Page 159 - ARM_19-1948_02
P. 159
ար. ս. ա– յ
ԹՈՒՐՔԻԱ Այսօր , ինչպէս վերջին պատերազմի ֊էք"* ՍԳԱՄԵԱԿ ՈՋ Թէ ՍԳԱՏՕՆ ԿԱՄ ՍԳԱՀԱՆԴԷՍ
թացքին , Թուրքիա
կը զինուի՝ իր ա պա Հ ո վ ո լ ֊
թեան Համար, միշտ խուսավւելով պատերազմ՛է :
ՄՈՍԿՈԻԱ ԵՒ ԱՆԳԱՐԱ ՊԻՏԻ ՀԱՄԱՁԳԱարՅելՆի Իչ էԴմեղադրել Ան դա բան , որովՀեաեւ
այդ Անցեալ՛–օվ։, գիաակից բարեկամ մը Հարցոլց
քաղաքա կան ո ւթիւնը չղինեալ չէզոքութեան՝^ քա– ինծի թէ՝ ճիթշդ է սգատօ՚ն կամ սգա Հան գէս .ըսել
ՒսՄՐ •— Պոլսո յ ֆրանսերէն « ի ս թան պուլ » զա քա կաղ՛՛ութ՜իւն մը& է յ որ ընդո ւն ելի է բոլոր Ապրիլեան Եզեււնին առիթով կատարուած սուգի
շա Հակի ց\1 եր ո ւ>1 կ ո զմէ ՝ մաս ն աւո բա բար նեղուց :
օրաթերթը 28 Ապրիլի թխով կը Հրատարակէ Ան– Համաիսմրումներուֆ
գարայի իր թղթակցին երկար մէկ յօդուածը ներու Հարցին մէՀ ։ Պատասխա ես անշուշտ ժխտական հ՛էք*– ՚ Տ"ն
թոլրքեւսովիէթ փոխ յարա բեբութես/եց մասին : Թուրքիա խորապէո կը զգուշանա յ Հիւսիսի կամ ՀԳսնգէս՝ կր նշանակեն ցնծութիւ՛ն , ուր ա -
Կ՚ամփոփենք Հիմնական մասերը. իր դրացիէն : Բայց եթէ կարենայ իր չէղոքո ւթ ի ւ> խութ իւն , վւառարան ութիւն : Մ ինւչդեռ սուդ մը՝
« Բիչ է թիլը անոնց , որոնք կ՛ենթադրեն ՚֊ը ապահովել յ ա ռ.ա Հի կա՝յ> ին , պատճառ մը չեմ չառնուիր , տօ,, մբ չէ , ցնծութիւն , Հաեդիյւու–՛
թէ Մոսկոլա պիտի զօրացնէ իր ճւԼ^-ւմը Թուր ՜ աԽձ֊եր որ ան ոեւէ առարկութիւն ունենա յ քՇվի– ՛թիւն չէ։ Ա-լդն՛ ինքնին տխրութիւն ըսել է՝ Սու՛
քէոյ ՎՐայ > -«• –֊յնիս-ե– պիտի –փորձէ– աՀւս-եկել գր մը Հնարուէ լ~Հգւր՝ի յիշատակդ ւթիւնը զաւ
քռւթիւնը՜՜Հ՜իմ դա՛րձնելու իր միջազգային քաղա =• յ ատ կան շող արա՛րողութիւն մրի, է % Կ՚ըսենք թագ,
զայն՛, Ը&գՀակառակն՝ , մ եծամասն՚ո ւթիւն կը կազ քականութեան : Արդարեւ, կը Հաւատամ Հաստա ման տ բա ր ո ղո ւթ ի ւն , սուգի արարողութիւն ւԶենք
մեն անոԱ՚ք֊ որ կը սպասեն Հբա րե կամական» կա տապէս , թէ Թուրքիոյ չէզոքոլթիւնղը դոՀացուցիչ ըսեր սուգի ցնծ՜ութիւնէ կամ թաղման։ ուրախական
պերու վերաՀաստատումին : լա հում մը կրնայ ընծայել նեղուցներու Հարցին , տօն՛ ւ
Համաձայն,՛ այս վերջիններուն , քհուսիա դո - եւ թէ Թուրքիա՝ պիտի չմերժէ ՚ոեւէ ՚ն՚ո^թ լուծ՛ում Ուրեմն, սդատօն ել սգաՀանդԷս բառերը սրր
արեւ*՛
Հ աց՚ո ւմ պիտ ի գտ՚ն է, եթէ %՚թ՝ո լրքիա դադը ի գա ո - որ պ իտ ի մեղմացնէ այս Հ արց ին շուրջ ստեղ՜ խալ որակում մըն են ամէն տարի մեր կատարած
մ տեան պետ ութ ի ւն\֊ ֊եր ու. Համ ար ամ ր ո ո մր ծուած անՀամ ա ձ այն ո ւթ ի ւն. ը , պայ մ ան՛աւ. ՚ որ Համազգային սուգի Հրապարակային խմբումնե -
նա լէ եւ. չչէզոքանար % լուծման այդ եղան՛ակը Ան գար ան գլուխ գլխի ա ֊ ր ո ւ ՛և , կամ ըն ա ան ե կան ու ան՚Հատական սուդի յի—
Կտրելէ® է այգպէսի չչէղոքացումֆ մր : ոա\ ձին չձգէ Մ՚ոսկուայի Հետ$> ։ շատակութեան Համար հ
Անգա՛ր այի թէ ար տ ա ս աՀ մանի մ ԷՀ, շատեր Ռուսիոյ Համար շատ գի՛՜րին է Հրաժարիլ Ես կ՝ առաջարկեմ ՍԳԱՄԵԱԿ բառը, որ. կը
կչշ Հաւատան այգ բանին՝; Օրին ակի Համար՛*, Տու–1՝ Թուրքիոյ արեւելեանէ, նաՀանգներու մասին իբ նշանակէ սուդի աարեդարձ՚ւ Ու շատ պա աշտճո
\>. ա սաւսնի նախկին արտաքին– նախարար Արկիր" ֊ ներկայացուցած պա Հ անէՀյ* ե բ էն ։Ա իւս կողմէ , սա՛ յ՛ / /. կը բովան՛դակէ ՚ սուդի տարեդարձի յիշաաա
փուլօ Հ<,Պուրս էժիփսիէն» թերթին մէՀ կր գրէր՝ կայն , չատ դմա. ար է Հրաժարիլ ՚էլէղուցներու Հա կ ութ իլն , սուգի տարեկան ֊ արարողութ՛իւն ի–
•վերջերս . ւաքական պաշտպանութեան առաջարկէն : Արդ * մա՚ստսերը , ըլլայ Համազգային՛ , ըլլայ ըն՚աանե -
—- « Թուրքիա Ուոշինկթընի օժանդակս ւթ իւ–< այսպիսի ոեւէ պաՀան Հ կամ ա ււաՀսւվ կ ՝ ան խո». - կան :
նլւ խնդրեց , իր տնտեսական եւ զին ո լ որա կան\ պա սաւիելի կերպով պիտի բախի Թուրքիոյ վճռականէ Այսպէս , պիտի ըսենք «Ապրիլեան Եղեռնի
ո ե՛ռդ, ի ս ո ւթե ահ : մաՀ -
կաս ւ որք լրացնելու Համար Հ Եւ Թուրքիա գիտէ , 32րգ սգամեակ» , կամ այսինչի «եզերական՛
թէ տ յ դ օմանգակութիլնր ընծա յելէ վերՀ՝ ԱմԽ" Ընգոլնինք պաՀ մբ, թէ էհ ո ւ ս իա կը Հրաժարի ուան երկրորդ սգամեակին »՚՛
ր ի կա յան՛ձնէ առո Լ պիտ ի րլլա յ նաեւ զինուորական Թոլրքիոյ կողմէ անրն՚դւււնելի նկատուած բոլոր
օժանդակութեան մր , ՛երր Թուրքիա յարձակում Որով, կը խն՚ղրուի բոլոր թե,րթերէ\ն, եւ խմ–
կրէ : Թուրքիս յ ընծայուած ա յ գ օժանդակս լթիլ– սրսՀանջւ երէն Հ Այդ պարադային , ի^նչ կրնայ ա– րակցութիւններէ՚ն որ , եթէ բանաւոր ու ճիշգդտ֊
նը վտոխադագձ պարտաւորութեանց տակ չի դներ ռաՀավ-կել անոր : Վերանորոգումը բարեկամու՝ա՝ նեն իմ կողմէ յօրինուած այս ՍԳԱՄԵԱԿ բառը,
Ան գար ան ։ թ եան եւ ոչ յարձակս զական նախկին դաշինքին , գոր՛՛ծածութեան դնեԱ ասկէ ետքը փոխան սգատօ–
որ գրապէս չպիտի չէզոքացնէի Թուրքիան ," Գո լ – նի կամ սղաՀանդէսի , որք ճիշդ չեն,նոյնիսկ ա֊
ոիոյ եւ Ամերիկայի միՀեւ պատերազմի մլՓ պա Պ՛ նարգակտնւ կը դարձնեն, սուգը:
Թա֊րքիոք Փարիզ
րագային ֊; իսկ այգ պիտի նշանակէ ՚ ՋԻԹՈԻՆԻ
, զորս
Զանգեղս ւր ՚Վա\ը ՛արաղ ճանտպարՀն էր , որ. . թա՝֊ա ^ բւսմաւրում ը այն առաւե լ ո ւթ իւններէն օժան ԽՄՔ • Այս մասին ժամանակին Բարդէն կա֊
թար ժողովոկրղեերի միՀուԼ ել աՀակց ո ւթե ամ ր կը կ՚ըն՛ծայէ իրեն Ամերիկայի զինուորական մ ըն ալ թոգիկոսն ալ դրած է Աիօն՛ ամսագրին՝ մէջ%
տանէր գէպի Բագու , առանց ընդդիմութեան : դակութիւնը : Ուբեմ\Լճ այսպիսի լուծում Այս տեսակէտը. արձաճ֊ադրելով Հանդերձ ,
Շ ուտով Տաճիկները արդէն կը միացնեն , կաբելի չէ սպասել ։ դիտել կուտանք թէ սգամեակը %'ոյնպէս ճիշդ չէ ,
Կէն-Հ Մ անազկերտ , եւ կարին Ա անա զկերտ Պայտ*–՝ Այնպէս կ՚երեւի, թէ Ամերիկայի Հ աւան ու - քանի որ՛– կր նշանակէ սուգի տարի , ամբողջ տա
զիա երկաթուղագիծը փսկ պատերազմի գէպքում թեամբ միայն կարելի կը դառնայ Թուրքիոյ չէ– բի մը Հ Կը սպասենք մասնագէտն՛երու կարծիքին :
տաճկական մի քա\1ի թնդանօթներ վերՀ կը դնեն ւլոքացումր , այն ալ եթէ Ամերիկա Հաւա՛ստէ որ
Երեւան Լենինական, երկաթուղա՛գծի , եւ Պա յա -, թոլրքեւռուս ոչ յարձակ ո ղա կան– գաշինքի կնքու»՝
զիա &աՀթախտ գՕ^ով կը բռն՛են \,ախիՀեւան Զան– ^^"էՒ^լ "ք.է"՚Ւ ՛նուազեցնէ այն օժանդա՚կութենէն ՊԱՏԱԱԽԱՆՆԵՐԸ— 1. ֊ Լէ»թրր
գեզուր Վա\րաբւս ղ ք-ագոլ ճան ապար Հ\ը , եւ Զուլ — եւ Համակբութենէն ^ զորս Ամերիկա ^րն&այէ Տարպի , Տիէլ, Աբքընսօ :
ֆա Ալէաթ Բ ադոլ երկտթուգագիծը , եւ կը փշրեն՛ Թուրքիոյ ։ 2.."—• իմաստութիւնը :
Աովետների ռազմական, ոյժը, Բագո լի ն՛ավթային Ամ՚եվէիկա դիտաւորութիւն՛՛ չունի Թուրքիան 3. Ուիլեըմ Աարռյեան :
արտադրութիմկր : Եւ երր մէկը ան դր՛ա դա ոձ1ւ՛ո ւմ Իրր խարիսխ գործածէ լու ընգգէմ քիուսիո յ , պա*՛ 4.֊ Աթէնլի Պոլտուէնի %
է ա քո իրո զութ ի լեներ՛ի վրայ, կը սար՛սափի ա՛քն, տերտգմի մը Հ աւան ա կան՛ո ւթեան. պարադային ; 5.– Ա • Տաւարշ Ա իսաքեան , Բ՛ քիուբէնԶար–
վտանգից, որ պիտի գար մեր գլխին, եթէ իրա յՄ * ՆաՀանդներու նպատակն է թրքական բանակը գաբ եան եւ Ա արգիս Աինասեան :
գործուէր գերման տաճիկ, 1942 43/՛, Համաձայ– զօրացնել, պաշտպանէ լու Համար Մ իջ/էն Արեւել 6. Հասարակածին վրայ :
նոլթիւնր։ Եւ ի տես այս ակնյայտնի ճշմարտու - քի Քարիլղի ճամբան՛: Արդ , չէզոք Թուրքիա մը 7. Մակբայ :
թիւնն՚երի , մարգ իսկապէս զարմ՛անում է բ՚ոլշեւ– եւս կրնայ այդ ճամբան՛ պաշտպանել , ինչպէս 8. կետը եւ վւէնկուինը :
ւիկ քաղաքական լլթամաների վրայ , որո՛նք գեռ պա շա պանէ ց վեր^ին^ պատերազմի Ր^ձ^աՏքք1^՝յձ՝ ։ 9. Երկաթագործ , ջրամբար , Հլուս արան :
՛եւս ի ղօրաւ են պաՀում նախկին բթամիտ քաղա քհուսերնւ ալ կչնան ընւդունիլ այսպիսի լուծում 10.֊ ֊ Հարիւր։ 11.— 1909/5,։
քական վարքագծերը, որոնք Ապառնում են մեր ել մը, որովՀետել չչէզոքացուածի Թուրքիա մը 12. Հիոբժ ՚Բլէմանսօ :
իրենց գոյութեան Հիմունքներին : 1 3. Թամըս 1շտիսը\նւ :
այլեւս վտանգ չի կազմելէ Պաքուի քսղրիւղին ՀԱԲ՛՛ 14.— 1953/«5,։ 15.— Երեք ՚.
(Մն՛ացեալը յաջորդով) մար։ Հետեւաբար , Ամերիկա եւ Ռուս իա կրնան 16.– Գերմանիա եւ (հուսիա
ՍԱՀԱԿ ԶԹԶԵԱՆ շաՀ ունենալ թվւքական չէզոքս ւթեան մէջ ի : 17.— Ո չ
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ ին. . կը վախնային* իրենց իշխան՛ Գագիկէն , որուն ւանդեն՛, մնացածներն ալ կը շղթայեն՛ ու դերի կը
Հ ր ամ անա տա բոլթեան տակ կը դտնո լէ ին : վարեն ։ Վաղը եթէ , Աստուած մի արասցէ , առ «•»
Ար դար եւ , Աբծբունէաց իշխան՚Գագիկի ղօրա՛–, նուի բերդը , նո յն– վիճա՛կին կը Հասնի ան ալ ։
Ատ հՐԿԱԹԸ զ ուձէգը յաջորդ առտունւ պիտի կռուէր ու դերէ ր - Իսկ Հայոց թագաւո^րը *. •;
Հայոց թագաւոր յ։ • բայց որս՝ լ Համար • ի Հարկէ Հայոց թագաւոր ը. . . ԷՀ , ան՛որ արեան
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Ե ուս ուֆ սպարապետին ։ իսկ թէ ին չո^վ կը վար– վաղուց է կար՛օտ Եուսուֆը :
ձատբէր ամիրան Հայու այգ գա ւաճ աԱո ւթ ի ւն ը , իսկ մենք պէտք է որ կռուինք մեր թագա
կախուած էբ անոր վեՀ անձնոլթենէն • **: ւոր ի^ն դէմ ;
Ա՛ ՄԱՍ Լուռ ու անխօս կբ ճաշէին՛ Հայ զինուորնեբը, Այո, Հապա ինչո^ւ եկած ենք այստեղ ։
Գրեց՝ ԲԱԳՐԱՏ
ԱՅՎԱԶԵԱՆՑ սպանելով մ իւս օրուան ճակատամ արտին ; զ կած ենք ոք մեր արիւնը թափենք եւ բռնելով Ա մ–
Այդ միջոցին Հեռաւո ր լեռն ե բու վրայ լո յս մբ բատը՝ յանձն՚ենք Եուսուֆին ;
ծագեցաւ, ՀետզՀ՚ետէ աւելի փա լյույն՛ կը դառ - ՚հաւիթ , ի սէր Աստուծոյ, ըսէ, թեչո** ւ
Բայց թողունք այս գերիները եւ անցնինք ու՜ նար ան–, կազմ ելով տեսակ մը բոց եզէն/ փունջ՝ մենք պէտք է պատերազմ թեք Հայոց թագաւորին
րիշ բանակ մ՛ը, որ գիրք էր բռնած կապոյտ բեր՛–՛ գիշե\։րա՚յին մթութեա՛ն մէջ։ ՀբգէԲՀ է թէ խա դէմ։
գի աջակողմը։ Հոն՛ ալ շարուած էին էիըաններ, լ՛ ո յկ՝ ա յս բոցը՝ Հ եռալո բ լեռնեբուն վրայ * ինչ — Արս, ,ա ա ի կա քու գիաս^աէէք րանդ չէ*
Հոն՛ ալ կը վառէին խարոյկնեը . սակայն այդ բա քան աՀտբկու է ա\Լ , եւ ինչպէս կբ ծաւալի քիչ առ դուն սլ ար ա աւ ո ը ես Հնազանդի լ մ եծիգ • ինչ որ
նակին ղինուորները բոլորովին, ուրիշ տպաւոր ու– քիլ •• կը Հրամայեն քեզի , պիտի կատարես առաւ.ց բա–
Կը ցաւովութիւն ուզելու I
թիւն կը ձգէին ։ նային՝ Հ ա ք կա կան զօրագունդի զինուորն ե֊,
րր գէ՛զի կնճռոտին ան՛ոնց երես
Անոնց գէմքը այնքան՛ վայրենի եւ աՀտբկու ները ։ ա յ գ ՐՈսՐէ –ոլ ԿՐ Բայց միթէ դուֆբ պիտի կռուի®ս վաղը։
չէր , որքան միւսներ ո ւնը : Թխադէմ էին՛ րոլորը , Ե^ս * - • է Հարկէ • իսկ թէ որո®ւ դէմ եւ
բայց կ ո բովի ել քաջ * անոնց երակ եվ՛ ուն՝ մ էջ կը Կը տեսնէ®ո այն բոցը, կը Հարցնէ յաղ - ին չո® ւ Համար , ատ ալ իմ դիանալիք բանս ԷՀ ՝
Հոսէր Հայկական արիւնը : Հայերէ կազմուած սօ՝–՝ թւսնւգամ զինուո բ մը իր եր ի տաս արդ բն կեր ա կ– Այգ միջոցին թմբուկները զարնուեցան , ,ը(եթ^
ր ա դուն դն էր ասիկա • ան գ իրք է բ գր աւ ած Ե ո լ<–< ցիք , որ խոր ունկ մ տ ահ մ ունքի մ էջ Ր^^գմ ած՝ րիքը ՚իեըՀացաւ եւ բանակը խոր քուն՛ մտա՛ւ : Ա*ի֊
սուֆ ոստիկան՛ի ա Հ կողմը եւ արար Հրոսակներու լուռ կը նայի Հեսո ւն երեւց ող բ ոց ին : այնւ սլաՀակները ա՛րթուն կը Հսկէին ամէ\ն\ կողմ,
Հետ միա սին եկած էբ պա շա ր ե լո ւ կապո յտ րեր\–՝ ՚— Հա, կը տեսնեմ • ի^նչ բան է այդ : իսկ Հեռուն դեռ կը ծխար Հայոց զի՚֊գՐէ մինչ բա
դը ։ Ան 1լ ուղէբ կալանաւորել Հայոց թագաւորը ( Զէ^ս գիտեր* որ այնտեղ գիլզ կ՝այբի։
դերի առնել զայն՛ : ինչո^ւ, ի՚^՚նչ էր պ աա ա Հ ա՛ծ , նակի խաբոյկնեբը կը մարէին։ ՀեազՀետէ ։
եւ ինչո^ւ Հայը Հայուն գէմ՛ էը զինուած X Ասիկա — Ւ՞նլ գՒգ 1
արդէն՛ զին ոլորներուն գիտնալիք բանը չէր* Հրա - ՀայոՑ գի՚֊ղ * Այեամպ երկնակամարին վրայ երեսային
մայուած էր անոնց կռուիլ Հայոց թագաւորին Եւ ոռվ են այրողն եր ը ; փա յլուն աստղե ր՛ը * գա բն՛անա յ ին մեղմ զեփիւռը
դէմ եւ պիյոի կռուէին՛։ Անոնցմէ շաաե բ ը կը զգա՛" ի Հարկէ Եուսուֆի Հրոսակն էրը . այնտեղ շո լելով կ՚անցնէր կապո յտ բերդի պարիսպներուն
ոտքի տակ
յին իրենց արարքին վատութիւնը, բայց կը լռէ– Հիմա կը ջարդեն–, կը կողոպտեն , վրայէս Տ կարծես կը Համբուվւէր ղանոնք, իբ կա
կ՛առնեն ամէն սրբութիւն՛ իսկ սորատի կոյսերէն րօտը կ՚առնէր եւ կը Հեռանար ։
ու Հսղրսներէն ոմանք կը սպաննեն , ոմանք կՏառեո* (2)
Fonds A.R.A.M
ԹՈՒՐՔԻԱ Այսօր , ինչպէս վերջին պատերազմի ֊էք"* ՍԳԱՄԵԱԿ ՈՋ Թէ ՍԳԱՏՕՆ ԿԱՄ ՍԳԱՀԱՆԴԷՍ
թացքին , Թուրքիա
կը զինուի՝ իր ա պա Հ ո վ ո լ ֊
թեան Համար, միշտ խուսավւելով պատերազմ՛է :
ՄՈՍԿՈԻԱ ԵՒ ԱՆԳԱՐԱ ՊԻՏԻ ՀԱՄԱՁԳԱարՅելՆի Իչ էԴմեղադրել Ան դա բան , որովՀեաեւ
այդ Անցեալ՛–օվ։, գիաակից բարեկամ մը Հարցոլց
քաղաքա կան ո ւթիւնը չղինեալ չէզոքութեան՝^ քա– ինծի թէ՝ ճիթշդ է սգատօ՚ն կամ սգա Հան գէս .ըսել
ՒսՄՐ •— Պոլսո յ ֆրանսերէն « ի ս թան պուլ » զա քա կաղ՛՛ութ՜իւն մը& է յ որ ընդո ւն ելի է բոլոր Ապրիլեան Եզեււնին առիթով կատարուած սուգի
շա Հակի ց\1 եր ո ւ>1 կ ո զմէ ՝ մաս ն աւո բա բար նեղուց :
օրաթերթը 28 Ապրիլի թխով կը Հրատարակէ Ան– Համաիսմրումներուֆ
գարայի իր թղթակցին երկար մէկ յօդուածը ներու Հարցին մէՀ ։ Պատասխա ես անշուշտ ժխտական հ՛էք*– ՚ Տ"ն
թոլրքեւսովիէթ փոխ յարա բեբութես/եց մասին : Թուրքիա խորապէո կը զգուշանա յ Հիւսիսի կամ ՀԳսնգէս՝ կր նշանակեն ցնծութիւ՛ն , ուր ա -
Կ՚ամփոփենք Հիմնական մասերը. իր դրացիէն : Բայց եթէ կարենայ իր չէղոքո ւթ ի ւ> խութ իւն , վւառարան ութիւն : Մ ինւչդեռ սուդ մը՝
« Բիչ է թիլը անոնց , որոնք կ՛ենթադրեն ՚֊ը ապահովել յ ա ռ.ա Հի կա՝յ> ին , պատճառ մը չեմ չառնուիր , տօ,, մբ չէ , ցնծութիւն , Հաեդիյւու–՛
թէ Մոսկոլա պիտի զօրացնէ իր ճւԼ^-ւմը Թուր ՜ աԽձ֊եր որ ան ոեւէ առարկութիւն ունենա յ քՇվի– ՛թիւն չէ։ Ա-լդն՛ ինքնին տխրութիւն ըսել է՝ Սու՛
քէոյ ՎՐայ > -«• –֊յնիս-ե– պիտի –փորձէ– աՀւս-եկել գր մը Հնարուէ լ~Հգւր՝ի յիշատակդ ւթիւնը զաւ
քռւթիւնը՜՜Հ՜իմ դա՛րձնելու իր միջազգային քաղա =• յ ատ կան շող արա՛րողութիւն մրի, է % Կ՚ըսենք թագ,
զայն՛, Ը&գՀակառակն՝ , մ եծամասն՚ո ւթիւն կը կազ քականութեան : Արդարեւ, կը Հաւատամ Հաստա ման տ բա ր ո ղո ւթ ի ւն , սուգի արարողութիւն ւԶենք
մեն անոԱ՚ք֊ որ կը սպասեն Հբա րե կամական» կա տապէս , թէ Թուրքիոյ չէզոքոլթիւնղը դոՀացուցիչ ըսեր սուգի ցնծ՜ութիւնէ կամ թաղման։ ուրախական
պերու վերաՀաստատումին : լա հում մը կրնայ ընծայել նեղուցներու Հարցին , տօն՛ ւ
Համաձայն,՛ այս վերջիններուն , քհուսիա դո - եւ թէ Թուրքիա՝ պիտի չմերժէ ՚ոեւէ ՚ն՚ո^թ լուծ՛ում Ուրեմն, սդատօն ել սգաՀանդԷս բառերը սրր
արեւ*՛
Հ աց՚ո ւմ պիտ ի գտ՚ն է, եթէ %՚թ՝ո լրքիա դադը ի գա ո - որ պ իտ ի մեղմացնէ այս Հ արց ին շուրջ ստեղ՜ խալ որակում մըն են ամէն տարի մեր կատարած
մ տեան պետ ութ ի ւն\֊ ֊եր ու. Համ ար ամ ր ո ո մր ծուած անՀամ ա ձ այն ո ւթ ի ւն. ը , պայ մ ան՛աւ. ՚ որ Համազգային սուգի Հրապարակային խմբումնե -
նա լէ եւ. չչէզոքանար % լուծման այդ եղան՛ակը Ան գար ան գլուխ գլխի ա ֊ ր ո ւ ՛և , կամ ըն ա ան ե կան ու ան՚Հատական սուդի յի—
Կտրելէ® է այգպէսի չչէղոքացումֆ մր : ոա\ ձին չձգէ Մ՚ոսկուայի Հետ$> ։ շատակութեան Համար հ
Անգա՛ր այի թէ ար տ ա ս աՀ մանի մ ԷՀ, շատեր Ռուսիոյ Համար շատ գի՛՜րին է Հրաժարիլ Ես կ՝ առաջարկեմ ՍԳԱՄԵԱԿ բառը, որ. կը
կչշ Հաւատան այգ բանին՝; Օրին ակի Համար՛*, Տու–1՝ Թուրքիոյ արեւելեանէ, նաՀանգներու մասին իբ նշանակէ սուդի աարեդարձ՚ւ Ու շատ պա աշտճո
\>. ա սաւսնի նախկին արտաքին– նախարար Արկիր" ֊ ներկայացուցած պա Հ անէՀյ* ե բ էն ։Ա իւս կողմէ , սա՛ յ՛ / /. կը բովան՛դակէ ՚ սուդի տարեդարձի յիշաաա
փուլօ Հ<,Պուրս էժիփսիէն» թերթին մէՀ կր գրէր՝ կայն , չատ դմա. ար է Հրաժարիլ ՚էլէղուցներու Հա կ ութ իլն , սուգի տարեկան ֊ արարողութ՛իւն ի–
•վերջերս . ւաքական պաշտպանութեան առաջարկէն : Արդ * մա՚ստսերը , ըլլայ Համազգային՛ , ըլլայ ըն՚աանե -
—- « Թուրքիա Ուոշինկթընի օժանդակս ւթ իւ–< այսպիսի ոեւէ պաՀան Հ կամ ա ււաՀսւվ կ ՝ ան խո». - կան :
նլւ խնդրեց , իր տնտեսական եւ զին ո լ որա կան\ պա սաւիելի կերպով պիտի բախի Թուրքիոյ վճռականէ Այսպէս , պիտի ըսենք «Ապրիլեան Եղեռնի
ո ե՛ռդ, ի ս ո ւթե ահ : մաՀ -
կաս ւ որք լրացնելու Համար Հ Եւ Թուրքիա գիտէ , 32րգ սգամեակ» , կամ այսինչի «եզերական՛
թէ տ յ դ օմանգակութիլնր ընծա յելէ վերՀ՝ ԱմԽ" Ընգոլնինք պաՀ մբ, թէ էհ ո ւ ս իա կը Հրաժարի ուան երկրորդ սգամեակին »՚՛
ր ի կա յան՛ձնէ առո Լ պիտ ի րլլա յ նաեւ զինուորական Թոլրքիոյ կողմէ անրն՚դւււնելի նկատուած բոլոր
օժանդակութեան մր , ՛երր Թուրքիա յարձակում Որով, կը խն՚ղրուի բոլոր թե,րթերէ\ն, եւ խմ–
կրէ : Թուրքիս յ ընծայուած ա յ գ օժանդակս լթիլ– սրսՀանջւ երէն Հ Այդ պարադային , ի^նչ կրնայ ա– րակցութիւններէ՚ն որ , եթէ բանաւոր ու ճիշգդտ֊
նը վտոխադագձ պարտաւորութեանց տակ չի դներ ռաՀավ-կել անոր : Վերանորոգումը բարեկամու՝ա՝ նեն իմ կողմէ յօրինուած այս ՍԳԱՄԵԱԿ բառը,
Ան գար ան ։ թ եան եւ ոչ յարձակս զական նախկին դաշինքին , գոր՛՛ծածութեան դնեԱ ասկէ ետքը փոխան սգատօ–
որ գրապէս չպիտի չէզոքացնէի Թուրքիան ," Գո լ – նի կամ սղաՀանդէսի , որք ճիշդ չեն,նոյնիսկ ա֊
ոիոյ եւ Ամերիկայի միՀեւ պատերազմի մլՓ պա Պ՛ նարգակտնւ կը դարձնեն, սուգը:
Թա֊րքիոք Փարիզ
րագային ֊; իսկ այգ պիտի նշանակէ ՚ ՋԻԹՈԻՆԻ
, զորս
Զանգեղս ւր ՚Վա\ը ՛արաղ ճանտպարՀն էր , որ. . թա՝֊ա ^ բւսմաւրում ը այն առաւե լ ո ւթ իւններէն օժան ԽՄՔ • Այս մասին ժամանակին Բարդէն կա֊
թար ժողովոկրղեերի միՀուԼ ել աՀակց ո ւթե ամ ր կը կ՚ըն՛ծայէ իրեն Ամերիկայի զինուորական մ ըն ալ թոգիկոսն ալ դրած է Աիօն՛ ամսագրին՝ մէջ%
տանէր գէպի Բագու , առանց ընդդիմութեան : դակութիւնը : Ուբեմ\Լճ այսպիսի լուծում Այս տեսակէտը. արձաճ֊ադրելով Հանդերձ ,
Շ ուտով Տաճիկները արդէն կը միացնեն , կաբելի չէ սպասել ։ դիտել կուտանք թէ սգամեակը %'ոյնպէս ճիշդ չէ ,
Կէն-Հ Մ անազկերտ , եւ կարին Ա անա զկերտ Պայտ*–՝ Այնպէս կ՚երեւի, թէ Ամերիկայի Հ աւան ու - քանի որ՛– կր նշանակէ սուգի տարի , ամբողջ տա
զիա երկաթուղագիծը փսկ պատերազմի գէպքում թեամբ միայն կարելի կը դառնայ Թուրքիոյ չէ– բի մը Հ Կը սպասենք մասնագէտն՛երու կարծիքին :
տաճկական մի քա\1ի թնդանօթներ վերՀ կը դնեն ւլոքացումր , այն ալ եթէ Ամերիկա Հաւա՛ստէ որ
Երեւան Լենինական, երկաթուղա՛գծի , եւ Պա յա -, թոլրքեւռուս ոչ յարձակ ո ղա կան– գաշինքի կնքու»՝
զիա &աՀթախտ գՕ^ով կը բռն՛են \,ախիՀեւան Զան– ^^"էՒ^լ "ք.է"՚Ւ ՛նուազեցնէ այն օժանդա՚կութենէն ՊԱՏԱԱԽԱՆՆԵՐԸ— 1. ֊ Լէ»թրր
գեզուր Վա\րաբւս ղ ք-ագոլ ճան ապար Հ\ը , եւ Զուլ — եւ Համակբութենէն ^ զորս Ամերիկա ^րն&այէ Տարպի , Տիէլ, Աբքընսօ :
ֆա Ալէաթ Բ ադոլ երկտթուգագիծը , եւ կը փշրեն՛ Թուրքիոյ ։ 2.."—• իմաստութիւնը :
Աովետների ռազմական, ոյժը, Բագո լի ն՛ավթային Ամ՚եվէիկա դիտաւորութիւն՛՛ չունի Թուրքիան 3. Ուիլեըմ Աարռյեան :
արտադրութիմկր : Եւ երր մէկը ան դր՛ա դա ոձ1ւ՛ո ւմ Իրր խարիսխ գործածէ լու ընգգէմ քիուսիո յ , պա*՛ 4.֊ Աթէնլի Պոլտուէնի %
է ա քո իրո զութ ի լեներ՛ի վրայ, կը սար՛սափի ա՛քն, տերտգմի մը Հ աւան ա կան՛ո ւթեան. պարադային ; 5.– Ա • Տաւարշ Ա իսաքեան , Բ՛ քիուբէնԶար–
վտանգից, որ պիտի գար մեր գլխին, եթէ իրա յՄ * ՆաՀանդներու նպատակն է թրքական բանակը գաբ եան եւ Ա արգիս Աինասեան :
գործուէր գերման տաճիկ, 1942 43/՛, Համաձայ– զօրացնել, պաշտպանէ լու Համար Մ իջ/էն Արեւել 6. Հասարակածին վրայ :
նոլթիւնր։ Եւ ի տես այս ակնյայտնի ճշմարտու - քի Քարիլղի ճամբան՛: Արդ , չէզոք Թուրքիա մը 7. Մակբայ :
թիւնն՚երի , մարգ իսկապէս զարմ՛անում է բ՚ոլշեւ– եւս կրնայ այդ ճամբան՛ պաշտպանել , ինչպէս 8. կետը եւ վւէնկուինը :
ւիկ քաղաքական լլթամաների վրայ , որո՛նք գեռ պա շա պանէ ց վեր^ին^ պատերազմի Ր^ձ^աՏքք1^՝յձ՝ ։ 9. Երկաթագործ , ջրամբար , Հլուս արան :
՛եւս ի ղօրաւ են պաՀում նախկին բթամիտ քաղա քհուսերնւ ալ կչնան ընւդունիլ այսպիսի լուծում 10.֊ ֊ Հարիւր։ 11.— 1909/5,։
քական վարքագծերը, որոնք Ապառնում են մեր ել մը, որովՀետել չչէզոքացուածի Թուրքիա մը 12. Հիոբժ ՚Բլէմանսօ :
իրենց գոյութեան Հիմունքներին : 1 3. Թամըս 1շտիսը\նւ :
այլեւս վտանգ չի կազմելէ Պաքուի քսղրիւղին ՀԱԲ՛՛ 14.— 1953/«5,։ 15.— Երեք ՚.
(Մն՛ացեալը յաջորդով) մար։ Հետեւաբար , Ամերիկա եւ Ռուս իա կրնան 16.– Գերմանիա եւ (հուսիա
ՍԱՀԱԿ ԶԹԶԵԱՆ շաՀ ունենալ թվւքական չէզոքս ւթեան մէջ ի : 17.— Ո չ
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ ին. . կը վախնային* իրենց իշխան՛ Գագիկէն , որուն ւանդեն՛, մնացածներն ալ կը շղթայեն՛ ու դերի կը
Հ ր ամ անա տա բոլթեան տակ կը դտնո լէ ին : վարեն ։ Վաղը եթէ , Աստուած մի արասցէ , առ «•»
Ար դար եւ , Աբծբունէաց իշխան՚Գագիկի ղօրա՛–, նուի բերդը , նո յն– վիճա՛կին կը Հասնի ան ալ ։
Ատ հՐԿԱԹԸ զ ուձէգը յաջորդ առտունւ պիտի կռուէր ու դերէ ր - Իսկ Հայոց թագաւո^րը *. •;
Հայոց թագաւոր յ։ • բայց որս՝ լ Համար • ի Հարկէ Հայոց թագաւոր ը. . . ԷՀ , ան՛որ արեան
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Ե ուս ուֆ սպարապետին ։ իսկ թէ ին չո^վ կը վար– վաղուց է կար՛օտ Եուսուֆը :
ձատբէր ամիրան Հայու այգ գա ւաճ աԱո ւթ ի ւն ը , իսկ մենք պէտք է որ կռուինք մեր թագա
կախուած էբ անոր վեՀ անձնոլթենէն • **: ւոր ի^ն դէմ ;
Ա՛ ՄԱՍ Լուռ ու անխօս կբ ճաշէին՛ Հայ զինուորնեբը, Այո, Հապա ինչո^ւ եկած ենք այստեղ ։
Գրեց՝ ԲԱԳՐԱՏ
ԱՅՎԱԶԵԱՆՑ սպանելով մ իւս օրուան ճակատամ արտին ; զ կած ենք ոք մեր արիւնը թափենք եւ բռնելով Ա մ–
Այդ միջոցին Հեռաւո ր լեռն ե բու վրայ լո յս մբ բատը՝ յանձն՚ենք Եուսուֆին ;
ծագեցաւ, ՀետզՀ՚ետէ աւելի փա լյույն՛ կը դառ - ՚հաւիթ , ի սէր Աստուծոյ, ըսէ, թեչո** ւ
Բայց թողունք այս գերիները եւ անցնինք ու՜ նար ան–, կազմ ելով տեսակ մը բոց եզէն/ փունջ՝ մենք պէտք է պատերազմ թեք Հայոց թագաւորին
րիշ բանակ մ՛ը, որ գիրք էր բռնած կապոյտ բեր՛–՛ գիշե\։րա՚յին մթութեա՛ն մէջ։ ՀբգէԲՀ է թէ խա դէմ։
գի աջակողմը։ Հոն՛ ալ շարուած էին էիըաններ, լ՛ ո յկ՝ ա յս բոցը՝ Հ եռալո բ լեռնեբուն վրայ * ինչ — Արս, ,ա ա ի կա քու գիաս^աէէք րանդ չէ*
Հոն՛ ալ կը վառէին խարոյկնեը . սակայն այդ բա քան աՀտբկու է ա\Լ , եւ ինչպէս կբ ծաւալի քիչ առ դուն սլ ար ա աւ ո ը ես Հնազանդի լ մ եծիգ • ինչ որ
նակին ղինուորները բոլորովին, ուրիշ տպաւոր ու– քիլ •• կը Հրամայեն քեզի , պիտի կատարես առաւ.ց բա–
Կը ցաւովութիւն ուզելու I
թիւն կը ձգէին ։ նային՝ Հ ա ք կա կան զօրագունդի զինուորն ե֊,
րր գէ՛զի կնճռոտին ան՛ոնց երես
Անոնց գէմքը այնքան՛ վայրենի եւ աՀտբկու ները ։ ա յ գ ՐՈսՐէ –ոլ ԿՐ Բայց միթէ դուֆբ պիտի կռուի®ս վաղը։
չէր , որքան միւսներ ո ւնը : Թխադէմ էին՛ րոլորը , Ե^ս * - • է Հարկէ • իսկ թէ որո®ւ դէմ եւ
բայց կ ո բովի ել քաջ * անոնց երակ եվ՛ ուն՝ մ էջ կը Կը տեսնէ®ո այն բոցը, կը Հարցնէ յաղ - ին չո® ւ Համար , ատ ալ իմ դիանալիք բանս ԷՀ ՝
Հոսէր Հայկական արիւնը : Հայերէ կազմուած սօ՝–՝ թւսնւգամ զինուո բ մը իր եր ի տաս արդ բն կեր ա կ– Այգ միջոցին թմբուկները զարնուեցան , ,ը(եթ^
ր ա դուն դն էր ասիկա • ան գ իրք է բ գր աւ ած Ե ո լ<–< ցիք , որ խոր ունկ մ տ ահ մ ունքի մ էջ Ր^^գմ ած՝ րիքը ՚իեըՀացաւ եւ բանակը խոր քուն՛ մտա՛ւ : Ա*ի֊
սուֆ ոստիկան՛ի ա Հ կողմը եւ արար Հրոսակներու լուռ կը նայի Հեսո ւն երեւց ող բ ոց ին : այնւ սլաՀակները ա՛րթուն կը Հսկէին ամէ\ն\ կողմ,
Հետ միա սին եկած էբ պա շա ր ե լո ւ կապո յտ րեր\–՝ ՚— Հա, կը տեսնեմ • ի^նչ բան է այդ : իսկ Հեռուն դեռ կը ծխար Հայոց զի՚֊գՐէ մինչ բա
դը ։ Ան 1լ ուղէբ կալանաւորել Հայոց թագաւորը ( Զէ^ս գիտեր* որ այնտեղ գիլզ կ՝այբի։
դերի առնել զայն՛ : ինչո^ւ, ի՚^՚նչ էր պ աա ա Հ ա՛ծ , նակի խաբոյկնեբը կը մարէին։ ՀեազՀետէ ։
եւ ինչո^ւ Հայը Հայուն գէմ՛ էը զինուած X Ասիկա — Ւ՞նլ գՒգ 1
արդէն՛ զին ոլորներուն գիտնալիք բանը չէր* Հրա - ՀայոՑ գի՚֊ղ * Այեամպ երկնակամարին վրայ երեսային
մայուած էր անոնց կռուիլ Հայոց թագաւորին Եւ ոռվ են այրողն եր ը ; փա յլուն աստղե ր՛ը * գա բն՛անա յ ին մեղմ զեփիւռը
դէմ եւ պիյոի կռուէին՛։ Անոնցմէ շաաե բ ը կը զգա՛" ի Հարկէ Եուսուֆի Հրոսակն էրը . այնտեղ շո լելով կ՚անցնէր կապո յտ բերդի պարիսպներուն
ոտքի տակ
յին իրենց արարքին վատութիւնը, բայց կը լռէ– Հիմա կը ջարդեն–, կը կողոպտեն , վրայէս Տ կարծես կը Համբուվւէր ղանոնք, իբ կա
կ՛առնեն ամէն սրբութիւն՛ իսկ սորատի կոյսերէն րօտը կ՚առնէր եւ կը Հեռանար ։
ու Հսղրսներէն ոմանք կը սպաննեն , ոմանք կՏառեո* (2)
Fonds A.R.A.M
