Page 143 - ARM_19-1947_03

$ է* * & 4

ՕՐՈՒԱՆ ԿեԱՆյԳՆ Ջուրե րբ ՀետղՀ եաէ պիտի լեցէեն արուեստական գիտական տեսակէտ՛ո՛վ, խիստ կարեւոր են ճամ -

լիճ մբ, 70 երկմիլիոն գալոն ( 4 ^ լիտբ^ տա ր ալս ւ- բանե բու շինութիւն բ եւ ջրաբաշխութիւնը : կառա­

հՈՈ «ԼեՐԱՇհՆՈհԹեԱՆ ԾՐԱԳԻՐՆ եք Ը թեամբ : վարութիւնը Հիմնական &Բագիրով մը պիտի ա–

Տ ասն ամ եա յ ծրագրով պիտի փո խ ո լի երկրին սլաՀռվէ ասոնց իրականացում բ : Առաջին առթիւ

ամբողջ տնտեսական կազմբ ։ Անապատներ ր պիաի նկատի առն ուած են Ուրֆայէ , Ա՛ արտինի , Տէտբ–

Եօթը զարու. Ա՝ոնկոլեան արշաւանքէն եւ. Օս­ վե բ ած ո լ ի ն դաշտէ բո լ հ Հ ա ւ ա ս ա բ ե լո վ պտղաբե - պադրրի, Աո ւ շ ի կարիքն էրը։ Ամէնէն գմոլարին

մանեան ապիկար իշիսանութենէն ետք, որոնք եր­ րութեամբ Հարաւային իբաքի ^ \ո ւր կ՝աճէ ա շիւ ա ր - գործեբէն մէկն է Տիաբպագըրի ,Աարտինի , Սղեր–

կի Ր Ը, աւերակ ձգեցին, Հիմա իրաքի ե բիտասարգ Հ ի արմ ալէն &)€/օլհ։ Մ՝ էջագետքէ ցորեն բ անգամ գի ջուբի խնդէրբւ Ընդամէնբ չորսուկէս միլիոն

եւ յաոա2դիմական թագաւորութիւնդ կը հ-բագրէ մբ եւս պիտի դառն՛ա յ I շանաւոր Ա իջին Աբեւէ լ ք ի ոսկիի ուէաք կայ; Հանրապետութեան տօնին օրը

Եդեմի նոր պարտէզ մը դարձնել երկիրը ւ Ւրայւ երկաթուղին կՀնճ, Հասած պիտի ԲԷԼաձՀ եւաԳՒՂ ՜

աո աքին արաբական երկիրն է որ կ՝ուզէ իր փր– Այս ծրագրով բաւական ժոդոփուրդ աշխատանք վ^ան երկաթուղին 5 6 տաբիէն. պփտի աւարտ ի :

Կ"Լթ1"^՝բ իր ձեււքովբ գլուխ Հանել : Ան վերջերս պիտի ունենա յ տարիներով ։ կառավար՛ութիւնը

մշակեց տասնամեայ ծրագիր մը, որ եթէ ամ բոգ. նպատակ ունի շինէ լու Հարիւրաւոր փորձառական՝

ջանայ , պիտի արժանանա/ իր Հին։ անուան : Յ՛ոյն >ա դար ա կւն էր է լ անասնաբուծական, կայաննե ր ամ– առւ՚ր ԳԱՒԱՌԷՆ

սլատմաբան Հերոգոտոս ( ՛ք՝րիււա ոլւ/ աո ՚՛1 Հ Բ՝ոզջ Ւ բաքի մէջ ; Շրջանաւարտներ , երկրորդա­

Հինգե– կան վարմ ար անն երէ ,պիտ ի քաջալերուին ո րպէ սղի

բորդ գարուն՛) ըսած է թէ «մեղէ ծա՛նօթ թ" էո Բ երկրագործներ , ա գա րա կապանն ե ր ել արՀէստա– ԱՆԱԿՆԿԱԼ ձԱՆԴԷՍ ՄԸ
1 « 6 ^ Տ / ՛ (ԿՐԸՆՈՊԼ) Մ Է Ջ
երկիրներէն ոՀ*քէկր այնքան՝ պտղաբեր է որքա՚՚ւ գէտներ դառնան • Այսպէս , ծրագիր բ վերջ պիտի

ԱիՀագեաքջթ (Հէս Իբաքը) * գնէ Իրաքի արդի չարիքներէն մէկուն, յաւելեալ

մասնագԶէտ՛աններաողւ ան ն ախՎաեսրարոյանձն ւթ ի լ նամնողէորվէ, կազմՀուոավծանա; է էբաւաբաննէբու , Լ\Գ4եին 1000 Իրաքցի երիտա­

րութեամբ վարչապետին՝ Աէյիա ԱալիՀ ճապրիէ։ սարդներ մտան՝ իրաւաբանութեան, գպբոց՝) 1 Գ ի պո ւած բ ա յն պէ ս մը բե բաւ որ Օգոստոս 3ի

Ծրագիրը նպատակ ունի օգտագործել կուրին կիրակի իրիկուն՛ ճաշէն վերջ, Կապ* Խաչի 1հ6^Տ^

ումբ, ,.ր Իրաքի մէչ կեանքի եւ Հարստութեան* Այս նոր ծրագրէն գործագբութի ւն,բ Իրաքի մէ$ կայանփ տղաքը, Կբբ^ոպլի ԱանուՀինեբէն տաս­

աղբիւրն է : Ատիկա պիաի ազդէ ոչ միայն երկրա­ շատ մեծ դեր պիտի կատարէ ։ Այսօր Հոն ագաբա– նեակ մ բ , ՛նաեւ բաւական թիլով Հա յ ր ենակիցնե ր

գործութեան , ճաբաարարուեստի , բեկերային կա պա՚ւնեբ՛ո լն մեծ մ աս ր իրենք կբ Հերկեն իրենց գտնուէ ինք թմբթնէ բու ծառուղիին մէջ , քիչ մ՛ ր

սպասարկութեանդ , այլ նաեւ դաստիարակութեան սեփական պզտիկ Հողաշեբտբ ել կամ վարձուոր­ զովանալու օրուան Հեղձուցիչ տաքէն Վերջ՛

վրայ։ ներն են մեծ Հողատէրերու։ Երբ Հարիւր Հազա­

րաւոր Հողի Հ ե կա ա ր հհ ր ա ր գ ա ս ա բ ե ր դառնան , կա­ ք* ո լո ր է ս տրամ ադրա լթիւններ ր լալ էին • ո ֊

իրաքբ կարելի է բաղդատել Եգիպտոսի Հետ , ռ ա վա լւ ո ւ թի ւն ր պիտի րամնէ ղանոնք միջին չափի մանք ինքնաբուխ էրգեր կր մռլտային , ոմանց ոտ­

բայս անիկա երկու \,եզոս <ունի՝ Տիգրիս եւ Եփ– Հ ո դա բա մ ինն ե ր ո ւ ել պիտի տաք ԿաԲ՝ոՂ. ա գ ա բա­ քերը պարելու ախորմակէն՝ մղուած ՚ կը շարժէին։
բատ մեթ–
գ ե տ ե բ բ , որոնք 300^5> 3000 խորանարդ կապան նէրոլ : Հարուստ Հողատէր բ պիտ ի չկո ր սն - Պարէ լու եւ եբդե լո լ ա յ ս փ ա փ ա ք ը որ տոաքբ ց\ո յց

Րէ ՀԷԼեւ֊ կբ տարուբերին ,, աւեր կբ գործեն իրենց ցնէ , բայց գործաւոբ գասակարգբ պիտի շաՀի , կուտային Վարակեց նաեւ Հայրենակիցներէն՛ մէկ

ձորերուն մէջ՛* Լիդրիս պարբերաբար կ՚ողողէ իբ ան.տարակոյս * քանին, եւս ; ֆյնդրեցին՛ ՎաբԻէ– °Ր՝էոԲԳ^երէն որ

ափերբ եւ իրաքի մայրաքաղաք ՊաՎտատը, որ թ ո յ լ տան տզոց աղատ կերպով երգելու եւ պ ա ր ե -

ցած էէ Ջոլրին՝ Հոսանքբ 300^& 3000 խորանարդ Տակաւին Իբաքցի ոչ մէկ դ ի ւ ա ն ա գ է տ Համար­ լ ո ւ ։ Տղաքր՛ շրջապատաւած էէն արդէն, տեղացի ֊

մեթր է եբկվայբկեանբ եւ Հէնէն ի վեր մեծ՛ ջանյ> ձակած է ծրագրին աբմէքի մ ասին ա ր ա ա յա յա ներէ եւ արձակուրդէ եկած դրսեցին երէ ; ք՝ո լո բբ

թ ա փ ո ւ ա ծ է ղսպելու զա յն ւ ո ւ ի լ ։ Իբաքի ՛Քարիւղէ Ընկեբութենէն պէտութիւ– դու շաէլած է ին թէ ան պա յման ան՝ակն կալ մ բ պի­

Եփ բատն ալ ն ուաղ վտանգաւո ր չէ : ք* րի տա­ նբ կբ ստանայ տարեկան իբրեւ մենաշեոբՀի վարձ տի տեղի ունենա յ ։ Ու սկսաւ յանպատրաստից

նիս յ Հ ովանաւո բութեամ բ՝ իրաքէ Ոռոգում ի Ըն– երկու միլիոն անգլ* ոսկի։ \925էն. ի վեր յաւելէա է ՀաԼ՚գԷսէը, որ գիւղին Համար բացառիկ նորութիւն՝

դարձա կմ ան Տ ան ձն ա խ ո ւմ բբ կա ր ելո բ գործ կա­ Հոգի վարձք մբ եւս կբ ճարուի ։ Անդամ մր որ մ բն՝ էր եւ Հա ք անուն բ բերն է բերան ան ցնէ լու
ծրագրուած
տարեց երկոլ պա տե ր աղմնե բ ո ւ մի^եւ ։ իննական երկրորդ քարիւղի փ ա յ փ – լ ա յ ՚Դ գ է ա ի լալ առիթ մր ։• Հանդէս բ սկսաւ ֆրանսական քայ­

Հապան իա լիճը Չբամբա ր մբ պիտի բէէա ր 2500 երկ­ Մ ի ջեր կր ա կան գործեք սկսի , մ են՚ա չնո բՀ ի վարձքր լերգով եւ. հհ առ ՚Լ,աՀատակյ>>ով։Եբգեր փոքրիկ–

միլի՛ոն խորանարդ մերթ ը^զՀ * տարողութեամբ։ չավւաղանց պիտի աւելնալ : իրաքի պետական ան– նէրէւն , պարեր՝ ԱանոլՀինէրէն՛ , էրգեր՝ Աանոլ -

Ասոր Հետեւանքով ոռոգումի ցանցը արքայութիւն ձերբ կբ մտածեն նաեւ թէ տուրքբ որ բաղգատա– Հ թե երէն , պարեր՝ փոքրիկ ն ե րէն , կամ աւո ր եր­
մակեբեւոյթի
մբ պիտի ստեղծէր 494.000 Հեկտար բար ցած է Իբաքի մէջ, կրնայ աւելնալ առանց գողն ե բ Հանդիսականներէն : 3) բանսերէն՛ արա ա -

մր վրայ : Պ ատէ րաղմբ ընդՀատեց այս գործբ, ՛՛ո բ նեղութիւն պատճառելու\Եթէ այս ամէնբ չբաւենք սանութիւննէրը եւ երգերս էրԽւց աեղբ ունէին,

Հիմա կբ ՛վերսկսի ։ այն ատեն Իրաք պիտի մտածէ Աիջաղգ* Գբա– մ իջան կե ալ ։

մ ա ա ո ւն էն բնել փ ո խ ա ռութ իւն մբ $ Տ եղա ց ի գիւղացին որ , Հայ անունը քան ի մ ր

Երկ"՛– գլխաւոր ոռոգման ծրագիր նկատի առ­

նուած է ։ Առաջինը պիտի արգիլէ Հեղեղները Տիգ– տարիէ ի վէր միայն ճանչցած էր եւ որեւէ գաղա­

րի"ի ձորին մէջ , ՝ կանգնելով Հսկայական թումբ փար չոսնէր անոր մասին, յաջորդ օբբ գովեստռմ

մբ Պէքմէի մէջ, գետին գլխաւոր Հոսանքներուն ԱՐեՏԵԼեԱՆ ՆՕԼԱՆԳւեՐՈՒՆ ՄԷՋ կբ խօսէր Հա ք պարին եւ Հայ երգին մասին, իսկ
Հան դիպած լեռն ե բու
աեղբ ։ ՝ք* ր տա կան խոպան նո յն իբիկունբ իր երկար ծափաՀարութիւններով

բլուրնե բուն տակ պիտի ստեղծուի 4 0 մղոն եր­ եւ «պիստերով կր յա յան՛է ր գնաՀատութիւնբ Հայ­

կայ), ութեամբ արուեստական էէ& ՚ ^ ք ։ Գարնան Պոլս ո հ Վերջէ ն թղթաբերէն 1լ է մնան անք թէ կական գեղարուեստին այս մանրանկարէն մասին։

՝ք^իւրտ իստանէն ձիւնի ջոլրբ պիտի ամբարուի եւ Տիարպագբբի մէջ Հանբ . քինութեանց գործա - Ի՛՛նչ գեղեցիկ գործ , Հազար յօդուած , Հազար

գործածուի , մասամբ ոռոգումի , մասամ՛բ ալ ե– վար ճէվւոէթ ՝Բէրիմ զննական պտոյտներ կը կա— ճառ բեմ երէն Հայ գեղարուեստի մ ասին , ա յսքան
չտար որքան այս
լեկտրական ում ամ բարելոլ Համ ար է Հաշիւ եղած տարէ եւ պիտի Հանդիպի Աղերդ, Պիթլիո, Վան՝, արագ ձեւով իր արդիւնքը պիտի

Է որ ստեղծուած ելեկտրական ոլմր ՊէքմԷի մէք ՛եւ Հաքեաբի ։ Գործավաբբ յայտարարութեամբ մթ փոքրիկնէրուն եւ ԱանուՀիներուն երգերը եւ պա­

պիտի բալա բա րէ Իբաքի ամբողջ պէտքե բոլն ; Հ րա պա բակէ ց թէ ամ է ն գա ւառակի մէջ նո բատ ե– րեր ր տուին երկու մամ ու ան մէջ։

& Բ%.ԲՈԲԳ ^ԲաԳէ Բ Բ վերաբերի անապատ ի սակ տուներ ել թ ա գ ե ր պիտի Հ ա ս տ ա տ ո լին՝ : իսկ ՀՀնտբՀաւոբելի են ՜Վարիչ օրիորդները .որոնք

գետին , Վ^տտի թ՝ա ր թ ա րէն որ կ,ր> Հոսի դէպ ի Հա– պաշտօնեաներոլա յատու կ 5 0 0 տուներուն մէկ քա­ գիտակցութիւնը ունին Հայ փոքրի կնէրուն ներշն­

բալ Տիգրիսէ եւ Եփրատի միջէւ * կբ կոբսուի ռորդ բ աւարտած է արդէն * Այո գործին տասը չել իրենց պատկանած ազդին ոգին ,1ւ ղանոնք Հայ

Վատառողջ ճախճախուտ գաշտավայբերոլ մէ^եւ ։ միլիոն յատկացուած է ։ Տնտեսական եւ ռադմ՚ա - պաՀելու իրենց ջերմ փ ա փ ա ք ը : — Մարտիկ

«ՅԱՌԱՋ»Ւ ՊԱՏՄՈՒԱԾ-ԲՆԵՐԸ տասխանեց Աուրէն, օրինակ մ բն ալ անոր Համար քէլ ատ ոնց մ էն բան չելլեր**» ԱշխաբՀբ կարգաց–
Ի՞նչգ է, • Հպարտոլ–
վճարէ։ ի՞նչ կ՛ըլլայ։ կը պակսի։ ոլորներուն երեսէն կործաներ
պատասխանեց *Լ>ոլ–
-— Ե ս փարա շատ ունիմ նը՝ ինծի Համար է։ թեամ բ ու բանգէտի մ բ պէս Հ ամ ակեր պա ծ կա Բ՛­
պէս մէկն
Ինծի Համար եմ վաստըկեր : Ան։ ալ ինծի կաս աղբար , իր տեսակէտին,

«ՓԱՐԱ, փա՚ււ>... է : Թող ինքն ալ * • • ծելով Հայկը։

Ա Աւրէն մ սագո րծ ին խօսքը բերանը՝ կիսատ Ոչ ք ՛Լո լկաս աղբար , յարեց Հայկ դարձեալ
ձգել տուաւ*
մեղմօրէն , աշվսարՀը տակաւին՛ չէ կործանած * ••

Է^ԷՐ՝ Հինգ֊տասը ա ի ր է լ ք աւել ԱԱայնը, Այն ատեն , գուն քեղի է լ միսեբուդ խառ­ Ու չի ալ կործանի ր «կա ր գ ա ց ո ւո բնէ ր ո ւ ն երեսէն՝^ %

Հինդ^տասը ֆրանք ալ աւել կ՝բլլայ , քո՛ւրս , պա­ նուէ : Հայկբ գիրք դնելէն փախչող չէ։ Տեսար Ատկայն, եթէ կործանի օր մը, Համոզուած ե–

տասխանած էր մսագործը, ու տիկին Զարման այ ք արդէն որ գրպանն՝ է ։ ա^իչ առաջ Հանգիպեցանք, ղԷբ » ՈԲ քեղէ պէ" մ ս ա գ ո ր ծ ն ե ր ո ւ ն ե ւ աոեւարա.

եւս կարճ կապած էր ։ գնեց ինքնաբերաբար , յայտարարելէ ետք գուբս կանւներույն երեսէն պիտի կործանի ։

•Այգ միջոցին երիտասարդ մը խանութէն, ներս ելաւ արագ ; Պարապ լ ա խ ր ս լ ր կ՚ընես, մռմռաց քթին

մ տալ ան ո ւթ ին տակշաբուած գէգ բ գի Բքե րով X տակէն մսագոբծբ, ուշն ու ուրուշբ աւելի գործին

Մ ի՛" չ ա յ Գ գ Հ ա յ^է Սչուռ մտիկ տուած էր պոչ– ԱՈ ձնե քո՛վ ՚

Հ ա յ Ա1է նայինք, ՚Լուկաս աղբար, ձայն շարքին մ էջ , մ սագո բծին ց ա փ ռ ա ո ւքնե բուն : ք* ա յ ց <1

տուաւ ե ր է տ ա ս ա ր դ բ , շարունակ գրամ առնելուն երբ Աուրէն մեկնեցալ, ինքն անոր տեղբ ԳԲոյ°ին Աակտյն , Հայկ տակաւին ՛Լո լկա ս աղբօր օձի–
ՔԸ ձդելու քակելով
մի1 նայիր, քիչ մբն ալ՝ տալուն նայէ։ Ա՛ռ նա՛­ ծա յ ր է ն բռնեց, խօսքն ուղղելով մսաղոր ծին. •լրոյ9Ին միտք չունէր ու երկարեց ,
թեսւ՛
յինք սբկէ Հատ մ բ ։ Հթատ սուղ չէ։ Միայն Հարիւր Ուրեմն , բսալ, վւաբայէն զատ ամէն բան ՝Բիչ
են։ առաջ
յիսուն ֆրանք : Կէս քիէ° միսի գի" * Աո լրէն ին պ ա տ դ ա մ ե ց ի ր թէ

սլայ՚–~պ, յիմար բանե՞ր Փարա ունիս՝ դուն ես, փարա չունի՞ս չուն ես՝1
լելի
քԼո լկա ս աղբար չմէբմեց։ Գնեց Հատ մը ե նե– Լ | Ա| Լ |> . պատասխանեց ՚Լուկաս աղբար,
շարու՛նակեց
տեց քէչ անդէն գրեթէ արիւնոտ մի սերուն վբայ9 աքաղաղի պէս գլուխ բ վեր անկե լով , փարա , Ո՛չ սգո ր ծ ՚Լոլկւ ձա յ ն բ ք ի լ
բարձրացնելով ՛ու բառերը շեշտելով,
ու խօսեցաւ թ թ ո ւած գէո°ՔՈՎ ^Ա *
փարա՛ : Նորէն կ՚ըսեմ , փարա՛ : Օղլում , չե՞ս Հ՚՚՚յԿ 1 այԴսլէս չէ՛, այլ սապէս է այդ ասաց­

- Գի՛րք, թե՛րթ, գիրք, թերթ։ ԻԳչ կայ լսած, ք ի կ՝բսեն՚. Հ(Փարա ունի՞ս՝ գոլն ես, փարա ուած քին ի ր ա կան ո ւթ ի ւն ը՝ «կարդաց ո լո՛* ր ես՝ էս
աս գիրքեբուն Անոնք փոր կբ կըշ֊
մէջ, աղբար՛. չունի՞ս՝ շուն ես»։ Ամէն բան փարային մէչ^ն է ։

աացնե^ն մի : \քա՛ , Հեգնանքով ձեռքը ՛երկարեց , ասուն , կարդացուոբ չես՝ անաս ո՛՚ւն՚ֆ ։

ցոյց տալով Հայկբ, մէկր նըւի՛ է, գիշեր ցերեկ Սակայն, մեղմօրէ՛ն գիտել տուաւ Հայկ,—- Ղուկաս աղբար , թէեւ «ա ս ո լն» բառէն բան,
է ։ Ամէն մբ չՀասկցաւ,
կարդալու ետ եւ էն մարգ ւքԱԿւշէ ՚նւուաւէ^ գոլն ղիս կր մեղագրես , որ գիրք կր գնեմ, շատ լ ո լ ն Համար սակայն , «անասուն^ր Հետն Բէէա–
թթուեցուղ
ետեւէն ինկած՝ փարա կը ժողվէ , ան ալ գիէրքի , կը կարդամ , եւս։ Բայց, աՀաւասիկ ղուն ալ գնե– քի՛չ մը •—• թերեւս էսռ երես < դէմքբ

թերթի ետեւէն կր վազէ։ Զէ՛, ՕզլՈւմ , շէ՛ գիր– ՅէԲ 1 լէ՞ ՝• ու յօնքերն ալ թեթեւ մը պռստելով
֊ — Սարսա՚իյ (
քէն բան չելլեր։ Գիրքը փոր չի լեցներ։ Փարա՛, Հեգնական մսլիտով մբ յարեց նորէն կբկ&եց•
Պարապ լ ա խ ր ա Ո ւ է բրածդ
փարա՛ ... յ Փարա կայ՝ ամէն բան կայ։ Փարա մեր մսագործը,— իմխնս փ օ լ ի թ ի ք ա է– • ֊ես զ ի ՞ ր յ ՛ * ** ։

չկայ՝ բան մբնւ ալ չկայ։ Մնացածները պօշ բա– կարդամ • • . Տ է ՞ ր տ ս էր Հատեր– • • : Ես Հայկ շարունակեց Հարցումները*

ներ են : չփախցնելու. Համար սրո^ի»պսւզի կխառնեմ ու առ­ Ուրեմն , Պ • ՚Լուկաս , այգ ՀաշոԼով բաւա­
Հի՛­
Տո՛ւր, առաջարկեց մսագործ %ոլկաս, Պ՛ տուն երբ վառարանը կբ փակցնէ կնիկս , կտոր- կան Հարստութիւն դիզած Բէէալու ես մինչեւ
Հարս^,
Աոլրէն , տուր , Հատ մըն ալ մ ի ւ ս խ – Հայկին տուր : կտոր ընելով ; մա, խօսքիդ նայելով։ Ո^րքանի կը Հասնի մը։

Նայեցէք , խօսքը յաճախորդներուն ուղղելով, Ուրեմն, կարդալբք գիրք Գ^ելը պարապ տռւթիլնդ, Հարցուց Հայկ խնդուն դէմ քով
աղբար , պա.
•Աէպք Հատ մը կ՝երեւայ զաթ^Տ/ յ Բ սնէ՛0 ո են %ուոկ ւկաս ։ զ>»յ»է&, (2) V ՇԻՆԱԿԱՆ

| Գուն Հարուստ ես , %ոլկաս Հ է լ պ է ՚ թ – , հ է լ պ է ՚ թ ։ Օ զ լ ^ ՚ ւ մ , րսէ

Fonds A.R.A.M