Page 162 - ARM_19-1948_02

ՆաքսԱջեւաԱքւ ԱշաԱակաթիւԱո քով կարող ՜է մտնել Հայաստանի սաՀմաննեբում՝ ՔԻ2 ՍԸ ԲԱՌԱԳԻՏՈՒԹԻՒՆ

աեգԽկան ի՚ւք՚ւավայ հւթեամբ ։

ՀարսստէսԱքւ ճաԱաք՝ իւ պէտք է գա յեէո պա Հանձել, ել այն Էլ սէյս

֊օրերում ։ Եզրակացութիւն Հ

Արան առարկողները կարող են լինել՛ •— 1) Առա քին պրպա ում նե րովս՝ կը պնդէի թէ <էծի–
2)
(ք*. ե ւ վ ե ր ջ ի ն մ ա ս ) միթէ" Սովետներից կարելի է բան պաՀա՝֊–չ\ել^ նէ կարելֆ եւ «կաթէ կաքկ» ձեւեըՀ Հայերէն չեն
:
ո"վ պիտի պաՀանչի ել 3 ) Ի֊^ԼՈ^՚~ ա 7 " օրերում ու թուրքերէն՛ կը Հոտին; Ձիթալիի պնդողէն

2. Այս օք\եքրւմ՛ Սովետների յբՀյա՚ւի ներկա. ԱՀա Հարցեր , որոնց արմէ պատասխանել : մղրււյսհ՝ շարունակեցի պր՚պւոոլմն-երչւ , ու տեսայ

յացոլցիչներք ՀՄոլոթով, Վիչվձ՚ոքի եւն.) խռա Առածին՝ եթէ գաղութների մեր Հասարակա­ րբ «.ծիծէ» կամ «.կաթէ կաբել* նչանյակութեամքէ

ույ)՛ ե\ե– ժողսվոլրդեերի գոյութիւն չո-ւնեցող կան մարմին՛ները չլինէին ք–*է\իզ Ի՛– Հլու կամա –ւ բացատ չ ութիւն ւ. եր կան մեր Հին մատենադրու «֊

աաամազսՀն իրաւունքներ ի մասին–, թող նրանք կա՛տարներ Սովեաների ար։ տա սահման եան, ման– թեան մԷԼ :

խօսեն Հ 1<րֆա ոք ուզում են անգո յ պա ամ ական կլալիկներին , նրա ք ոչ մի մ-աման՚ակ չպիաի եր­ ֊Րերակս/սական ձհւ մը ՀայերՀՀ է , երբ կը

իքաւոմկքների մասին, բայց լաւ կ՛ասեն որ չմո­ կն/ի էին , կարիքը ներկայանալիս , պաՀան^ներ գործածուի ոսկեգարեան մատենագրութեանն մէի

ռանան յարգելու մեր, գոյութիւն ունեցող, իրա­ ներկայ՛ացնելու Սովետներին , ուղղակի ել անուղ­ «Հատուցանել ի ստԹԷ» ձեւը գոյութիւն ունի

կան պԽամական. դարաւոր իրաւունքն երր ; ղակի ճաապարՀն՚ե րով : մեր ԱստուաէՒաչէէւնչին մէչ, ուրեմ՛ն Հայերէն է,

Նախիչեւյսնը 3000 տարիներից ի Վեր պատմա­ Սովետները կարող են անտես առնել մեր՛ (« ծիծէ կաբել » ձեւը Հին չէ սակայն) ,

կան Հայաստանի մասն է կազմել; ՛հա Հին։ պատ­ պաՀանչւեըը, կարող են մեղ ա րՀամարՀել, բայց բա՛յց տեսնելով այգ բացատրութեան տատանում­

մական Հայաստանի Վբ I չ\ո ւն ի քն է : Այղ ճանա– գազուի/ների Հասարակական կարծիքը ֆ\րանց ները եւ խորթոլթիլն,ւ.երը , կ՝ըսեմ •

պարՀովն է, որ Հայաստան են ներխուժ֊ելԳարեՀի միչտ անՀանգիստ կ՝անի , նրանց կը գարձնի ղգՈյյ Ա՛ «Մեկնել, անչատել, քեցել, տրոՀել »

սատրա՚պնե^րլ , Տազկերտի %թիսալաւուըդները , եւ զգայուն՝ ամէ՛ն անգամին որ նրանք կը յան՛ - բայերով կազմուած ձեաերը քերականօրէն Հարա­

արաբ ամիրաներ , սելՀէուք բէգեր , ՇաՀ Աբասներ , գգնին մեր չաՀ՚երը ոտնակոխ անել։ Սովեաներիւ՛, զատ են մեր լեզուին :

տաճիկ փաշաներ եւ պարսիկ խաներ՝ եւ սարդար– գաղութների անունից , դիմումներ անելիս , կամ Բ. «Հատուցանել» բայով կազմ ուած ձեւը

ն,եը աւեբել են մեր Հայրենիքը եւ արեան՝ մէթ պաՀանջներ ներկայացնելիս՝ երբեք է֊պէաք է քերական՛օրէն՛ Հարազատ չէ մեր լեզուին : Այգ ձե­

խեղգել են մեր ժողովուրդին ; Եւ բոլչեւ իկներ ի քաչուել կամ ՚երկնքել, այլ պէտք է լինել քաՀ եւ ւը նոր կը ՀայաԱար Ե՛ զար՛ուն, ուրեմն նախ —-

քաղաքականօրէն կոյր ղեկավարները գէթ այսօր խիզախ։ Գա կ՝ունենայ իբ օգուտը՛։ ոսկեգարեան չէ : Ապա Հ ո վա բար սեմական ծա­

պէտք է խիղճ ուհենան իրենց գործած սխալն՛ ուղ­ գում ունի, ել Ե ՛դարն է որ Հայացոլցած է զայն՛;

ղելու : Երկրորդ՝ ո՞վ պիտի պաՀա՚Վի Սովետներից ր •֊—• Լ/ո յ՛՛ն՛ ոճէն՛ կազմուած բարգո ւթիւնըչ ,

Մեզ լաւ ծանօթ է, որ Մ ոս կոլայ ի գաշնա– ՚Օախիչեւանի չր^անը : Նա , ով որ «ցան՛կալի անձ» «ստնաՀատոյց» , բոլորովի՛ն դատապարտելի է, ո–

գրութեամբ Սովետ՛ները բգիկ ՜ ՐգԻԿ արին մեր (թՇքՏՕւա %է&է&) Է Սովետ՛) երի մօտ : ր՚ովՀետեւ այգ բառէն թելադրուած ոմանք կեր­

Հայրենիքը։. Մենք այս օրերում չենք ուզո ւմ խօ­ Այս օրերի Սովետներ ի միակ «ցանկալի ան­ տած են ՛տ՛ել «ստնաՀատութիլն» բառը," որ կը
ձը» գաղութների
սել,֊– Հայկակաւ ՚Լաբաբաղի , Լեռն՛ային Գան պ ւ՚՚երը եւ ն՛րան՛ց մէչ բոյն գրա՛ծ Հայ բոլչելիկ - նչանակէ ոչ թէ Տ^V^^^§^ ծիծէ կտրել, այլ ա&ա–
յին /ցորՀուրդ,
ձակի , Հայկական Բո ր չալոլի , Հա՛յկական Աիալ–* ն ո է ն՛), եր ի տակ ուղեկից մարմիններ՚լ են ,-— Ազգա­ աշշէօւաշ ծիծը կտր՛ել :

քա լակ ~ Ախլցխա յի մաս ին , քա յո խօսում են* Ազգային ՚^ակաա , եւ նման ա– Գալով թուրքերէնին , առիթ չունեցա յ չա–

(յա խ իԼե ւան ի մասին , ոյ֊ ովՀ ետեւ դա մեր՛մո ղո­ թագեուած մարմինները։ զաթայեբէն բա՛ռարան՛ն ա յ՛ելու ։թոլրքե բկն Հինբա՝–

ւլքո ւ րդի ա սլլա ։ "՛՛՛ք՛ յ իրաւունքն Է ^ եւ իքէ մեր , ֊ ե ւ Ամերիկայի Ազգային հ/ռրՀոլրգը երեւի ռեվ՚ու Հաւաքածոներոլ մէ^, սակայն՛, չգտայ

թՀ Աովեանեբի շաՀր սլա Հանվում Է, որ գա վե– Սովետների բար՚ե ացակամ ո ւթե ամբ ա ձ ս օրե - բառ մը Համազօր։ Ուստի կ՚ենթագրեմ որ թուր–

բագաբձուի Հայա սա անին՛, եւ որքան Հնարաւոր Է բում Հանգանակութիւն Է կատարում ամերիկեան՛ «մէմէտէն քէսմէք» եւ «սիւթտէն քէսմէք»

շուտ , որովՀեաեւ վաղր կսւրւ՚ղ է շատ ուշ էիԱերւ Հ ոգեւոր ա՛կան՛ն երի մի Համագումար Հրաւիր՛ել իրենց բացատրոլթիլ-ննեբով, կը Հետեւին՝ թ՚զ՜

3. ՚ Մեր ղմբախտ Հայրենիքս, լինելով խիսա տալու Ուոչի՚ն՚կթոն՚ում քազաքա կսւն ման՛ուկ ՚– ուա՚կան այն միջավայրին՛, ա պա Հ ո վա բար՝ սեմա–
«փոքր–
լեռնային , դարերի րնթացքում յեն ո լ ե լ կ երեք ների մի ձեռնարկ ՚ ել պաՀան^ելոլ Տաճիկներից կանոլթեամբ յագեցած մասին, զոր Հիմա գիտնա­

բարեբեր դաշտավայրերի լիրայ , մեր մ զովո լ րգ ին Հայկական Հոզա՚մաս՚եբբ : Ազգային այգ մի՛եւն՛ոյն՛ ասիականՀ*) կ՝ անուան են Հայաստանի

սւսլր ո ւսա ր Հայթա յիք ելու Համ ար : Գչ. անք են , - հյ որ Հ ո9.րգբ Սովետներից երես առած տղան՛ կանները^ (Գ. Սեւակ);

Արարաւոեա֊ , Տ՛ա՛ր օն ի եւ եքար՚բե րդի դաշտավա յ ֊ պէտք է նաեւ պաՀ ա1^ ն՚երկայացնի կոմիսաբնե - X

րե ր ր : ՆԼե րԼին՝ եյ– կուսբ Տա ճի կնե ր ր բռն, ի ի՛ լե լ են րի ԽորՀո ւբգին եւ խնդրի ^ որ Տաճիկների պար– 2.— ԶիթսւՏնի կը յայտարարէ թէ Հստնաքե -

մեզնից իսսլաո ^ իսԿ ԱրարատեաԼ ք)՛ էս շա ի երեք ւոագրած Մ ո ս կո լա յի դաշնադրութիւն ր չեղեա լ ցութիւնֆ եւ ՀՀ սան ամ ոցութիւն» բառեր բ ճիշդ

Է" Ր Ր "Ր ԳՐ առել են թո լէ.ա՛հական տիրապեաոլ— յա յտ ա րայւ՚ո ւի ել էյախիԼեւանր վերագա՚բձուի չեն– «ծիծէ կտրել» իմաստով, այն պատճառաբա­

թեան աակ , իսկ մէկ շոր բո բդի վրա յ էլ աչք ՛են՛ Հայաստանին՛ Հ Այս մասին պիտի զեկուցոլի նաեւ նութեան՛բ թէ
անկեէ, ել ուղում են ի ՚ ե զ ղ ե լ
նից։ մեղ եւ խլել մեղա– Հայաստանի կառավարութեան եւ Ամենայն՝ Հա - Ա՛ Հ^եցել կբ նշանակէ քաշել ֊ վ՛րձնել՝» :

ք՛ոց կաթողիկոսին ի գիտութիւն* Հ Ջիթունի զոՀ գա ց ած է չփո թո ւթեան՝ մը : Հա­

Արաբատեսւն "7" ՛֊" շա ի մ ասերն, են կաղմ ում , Երրորդ՛ ա յս պաՀ ան Լբ մ ասնաւո րապէս պի­ յերէ ն լեղուն ունի

էքր ա ս խ ի Հ ութո ով գէ սլի վե ր ,- Ա ուր մ ա՚լուն ( 1* էէ– տի կատարուի այս օրերում , Սովետներին Հաս­ ա ) ՚Բա&ւցել բառը, որ կը նշանակէ «քաշել -

ւռիր ա՝ կոզբ) , Երեւանի գա շտլւ , ՆախիԼեւանի կացնելով, որ եթէ նման պաՀանԼ թրենք ներկա­ փրցնել» :

դա շա ր եւ Ա ար ան գի ( Պ ա ր ս կա ս ւո ա Ն ) դաշաաւիա֊յ– յացնում են Տա՚ճիկ՚ւերին Հայկական Հոդերի մա - Լ Րաո–Ա) ՊՐ– ԿԱ նշանակէ բամնել, Հե­

ՓԱ) որոնք շր Լա սլա ւո ո ւմ են մեր սրբազան լեռ - սին , Հակառակ իրենց ստորագրած նախկին դաշ­ ռացնել %

Մասիսբ : յ նադրութիւնն ե ր ին , ա1Հրամեշտ է, նախ եւ առաԼ, Այս շփոթութեան զոՀ զացած էճ թերեւս կար–

Այսօր մենա՛կ Ե բ ե ւ ա Լ ի դաշտն Է սլա ա կահ ո ւմ ո՛ր իրենք մխտեն դա շնա դրութեան՛ ՆախիԼեւան ին դալով Ս՛ասիս^ մէչ (1881 Ապրիլ 30)յօդուած մը,

Հայաստանին– : Բա րե բեր Է , ունի ենթ աբե լա դար՛– վերաբերող պա յմ ան ագրո ւթիւն՛ր , թէ Տաճիկ-եե–֊֊՛ ուր քանցել ել քեցել բառերը իրա՛րու կը կապ–

Հային կէի^այ֊է արտարդում Է լաւագոյն խաղս– րին, եւ. թէ Եւրոսլային յայտարարելու, որ առա­ ուին ն՛ոյն՛ արմատին վբայ :

ղԲ , դեղձբ, ծիրտն՚բ, սեխլւ ել ղան աղան՝ տեսակի Լին անգամ իրենք են գործադրում տարրա՛կան Գիտելի է որ, քեցել աբգէն գործածուած է

այլ պտուղ, եյ. , որոնք քաղցրացնում են մեր խեղճ ա րզաբոլթ իւնւբ Հա յա սաս/1 ի վեբաբերմ ամ բ% Աա ըստ Աճառեանի՝ «կաթէ կտրել» (սրբագրել՝ «ծի­

եւ ամէն բարիքիս ղրկուած երախան՛երի բերան - կբ լինի տրամաբանական միակ քայէՐ^ ազգային ծէ կտրել») իմաստով, Ոսկեբերանի մեկնու­

Աել։բ եւ Աովեւո զաւակներ ին. էլ տալիս են սլաՀ ա– թեանց մէչ, տես վերը։ Այդ վկայութենէն թե­

ծ ոներ , կաբելս վ մ եր ե րա խաներ ի բե ր ան՜է ՛երից : ԻյքորՀուրգի , որ առած կբ լինի իր ամբոզԼ գոյու՛­ լադրուած, ն Ա ւո ո ւեց ա յ Աս ա ո լած ա չուն՛ չի՛ն վբայ,

թեան՝ րնթացքում , քաղաքական մ ի շարք թափա­ ոբ «քեցել» բառը կը գործածէ Հետեւեալ պար­

բաիւտաբաբ կարիքն ստիպել է, որ մեր ռումներ ից յետոյ : բերութեան մէչ, Հ՚Րեցեցէք զորթսն ի Հետոց նո­

մ ա յրաքաղաքբ զետեղուի մեզ բամին մնացած Ա– Հնչա՛կ ել Ո՛ ամ կավ ար պարոննեբբ , որոնք ցա ի տուն» (Ա՛ Թագ. Զ– 7)։ Կարդա՛լէ ետք աշ­
, եւ
բարատեւսԼ ՛ի ա շ ա ի Երեւան քաղաքում : Մ ի25 30 լծուած են– ՏառաԼադիմականների կառքին մ ամա­ խարհարարը , ինչպէս եւ ֆրանսերէն քանի մը՛

տարի յետոյ , երբ Երեւան՛ մայրաքաղաքք կր դարձել են դրանց Հլու կամ ակատ արն՝ե ր բ, թարգմա՛ն՛ութիւնն եր ՝, կը պնդեմ որ այստեղ քեցել

դաոնա յ բազմ՛ամարդ, կ՚աճին ՛Համար լուի, Վա– նա կ է որ թօթափեն– ա յգ պարոնն երի ստորնացնող կը նչանակէ տ^V^6^:

զարչապաւոի , Օշականի , Աշտ այ.ակի , Գոլինի եւ էոլ&Ր եւ մի գրական գործ կ*– ւնկախ Հայերէն, «քեցեթը դրուած է նաեւ «քցել» ,
ու կը խորՀիմ «գցել»
Արտաշաւոի բնակիչներբ , ուրիշ իւօսքով Երեւանի բոլչեւիկների կամքից ա՚բեւելաՀայ բարբառով

Հո1րԼը 1 15 մղոն շառաւիղով տարածութեան վբա՛ ռառին մասին, որ եթէ արեւմտաՀայ բարբառով

բայ մօտ 700 800 քառ. մղոն յճ՚ա՚կչու­ \, ա՛խ ի շե լան ի Հարցը^ դուռ կը բանայ եւ Տ աճ—

թի լ1 ր կբ ս տուայ, ան ա յ , ապա մենք կբ ւլրկուեն ք կաՀայաստանի Հողամասերի պաՀան^ն՚եբին՝, եւ ձգել» բառին իմ աստն առած է Հ իմա , կրնա յ սա–

նաեւ այո Վ*ՈՔ^իկ ԳԱԼաԻ$ եւ նրա րեբքերիւլ ; առիթ կը տայ Եւրոպայի Հետ խօսելու աւելի Հա– Կ սյն՝ ծագումն առ1ել «.քեցել» բառէն
Աճառեան՛
Ե* ուրե մն ապրուստի տեսակէտ իս էլ \յախիԼեւա֊ մարձակօրէն, երբ առիթը ն՛երկայանայ : քեցել բառր կբ կապէ ասորական

նի ղաշտր պէտք է վեբադաբձոլի Հայաստանին՛, Նման պաՀանԼ կարող էին նաեւ Սովետներին* արմ ատի մբ : Արգ « Գեսենիոս ի եւ Լա յի եբրայե՛

եթէ ոչ ուքիշ պատճառով :՝ ներկայացնել մեր գաղոլթերից՝ կաթողիկոս՛ներ , րէն բառարաններէ ռ ո յ * ք կո լա ան ոբ նոյն՝ ծա դումբ

Պա՛տրիարքն՛եր եւ Առաջնորդներ ; Բայց ո՛*ւմ Հետ ունին եբրայերէն ք ե ց ա , արաբերէն– քսւսԱ1 բառերը

4 – Մ օտ 340 տարի առաԼ՝ &աՀ Աբասբ Երե՛ ասորերէն ՜յքէցա բառին Հետ , (արաբերէնէն մին–՛

ւանի դա շա ի ւլ , Ա եծ մ ասով ՆախիԼեւանի Լէ\ր– ենք խօսում Հ Մեր պատմութեան մԷԼ երբեք Հայ չեւ թուրքերէն ճամբան երկար չէ^ :

Լւսնիզ եւ Ջուղայից , գէւզի Ա պաՀ ան է *Լա1՚ե\ Հ ո դե ւո բա կանո ւթեան բարձր ագո յն ներկա յացոլ– » Ինչ ծագում ալ արուի քեցել բառին, սլ է՛՛՛ք է

խեղճ Հայ մուլովուրոի^– , կոտորածով եւ անթիւ սիչներբ չեն եղել այնքան անխիղճ , ա՝եԼիղ եւ այձանագքել ոբ ոչ միայն Հին մատենագրութեան՝

տաս ասլան քներով : 340 տաբի տայ։ ապաբՀ ակ եւ ստրկամիտ, որքան՝ ներկայ օրերում : ս յլ եւ նոր գր ա կան ո ւթ ե ան մէԼճ գործածուած է

շալ/քաշ աշխատանքից յետոյ այսօր այգ գաղ– Բայց , այնուամենայնիւ , ՆախիԼեւանի Հար– ֊-•---«- *. •* ւ. ւ Հ. ,.րո,
Տ
թւսկաննեոի ղաւակներբ, Աովետների վարած քա՛ ց$ խիստ այմմէտկան եւ խիստ կարեւոր է ներկայ րապծեիտծեէաձիկտրել Օս»մ.իմաստՀոայվ,երէն (տեսնբեալռարանՊըեւ, ա ֊

ւլ ա քա կան ո ւթ ե ան չնոյ– Հ իւ , / ոքիղ գա՛ղթական եւ Հայաստանի Համար * * • ՊաՀանԼել դա զաղութ - 1 9 1 2 , ^ 4 4 2 , – «սիւթտէն քկ սմէք = կաթէն

թալիա ո ական են դարձել Պ ա բ ս կաս տ անո ւմ ել ու­ ների ա՚ունից՝ օրուան Հրամայական պաՀանԼնե– կտրել, քեցել») ;

զում են վերադառնալ Հայաստան : մէկն ԷՀ Ես կբ "իբէի յ Լո լ ս ս յ 1 "I՛ Համազգա­ ք՝ • « V ո ց ե լ ո՛չ ախո՚րմալուր է , ոչ ալ ճիչդ՛»

Յանու՝, մեր դարաւոր տառապանքին՝ , Պարս­ յին Հարցերում մեր Հոսանքներէ բարձր կբ մնան (Ջիթունի)։ ի՞նչ մեղքս պաՀեմ, եթէ

կաստանի մեր րնչազո ւ յ. կ Հա յ ղիւղաց ինեբին Ա ո - եւ կլ առա՝Լնորգուին Հայ մոզովուրգի շաՀերով , ական Լոզ

վետներբ պարտաւոր են փոխադրել եւ տեղաւորեր եւ ոչ թէ կր ՛մնան– Հլու կամակատարներ : պիտի զատենք՝ ինծի ախորմալոլր կբ թուի

ՆախիԼեւան ի շ բԼանու մ , Նախ իքեւան ում , ՊաՀանԼել Ավետներից \,ախիԼեւանի ԼրԼանբ րսել թկ ճիշդ չէՏ մեր մատենագրութենէն քաղ՜

Գոզթաւ ում , Օրդու բադում , Ն**Հ\ Ջո՚-էֆայում եւ օրուան՝ Հրամայական եւ Հայրենասիրական սլա ^ ուահ սա փ ՚ ՚ ք ր / ՚ կ վկայութիւնք կբ բողոքէ խրս~

ՇաՀ քնախտում , եւ միացնել Հա դաստանին * Եթէ ՀանԼներից մէկն է։ ( * ) Բանասիրութեան մԷԼ՝ ցեղային ն՝պաս~

200 Հազար Հայ բ, ակչութիւն ունեցող Լեռնային։ Ամերիկայի Ազգային Խո րՀուբգին պիտի չա– տի փոխարէն ԼբՆախօսական Հ ո ղե բանութեան

Ղ,արաբագը կարող է մտնել Ագրբէչանի սաՀման– վ՚ել այդ չափով : Եւ ես սպասում եմ՝ նրանց քա­ Գա1ԲՈՅ) "՛է լ" ս՚րՀա գր ակ ան նպ ա ս տբ Ո\ ք. ո նե լ (ֆի ՜

ներում տեղական ինքնավա բ ո ւթեամ՛բ , Ագրբէչա– ղաքական Հ աս կաց ո ղութի ւնբ չափելու Համ ա ր : ՛ք Իրական Հոգեբանութեան գաբոց^ թելադրանք

նից կարո լաճ ել Հայաստանի Հ ողերով չրֆապատ– Ա պասում եմ տեսնե լու թէ նա մի ա յգպիս ի մ րն է, որ կոլգայ Մարքսի վարդապետութենէն ՚.

ուահ֊ Նախիչեւանր , մեր պատմական՛ Հայրենիքէ անվտանգ, բայց խիզախ քայլ կխառնի՛0 թէ ոչ***։ Այգ 4$ բանասիյ. ութ իւն բ շատ յարգի է Հիմա

Հար ագատ մ աս սրիւբ •նգամ աւելի իրաւուն– ՄԱՀԱԿ ՋթԶԵԱՆ Հա յաստանի մ ԷԼ ՚. ,չ

Fonds A.R.A.M