Page 251 - ARM_19-1947_03
P. 251
Հյնո րՀակալու թիւն յայտնեց Բո Էո Ր Հիւ֊բերուն, ՀԱՑԸ՝ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԷՆ ՓԱԽԱԾ» «ԱՆՈՆՑ ՀԱԶՈՑՆԵՐԸ ԱՐՋԱԳԱՆԳԵՑԻՆ
որո՛նք իրենց ն երկու յութեամր սլա ա ո ւե ո ին բնկե - Ասկէ աւելի սեւ մուր* կաբելի չէ քսել Հաւ ՎՈՍՓՈՐԻ ՄԷՋ» Կ՚ԸՍԷ ԱՊԻՏԻՆ ՏԱՎԷՐ
բակցութեան էյՕամեայ տաբեգաբձբ ՚. մ արգո լ ճ ակտին, : Կը մ ա ղ ր ֊ ե ն ք որ ն ա մ ա կ ա գ ի ր ՚ներգաւլթռւլները
Համերգի բաժինք բաղկացա 0 Էր գերմա՛նա ՛բաբեր սպասել, սեր ունդէ սերունգ փոխանցեք վ ա ւ յ լ ը չ1աեսաւ֊ին;» :
կան /երաժշտական եւ երգեցիկ խում՚բեբէ , ոբու%\ ան մ ար էաՀբլ , Հա յրենիքի Համար ողջակիզուիլ , Եբբեմւ ի երեսփոխան՝ ե*– այմմրւ քաղաքապե
ԿԱ մպս^՚սՎցԷիֆ ՀրւսքՏՀկաւքք խկսեթ %ԷսփԷրաֆ ֊ ել Հիմս* Հայաստան հբթալ խի* * * Հայա#ասյՀԷ՚ե ւո ական պաշտօնեայ Պայ Ապիաիձ $ավէր այսօր -
աիստ%երֆ % փաիչիլ՛ ՋարՀուրանք է այս % Հայ մարդուն Հա ր լան ՀձՀիւմՀոլրիյէթէի մէֆ «Գրախտ գացրղներբ^
Հայկական ճամբարի երաժիշտները եւո, մաս մար ասկէ աւելի մեծ նախատինք կարելի չէ երե– խորագրին տակ Հետեւեալ բառերով կը նկարագրէ
նակցեցան եւ մեծ աշխուժութիւն եւ թարմութիւն ւակա յել • Նմ ան\ տ ի պա բնե ր բ Հա յութեն է պէտք է Լք ուրիաՀ այ ՝ ն ե բգաղթողնեբուհ ք*՝սթ ան պո լլէն
մտցուցին այգ Հանդէսին մէչ, արժանանալով գո– արտաքսել, կբ թելագբէբ բնկեբ Ա * Վրացեան : անցքբ.
Հ ունակութեան եւ խան գա վա աո ւթե ան % Ամէն ոք տեսաւ փաիսչողնեբբ է ի\չ ոք իրա «Ան ցետլ օր , սպիտակ շոգենաւ մ բ դէոլի Աեւ
Փրօֆ* Ա* Ագամեանր խօսեցաւ «էսփէրան տ օ » ւունք տուաւ անոնց Հ Բայց , «յա ռաչգիմ ա կան՞ֆ Նով էլեբթաբ անցնելով թրքական իսթանպոլլի
լեզուով, որ թարգմանուեցաւ գերմաներէնի, եւ մ ամ ուլը , ա յս խնդիրն– ալ մ ատի փաթթոց գար - /Տ տ ո ս վար ի նեգո ւց Էն , որ գաբերէ ի վեր թ բքական՛
Հասարակութեան կոգմէ յաճախակի ծափաՀար– ձոլց , եւ իր բերան բ բացաւ լուսինին՛ : կրկին , ա իբա պետ ո ւ թեան տակ կ՛ապըի X
ուեցաւ ։ ՛իա շն՛ա կց ո ւթ եան Հասցէին խօսքեբ * ԱյԴ սպիտակ շոգենաւին ծխնելոյղին փբ^ձ
վրայ կբ
Պ* Ագամեանր ն՛ախ կանգ առաւ «էսփէ բանտօ^ի «Հակառակ եկած նամակներուն , Հակառակ տեսնուէր կարմիր Գօտի մբ, իսկ կայմին
շարժման պատմութեան վրայ , թէ ինչպէս մինչեւ մեռե լւ եր ոլ ղրկուած բա ր ե ւն ե բ ո ւն՝, եւ Հակառակ ծա՛ծանէ ր սովորականէն շատ խոշո բ դբ°Լակ մբ,
առածին ՀամաշխարՀային պատերազմը, ի*՚ոձոՐ Գա շնա՛կցական մամուլի բացած խաչակրու֊, որուն մէկ անկի ւնբ կբ տեսնուէր մուրճն ու ման՛ -
յա^ոգոլթիլննե ր եւ ն ո ւաճ ո ւմն ե ր է ունեցեր այս թեանԼւ՝) , Հազարաւորներ կը դիմեն1 Հայրենիք : դագբ :
միջագգային՝ լեզուն , զանազան երկիրներու մէչ ։ Այսպէս կը գբէ յ սեւով ճերմակի վրայ, «յա– Շ ոգեն ա լին մէչ գտնուող բազմ ութիւն բ կ եր–
ՀետղՀետԷ կ՚աճէր Համակրողներու թիւր, ստեգ - ոաՓդիմ տկան՝ֆ կո չուած մամ ուլբ : Այսպէս կր ք ա - գէբ յ բարձրաձայն կբ պոռար , կր կան չէբ ձեռք կբ
ծուած էր գիր - գրականութիւն , միայն թերթերու բոզէ «յաււա^ղ-իմ տկան՝^ կո չուած Հայ մ աբդր Հ շարժէր , ոչ թէ զուարճանալու , այլ ցոյց կտտա–
թիւր տշխարՀի մէչ Հասած էր 250/՛ եւ կը խո՛ս Հայաստանի բանալիներ բ իրենց ձեռքբ, Հա րելոլ յայտնի նպատակով։
տան՛ար րարգաւաճիլ խաղաղ պայմա ննեբու մէչ ։ յաստան գրկողներ բ ի րենք , ղրկուելիքնեբբ բնա~ Զեմ գիտեր թէ «՝ք՝ազասքա^ խաղացողներ կա–
Բայց վրայ Հասան Ա* եւ Բ • ՀամաշխարՀային րոզներ,ը դարձեալ իրենք , «զզուանքով կբ Հեռա յի^ն այդ բազմ ութեան մ է չ , ո րուն Հա չոցնեբբ
պատերաղմնե րբ , որոնց կատարած ա ւե ր ած ո ւ— նամ »// բանա ձե ւբ պատրաստելով ՚րաշնակցու–, կ^արձագան գէին Վ^ոսփորի կապո յա Աւրերուն եւ
թիւԱնեբբ չափազանց ծան բ եւ սոսկալի է ին Հա– թեան՛ Հետ Հեռաւոր կամ մօտաւոր կապ ՈՈ– կանաչ բլուրներուն վրայ։
մ ա յն մ արգկութետն Հ ամ ար , ինչ ո բ անգրագառ– ներէն կամ բն՛աւ կապ չունեցողներէն՛ ստորագրու— Եթէ կա՛յին՛, առատօրէն թող պարեն , որովՀե
ձտլ նա ել «էս» բ%Հկե րակց ո ւթեան գործ ուն էո լ ֊ թի ւն կո բղողն երբ կբ կ ին իբ ենք : Ւս կ այս բոլոր ին տեւ անգամ մբ որ ոտք կոխեն « 1 ՚ ր ախ տ»ը , պար
թեան վրա յ , որ կ^ ո լզէ ր ստեղծել չէգոՔ *^Ւ՜ վրայ, Հայաստանէն փախչողներ բ՝ բոլորն ալ , տաւորիչ աշխատանքի , անօթութեան , թշուառու—
^ազգա յին լեզու մբ առանց ժխտելու մ այրեն ի լե /1ոԼ^.ռւ՜1։^ * Հնչակեան՛, ռամկավար եւ բոլոր՛տիք - թեան եւ ամէն տեսակ ազատոլթ իւձենե րէգր կում ին
զուն , որ ան-Հ բաժեշտ է բո լո ր ժ ո ղո վո լրգն ե բո լՀա֊ ե անն եր X Հետեւանքով պիտի չկարենան ոչ միայն՝, քագասքա
մար*. Երկար կանգ առաւ, աքյնն բբոոլ/ոորբ ՀւՀտ/ածէոն^ը– ԱՀա մէկբ անոնցմէ , յառաջադիմական « Ժող* պարելու, այլեւ իրենց մատներ բ շարժելու :
ն եբուն , Հ ե տ ա պն գո ւմն եբուն՛ վրա յ որոնք
Զայն՝ֆ եւ «Աըաբատ՚ֆ թերթերէն քաղելով տանք Կ՚բսոլի թէ ասոնք Աուբիայէն Աովիէթ Հա
այս մէկուն պատմոլթիլնբ՛ յաստան ներդազթոգ Հայերն են եգեր։ Բարեկամի
են զանազան երկի րներու զինապաշտ ի շխան՚ու– լՀէրէճեան ան՛ունով երիտասարդ մբ, ներգաղ մբ Հետ Եէնիգիւգի «ԱիփաՀի Օճադի» ակումբին՝
թիւններոլ կողմէ , բայց եւ այնպէս րնկեբակցոլ - թելէ վեր^ , կը փախչի Հայաստանէն , եւ կ՚ապաս պատուՀ ան՚էն դիտեց ինք այդ շոգենաւն ու մ էչր՝
թեան գաղափար բ , ան շէ թ մնացած է եւ այսօր ա– տան՛ի Պէյբութի ՛է/որ Հաճբն բոլշեւիկ թաղի իր գտ%տուողներուն կատարած ցոյցերբ» ։
նոնք որոնք ունին մաքուր եւ զգայուն սիրտ , պէտք
է որ սկսին բուժել վէրքերբ, միանան ել աջակցին՛ ազգականներուն մօտ : Ապիտին Տավէբ ա յս առթիւ կը կրկնէ ներ
մեղի :
Հալար բ կբ փրթի Հնչակ– բոյն երէՊՀ ներս՛. գաղթողներու կողմ է ղրկուած ծ ած կա ղի ր նամ ակ
Պէ յ ր ո ւ – թ ի Բոլշեւիկ «ք^ագրամ եան՚՝% ակում բին ներս լ պա ամ ութիւնբ ( փոքր իկն (քակորի պարա֊,
Ք,այնտսփիւռբ Պ • Ազամեանի ճտռբ , սեպտեմ մէչ, Համ ա յնավար-Հռետ ո բ կիսադրագէտ էք* էէ– գան եւ ոտքի վրայ կամ նստուկ լուսանկար քաշե
բեր 1 Յ՛ին , շաբաթ օր բ Հա գորգեց բո լո բ գեբմ ան ա–
կան՝ կա յ անն եր էն : լէզետն , բեմ կը բարձրանայ եւ կբ ճաբճառէ . • լու ղրոյցբ) եւ կԴղրակացնէ .
«Հայաստանէն փախած .ճէրէճեսձն,ը Հաճոնցի է• «Այս պատ մ ո ւթ ի ւնն երբ սխալ բէէան թէ ճիշդ ,
Տ եւ/է ււ յ սկսաւ ճամ բար^ք երաժիշտին Պ • Ս ե– այս* պատիւ չի բերեր Հաճ բնց ինե բ ո ւն՛ ՚. Հայաս կար մ իր գրարքն ն ի չնե րյւ այսուՀ ետել պիտի կաս
ւտնեանի նուագբ Լքանոնի վրայ^ , եւ Օբ* Վ* տանէն փախած լՀէրէճեան՚բ Հնչակեան է, անպատ– կածին ա ը ւո ա ս ա Հ մ ան ղրկուած ամ էն նամ ակէ եւ
պիտի նետեն՝ : (հա
Բաբայեանի գաշԼ\ակլլ * (հայտագիրն Էր՝ \, Հայկա ւութիւն Հնչակեան կուսակցութեան՝. Հայաստա ֊ լուսանկարէ ու ղանոնք փուռբ
կան ժողովքգական երգ ՛ու պար , մշակուած Ա• քիախած ԼՀէրէճեանբ* Հնչակեան գործիչ Վ^աՀ– նուն մարդկութեան կր մաղթենք միայն ոբ նոյն
Աեւանեանի կողմէ դաշնակի ել քանոնի Համար՛. րիճ լՀէրէճեանի ազգականն է գ ասիկա ն՛ախատինք ճակատ ագրին չա բ ժ ան ա ցն են ն աե լ նամ ակնե ր ո ւն
2. կաքաւի եբգբ, կոմիտաս վարդապետի , մ բն է ձձէրէճեան բն տան իքին, եւն* ելն * Հ տէբերբ:
Ա* Աեւանեանւի վա փոխակներ ով գաչնակի բն կե «Արարատէ Հն՛չակեան օրկան՚ր կր պատաս 8ԱՌԱՋ Արաաապելով այս թրքավար՛ի ե ւ
խանէ .
թ ր ք ա վ ա յ ե լ ւնկաբագրՈէ/թ-իւսը ֆ կ կ զ է ի ն ք Բ ռ լ ո Ր
րա կց ո ւթեամբ : - - ՚ « ճէբէճեան\ Հաճբն ց ի չէ , Եարցի է , Հաճբ–
Հայերու սեբգաղր-ռղ կամ ոչ, զարմանքը յայսւ՚աել
3. (իողովրգական երգ ել պար , Աեւանե նի նէն քիչ Հեռու դիւզէ մբ՛. ճէրէճեան՝ Վ. ՚ճէբէ–
կոգմէ առանձին % այդ բացաւփկ հոգաաաբոլթ–եան7 համար դէպի
ճեանի Հ ետ ազգական ա կան կապ չունի : ճէրէ
ւ ն ե բ գ ա ղ թ ո ղ ն հ ր ը , հոգաաարաւթիլ|ն ո ր ո ւ ն չԽՁւ
ճեան Հնչակեան չէ, այլ բոլշեւիկ Նոբ Հաճին թա
կողովուրդը չափազանց գոՀ մնաց , առածին վ ա ր ժ ե ց ո ւ ց ա ծ մ ե զ Պ • Ապիտփքն Տ ա վ է ր ն ե բ : Կը
անգամ կր լսէր քան՛ոնի վրայ– Հայկական եզանակ– զի Հ ամ ա յնավա ր խմբակի քարտոլղա բին\ եղբայբն հաբց1նե>ն1ք իր|ե|Թ: ի ր ե ն ց հ ա յ ր ե ն ի ք ը վ ե ր ա դ ա ր ձ ո ղ
նեբ : Բոլորը Հետաքրքրութեամբ կբ Հետեւէթն է * Համայնավար օղլու Համայնավար է ան : Է/Լէղ– Հ ա յ ե ր ոբո1նք ա յ ն ք ա ն անթ-աղ մեոելէներ ո ւ ն ի ն ի.
վարձատրելով ե բաժի շան երբ կրկնակի ծ ափերով եան 1'ն կբ դարձնենք իր փսխածնեբբֆ : րե1նց եաին ձ գ ա ծ բ ֊ բ ք ա կ ա ն աԹապասւ1նեբուն մ է ջ •
եւ ծագկեփունչերով : Հասարակութիւն բ սրաՀէն Կբ տեսնե®ս , ոիրելի բնթեբցող * Հնչակեանւ - ե թ ֊ է ու՛նեցեր են դսաէն խ օ ս ք ե ր ,ա1նանցմով կարելիք
Հեռացաւ ուրախ ա ր ամ աղբ ո ւթե ա մ բ : ներբ մա՛րս ՜որած եզան բոլշեւիկնեբը : է փոխարինել ինչ ռր կը կռչռւի Ապրիլ 11։
իրանից գուբս կուգայ, որ բոլշելիկացած նախ
Նմ ան ձեռնար կներ Հ ա յ կա կան ճամբաբի կող– կին Հն չակեան մ ըն է ա յս Հա յրենյադալ փախստա– աի%, Գաշ՚Լակոո,թեռն կը Հայհոյեն :
մ է գովելի է եւ արժան ի քաֆա լե բանքի , քանի որ կանբ : Այ ս ին՛քն , Հնչակ բո էշեւիկ Հա յանուն Հայ– « Ց ՝ ա ռ ա չ դ ի մ ա կ ա ն » Հա յշէն կր՚հ֊ելոլ. նէլթ մբ
երեք Հոգին իսկ բաւական է , ՛որ օտարն եր ու աչ րե% ասէբներոլ ( ^) շունչով մեծցած երիտասարդ "(էաք է , թող կրճէ աս , ա՛հ , ել թող չարու&ակէ
քին՝ բարձրանա լ Հայ մ շակո յթին արժէքը : մ բ ։ ԱՀա աս մարգիկն են, որ իրենց Հասց-ոլցած վայնասոլնբ, կ՚բսէ Եագոլպ աղան :
(Արեւելք)
«ՍՏԵՄԷԼ» ա յ լասեր ած սերունդին սեւ իսա րան\ը ի րենց ճակա֊ Հրից
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ Վեբչապէս , երբ նա Հագնւելով գոլերս եկաւ ծանր օրերին^ այս մթանբ աղբիւր ի իւբբ դն\ում է
եպիչը աո ա չլայ պէս գ ո չ գոչելով ել, մինչեւ իսկ, թւում
բակբ նկատեց, որ մթան մէչ կանգնած սպասում էր , աւելի բաբձբուաշյաո ա ք
էին երկու ուրիշ թուրք զինուոր էլ, որ իրեն եւ
Հետի զօրականին տեսնելուն պէս՝՝ աո.ա՛չ եկան՝ ել Ոլ "որից նրան Համակեց այն մ տ ած ո ւմ բ , թէ
բռնեցին նրա աք ու ձախ կոգմբւ ուր եենն տանում իրեն ( արդեօք գնդակաՀաբելո ւ,
Այս մի Հատիկ բառն աւելի շփոթ ու շւարում Գ՛նան Ք է՜ ասաւ երի տ ա ււ ա՚ՐԴ Գ°րսյ^Լլ թէ իմ ացել են իբ սպայ լին ե լբ* տեղափո խում են
թուրքերէն
առաչ բերեց գեր ինե րի մ էչ եւ ամ էն ից աւելի իբ ՎաՀբամբ ուզեց նորից Հարցնել ո՛ւր, բայց Հայ սպաներ ի մօտ * * * սակայն ին չո** լ գիձ^*ՐՈէի* * *
րամին
ՎաՀբամի։ Ու^բ են ուղում տանել եւ ինչո^ւ։ աւելորդ Համարեց ։ Եւ նրանք երեքով Վ^աՀ թերե՛ւս որոշել են նրանց գնդակտՀարել ինձ Էէ
—- Ի^նչ կայ , ակամայ Հարցրեց նա պաՀակին , տա բան գէպի քաղաք X տան՛ում են (նրանց միացնելու, անցաւ նրա մ բա
երբ մօաեցել էր ։ քով ել մ ի տեսակ բութ անտա րբեբութիւն զգաց •
ՊաՀակն ուս երր վեր քաշեց մի այն՛ ։ իսկ գեբի Գիշերը մ ութն էր * երկնքում չէր երեւում եւ «ի1 չ էի^հէո՛– է՝ Ի^ոԳ լի^Ի^ ասաւ ն\ա մտքում :
Հայ գին ոլորներն անՀանգստացան աւելի, պառ ոչ մի աստղ, իսկ տներում ել ոչ մի ճրագ, ոչ մի Բայց քիչ յետոյ մտածեց , ոբ եթէ կարողանաք
կածն եր բ նստեցին , նստածներ բ ոտքի կանգնեցին լո յս , եւ նրանք խաւար փողոցով գնում էինանխօս փախչել գուցէ եւ աղատ ո լի * * * Բայց արդեօ ք
ասես կարկամ ած * նաւթա լամ պի բո ց կբլտ ո ղ լո յս բ եւ մի տ ա բ օ բինա կ փութկոտ ու ցրիլ ք ա յլուած - կա ր ո ղ է ա զա տ ո ւե լ * • •
մռայլութիւն էր դրոշմել նրանց գէմ քե բին, եւ քով :
Թուրքե ր ի ց մէկբ* զօրական բ , որ Հ բացան չու- Ա՝ ի երկու կարճ փողոց ան ցն ե լո ւց յետո յ , երբ
նրանց ամէնքի մտքով Համարեա միեւն\ոյն բաներն ն րանք թեքւեցին մի նոբ փոզոցճ Վ^աՀ րամ բ կանգ
անցան • իմ ացել են , ե րեւի , սպա յ է կամ թէ էլէր՚> այէ միայն թրով էր, քայլում էր ՎաՀբամի առաւ ակամայ* ՛Լբ ա առաչ կա՝՝.զնած էր վաճառա
եբգբ լսել են , տ ան ո լմ են պատմեն * * . Հետ կողք կողքի , իսկ միւս եկուսբ գալիս էին ե– կան Անգրէաս ի ե ր կ յար կան ի տունւբ , որ պայծառ
Նոյն ենթագրութիւնն անց ալ իր՝ Վ^աՀրամի տեւից , ել , չգիտես ինչու, ՎաՀրամին թւ՛ում լուս աւո րւած էր , նրա բոլոր լո ւս ամ ուտներից ա–
մտքով* սակայն նա, ներքին տագնապը թագցնելու էր գալիս են Հ բա ցանն երբ պատ բաստ պաՀած X ռատ լոյս էր թափլում փողոց ՚. Եւ Հ բամբ
զգաց , ոբ իրեն առաչն որդում էին գէ՚Գ֊Ի ա յ գ
Համ ար կարծես . արագօրէն սեղմ եց մ օտբ կանգ Ու նա մէկ ուղում էր Հարցնել, թէ ո՛ւր են՛ տանում
"ռ––
նածների ձեռնեբբ, իսկ միւսնեբին ԴԼէ*ո։Լ ա բաւ ՛իրեն , բայց անմիչտպէս է լ վանում էր այգ միտ–
մտերմաբար \ քբ • «ինչ ուզում է լին/» ասում էր նա ինքն իրեն , Հասանք , ասաւ թուրք զօրական բ : $*է
ու առաչ էր գնում առանց քայլեր բ գան գա ղե - տան լո ւս աւո բութ իւն բ ել թէ թո՛՜րքի խօս քե բ բ
Անա՚ք բարով ավերք* ասաւ Հայերէն* ցնելոլ ; ոաբմացրին Վ^աՀրամին , եւ նա մտա՛ծեց , թէ այս– .
Լաւ կացէք։ Զտխրէ՚ք։ Նւաճւած քազաքր թւում էր մեռեալ * փոգոց– տեղ Հ աւան օր էն զին ո ւո ր ա կան ատեան է , ուղում
ՎյսՀբամի ձայնբ բեկւած էր եւ խուսափուկ , նեբն ամ այի է ին * չէր երեւում ոչ մի անց ո րդ , չէր են, երեւի, նախ Հարցաքննել իրեն; Ներս մտնելիս
իսկ գւբի զինուորնեբի խօսքր ն ոյնպէս ցաւագին լսւում ոչ մի ձայն, անգամ շներ չէ ին Հաչում : սակայն , նկատեց , որ իրե՛նից առաչ տան աստի
եղանակ ունէր, երբ ասին* Նա գնում էր բնգարմացած , կարհ ես ծանր ե֊ ճաններով վեր է բարձրանում իրենց քաղաքում
-— Գնաս բաբով , Վ^աՀրամ չան * * • բագի մէչ՛. Բայց մի տեղ եկեղեցու փողոցում նա յո յն չութակաՀաբ Եր իկոն* պատեանով չութակբ
Ու է լ ՝ ո լ ՚ ր ի չ իս°սՔ չկարողացան ա ւե լա ցնե լ , ո– սթափւեց, երբ չրի ձայն լսեց ։«Աա Գո լո շեն\ց աղ թեւի տակ X
րովՀետեւ չգիտէին ո1 լբ են տանում նքան եւ ի՛ն– բիւրն է» անցաւ նրա մտքով, եւ նա զարմացաւ,
"բ թուրքերի քաղաք մտնելուց յետոյ էլ^ այս ՍՏ. ԶՕՐԵԱՆ
(4) Fonds A.R.A.M
որո՛նք իրենց ն երկու յութեամր սլա ա ո ւե ո ին բնկե - Ասկէ աւելի սեւ մուր* կաբելի չէ քսել Հաւ ՎՈՍՓՈՐԻ ՄԷՋ» Կ՚ԸՍԷ ԱՊԻՏԻՆ ՏԱՎԷՐ
բակցութեան էյՕամեայ տաբեգաբձբ ՚. մ արգո լ ճ ակտին, : Կը մ ա ղ ր ֊ ե ն ք որ ն ա մ ա կ ա գ ի ր ՚ներգաւլթռւլները
Համերգի բաժինք բաղկացա 0 Էր գերմա՛նա ՛բաբեր սպասել, սեր ունդէ սերունգ փոխանցեք վ ա ւ յ լ ը չ1աեսաւ֊ին;» :
կան /երաժշտական եւ երգեցիկ խում՚բեբէ , ոբու%\ ան մ ար էաՀբլ , Հա յրենիքի Համար ողջակիզուիլ , Եբբեմւ ի երեսփոխան՝ ե*– այմմրւ քաղաքապե
ԿԱ մպս^՚սՎցԷիֆ ՀրւսքՏՀկաւքք խկսեթ %ԷսփԷրաֆ ֊ ել Հիմս* Հայաստան հբթալ խի* * * Հայա#ասյՀԷ՚ե ւո ական պաշտօնեայ Պայ Ապիաիձ $ավէր այսօր -
աիստ%երֆ % փաիչիլ՛ ՋարՀուրանք է այս % Հայ մարդուն Հա ր լան ՀձՀիւմՀոլրիյէթէի մէֆ «Գրախտ գացրղներբ^
Հայկական ճամբարի երաժիշտները եւո, մաս մար ասկէ աւելի մեծ նախատինք կարելի չէ երե– խորագրին տակ Հետեւեալ բառերով կը նկարագրէ
նակցեցան եւ մեծ աշխուժութիւն եւ թարմութիւն ւակա յել • Նմ ան\ տ ի պա բնե ր բ Հա յութեն է պէտք է Լք ուրիաՀ այ ՝ ն ե բգաղթողնեբուհ ք*՝սթ ան պո լլէն
մտցուցին այգ Հանդէսին մէչ, արժանանալով գո– արտաքսել, կբ թելագբէբ բնկեբ Ա * Վրացեան : անցքբ.
Հ ունակութեան եւ խան գա վա աո ւթե ան % Ամէն ոք տեսաւ փաիսչողնեբբ է ի\չ ոք իրա «Ան ցետլ օր , սպիտակ շոգենաւ մ բ դէոլի Աեւ
Փրօֆ* Ա* Ագամեանր խօսեցաւ «էսփէրան տ օ » ւունք տուաւ անոնց Հ Բայց , «յա ռաչգիմ ա կան՞ֆ Նով էլեբթաբ անցնելով թրքական իսթանպոլլի
լեզուով, որ թարգմանուեցաւ գերմաներէնի, եւ մ ամ ուլը , ա յս խնդիրն– ալ մ ատի փաթթոց գար - /Տ տ ո ս վար ի նեգո ւց Էն , որ գաբերէ ի վեր թ բքական՛
Հասարակութեան կոգմէ յաճախակի ծափաՀար– ձոլց , եւ իր բերան բ բացաւ լուսինին՛ : կրկին , ա իբա պետ ո ւ թեան տակ կ՛ապըի X
ուեցաւ ։ ՛իա շն՛ա կց ո ւթ եան Հասցէին խօսքեբ * ԱյԴ սպիտակ շոգենաւին ծխնելոյղին փբ^ձ
վրայ կբ
Պ* Ագամեանր ն՛ախ կանգ առաւ «էսփէ բանտօ^ի «Հակառակ եկած նամակներուն , Հակառակ տեսնուէր կարմիր Գօտի մբ, իսկ կայմին
շարժման պատմութեան վրայ , թէ ինչպէս մինչեւ մեռե լւ եր ոլ ղրկուած բա ր ե ւն ե բ ո ւն՝, եւ Հակառակ ծա՛ծանէ ր սովորականէն շատ խոշո բ դբ°Լակ մբ,
առածին ՀամաշխարՀային պատերազմը, ի*՚ոձոՐ Գա շնա՛կցական մամուլի բացած խաչակրու֊, որուն մէկ անկի ւնբ կբ տեսնուէր մուրճն ու ման՛ -
յա^ոգոլթիլննե ր եւ ն ո ւաճ ո ւմն ե ր է ունեցեր այս թեանԼւ՝) , Հազարաւորներ կը դիմեն1 Հայրենիք : դագբ :
միջագգային՝ լեզուն , զանազան երկիրներու մէչ ։ Այսպէս կը գբէ յ սեւով ճերմակի վրայ, «յա– Շ ոգեն ա լին մէչ գտնուող բազմ ութիւն բ կ եր–
ՀետղՀետԷ կ՚աճէր Համակրողներու թիւր, ստեգ - ոաՓդիմ տկան՝ֆ կո չուած մամ ուլբ : Այսպէս կր ք ա - գէբ յ բարձրաձայն կբ պոռար , կր կան չէբ ձեռք կբ
ծուած էր գիր - գրականութիւն , միայն թերթերու բոզէ «յաււա^ղ-իմ տկան՝^ կո չուած Հայ մ աբդր Հ շարժէր , ոչ թէ զուարճանալու , այլ ցոյց կտտա–
թիւր տշխարՀի մէչ Հասած էր 250/՛ եւ կը խո՛ս Հայաստանի բանալիներ բ իրենց ձեռքբ, Հա րելոլ յայտնի նպատակով։
տան՛ար րարգաւաճիլ խաղաղ պայմա ննեբու մէչ ։ յաստան գրկողներ բ ի րենք , ղրկուելիքնեբբ բնա~ Զեմ գիտեր թէ «՝ք՝ազասքա^ խաղացողներ կա–
Բայց վրայ Հասան Ա* եւ Բ • ՀամաշխարՀային րոզներ,ը դարձեալ իրենք , «զզուանքով կբ Հեռա յի^ն այդ բազմ ութեան մ է չ , ո րուն Հա չոցնեբբ
պատերաղմնե րբ , որոնց կատարած ա ւե ր ած ո ւ— նամ »// բանա ձե ւբ պատրաստելով ՚րաշնակցու–, կ^արձագան գէին Վ^ոսփորի կապո յա Աւրերուն եւ
թիւԱնեբբ չափազանց ծան բ եւ սոսկալի է ին Հա– թեան՛ Հետ Հեռաւոր կամ մօտաւոր կապ ՈՈ– կանաչ բլուրներուն վրայ։
մ ա յն մ արգկութետն Հ ամ ար , ինչ ո բ անգրագառ– ներէն կամ բն՛աւ կապ չունեցողներէն՛ ստորագրու— Եթէ կա՛յին՛, առատօրէն թող պարեն , որովՀե
ձտլ նա ել «էս» բ%Հկե րակց ո ւթեան գործ ուն էո լ ֊ թի ւն կո բղողն երբ կբ կ ին իբ ենք : Ւս կ այս բոլոր ին տեւ անգամ մբ որ ոտք կոխեն « 1 ՚ ր ախ տ»ը , պար
թեան վրա յ , որ կ^ ո լզէ ր ստեղծել չէգոՔ *^Ւ՜ վրայ, Հայաստանէն փախչողներ բ՝ բոլորն ալ , տաւորիչ աշխատանքի , անօթութեան , թշուառու—
^ազգա յին լեզու մբ առանց ժխտելու մ այրեն ի լե /1ոԼ^.ռւ՜1։^ * Հնչակեան՛, ռամկավար եւ բոլոր՛տիք - թեան եւ ամէն տեսակ ազատոլթ իւձենե րէգր կում ին
զուն , որ ան-Հ բաժեշտ է բո լո ր ժ ո ղո վո լրգն ե բո լՀա֊ ե անն եր X Հետեւանքով պիտի չկարենան ոչ միայն՝, քագասքա
մար*. Երկար կանգ առաւ, աքյնն բբոոլ/ոորբ ՀւՀտ/ածէոն^ը– ԱՀա մէկբ անոնցմէ , յառաջադիմական « Ժող* պարելու, այլեւ իրենց մատներ բ շարժելու :
ն եբուն , Հ ե տ ա պն գո ւմն եբուն՛ վրա յ որոնք
Զայն՝ֆ եւ «Աըաբատ՚ֆ թերթերէն քաղելով տանք Կ՚բսոլի թէ ասոնք Աուբիայէն Աովիէթ Հա
այս մէկուն պատմոլթիլնբ՛ յաստան ներդազթոգ Հայերն են եգեր։ Բարեկամի
են զանազան երկի րներու զինապաշտ ի շխան՚ու– լՀէրէճեան ան՛ունով երիտասարդ մբ, ներգաղ մբ Հետ Եէնիգիւգի «ԱիփաՀի Օճադի» ակումբին՝
թիւններոլ կողմէ , բայց եւ այնպէս րնկեբակցոլ - թելէ վեր^ , կը փախչի Հայաստանէն , եւ կ՚ապաս պատուՀ ան՚էն դիտեց ինք այդ շոգենաւն ու մ էչր՝
թեան գաղափար բ , ան շէ թ մնացած է եւ այսօր ա– տան՛ի Պէյբութի ՛է/որ Հաճբն բոլշեւիկ թաղի իր գտ%տուողներուն կատարած ցոյցերբ» ։
նոնք որոնք ունին մաքուր եւ զգայուն սիրտ , պէտք
է որ սկսին բուժել վէրքերբ, միանան ել աջակցին՛ ազգականներուն մօտ : Ապիտին Տավէբ ա յս առթիւ կը կրկնէ ներ
մեղի :
Հալար բ կբ փրթի Հնչակ– բոյն երէՊՀ ներս՛. գաղթողներու կողմ է ղրկուած ծ ած կա ղի ր նամ ակ
Պէ յ ր ո ւ – թ ի Բոլշեւիկ «ք^ագրամ եան՚՝% ակում բին ներս լ պա ամ ութիւնբ ( փոքր իկն (քակորի պարա֊,
Ք,այնտսփիւռբ Պ • Ազամեանի ճտռբ , սեպտեմ մէչ, Համ ա յնավար-Հռետ ո բ կիսադրագէտ էք* էէ– գան եւ ոտքի վրայ կամ նստուկ լուսանկար քաշե
բեր 1 Յ՛ին , շաբաթ օր բ Հա գորգեց բո լո բ գեբմ ան ա–
կան՝ կա յ անն եր էն : լէզետն , բեմ կը բարձրանայ եւ կբ ճաբճառէ . • լու ղրոյցբ) եւ կԴղրակացնէ .
«Հայաստանէն փախած .ճէրէճեսձն,ը Հաճոնցի է• «Այս պատ մ ո ւթ ի ւնն երբ սխալ բէէան թէ ճիշդ ,
Տ եւ/է ււ յ սկսաւ ճամ բար^ք երաժիշտին Պ • Ս ե– այս* պատիւ չի բերեր Հաճ բնց ինե բ ո ւն՛ ՚. Հայաս կար մ իր գրարքն ն ի չնե րյւ այսուՀ ետել պիտի կաս
ւտնեանի նուագբ Լքանոնի վրայ^ , եւ Օբ* Վ* տանէն փախած լՀէրէճեան՚բ Հնչակեան է, անպատ– կածին ա ը ւո ա ս ա Հ մ ան ղրկուած ամ էն նամ ակէ եւ
պիտի նետեն՝ : (հա
Բաբայեանի գաշԼ\ակլլ * (հայտագիրն Էր՝ \, Հայկա ւութիւն Հնչակեան կուսակցութեան՝. Հայաստա ֊ լուսանկարէ ու ղանոնք փուռբ
կան ժողովքգական երգ ՛ու պար , մշակուած Ա• քիախած ԼՀէրէճեանբ* Հնչակեան գործիչ Վ^աՀ– նուն մարդկութեան կր մաղթենք միայն ոբ նոյն
Աեւանեանի կողմէ դաշնակի ել քանոնի Համար՛. րիճ լՀէրէճեանի ազգականն է գ ասիկա ն՛ախատինք ճակատ ագրին չա բ ժ ան ա ցն են ն աե լ նամ ակնե ր ո ւն
2. կաքաւի եբգբ, կոմիտաս վարդապետի , մ բն է ձձէրէճեան բն տան իքին, եւն* ելն * Հ տէբերբ:
Ա* Աեւանեանւի վա փոխակներ ով գաչնակի բն կե «Արարատէ Հն՛չակեան օրկան՚ր կր պատաս 8ԱՌԱՋ Արաաապելով այս թրքավար՛ի ե ւ
խանէ .
թ ր ք ա վ ա յ ե լ ւնկաբագրՈէ/թ-իւսը ֆ կ կ զ է ի ն ք Բ ռ լ ո Ր
րա կց ո ւթեամբ : - - ՚ « ճէբէճեան\ Հաճբն ց ի չէ , Եարցի է , Հաճբ–
Հայերու սեբգաղր-ռղ կամ ոչ, զարմանքը յայսւ՚աել
3. (իողովրգական երգ ել պար , Աեւանե նի նէն քիչ Հեռու դիւզէ մբ՛. ճէրէճեան՝ Վ. ՚ճէբէ–
կոգմէ առանձին % այդ բացաւփկ հոգաաաբոլթ–եան7 համար դէպի
ճեանի Հ ետ ազգական ա կան կապ չունի : ճէրէ
ւ ն ե բ գ ա ղ թ ո ղ ն հ ր ը , հոգաաարաւթիլ|ն ո ր ո ւ ն չԽՁւ
ճեան Հնչակեան չէ, այլ բոլշեւիկ Նոբ Հաճին թա
կողովուրդը չափազանց գոՀ մնաց , առածին վ ա ր ժ ե ց ո ւ ց ա ծ մ ե զ Պ • Ապիտփքն Տ ա վ է ր ն ե բ : Կը
անգամ կր լսէր քան՛ոնի վրայ– Հայկական եզանակ– զի Հ ամ ա յնավա ր խմբակի քարտոլղա բին\ եղբայբն հաբց1նե>ն1ք իր|ե|Թ: ի ր ե ն ց հ ա յ ր ե ն ի ք ը վ ե ր ա դ ա ր ձ ո ղ
նեբ : Բոլորը Հետաքրքրութեամբ կբ Հետեւէթն է * Համայնավար օղլու Համայնավար է ան : Է/Լէղ– Հ ա յ ե ր ոբո1նք ա յ ն ք ա ն անթ-աղ մեոելէներ ո ւ ն ի ն ի.
վարձատրելով ե բաժի շան երբ կրկնակի ծ ափերով եան 1'ն կբ դարձնենք իր փսխածնեբբֆ : րե1նց եաին ձ գ ա ծ բ ֊ բ ք ա կ ա ն աԹապասւ1նեբուն մ է ջ •
եւ ծագկեփունչերով : Հասարակութիւն բ սրաՀէն Կբ տեսնե®ս , ոիրելի բնթեբցող * Հնչակեանւ - ե թ ֊ է ու՛նեցեր են դսաէն խ օ ս ք ե ր ,ա1նանցմով կարելիք
Հեռացաւ ուրախ ա ր ամ աղբ ո ւթե ա մ բ : ներբ մա՛րս ՜որած եզան բոլշեւիկնեբը : է փոխարինել ինչ ռր կը կռչռւի Ապրիլ 11։
իրանից գուբս կուգայ, որ բոլշելիկացած նախ
Նմ ան ձեռնար կներ Հ ա յ կա կան ճամբաբի կող– կին Հն չակեան մ ըն է ա յս Հա յրենյադալ փախստա– աի%, Գաշ՚Լակոո,թեռն կը Հայհոյեն :
մ է գովելի է եւ արժան ի քաֆա լե բանքի , քանի որ կանբ : Այ ս ին՛քն , Հնչակ բո էշեւիկ Հա յանուն Հայ– « Ց ՝ ա ռ ա չ դ ի մ ա կ ա ն » Հա յշէն կր՚հ֊ելոլ. նէլթ մբ
երեք Հոգին իսկ բաւական է , ՛որ օտարն եր ու աչ րե% ասէբներոլ ( ^) շունչով մեծցած երիտասարդ "(էաք է , թող կրճէ աս , ա՛հ , ել թող չարու&ակէ
քին՝ բարձրանա լ Հայ մ շակո յթին արժէքը : մ բ ։ ԱՀա աս մարգիկն են, որ իրենց Հասց-ոլցած վայնասոլնբ, կ՚բսէ Եագոլպ աղան :
(Արեւելք)
«ՍՏԵՄԷԼ» ա յ լասեր ած սերունդին սեւ իսա րան\ը ի րենց ճակա֊ Հրից
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ Վեբչապէս , երբ նա Հագնւելով գոլերս եկաւ ծանր օրերին^ այս մթանբ աղբիւր ի իւբբ դն\ում է
եպիչը աո ա չլայ պէս գ ո չ գոչելով ել, մինչեւ իսկ, թւում
բակբ նկատեց, որ մթան մէչ կանգնած սպասում էր , աւելի բաբձբուաշյաո ա ք
էին երկու ուրիշ թուրք զինուոր էլ, որ իրեն եւ
Հետի զօրականին տեսնելուն պէս՝՝ աո.ա՛չ եկան՝ ել Ոլ "որից նրան Համակեց այն մ տ ած ո ւմ բ , թէ
բռնեցին նրա աք ու ձախ կոգմբւ ուր եենն տանում իրեն ( արդեօք գնդակաՀաբելո ւ,
Այս մի Հատիկ բառն աւելի շփոթ ու շւարում Գ՛նան Ք է՜ ասաւ երի տ ա ււ ա՚ՐԴ Գ°րսյ^Լլ թէ իմ ացել են իբ սպայ լին ե լբ* տեղափո խում են
թուրքերէն
առաչ բերեց գեր ինե րի մ էչ եւ ամ էն ից աւելի իբ ՎաՀբամբ ուզեց նորից Հարցնել ո՛ւր, բայց Հայ սպաներ ի մօտ * * * սակայն ին չո** լ գիձ^*ՐՈէի* * *
րամին
ՎաՀբամի։ Ու^բ են ուղում տանել եւ ինչո^ւ։ աւելորդ Համարեց ։ Եւ նրանք երեքով Վ^աՀ թերե՛ւս որոշել են նրանց գնդակտՀարել ինձ Էէ
—- Ի^նչ կայ , ակամայ Հարցրեց նա պաՀակին , տա բան գէպի քաղաք X տան՛ում են (նրանց միացնելու, անցաւ նրա մ բա
երբ մօաեցել էր ։ քով ել մ ի տեսակ բութ անտա րբեբութիւն զգաց •
ՊաՀակն ուս երր վեր քաշեց մի այն՛ ։ իսկ գեբի Գիշերը մ ութն էր * երկնքում չէր երեւում եւ «ի1 չ էի^հէո՛– է՝ Ի^ոԳ լի^Ի^ ասաւ ն\ա մտքում :
Հայ գին ոլորներն անՀանգստացան աւելի, պառ ոչ մի աստղ, իսկ տներում ել ոչ մի ճրագ, ոչ մի Բայց քիչ յետոյ մտածեց , ոբ եթէ կարողանաք
կածն եր բ նստեցին , նստածներ բ ոտքի կանգնեցին լո յս , եւ նրանք խաւար փողոցով գնում էինանխօս փախչել գուցէ եւ աղատ ո լի * * * Բայց արդեօ ք
ասես կարկամ ած * նաւթա լամ պի բո ց կբլտ ո ղ լո յս բ եւ մի տ ա բ օ բինա կ փութկոտ ու ցրիլ ք ա յլուած - կա ր ո ղ է ա զա տ ո ւե լ * • •
մռայլութիւն էր դրոշմել նրանց գէմ քե բին, եւ քով :
Թուրքե ր ի ց մէկբ* զօրական բ , որ Հ բացան չու- Ա՝ ի երկու կարճ փողոց ան ցն ե լո ւց յետո յ , երբ
նրանց ամէնքի մտքով Համարեա միեւն\ոյն բաներն ն րանք թեքւեցին մի նոբ փոզոցճ Վ^աՀ րամ բ կանգ
անցան • իմ ացել են , ե րեւի , սպա յ է կամ թէ էլէր՚> այէ միայն թրով էր, քայլում էր ՎաՀբամի առաւ ակամայ* ՛Լբ ա առաչ կա՝՝.զնած էր վաճառա
եբգբ լսել են , տ ան ո լմ են պատմեն * * . Հետ կողք կողքի , իսկ միւս եկուսբ գալիս էին ե– կան Անգրէաս ի ե ր կ յար կան ի տունւբ , որ պայծառ
Նոյն ենթագրութիւնն անց ալ իր՝ Վ^աՀրամի տեւից , ել , չգիտես ինչու, ՎաՀրամին թւ՛ում լուս աւո րւած էր , նրա բոլոր լո ւս ամ ուտներից ա–
մտքով* սակայն նա, ներքին տագնապը թագցնելու էր գալիս են Հ բա ցանն երբ պատ բաստ պաՀած X ռատ լոյս էր թափլում փողոց ՚. Եւ Հ բամբ
զգաց , ոբ իրեն առաչն որդում էին գէ՚Գ֊Ի ա յ գ
Համ ար կարծես . արագօրէն սեղմ եց մ օտբ կանգ Ու նա մէկ ուղում էր Հարցնել, թէ ո՛ւր են՛ տանում
"ռ––
նածների ձեռնեբբ, իսկ միւսնեբին ԴԼէ*ո։Լ ա բաւ ՛իրեն , բայց անմիչտպէս է լ վանում էր այգ միտ–
մտերմաբար \ քբ • «ինչ ուզում է լին/» ասում էր նա ինքն իրեն , Հասանք , ասաւ թուրք զօրական բ : $*է
ու առաչ էր գնում առանց քայլեր բ գան գա ղե - տան լո ւս աւո բութ իւն բ ել թէ թո՛՜րքի խօս քե բ բ
Անա՚ք բարով ավերք* ասաւ Հայերէն* ցնելոլ ; ոաբմացրին Վ^աՀրամին , եւ նա մտա՛ծեց , թէ այս– .
Լաւ կացէք։ Զտխրէ՚ք։ Նւաճւած քազաքր թւում էր մեռեալ * փոգոց– տեղ Հ աւան օր էն զին ո ւո ր ա կան ատեան է , ուղում
ՎյսՀբամի ձայնբ բեկւած էր եւ խուսափուկ , նեբն ամ այի է ին * չէր երեւում ոչ մի անց ո րդ , չէր են, երեւի, նախ Հարցաքննել իրեն; Ներս մտնելիս
իսկ գւբի զինուորնեբի խօսքր ն ոյնպէս ցաւագին լսւում ոչ մի ձայն, անգամ շներ չէ ին Հաչում : սակայն , նկատեց , որ իրե՛նից առաչ տան աստի
եղանակ ունէր, երբ ասին* Նա գնում էր բնգարմացած , կարհ ես ծանր ե֊ ճաններով վեր է բարձրանում իրենց քաղաքում
-— Գնաս բաբով , Վ^աՀրամ չան * * • բագի մէչ՛. Բայց մի տեղ եկեղեցու փողոցում նա յո յն չութակաՀաբ Եր իկոն* պատեանով չութակբ
Ու է լ ՝ ո լ ՚ ր ի չ իս°սՔ չկարողացան ա ւե լա ցնե լ , ո– սթափւեց, երբ չրի ձայն լսեց ։«Աա Գո լո շեն\ց աղ թեւի տակ X
րովՀետեւ չգիտէին ո1 լբ են տանում նքան եւ ի՛ն– բիւրն է» անցաւ նրա մտքով, եւ նա զարմացաւ,
"բ թուրքերի քաղաք մտնելուց յետոյ էլ^ այս ՍՏ. ԶՕՐԵԱՆ
(4) Fonds A.R.A.M
