Page 168 - ARM_19-1948_01

ինչո^ւ այսպէս ՈրովՀետեւ ռուս երգաՀանբ
չի կարող արա..
ՍՓԻՒՌՔԻ "108 ԳՐ1ա1նՈԻթեէ1Ն մ ագր ո ւթվ, խուսափի լ այնն բոլոր ազգային ու,

ՀԱԼքԿՐ Հ • Ս ՚ Վ– ս <Ի 10ԱՍԵԱԿԻ ՀԱՆԴԷՍԻՆ մեներից , ազգային խառնոլածքից

ւադհն վերէապէս , ժառա՚նգութիլնից , ՛որ կան իր մէջ :
Արգ, երբ Հմիչ՝ազգային
Աձյ ղէասր ռր իմաստասէխ, յաաՀ* ԷՀ պաա~ լեզուն » դասա­

մքսկա» թէ/^չ*յ,վ 0 ը ՚ Աս առա Լ ղոբսււլելու– կաւ՛ երաժշտութիւնը այսքան «ազգային » կ,

ղբէաաաալաուա* են այ– օ–՝ք.ղովօւրգ1ւտբը որ կը ՐԵԳԼԼՍ՛ ՆԱԻԱՍՍյԴԵԱՆԻ քտՕՍՀԸ ինչպէս կարող է գրականութիւնը, որի ամէն

(|ւէ^ս»ւ^>է« րՀճԱց յիչսղռւիէբւԱը : Խթաքը նքա մասին է , թէ գրականութիւնը մէկ բառն ՛յո լ շեշտը Հոգից ՛ու Լրից ե՛ւ բխում եւ
կ
Ա-ւա լ֊՛ րսշու աստլաօ-եշա Է պարբերաբար կարբ ղ է Հեղգային» լինել թէ աչ* Այս Հարցին, յաճախ նրա մասին եէ խօսում, ի՚՚նչպէս կարող
աառքո՚էս ու–
յԻձ&լ, բա,Լ,էաաԱԼ սբ^գս ու այսօրը, ինչպէս գրակա ութեան մէչ այս կարգի ր"լ"Ր նա Հազգային» չլինել (

Վէրքերէ : Հարցերին՛ պատասխանել"ք– Համար , պէաք է գի– Կաք ելի՞ է մի պաՀ իսկ Հնթագրել, որ քհյ–՛֊
Գոստո–
՜՛՛է՛է առա չ ւ երբ Հ – (/՝ • Ը՛ Մ ՛բ արինեբալ. եւ մել նախընթացների : Գիտութեան մէչ1, նոր օրէն­ աինր կարգ էր Անգլւ ացի լինել եւ կամ

աըծու\լ՛ զե^ր՚ւ. լ իաւբորբ կ՚անցձէբ մեծ՜ պողոտա­ քի մշակման ժամանակ , խուզարկու գիտունը նա­ եւսկին՝ Ամերիկացի է

յէն , կարգապաՀ ել լւ•- քնավսաա^ , կանգ աււնե լով յում է առաչՀ։ Գրականութեան մէչ\ նրա սպասար­

<ձԱրեւեչք»բ Լսմբագլաաաս առչեւ , Հազիւ կրՅա Տ կուն ետ պէտք է ն՛այի՜՝ է Երբեք : ,

ղսսլել արցունքս : Ալ անմիԼապգս յիչեցի թէ ժո­ Արգ, երբ ետ ենք նայում, երբ գիմում ենք Յաճախ ազգայի՛ն չէի՛– նրանց ձիւթերը , բայո

ղովուրդ ս,ը անցաւ այս ճամբաներիս՚, երեսոմն նախընթացներին , ի՛ ՛է.շ են ց՛ոյց տալիս նրանք դժուար թէ գտնուեն աւելի զազգային» գրիչներ.

այսքան՛ տարր առաչՀ։ ժողովուլդ մբ աքսորա­ մեզ, թնչ են ասում։ \~.., ՝ թէ իքենց մտածելակերպով եւ թէ Հոգեբանու..

կան ել ուժ՜ աս սլա ո֊ : ւկ/արագասը գր) - ԱմԷ՚ւից առա չ՝, բնական է, որ ուզենք տես­ թեամբ :
բ ան՛,
խուն , վիրաւոր , անփթի եւ ց-ցոաինեբ՚ով ՛նել , թէ մեծ վարպետների ՛ընտրած նիւթեր Հետեւաբար , ոչ թէ Հարց պէտք է դնել, թէ
լի–
ծածկուած... Գոլք ամէ՚նքղ ալ կը յիշէք-է աձ" ազգայի՚՜ւ՛ են թէ ոչ : արդեօք գրականութիւն ր կարո՞ զ է ազգային
քաղաքէն միջօրէն
նայն փողոցներէն՚, քաղաքիկ) մ ԷԼ եւ Այստեղ կարելի է աեմիէապէս անցնել մէկ ՚ւել թէ ոչ, այլ իբրեւ անվիճելի իրողութիւն՛

գուրս , գէաի սպանդան՛ոց կ՝ առաջնորդուէին ամ֊ բո չոր ա է տ Ք է ի դո ւնել , որ մինչեւ մեր օրեյը, ա՛ ցան
«Մեղ­ գրեթէ անծայր ցանկի ու թուագրել այն
թող$ բաղս՝ութիւննեբ : Թշնամին կ՚ըսէք •
մէ յվ-սռւն տաբի առաջ էք անցած ՚ սսլասեցէք ոբ գրական՛ գլուխ գոբծոցները, որոնց իբրեւ անմի. դարաշրջաններին , մարդկութեան գրական գլուիս

մենք ալ ձեղի Հաս՛ն ինք» : Սպաս՚եչու պարտաւոր չփական ՛՜ն՛իւթ ծառայած են ազգային Հա՛ր ցերբ գործոցների շտեմարաՆում, բոլոր գրական գոր–

չէ ան որ յառաջ անցեր է \ու կր քալէ : տիրականին կամ՝ աւելի րնդՀլԱւ՚ոլր առումով՝ ազգային պատ– 2՛ե րր անխտրաբար եդած են Հա զգա յ ի՚1•»:
միայն։
մէջ , իրե՛նց մ էտքն էր յիսուն տարի ետ մ գել մ եղ % մ ո լ թ ի ւնր էք լ այսպէս նաեւ մեր երիտասարդ գրողները

Այգ սեւ օրերուն , 1915, ողբացեալ կաթողի­ Բայց գոՀանանք մի քանիսով պէտք է լինե^Լ ազգա յին իրենց ողիով ե լ ^ Հետե^

կոսը, ԱաՀակ Հայրապետ կր գրէր Զաւէն պատ֊ Այսպէս, Շէյքսվ՚իրի գործերի գրեթէ մէկ– ւա բար , նիւթով : Ոչ ա յն պատճառով , որ Հ՚բա֊.

բիար քին՛ Լայս ղեբչդնն ալ մեղի կբ Հաղորդէր երրորդը աո-ն՚ո ւա հ՜ է անգլիական պատ մ ութիւձից I Հանգի են են թար կլում , ա յլ ո բ ո վ Հ ետեւ այգ է

գուժկան լոլրեբբ , արաասաՀման փոխագրելու, իսկ իր ամենագեղեցիկ տողեր ից են ա յն կաո բնե­ գրական ստեգօ՜ագորՆ՝ու թեան– միակ ճշմարիա

Համար) •—• Հ ճէմալ փաշան տեսայ ել գանգատե­ րը , ուր նա Անգչիոյ գովքն է անում (քիիկարգոս ճ ան ա պար Հը , յակո ղո ւթ ե ան միակ եր ա շիւ ի քը :

ցայ թէ Հայ աղջիկներ կբ ՛ծախ են Հրապարակին Ծ.ՐԿՐՈԲԳՒ բերանով)՝ «7հւՏ 1նո%\<3ւոձ»՝ո վ սկսելով։ Ղ*յ՜ուար է գրականութեան կապակցութեամբ
մնա յին ժա­
վրայ, իւրաքանչիւրը քսան ղրուշէ, ո՞ւր է տես­ Վիքտոբ Հիւկօն Ա՝ եհ՜ն ՛քյափ ո լէոձ ր փա ուա բա- օրէնքնե ր՝ մ շակել , ո ր՚ո՚Լ ք կս/Լգուն

նուած այսպիսի խայտառակութիւն : ճէմալ փա­ ն՚անքն է ար ահ՜ մի ք՛ո .Հ բոկ Ղյավւո լէոն * ի Հետ մանակի եւ տարած՛ութեան գէմ :
Հ ա շիւ մ ա որ ահ նրան իր Հան լ ա&անօթ բան աս-
շա՛ն կբ պատասխանէ •-• Եթէ գիտնաք թէ ինչեր Արուեստը ՀՀաւլա աՀ> է եղահ մ ի շա , ու ա յ ս

տեղի ու՛նեցած են Արեւելեան \,աՀ ան գն՛եր ուն տեղՆութեան մէկ՝ Հփոքբ ( վաքր , փոքր՝2> ^էոէՒ~ պատճառ, գարձահ՜ է , որ ան թի ւ օ րէնքն եր գան ո Լ
լով :
՚^էէ՝ Հ * " ր Հ ՚ " զ ա լ կ՚ըլլաք ինծի • • •» : անցնեն՝ ;

Թշնամին չՀասալ իր նպատակին։ Այն ճամ - Ախալ Է մ տահ ե լ , թէ ՛հա՝Լ տէ ի «Աստ ո ւ ա հ ստ– Բայց կ*ենթագրեմ կաբելի է յայտարա լ; ել,

րանեբոլն վրայ տլբ ար իմն կը լակէր–, ՛ուր մինչեւ յին կատակերգո ւթիւ.1՝ըֆ Հ իմն ո ւ ահ է Հ ամա­ ո ր թէ մա մ ան ակի եւ թէ տարաօ՜՚ո ւթես/ն Հ ա– ղէպ

այսօր ալ կարելի՛ է Հայկակա՛ն ջարգուփչոլր ոս­ ւք աբդկա յին ել տի եղե՛լ, ական ինչ որ վերացական գրականութիւնը չէ եղած երբեք անբարոյական :

կորներու Հանյգիպիլ, ծաղկաւէտ Ր"յ նէււթի վրայ : Պէաք չէ մոռանալ , ոբ դմ\ոթքի ւլա֊ Որեւէ կտոր, որ ապրած է ու յաւԼ^ժացած ,
(հեր են Հանդիպում է,
նաղան Հօղակֆներում Գանտէն գարեր շարունակ , Հինգ Հ* ոո ղղաամսասեարւ՛; վ յ. ա ք . ե^
զած է ՛յոլա յւ* բար ոյակ ան՛
Հասաաաուաօ՝ ; ինչ ՛որ կը տեսնեմ եբկոլ. շտբտթկ գրեթէ անրն՚ռւՀատ » գէմքերի ^ որոնք պատ ոլՀ աս -

ի Վեր , մ անաւսսնգ այսօր, կ՝ տպաաւաԱՈստւա.ց.տննկ՝եա\%թկ՝ շունւչ ու ահ՜ ե\ ա յն քաղաքական ուողէ>––թեա% Համար ^ Զ ա փա ղան ց ո ւթ ի ւն պիտի Էէիս ԷԲ ա ձ" "ո Ր
մնըանմինԷ ՛ոչրարակչրարս աւա սխուանլիաՆայս էւօտՀարա ,յ այէ Հիւրընկալ \ո.ր նրանք ՛ոբղեգբահ՜ էին իտալակէւ՜ն շավւաղանց
մէկ :
ափերուն– վրայ, Հայկական տաղանդն է որ կյ*նեղ ու քաղքենի Հարցերի յա /ւ" տ ր ա-ոել նաեւ քնն՛ութեան ենթակայ Է^^՜Ղ՜ՕՒ

^ադկէ՛ անարգել^ մշակոյթով, արՀեստով ձար^ իտալացի գուսանները քաղաքից քաղաք պբ՜ նկատմամբ ;
տ արագի աո ւթեամբ յ կտտակեբգութիւ-
տըտելով եւ ^Աստուահ-ա քփճ՝ Ոոեւէ կէսլւտոսբբ ,, ոորր աապպրրաածծ կՀ ո, յաւեոժացած
գա՛րեր շարուն ակ , Հի՚1գ Հողղաամւա)սերի վ(։այ , ե
Ջեմ գի աե ր երր Է Հ աս տատ ո ւա հ առակին ն»ից գոց կո ոբներ եբ գելով Հայրենասիրական ղած կ ա\Կպա յմ ան այ լ։լային Հ

րոյնր * ր իւն աղանդ Էճամ\աքԱւսձրհաեւրԵուն վյ% յ– կրակով վառում էին իտալաոի ժողովուրդի Հո­

յիշեմ , շատ լալ կը յիշեմ ո ր 1 915|/* Սւսրս աքինեձ գին եւ նըաԱ՝ մղում ղործօն պայքարի յանուն

բուն , երր Հայաշատ Ատ ա փա գարն ալ կը պար֊ Հայրենիքի առատութեան , լան՚ոէՏԼ՛ նրա փառքի :

"(էք^ * երկաթագործ մը ամէն թան լքելով, մ իա– Տոլս աո յի « Պ ատե րաւլմ եւ էյաղապութ իւնֆը , ԱԱ ԵՐԻԿԱՏԻ կրաւորական պաշտպանութեան,

սին կ՚առնէր մուրճ մը եւ քանի մը գամէ «Ով ղձի– էինհք/՚վ ղ էական մի գլուխ ղոր&ոց , միաժամա՛ սւկ յանձնախումբին \հախագաՀը , ղօրավար Հաըըլա

աԷ * ճամբան պէտք կ՚ըլլայ, ՚յթտակ մը կամ վէտ ո ար ահ ո ւ թ ի ւն Է ո ո ւ.սա եան ո աւլմ ակաՀհ Հ տնճտ– Պ"լԼ) յայտարարեց երեքշաբթի օր թէ երբ Հիլ–

կօչիկ ս*ը գամել , բան մը շինել րի : լէական ռումբը կ՚այձակոսի օդին մէկ, իր , Ո լ ժ լ

Կբ յՐչեմ ՝ռւ–րիչ պա ամ ո ՛թի ւ՛ն մը, ^յնք, ն այսպէս կարելի է շարունակել անվերկ Հաւասար է 40 Հազար թոն պայթուցիկի , եւ կըր.

վաւերական 1896^ ջարդին ՚, 5 5 - / 0 րեկան նիւթ7.՛/ կա ւսմ\ «թի գր ողներ , ՚բ՚ոնց , ւկաի , նայ քարուքանդ ընել մէկոլկէս քառ. մղո\ն տա­
ծառ ա յած են՛ ոչ անմ իջօրէն «ազգային» Հար–
ծերունի մը աը»րը կը նորոգէը միս֊մինակ, Վան-ի րածութիւն մը։ Հետեւաբար բոչոր թազապետու–

մէկ : Դ՛րացի մը մօտենալով կբ Հարցսէ .- Այ ցհրր թե անց պա ր աական ո ւ թ ի ւ ֊ ը պիտի ըլլայ կաղմ ա֊
պաշտ­
մարգ, որոՓլ Համար կը շինես այս արօրը։ Տգսյքղ ասել նրանց մասին : կերպել իրենց շըկաննեբու կրաւորական՝ չէ
եր աժ շ ութեան
կ***ջգեցթն ( տունգ վառեցին , ընտանիքղ մոխիրի Դիմենք մի աւ ելի գժուս/ր ուր նիլ պանս։ ւթ իւն ը : ք"ատերաղմը անխուսափելիի
է յ քան գրա
վրայ նստած է : Վաղր նոբէն՛ պիտի կարգեն : Ո– թ՛ ե / բնոՀւ ո շ՛ ՛՛մս՛էկ *աա բայց . . .
կա ո լթեան
Համար կր յոգն իա %

Ե*– ծերուկին կը պատասխանէ.. էքս արօ՛րը Նուագեսկր մէկ դասական կտոր քիչ շատ ե– ՎԻԷՆՆԱ8Ի ռուսակս/և իշխան ութ ի ւնն եբը գը֊

կշ շինեմ , արտին մէկ կը ձգեմ . եթէ թոռներս ալ րտժ շտական կ՛– թ ո ւթ իլն՝ ՛ո ւնեց՚ող ո ւն կնդրի մօտ : րաւած են Ամերիկայի նախորդ արտաքին Աախա–

շօդտուին–, Աստծո լ. ար արածն եր էն– մէկը թող առ– Եթէ %՝ա տ՝ կարող լինի ձեղ տալ անունը եւ ասն լ ^ բար ՛Չ. Հձէյմս Պըրն՚ղի յուշերուն Հատորը ՛ոբ վեր–

%'-է գռրծածէ , շինարար աշխատանքի վաբժոլի . . թէ եք. գաՀ ան ը ռ ° վ է , նա գրե թէ սա ո յգ կե րպով - Հրատարակուեցաւ ձ Գրաւուած են նաեւբրի

Այսպէս է մեր աննմա՛ն ժողովուրդը։ Տար լե– կ՛ասի սակայն, թէ Հեղինակը կամ քիուս է, կամ ա ա » ա կ ա ն գօտիին մէկ լոյս տեսնող ան գլեր էն
; Գ\իւրաւ ն ԿՐ
րան մը վյրայ ձգէ , ագատ ձգէ , քանի մը ա արիէն Գերմանացի ել կամ (հրա ՚սացի թԿթի մը օրինակները որոնց մէջ գուշակութիւն,
^ծագումը մասին,
ծաղկաստան ի կբ վեըածէ : ^ ւԴՒ Հեղ ե րգա Հ ան ի ցեղայ ին> ներ կային Ս թալխի յաջորդին–

Երգի մը մէկ աունը կ ՚ ի յ ն ա յ միտքս* «Աստ,

ուած իկեր ի Հայաստան, Հայ՛ոց արիւն Հոտո­

տելէ՝. Աստուա՛ծ պէաք չունէր Հայաստան– իկնե–

լու : Արեան գո չոր շիներ ը Հասած էին մինչեւ իր րին տէրն եմ : էս Հպարտ եմ որ Թ"ւրք եմ է իմ րացնել զայն , կր վնասէ մեբ դիմադրական ճա­
գաՀը | ո լ թո լ պա ո յա պատճառե լո վ ՝. է) լ սակայնարիւնով պիտի պա լա պա՛ն ես Հայրենիքս ելն. ; կատին՛։ Գիմանալու
, տ՛ոկալու պայքար է ոբ կբ
աքսորական ժողուէոլբդը մնաց անտէր , մինչ *ղկ առաջ տեսաք մեր ար՛իներն ՛ու արեն՚ոյշ. մ դենք Հայրենիքէ՛ն–
գուբս, քաղաքական դործու—
մնացած մ ամ՝ լ. կներ Հ.Տէբ ողորմեա» կ1 աղաղա­ ՚ները , Արծուիկներն ու Թաթիկները : ԱՀա ձերՀւէոլթիւն,
մշակոյթ , մարզական շարժում , ՚
կէ ին , սարսելով լեռ ռւ ձոր : ինչ ւռր կաբելի եղաւ առջեւ են բոլորը , առոյգ եւ կար գա պաՀ ; Գոլք այս բոլորը
կոչուած են վառ պաՀ ե լո լ ցիրուցան
վ՚րկել ահն, ղ.աբճ. » գլուխ նոբ ղանոԱք տեսած Էք աւելի մեծ բազմութեամբ
բազմուէյեանց ազգային ոգին, ամ րապնգե լուՀայ–
գոյծ ու՛– կ ֊ււլ եան՛ Հ էքմ Էնքգ յիշատա կներ աւելի փառաւոր թափորներով։ իռնչպէս չՀրճոլիւ բե՚նիքի գազավւարը,
տեւելու կամքը I
ու՛,իք ալդ օ՚։երԷ6է՛ ի տես այս վերանոր՛ոգիչ շարժումին՝: Մենք նոյն­
Բ՛ոլորդ ալ գոց գիտէք ուրիշ երգի մը Հետեւ­
• Էյւ .–^աւասիկ նոր կեանք. քիողովուրղ քան խանգավառութեամբ կ՝ոզ9ունենք քՏ . Հա­ ազնիւ քաջի արիւնը,
յաստանի –Պիոներներն– աւ կոմսոմ՚ո/ները , երբ կբ եալ տունը. «6րակներիգ Անդրանիկ »։
^՝Լ\ էհ՝** * երԷ-է՚ասարգոլթիւն մը վառվռուն : ինծի տեսնենք շարժանկարի վրայ, կամ,
կարդանք չցամաքի մի՛նչ յաւիտեան ,
Համար Հ • շատ աւելէի խոր իմաստ ու– կը
՝ք՝աջոլթես*Լ , երիտասարդացման արիւնն է
ն ի քան կվարտա յայա են այգ չորս տառերը : Ան ՚նկարագրութիւԼները : ինչո՞ւ ուրիշներ ալ նոյն ե–
որ կը Հոս՛ի այս արիներու եւ աբծուիկներու
ազդակ մըն Է Հայ ժողովուրդի երիտասարդաց­ անվեր ապաՀ՚ո ւթեամ բ չեն ողջուներ օտար ափե­ րակներ ուն մէջ։ իւ քնավստաՀ՚ո
լթեան եւ չարքա­
մա՛ն.։ ԱմենաՀղօր պետութիւնն երն անգամ, որ րու վւ-այ կատար՛ուած աշխատանքը։ 11 .ու կ՛ ո ւ— շս ւթ ե ան կրակն է ՛որ կր վառէ անոնց աչքեր ը I

բանակ, նաւատ՛որմ ել օդատորմիղ ՛ունին, մաս– զե՜ն վարկաբեկն լ, կազմալուծել այս Հրաշալի Ողչոյն Հ . Ա • Ը • Մ ՛ի երեսնամեակին է Ող–
նալոր գուրգուրանքով կշ վարեն եր իա աս ար դա– ԼաաՐոժում ը, որ նոյնքա՛ն եւ աւելի կոչուած է ծա­ ջո/ն վարիչնե­
ՄիոլթեաԱ Հիմնադիրներուն եւ
կան շարժումը։ Գրեթէ բոլորն ալ նախարարու­ լելու Հայրենիքին : Եթէ կը կարծեն գետին շա– րու),.՛, սւարէց թէ երիտասարդ
, բոլոր անգամնե–
թիւնն եր Հաստատած Ան– Երիտասարդութեան , Հիլ եւ քանդել այս կազմակերպութիւնը, այդ օրբ րուն, մարզիկ թէ արծու՚իկ;
Ե՛– այն ժողովուր–
Մարզա՛նքի եւ Մշակոյթի Համար։ Մեր երբեմնի չե՜ն տեսներ։ Վկայ Հ. Մ՛ Ը՛ Մ ՛ի եբեսԱամեա յ ՚էին , որ գիտէ քաջալերել
այս Հայրենասիրական
Հարեւանն անգամ երիտասարդութեան տօն Հըռ– գործունէոլթիլնր Գոլսէն մինչեւ արտտսաՀման՛ , կազմակերպութիւնը
, Հաւատալով իր ճակատա­
չակած է 1919^ Մայիս \8ր, երբ Ա • ՚Բէմաչ Աամ– մանաւանդ այս ափերուն վրայ Հ
գրին, ազատութեան վերջնական յագթանակի՚նէ
սոն կ՝եԱէր , ապստամբական շարժում՛ը կազմա­ Հ. Մ . Ը. Մ.շ Հաստատուն գետ՛ին մ րն է ինք­
Երբ ժ՜ողովուրդ մը ուխտած է տեւել ՛ու ոտեզծա–
կերպ՛ելու Համար։ Այգ օրը կրակոտ նշանախօս– նապաշտ պա՛ն ութեան , օտարութեա՛ն մէջ :
գործել ՛իր. ազատ կամքով , Աս
քեր կ՚արձակուին , խանդա վառելու Համար երի­ Ուրեմն, ով որ կր ճգնի անուանարկել, տկա­ կրնար Ժ
տասարդութիւնը, խափանել
ՀԵՍ Թուրք եմ: Ե" ա յ ս երկ– » արելյթ

Fonds A.R.A.M