) : Ա՝ եր
Խոր եւ անթրջելի տպաւորութիւն կր թողու շնորՀ աւո բու թի ւններր Պ՛ Մելի՚քեանի ոբ կբ ՝Հգ~~
վե րաօՀէ՚ո լա\Ն Հայաստանը կո՚բքիի Վքայ իք ար> - թատե՛րականն լեզուի վերա՛ծել ներկայ կեանքի տի դե դար ո ւե սա ին ծառայել իր Համեստ մի^ոցնե՛–
ուեստով , ն՛պա՛տ տ կա ս լառ աշխատանքով : պատկեր ը իր յ՛ուս աՀ ատ ական Հանդամ անքով , ա–
Գ• ՅՈՎՆԱՆ նոր փիլիս ո փա յո ւթի ւնր , եւ ապրելու ամենօրեա յ Ր՛ով , ԱՐՓԻԿ
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (36) ՛ւ, ո ւ եցսււ Արաբներէն , այն քաջ զինուորն էր որ ար : Ւնք թաղալո բ էբ Հա յոց , դիւցազն էր ,
պակսեցաւ իր խումբէն Հ Հայր իր՛ ժողովուրդին • իբ պարտքն էր իւնամեւ
Աշոտի խումբր լեցուեցաւ խոբոԼն՝կ կսկիծով : ու դարմ ան\ե լ այգ ժոգովոկրգի բաղմ ագան ոլ
ա տ ւ;ւ՚ա Ւ^նչ պիաի րնէր այժմ խեղճ Աստղիկր առանց բաղմ աթիւ վէր քերբ :
Գաւիթի •.• : &այ9 Կ՝ԼՀ՚*էբ Ի՝հՔ՝ վվ&ա^ր արդեօք խնա
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) ԻԲ. մել , գէթ ազատ պաՀել խեղճ ժողովոլրդր անթիւ
Աշոտ Երկաթ կէս օրուան մօտ իր՛ կտրիճներուն տառապանքներէ : ք՚^նչ պիտի րնէր միակ մարդ
Հ ետ կանգ առաւ թիրակի գա շա ա վ ա յրին մ էջ , մր, որուն՝ ձեռքն ու ոտքբ շղթայուած էինորուն
ԻԱ. բլուրի մր ստոբոտր , ուրկէ 1լ եր\ելար Արագածի կ ե ան՚քին գէմ գաւ ադ բու թի ւննե բ ո ւ որոգայ թնե ր
դագա թր , որ ծածկուած էր սպիտակ ձիւնով : կբ լարէ ին ն ո յք. իսկ Հ ա յ ն ա խաբարներ ր :
Ադջիկներր յանձն եց Հինդ զինուո բնե բու , 5 Գ ա Ք Ր ոկս ան ճաշի պատ ր աս աո ւ իժ ի ւն տես - Այո, 1լրսէր ինքն իրեն Աշոտ Երկաթ, ույ
պատս լիր ելով ղդո յշ չաբմիլ եւ շո ւտ ո վ Հեռանա / նել, իսկ Աշոտ Երկաթ քարի մր կռթնած՝ իր կամ կանուխ ես կբ խորտակեմ Հայ նախարարներ–
կռիւի վայրէն ։ Ապա աՀագին աղմուկով վա՜գեցին Հ ա յե ա ց քր գարձուցած է ր Արագած լեր ան եւ լուռ րու եսամո լութի ւնր * " ՛ լ կամ կանուխ կբ Հաս -
Ար արնե բո ւն վրայ , ճեղքեց ին անոնց չարքեր ր՝ կր ՛նայէր անոր - ոչ ոք կրնար գուշակել ինչ որ՝ տատեմ զօրաւոր իշխանութիւն մ ր, որմ է կ՚ակնա
ճամբայ բան ա լո լ Համ ար իրենց , եւ սկսան նա՛– ՚ոեղի կուԼենար իբ Հոգիին մէջ՛. Աաստիկ տխուր ծին մ ե բ* թշնտմիներբ ե այլեւս չեն Համարձակիր
Հանչեչ X էր ան Հ անՀանգիսա րնելու մեղ; Բայց անՀրաժեշտ է որոշ
Արդէն բաւական տեղ Հեռացած է թե , ֊–՜\ՐՐ Կր նայէր Հ եռուն , գէպի ձիւնապատ բարձ - ժամանակ մր Հանգիստ ու խաղաղ ապրիլ, ո րպէս
Աշոտ Երկաթ նկատեց ոբ իր ղինուոբնեբէն մէկր բութիւն ր , գէպի Շ իր ակի րնդարձակ դաշաավա յ– ղի կարենամ ղլուխ հ, անե լ այս. գո\րծր Հ
ետ էբ մնացած * արաբական ամբողջ դունդր պա րբ, ուր ա յգ ժամ անւակ կբ տիրէբ կատարեալ ու « Հողե լոր ական ութիւն մ բ ոլնինք , որ կրՐ՜
շար ած էր այս մենաւոր զինուորր, որ աջ ու մ՛ այութիլնձ : կբ յիշէր Ե իրակի պտղաւէտութիւ - նար աՀ ագին ւի ո փ ո խ ո ւթ ի ւննե ր մ տցնել մ եր
թա
ձախ սուրի Հա բո Լ ածնեբ կ *իջեցն էր \Լ ւ կբ ջան ար ն ր, անոր ցորենի աբւո՚եբու շքեղ կանա չո ւթիւնբ , կեանքին մ էջ եւ զօրավիգ կանգն իլ օրինաւոր
ճամրա յ բանալ իր են Համ ար : գիւղացիներուն ուրախ երգն ու պարր^ մինչ Հի գաւորութեան՛ : Այժմ այգ Հ ոգեւոր ական ո ւթեան
Աակայն թչնամիներյլ շատ են . Հա ւ կարիճր մա, այս նոյն դա շար, որ երբեմն՛ կաբայի ոբկոբր գլուխն՝ է ՅովՀաննէս կաթոգիկոսբ , ոբ մ իա ւն ող
յոգնութեան նշաններ յռ ո ռ կուտայ , Հազիւ այլեւս կր կշաացնէվւ , սրտաճմլիկ տեսա բահ մբ կր ներ բով կ՚անցին է իբ օրերք եւ իբ կեանքի ապաՀովու
կրնա յ շարժել սուրբ : Աշոտ Երկաթ 1լ ո լյլէ ա յն կայացնէր : թեան Հ ամ ար կր թա փառ ի այս ո Լ այն կողմ :
կողմ բ սլանալ, օգնութեան Հասնիլ իր զինուորին, Ւ^նչ պիտի րլլար ասոր վեբջյլ : Ւ^նչ րնեմ ես միա յնա կ , իմ բուռ մբ քաջերովս :*֊
բայց այգ միջոցին կր տեսնէ որ տ ա սբ քսան՛ Հոգի Կարծես մաՀաշունչ Հուրր ակնթարթի մբ մէջ Ժողովուրդր , Հ ասա բակ ժողով ոլրլլն է որ
գբոՀ տալով անոր վրայ կր բռնեն– զայն , կր ոչնչացուցեր էր ամէն՛ ինչ եւ աւերեր այն բերրի ոյժ կբ կազմէ • անոր մէջ է ազգի փրկոլթիքւնբ •
խլեն սուրբ եւ ամուր չուաններով կր կապկպեն ։ ու պտղաբեր դաշտերբ , որէոնք ժիր ձեռքեբոլ աշ բայց ներկա յիս ա յ,գ ուժր ա յնքւսն տ կա բա ց ած է
ովւ նախ պէտք է զայն ոտքի կեցնել ու ա՛պա միայն՝
Աշոտ Երկաթ ա չքեր ր կբ դարձնէ իր խում րին խատանքով էլաճէին ու կ^ուռճանային :
կոգմր՝ մէկր կբ փնտռէ, բայց չկայ ան։ Գաւիթբ Աշոտ փակեց աչքերբ , ո րպէ սղի չտեսնէ ի ր վստաՀ անոր վրայ քեն ուլ » :
ձկար իր կտրիճներուն մէջ, ան էր որ դերի բո սրկրի ամա յութիւնր , ո րպէ սղի չխռովի իր սիր– ԲԱԳՐԱՏ ՍյՅՎ,ԱԶԵԱՆԱ
Fonds A.R.A.M
ՄԻՏՔ ԵԻ ԱՐՈՒԵՍՏ ՊՈԻՏ՝Մ ԾԻԾԱՂ կոֆին եւ միւս կհ՚^Վւօ֊յւներուէ որ օգնութեան
գաՀ ին
Հասան իրենց եւ ՚Բէմալ մր տնկեռուդիՀ
ՆՈՐ ԹԱՏԵՐԱԽԱՂ ՄԸ ՈքէքաԱ կր փԱտռԱՕ. վյրայ • . , . -.
^ • ՚ Հ , ատեն մըն– ալ այս կերպով քչեցին իրե՛նց
երկար - ակ անուի՛ւ. : .
Յունիսի վ^ր^Ը կր Լրանայ Փարիզի թատերա Գիր ու դ^իսաբզ \^՝՝^^ադցնելուէ՝ եւրոպակա՛ «ԹնՅ;փ85Ո.Ն ջէւլրււվ ջ՛աղացք չի բաԸիր» 1 կ՛՚ըսէ
կան է ղան ակր որ ի ր ամբոխութեան մ էջ պատ *> ՛ն առան– Թուրքերը ... Թոլ^՚ք աո-աՀ-ո։ Բայց Թոււ՞քի– $աոաքՔՀԼ միյսո աք
ո ւ ա բեր էր մ ա յ րքաղաքին աւանդական– Հաւքբաւին Ե եր մէչ^ գ Հաւատացողներ եւ իսկ նախանձող– %Ր*–Ր թոքփ-՜Ղ ՛էխ գտան– Է : .
Հա -
Հ ա՛մ ար % ԱյՀմէ։, Մամ–.ւԷլ ալքաւքլսւս օգնութեան
աչ ւռսո–
՝Բանի մ րամ՛իս աուա^ ակնարկ մբ ՛նետելով Փա– նեվ֊ ալ չեն պակսիր՛ այս այլակերպուէին՜֊ Երե - միլիոններ ։ո րամագբեր-վ իրենգ ;
րիգի թատերական կեանքին վրայ, նշանակած էի մ իա մարգա՛րէն՛եր չտա կան մեր մէշ^~ դպրոց -— Ե՛– սակայն այսօր, "՛յգ միլիոնն՛երուն
արմէ քաւոր թատրերգութիւնն երր ։Ատոնոմէ վեր^ դպրատուն՝, գոլէճ լէ՚ոէ տեսաՆ յլ֊լուխով : կէն մտա՝։՝ վրա/էն ելան մեր հակ - կայ աս Տա
ամէնէն կարեւոր դերբ խաղաց Պ՛ 16311 ԲծԱւՏտււ՚էքՇ^ «Ա՛՛խ , արժէքը չգիտցանք Տաճկին : ին չերնի® ս ճիկները ։ Թուրք ղաղԷ–թաւ5յձ^7Հ» , պատկերազարդ
խաղր 1 «Աղ տոտ ձեռքեր ր» ; պակաս էր - Ոչ տուրք, ոչ քարթ֊ տ՚իւո.ա|նքթ–|իթ–Է եւ պատմութիւն/ներ կուտա՛ն իրեն՛ց վաթաս/ի5ւ՚ կեան֊
Ս աբ թր ծանօթ է ֆ բան սա կ ան թատեր ա կան ոչ ալ մեր լեզուին դպող կա ր % Ազատօրէն– մեր Լ– քէն X
կեանքին մէջ իր վեր՛ջին խաղար կութիւններով ո– կեզեցիներր կր պայհ-Աքոանայինւ Մեր տզաքը Երկիրբ Գլու֊թր առեր ւիերթայ ։ իրենց ունե՜
րոնց մէջ ամենամեծ աեղբ գրաւեց \\\\\%–ՕօՏ^՛ Հա յո ւն՛ լեզուն , Հայուն Հաւատքը միայն՛ կը ցած - չո ւն ե ց ած բ զէնքի զինուորի՝ կր ծախսեն :
(Գռնվւակ) ։ : ի ՜ ն չ ըսեմ սա ք օմ.1ը1ւՒ™ճ\>–ներուն • • • Ջիերուն , էշերուն եւ կովերուն յատուկ կե՜բր երկ–
Ճանչ1ային \ր թւ մողովուբգին են րսւտ կ ացո ւցա\ծ : Ողողումներ
Գո յապա շտո ւթեան (&1Տէ6Ոէա1ւՏՈ1շ) ^այբր Անոնռ եթէ մեր մեն&եր՚ոլն պատ ո ւէրնեբուն– ա՛ եւ երկյ. ա շա բմ ն ե րր ղ որ\ծ ի վրայ են , դիւղեր ու
գրհթէ միակբ մնացած է Հաւատարիմ իր "կրղ– կանջ կախած Րլ/ային՝ ՛գէս նստած կ՝Րէ՜՝ քաղաքՆե բ փ լատակի վերածելով Հ
բռւնյ։նեբոլն ել. փիլիսոփայոլթեան ; լայինք մեր տոմսերուն մէջ»* »: Բախտաւո բ ժողովուրդ ։ Աստ ու ած իոկ կ^օգնէ
Ա ար թրի վեր ջին գրուածքր շատ շաՀ եկան եւ ^ Հեռու էն՛ թմ բո լկին ձայ նր ան ո լշ կ ո լ դայ »՝ն իրեն։ Երբ վհրէն տեսաւ որ Թոկրքեբր ջարդելիք
եւ կբ տն՚կուի մտքիս մէջ^ երբ կբ լսեմ այս ողբեր -
նոր էր իբ տեսակին մէջ։ ՚Հյիւթբ երիտասարդ գու&ե բր : ս ով ուն ին , փլոնել ֊– աւերելէ ալ յոգ
երր
V "1'^օն կուսակցականիդ մրխ ան ղավա ռութ,ի ւնն նած են՛, աջակցելու Համար իբե՝1ց , ջր^^ղեղ եւ
եւ յուսախաբոլթիւններբ ։ Գործիչ մր ՚ո\ր\ չուզեր Ասոնք կր Հաւատան։ Թէ՝ Թ ո ւբ քր քաղաքա մամ գրկեց ան՛ոնց , ոբպէսղի շինարար ոլթեանւ
ձեռքերր աղտոտել ի շաՀ կուսակցական տարա - կրթուա՛ծ է, յառաջգիմած է եւ իրեն՛ց երկիբր սկսելով իրենց պապենի արՀ՚եստէն ^թ*գէս * * * *
ւիոփոխ սկզբունքներու : Վերջին՝ պատերազմին դրախտի վե րա՛ծ ո լած ՚ Ե բկա թ ո ւդին>եր\ով , գոի,ծա*– Հիմա՝ մա, ռ,դի կր շ ուար ած իրենց շ ո ք ^ Հ » կր
Պալքանեան երկրի մր մէջ, քհուսիո յ գէմ պատե ր աններ՛ով, գրամ անտուններով պճնազարդած են գիտեն– :
րազմ յայտարարուած է Գերմանիոյ Հետ , Բ ա ձ ռ Թո՛ւրքիան ւ Ծովերուն վրայ զրաՀաւոբնեբ եւ օ– ՎստաՀ եմ, մտովի Հայ մոգովուբդբ կբ փին՝–
էլաւլավ ար ութիւնբ առաջարկած է Հ ամ այն ավար գին մէջ սաւառնակէ եր՛ու տորմիղներ կը սուրան • . տռեն անոնք, խ\հ լք եւ շինարար ութիւն սորվելու
կո ւսակցո լթիւն ՝ կազմ ել գա գտնի կ առավարո լ - Մօլլա Հաճի Մէմ՚իշը, Իփսիզ ՚Բէլ Մ ուսթա - Համար : Եւ սակայն , երես չունին՛ արտայայտուեր–
իժեան մբ որ պէտք եզած ատեն՚ր մէջտեղ ^՚էէէ * ֆան, եւ Զէնճի փըրան էէաթիմէն՝ Հքէյքսպիը եւ լու :
Կ ո ւսակցո ւթի ւնր ո ր ո շահ է մեբմել , րա յց մէկր Կէօթէ կը կարդան իրենց ընադիրներուն վրայէն... Անշուշտ կր մտածեն՝ որ եթէ Հայեր մն՝ա՚ցա\ծ
կ՛՛ուղէ բնգունիլ։ Պէաք է զայն՝ չէզոքացնել : Այգ Մեր առէ^ի օր՛ուան եր՛կրակիցները , կեավաւր– րլ1աքին՝ գոնէ արեե լեան նաՀան գներո ւն մ էջ ՝,
ղ ո րծ բ րււ.1 ուա^ծ է երիտասարդ ոնկերաջ մբ , որ ՚ները մաքրագործելէ , անոնց ունեցահ՝ չոմեեցահՂը քսանբՀինգ տարուան մէջ , այգեստանի կբ՛ վերա
քաղքենի դասէն– եկած է ե լ իր քարտուղարն էՀ կողոպտելէ , անոնց տուներուն՛ գուռ ու պատու ՛՛ծ է ին ղան֊ոն ք եւ իր են ք ա՛լ առիթ 1լուն՚ենա յին
թ՝ատերախաղբ անշուշտ վարդապետական՝ է • Հ անները իբրեւ փայտ ա-յրելէ ե լ վրան աշւ11;|11Ա ե– վ եր սկ ս ել ո ւ մ ա ռան՛դա կ ան՝ քաջա գո բծոլ թ ի ւննե -
բայց ա լգ վ ա ր գա պ ե տ ո լ թ ի ւն բ Հ ա ս ա ր ա կու թ ի ւնր փելէ .ետքը, կքկի՛1 .անվարտի մձւացին ՚ րբ * բռնութիւն , ջաբգ , աւար ե լ մնազեալր
ինքն է որ կր ւինաոէ , տեսնելով փիլիսոփային Ալլահը երկար կեանք տայ ինկիլիզին , Մոս– Կ • ՊԵՏՈԻԾ
սկզբունքներուն ոչնչական, (ահւ1ւտէ6) Բ*՚ոյթր *
Աարթբի Հերոսր, մինչեւ աՀաբեկչական ձեռ*–
նարկր ունի իր որոշումին պատտ սխաԱատուո Լ - թիէ-ն՚բ , գիտէ թէ ինչու պիտի սպաննէ , իր ոկրղ– պայքար բ :
բունքեերր ւ ս ա ա կ են\ իր մտքին մէջ, բայց արար՝*– Գեր ակատ արն երբ - բոլորն ալ Հերոսներբ ներ -
քբ կա՛տարած ատե$ւ ալ բան չ ի գիտեր եւ մեքենա*– կա յ ա ց.ո ւց ին լաւագո յն) ձեւով : Փէուիէ երիատ*–
մայքր գ ներկայացուած 1933/՛^՛։ Հայկական թատ բար է որ կր մ եռց՚նէ զա յ$տ , եր բ գա ա ապ ա ր տ ե ա լր սաբդի գերին մէջ, Լիւքէ Հին, եւ արդէն րալլ ա–
րոնի Հձկգոր Բո ւլչբեւ» ի բ եմ ագրո ւթ ի ւնր առաք ի~ կբ Համբուրէ Հերոսին կինբ։ Երկու տարի բան՛– քագէտ , եթէ ոչ դիւանագէտ , Համ՚այնա\վարի դե
նբն էր Վախտս^նգովի թատրոնի բեմ ագրո ւթենէն տ աբ կո ւելէ վերջ , Հազիւ աղատած , կր մնայ իբեն\ րին մէջ Լոր՝ զոՀուեցաւ իր սկղրունքներ\ուն Հա —
ետք : ապացուցանել թէ նախանձէն ս պ անն ած է , քանի մ ԱՀբ ) : Տ ե էքն ե լէ աւելի 1լ՚արմէ կա ր դա լ այգ թա -
1934^5, Աունգու կ եան պ ետ ական՝ թատրոնին որ կո ւս ակ ց՚ոլթ ի ւնր փո խա՛ծ է ի ր տեսակէտներ ր տերախաղր, թափանցելու Համար ամէն՝ մէկ տո
մ էջ կբ բեմ ադբո ւի «Գո սա իգա եւ ուրիշներ» թա– եւ արձան մբ շինելով ղոՀին, կբ դատապարտէր ղին եւ նախ ադա ս ո ւթե ւսն՝, փիլի ս ո փա յ ին ամբողջ
տեբղութիւ\1բ ։ 1937/'-է՛ կր բեմադրուի «Վասա սպանիչր յ վարդապետութեան :
Ժե լեղնովա » ՝ն ; Ասոնցմ է ղա տ բեմ ագր ուած են Հոգ կր կայան ա յ ամ թոդջ խաղին արմէքր < եւ ^ Աձեցեալ երեքշաբթի , Պուա ՝Բոլոմպի 0 ւ Ո 6 –
«Թշնամիներ», «Վերջիններ», «՝Բաղքենփներ »: ՈՃՏւէ - 01սէ)/֊՛ ամսական Հաւաքոյթնեբու բնթացքին9
Հայաս ներքին պայքարի բնւ,՚յթբ : Հերոսր , մաքուր
1928.^֊" Կորքին կ՚երթայ Աովետական
թանղարոաններբ, սկզբոմհ քներով մտած շարքեր՛ու մ էջ, կոյր Հա ակնոցա՛վաճառ Պ * Կ • Ա՛ե լիքեան ներ՛կա յա ցո ւց իբ
տան * Եբեւանի մէջ կ՚այցելէ
նորակառո յց ղոբծ աբան\1 երր , բանո ւոր ա կան՛ Հ ան– ւատքով փարա՛ծ անոր ծրագրին եւ. վարդապետու «ամ աթէօբ» ի մա պա լէննե ր բ ,սո վո բական՛ թէ ղու–
ր ա կայան'1 երր , ջրակայաններ ր : Հանդիպումներ թեան , չի կրնար բմ բռնել ան՛որ քաղաքականում֊ նաւոբ : Ն" յն ի բ ի կո ւն բ Պ * Մե լիքեան բացատրեց
1լ ո լնենա յ աշխատ աւո րու թե ան , մ ա ա ւո ր ւս կա՝՝՛, ո լ Ւ– թիննր եւ կր մերմէ իր ձեռքեբբ արատաւոբել , 6Ո1՚6§1Տէ161116Ոէ ձ ճօո11Շւ16^ եւ այգ առթիւ նորէն
թեան , գբողնեվւ\ոլ , ն կ ար ի չնւ ե բ ո ւ երաժշտագէտ - մերմեչռվ աղատել իր կեանքր իր ամբողջ Հաւատ– տուաւ 23 ապրիլին ո ւն՚կնգրո ւսձծ Հ ագոր՚գումր
քր կորսնցնելու, գնով Հ ( շ ւ ա Տ Տ ւ Օ ո ) որու րնթացքին կարելի եղաւ լսել սի
ներ Հեւ. Աաբթր ունի Հազուագիւտ տաղանդ մբ , րողներու Հայերէն եր՛գեր բ եւ վին ( ո ւա) : Ա՝ եր
Խոր եւ անթրջելի տպաւորութիւն կր թողու շնորՀ աւո բու թի ւններր Պ՛ Մելի՚քեանի ոբ կբ ՝Հգ~~
վե րաօՀէ՚ո լա\Ն Հայաստանը կո՚բքիի Վքայ իք ար> - թատե՛րականն լեզուի վերա՛ծել ներկայ կեանքի տի դե դար ո ւե սա ին ծառայել իր Համեստ մի^ոցնե՛–
ուեստով , ն՛պա՛տ տ կա ս լառ աշխատանքով : պատկեր ը իր յ՛ուս աՀ ատ ական Հանդամ անքով , ա–
Գ• ՅՈՎՆԱՆ նոր փիլիս ո փա յո ւթի ւնր , եւ ապրելու ամենօրեա յ Ր՛ով , ԱՐՓԻԿ
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (36) ՛ւ, ո ւ եցսււ Արաբներէն , այն քաջ զինուորն էր որ ար : Ւնք թաղալո բ էբ Հա յոց , դիւցազն էր ,
պակսեցաւ իր խումբէն Հ Հայր իր՛ ժողովուրդին • իբ պարտքն էր իւնամեւ
Աշոտի խումբր լեցուեցաւ խոբոԼն՝կ կսկիծով : ու դարմ ան\ե լ այգ ժոգովոկրգի բաղմ ագան ոլ
ա տ ւ;ւ՚ա Ւ^նչ պիաի րնէր այժմ խեղճ Աստղիկր առանց բաղմ աթիւ վէր քերբ :
Գաւիթի •.• : &այ9 Կ՝ԼՀ՚*էբ Ի՝հՔ՝ վվ&ա^ր արդեօք խնա
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) ԻԲ. մել , գէթ ազատ պաՀել խեղճ ժողովոլրդր անթիւ
Աշոտ Երկաթ կէս օրուան մօտ իր՛ կտրիճներուն տառապանքներէ : ք՚^նչ պիտի րնէր միակ մարդ
Հ ետ կանգ առաւ թիրակի գա շա ա վ ա յրին մ էջ , մր, որուն՝ ձեռքն ու ոտքբ շղթայուած էինորուն
ԻԱ. բլուրի մր ստոբոտր , ուրկէ 1լ եր\ելար Արագածի կ ե ան՚քին գէմ գաւ ադ բու թի ւննե բ ո ւ որոգայ թնե ր
դագա թր , որ ծածկուած էր սպիտակ ձիւնով : կբ լարէ ին ն ո յք. իսկ Հ ա յ ն ա խաբարներ ր :
Ադջիկներր յանձն եց Հինդ զինուո բնե բու , 5 Գ ա Ք Ր ոկս ան ճաշի պատ ր աս աո ւ իժ ի ւն տես - Այո, 1լրսէր ինքն իրեն Աշոտ Երկաթ, ույ
պատս լիր ելով ղդո յշ չաբմիլ եւ շո ւտ ո վ Հեռանա / նել, իսկ Աշոտ Երկաթ քարի մր կռթնած՝ իր կամ կանուխ ես կբ խորտակեմ Հայ նախարարներ–
կռիւի վայրէն ։ Ապա աՀագին աղմուկով վա՜գեցին Հ ա յե ա ց քր գարձուցած է ր Արագած լեր ան եւ լուռ րու եսամո լութի ւնր * " ՛ լ կամ կանուխ կբ Հաս -
Ար արնե բո ւն վրայ , ճեղքեց ին անոնց չարքեր ր՝ կր ՛նայէր անոր - ոչ ոք կրնար գուշակել ինչ որ՝ տատեմ զօրաւոր իշխանութիւն մ ր, որմ է կ՚ակնա
ճամբայ բան ա լո լ Համ ար իրենց , եւ սկսան նա՛– ՚ոեղի կուԼենար իբ Հոգիին մէջ՛. Աաստիկ տխուր ծին մ ե բ* թշնտմիներբ ե այլեւս չեն Համարձակիր
Հանչեչ X էր ան Հ անՀանգիսա րնելու մեղ; Բայց անՀրաժեշտ է որոշ
Արդէն բաւական տեղ Հեռացած է թե , ֊–՜\ՐՐ Կր նայէր Հ եռուն , գէպի ձիւնապատ բարձ - ժամանակ մր Հանգիստ ու խաղաղ ապրիլ, ո րպէս
Աշոտ Երկաթ նկատեց ոբ իր ղինուոբնեբէն մէկր բութիւն ր , գէպի Շ իր ակի րնդարձակ դաշաավա յ– ղի կարենամ ղլուխ հ, անե լ այս. գո\րծր Հ
ետ էբ մնացած * արաբական ամբողջ դունդր պա րբ, ուր ա յգ ժամ անւակ կբ տիրէբ կատարեալ ու « Հողե լոր ական ութիւն մ բ ոլնինք , որ կրՐ՜
շար ած էր այս մենաւոր զինուորր, որ աջ ու մ՛ այութիլնձ : կբ յիշէր Ե իրակի պտղաւէտութիւ - նար աՀ ագին ւի ո փ ո խ ո ւթ ի ւննե ր մ տցնել մ եր
թա
ձախ սուրի Հա բո Լ ածնեբ կ *իջեցն էր \Լ ւ կբ ջան ար ն ր, անոր ցորենի աբւո՚եբու շքեղ կանա չո ւթիւնբ , կեանքին մ էջ եւ զօրավիգ կանգն իլ օրինաւոր
ճամրա յ բանալ իր են Համ ար : գիւղացիներուն ուրախ երգն ու պարր^ մինչ Հի գաւորութեան՛ : Այժմ այգ Հ ոգեւոր ական ո ւթեան
Աակայն թչնամիներյլ շատ են . Հա ւ կարիճր մա, այս նոյն դա շար, որ երբեմն՛ կաբայի ոբկոբր գլուխն՝ է ՅովՀաննէս կաթոգիկոսբ , ոբ մ իա ւն ող
յոգնութեան նշաններ յռ ո ռ կուտայ , Հազիւ այլեւս կր կշաացնէվւ , սրտաճմլիկ տեսա բահ մբ կր ներ բով կ՚անցին է իբ օրերք եւ իբ կեանքի ապաՀովու
կրնա յ շարժել սուրբ : Աշոտ Երկաթ 1լ ո լյլէ ա յն կայացնէր : թեան Հ ամ ար կր թա փառ ի այս ո Լ այն կողմ :
կողմ բ սլանալ, օգնութեան Հասնիլ իր զինուորին, Ւ^նչ պիտի րլլար ասոր վեբջյլ : Ւ^նչ րնեմ ես միա յնա կ , իմ բուռ մբ քաջերովս :*֊
բայց այգ միջոցին կր տեսնէ որ տ ա սբ քսան՛ Հոգի Կարծես մաՀաշունչ Հուրր ակնթարթի մբ մէջ Ժողովուրդր , Հ ասա բակ ժողով ոլրլլն է որ
գբոՀ տալով անոր վրայ կր բռնեն– զայն , կր ոչնչացուցեր էր ամէն՛ ինչ եւ աւերեր այն բերրի ոյժ կբ կազմէ • անոր մէջ է ազգի փրկոլթիքւնբ •
խլեն սուրբ եւ ամուր չուաններով կր կապկպեն ։ ու պտղաբեր դաշտերբ , որէոնք ժիր ձեռքեբոլ աշ բայց ներկա յիս ա յ,գ ուժր ա յնքւսն տ կա բա ց ած է
ովւ նախ պէտք է զայն ոտքի կեցնել ու ա՛պա միայն՝
Աշոտ Երկաթ ա չքեր ր կբ դարձնէ իր խում րին խատանքով էլաճէին ու կ^ուռճանային :
կոգմր՝ մէկր կբ փնտռէ, բայց չկայ ան։ Գաւիթբ Աշոտ փակեց աչքերբ , ո րպէ սղի չտեսնէ ի ր վստաՀ անոր վրայ քեն ուլ » :
ձկար իր կտրիճներուն մէջ, ան էր որ դերի բո սրկրի ամա յութիւնր , ո րպէ սղի չխռովի իր սիր– ԲԱԳՐԱՏ ՍյՅՎ,ԱԶԵԱՆԱ
Fonds A.R.A.M
