Page 278 - ARM_19-1948_02
P. 278
ՆԱՄԱԿ՛ՆԵՐ ԱՒՍՏՐԻԱՏԷՆ մտցոյց ը, ես միշտ լա՛՛ յն ազատութիւն տուեր
եմ մտային անկարողութեան գատա պա րա ո լած
Վերքերս շաբաթաթերթի մր մէք կա11Ղացէ ներուն՝ նման մեղադրանքներու Համար :
յօդուած մբ, ոբ կ՚աշխատէր պզտիկցնել եւ նստե֊ Բայց նման մեղագրւմնքէ մք առաք, Հարկ է
մացնել լձ՚֊գվղումս Հայկական ՚ողբե րգութեան մբ պ ա տասխ անել ին ձ թէ
գէմ^ կասկածի տակ դնի յով իմ Հաղգասիբոբ֊ Լբքութեան պակա՞ս է բբրի մ Ա Համար պայ
ՏԱՐ* ՄԸ ՀԱՋՈՂ. ԵՐԵԿՈՅԹՆԵՐ թիւնս» (§Հ)ական թուականֆեԷրր բառ. մբ) է $Բ*յց քարի մէք մտ&ելԱ) թերեւս ք եղա գրուիլով ար^
Ապրիչ 25իս » նաՀաաակնեբրւ սէրատօնբ տիղի ինձ՛ի ծանօթ էբ արդէն թ1օահւ6^ մր սպառնալիքբ, ա բնութիւն չիմ խնգբած Օրթագիւզի որբանոցին
բազմու
ունեցաւ. Հայկական մա՛տուռին մէք, Հո\ծ թէ պիտի գտնէր Հակառակորդ թերթ մբ գրեք նախկին տնօրէնէն , թէ շաբաթաթերթի մբ խբմ֊
Տքթ *
թեամբ; Հոզեւոբ Հովիւին քարոզէն Վերք, ու տալու Համար թ-ծի դէմ , Է՛Հ » փառք Ամենա բադբին միքամտութիմւբ իմ պայքարիս մէք, թե–
ով որ թելագբողբ թ1օուեւ€1
Ա . ՛Բ աբ ամ անլեան բ ա ղգաա ե չո վ անցեալն յո ւ– կարողին (այս բառբ գլխադիրով) , կքցեր է գտ րեւս այն՛ արդարացում
I երկան եւ Հայաստանի ծաղկեաԼ *Լէճակբ, նել՛ Միայն թէ բաւական՛ չէ թերթ գտնել, գրիչ մբն է X
սաէից թօսքերով քաջալերից ՚իչաակիր մողովուբ– մ բե ալ պէտք էբ գտնել, գանուած թերթին խմ– Եթէ՛, այստ՛եղ, միտք գայթակղեցնող բան մր
գբ * Եղան նաեւ յոհՀԼէէ ա,ր տասանու.թէւննիր եր՜՛ բագիրբ, սկսնակ Հրապարակաց՛ ի իր մ ա բղանք– կայ , արդեօք յանձնապաստանութիւնբ չէռ , ինք*–
կոլ կամաւոր դպիրներուն ՝ Պ * Պ ՚ Կ * Տօնիկեան է ձերով եւ ՏՕական թուականներու իր բառամթեր նաբաւութեա\ւ տարօրինակ զգացումբՒ ան՛որ՝ որ
եւ Տ * Մոմճեանի քլողմէ ո ր՚ոնշ շնոբՀիւ , նոյնպէս քով, նոյնիսկ րբբին պատ մութ իւձնբ սխալ գրելով, իր երկու փարանոց Հայերէն՛ով եւ խոտէ խայթո
ղոյգ մր յօժարակամ օրիորղձւեբու ամէն կի - գմուար թէ յաքողի սեւ քոել Հոն՝ ուր Արջա՛սպ ցով գաս տալու կ՚ելլէ բօ\շա1գԱՇի դասարան բ փո -
բակ ի 1Լ ո ւե՝են անք ձ ա յն աւոբ պատարագ Հ քսսՀհ– է արդիական գրիչ մբ : խած մտաւորականի մբ, առանց նկատի առնելու
«Ա « ՛հեմ գրելու՝» սովորութիւնը , որ Պ՚՚լսոյ եր՛ « աններող բնգդիմախօսի մբ շմբոստ Հոդթհ , Ո\ր
ւստրիոյ Հայկ . Մ ի ո ւթի ւն»բ չմ ոռցաւ նա բեմնի Հզաղէթաճի Օներուն Հրապարակագրական շեղում չթնդունիր եհ տեղի տալ չի դիտեր» ;
եւ Մ՝ այրեր ո ւ 0 րք : իբրեւ յարգանք Հայ մայրե միակ ա՛ռաքի՛ ութիւնն է եզաճ՝ իրենց կռնակը Վեբքապէս , երբ պայքարի մբ միքամտոլ -
րու , իր Հ ա լա քա տ ե զին Հրաւիրած էր գ ազու - աուաօ– լքեալ ամիրայի մը կամ Րան կա լի ազա նե– թ եան Համ ար՝ խրատականէ կամ մ ե ղա գբ ա կան է
թբ ե լ մայրերբ այգ երեկոյթին ւ Առանձին սե - րուն , Հիմ ա դիւր ին է անշուշտ գո ւն ա ւո ր ե լ եւ ա– տարբեր քան մբ չունի մարգ, նախբԿտբելի չէթ
զանէի մ բ շո ւ րք տեղ դրա լա ծ Էին ծեր ո ւն ազաբդ եւ \Լ ո ւշցնե լ իմ «մտաւոր կարողութեանս» փքայ դր լռել ու դէաել, քան թէ կռուող կողմեր էն մին
երիտասաբգ մայրեր, որոնց մէք Տիկէն մայր ուած «մեծ Հաւատքով» , բայց ես չեմ կէէեբ այգ չափել խելքի ծակ տոպրակով X
Վար գետն կբ յիշեցն է րւ Հայաստան ի նաՀււյպետա– ձէ&%Շ®ն։ Կբ խնդրեմ որ վերք գբուի թ1քղինքին Չեմ սիրեր ա\Հ\\%ներբ, ման՛աւանդ աայքարի
կ ան ատ1.. բա զ մ անդ ամ մ է կ բետան էքի" նա Հ ապ ե– •ութսուն՝ տարեկան՝ մարդու շուք տալու ձեւեբուն մէք, ֆրանսական յեղափոխութեաՀւ՛ շբ քանին՝
տուՀին : Ան իր 5 6 Հասած զաւակներով եւ բաղ– խրատական կարդալու Համար ուր ի շ թե I Մ անա– ա լո բ աո ի ն տ ր ո լ ած էր Հ այՀ ոյո ւթ եան մբ ո ւմբ ,
ւս՚նդ ան՛ո՛ր որ այլեւս յիսուն տարեկան՛–•՝ կրնանք աւելի առաք՝ լատինդ Հռետորնեբբ անարգական*
մաթիլ թոռներով Հոս եկած Հաստատուած է, խրատ տալ թէ՛ ա յգ շուքբ ունեցողին եւ թէ՛ ա յ գ թուքի մր ծանբութիւնբ կբ դնէին բս։ռի մբ մէք
պաՀ՝ե լով իր տան մէք Հա յ՝կական ս ո վ ո ր ո ւթ ի ւն - շուքր չունեցողին ,թէ ութսուն տար\եկանւին \եւ թէ ոբ կբ տրուէր ինքնակոչ Հակաճառողներուն , այլ
ներ : քսան տարեկս/ին ,թէ թ1օաեւ6^^ ե ւ թէ թ1օաեւ6ւէն եւս չեմ ո՛ւզեր՝ յիշա-տակել թրքականբլ նման սլա–
Տոքթ • Նարկ ի զեան ՝ երբեմն վարդապետ եւ նե րշՆչե ալներ ուն : րագաներոլ յատուկ , քէչ մ բ շատ գռեՀ իկ է
ս/՚-գամ Մթիթարեան միաբանութեան , իր Ամե - Ես այն գրագէտք չեմ, որ իբ խելքին շուք ու իմ պայքարիս մէք ոպբգող այս ՚աէատին դէմ
բիկա մեկնելուն աո թ ի լ , կարճ րանաիւօսո ւ թե ամբ ծանրութիւն տալու Համար պիտի ուզէր նմանիք կատաղութիւնս կբ ծագի անկից , ոբ աՀա կբ փոր
մ բ դրուատեց գո բծ ո լնէ ութիւնր Հայ մ ա յրերուն Բանկալի մ արգոց քով նստելու, յետոյ միայն– ձուի նսեմ ացնել գրագէտ ի մբ գե բիշխան գէրՔքձ
եւ թուեց անոնց պարտ ա լո ր ո ւթիւններ բ : կարգ մբ այգ Հանգամանքով եւ ա՛յգ ազդեցութեամբ՝ է- մ եր աղա յին բարքերու խաթարում ին գէ*** ,
մեներգն եր է վ երք , նեբկաԳեբբ թմբովին երգեցին բիկ 1-տ ^^էհ. ղատեէոլ եւ թերթի մրն ալ ներշնչում մ ամ կո չն երաւ , տնտես ազրա իններու , Հ ո գա բա ր -
մ այրեր ուն ե րգբ , « ծ " քսռցի մի անուշ ձայն բ» ; տալու ճաբպիկոլթեամբ փայլոզ Հերոսին ; ձոլ ազաՀւերու եւ Բուն՛կալ նստող ճար սլա մ ար դե -
0 ետ ո յ Հ ի ւ ր տ ս ի ր ո ւե ց ան տ ո ւն ե բ ու մէք պատ բաս– իմ Հ\եղինակութիւնւս , կամ թմ տզդեցութիւնս րու առքեւ բարելի կանգնած գրադէտր երբ կբ
տուած Հա / կա կան թմ որ. եդէններով եւ մա յբերր կ/աուււդգաայ յ տարաբրեբրեվ ակէ մը։ ին՚հ-ի խրատ բարձրացնեմ աղգա յինք իրաւարարի դէբքէո , Հին
ինձ մ է խրատ 1լ՝ ուզեն X
ստացան գեղեցիկ ծաղկե փ ո ւնքե ր : Կէս զի շեր էն՝ չեւ՛ տար՛ բարքերու բարեկամ մբ, ԲաՀնկալէն Հասա՛ծ թե -
վե ր քա ց աւ այս Հ աճ ելի երեկոյթբ ՚ լագրանքով, կ՚աշխատի նսեմացնել Հայ յեղափո
՛ՀՀ Փարիղա բն ակ Վ ա րդան եան բն ա ան իքին Այնսլէս որ , եթէ շաբաթաթերթի մբ խմբա– խական՛ գրագէտբx Ե՛֊ թելք ծախել ինծի *
էիաւհաքո վ , վ եր ՚քեբս պ ատ արա գ եւ Հո դե Հանգ ի սա Գէա՛* °Ր ^(Լ էէ °Ր մբ, յանկար՛ծ , թբ իսկ «ազ Եթէ «մտաւոր կարողութեանս վրայ մե\ծ Հա
կատար ուեցաւ ի յ ի շա ա սւ կ վ ա զ ա մ եռիկ Հ անգերւ ասա - գասիրութեան Հ մղումով եւ ոչ թէ թ 1 օ Ո ւ ե ւ 6 ^ մր ւատք» ունեցողր, փոխանակ խելք ՚ծախելոլ ին -
նուՀ իւ կե-ն իւա Վա-ր ւ դալ^ւ ե ան ի եւ իր ներշն չում ով , ուզէ գիտնա լ թէ եթրբ է ոբ մ աբգ ծ ի իմ կարծիքս ուզէր պայքարին մասին , ո\րուն
եղբօր 9"" ւրգէն ի Համար : ՝ԲաՀ ան ան ւէաղամե սիկ <ձկբ կ՛որ Ա՛ն ցնէ իր ազդասիբութեաԱ՝ Լբքոէ֊թիւնբ », մէք Ն՛ետած եմ ամբողք «մտաւոր կարողո՛ւթիւնս»
Կեն իա յի ն ո ւի ր ուած « Ա ա չ՛ ո ՛շ ան » զ բքէն կարդազ եւ Հարցնէ կարծիքս , կբ վստաՀեցնեմ զինք որ ի– եւ ուրիշ ար՛մ անի քներ , պիտի բսէի *
իր կենս ազրա կան բ եւ կարգ մբ կտոլձԼ եր X բեն աւելի օդտակար կ^րլլայ իմ պատասխանս քան ՝Բեզի պ՛ատմուածին՛ չափ պարզ չէ Հա\րցբ :
Տեգն է յիշել անուն բ Հ օրեղբա յր կենիայի ք>1օաեւ6էին թե լա դրան քր : Միշտ ա՛յն Համոզումով ՝Բիչ֊ մրն ալ սպասէ եւ կբ տեսնես՝ երբ պայթի
Վ > Վարդանեան , երբեմն անդամ Վարշաւայի թէ ճիշդ/* իմ ր ււ ածս է միայԱ , Հոգ չէ թէ գայթա սլա լա ր ր ւ Բ՜աբախին, ի տես՝ եթէ պատ ա՛Հ ի որ պմ–
վաքրաթիլ Հայ գա զ ո ւթին : Պ աաերազմ է շրքա\1ին կղին ո ւբ իշնե ր : Մ իշա այն դիտակցութեամ բ թէ ղան ոմանք, կք թորՀիմ թէ իմ մէկ ազնիւ ու շատ
Հոն՝ լեցուած Հայ գերիներու եւ գաղթականներու, մամացո յց ր պէտք է շտկել ի՛մ մամ ա ց ո՛յց ի ս վբ– ոիրելիլ. բ,ար՛եկւա՛մւս , *բար*եկամ նաեւ քեղ՜ի , պիտի
եզբա ւրակաէ ՚. օգնութեան նուիրական– գործին մէք բայ , վայթ չէ թէ մարգի կ ամբաբտաւանութիւն զրովՀայետեեւլ ըսէ–ամէ«նԱ՛նխ՛բուասանփելփիորձաւա՚էՆր՛ այէ ս լոմւ&իոնւչմեւը, ո–
իր գործ օն մ ասնա՚կց ո ւթեամբ եւ օ մ ան զ ա կո ւ - եւ մեծամ տութիւն՛ Համարին՝ թելադր՛անքը, զոր
թեամբ ամէնէն մեծ բամինբ բերաւ ամ բողք կ՚ըն՛եմ՝ իմ մամացոյցիս վրայ շտկելու Համա՛ր
բն տան ի քով : Օ րթագիլզի որբանոցին նախկի՛ն տնօրէնին մա - տեգդ ՚Նանր նստէ Շ • ՆԱՐԳՈՒՆԻ
ղեցին•եՀրՀու Վիէն,նայի՚ծէոեբոմւէք Հասստնագտնոեւրաուծ , բոլորեկեղեեցկաեկան-
պետ երբ , թիւով քսս/1֊ երկու, անցեալնւերբ որոշեր Ղ"յք^ սարքած էբ, Հայութիւնք եւ Հայկ, մ շա–
էբ&՝ միասին Հաւաքուիլ, խորՀբգակցիլ ե լ փոխա– դամնեբէն Պ* Ղ՚եղամ Ամատոլնին , բեիկ Երեւան–
գ ար ձ ե ղբա յրութի ւն եւ Համեր աշխ ո ՚ - թ է *–ն Հ աս - ցի , 71 տարեկան ; Հանգուցեալք եղած է Վիէննա^– Կ"յթր ծանօթացնելու Համար Աւստ բիացխւե ր ուն ;
տատելւ էիողովիՆ Հրաւիրուած էբ նաեւ մեր զա– յի գաղութի գործօն անդամն երէն , Հիմնադիրնե Մայիս 2,4ին տեղի ունեցաւ Հանդէսը, ճոխ բո
ղութի Հոգեւոր Հովիւբ , Եգիշէ րա Հ ան ա յ իւթիլ– րէն մէկր մատուռին։ Հ . Բ . Ը .Ա իո ւթեաԱ Վիէն - վանդակութեամբ։ Հանդէսին իր մեձ֊ մասնակ
Ա՚իու–
ճետն որ բնդուն ակ է , փո բձառոլ եւ ներկայանա– նա յի երբեմն ի մասնա ճիւղէն միշտ բն տրուած ցութիւնը բերա\օ֊ էր ^Աւստրիոյ Հայկ.
էի՛* *Ի ողով թև ^ախազաՀր, արքեպիսկոպոս X դո–. •վարչութեան անդամ X թիւն»ը; Ի)օսեցա\ւ Համալսարանի փրօֆէսէօր ,
վեստով խօսած է Հ ա յ ե կեղեցւո յ մ աս ին ; « Մ ենք Իր՛ տկարութեան Հերքին օրեբբ իր քով կան՝– յայտնի կովկասադէտ Պալաո՚ւն շտէ յն «Հա յոց
շատ բան ուԼինք սորվէ լիք Արեւելքի ա յ գ Հէն չելով Մ թիթարեան վանքէն՛ ԱբբաՀայբր, Հապօզ– պատմութեան , ազգագրական եւ Հայկ, մշակոյթի
քրիստոնէական եկեղեցիէն» : Այս առթիւ ո^զած եան արք* , կք փափաքի որ Մխիթաբեաննեբբ կա մեճ դերը կովկասի մէի նիւթին շո ւր ք :
են խումբ մր կրօ(Լա լորն ե ր ո ւ եւ ա շխարՀ ա կաննե– տարեն իր թաղում բ X իր կեն դա\չ. ո ւթեան՛ եր կար Հանդէսին՛ մասնակցելու Հրաւիրուան՜ էր
րու Հետ այցելել եւ մամեբգութսանց ներկայ րէ— տարիներ վանքթե մտ՛երիմ բարեկա՛մ էք ե լ ո քր - Վիէննայի Ազգային թատրոնի երկաբամեայ տնօ
լալ։ ա անց Համ ակիր այգ Հաստատու թեան ; Հոգե րէնը, Հայազգի Հռչակաւոր դերասան, (իաուլ
Արդար եւ , ան ց ե ա ր. ե ր ր եկած է ին քանի մբ ե– վարքին Ա • Հա գո ր գութ ի ւնւ 1լ րնգո ւնի Մ խիթար– Արսլա՛;։ (/հուրէն Արսլանեան) , որ՛ Ֆրանց Վէբֆէ–
րիտասարդ կրօնաւորներ դաւանակիցներու Հ*ետ եան Հայրերէն ՀԱայիս 2,4էին յուղարկաւորութեան լի «Մուսա՛ Տազի 40 օրեր» դրքէն յո՛ւղումով ար>–
եւ քերմեռս/՛ զ ութե՚ամբ Հետեւեցան մամեբգու - կք նախադաՀ Էբ Հապօզեան արք * շր քա սլա սւ ո ւած տասանեց Հերոսամարտին դրուագները, խոր
թեան եւ պատար աղի արարողութեանց Հ Փափա– Մ թիթարեան վարդապետներէն՛ ՛ներկայ էբ դ ւս– տպաւորութիւն ձգելով ներկաներունվրայ։ «՛Ա
կեր են խմ բով ին Ա . Հաղորդութիւն առնել , բայց ղութի ստուա ր մեծամ ասնոլթիւնբ X \)՝ ազկ ե սլ ս ա կ– Հ՛ Միութիւն» նախագաՀը, տոքթ. Ջօփուբեանւ ,
չեն դիացած ս ո վ ո բ ո ւթիւն բ , թէ որ պաՀուն պէտք ներ գրկած էին Ա թիթարեան միաբան ո ւթ իւձնբ , "Ր ՂԸ. նախազաՀէր նաեւ Հանդէսին՝ յուղումով
էր մօտենա լ. . . *ԲաՀանան գերմս/1 ե րէն կարդաց Գաղթ՛ վաբչռւթիլնբ եւ ԱւստրիաՀտյ Միութիւ^– ,յ օտեցալ մեձ՜ ծերունազարդ արուեստագէտին ,
նոքն՛ օրուան Ալետարս/նր եւ բացատրեց պատա– նբ եւ ան Հ ա տն եր : *)՝ամբանականներ խօսեցան՛ շնորհակալութիւն յայտնեց եւ «Ա-Հ– Միո՚-թեան»
աբբաՀայրբ , Եղիէէ քաՀա՚նայ իթիւճեան ե լ Տքթ • կողմէ ի՛րեն նուիրէ ց գեղեցիկ ալպօմ մը, զար
՛յղի մւ ՚յսե րբ Հայ գստզթա կաննե րու տեղաւոր– Ա • ՝Բարամանլեան , յանուձԼ երկու վարչութեանց ; դարուած Աւստրիացի նշանաւոր դերասան ղերա–
՜ՀՀ Վերքերս
^ « Աւստրիոյ Հայկ» Ա իութեան » անՀրա - սանոլՀիներոլ պատկերներով։ Այս առթիւ Համա–
ման գործով , քաղաքս եկած Էին ամեբիկեան -
մեշտ պէաքերուն Համար Հանգա՛նակութիւն մր ռօտակի պարզեց Հայոց վիճակը առածին՛ Համա շ–
Հայկական նորակազմ «Անչա» բնկեր ոլթեան ներ
կա՛տա բո ւե ց աւ , նախաձեռն՚ոլթեամ բ Պ * Պ • Ն • /սար՚Հաւյին պատերազմի մէ^, տզդասպանութեան
կայացուցի թե ր ր Պ * Պ • ճոբճԱարտիկեէսն եւ զօր •
ԶօՀրապի եւ Ն՛ ՎաբգեաՏՆի ; (Առաքինբ Գ– Զ<>Հ֊ շրթանէն մինչեւ Հայաստան ի սովետական դառնա–
ՇէքԷբճեան : Այս առթիւ /սւ՝ ձնարարեցին արձա
րապի եգբօբ որդին է ) ։ կարելի եղաւ, այս խիստ լը : Տոքթ . Ա. –բ
նագրել անոնք որ կարօտ են կամ կհուզեն տեղա՛
տա զնա պալի օր՛եր ո ւն կԼոբիկ գում ար մբ Հաւ ա– ,,, ր ա մ անւ լե ա՛ւ կարդաց ո՚լսոլմնա*–
փոխուիլ ։ Պատասխանելով Հարցումի մր, երկու
քելx Պ* Ն* Չ,օՀբապբ մասնաւոր ընդունակութիւն "իրութիւն մը ն՛երկայ Հայաստանի նուաճ՛ումնե
պատուիրակներր յայտարարեցին թէ Հ,ա այ/աստ ՛ան
կբ ցուցնէ այս կարգի գործեբու մէքx Տեղին՛ Հա՛ րու մասխս , մի՛՛արարական , ճ ա ր տ ա՛ր՛ա բուէս -
դացոզներբ պիտի ստաՏնան լման Հանդերձեղէն եւ
մաձայն կր խնդրէ , կբ շո յէ կամ բոձնի կ՚առնէ տականք եր կրագործ ական՛ , մշակութային եւ՚ն • :
երե ք ամ սուան ուտելիք X
Պոլսէն սորված պատկերազարդ բառեր գոր^ ածե Պու տափէ շտէն մասնաւորասլէս Հրաւիրուած
Պ . Մարտիկեան յորդորեց Համեբաշխօրէն լով : Ղ՝մբախտաբաբ քիչ մբ շատ կք ո իրէ աշխար1– էր տաղանդաւոր, գա շնա կա Հ ար ո լՀ ի , Օր– Փիչ–
գործակցիլ յօգուտ գաղութի բարօրութեան : Այս Հ իկ կեանքբ Հ Իր մ եծ եղբա յրբ , Նուպաբ Զ<>Հ– միշեան՚, որ նուազեց իր Հեղինակաւք գեղեցիկ
ԵՐԲ
.թի ս րամ տ ո ւթե ամ բ գիւ րապ կրցածբ կ\րնէ Միւնիխի դաղութին ե լ դաղ– կտորներէն «էչմիաձ-նի զանգակը» եւ ուրիշ երկու
չորս ֊Հ յեր միասին րլլան , ՛նախ 1լր բանան Հա
թականութեան՝ օգտակար բլլալու Համ ւ Կը երեք կտոր՛ներ : Այս առթիւ շնորՀալի °րԻ"ՐԳԸ
ւս, քաա եղի մր , ակումբ մր, երբ տասբ ըլլան՝ ե–
յուսանք թէ ինք\ն ալ այսուՀետեւ աւելի եռանդով ծաղկե փո՛ւ ն 9 մը ստացաւ Համակական ցո րցեբոլ
կ՚,ղեցի կր Հիմ* ե՛լ, երբ \2ի բարձրանայ թիւբ ,
պիտի մասնակցի գաղութի գորգերուն ֊. մ էի
թերթ կր Հրատարակեն , իսկ երբ 20 ԸլԱայ 1
•ՀՀ ՛Բ աղա քի,ւ Հ Աովետ Աւստրիական բարե Հանգէ ս ր վեր քա ցաւ ուրախ տ ր ա մ ա գբ ո ւ -
կուսակցութիւն կը կազմեն
կամական Միութիւն»ը վերչերս Հւսյկական երե՛– թեամբ X
Վ^երէերս մեռաւ գաղութիս սմեն սՀին ,ն֊
Ա– ՏԱՊԱՂԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
եմ մտային անկարողութեան գատա պա րա ո լած
Վերքերս շաբաթաթերթի մր մէք կա11Ղացէ ներուն՝ նման մեղադրանքներու Համար :
յօդուած մբ, ոբ կ՚աշխատէր պզտիկցնել եւ նստե֊ Բայց նման մեղագրւմնքէ մք առաք, Հարկ է
մացնել լձ՚֊գվղումս Հայկական ՚ողբե րգութեան մբ պ ա տասխ անել ին ձ թէ
գէմ^ կասկածի տակ դնի յով իմ Հաղգասիբոբ֊ Լբքութեան պակա՞ս է բբրի մ Ա Համար պայ
ՏԱՐ* ՄԸ ՀԱՋՈՂ. ԵՐԵԿՈՅԹՆԵՐ թիւնս» (§Հ)ական թուականֆեԷրր բառ. մբ) է $Բ*յց քարի մէք մտ&ելԱ) թերեւս ք եղա գրուիլով ար^
Ապրիչ 25իս » նաՀաաակնեբրւ սէրատօնբ տիղի ինձ՛ի ծանօթ էբ արդէն թ1օահւ6^ մր սպառնալիքբ, ա բնութիւն չիմ խնգբած Օրթագիւզի որբանոցին
բազմու
ունեցաւ. Հայկական մա՛տուռին մէք, Հո\ծ թէ պիտի գտնէր Հակառակորդ թերթ մբ գրեք նախկին տնօրէնէն , թէ շաբաթաթերթի մբ խբմ֊
Տքթ *
թեամբ; Հոզեւոբ Հովիւին քարոզէն Վերք, ու տալու Համար թ-ծի դէմ , Է՛Հ » փառք Ամենա բադբին միքամտութիմւբ իմ պայքարիս մէք, թե–
ով որ թելագբողբ թ1օուեւ€1
Ա . ՛Բ աբ ամ անլեան բ ա ղգաա ե չո վ անցեալն յո ւ– կարողին (այս բառբ գլխադիրով) , կքցեր է գտ րեւս այն՛ արդարացում
I երկան եւ Հայաստանի ծաղկեաԼ *Լէճակբ, նել՛ Միայն թէ բաւական՛ չէ թերթ գտնել, գրիչ մբն է X
սաէից թօսքերով քաջալերից ՚իչաակիր մողովուբ– մ բե ալ պէտք էբ գտնել, գանուած թերթին խմ– Եթէ՛, այստ՛եղ, միտք գայթակղեցնող բան մր
գբ * Եղան նաեւ յոհՀԼէէ ա,ր տասանու.թէւննիր եր՜՛ բագիրբ, սկսնակ Հրապարակաց՛ ի իր մ ա բղանք– կայ , արդեօք յանձնապաստանութիւնբ չէռ , ինք*–
կոլ կամաւոր դպիրներուն ՝ Պ * Պ ՚ Կ * Տօնիկեան է ձերով եւ ՏՕական թուականներու իր բառամթեր նաբաւութեա\ւ տարօրինակ զգացումբՒ ան՛որ՝ որ
եւ Տ * Մոմճեանի քլողմէ ո ր՚ոնշ շնոբՀիւ , նոյնպէս քով, նոյնիսկ րբբին պատ մութ իւձնբ սխալ գրելով, իր երկու փարանոց Հայերէն՛ով եւ խոտէ խայթո
ղոյգ մր յօժարակամ օրիորղձւեբու ամէն կի - գմուար թէ յաքողի սեւ քոել Հոն՝ ուր Արջա՛սպ ցով գաս տալու կ՚ելլէ բօ\շա1գԱՇի դասարան բ փո -
բակ ի 1Լ ո ւե՝են անք ձ ա յն աւոբ պատարագ Հ քսսՀհ– է արդիական գրիչ մբ : խած մտաւորականի մբ, առանց նկատի առնելու
«Ա « ՛հեմ գրելու՝» սովորութիւնը , որ Պ՚՚լսոյ եր՛ « աններող բնգդիմախօսի մբ շմբոստ Հոդթհ , Ո\ր
ւստրիոյ Հայկ . Մ ի ո ւթի ւն»բ չմ ոռցաւ նա բեմնի Հզաղէթաճի Օներուն Հրապարակագրական շեղում չթնդունիր եհ տեղի տալ չի դիտեր» ;
եւ Մ՝ այրեր ո ւ 0 րք : իբրեւ յարգանք Հայ մայրե միակ ա՛ռաքի՛ ութիւնն է եզաճ՝ իրենց կռնակը Վեբքապէս , երբ պայքարի մբ միքամտոլ -
րու , իր Հ ա լա քա տ ե զին Հրաւիրած էր գ ազու - աուաօ– լքեալ ամիրայի մը կամ Րան կա լի ազա նե– թ եան Համ ար՝ խրատականէ կամ մ ե ղա գբ ա կան է
թբ ե լ մայրերբ այգ երեկոյթին ւ Առանձին սե - րուն , Հիմ ա դիւր ին է անշուշտ գո ւն ա ւո ր ե լ եւ ա– տարբեր քան մբ չունի մարգ, նախբԿտբելի չէթ
զանէի մ բ շո ւ րք տեղ դրա լա ծ Էին ծեր ո ւն ազաբդ եւ \Լ ո ւշցնե լ իմ «մտաւոր կարողութեանս» փքայ դր լռել ու դէաել, քան թէ կռուող կողմեր էն մին
երիտասաբգ մայրեր, որոնց մէք Տիկէն մայր ուած «մեծ Հաւատքով» , բայց ես չեմ կէէեբ այգ չափել խելքի ծակ տոպրակով X
Վար գետն կբ յիշեցն է րւ Հայաստան ի նաՀււյպետա– ձէ&%Շ®ն։ Կբ խնդրեմ որ վերք գբուի թ1քղինքին Չեմ սիրեր ա\Հ\\%ներբ, ման՛աւանդ աայքարի
կ ան ատ1.. բա զ մ անդ ամ մ է կ բետան էքի" նա Հ ապ ե– •ութսուն՝ տարեկան՝ մարդու շուք տալու ձեւեբուն մէք, ֆրանսական յեղափոխութեաՀւ՛ շբ քանին՝
տուՀին : Ան իր 5 6 Հասած զաւակներով եւ բաղ– խրատական կարդալու Համար ուր ի շ թե I Մ անա– ա լո բ աո ի ն տ ր ո լ ած էր Հ այՀ ոյո ւթ եան մբ ո ւմբ ,
ւս՚նդ ան՛ո՛ր որ այլեւս յիսուն տարեկան՛–•՝ կրնանք աւելի առաք՝ լատինդ Հռետորնեբբ անարգական*
մաթիլ թոռներով Հոս եկած Հաստատուած է, խրատ տալ թէ՛ ա յգ շուքբ ունեցողին եւ թէ՛ ա յ գ թուքի մր ծանբութիւնբ կբ դնէին բս։ռի մբ մէք
պաՀ՝ե լով իր տան մէք Հա յ՝կական ս ո վ ո ր ո ւթ ի ւն - շուքր չունեցողին ,թէ ութսուն տար\եկանւին \եւ թէ ոբ կբ տրուէր ինքնակոչ Հակաճառողներուն , այլ
ներ : քսան տարեկս/ին ,թէ թ1օաեւ6^^ ե ւ թէ թ1օաեւ6ւէն եւս չեմ ո՛ւզեր՝ յիշա-տակել թրքականբլ նման սլա–
Տոքթ • Նարկ ի զեան ՝ երբեմն վարդապետ եւ նե րշՆչե ալներ ուն : րագաներոլ յատուկ , քէչ մ բ շատ գռեՀ իկ է
ս/՚-գամ Մթիթարեան միաբանութեան , իր Ամե - Ես այն գրագէտք չեմ, որ իբ խելքին շուք ու իմ պայքարիս մէք ոպբգող այս ՚աէատին դէմ
բիկա մեկնելուն աո թ ի լ , կարճ րանաիւօսո ւ թե ամբ ծանրութիւն տալու Համար պիտի ուզէր նմանիք կատաղութիւնս կբ ծագի անկից , ոբ աՀա կբ փոր
մ բ դրուատեց գո բծ ո լնէ ութիւնր Հայ մ ա յրերուն Բանկալի մ արգոց քով նստելու, յետոյ միայն– ձուի նսեմ ացնել գրագէտ ի մբ գե բիշխան գէրՔքձ
եւ թուեց անոնց պարտ ա լո ր ո ւթիւններ բ : կարգ մբ այգ Հանգամանքով եւ ա՛յգ ազդեցութեամբ՝ է- մ եր աղա յին բարքերու խաթարում ին գէ*** ,
մեներգն եր է վ երք , նեբկաԳեբբ թմբովին երգեցին բիկ 1-տ ^^էհ. ղատեէոլ եւ թերթի մրն ալ ներշնչում մ ամ կո չն երաւ , տնտես ազրա իններու , Հ ո գա բա ր -
մ այրեր ուն ե րգբ , « ծ " քսռցի մի անուշ ձայն բ» ; տալու ճաբպիկոլթեամբ փայլոզ Հերոսին ; ձոլ ազաՀւերու եւ Բուն՛կալ նստող ճար սլա մ ար դե -
0 ետ ո յ Հ ի ւ ր տ ս ի ր ո ւե ց ան տ ո ւն ե բ ու մէք պատ բաս– իմ Հ\եղինակութիւնւս , կամ թմ տզդեցութիւնս րու առքեւ բարելի կանգնած գրադէտր երբ կբ
տուած Հա / կա կան թմ որ. եդէններով եւ մա յբերր կ/աուււդգաայ յ տարաբրեբրեվ ակէ մը։ ին՚հ-ի խրատ բարձրացնեմ աղգա յինք իրաւարարի դէբքէո , Հին
ինձ մ է խրատ 1լ՝ ուզեն X
ստացան գեղեցիկ ծաղկե փ ո ւնքե ր : Կէս զի շեր էն՝ չեւ՛ տար՛ բարքերու բարեկամ մբ, ԲաՀնկալէն Հասա՛ծ թե -
վե ր քա ց աւ այս Հ աճ ելի երեկոյթբ ՚ լագրանքով, կ՚աշխատի նսեմացնել Հայ յեղափո
՛ՀՀ Փարիղա բն ակ Վ ա րդան եան բն ա ան իքին Այնսլէս որ , եթէ շաբաթաթերթի մբ խմբա– խական՛ գրագէտբx Ե՛֊ թելք ծախել ինծի *
էիաւհաքո վ , վ եր ՚քեբս պ ատ արա գ եւ Հո դե Հանգ ի սա Գէա՛* °Ր ^(Լ էէ °Ր մբ, յանկար՛ծ , թբ իսկ «ազ Եթէ «մտաւոր կարողութեանս վրայ մե\ծ Հա
կատար ուեցաւ ի յ ի շա ա սւ կ վ ա զ ա մ եռիկ Հ անգերւ ասա - գասիրութեան Հ մղումով եւ ոչ թէ թ 1 օ Ո ւ ե ւ 6 ^ մր ւատք» ունեցողր, փոխանակ խելք ՚ծախելոլ ին -
նուՀ իւ կե-ն իւա Վա-ր ւ դալ^ւ ե ան ի եւ իր ներշն չում ով , ուզէ գիտնա լ թէ եթրբ է ոբ մ աբգ ծ ի իմ կարծիքս ուզէր պայքարին մասին , ո\րուն
եղբօր 9"" ւրգէն ի Համար : ՝ԲաՀ ան ան ւէաղամե սիկ <ձկբ կ՛որ Ա՛ն ցնէ իր ազդասիբութեաԱ՝ Լբքոէ֊թիւնբ », մէք Ն՛ետած եմ ամբողք «մտաւոր կարողո՛ւթիւնս»
Կեն իա յի ն ո ւի ր ուած « Ա ա չ՛ ո ՛շ ան » զ բքէն կարդազ եւ Հարցնէ կարծիքս , կբ վստաՀեցնեմ զինք որ ի– եւ ուրիշ ար՛մ անի քներ , պիտի բսէի *
իր կենս ազրա կան բ եւ կարգ մբ կտոլձԼ եր X բեն աւելի օդտակար կ^րլլայ իմ պատասխանս քան ՝Բեզի պ՛ատմուածին՛ չափ պարզ չէ Հա\րցբ :
Տեգն է յիշել անուն բ Հ օրեղբա յր կենիայի ք>1օաեւ6էին թե լա դրան քր : Միշտ ա՛յն Համոզումով ՝Բիչ֊ մրն ալ սպասէ եւ կբ տեսնես՝ երբ պայթի
Վ > Վարդանեան , երբեմն անդամ Վարշաւայի թէ ճիշդ/* իմ ր ււ ածս է միայԱ , Հոգ չէ թէ գայթա սլա լա ր ր ւ Բ՜աբախին, ի տես՝ եթէ պատ ա՛Հ ի որ պմ–
վաքրաթիլ Հայ գա զ ո ւթին : Պ աաերազմ է շրքա\1ին կղին ո ւբ իշնե ր : Մ իշա այն դիտակցութեամ բ թէ ղան ոմանք, կք թորՀիմ թէ իմ մէկ ազնիւ ու շատ
Հոն՝ լեցուած Հայ գերիներու եւ գաղթականներու, մամացո յց ր պէտք է շտկել ի՛մ մամ ա ց ո՛յց ի ս վբ– ոիրելիլ. բ,ար՛եկւա՛մւս , *բար*եկամ նաեւ քեղ՜ի , պիտի
եզբա ւրակաէ ՚. օգնութեան նուիրական– գործին մէք բայ , վայթ չէ թէ մարգի կ ամբաբտաւանութիւն զրովՀայետեեւլ ըսէ–ամէ«նԱ՛նխ՛բուասանփելփիորձաւա՚էՆր՛ այէ ս լոմւ&իոնւչմեւը, ո–
իր գործ օն մ ասնա՚կց ո ւթեամբ եւ օ մ ան զ ա կո ւ - եւ մեծամ տութիւն՛ Համարին՝ թելադր՛անքը, զոր
թեամբ ամէնէն մեծ բամինբ բերաւ ամ բողք կ՚ըն՛եմ՝ իմ մամացոյցիս վրայ շտկելու Համա՛ր
բն տան ի քով : Օ րթագիլզի որբանոցին նախկի՛ն տնօրէնին մա - տեգդ ՚Նանր նստէ Շ • ՆԱՐԳՈՒՆԻ
ղեցին•եՀրՀու Վիէն,նայի՚ծէոեբոմւէք Հասստնագտնոեւրաուծ , բոլորեկեղեեցկաեկան-
պետ երբ , թիւով քսս/1֊ երկու, անցեալնւերբ որոշեր Ղ"յք^ սարքած էբ, Հայութիւնք եւ Հայկ, մ շա–
էբ&՝ միասին Հաւաքուիլ, խորՀբգակցիլ ե լ փոխա– դամնեբէն Պ* Ղ՚եղամ Ամատոլնին , բեիկ Երեւան–
գ ար ձ ե ղբա յրութի ւն եւ Համեր աշխ ո ՚ - թ է *–ն Հ աս - ցի , 71 տարեկան ; Հանգուցեալք եղած է Վիէննա^– Կ"յթր ծանօթացնելու Համար Աւստ բիացխւե ր ուն ;
տատելւ էիողովիՆ Հրաւիրուած էբ նաեւ մեր զա– յի գաղութի գործօն անդամն երէն , Հիմնադիրնե Մայիս 2,4ին տեղի ունեցաւ Հանդէսը, ճոխ բո
ղութի Հոգեւոր Հովիւբ , Եգիշէ րա Հ ան ա յ իւթիլ– րէն մէկր մատուռին։ Հ . Բ . Ը .Ա իո ւթեաԱ Վիէն - վանդակութեամբ։ Հանդէսին իր մեձ֊ մասնակ
Ա՚իու–
ճետն որ բնդուն ակ է , փո բձառոլ եւ ներկայանա– նա յի երբեմն ի մասնա ճիւղէն միշտ բն տրուած ցութիւնը բերա\օ֊ էր ^Աւստրիոյ Հայկ.
էի՛* *Ի ողով թև ^ախազաՀր, արքեպիսկոպոս X դո–. •վարչութեան անդամ X թիւն»ը; Ի)օսեցա\ւ Համալսարանի փրօֆէսէօր ,
վեստով խօսած է Հ ա յ ե կեղեցւո յ մ աս ին ; « Մ ենք Իր՛ տկարութեան Հերքին օրեբբ իր քով կան՝– յայտնի կովկասադէտ Պալաո՚ւն շտէ յն «Հա յոց
շատ բան ուԼինք սորվէ լիք Արեւելքի ա յ գ Հէն չելով Մ թիթարեան վանքէն՛ ԱբբաՀայբր, Հապօզ– պատմութեան , ազգագրական եւ Հայկ, մշակոյթի
քրիստոնէական եկեղեցիէն» : Այս առթիւ ո^զած եան արք* , կք փափաքի որ Մխիթաբեաննեբբ կա մեճ դերը կովկասի մէի նիւթին շո ւր ք :
են խումբ մր կրօ(Լա լորն ե ր ո ւ եւ ա շխարՀ ա կաննե– տարեն իր թաղում բ X իր կեն դա\չ. ո ւթեան՛ եր կար Հանդէսին՛ մասնակցելու Հրաւիրուան՜ էր
րու Հետ այցելել եւ մամեբգութսանց ներկայ րէ— տարիներ վանքթե մտ՛երիմ բարեկա՛մ էք ե լ ո քր - Վիէննայի Ազգային թատրոնի երկաբամեայ տնօ
լալ։ ա անց Համ ակիր այգ Հաստատու թեան ; Հոգե րէնը, Հայազգի Հռչակաւոր դերասան, (իաուլ
Արդար եւ , ան ց ե ա ր. ե ր ր եկած է ին քանի մբ ե– վարքին Ա • Հա գո ր գութ ի ւնւ 1լ րնգո ւնի Մ խիթար– Արսլա՛;։ (/հուրէն Արսլանեան) , որ՛ Ֆրանց Վէբֆէ–
րիտասարդ կրօնաւորներ դաւանակիցներու Հ*ետ եան Հայրերէն ՀԱայիս 2,4էին յուղարկաւորութեան լի «Մուսա՛ Տազի 40 օրեր» դրքէն յո՛ւղումով ար>–
եւ քերմեռս/՛ զ ութե՚ամբ Հետեւեցան մամեբգու - կք նախադաՀ Էբ Հապօզեան արք * շր քա սլա սւ ո ւած տասանեց Հերոսամարտին դրուագները, խոր
թեան եւ պատար աղի արարողութեանց Հ Փափա– Մ թիթարեան վարդապետներէն՛ ՛ներկայ էբ դ ւս– տպաւորութիւն ձգելով ներկաներունվրայ։ «՛Ա
կեր են խմ բով ին Ա . Հաղորդութիւն առնել , բայց ղութի ստուա ր մեծամ ասնոլթիւնբ X \)՝ ազկ ե սլ ս ա կ– Հ՛ Միութիւն» նախագաՀը, տոքթ. Ջօփուբեանւ ,
չեն դիացած ս ո վ ո բ ո ւթիւն բ , թէ որ պաՀուն պէտք ներ գրկած էին Ա թիթարեան միաբան ո ւթ իւձնբ , "Ր ՂԸ. նախազաՀէր նաեւ Հանդէսին՝ յուղումով
էր մօտենա լ. . . *ԲաՀանան գերմս/1 ե րէն կարդաց Գաղթ՛ վաբչռւթիլնբ եւ ԱւստրիաՀտյ Միութիւ^– ,յ օտեցալ մեձ՜ ծերունազարդ արուեստագէտին ,
նոքն՛ օրուան Ալետարս/նր եւ բացատրեց պատա– նբ եւ ան Հ ա տն եր : *)՝ամբանականներ խօսեցան՛ շնորհակալութիւն յայտնեց եւ «Ա-Հ– Միո՚-թեան»
աբբաՀայրբ , Եղիէէ քաՀա՚նայ իթիւճեան ե լ Տքթ • կողմէ ի՛րեն նուիրէ ց գեղեցիկ ալպօմ մը, զար
՛յղի մւ ՚յսե րբ Հայ գստզթա կաննե րու տեղաւոր– Ա • ՝Բարամանլեան , յանուձԼ երկու վարչութեանց ; դարուած Աւստրիացի նշանաւոր դերասան ղերա–
՜ՀՀ Վերքերս
^ « Աւստրիոյ Հայկ» Ա իութեան » անՀրա - սանոլՀիներոլ պատկերներով։ Այս առթիւ Համա–
ման գործով , քաղաքս եկած Էին ամեբիկեան -
մեշտ պէաքերուն Համար Հանգա՛նակութիւն մր ռօտակի պարզեց Հայոց վիճակը առածին՛ Համա շ–
Հայկական նորակազմ «Անչա» բնկեր ոլթեան ներ
կա՛տա բո ւե ց աւ , նախաձեռն՚ոլթեամ բ Պ * Պ • Ն • /սար՚Հաւյին պատերազմի մէ^, տզդասպանութեան
կայացուցի թե ր ր Պ * Պ • ճոբճԱարտիկեէսն եւ զօր •
ԶօՀրապի եւ Ն՛ ՎաբգեաՏՆի ; (Առաքինբ Գ– Զ<>Հ֊ շրթանէն մինչեւ Հայաստան ի սովետական դառնա–
ՇէքԷբճեան : Այս առթիւ /սւ՝ ձնարարեցին արձա
րապի եգբօբ որդին է ) ։ կարելի եղաւ, այս խիստ լը : Տոքթ . Ա. –բ
նագրել անոնք որ կարօտ են կամ կհուզեն տեղա՛
տա զնա պալի օր՛եր ո ւն կԼոբիկ գում ար մբ Հաւ ա– ,,, ր ա մ անւ լե ա՛ւ կարդաց ո՚լսոլմնա*–
փոխուիլ ։ Պատասխանելով Հարցումի մր, երկու
քելx Պ* Ն* Չ,օՀբապբ մասնաւոր ընդունակութիւն "իրութիւն մը ն՛երկայ Հայաստանի նուաճ՛ումնե
պատուիրակներր յայտարարեցին թէ Հ,ա այ/աստ ՛ան
կբ ցուցնէ այս կարգի գործեբու մէքx Տեղին՛ Հա՛ րու մասխս , մի՛՛արարական , ճ ա ր տ ա՛ր՛ա բուէս -
դացոզներբ պիտի ստաՏնան լման Հանդերձեղէն եւ
մաձայն կր խնդրէ , կբ շո յէ կամ բոձնի կ՚առնէ տականք եր կրագործ ական՛ , մշակութային եւ՚ն • :
երե ք ամ սուան ուտելիք X
Պոլսէն սորված պատկերազարդ բառեր գոր^ ածե Պու տափէ շտէն մասնաւորասլէս Հրաւիրուած
Պ . Մարտիկեան յորդորեց Համեբաշխօրէն լով : Ղ՝մբախտաբաբ քիչ մբ շատ կք ո իրէ աշխար1– էր տաղանդաւոր, գա շնա կա Հ ար ո լՀ ի , Օր– Փիչ–
գործակցիլ յօգուտ գաղութի բարօրութեան : Այս Հ իկ կեանքբ Հ Իր մ եծ եղբա յրբ , Նուպաբ Զ<>Հ– միշեան՚, որ նուազեց իր Հեղինակաւք գեղեցիկ
ԵՐԲ
.թի ս րամ տ ո ւթե ամ բ գիւ րապ կրցածբ կ\րնէ Միւնիխի դաղութին ե լ դաղ– կտորներէն «էչմիաձ-նի զանգակը» եւ ուրիշ երկու
չորս ֊Հ յեր միասին րլլան , ՛նախ 1լր բանան Հա
թականութեան՝ օգտակար բլլալու Համ ւ Կը երեք կտոր՛ներ : Այս առթիւ շնորՀալի °րԻ"ՐԳԸ
ւս, քաա եղի մր , ակումբ մր, երբ տասբ ըլլան՝ ե–
յուսանք թէ ինք\ն ալ այսուՀետեւ աւելի եռանդով ծաղկե փո՛ւ ն 9 մը ստացաւ Համակական ցո րցեբոլ
կ՚,ղեցի կր Հիմ* ե՛լ, երբ \2ի բարձրանայ թիւբ ,
պիտի մասնակցի գաղութի գորգերուն ֊. մ էի
թերթ կր Հրատարակեն , իսկ երբ 20 ԸլԱայ 1
•ՀՀ ՛Բ աղա քի,ւ Հ Աովետ Աւստրիական բարե Հանգէ ս ր վեր քա ցաւ ուրախ տ ր ա մ ա գբ ո ւ -
կուսակցութիւն կը կազմեն
կամական Միութիւն»ը վերչերս Հւսյկական երե՛– թեամբ X
Վ^երէերս մեռաւ գաղութիս սմեն սՀին ,ն֊
Ա– ՏԱՊԱՂԵԱՆ
Fonds A.R.A.M