Page 172 - ARM_19-1948_01
P. 172
ճ ձ 0՛ &, 4

Մ ե ծ «ՈԳԻՆ - ԿԱՆՏԻ ՍՓԻՒՌՔԻ «Ա8 ԳՐԱԿԱՆՈԻԹեԱՆ Դժուար րայց Աախըճտաևւի

Ո ի Ղ ԻՆ ճաԱթաԱ

1*3*է ՈՐ էԿ$Հա*՝ Ժ&Լբըֆ™^*<Կ#*ն ՚սչի&ք–*՛֊

կայթիւնը; իր գի լան ագիաա կան եւ ղինոլռրա^

կան Հնաբամտաւթիւնֆեբով^ գլուխ Հանեց Հասա, Բժ– Ե • ԽԱթԱՆԱՍԵԱՆԻ էցՕՍ֊ՐԸ իմ՛աստ չկայ կեանքի մէչ^ եթէ ւնա աղատ չէ

քակ մար գաս պան մը , խելագար կամ ապուշ : Աբ ա ա ս աՀ մ ա ն ի Հայ գրականութիւնը ^ ա յԷ ամուլ է միտքը եթէ կաշկանդուած է : ^աՀ՚իք ,

Ոչ եւս է ՄաՀաթմա կանաին - « Մ եհ՜ Հո. թէ ձեւով ել թէ իսոբքովգ մեծապէս տարբեր է, կեղեիք, դաւա գր ո ւլս ի ւն սրանք ես լւռւն ո ւթեան

գիւ՛» , խորՀրդանշանբ Հնգկասաանէ ազատագրա֊ սակայն, ւի ր ապրումներով եւ Հոգեբա՛նութիւն՛ով։ պտուղները։ ՚իանի քանիսներ բոձւեցին դժ՛ուարի՝.

կան պայքարին յյլ մանաւանդ տ\նոր գաբ ւ Բնական է ա յս յ •որովՀետեւ մէկբ բԼաշխարՀիկ է, Հճանապա րՀ բ ա ղա տ ո ւթ ե ա\ս՝ Հասնելու Հ ամար ,

իմաստութեան : իսկ մ իւս բ տաբաշխաբՀ իկ , ՛որովՀետեւ ենթա­ քա\^ի քան բսներ ն եռակ ա յ դ ճահապար Հի վ ք՚ա յ ։

Կ,ո ճկուած մա բգիկ » ինյցնա Հ աւան՝ բան գէտն եր կա յ է բազմ աթիլ ել բաղմ ա ա Լ սակ ազդեցութիւն– Բոլորն է լ ունեցել ես գիաակրց մակ, յա\նուն

կբ ծիծաղէին տ երբ մեր ժամանածներու մեծ ներու : ա էլա ա՛ո լէք եան ^ յանուս Հայրենիքբ ; Անդամ կեն­

մարգարէն՝ ծոմ կը պաՀէր պարբերաբար իբրեւ ինձմէ առա^ իտօսոգ– երբ խռվ՛ացան ^ա՝^3է դանիներ ն ո լ բո յսերբ օժ՛ աո ւած՜ եւ՛ աղատ ութ եա՛
բացատրելու այս
բողոք այս կամ այն չարիքին, բռնութեան, բար­ մէշ^, տեսական տուեալներով տենչով ;

բարոսութեան գէմ ; զար տ ո ւ գոլթի լ\ն բ Հ ՚իեռ քանիսն է լ պիտի ւլոՀուին դժուար՛ Հ

Անոնք արգաՀատանքի խօսքեր կ՚արտասանէ­ գիտնւ բանա ւթեան չժ աթւ.> է գաղտնիքի ւիբայ :

ին , երբ Հնդկաստան՛ի բմբոստ ագին իր տխեղծ իմ կարծէի քով խնգիրբ գործնական իմաստ Անշուշտ միշավա յր բ է՚ռէագըոո էէ Հ*՜ա վԲԼա.1

մարմնով կբ ցցուէր օտար տիրապետութեանն– ունի ւ Հարցբ լոկ Հայ Գ\չտզին եւ գրականութեան փոխել մտքլ. բւի^ացքբ եւ մարգբ առղաէս իր կամ­

գէմ։ Կամ, իլիկը ձեռքը, կտաւ կբ Հիւսէր ; ապագան չէ % Այսպիսի առանձնացում մ եզ պիտի քից կբ յտրմ արուի գոյավյհճազր ՝*ետ , ա^գամ ա–

Եւ սակայն, այս ճգնաւորը– իբ ՛գոյութեամբ , ՚^՚Լէէ1՛ Գ%>"1է չվ՚ռթ » ժամավաճառութիւն։.՛, մվ-նչեւ ււա՚նց ե էլա ա ե լո ւ տեղի ուեե ցաֆ– ւիոփո խութիւնը

իր Հմայքով շատ աւերի խոր՝ մտաՀագութիւն^ կը իսկ կորուստ : Հա յ գբոգը, Գրակաւ, ութիւնբ եւ լինի դրական թէ բա ց ա ս ա կա ե \ի՝ւ1 աստով ։

պատճառէ ր բրիտանական աշխ ար Հա կա լութ եան , մշակ ո յթը ա յ՝նքտէն– սերտօբէն զօդուած են արտա– Եր բ կը վ*"բ*ձես յետ դարձ\ն ել միտքդ , անց­

քան կազմակերպուած բանակ մբ ։ .սաՀմանի Հայութեան Հայապահպանման Հետ , ՛որ­ եալն՛ ու ՛ներկան բաղդատելու^ կր գա ոն ս երկուսի

Տարիներ ով Հետապնդեցին՛ զինք անխնայ ։ այս վեր ^նին անտեսում բ մեղ օդին մէ^ առկա իս կբ տա ր բերաւթ իւնբ կյուղես գատաւոբբ դառնալ ;

Պարբերաբար կբ խափանէ ին իր գործուն է ո ւթ ի լ– թողու : *§բնւ ՜՛ն լ երբ անցեալբ ծանօիէ է , Ա անա -

նը , բանա է բանա քշելով։ \,այն\իսկ ծան րագոյւ Արա մ ԱաՀակեա\Լ\ ապշան՛քով, բայց Հիացու­ ւանդ այդ շր^ա\՝ի փոբձուլժր լեների բ ո վ ո վ մե­
պատիժն սպա ան ալով :
մով յա յտնեց ա յն ծաւալուն ըն թ ե բ ց ա ս\իր ո ւթ ի Լ– ծացած ։

Ատեն մբ կբ խորՀ է ին՛ աքս ո բե լ , գերագո յե նբ ( որ կբ ն կա սէ ո լի Արաբներու քո վ ամենուր , Փոքր չէ Համրանքբ այն ստբուկներ\ին ոորրոն՛ք
Հ՛ա բո ւած բ ա ալո Լ Համ աբ իր սա եղծ՜ ած շար մ ո ւ
մին, որ կ՚աճէր ան՚բնգՀաա , ինչպէս անգամ գնացքներու մ է ^ ։ Այգ ապշանքբ արդիւնք յ ար մ ա րա ւե լո վ պա յմ ա ն\ներ\ին անգամ կբ վւառա–
փրփրադէզ
է մեր ան՛ի ր աղե կութ եա\^1: Ա ենք անտեղեակ ենք, բանես բռնաւորէն ։

աԺՔ ^ ԼՀ ՚՛ որ վեր^յրն՛ երեսուն տարուայ մէ^ ի^ձ ^*սհ.աձաՔաձԼ ՝Բիչ չե^ «աբտօն՚Լաը» ստբոլկւերբ որո՛նք ի–

Բ՛ոլոր կա շկ ան գո ւմն եբ\ն ու սպա ո •7 ալիքն երբ յառա^գիմո ւթիւն կատարած է Ե գի պա ո ս բ ; Հ ը ֊ րենց բա գգտ կի ց ս եր ի\ն գոյ-ծի կը ս՝ դեն ( նրաւց մ ը–

անսան ապա րդիլԽ : Բար՛ոյական ճնշումն–եբն ալ պարտ եւ փառաւորուած կը զգաճ–ք Հա յաստանի կան՚ներ ի գերագո յն ուժը ա րժկքր վերածելու ,

փր կնոՀլ կամ գաւկին բանա ար կութ1իւնբ եւ ուրիշ Հանօ րինակ» ն ո լաճ ո ւմ նե րով , բա յց կ անգ ի տ «#> տ ի բո ^ ժ՜ պրան եր ին ար ժ ա֊ ա\ւալո Լ Համ ար ։

բռնութիմններ մազաչափ չազդեցին իր կո բո­ նանք ա յ\–\ մշակութա յին՝ ոստում ներ բ , որ տեղի Լյա կայն քիչ չե^ բմբոստ ոգիներ Ա որոնք ,յձւտ֊

վին վրայ։ կ՚ունենան մեր քթին տակ աբաբակա– աշխար Հի րեցին դժուարէն ճաԼապաբՀբ աիբոշ լուծբ շաա–

Այն ա սա ի ճա՛հ որ՝ ^ բրիտանացի փոխարքանե­ մէ^, յատկապէս է)դիպտ՚ոս ; Ա ենք անտեղեակ նելո լ կամար , թէեւ շատս րբ մ եռան վաղաժամ

րը Հարկադրուեցան բռնել միակ բանաւոր ճամ­ ենք , որ « է լ ԱՀ,է ամ՝^ օրաթերթի օրական սպառու­ առանց տեսԽելո լ ի բե*– ց մ արտն չում ների ալ. դիւն–

բան , բանակցիլ ել ելք մբ գանել ; մը Հասած է քառորդ մդ.լիոնի ^ «^հ Ա ասրի^ինբ՝ քբ, բայց շատեր գնացիս Հետոյն շաւրղուէ մինչեւ որ

Եր վար գա պեա ո ւթի ւնն Էր, բւմնոլթեամբ ինբ Հարիւր Հազարի : ՋգիտԽ ք , որ արաբական տապալուձէ՝ գոռող բռսապետ֊ո լԼժիւնբ ։

չգիմագրե լ բոձե ութեան : «Ա ի կ "՛Լ Հակառակ չա­ թարգմ ան ա կան գր ա կան ո ւթ ի ւն բ ա յնքան Հարս­ Ինչու մեռաւ ՛Ատ րենց ը նա էո ՚֊զեց թխել ,

՛ր ՚/^՛» , ինչպէս կը ՛քարոզէր՛ միւս աշխարՀաՀռչակ տացեր է , ո բ բացի գեղաարո ո ւե ս տ ա կ ա գլուխ ծեփն լ բանաստեղծ ութ իւ ն^ եր իմաստուն՝ Ա տալի֊

իմ աստ ո ւնբ , $՝ո լսթո յ * գործ ոցնեբէն ճ՚ո խ մ ատ ենա գա բանն եվ. բ լեցուձն էձն նի եւկեղծ սոցիալրղմ ի մասին , նա չո ւզեց Հա\֊~՝գ–

Հ՚նգ կա սա անի անկ եղծ բար եկ ամ ն եր ուն Հ ա– դիա ա կաւ՝ Հ ո դե բա ն տ կան՛ եւ իմ ասաաս) )չ.րակաւ ց՚՚ել էի՛ր \եեվ.քիա կրազբ, դետնին արորել Էր բն՛ա­
եր. կե րով :
մար իսկ) մ ամ անա կա վրէպ քարող մրն էր այւշ ։Ա*. կան ձիրքը , ՍքաԷւն՚ե ժամա՚ակաւոբ ւէառքի եւ

նոնք ալ Հուժկու մ աբաակո չի մ բ կր ս պա ս է ին , Ա՝ ենք ա՝ - ՛է՛ ե ղե ա կ ենք Հ ար Ե զի պտոսի գպրոց– իմ՛աստուն նոր կամա յա կա*,՝ո ւթ ի ւեն ե ր ի Համ աբ ,

խորտակելու Համար օտար՛ լուծ՛ը, որ մօտաւորա– ներռւ թիւ՚ը տաս՛ ՛ա պա ա կո լած է : Ար քաս շատ չդաւաճանեց իր «անուշ Ավ^այ-ատբ^ , ղոՀ գնաց

սլէս երկու Հ ա րի ւր տարի է ի վեր կր քամ էր երկ­ Դպըոց , այնքան գրագիտութիւն % բնթերցասիրու– բո^Աակալի կրքեր\րն բայց արժանացաւ Համ1 ազգա­

րին երակն երբ ։ թէԼձն , Հետաքրքրութիւն գէպի տպագիր խօսՔԸ 1 յին սուգի. ; Օատեբից մ՛էկէն՛ Էր լռիկ ու մն՝Էիկ,

Որքան՛ շատ սպառում գիրքեվ.՝ու , այնքան՛ շատ ՝* ամ ՛ե սա ու աղնիւ , բայց անվախ ^ վտա*~դննբ ու

իբտկանո ւթիւնբ Հաստատեց թէ կա՚՚֊՚տին շատ Հ ր տ տ ա ր տ կո ւթ ի ւն : Կբ ա ե ս ենք ,ո ր րԱ թ ե բց ա ս ի - բռնութիւն ար Կամ ար Հաղ Լեւոն իարամեանբ, որ

ալերի խորաթափանց , սրատես եւ յեզավւոխա– րոլթիւձ-բ կենդանի ապացոյցն է արաբական մշա­ քշուեց Սկբիր եւ ղոՀ գնաց ա՛նյայտ դաշոյնի մէկ

կան միտք մբն էր , քան կ1 ենթադրէին* : կ՛ո՛յթի վերածնունդին։ Այս արդէն ապսպրանք չէ) Հարուածի..՛։ Ա՛էկս.՛ էր Եդիշէ ՚Ւիլոեաւ.՚ը , բռնու­

Ալպիոն թեր եւս այնքանն՝ դիւրաւ տեգի չտար, ա յլ շա ր ժ ո ւն՝ կե ա\նքբ ի բ բազմադէմ ապբումնե– թեան ոլ՛ ^ի պատ շգտմի ց վար նե տ ե ց\ի ն ^ ^էռՑՑ է

եթէ իր ուժին գէմ ծա ռան այ ին սպառ աղ էն • «ամ֊ ըով •. աղա ատ ւթիւն կոՀելով Տ

բոիսԱ*երյձ իւ ել ա գ ար ու ած » : Գեռ քանի - քանփսներ , ծաղիկ Հասակից նբ–
Փառամոլ է
Կանափն իր աւա ւ գա կան ծ՛ոմ երո վ , իչի՚կ"վ եւ կար-ո^գ ենք ա յս մթնա-լորտբ ստեղծել, ա յ ս վառ ւիրուեցին ազատութեան գործին։

ա յծի \լաք^ով իրապէս անդարմանելի ճեղք մբ ու ստեղ&ագոբծ մթնոլորտբ ւ ԲնաշխարՀէն Հեռու լ՛ ււ I. աւո ր բ %

բա ցաւ բբ ի տ անա կ ան գ ա ղթասլ ե աո ւթե ա ե տւ ր ա ին ենք , ս ւծա\՝ա լու եւ ձո լլո ւելոլ վ տ ա ն ւ/վ. ն ենթա­ ին քև աՀա ւան ո ւթի ւնը եւ փառամո լութ իձն\բ յա­

՚ Ռ ա յ •• Եհ– ի վերՒյ . ՚լիի՚-մէ ղ 1 ՚ ն ^ մ ՚//՛ /՚4/;"՛/ . կայ Գոյութիւն շլնին Հ՛ոծ եւ իսան– տ՛ուկ է ներկայ քիւրտ անտաշ բէգեբին եւ մր^նա–

Լոն՚տ-ոն Հ անգի սա լոր ա պէս լա ՚յտար ա ր եց Հ՝։ դկաս– ւլավաո բաղմհւիժ իւննե ր Արեւելքի մէ^ , մա– գաբեան ա՛նգրագէտ իշխանաւորն երին ։

աա\;փ– բ սւ ղ ւս •, ձ ա կ անկա իս ո ւթիւՏ՛բ ՝• Լ աւանդ Լիբսո^ ՛ան , Ա ո ւր ի ա եւ իրան , ուր Հա/ Ո ւո շինկթ բե ի\և եւ Ո՚ոզվէլթին , Ամ՚կւիկեան քա–

ււագիրներ ր կը հաղորդ են թէ Կ անա ի ի յու­ ս՝լաքր դե ո. կր սա ււգծտգո րծէ կենսանտբոդ աշխոյ– ղաքաց\չ.\ւ. երբ ոչ փառաբանեցին ել ոչ է լ նրանց մէ^

ղարկաւորութեան թափոր իւ մէՓ պատուոյ տեգր ^՚ով, թ կ ե ւ ճիգով եւ տառապանքով ; աստ ուածտյեն իմաստ՛ութիւն գտան* բնգՀակա–

կբ գրաւէ ր Մ եծն Բրի սոսենիս յ առժամ եա յ կոլսւս– իւրաքանչիւր գադոլթ առանձին առանձին ռա կբ առիթ եղած ժամանակ քննադատ՛եցին , բայ$

կայր : պՀաք է կտղւ1 ա1լե րպուի իբրել աղղա յին Տա. եւ ա^՝պէս իրենց վերաբերմունքով գեաՀատեցին

Ին չ աւել\ի պեբճաիսօս վւաս աո ՝ ապա ցուց սՔհ ե ֊ /> ա յնք , իժէ ուժ երո լ խնա յո ղո ւթեան ել թէ ա շիւ ա֊ գեկավարնեբի արժէքր ;

լու Համար ԱաՀաթմային անդիմադրելի ուժբ : ւոա> քի ներդաշնակութեան Համար : Գպրոցն՚եբու

Աք թ լ ւ ը Հասցնել իր գերագո յնիՆ^ կարիքին Հ ա մա - Ան սաՀ ման ազատ ո լ թեան աբ գի լն ք չէ1* եր՛ի -

՛ա բոզական՝ պար տա կան՛ո ւթիւն մբ չէր որ կբ ո։ աւո աս իխսաաԼ : Եղածներ բ բարեկարգել , զաըգա– տա սարդ Ամերիկա յի վիթխար ի առա^գիմ ութ իւ­
մանուկը
կատարէր Լո*։.՚աոնի ներկայացուզիչր , այլ իրա­ ցնել ււ բար.)ճ ի. ացնլե, այնպէս որ Հայ նբ , բարիքների ան սա Հման՛ առա աո ւթիւնը։ ԱռանՅ
պատա­
կան մ՛եծարանք մր : կարօտ չմնայ ննա/սակրթութեան եւ Հայ ստախանովական եւ Հարուածական, ճ՛որտակա՛ն

Հեռագիրբ կբ պատմէ , նոյնպէս , թէ աւելի նիէ–՝ մ իրակալդ դպրոցին,։ իսկ դպրոցէն դուրս

քան մէկ միլիոն սգաւորներ կր Հ ետեւէին գազա­ աւելի Հիմնական , լուրչ ու ա՜ԼՀրաժեշտ աչիւա^ ղովրգականացնI.լու զօրագոյն ազգակ\1.<երէն ՛մէ­

ղին , իրար Հրմ շակելով , զինւորական շղթաՆե ր ր նքներ կան։ Միջոցներ պէտք Հ ստեղծենք սիր– կը : Հապա Հ րատա րա կշա կա՛ն բ : ԱՀա գործեր, ո–
ցնելու կա ՚րգը ,որա1»Հրամեշտ
խորտակելո՛վդ ք իրար կոխոտելով : իսկ շատերն աւ է ոչմիայնոբպէւ րոնց կատաբոլյ՚ին Համար կազմուած է <ք.Համաղ–

կ*ոլղէ՚./.ն կբակբ \1>ետուիլ, երբ կբ բռնկէր րսա– ՚յմ » ա ւթիւն,, այլեւ ամենաապաՀով միջոցն է Գա Տ է^՚^՚ւԼ ՝. "ւԲ ա է ա Ք ունւի Համա/1. արտասաՀմ անի

կապէս սլա ա ր ա ս տ ո ւած խա րո յկբ % Համակիր վերաբերում եւ գուրգուրանք յաւ,աքա– անվերապաՀ քաջալերութեան :

ոխային– մ ո լեռան գո ւթի^ ւն : Ա՛– գիտակից ց-ելոլ Հայ բանաստեղծութեան Հանդէպ։ Հապա

ս տ բ կ ամա ութ՛ի՛^ լ\ն % թատրո՛՛նը, .որ ոչ միայն դաստիարակիչ է ու Բացայայտ է, որ։ ա յս բաբախուձն ու շինարար
տարածելու եւ մո–
Ոչ մէկբՏ .ոչ ալ միւսը; Այդ Բ" էո՝Ր էն Վ^Ր բա՛ն կրթիչ, այլ դրականութիւնը մթ՛նոլորտն է այն նախապայմանը, որու մ ԷԼ

մը , -— ամ բքւղ2^ ժողովուրդի մ ք սանձ՛ ակո տ որ կլուոճաեայ ու կը բարգաւաճի Հայ մշակոյթբ. կբ

պոռթկում բ , իսկապէս անդարմանելի կորուստին դիւրանա,՝,, թէ Հայ գրողի ա պաՀ ո վ,, ւթ ե ան Հարցի

աոՀեւ : մէչ^ , այլեւս դարձած է էԼաԲա^Լիէ\ դաւանանք մր լուծումը եւ Հայ գրրի տարածման կնճիաը :
ալ ՝,
Ուրիշներ^ աւելի Հզօր եւ աւելի «քաղաքակր­ այգ ա - ծա յր ած չ– ր ՛ե բկրէն դուրս ԱրտասաՀմանի գրականութիւնը թէ որքան
ստեղ­
թուածէ, ^աբաարագո բծութեան՛ մր վերած՛եր են Աբդա րեւ , կ անտին՛ Հ ե տ եւոր գներ ՚ոլյէի ամ էն՛ "՛զգային կը լինի, այգ եւս կաիսում ունի չանքերէ^
արտա–
այս կարգի ցոյցերբ , եւ շարժման մէ^ կբ դն՛են տեղ : \,ո յնիսկ լո ւս ա ւ ո բ կեդրոններւ մ է^ : ծուած մթ\ ոլորտէն , մեր հաւաքական ունենա)
ի՚֊աշխաբ–
ՒՈԼ"Ր պետական մի^ոցնեբբ , շք^՜ղ եւ ան՚նախրն– Մ արգի կ ա յլեւս չեն Հաւատա ր սուրե րով եւ եւ գործ ա կցուիմ են էն : Յամենայն դէպս, գոյութիւն՛

թաց ծ ի ս ա կա տ ար ո ւթ ի ւնն եր ո վ : Հ րանօթներավ շաՀուած դատերուն , գրամ ատ ի– սաՀմա ի մէչ միշտ դոյոլթվւն պիտի

Հնդկաստանի մէ^, բուն իսկ երախտագէտ ր՚ո ւթեամ բ ՛ե լ աշխ ար Հա կա լո ւթեամբ Հա ստ ա ա - ^այ գրականութիւն մբ, միշտ տարբեր
որ աղու պէս կուլայ, իր ա-գբ
ժողովոլրգե է ա ր ա րո ղո ւ— ուած կա ր գո ւս ա ր քե ր ուն՝ Տ Հի գրականութենէն, որովՀետեւ միշտ
այնքան ւ տ աոո ւ 1
կվարտա յայտէ Ամ է՛ն ժ ո գո փուխրդ ի– քն ՝ո լբո ^Լ> իմ ա ստութեան պիտւր ՛ււ ենա յ արտասաՀմ ան բ ;

թնամր : գաղտնիք մբ ունի իր մտքին մէ^, խոր ութիւն/ Արտ

Մ ի ըլ՚ոններ եւ միլիոններ են ուր իրենք զիրենք մ բ անթափանցելի : աս աՀ մ անբ եւ իր Հո գեր՛բ պէտք չէ անգի–

որր եւ անտէր կը զգան , երր արդէն նուիրակա՛ն Կանտինեբր այն մոզերն են որ կբ պաՀեն՛ այգ տան ալ ել անտեսել։ ինչ որ ալ լինին ներգաղթի

գետին՝ Գանգէսի ալիքնեոմհ յանձն՚ոլաձ֊ է կան– իմաստութեանց բւմնալիներբ , դարերու Համար : թավւ՚ր ու Հա յա սա աՀ ի ապագան , մենք պիտփ ՛ու­

աիի աճիւնը : Անո֊ք ուդեւփշներ են , ամ բոդ^ական աղատ ո լ– նենանք Հայոլթիսն, մր Հայաստանէն դուրս, Պր

Ինչ որ կրաւորական դիմադրութիւն, կամ ոչ. թեա\հ ճամ բուն վրայ : պ է տ Ք է կազմէ ազգային ամ բո ղ^ա կ անո ւթիւն մբ,

րււնութիւն (ԱՀիմսա) կը կոչեն Հնդկաստանի Հալէպ , 4 Փետրուար ՇԱՒԱՐՇ ՄԻՍԱՀԵԱՆ Ասիկա անՀրաժեշաութ իւն մրն է նոյն իսկ Հա յաս–

տ սուտին Համար •

Fonds A.R.A.M
   167   168   169   170   171   172   173   174   175   176   177