Page 128 - ARM_19-1948_01

ծ Ա + ա*

ժամանակակից գէպքեըուն ու գաղափարներուն ,

Ն Ո Ց ե Կ Ր Ա Կ Ո Վ յ հ ՃՐԱԳՈՎ. ԱԻՋԱՆԿեԱԼ շարժումներուն ու խմորումներուն , մտաւորա­

կան կլիմային փոփո խո ւթ իմւներուն , իբ ժողո­

... Այս ճամթաներէն անցան անոնք։ Հազար բ ագրո վ յօգուտ ծա շար քիս մ Էկ վուրդին պատմութեան յ ե զա շրկումներո լ%՝ եթէ

ու Հագար , անՀ ամ ար բաղմ ո ւթիւններ : Աուաւ ելա - ա յս մ իկան կե ա լր , ահ Հր աժ ե շտ փարատելու Հա­ չուզեր մնալ ^X^^Օ^ՏՏ^^Ո^^ մը , մոլաբոյս արտս,

պէս կին ու աղկէկ եւ մանուկներ։ Այս փողոցնե­ մար թիւր իմացութիւն մէՀ։ գրութ՛իւն մը։ Լա՛՛յն է Հորիզոնը Հիմա, ձայ–

րէն , այս ^սաԱներէն, այս նեղլիկ Ա11լք երէն , ք ^ չ – Զրո յ*յ՝1՛ ձեւով սկսուած ա յս յօգ&լածա շար քր նասւէւիւոբ կը թափանցէ վւզոսկր եայ ա շտարակ I ե .

ուլով գ է ա ի պանգանոց % յ՜մանք կր կարծեն թէ պատասխան մըն է այն յ օ գ ֊ րէն ներս ու *Բսեն՝ոփոնեան գետնա էէ» որ տուներէն

Առեւտուր էր սար քուա՛ծ՝ Հրապարակներու վյը– ուածաշարքին , *էոր Ա արաֆեաե գրեց «Արեւմուտ. ներս հ 0գան աւր այնպիսի արագութիւն մը տուած

րայ , փողոցներու մէկ, « Հայ աղկիկ, Հայ կին քՖի մէկ, « Ափիւռքր եւ իր գրականութիւնը »; է Հաղորդակցութեանց միկոցներուն ,որ Հիւսիսա^.

կամ աղա յ , Հատ ր քսան "րոլԼ ՚ * *3( I Թերթէ թերթ շաբաթական՝ արձագանգ մը, որ կր­ յին կիսագունտին վրայ , տեղաց՛ող ձիւնին տակ ,

Անասնական , վայրագ ու վաւաշոտ նայ­ նայ, կ՚ըսեն ՝ոլ կը յուսան , վիճ բանո լթե ան ձեւ կրնաս ակռաներս լգ տակ պա յթեցնել Հար աւայ ին

ուածքներ կր Հալեցնէին ղոՀերը X առնել մէկ օրէն՛ միւսը։ կիսագունտին Հ ասուն խաղողնե րը , քանի մը օր

Անոնք Հազիւ շապիկ մր ունէին ։ Իրենց բո­ Գէթ մէկ անգամ ձգեցէք , ա՛՛յ բա բեմ իտներ , առակ կթուած : քաղաքակրթութիւն ու մշակոյթ

պիկ ոտքերը կո շկոռ կապած էին օր եր ո լ. տաժան­ որ; եր՛կու գրագէտներ ,. նո յն՛ սերունդէն ու նոյն փո խագրող ուղտերը ցամ աքին վ րա լ եւ տիկերր

քէն X Իրենց դէմքն ու կռնակր խանձած էին աբե– ազբիւր էն , ղրոյց ընեն առանց վիճելու ։ գետերուն վրայ Հ\էմա կը կոչուին ինքնաշարժ , որ

ւէն\ X Ե*– յաճախորդները վա յրենօրէն կը Հ՛ր մշո՛ր­ Ուրգ շներ կը Հարցնեն թէ կը բաժնե^ մ Աա– մէկ օր ուա Լ՛ մէկ իր բե ռը կը նետէ 500 քիլոմե թ ր

կէ ին ղանոնք , լաւագո յնր զատելու Համ ար , է Բ՜ ր ա ֆեան ի բոլոր տե սա կէտ Լ ե րր Ա փի ւռքի գր ա կ ա.ան.դին : Այս ամ՛էնը , ան շուշտ , պիտի ազդէ մար գ.

րեւ թէ մ սաց ո ւ ոչխարներ ըլլային ։ ն ո ւթեա՛ն մասին : ^ կային մտքին վրայ , երեւակայութեան *իբայ 1

՝Բիչ անգին անապատն էր , եւ Հազարներ ՝\յախ , իմ յօգուածաշարքս , գէթ իր ներածա­ "գա յնո ւթետն վր՛ա յ : (\լ վա՛յ քեր թողին , որ. ոտք

կլ իյն՚ային ուժասպառ , անօթի - ծարաւ , Հիւ կան՛ բաժն ին մէկ մինչեւ ա յս մի կան կեա լը , պա­ կր Համրէ իր մ ատ՚նե րուն. վրա յ , կշռո յթ տալու

կամ թոպամաՀ ։ տասխան մ՛ըԼ է Աարաֆետնի այն նամակէն մի– Տամար աշնան իր զգա յնւ ո ւթե ան ց : Ու վա՛՛յ գբա–

Կարաւաններ արիւնաքամ . դիակներ լեռնա - ա յն , Հ ր ա տ ա բ ա կո ւած ա յստեզ « Տ առակ »ի մէկ , ղ\ տ\ին , որ վէպ կը է Հեռու պաՀ ելով իր Հե–

կուտակ։ Հ\արապլուս , Րաքքա , Ըասիւլ Այն, որով մեր երիտասարգ բանաստեղծը քննութեան ,՝ ոսը (ինքզէւնքը) օրուան շարժումներէն ե լ ժո­

Մ ումպուճ , Տէր Զօր , Ե ՛իր ատ . . . Ցիրուցան Հա– կ՚առնէր Հայ գրագէտին գիբ՝ՔԷՀ կուսակցութիւն– ղովուրդին պա յքարներէն ։

րիւրեակներ իրար խառնուած Բարձր Հայքէն , ներէն ւերս ՚ոլ գուբս , մեր առօրեայ վէճեբուն Ատոր Համար Հա&գաԱակը ՚, որուն ներածա^

Աեւ Ծովու ափերէն , Փոքր Հայքէն) Հեռաւոր մ տոնակից կամ անտարբեր ։ Ա յգ նամ ակը ուն էր կան բաժնին մէկ ճշդելէ ետքր «չէ գո քո ւթեան՛»

Բիւթանիայէն , թ՝րակիայէն՛ յաւելուածական մաս մըն ալ, ու\ր կը քնն՚աղատ֊ Հարցր, զոր յուղած էր Աարաֆեան, ե լ րնգունե–

Իսկ այսքան տար՛ի վեր կը , մ երածնո ւնգ ււ ւէ էւն գրական՛ ծանօթ չա փան ե շնէե ր եւ աւանո֊ռւ– լով Տիտրռյէք տեսակէտը, "՚,ք^՜ մտքով թէ կարե­

Հրաշապատում : Լի բանանէն մինչեւ Ա՚ոլրիա եւ թ Էէ ւնն եր՛ է Աարաֆետն՛ այգ յաւելուածական մ ասր լի չէ անտարբեր մնալ քու ժողովուրդիդ պա լ -

իրաք, պատմական՛ Ա՝ իկագեաքի ամ բողկ տարա­ ընգաբձակ եց « Ար եւմո ւտք »\ի մ Էկ ։ քարներ ուն , ո չ ալ անանց մէկ մխրճուիլ ոտքով ո ՚

ծութեան վրա յ ։ իմ լօգուածաշարքիս մէկ նւկատի առի միայն ձեոքով, իբրեւ պաՀաձկ կր գնեմ՝ Հետեւձէ լ րա ֊

Ինչ ար աքսորավայր կամ նօգթ՝ա կր կոչուէր Ա ա ր աֆեանի նամ ակին գլխաւո ր կէտը : Երկրտ բզ– զա քակ ան եւ Հանր՛ային պայքարներուն ,

երէկ , գար ձեր է վարգաստան ։ կէտին քննտլթի՚֊նը գուրս ել ի յ ն ա յ իմ յօգուա– ռնտել գր աղէտին իրաւունքները , ՀասկցՂէե լ ո\ր զը֊~

Վեր ան ո ր ո ղո ւթե ան տենգր , յարատեւ աշխա– ծաշարքվ– ս պա ր ու՛ն ակէն , որ ովՀետեւ • րագէտր անկէէւնը նե ա ուած աւելորդ բերանն մր չէ

տանքր , շինարար գործունեութիւնը լեռներ սար­ Ա. Հա.(պսս(ւակո արտաքէն տեսութիւն մըն ու զգա լին րնտան իք Էէն մէկ , րնգՀ ա կառա կն ամէնէն

սած , գիւղեր , աւաններ ստեղծեր , քաղաքհ եր է , ո ր կ՝ աշխատի Հ ամաղր ականէ ձեւով բացատ րե ւ ս ի րո ւած , ամ էն էն տրժանընտիր անգամն է , կո­

շէն ցուց եր են X Երբեմն ի «արեւելեան նաՀանգնե– թէ արգի գր՛ագէտը պայւտաւոբ է, Համայնազի– չեցեալը , ին չպէս կ^րնգունո՚ւէր Հքւն քա ղաքա կր -

ր »ու շա րունակո ւթիւնը՝ գէպի Հ ար աւ : Հ ե ռո ւ տական լայն զարգացման՛ մր ճամբով , Հետեւիք թո ւթեան ց շրկան ին :

Հայրենի Հ ողերէն , բայց նոյնքան Հարազատ : Մ -111

նաւանրլ ազատ , դպրոցէն մինչեւ փողոցը :

Ա Հ աւասիկ ա չքե րո լգ առկե լ սերուն գր Հա­ ուան կարաւանները, 33 տարի առակ :

յտ շուն չ X Նթէ բավէեՀաճէին ղալ տեսնել։ էյԼ կամ դոնէ

Ա՚անչեր ու աղջիկներ սեւուլիկ աչքերով , Հետաքր քրոլի լ, պրպտել, րմբռն՚ել ..՝. իսկ եթէ բթացե ր է ձեր յ է՛շողո ւթիւնը ^ նա յե–
ճլուրլան
ուշիմ եւ աշիոոյժ : Հար իւրն եր , Հազարներ , որոնք Ուրիշներ սլիտի ըսէին , «բոցավյոռ ո՚Լ~ ցէք սա մանուկներուն, որ օրն ի բուն կը եր՚ով ;

/ք՛ա յբենի կ րթ ութ իւն կր ս տ ան ան սւնկա շկանգ : կ/ւյն»; իւչպէս 1լ ըսենւ Օրն փ բուն, զանազան ա– ձ ե ր շո ւբկը , ււբ ղպ Րոց կ1 եր թա ն Հ աղաին

Անգին , լուսաւոր այլ Համայնակուլ սլոզո– ռի թներով ։ Անոնց պայծառ ե լ կրակոտ աչքերը պիտի էսո֊

սաներու վրայ, Հարթիչ գլանն Է որ կր գործէ Ա եր սբտէնւ կը բէսի աղաղակ մը շատ աւելին։ ցոտեն ձեր սիրտը, ամէն՛ ա՛նգամ որ վյրէւպումներ
Բ՛"
էս՚ււ ր\ ե լ ոլժգին : ս ւնենաք ։

անխն՛ա լ եւ սրընթաց : ^էքէք–Ո4՝^ ձեր աչքերոլ բոցէւն, ձեր հրակնե– Անոնց նա յուածքը պիտի գաոձԼա յ անէծք մը

Ամբարտակներ ո ւն ինք մենք ալ, իրփտասայւ֊ բՈԼ կրակին։ ( ձեր բազուկին։ զօրութեան։ Ո զկոյն՛ ձեր գլէսուն* վասնզ\ի, դուք որ ո զկ մ՛՛նացեր֊ էք ,

գական եւ Պատանեկան Ա՛իութիւններ , գասոն– ձեո սլա լծաո ատեսութեանւ եւ անսասան Հաւատ– ան՛ոնց տարիքն ունէիք, երբ մայրիկը, մամիկբ

իքացքնե ր եւ ուրիշ ձեռնւարկնեբ X քին • կամ քո ւր ի կ մը կ ՚ աղատ էր ձեզ ար ե ա ն ճապ աղիք­

Բայց , ուրիշ է պատկեր ր այստեղ, խո րապէս Տ աք ու պաղ օրեր, շատ ունեցաք տարագրու­ ՛՛ե ե բուն մէկ, ւչոՀելով ամէն բան , որպէսղի ճրագ

կագգոլ րի չ։ թենէն։ վե ր կն ալ , երբ ՛նոր բո յներ կը Հաստատէ­ մբ վՀր կուի ա յս կամ ա յ՝ն տունէն 3

Ան Հ ո ւն սարսուռ մր կր Համ տկէ անցորդը , իք ։ Ազի լեղ\է է1՚ոսքեր լսեցիք ներսէն իսկ X Բթա­ Բ՛ո լո րիս Հ ի մնա կան ո ւղեզձէծը ՝ ա րգա ր ա շ–
խատանք, ն՛ոյն վառ կրակով ու ճրագով:
փողոցին թէ դպրոցին մէկ : Կ՛ըմբռնես , կր Հաս­ միտ եւ նենդամիտ մարդիկ արիւն պղտորեցին

տատես որ ամուլ չեն կատարուած աշխատանքնե­ անճորւ1։ի թիւրիմ ա ց ո ւթէւնն ե րո վ ; Ինչ որ պիտի կարենանք պաՀ ե լ իըրեւ իրա­

րը։ Ե՛֊ գուն ալ տենւչ մր կ՚ունենաս տրամադրելու Այգ բո լոր բ պէտք է պա ամ ո ւթ ե ան։ անցնին ի կա՛ն Համ բանք , իբրեւ կենդանի դրամագլուխ

ծառա յութիլնւգ : տես վերածնութեան ա յնւ ճիգին , որ կը շարու- վագուան Համար , կա էս ում ունի մեր Հաւաքական

ԱՀԼզօր են բառերր , բացատրելու Համար տյնւ ՛ն ակ ո ւի աԱ ընգՀ ա տ X գործառ լնէ ութ են էն : Ա՝ ան աւանդ այս ափերուն վյը~

ինչ որ Հա յե՚ոց կր կո չուձի ա յս ափերուն վրա յ , Եթէ բաւական չեն այնքան գառն։ փոբձու- րա յ ( ուր արեւմ տեան Հա յ ա ս տ ան էւ ե լ Տա*–բ՝ոսձի

տժգոլն բացատրութեամբ մր : թիւններ՝ սթափելս ւ, ղդաստանալոլ եւ դարձ մը շ ո լ՜ւ չս է որ կը սաւառնի , երկնքի կա պո յաով եւ

Որքան Հ րաՀանգի չ պատ կեր , մեր «ուսումնա­ վէորձելու Համ ար , յ Ի ^ Յ ^ Ք " I՛ ա ձ ս փող" ցներէն , լեռնեբու Հովերով : ՇԱՒԱՐՇ ՄԻՍԱՀԵԱՆ
Հալէա
կան։՝» ա ,1 ք մ անէ ա լան գ ինք1աՀաւան շքա խո ւմթին այս խաներէ՛ն , այս խճ ո ւղ\էն եր էն ան էյ ան մաՀ– «Արեւելք», 29-1-1948,

Համար :

Համ ար , ըսէ , խն՛դրեմ : կ՚ընգլայնես թէ գիտելու, թէ վննելու անծի\Բ

« Ա Յ Ր Ը ԵՒ ա ՚ 1 Ի ն հ/ելաՀաս Հայրը անդրադարձաւ իր սխալին , դաշտդ։ Ու աշխարՀն այսպէս , քչիկ - Քէփլ ^՜9՜ ա ՜

ծպտեց միտքը, նայուա՛ծքին տուալ Հանդարտու­ մէն օր , նւերս կը քաշես ականւկներէգ ու աչքեբէգ ։

թիւն գ փոխեց նախկին արաՀետը, չմոլորելու ո֊ Ա՝արդ էակի մանրանկար , խոր Հրգաւոր ժա­

Զաւակս , լուսագէմին պէւտէւ ւր՝լէաս "^է^է բոշում ով, ու այլակերպ տրամադրութեամբ , լա­ ռանգութեանց գանձարան, գուն կը բերես ՚^*^/*

ատ ր եկան X Եկք՚ւր , տօնենւք միասին՛ ^ ծննդեանդ ւատեսին պատմուճանով եւ այս անգամ Հաւա­ աշիւաբՀին թարմ ուժեր ։ Գ՛ոլն մասնիկ մ՛ը Հօր­

ալս անդրանիկ տարեգտոձր, մեր առակին՝ գ^րոյ– տաւոր՛ շարու\1ակեց • մէդ, մօՀմէդ եւ Հեռաւոր նախնիքներէդ^ կը Հա­

տ՚՚Վ ՝• Երբ որ ծնար , զաւակս , մսակոյտ մը մի մադրես ս՞եվւ աշէսարՀին չարն ՛ու բարին։ Ը°է

Ուրեմն , այսպէս , մեծցար գուն ալ : ՚ կ \ Բ ֊ մէւայն ^ անկար էէր ե լ Հաշմանդամ X Փառք օր՚Հ– խնդրեմ , մ ա րդկո ւթ\էւնը քայլ մ ր յա ռակ պիաի

մեծնաս տակաւձէն : ԱՀւցեալ ձմեռ , գեռ լ\Կայ1՚Բ ։ նեալին, այսօր աՀա , սրունքներդ քեզ կը տանին տանթս ։ Գիտտ^ւն , երգթչ, սո՞՛ւրբ , սաաՀա*կ

Թէեւ, ճիշգ I , կ՚ապրէիր X կ՚ապրէիր , բայց իրա­ նւնկա՚րանէդ ՏաշասրաՀ , թէեւ պատը քու ձեռքե– սլիտի րլլաս ;

րու ծանօթ չէինք։ Կը ոԳայինք քեգ\, սակայն րոլգ յենւ ա բան։ ։իՀնչ բեր կր ան քով ողկունեցինքքու Հայր ե լ որդի մեծ վայրկեան մը լուռ մնացին

գէմքւր չէ ի®՝ .ք ճ/սնչնւար : Գուն կ՚ապրէիր աներե– առակին քայլափոէսգ եւ Հաւատա , մայրդ ու ես , ու նայեցան իրարու։ Աատզաշ տղուն՛ իմաստալից

ւ ո յթ լուռ եւ էսաւար ու անծանօթ աշէսարՀ ին մ ե ծ Հոգերոլ այս աշխարՀ էն տարբեր ա շխարՀ աչուկնւերր տրտում մէտքեր արծարծեցին : Ո*– Հէգ

մէի սուրացին՛ք ։ Բնռ ւթ ի լՀՆր նուա ճեպ։ Ն Հայրը, էւնքէՀ աՀա յեաց , կարմրեցաւ իր յաւակնոտ

Ու ամիսներ գ ապրեցար գուն, բա լց ոլրփ՚շ մբ որ կեանքի մր Հարցումներէն : իԴչ էր եղած , ի ՞ ս չ էր աուած Հ

քեղի Համար կերաւ, խմեց եւ շնչեց։ Լոկ սրտիկդ սկիգբն եղաւ ասիկա X կեանքր զինքր քշեց տարաւ այլ ասպարէզ, իր կո–

կը գործէր։ Ե*– օր մըն ալ, կիբակիի ադամամութդ Աչքսբ՛ո վ մէա յն մ եծա բար բառ , անխօս էի\Ր չում ի՛ն , էսառն ո ւածքէէն խ՛որթ եւ անՀ աշտ հ Ա՛ ար -

հէհ՚^Ւ*1* *ԼԲայ 1 նրբանցքին Հետ երկարեցիր արու այն ատեն ; Այսօր աՀա , «մա֊.մա , մա-մա» կր դբ տէ՞՛ր՝ է , արար թ չն է ճակատագրին X Բախտն

ճ՚էչղ։ Ո*– Հագածիդ այգ առակին՛ թւրթի՚^Բ կենդա­ կանչես գուն , եւ վ սա ա ՝> եմ, վազն ալ «բա– բա» է մարդուն միաՀեծան առակնորգը։
պիտի ըսես։ Ա ութ Հոգի մը այն օրեր՛ուն , այսօր

նութեանդ փաստը եռալ : աՀա, գուն կբ րա ց ո ւի ս , ին՚չպէս ծաղիկ, մեր աշ. • Մփ Շեղագրեր զիս , զաւակս : Այդ Հարցերը

Մ– ւբ , այսպկ ւն եւ քաղաքակիրթ խարՀին լոյսերուն դէմ , գուն կը րաց ուիս մեր Հօր մր Համար բնական , քեղ ալ օր մր պիտի յ ո ւ ­

աշխարՀ էն ներս : ինչո՞՝ լ Համար , ինչո*ւ Համար , աշխարՀ ին չար ո լ բաբէ։ երգեբ՚ո ւն դէմ X Կ՚ընկե­ ղեն եւ էսռովեն հ երբ քու կարգիդ Հայրանաս։

ին շո ւ Համար բսէ խնդրեմ : րանաս մ օրգ օրՕր\էն քու սեվւակաԱ՛ վանկեր՛ով , Ա՛ եր կեանքն եղաւ անողոք ։ ՝Բուկգ բախտաւոր՝

Հայր եւ որդի մեծ վայրկեան մը լուռ մնացին բայց Համաձայն՛ եղանակին ։ Կը ձայնակցիս ձալ֊ պիտի ր չլայ՚.ձամբուգ վրայ , պիտի կնկեմ ամէն

ու նայեցանէ իրտրոլ ; Եւ կարծէք թէ՝ որդւոյն նա սփիւռին պարերգներուն ե լ կր լողաս ե րկան– էսոչ։ Պիաի ձգտիմ զարգացումիդ եւ աճումիդ

պա յծառ , խորաթափանց ա չ ո ւկն՚երը 1 զարմ ացա– կութեաՏն կուրերուն մէկ, երբ կը լսես քրկաՀաւաք նպաստաւոր ոլ անՀրաժեշտ պայմանն՛երուն ; Պի­

կան ,գայթակղալից Ո լ Հարցական՛ ,այլ մանաւանդ կնոկ կան։չը , ազբախոյղին պոռչտուքը , զանգակ­ տի կանամ Հասկնալ ք ե զ ։ Ընկերութեան մէկ ան­

յանդիմանող, ՛նոյն Հարցումով ո լ երեք Հեղ, ՛ներուն առաւօտեան քաղցրանուագ մեղեդին։ գամն ես, ռ չ թէ իր մը կամ անտեսուած մարտի­

Հանգիպեցան Հօրբ յուսաՀատ , ՝ ՛նաՀան՛կա կան , Փսքբիկ ^ոգի յ. դուն կր սիրես ամէն թ ՚ չ որ կր րոս մը։ Հետեւաբար , քեղի ՀաԱդէպ պիտի վար–

անւգոՀական ե լ յոռետես , մութ% աչքերոլն . լսես , ամէն ՝ինչ որ կը տեսնես : Հիմա , գիտես զա­ ոլէմ ուշագրութեամ բ եւ յարգանքով։ Հանդար­

« Ինչո՞՛ւ Համար է ին չո0 լ Համար, ինչո՞՛ւ նազանել առաւօտը եւ երեկոն : Օր ըստ օրէ , գուն տութեամբ պիտի խօսիմ։ Պիաի ըԱամ Համբե րա–

Fonds A.R.A.M