Page 130 - ARM_19-1947_03
P. 130
ՄԵՐ Մ Ե ® ԱՌԱՋՆՈՐԴԸ ԳՈԻՏ՚Մ ԾԻԾԱՂ հասկնար։ ՚Բսան տարի է Հոս ես։ «.Հայերէն մէ
խօսիք,
ամօ՛թ Է-» , կ՝ըսէ կոր։ Վ՛»՛ յ , ես քո
Գիէ՝ ՀաթևևադաէձևևէսւԱ խերն եմ . . .»ի պէս Հոգեչէն տրամախօս ութի ւննե.
Երէկ » 1 Օ գ ո ս տ ՚ Հողին յանձն ե ցինք մեր մեծ րէն ալ զուրկ ե լ կարօտ պիտի մնաք։
ընկերը, Տոքթ. Համօ 0 Հ ան ջան ե ան , Համաժողո օ Է՛Հ , քանի որ ալ Տամբու պատրաստութիւն
վրդական մեծ սուդի մը մէջ, որ Համակրանքի , «՚Աերգսւզթ–» ; ի ՜ ն չ տխուր խօսք ։ Հոգիով Հա^ տեսած էք, երթայք խաղազութեամբ եւ ինգոլ ֊
սիրո յ եւ. իսորին կսկիծ՜ի ա ր ա ա յ ա յ ա ո ւթ ի ւե մը կառակ եմ անոր։ Ատելով կ՛՛ատեմ զայն : Վիրաւո թեամբ։ Միայն խնդրանք մը ձ ե զ ի ։ Հոգինփգ սի.
եղաւ յ րանք կը զգամ անկէ • * • Րէք* ^եր նամակնեբր մ ի զարդարէք չտեսի ոճե.
ՎսաաՀ ենք, թէ ն ո յ ն զգացումով պիտի ըն– Անշուշտ ։ ՛Շատ բնական է ։ ՝թանի ոբ «Հա֊ բով, թէ՝ « Մ ծ Ա ծ ո ր դ ի ս Օ պ ե ր ա յ ո ւ մ տ ն օ ր է ն է
գունուի ա յ ս բօթր Հայկական բ.ւ լո ր գաւլութներու ռ ա ջ գ ի մ ա կան >> գունդին չէք պատ կան իր ։ Մենք կարգուել : Պզտիկս, ո ւ թ տաբու, *^ո1(օ՛ներու օ–
մէջ՛. Հայրենիքր պէտի չմնայ անտարբեր , չենք աբգՀե գէտե նք ձեր այգ տրամ ա գ ր ո լթիլննե րը Հ ղակապետ է նշաւնակուելոլ: Ազշիկլ ՚Աւոթոլշկան
տարակուսիր , ոբովՀետեւ 0< յսնջանեան միայն էեՎւ ս ո՛ ս , Հազար ափսոս : (Նունէ) գլխաւոր երգչախումրի առաջին երգիչն
կուսակցական առա $ լ ո Լ՚գ մը է ր, այլեւ մեծ՜ յե Այո՛ , իեէ "ր ալ ը լ լ ա յ ի չեմ կրնար մարսել է եղել : Հ բ ա ն տ ի ս ^ ռ ^ ւ ք ն ե բ ր բ ե մ ե ր ի ց են աբտա.
ղափոխական մը եւ պետական դէմք մը՛, որ պատ սա ՀնեբգաղՀժֆը։ Ակաե՚չս ալ կը բողոքէ ; սանւում։ Մօտ օրէն ուգպեկւերէձի եւ քըբկըգեբէնի
թ ա ր գ մ ա ն ո ւ ե լ ո ւ է » : կամ « Օ բ ա կ ս Ա ե ի ն գ ք իլօ
մական գեր կատարած՜ է Հայ ժողովուրդի ազա ինչո^ւ Հւեբգաղթֆ ։ Ն իթէ իր աոսնը, իբ միս, տասը քիլօ պանիր, յ ի ս ո ւ ն քի|լօ սպիտակ
տագրական պայքարին ու Հայաստանի Հանրապե Հայրենրքը վերադառնալը , գաղթ ե** լ կը նշաւակէ *
տութեան ստեղծ՜ման մէջ, ապա դառնալով անոր Հներֆ մասնիկով մը ^արելյՐ է թեթեւց^ել ա յգ հաց, մ ի պարկ բրինձ, հարիւր քաշ շաքար եւ այլ.
վարչապետն Լրէն , Հայոց պատմութեանս ամէնէն բառին՛ փշած՜ին Հանգամանքը։ Ո՛չ ե լ ՛ոչ*** Մ*յգ տ)ի բ ե ս մ ը ադ կուտա|ն մ ե զ ի իբրեւ մտաւորականի
ընտանիք»^
մր րկոտ մէկ շրջանի ն ; բառէն գաղթականի Հոտ կոլգայ։ Խրաչեցուցիչ է
Կ՚ողբանք անբասիր Հ ան ր ա յին՝ Գ"Բ°^ԻՀբ եւ ինծի Համար % պէս որկորաբոյր լուրերէ գգուշացէք։
յ մեծ՜աշուք ՛դաշնակցականը, որ աւելի քան յէ սոլն Հոգիիդ ականջը խօսի միւս աշխաբՀի մէ^ Մեզ ամօթով մ ի ձգէք։ Հօ ՚ , Աո՚Հարայի ան՚ապա.
տարի Հ աւատ քով ու Համ ողում ով գործ՜եց , յեղա Ակն ունի՛ , թնչ ազւո բ Հա յրենաՀոտ պատգամ մբ տ ր չէք գտն՚ուիր, անշուշտ պիտի ոլտէք-խմէք։
փոխականն ոգիով եւ անՀ աւասարե լի անձն ո լիր ո ւ– նուիբած ես մեզի <ձԳէպի Երկի՛ր1>ող\գ ։ Բայց Հե ՛Մենք ալ հոս Կրօէնլանտայի մէ^ չենք։ »
թեամբ պայքար մղեց։ Գործեց առանց խտիր դնե ռատեսութիւն՛ չես ունեցած՜ , ա յ գ պատգամ ը ստո Հայրենի հոդին վրայ ոտք ղրաձ֊ օրէն, ձեր
լու դործ-քի տեսակին մէջ։ ճառագայթի մը նման՝ րագրելէ առաջ ԳաշնակցութենէՀև. Հ բաժ ա բե լո ւ , լեզուն Հձ՚ում^երէնով մի՛ խառնփնդորէք։ Եթէ
•սփոձեցաւ ո՛ւր որ կրցաւ ե լ ո՛ւր որ կանչուեցաւ , մաս կազմելու Ա ուրիո յ Հ րաժա րատաբափին , ապա պարտադիր է արե՝ ւե լահա յ ե րէնյը, նախ լալ ս՛որ .
նուիրուելով ամ են ա խոն ար Հ գործերէն մինչեւ ա– թէ ոչ, այսօր բո լոբը ընդունած՜ ^Լ՝^ԷԼայէ^՛ աձԴ վեցէք, վերտէն թլփատեցէք բա յ ե բուն ^.կը^երն ու
մենաբարդ ու բաբձբագոյն ձեռնարկնեբուն , իբր գեղեցիկ .ո բակումդ եւ մե\եք աղա սալած կ՝ րլլա - պոչաւորեցէք զանո՛նք Հումքով կամ Հհենցֆով։
պարզ շա րքա յին կամ իբբ ան զո ւպ.ական ղեկավար յ ի ^ ք <ւՀն՚երգաղթֆ խ՛որթ բառէն, ; Երբ շոգենաւ նստիք, ձեր հոս , փողոցէն Հա.
կուսակցութեան , Աարմ ինն ե րէն գուբս թէ կուսակ Ին՛չ ոբ է , մեղքդ այգ թող ըԱայ : Բայց պիաի ւաքած– Հքաղաքակրթոլթիւճ»ն ու առաքինութիւն,
ցութեան բարձրագոյն (ի արմի՛ն հերուն մէջ, վեբ– գայ °ՐԱ) ^՚ՐՐ Հո չ-Հառաջգի մ ականներ՛ն^ ալ ^ եերը . կռնակի կողմ էն կամացո՛ւկ մ շ ծ՜ովը թա.
ջփն քառասնամհակին դառնալովն տիրական գէմքը իրենց (Հմեզքեբէնֆ ս ր բուած ՝ . քաւարանէն դուրս փեցէք^ . ռգտակաբներր պա՜հելով ։
եւ մեծ՝ Հիմնադիրներու շքեղ ժձսռանգոբգե ու ար պիտի գան՝ խուրջինը կապած՛ , իրենց Հայրենիքը Բար եւ տարէք վեհ Մասիսի գագաթներ՛ուն՝։Հայ֊
մանա վայել աւանգապաՀը ; մտնելու Համար ։ Այն ատեն՝ իրենց նշանաբանը կը րենա՚նոլէր Արագած՜ին : Միւռոնաչ^ոլր Հրազդանին
իբրեւ գործ՛իչ, իբրեւ բմ՜իշկ, իբրեւ յեղափո Հռչակեն «Գէպի ԵբկիբԳը I ու Արաքսին՛ ; ձեր բարելադիրին սպասող
կարսէն
Կ– Պ Ե Տ Ո Ի Շ
խական , ինչպէս իբրեւ վաբչււպետ , ան ներկայ Ա՛խ, սա <հՀ առաջդ իմ ականները^ , քեղ բոնի
եղաւ Հայութեան ճակատագրական մեծ՜ իրագար– տրտնջալու կը մ զեն * * * Անցնինք ։
ձութէանց եւ իր վճռական գեր յ ունեցաւ : Առանց Ուստի՛" կուգաս , Հայրենագրօշ գու ճեր - ԳԱՂՈԻԹԷ ԳԱՂՈԻԹ
իրեն՝ մ եծ~ ք*ացակայ ութ ի ւ ն մը կր ղգացուէբ Տ մ ակ նաւ :
Վերջին յիսնամեակին , ան իր գրոշմը դրաւ Հայոց Հայաստանի՜ց ։ ի մ սիրելի զաւակ ունքս թա ՊԵՏՐՈՍ ՏԷՐ Յ Ո Վ Ա Կ Ի Մ Ե Ա ՚ ե — Յունիս 7՛ին
^նորագոյն պատմութեան վբայ * իր կաղմակեբպա— փառում են\ օտար աշխարՀ ։ Եկի զիրենք փոխա– ԹեՀրանի մէչ մեռաձ է Պետրոս Տէր Յովակիմեան
թեան մ ի ջ,ք ցո վ եւ ի ր անձնական Հմայքով , բարո Գրել Մասեաց Հսկայ թեւերուն տա՛կ ։ (խոլղիֆեր) 78 տարեկան։ Բնիկ թաւրիղի Ս՝ու–
յական՝ ու իմացական կա բողութ իւննե բով , իր զո– ՕբՀնեալ եկեալ, կոՀակաՀեբձ սպիտակ յ ամբար դէււղէն էր։ էյատ կանուխէն կը ստիպոլի
Հաբեբոլթեան ան չափելի զգացումով ։ կարապդ Հ այրենաՀրալէր յ թողուլ ղպրոցքէէ սակայն մոռացութեան չ ի տար
Մն աց միշտ ն ո յ ն մարգը* Հա սա լ ամէն տեղ Ել սակայն*** - ի՞նչ է կրկին։ հայ գիլ՚րր– Մեձ յափշտակութեամբ կը կարդաք
ե լ ամէնուն , ո՛ւր որ Հայն ու Հայրենիքը իր անձն Պիաի զղջա՛ն մեկնողները։ *կիտի փնտռեն Րաֆֆ-րի գործերը, որոնք իր մէչ կ՝արթնց1են ազ
ու Հհ զին ակութի ւնը փնտռեցին–; այս տեղերու ազատութիւնը ; ՎստաՀ եղէք Հ գային եւ հայրենասիրական ՛ոգի։ Կբ մտ՛նէ Գա շ.
ճՀանչցաւ ան դժնդակ պաՀ եր , խ ա ռն ո ւե ց ա ւ Տեսա՞ր հ Տեաագիմութիւնը սկսաւ գլուխ եակցութեան շարքերը տ Կը շարոմեակէ ընթերցու
յեղափոխական– փոթորիկներուն : Չարձակեց գն՛ "(քել ։ Ջէք բուժուի՛ր գուք։ Ջէք բուժոլիբ : մը, կը կարդայ գրական ել գևղարուեստական>
դ ա կ մը, բայց գնդակ արձակող էսում բեր կազմ՛ա Կր պնդեմ որ պիաի փնտռէք ազատութիւ գործեր եւ փորձեր կ՚ընէ ինքն ալ գրելու : Ի ր ա–
եբը, ռաչին
կերպեց , ոգեւորեց մեր սքանչելի ֆէտային նը ծխոա-մրոտ սրճարաններու մէջ թղթախաղով բանաստեղծ՜ութիւններր կը տպուին՛ 1904/5/
խառնելու
.որոնք Երկիր Գառին–, էրենց արիւնը փճանալու ։ԱզատութիւնըՀ աշյխաաանքի իրաւունք Աւ) երի կայ ի «Հայրենիք» օրաթերթին մէչ֊. Յետոյ
ոգե
Համար Հայրենի պաշտելի Հոգի յ ։ ստանա լո ւ Համ ար ^ ամ ի սնե ր ո վ պո չ բռնելու ։ Գի կ՚աշխատակցի զՍ՚ուրճ՝» ամսագրին՛, «.Առաւօտէին
Ջեղաւ պերճաբան , բայց սլ. փճախօսները շերէ գիչեր 1 ԳԼոլԻ*Գ Հանգչեցնելու Համար մամ ե/ուդիֆեբ կեղծ անունով, տալով պա տ մ ո լած քն ե ր
ւորեց իր գի բքովն ու գործովը • ռոտ ծակ մը ճարելու X ե լ խորիմաստ բանաստեղծս ւթ իւննե ր : ՚ԱռաշԴն
Ջեղաւ գրող , բայց գրյբգէտնեբը ներշն՛չեց , Պիտի ղրկուիք ամիսը կէս եր1լոտասնեակ պա– ՀամաշխարՀային պատերազմին ՛կ՛անցնի թ՚իֆլիս :
իր կեանքը դարձն ելո՛վ ներշնչումի անսպառ աղ– րաՀանդէսի պարտադիր տոմ սագին վճարելու Հա Երբ Խ • Հայաստանի մէշ\ պարսկա՛կան հիւպատ ո.
բիւր : ճո յ ք է ն ւ Գռնէ-գուռ , արժանապատութիլնգ վրա / սարան կը հաստատուի , իբրեւ պարսկերէնի ծա.
Հա յ բաղմո ւթ ի ւ\են եր ը իբմով ոգեւո րուե ցան , տալով, նպաստ Հաւաքելու առաքին ութ են էն ։ նօթ, կը նշանակուի օգնական՛ Հիւպատոսի , վա
Հայ մ տ ա ւո ր ա կան ո ւթ ի ւն ը իրմ ով Հպարտացաւ եւ Պիտի ղրկուիք, ամէն՛ առտու թեւ բացող ն՛որ րելով այս պաշտօնը երկար տարիներ : հետագա
նորաՀաս սերունգները սիրեց են՛ ղիեք ու պաշտե– թերթի մ ր բաժն ե գր ո ւե լո վ , ՀՀա լ մշակո յ թ ը քա– յին խորՀ • իշխանութիւնը կ*աքսորէ քհուսիոյ Հիւ
ց ի ն , իր մէջ տեսնելով աննկուն յեղափոխականը, ջալե ր ե լո 0> ս բբա ղան պարտականութենէն ։ Օրա ֊ սիսային շրջանները։ Երկրորդ ՀամաշխարՀային
գաղափարապաշտ գործ՛իչը, Հալ մտքին .ու մշա֊ կան քանի մը Հեղ դուռդ ափ առնող \ն սլա ս տ ա - պատերազմին վերքերր խոլգիֆեր կը վ ե ր ա դ ա ռ -
կո յ թ ի ն քա ջա լե ր ո ղ\ն ու դրօշււկիբներէն եւ ա յ ս տուրքի մ արմ իններու յարգանքէն ։ նայ թիֆլրս , սակայն իբեւ պարսկահպատակ կը
բոլորին Հետ մաքուբ , դոՀաբեբոգ ու Հաւատա– Պիտի փնտռէք թաղական՛ - Հոգաբարձու Հընտ ղրկուի իրա՝ն , թ\եհրան իր կնոշ՝ Հետ, բաժնուե
ւոր *)*ա շնա կցականը * Ու այսպէս՝՛՝ պարզ կեանքին րելու Համար գիշերը քուն փախցնելու եւ աժեմ– լով իր սիրելի զաւակներէն % թեՀրանէ մէչ կը
մէջ, յանդուգն՛ ՛ձեռնարկներուն մէջ, ռուսական չաժեմին Հխո՚նաբՀ ծ առան» երեւալու Հաճոյքը։ սկսի աշխատակցիլ «.Ալիք^ին , յա Լծորդաբար տա.
դատարաններուն առջեւ, Սիպերիոյ սառնամանիք Ե ւ ամ էն է ն ծանր զրկ անքը պիտի կը էք , եը բ լով փոքրիկ պատմութիւ ններ , Հէքեաթներ եւ ա–
ներուն մ էջ , աքսորական կեանքի ցաւագին օ րե– ձեր ականջները ծաբաւբ պիտի զգան «վւափա, թ ի լ լանդո ւթի ւևն եր : Յետոյ առանձին գրքոյկներով
բուն , թէ վարչապետ ո ւթեան պատմական այլ եղե է աօլմե^իէնւ, էթղԱ1ս*ՒԷ: Մ^ւա սօՀ» ճ ո յ . ո զ յ , լ յ ք թ \ կը Հրատարկէ Ա, Հէքեաթներ ել՜ աւանդութիւն–
րական օրերուն : կառավարութեան թէ կուսակցու Այսչա՞փ մ իա յֆ ։ նե-ր 1 9 4 6 / ծ ՛ ՛Բ . զիմաստա լէց Պաամութիւննեբ»
թեան ղեկավարութեան մէջ։ Կնիկ , եկուր սա լակոաին չեզոմե՝ Հաս՛կցիր : 1 9 4 7 ։ Անսպառ է եղած իր եռանդը , ծրագրած էի
•տարին
Պաբղ ա յ լ Հ պարտ , լուռ ա յ լ պերճաբար բառ Ի ՞ ն չ կ՝րոէ •<= Աման մարգ, ա յ գ չ ա փ բանն ալ չես յաջորդ Հրատարակութեան տալ եիբորդ
ԳՒՐՔԱք Հասան՛ելով
կեցուածքով, սլատկառելի՝ իլ գաղափարական ան՛կատար ԲայՅ անագորոյն՛ մահր վրայ
գեղեցկութեամբ եւ յարգուած՜ ու յարգելի ՝ բոլՈ– Այսուհետեւ իր յիշատա՛կր սչիտի խօսի ( .ոգե– կը թողու իր ծրագիրը;
րին կողմէ * ե լ մեծարուած՝ բոլորէն , անխտիր • րելով հայոլթիւնր իբ սրյգնւերւ վ՝ որոնք կէս
կուսակցական կամ ոչ֊կուսակցական , գաղափա - են գե ւ \ իր գաղափարականներովն րոնք կիւ ՏԷՐ ՂՈԻԿԱՍ Շ Ա Տ Ա Խ 8 Ի – - Հերչեբս Իըաքի
բակի ց թէ գաղափարական՛ Հակառակորդ , Հայ թէ ւար•տրտ են ւ մէչ մեռած է մեր լաւագոյն կրօնաւորներէն Տէի
օտար , մեծ՜ թէ փոքր ։ Տարագիր է իր մարմինը, բայց վ ստահ են Ք. ՚Լոլկաս քահանայ , Շաաախցի նահապետական
Գաչն ակցութե ան բաբո յա կան կերպարան քն էր թէ ան պիտի փոխագրուի օր մր իր ՛ու մեր սլա Լ– «՝Երէց»Ր •• Տէր ՚Լոլկաս մինչեւ իր մաՀը մնացած
ան * Հա յո ւթեան առաքին ո ւթի ւ ն ն ե րո ւն մ արմնա ֊ տելի հայրենիքը, էր ժողովուրդին հ՛ոցը, հովա - էր Շ ա ա ա խ ց ի Ե ր է ց ը , իր Հասպուրականցի յ-ո–
ցումր* ԳՐ° Լ\ակ՛/՛՛Ր լՀ Հ ա յ Տեղակ 4 խո ւթեան ։ նիի՚Լ տակը շքեգափաւլ ՝Ա ասիսին , որուն վեհաշուք ղովուրդի Հետ ե լ անոր նման Հաւատարիմ իր ազ
Հ յ ք ե ղ կոթողր Հ ա յ գաղափարականութեան , կերպարանքը կը մարմնաւորէր ինք, իր պայձ՜աո֊ գին եւ ազգային իտէալներոմս եւ ձգտումներում,
վերջիդ կէս ԳաՐԱ խորՀբդանշող ։ ճակատով եւ ալեծ՜՛ուփ ու սպիտակ գլոլխով եւ Հայ. եկեղեցիի աւանգոլթիլններուն , Աւետարանի
:
Տ ա րագրութեա՚ն մ էջ կր վւա կէ ան իր խոր ու գաղափարական՛ ամբողջական կերտուաօ՜քով պատուէրներուն; Յիսուսի պէս պարզ, անյէչա -
անբիծ՝
ներՀնչող աչքերը ։ ք՝այց , տարագիր չեղաւ ան եր Փա՛ռք Դաշնակցական անմահ ՛ո՛ւ չար եւ ներողամիտ էր : իր հ ա յ ն՚կաբադիրր ստա
բեք, ոբո՛վՀետեւ Հայրենիքը իր մէջ ու իր Հետ Առա խորգին տ ցած էր իր մօրմէն, այբի Շողակաթէն, Հա րգա-
զգաց միշտ եւ, վստաՀ ենք, որ Հայրենիքը, փո Փ ա ՛ ռ ք յեղափոխական Ա՝եհ՝ Ա՝արտիկին եւ նանց շրչաւէն ՀայուՀփի տիպար, որ սնուցանող,
անչի^
խադարձաբար , անոր ներկայութիւնը զգաց : պատի՛ւ հայութեան մեծ՜ գաւակին ու անոր կրթող ու դաստիարակողն է եղած կանուխէն հօք–
այս
Տարագիր կեանք ապրեցաւ, բայց Հոգիով հանելի յիշատակին։ մ է "իբ մնացած ՚Լսւկասքին յ
սրբա
մնաց Հայրենիքին մէջ։ Եղաւ Հայրենիքէն ու - Գուգում՛ով եւ արցունքով կը խոնարՀին՚ք
զան բ եկ ո ր մը եւ խորՀ ր գան շե ց ան ո բ ազատ յիշատակին առէԴւ : Հազիւ տարրական ուսում ստացած , պատանէ
թիւնն ռ՝ւ անկախութիւնր : կր խոնարհ ինք, մեր հոգիին մէ^ հպաբաոլ . տարիքին քահանայ կը ձեռնադրեն %ուկասը «
յ
Աշխատեցաւ Հայրենիքի ղա րգացո ւմ ին , Հա ք թեամբ ու պարծանքով Միշտ խռովայոյզ է ՛եղած ՛Լա ս պո լրական , մանա
Համար։
դատին ու Հայ մշակոյթին Հպարտութեամբ՝ որ ()հ ան Ծանեան ի նման ըն. ւանդ ըմբոստ Շատախը միշտ ընդհարման մէք
Ո*֊ Հիմա՝ ոբ ա լ չկայ ինք, ու փակ է իր Հո կերներ ունինք X Պարծ-անքով՝ որ մեր ՛սքանչելի քիւրտերու Հետ : Հասպոլրականի Հոդեւորակա -
դէմքերոլ,
ղակոյտ ը, իր յիշատակր կր սրբանայ եւ իր ոսկե ժողովուրդը կքքևայ ծ-նունղ տալ նման նոլթիլնր եպիսկոպոս , վարդապետ թէ քահա
դարձ,
րոտի րո կր դառնան նշխար ։ որոնք կրնա՛լ յաւե րժանալ եւ յա ւե րժ ա կան նայ եղած է մփշտ ժողովուրդին Հետ, մասնա
ԱքսուՀետեւ զի՛նք պիտի կենք, ամէն ան նել իրենց հետ իրենց ժողովուրդը ւ կից անոր
դամ ո ո Հայրենիքի մ ասրէ, մսո ՚ ենք ։ ազատագրական պայքարին։ ՏՕ ական
(հյբագրակաս «ՅՈԻ–ՍԱ^եՐ»ի) թուականներուն երիտասարդ Տէր ՚Լոլկաս գպի"9
ԿԸ. ԺՆէ, Իի ծ ա դ ա վ ա յ ր Ծթսյնո զփւզինմվ »
Fonds A.R.A.M
խօսիք,
ամօ՛թ Է-» , կ՝ըսէ կոր։ Վ՛»՛ յ , ես քո
Գիէ՝ ՀաթևևադաէձևևէսւԱ խերն եմ . . .»ի պէս Հոգեչէն տրամախօս ութի ւննե.
Երէկ » 1 Օ գ ո ս տ ՚ Հողին յանձն ե ցինք մեր մեծ րէն ալ զուրկ ե լ կարօտ պիտի մնաք։
ընկերը, Տոքթ. Համօ 0 Հ ան ջան ե ան , Համաժողո օ Է՛Հ , քանի որ ալ Տամբու պատրաստութիւն
վրդական մեծ սուդի մը մէջ, որ Համակրանքի , «՚Աերգսւզթ–» ; ի ՜ ն չ տխուր խօսք ։ Հոգիով Հա^ տեսած էք, երթայք խաղազութեամբ եւ ինգոլ ֊
սիրո յ եւ. իսորին կսկիծ՜ի ա ր ա ա յ ա յ ա ո ւթ ի ւե մը կառակ եմ անոր։ Ատելով կ՛՛ատեմ զայն : Վիրաւո թեամբ։ Միայն խնդրանք մը ձ ե զ ի ։ Հոգինփգ սի.
եղաւ յ րանք կը զգամ անկէ • * • Րէք* ^եր նամակնեբր մ ի զարդարէք չտեսի ոճե.
ՎսաաՀ ենք, թէ ն ո յ ն զգացումով պիտի ըն– Անշուշտ ։ ՛Շատ բնական է ։ ՝թանի ոբ «Հա֊ բով, թէ՝ « Մ ծ Ա ծ ո ր դ ի ս Օ պ ե ր ա յ ո ւ մ տ ն օ ր է ն է
գունուի ա յ ս բօթր Հայկական բ.ւ լո ր գաւլութներու ռ ա ջ գ ի մ ա կան >> գունդին չէք պատ կան իր ։ Մենք կարգուել : Պզտիկս, ո ւ թ տաբու, *^ո1(օ՛ներու օ–
մէջ՛. Հայրենիքր պէտի չմնայ անտարբեր , չենք աբգՀե գէտե նք ձեր այգ տրամ ա գ ր ո լթիլննե րը Հ ղակապետ է նշաւնակուելոլ: Ազշիկլ ՚Աւոթոլշկան
տարակուսիր , ոբովՀետեւ 0< յսնջանեան միայն էեՎւ ս ո՛ ս , Հազար ափսոս : (Նունէ) գլխաւոր երգչախումրի առաջին երգիչն
կուսակցական առա $ լ ո Լ՚գ մը է ր, այլեւ մեծ՜ յե Այո՛ , իեէ "ր ալ ը լ լ ա յ ի չեմ կրնար մարսել է եղել : Հ բ ա ն տ ի ս ^ ռ ^ ւ ք ն ե բ ր բ ե մ ե ր ի ց են աբտա.
ղափոխական մը եւ պետական դէմք մը՛, որ պատ սա ՀնեբգաղՀժֆը։ Ակաե՚չս ալ կը բողոքէ ; սանւում։ Մօտ օրէն ուգպեկւերէձի եւ քըբկըգեբէնի
թ ա ր գ մ ա ն ո ւ ե լ ո ւ է » : կամ « Օ բ ա կ ս Ա ե ի ն գ ք իլօ
մական գեր կատարած՜ է Հայ ժողովուրդի ազա ինչո^ւ Հւեբգաղթֆ ։ Ն իթէ իր աոսնը, իբ միս, տասը քիլօ պանիր, յ ի ս ո ւ ն քի|լօ սպիտակ
տագրական պայքարին ու Հայաստանի Հանրապե Հայրենրքը վերադառնալը , գաղթ ե** լ կը նշաւակէ *
տութեան ստեղծ՜ման մէջ, ապա դառնալով անոր Հներֆ մասնիկով մը ^արելյՐ է թեթեւց^ել ա յգ հաց, մ ի պարկ բրինձ, հարիւր քաշ շաքար եւ այլ.
վարչապետն Լրէն , Հայոց պատմութեանս ամէնէն բառին՛ փշած՜ին Հանգամանքը։ Ո՛չ ե լ ՛ոչ*** Մ*յգ տ)ի բ ե ս մ ը ադ կուտա|ն մ ե զ ի իբրեւ մտաւորականի
ընտանիք»^
մր րկոտ մէկ շրջանի ն ; բառէն գաղթականի Հոտ կոլգայ։ Խրաչեցուցիչ է
Կ՚ողբանք անբասիր Հ ան ր ա յին՝ Գ"Բ°^ԻՀբ եւ ինծի Համար % պէս որկորաբոյր լուրերէ գգուշացէք։
յ մեծ՜աշուք ՛դաշնակցականը, որ աւելի քան յէ սոլն Հոգիիդ ականջը խօսի միւս աշխաբՀի մէ^ Մեզ ամօթով մ ի ձգէք։ Հօ ՚ , Աո՚Հարայի ան՚ապա.
տարի Հ աւատ քով ու Համ ողում ով գործ՜եց , յեղա Ակն ունի՛ , թնչ ազւո բ Հա յրենաՀոտ պատգամ մբ տ ր չէք գտն՚ուիր, անշուշտ պիտի ոլտէք-խմէք։
փոխականն ոգիով եւ անՀ աւասարե լի անձն ո լիր ո ւ– նուիբած ես մեզի <ձԳէպի Երկի՛ր1>ող\գ ։ Բայց Հե ՛Մենք ալ հոս Կրօէնլանտայի մէ^ չենք։ »
թեամբ պայքար մղեց։ Գործեց առանց խտիր դնե ռատեսութիւն՛ չես ունեցած՜ , ա յ գ պատգամ ը ստո Հայրենի հոդին վրայ ոտք ղրաձ֊ օրէն, ձեր
լու դործ-քի տեսակին մէջ։ ճառագայթի մը նման՝ րագրելէ առաջ ԳաշնակցութենէՀև. Հ բաժ ա բե լո ւ , լեզուն Հձ՚ում^երէնով մի՛ խառնփնդորէք։ Եթէ
•սփոձեցաւ ո՛ւր որ կրցաւ ե լ ո՛ւր որ կանչուեցաւ , մաս կազմելու Ա ուրիո յ Հ րաժա րատաբափին , ապա պարտադիր է արե՝ ւե լահա յ ե րէնյը, նախ լալ ս՛որ .
նուիրուելով ամ են ա խոն ար Հ գործերէն մինչեւ ա– թէ ոչ, այսօր բո լոբը ընդունած՜ ^Լ՝^ԷԼայէ^՛ աձԴ վեցէք, վերտէն թլփատեցէք բա յ ե բուն ^.կը^երն ու
մենաբարդ ու բաբձբագոյն ձեռնարկնեբուն , իբր գեղեցիկ .ո բակումդ եւ մե\եք աղա սալած կ՝ րլլա - պոչաւորեցէք զանո՛նք Հումքով կամ Հհենցֆով։
պարզ շա րքա յին կամ իբբ ան զո ւպ.ական ղեկավար յ ի ^ ք <ւՀն՚երգաղթֆ խ՛որթ բառէն, ; Երբ շոգենաւ նստիք, ձեր հոս , փողոցէն Հա.
կուսակցութեան , Աարմ ինն ե րէն գուբս թէ կուսակ Ին՛չ ոբ է , մեղքդ այգ թող ըԱայ : Բայց պիաի ւաքած– Հքաղաքակրթոլթիւճ»ն ու առաքինութիւն,
ցութեան բարձրագոյն (ի արմի՛ն հերուն մէջ, վեբ– գայ °ՐԱ) ^՚ՐՐ Հո չ-Հառաջգի մ ականներ՛ն^ ալ ^ եերը . կռնակի կողմ էն կամացո՛ւկ մ շ ծ՜ովը թա.
ջփն քառասնամհակին դառնալովն տիրական գէմքը իրենց (Հմեզքեբէնֆ ս ր բուած ՝ . քաւարանէն դուրս փեցէք^ . ռգտակաբներր պա՜հելով ։
եւ մեծ՝ Հիմնադիրներու շքեղ ժձսռանգոբգե ու ար պիտի գան՝ խուրջինը կապած՛ , իրենց Հայրենիքը Բար եւ տարէք վեհ Մասիսի գագաթներ՛ուն՝։Հայ֊
մանա վայել աւանգապաՀը ; մտնելու Համար ։ Այն ատեն՝ իրենց նշանաբանը կը րենա՚նոլէր Արագած՜ին : Միւռոնաչ^ոլր Հրազդանին
իբրեւ գործ՛իչ, իբրեւ բմ՜իշկ, իբրեւ յեղափո Հռչակեն «Գէպի ԵբկիբԳը I ու Արաքսին՛ ; ձեր բարելադիրին սպասող
կարսէն
Կ– Պ Ե Տ Ո Ի Շ
խական , ինչպէս իբրեւ վաբչււպետ , ան ներկայ Ա՛խ, սա <հՀ առաջդ իմ ականները^ , քեղ բոնի
եղաւ Հայութեան ճակատագրական մեծ՜ իրագար– տրտնջալու կը մ զեն * * * Անցնինք ։
ձութէանց եւ իր վճռական գեր յ ունեցաւ : Առանց Ուստի՛" կուգաս , Հայրենագրօշ գու ճեր - ԳԱՂՈԻԹԷ ԳԱՂՈԻԹ
իրեն՝ մ եծ~ ք*ացակայ ութ ի ւ ն մը կր ղգացուէբ Տ մ ակ նաւ :
Վերջին յիսնամեակին , ան իր գրոշմը դրաւ Հայոց Հայաստանի՜ց ։ ի մ սիրելի զաւակ ունքս թա ՊԵՏՐՈՍ ՏԷՐ Յ Ո Վ Ա Կ Ի Մ Ե Ա ՚ ե — Յունիս 7՛ին
^նորագոյն պատմութեան վբայ * իր կաղմակեբպա— փառում են\ օտար աշխարՀ ։ Եկի զիրենք փոխա– ԹեՀրանի մէչ մեռաձ է Պետրոս Տէր Յովակիմեան
թեան մ ի ջ,ք ցո վ եւ ի ր անձնական Հմայքով , բարո Գրել Մասեաց Հսկայ թեւերուն տա՛կ ։ (խոլղիֆեր) 78 տարեկան։ Բնիկ թաւրիղի Ս՝ու–
յական՝ ու իմացական կա բողութ իւննե բով , իր զո– ՕբՀնեալ եկեալ, կոՀակաՀեբձ սպիտակ յ ամբար դէււղէն էր։ էյատ կանուխէն կը ստիպոլի
Հաբեբոլթեան ան չափելի զգացումով ։ կարապդ Հ այրենաՀրալէր յ թողուլ ղպրոցքէէ սակայն մոռացութեան չ ի տար
Մն աց միշտ ն ո յ ն մարգը* Հա սա լ ամէն տեղ Ել սակայն*** - ի՞նչ է կրկին։ հայ գիլ՚րր– Մեձ յափշտակութեամբ կը կարդաք
ե լ ամէնուն , ո՛ւր որ Հայն ու Հայրենիքը իր անձն Պիաի զղջա՛ն մեկնողները։ *կիտի փնտռեն Րաֆֆ-րի գործերը, որոնք իր մէչ կ՝արթնց1են ազ
ու Հհ զին ակութի ւնը փնտռեցին–; այս տեղերու ազատութիւնը ; ՎստաՀ եղէք Հ գային եւ հայրենասիրական ՛ոգի։ Կբ մտ՛նէ Գա շ.
ճՀանչցաւ ան դժնդակ պաՀ եր , խ ա ռն ո ւե ց ա ւ Տեսա՞ր հ Տեաագիմութիւնը սկսաւ գլուխ եակցութեան շարքերը տ Կը շարոմեակէ ընթերցու
յեղափոխական– փոթորիկներուն : Չարձակեց գն՛ "(քել ։ Ջէք բուժուի՛ր գուք։ Ջէք բուժոլիբ : մը, կը կարդայ գրական ել գևղարուեստական>
դ ա կ մը, բայց գնդակ արձակող էսում բեր կազմ՛ա Կր պնդեմ որ պիաի փնտռէք ազատութիւ գործեր եւ փորձեր կ՚ընէ ինքն ալ գրելու : Ի ր ա–
եբը, ռաչին
կերպեց , ոգեւորեց մեր սքանչելի ֆէտային նը ծխոա-մրոտ սրճարաններու մէջ թղթախաղով բանաստեղծ՜ութիւններր կը տպուին՛ 1904/5/
խառնելու
.որոնք Երկիր Գառին–, էրենց արիւնը փճանալու ։ԱզատութիւնըՀ աշյխաաանքի իրաւունք Աւ) երի կայ ի «Հայրենիք» օրաթերթին մէչ֊. Յետոյ
ոգե
Համար Հայրենի պաշտելի Հոգի յ ։ ստանա լո ւ Համ ար ^ ամ ի սնե ր ո վ պո չ բռնելու ։ Գի կ՚աշխատակցի զՍ՚ուրճ՝» ամսագրին՛, «.Առաւօտէին
Ջեղաւ պերճաբան , բայց սլ. փճախօսները շերէ գիչեր 1 ԳԼոլԻ*Գ Հանգչեցնելու Համար մամ ե/ուդիֆեբ կեղծ անունով, տալով պա տ մ ո լած քն ե ր
ւորեց իր գի բքովն ու գործովը • ռոտ ծակ մը ճարելու X ե լ խորիմաստ բանաստեղծս ւթ իւննե ր : ՚ԱռաշԴն
Ջեղաւ գրող , բայց գրյբգէտնեբը ներշն՛չեց , Պիտի ղրկուիք ամիսը կէս եր1լոտասնեակ պա– ՀամաշխարՀային պատերազմին ՛կ՛անցնի թ՚իֆլիս :
իր կեանքը դարձն ելո՛վ ներշնչումի անսպառ աղ– րաՀանդէսի պարտադիր տոմ սագին վճարելու Հա Երբ Խ • Հայաստանի մէշ\ պարսկա՛կան հիւպատ ո.
բիւր : ճո յ ք է ն ւ Գռնէ-գուռ , արժանապատութիլնգ վրա / սարան կը հաստատուի , իբրեւ պարսկերէնի ծա.
Հա յ բաղմո ւթ ի ւ\են եր ը իբմով ոգեւո րուե ցան , տալով, նպաստ Հաւաքելու առաքին ութ են էն ։ նօթ, կը նշանակուի օգնական՛ Հիւպատոսի , վա
Հայ մ տ ա ւո ր ա կան ո ւթ ի ւն ը իրմ ով Հպարտացաւ եւ Պիտի ղրկուիք, ամէն՛ առտու թեւ բացող ն՛որ րելով այս պաշտօնը երկար տարիներ : հետագա
նորաՀաս սերունգները սիրեց են՛ ղիեք ու պաշտե– թերթի մ ր բաժն ե գր ո ւե լո վ , ՀՀա լ մշակո յ թ ը քա– յին խորՀ • իշխանութիւնը կ*աքսորէ քհուսիոյ Հիւ
ց ի ն , իր մէջ տեսնելով աննկուն յեղափոխականը, ջալե ր ե լո 0> ս բբա ղան պարտականութենէն ։ Օրա ֊ սիսային շրջանները։ Երկրորդ ՀամաշխարՀային
գաղափարապաշտ գործ՛իչը, Հալ մտքին .ու մշա֊ կան քանի մը Հեղ դուռդ ափ առնող \ն սլա ս տ ա - պատերազմին վերքերր խոլգիֆեր կը վ ե ր ա դ ա ռ -
կո յ թ ի ն քա ջա լե ր ո ղ\ն ու դրօշււկիբներէն եւ ա յ ս տուրքի մ արմ իններու յարգանքէն ։ նայ թիֆլրս , սակայն իբեւ պարսկահպատակ կը
բոլորին Հետ մաքուբ , դոՀաբեբոգ ու Հաւատա– Պիտի փնտռէք թաղական՛ - Հոգաբարձու Հընտ ղրկուի իրա՝ն , թ\եհրան իր կնոշ՝ Հետ, բաժնուե
ւոր *)*ա շնա կցականը * Ու այսպէս՝՛՝ պարզ կեանքին րելու Համար գիշերը քուն փախցնելու եւ աժեմ– լով իր սիրելի զաւակներէն % թեՀրանէ մէչ կը
մէջ, յանդուգն՛ ՛ձեռնարկներուն մէջ, ռուսական չաժեմին Հխո՚նաբՀ ծ առան» երեւալու Հաճոյքը։ սկսի աշխատակցիլ «.Ալիք^ին , յա Լծորդաբար տա.
դատարաններուն առջեւ, Սիպերիոյ սառնամանիք Ե ւ ամ էն է ն ծանր զրկ անքը պիտի կը էք , եը բ լով փոքրիկ պատմութիւ ններ , Հէքեաթներ եւ ա–
ներուն մ էջ , աքսորական կեանքի ցաւագին օ րե– ձեր ականջները ծաբաւբ պիտի զգան «վւափա, թ ի լ լանդո ւթի ւևն եր : Յետոյ առանձին գրքոյկներով
բուն , թէ վարչապետ ո ւթեան պատմական այլ եղե է աօլմե^իէնւ, էթղԱ1ս*ՒԷ: Մ^ւա սօՀ» ճ ո յ . ո զ յ , լ յ ք թ \ կը Հրատարկէ Ա, Հէքեաթներ ել՜ աւանդութիւն–
րական օրերուն : կառավարութեան թէ կուսակցու Այսչա՞փ մ իա յֆ ։ նե-ր 1 9 4 6 / ծ ՛ ՛Բ . զիմաստա լէց Պաամութիւննեբ»
թեան ղեկավարութեան մէջ։ Կնիկ , եկուր սա լակոաին չեզոմե՝ Հաս՛կցիր : 1 9 4 7 ։ Անսպառ է եղած իր եռանդը , ծրագրած էի
•տարին
Պաբղ ա յ լ Հ պարտ , լուռ ա յ լ պերճաբար բառ Ի ՞ ն չ կ՝րոէ •<= Աման մարգ, ա յ գ չ ա փ բանն ալ չես յաջորդ Հրատարակութեան տալ եիբորդ
ԳՒՐՔԱք Հասան՛ելով
կեցուածքով, սլատկառելի՝ իլ գաղափարական ան՛կատար ԲայՅ անագորոյն՛ մահր վրայ
գեղեցկութեամբ եւ յարգուած՜ ու յարգելի ՝ բոլՈ– Այսուհետեւ իր յիշատա՛կր սչիտի խօսի ( .ոգե– կը թողու իր ծրագիրը;
րին կողմէ * ե լ մեծարուած՝ բոլորէն , անխտիր • րելով հայոլթիւնր իբ սրյգնւերւ վ՝ որոնք կէս
կուսակցական կամ ոչ֊կուսակցական , գաղափա - են գե ւ \ իր գաղափարականներովն րոնք կիւ ՏԷՐ ՂՈԻԿԱՍ Շ Ա Տ Ա Խ 8 Ի – - Հերչեբս Իըաքի
բակի ց թէ գաղափարական՛ Հակառակորդ , Հայ թէ ւար•տրտ են ւ մէչ մեռած է մեր լաւագոյն կրօնաւորներէն Տէի
օտար , մեծ՜ թէ փոքր ։ Տարագիր է իր մարմինը, բայց վ ստահ են Ք. ՚Լոլկաս քահանայ , Շաաախցի նահապետական
Գաչն ակցութե ան բաբո յա կան կերպարան քն էր թէ ան պիտի փոխագրուի օր մր իր ՛ու մեր սլա Լ– «՝Երէց»Ր •• Տէր ՚Լոլկաս մինչեւ իր մաՀը մնացած
ան * Հա յո ւթեան առաքին ո ւթի ւ ն ն ե րո ւն մ արմնա ֊ տելի հայրենիքը, էր ժողովուրդին հ՛ոցը, հովա - էր Շ ա ա ա խ ց ի Ե ր է ց ը , իր Հասպուրականցի յ-ո–
ցումր* ԳՐ° Լ\ակ՛/՛՛Ր լՀ Հ ա յ Տեղակ 4 խո ւթեան ։ նիի՚Լ տակը շքեգափաւլ ՝Ա ասիսին , որուն վեհաշուք ղովուրդի Հետ ե լ անոր նման Հաւատարիմ իր ազ
Հ յ ք ե ղ կոթողր Հ ա յ գաղափարականութեան , կերպարանքը կը մարմնաւորէր ինք, իր պայձ՜աո֊ գին եւ ազգային իտէալներոմս եւ ձգտումներում,
վերջիդ կէս ԳաՐԱ խորՀբդանշող ։ ճակատով եւ ալեծ՜՛ուփ ու սպիտակ գլոլխով եւ Հայ. եկեղեցիի աւանգոլթիլններուն , Աւետարանի
:
Տ ա րագրութեա՚ն մ էջ կր վւա կէ ան իր խոր ու գաղափարական՛ ամբողջական կերտուաօ՜քով պատուէրներուն; Յիսուսի պէս պարզ, անյէչա -
անբիծ՝
ներՀնչող աչքերը ։ ք՝այց , տարագիր չեղաւ ան եր Փա՛ռք Դաշնակցական անմահ ՛ո՛ւ չար եւ ներողամիտ էր : իր հ ա յ ն՚կաբադիրր ստա
բեք, ոբո՛վՀետեւ Հայրենիքը իր մէջ ու իր Հետ Առա խորգին տ ցած էր իր մօրմէն, այբի Շողակաթէն, Հա րգա-
զգաց միշտ եւ, վստաՀ ենք, որ Հայրենիքը, փո Փ ա ՛ ռ ք յեղափոխական Ա՝եհ՝ Ա՝արտիկին եւ նանց շրչաւէն ՀայուՀփի տիպար, որ սնուցանող,
անչի^
խադարձաբար , անոր ներկայութիւնը զգաց : պատի՛ւ հայութեան մեծ՜ գաւակին ու անոր կրթող ու դաստիարակողն է եղած կանուխէն հօք–
այս
Տարագիր կեանք ապրեցաւ, բայց Հոգիով հանելի յիշատակին։ մ է "իբ մնացած ՚Լսւկասքին յ
սրբա
մնաց Հայրենիքին մէջ։ Եղաւ Հայրենիքէն ու - Գուգում՛ով եւ արցունքով կը խոնարՀին՚ք
զան բ եկ ո ր մը եւ խորՀ ր գան շե ց ան ո բ ազատ յիշատակին առէԴւ : Հազիւ տարրական ուսում ստացած , պատանէ
թիւնն ռ՝ւ անկախութիւնր : կր խոնարհ ինք, մեր հոգիին մէ^ հպաբաոլ . տարիքին քահանայ կը ձեռնադրեն %ուկասը «
յ
Աշխատեցաւ Հայրենիքի ղա րգացո ւմ ին , Հա ք թեամբ ու պարծանքով Միշտ խռովայոյզ է ՛եղած ՛Լա ս պո լրական , մանա
Համար։
դատին ու Հայ մշակոյթին Հպարտութեամբ՝ որ ()հ ան Ծանեան ի նման ըն. ւանդ ըմբոստ Շատախը միշտ ընդհարման մէք
Ո*֊ Հիմա՝ ոբ ա լ չկայ ինք, ու փակ է իր Հո կերներ ունինք X Պարծ-անքով՝ որ մեր ՛սքանչելի քիւրտերու Հետ : Հասպոլրականի Հոդեւորակա -
դէմքերոլ,
ղակոյտ ը, իր յիշատակր կր սրբանայ եւ իր ոսկե ժողովուրդը կքքևայ ծ-նունղ տալ նման նոլթիլնր եպիսկոպոս , վարդապետ թէ քահա
դարձ,
րոտի րո կր դառնան նշխար ։ որոնք կրնա՛լ յաւե րժանալ եւ յա ւե րժ ա կան նայ եղած է մփշտ ժողովուրդին Հետ, մասնա
ԱքսուՀետեւ զի՛նք պիտի կենք, ամէն ան նել իրենց հետ իրենց ժողովուրդը ւ կից անոր
դամ ո ո Հայրենիքի մ ասրէ, մսո ՚ ենք ։ ազատագրական պայքարին։ ՏՕ ական
(հյբագրակաս «ՅՈԻ–ՍԱ^եՐ»ի) թուականներուն երիտասարդ Տէր ՚Լոլկաս գպի"9
ԿԸ. ԺՆէ, Իի ծ ա դ ա վ ա յ ր Ծթսյնո զփւզինմվ »
Fonds A.R.A.M
