Page 129 - ARM_19-1947_03
P. 129
ւտ բ ո ա ւ ա Չ ս օ ւ ա ա ս յ ս ա ը ո ա ո ա Հաօրտ.
ԲՈՆ ժ ո ղ ո վ դ
8. Շ. ՏտԽօ 376.286 ԳԽմաՕիայ մասիԱ
տ Տա. &11ՏՏծճ1ՃԻ1
Օսէ&տա-ՐէօբհտԱսո։ I
1Տ-70 - Շ. Ը. օ Բ տ լ ո ; յ ա Տ – « յ Մ իացեալ ՆաՀտնգնե բու արտաքին նա խ ա րա -
8-ր. 1000, 6>»յ,.. 500՝, Էո.օ,ք». 300, ֆյ., \կոա*. ւՕ 8 ԲԸ* Զ°Ր * Մարշալ^ պաշտօնապէս Հագորդեց թէ
ր Համաձայն
իր կառավարո ւթիւն է որ , ի մօտոյ ,
աօւձւ 12 Ճ 0 Ս 7 1947 Երեքշաբթի \ շ ՕԳՈՍՏՈՍ խորՀրգաժողով մբ գումարուի , անգլիականն*,
ամերիկեան եւ ֆրանսական կառավարութեանց
• լիազօրներուն քննութեան ենթարկելու Համար
ճարտարարուեստական
* Թ – Տ Ա Ր Ի - I » 6 Խահ Ա° 5108 ՛նոր շրշան թ ի ւ 717 Խմբագիր՛ Ը. Ս՚ԻՍԱ^հԱՆ Գ Ի Ն ՝ 4 * թ – \. Ղ՝երմանիոյ արգիւնաբե ֊
բութիմնը ։
Կարգ մը թերթեր կը կարծեն թէ այս առթիւ
ՌուսակաԱ ե ւ թւք. կ ա ւ ծ ի/ԱԽ 8 ւհԱկՑՈԻԹԻԻւՆԵՐ քննութեան պի տի առնուի Ռ՚ուրի ածխաՀանքեբուձն
կազմ՛ակեր
պո լթես/ն Հարցը եւս :
Կաախ Է լ Աքտա&աԱի ՎասիԱ Երերնե բոլ այս էսորՀրդաժողովյր տեղի պիտի
նա -
ԸՆԿԵՐ ՀԱՄՕ ՕՀԱՆՋԱՆԵԱՆԻ ՄԱՀՈՒԱՆ ԱՌԹԻՒ ունենա յ ե բեք կառավա ր ո ւթ ե ան ց արտաքին
խարաբն եբոԲւն մասնակցութեամբ <թէ միայն փոր
Լրագրող մբ^ Տոքթ* Ներիս Կ ի ՚ ֊ ն ^ որ պատե– ՓԱՐԻԶ, 8 Օգաւսաս ... խմբագէր, թոյյ ձագէտներու կողմ է , ճչա ուա ծ չէ տակաւին Հ
րագմի ատեն եղած Է թուրք տեղեկատու գոբծա փ տուէք «Յոյռսյֆէի մի^ոռով^ նորոգ Հանգուռեա * ,Տ> բան սայի կոգմէ^ ուրախութիւն կբ յա յանուի ,
կա լութեան գլխաւոր ներկայացուցիչը Պե բլին՛ի Հսւմօ Օհանջանեանի սակայն ^ որ ա յս կա ր ե ւո ր Հարցը խոբՀ բդաժոգՈ–
մ Էջ ել I 944ին նացիներու կողմ է ա ր գե լա փա կմ ան անժամ ան ակ մ աՀուան ա ռի - վ ի մ բ կը բե բուի ^ գոՀաց ում տալու Համ ար Փա
է ենթարկուած Պուաափեշաի մէջ% քա\հի մր օր ա– թով թեր ե լ Ո լ իմ ան կեղծ ու խորուն կ սրտից բխած ր՛ ՛լի կառավարութեան։ ինչպէս կբ յ ի շեն մեր լշն–
ոա^ ամ երիկեան թեր թ՛ե բուն մէջ Հրատարակեց ցաւիս ու անՀուն Համ ակրանքիս արտա յա յա ո ւթ իւ՜ թերցողներբ) Ց>րանոա բողոքած էր Ղ*երմա\Նիո ք
խիստ Հ՚ե տաքրքրական յօդուած մր ռուսեւթուբք նը մեծարելի Հանգուցեալի այբոլն եւ իր զաւակ ճարտարա րուե ստական ա բդի ւն ա բե ր ո ւթեան
յա ր ա րե ր ո ւթ ե անց եւ ռո ւս ական ո լ թրքական տե– ներ ին եւ մի աժ ամ անակ ա յն Հազարաւս ր ու տաս բարձրացման դէմ Հ
սակէաներոլ մասին : նեակ Հազարաւոր Հա յ մ արգկանց 1 որոնք գիտակ
Ւ ր մէկ բո լշեւիկ բա ր ե կա մը յ նա խ կին խոբՀ ր ֊ ցում են արժէքը Համօ 0 Հ ան ջանե ան\ն ե բ ի աէս Գհպքհդ Ծդբ. Ա ք ՝ ե ւ հ\քի մ կ
մէջ^
գային մամուլի ներկայացուցիչը Անկարայի մ արգկանց յ որոնք ը ն գ ո ւն ա կ են իրենց կեանքի
է եգեր
Ալեքսէ յ կ ոն ս տ ան տ թն ոփի չ Լաւրո վ ( ըսած՜ առաջին ՛ու միակ նպատակը ո լ իմաստը տեսնելու
իրեն վերջերս գ Աոսկուայէն. վերադարձին* իրենց Հ ա յ րե^– իքի ու ժողովուրդի եր ջան կո ւթեան Զինադադարբ ( որ կնքուեցաւ Հո լա\1 տաց ին ե ֊
ու բարօրութեան մէջ ու նրանց աննման ու շատ րոլ եւ Հո լանտական գաոթապեաութեան մ իջեւ *
<ձ$էեր յ ս յ ս ը մի՛ գնէք մեր տկարութեան վրայ է բա րձր ապ ա գ ա ն կերա ե լո լ ի բեն ց անխնա յ ջանքին խանգարուեցաւ կարգ մր միջադէպերովդ եւ այս
•>՛ԷԻ
(յեգուցներու խնդիրբ դ ե ռ դիւանա գի տա կան ծ՜՛ուն առթիւ զիրար կ՝ ամ բաս տանեն ՛երկուստեք ։ Պ ա թա
կերու վրայ Է յ ո բովՀետեւ մենք տակաւին պատ Ամ էնքս մ իա սի ն մ խիթար ո լինք այն յստակ վի ա յի անթելը կբ Հաղորդէ թէ 39 Հոգի սպան -
րաստ չենք վճռական քայլ աււՂելու։ Բայց երր գիտակց՛ութեամբ թէ մի օեղ^ որ ընդունակ է ա– նուած են Հկրակը դա գրեց ո ւց է փոՍԼ Հնչելէն
ա յ ՚ է ՔայԼԸ. առնենք է ատիկա պիտի նշանակէ 1 թէ մէնուրեք ծ՜նիլ ^ այգ օրինակ կեանքբ իր իգէալը ետքը , մ իւս կողմի Հ ա կառակո բղքն եբն ալ 1լ ամ -
մ են ո վստաՀ ենք մեր յաջողութեան մասին։ Մեր դարձնող ու նրանով ապրող Համօ 0 Հ ան ջան ե ան - րասաանեն Հո լանտացքւնե ր բ^ թէ կբ շարունակեն՛
նպատակները ճշա ուած՜ են եւ մեր ծ բագի րնե ր ր ներ , ո՛չ մի տարակոյս , որ կր Հասնի իր իդէալին ։ յառաջանա լ շքավա յի մ էջ :
պատրաստ ։ Ոչ մէկ թուրք քաղաքական խաղ^ ոք Ամէնքիս սիրելի Հանգուցեալի վսեմ յի Հատա Հո լանտական գա զթա պետ ո ւթեան նախկին
մՀկ նիւթական եւ ռազմական՝ օգնութիւն թուբ– կը անջինջ ո ւ իրեն արժանի բարձր յարգանքը վառ վտ բչա պետ ր Նիւ Ե"Բք Հաս ալ Հ ԱպաՀ ո փութ ե ան
քիոյ պիտի կրնայ կասեցնել մեր մեքենայի թա– պաՀելու լաւագոյն ձեւն է *. որ մեզանից ամէն մ է֊ ԽոբՀ ուրդին առջել. պա շտ պա^եե լո լ Համ ար իր երկ
վ՚Բ*. իսԼաէս որ անկարն լի էր մեղ կասեցնել Ա տա կբ*. իր ուժին ու կարողութեան չ ա փ ^ եւ ո չ մի րին դատը) բայց Լա Հ է յ կբ տեգեկացնէ թէ Հո–
լին վրա ա էն մինչեւ Պեբլինֆ։ ջանք չխնայէի որպէսզի մեր ցեգր Հասն՛ի իր ար լանաական կառավարութիւնը կր մերժէ բնդունիք
Ըստ երեւոյթին 1 թուրք Լրագրոգը կասկած՜ դար ու վեՀ իդէալին ^ այն իդէալին ^ որին Համօ ԱպաՀ ովոլթեան քէ/որՀ ուրդին միջամտոլթիլնբ :
չունի իր ռուս դ ի ւ ա ն ա գ է տ րա րե կամի անկեղծ՜ու 0 Հ անշահ ե անն երր անվե րապաՀօրէն ի. սպաս բերին Մ իւս կողմ Է ) ԼոնտոնԷն կը Հաղորդուի թէ Մ ի ա ց •
թեան մ ասին յ ի րենց ամբոոջ կեանքը ամ էնուբե ք : ՆաՀա\1 ղ1ներր առաջարկած են անգլիական, կառա
թուրքի այն՛ Հարցումին- ք թէ ալ ինչո®՝լ կր ԱՍՏՈԻԱԾԱՏՈԻՐ ՎԱՉԵԱՆՑ վարութեան՛՝ ժողով մ բ դո՜ւմ արել Նէ՛– Եոբքի մէջ,
սպասեն Աովիեթները , արգեօք Հիւլէական ռում Աեպտեմբեր ամ սուն ^ մասնակցութեամբ \\ պե
բիին , քհ՝ուսր պատասխան՛ած՛ է• ՖՐ– ԿԱՊՈՅՏ ԽԱԶԻ Շ ր շ • Վ ա ր չ ո ւ թ ի ւ ն ը եհտես. տութիւնն ե ր ո ւ դ խ տ ղա զո ւթ ի ւն բ վերաՀաստատե ֊
«թերեւս ե՛լ Հիւլէական ռումբին*** Մ՛ենք եսւլ հ ե ռ ա գ ի ր ը ո ւ ղ ղ ա ծ Է ԳահիբԷ.— Մ՝եր խորունկ լու Համ ար Գթայր * Արեւելքի մ էջ :
ռազմ ապէս տակաւին պատրաստ չեն ք ^ ին չոլ է ս որ վշտակցութիւնը մեձ՜ վեթերան ր՚ք՜իչկ Օձանման–
պատ բաստ չէինք \ 939ին , երբ դաշինք կնքեցինթ եանի ^անդարմանելի կորուստին առթիւ։ ւհւՄ՚ակաԱ ատոր ել ՄհծԽը
Հէթէէրի Հետ ւթեբԼւս պատրաստ բք/անք վաղը^թձ– Փ Ա Ր Ի Զ - Հ • 3 • ՛Ւ– «Ռո,,տոմ» իումրր դառ.
բեւս տաս բ տա ր ի էն ; թրքական Հարցի լուծումը նօրէն. ողբալով Հայ աղդի աննկուն գաւակին՝ Հաա
կրնալ գ ե ռ երկար ժամանակ կախակայուած վի մ օ 0հա։՝լջալւհա1նի մահր , միաժ-ամա՚նակ 1լ երդնու Մեր ընթերցողները կբ յ ի շ ե ն թէ խորՀրդային
ճակի մէջ մնալ։ Բայց լուծ՜ումը պիտի ըլլայ՝ մեր իր շիրիմի՛ն սա VI, ւ– , որ իր բոլոր միջոցներով ս(ի– կառավարութեան ներկայացուցիչը ւլէ՚թ՜Օ դրաւ ^
ոլղաօ՜ ւոսֆ հ աի չբանաք մեձ֊ բնկերո^ կորուստր լրացնելու նոր ԱպաՀովութեան էՍորՀուրգին նիստին մէջ^ անգլե֊–
Ոչ նուաղ Հետաքրքրական են թ՛ուրք քաղա - Համ օներու յա յտնաբե բումով , ել փոխան՛ հ՜աղ֊ ամերիկեան առաջարկներուն՛ գէմ՝ լուծում մը տա
քակ ան ղեկ ավա ր շրջան ա կն եր ու կար ծ՜իքն երբ ՚ , ղ ո բ կեասակի Հ . 3 • Գ • Վեթերաններու Ֆմնտի&ւ կր լու Համար յունական Հարցին ։ Այս պատճառով
լաւատեղեակ թուրք լրագրողբ ներկա յա ցուց ած է Աուիբէ 2 0 0 0 ֆրանք հ. Ատանալ Միացեալ Ազգեբոլ կազմակերպութիւնը կ՚իյնար
իր յօդուածին մէջ% վւակուզիի մը մէջ ։ Հյաբաթ օր , $)բանսայի ներ
Օրինակդ Անգարայի մէջ կը տիրէ այն Համո կա յացուցիչը յ փար ոտի , ա ռաջա ր կեց պաՀել *§ալ–
զում բ թէ ւթեան
գալ ՝Բրէմլինի ան կա ր ելի է որեւէ Հ ամ աձա յն ո քան\Լ երր ղրկուած Օմ՜անգակ Մ արմ ինը , անոր
տի Հ բաժաբին չպի
Հետ ե. թէ Աովիէթներբ ՛երբեք մ տգիտական կարեւորութիւնը թուբքիո լ Համար , շուրջ ստեղծելով նաեւ Հաշտաբար (Հանձնախումբ
իբնց նպատակներէն ։ ո րպէ սղի աւելի գիւբութեամ բ ազդեն՛ Ամ երիկա յի մ բ ։ Խ ո րՀ բ դ ա յ էն ներկայացուցիչը ան մ իջա պէս
Օրինակ , խոբՀբդային կառավարո ւթիւն ը թէեւ Հան բա յ ի ն կարծիքին ու կառավարութեան վրա ք մերժեց: ՚
քա ղ աք ական՛ ա շիւ ա ր Հ ի ո ւշադ բու թի ւն ը գարձոլ - եւ ասլաՀովեն այս երկրի օվնոլթիւնբ այգ երկու Մ իս^ անդին կռիւն եբը կը շար ո ւն ա կո լ ի ն Հիւ-
ցած է գէպի Նեղոլց\1եբբ * բայց ի րապէս անոր ու- շրջանները պաՀել կարենալու Համար յ սիսային $ուձ1աստանի մէջ։ Եանէայի շրջանին մէԳ
զած ր կարսն ու ԱրտաՀանն է ։ Ւբր թէ ասիկա տե թուրքն ր ը կարծես 1լ ուռեն մ ոռցնել տալ ա յն ա սլ ս ւո ա մ բնեբբ կը զօրանան ՀետղՀետէ , միւս կող–
սակ մը գի ւան ա գի տ ա կան ռաղմ ա վա ր ո ւթ ի լն է ։ պատմական իբոգութիւնը է թէ կարսն ոլ Արտա֊ մէ Ա ելան իկէն կը Հ աղորդուի թէ պո ւլկարեւս եբ պ
Հանբ սձԼգամ մր արդէն ( 1 8 7 8 - 1 9 1 7 ) եղած են քիու– դի՛ն.ո ւո բ՛ն ե բո լ Հ ամ ախմ բում մ ը կը նշմ արուի յա—
թէ ինչո^ւ Մ՝ոսկու֊ա այսպէս կը շարժի փթուրք նտկտն ստՀմանին վրա յ ։
ո լ շաղ րաւ բացատ բութ իւն -
լրա գրոգը Հետեւեալ ս / ՚ ո յ ձեռքր եւ թուբքիա չէ կործանած : Աւելին *
նեբբ կուաա յ՝ Հ էմնուե լո վ թուրք ռազմ տգէտի մբ այն ատենները թուրքեր ր երբեք չեն ունեցած այն իրենց կարգին , թուրքերն ալ 1լադմկենՏ ին<չ–
ը, թէ
յայտնած կարծիքին վրայ * կաբծ՜իքբ , թէ առանց կար սի եւ ԱբտաՀս/նի ան պէս ցո յց կուտան Պոլսէն Հասած թերթեր
կարելի է պաշտպանէ լ թուրքիան : ապսաամբները 1լ այրեն թրքական գիլղեբբ ել կը
1. Եթէ Մոսկուա իր Հարուածը ուղղէ Նեղուց սպաննեն թուրքեր բ թե սա լի ո յ մէջ :
ներուն՛ վրայ , ամբ՛ողջ քաղաքական աշխաբՀը ի– թերեւս նախատեսելով այդ մասին րլլալքւք ^ Զ որ ս ա ն գ լ իա ցի զ ի ն ուոբ ներ, ոբոնք սեբպ
բարան ցում ի պիտ ի մ ատն՚ոլի % Մ ին՝ չ գ ե ռ կարսն յիչեցումբ , թուրք ււադմագէաբ կը շեշտէ , <որ օ ֊ Հ ե տ ա խ ո ւգի չ ջոկատ ի մբ ձեռ^ն ին կա ծ էին սեբպ
•ոլ ԱրտաՀանր , Հեռաւոր ու ա՛նյայտ վայրեր լլլ - գանալը փոխած է այժմ ռազմ տ ղ ի տ տ կան կացա— եւ յունական սաՀմ ան ա գլո ւխ ին վ րա յ յ աղատ ար
լալով մեծ աղմուկի աո ի թ չպիաի ա ա 1 , եթէ սո թ իւն ր ռուսեւթուրք սաՀմ անի ն վրա լ ել ո բ *. եթէ ձակուեցան եւ ղրկուեցան՝ Կ ո րն թոս հ
՛վիէթական Հար ուած բ ուղգոլի անոնց գէմ : Կարսն՛ ու ԱրտաՀանր ռուսական՛ օ դ ա կա յաններ
դառնան , անկարելի պիտի ըլայ պաշտպանել 1քբղբ–
2. կարսն ու ԱբաաՀանը , ըստ թուրք ռազմա բումը ^ Տբապիղոնը ե թրքական միւս գի՚բքերը : ԱԱզւԻպ ՏհքքիՕ, տադՕապո
գէտին , թուրքիոյ պաշտպա՛նութեան՛ այսպէս կոչ Իսկ եթէ Ո* ո ւս ե ր ր իրենց օդանաւա յին տորմ իղնե–
ուած «Մ աժինո յի գծիֆ գլխաւոր ամ բութիւններն բբ Հաստատեն Անատոլուի փէ1այ ւ ամբողջ Մերձա–
են եւ եթէ անոնք առնուին թուրքիս յ ձեռքէն , *–որ եւ Միջին Արեւելքը անպաշտպանելի պիտի Բրիտանական կառավարութեան վարչապետը,
թուր քիո յ պա շտ պան ո ւթիւն ր անկարէ լի պիտ ի գառն աքն : էթլի * ծանր կացութեան մր առջեւ կը գսքն֊ո լէ ր ՛ե
գառնայ : րէկ ՚ Պողպատի աբգիւնաբեբոլթիւքնբ աղգայնաց -
3. Եթէ Կարոն ու ԱրտաՀ ան ը Աովիէթնեբոլ թուրք Լրագրողի յօդուածին մէջ ուշտգբոլ ֊ նե լու Հարց բ ե ր կո լ մ ասի բաժնած է երկրին քա
ձեռքն իյնան , Մոսկոլա դիւրութեամբ պիտի կա թիւն կր գրաւէ նաեւ այն պարագսճն \ որ ան 1լ աշ– ղաքական վար ի չ ն ե բ ը ։ էէէ կառավա ր ութի լհը
րենայ գրաւել էրղբումը ՛ել իր Հակակշռին ենթաբ^ խատքք չափազանց պակսեցն ե լ Ն՚եղուցնե բոլ ռազ 1լ աշխատ ի ճկուն բան ա ձե ւո վ մ բ մ եղմել ստեղ
կել թուրքիս լ Հանքային Հարստութիւներ պարոլ - մական արժէքր ներկայիս եւ , ընդՀակառակն , չա ծուած մտաՀոգութիլնբ , օրինակ՝ ամբոզջովին՛
նա կող գլխաւոր Հ՛ողերը , եւ թուբքիա պիտի չկր փազանց բարձրացնել կարս ի ու ԱրտաՀ ա՝ն ի ն շտ– աղգայէ ացնելոլ փոխարէն գ ո րծարաննե բ բ ^ ապա–
նալ այլեւս ազատիլ Մ ո ս կո ւ ա յ ի արբանեակն բլլա– նակութիլնբ ՚,Ան ուղղակի 1լԲաԷ իսկ*"բ Նեղուցնե Հ ովե լ կառավա բո ւթեան մ ասնակցոլթիլն ը գ ո բծա–
լու Հարկագրանքէն յ րը կո րսն ցուցած են ա յ ժ մ իրենց վազեմ ի ռազմ ա– րաններոլ աշխատանքին մէջ :
կան կար ե ւո րութիւնր ել որ առանց անոնց աք Բայց ել այնպէս կարգ մը աշխատաւորական՝
4. Ամերիկայի կողմ է թուրքիս լ ըլլալիք ոչ թուբքիա կրնայ պաշտպան ո լիլ , բայց չի կրն՛ար նախարարներ եւ ե ր ե ս փ ո խանն եր կբ պահանջեն
մէկ ֆինանսական կամ ռազմ ական օգնութիւն պի պա շտ պան ո ւ ի լ առանց կաբսի եւ ԱրտաՀան իէ ամրո ղջ ա կան ա ղ գ ա լնացում բ է ի՝սչ որ կրն՛ա լ պա–
տի Հասնի իր նպատակին , եթէ իյոբՀբ* Մխ՚սթեան ինչպէս կբ տ՚ե ս\1 ուի , <Հ.ջիգերոլ պատերազմը՝^ ռակտում ստեղծել թէ գաՀ լիճին եւ թէ Աշխ ատ տ–
ձեռքն իյնան կարսն ու ԱրտաՀանր։ տակաւին կբ շաբունակոլի (հ՛՛ ւս ե ր ո լ եւ թուրքե
ւո րական կուսա կց ո ւ թե ան մէ1՚.
Ակներեւ է , որ թոլբքերր գիտաւորեալ կեր - րու միջեւ:
պով կը չափազանցեն կարս ի եւ ԱրտաՀ ան ի ռագ. (Խսրագրակաւն «ՀԱՅՐԵՆԻՔ»*1) (Լա-բերոՆ շարաւ&աւ1||ոՆթիս&լ կ ա ր դ ա լ դ. Է յ |
Fonds A.R.A.M
ԲՈՆ ժ ո ղ ո վ դ
8. Շ. ՏտԽօ 376.286 ԳԽմաՕիայ մասիԱ
տ Տա. &11ՏՏծճ1ՃԻ1
Օսէ&տա-ՐէօբհտԱսո։ I
1Տ-70 - Շ. Ը. օ Բ տ լ ո ; յ ա Տ – « յ Մ իացեալ ՆաՀտնգնե բու արտաքին նա խ ա րա -
8-ր. 1000, 6>»յ,.. 500՝, Էո.օ,ք». 300, ֆյ., \կոա*. ւՕ 8 ԲԸ* Զ°Ր * Մարշալ^ պաշտօնապէս Հագորդեց թէ
ր Համաձայն
իր կառավարո ւթիւն է որ , ի մօտոյ ,
աօւձւ 12 Ճ 0 Ս 7 1947 Երեքշաբթի \ շ ՕԳՈՍՏՈՍ խորՀրգաժողով մբ գումարուի , անգլիականն*,
ամերիկեան եւ ֆրանսական կառավարութեանց
• լիազօրներուն քննութեան ենթարկելու Համար
ճարտարարուեստական
* Թ – Տ Ա Ր Ի - I » 6 Խահ Ա° 5108 ՛նոր շրշան թ ի ւ 717 Խմբագիր՛ Ը. Ս՚ԻՍԱ^հԱՆ Գ Ի Ն ՝ 4 * թ – \. Ղ՝երմանիոյ արգիւնաբե ֊
բութիմնը ։
Կարգ մը թերթեր կը կարծեն թէ այս առթիւ
ՌուսակաԱ ե ւ թւք. կ ա ւ ծ ի/ԱԽ 8 ւհԱկՑՈԻԹԻԻւՆԵՐ քննութեան պի տի առնուի Ռ՚ուրի ածխաՀանքեբուձն
կազմ՛ակեր
պո լթես/ն Հարցը եւս :
Կաախ Է լ Աքտա&աԱի ՎասիԱ Երերնե բոլ այս էսորՀրդաժողովյր տեղի պիտի
նա -
ԸՆԿԵՐ ՀԱՄՕ ՕՀԱՆՋԱՆԵԱՆԻ ՄԱՀՈՒԱՆ ԱՌԹԻՒ ունենա յ ե բեք կառավա ր ո ւթ ե ան ց արտաքին
խարաբն եբոԲւն մասնակցութեամբ <թէ միայն փոր
Լրագրող մբ^ Տոքթ* Ներիս Կ ի ՚ ֊ ն ^ որ պատե– ՓԱՐԻԶ, 8 Օգաւսաս ... խմբագէր, թոյյ ձագէտներու կողմ է , ճչա ուա ծ չէ տակաւին Հ
րագմի ատեն եղած Է թուրք տեղեկատու գոբծա փ տուէք «Յոյռսյֆէի մի^ոռով^ նորոգ Հանգուռեա * ,Տ> բան սայի կոգմէ^ ուրախութիւն կբ յա յանուի ,
կա լութեան գլխաւոր ներկայացուցիչը Պե բլին՛ի Հսւմօ Օհանջանեանի սակայն ^ որ ա յս կա ր ե ւո ր Հարցը խոբՀ բդաժոգՈ–
մ Էջ ել I 944ին նացիներու կողմ է ա ր գե լա փա կմ ան անժամ ան ակ մ աՀուան ա ռի - վ ի մ բ կը բե բուի ^ գոՀաց ում տալու Համ ար Փա
է ենթարկուած Պուաափեշաի մէջ% քա\հի մր օր ա– թով թեր ե լ Ո լ իմ ան կեղծ ու խորուն կ սրտից բխած ր՛ ՛լի կառավարութեան։ ինչպէս կբ յ ի շեն մեր լշն–
ոա^ ամ երիկեան թեր թ՛ե բուն մէջ Հրատարակեց ցաւիս ու անՀուն Համ ակրանքիս արտա յա յա ո ւթ իւ՜ թերցողներբ) Ց>րանոա բողոքած էր Ղ*երմա\Նիո ք
խիստ Հ՚ե տաքրքրական յօդուած մր ռուսեւթուբք նը մեծարելի Հանգուցեալի այբոլն եւ իր զաւակ ճարտարա րուե ստական ա բդի ւն ա բե ր ո ւթեան
յա ր ա րե ր ո ւթ ե անց եւ ռո ւս ական ո լ թրքական տե– ներ ին եւ մի աժ ամ անակ ա յն Հազարաւս ր ու տաս բարձրացման դէմ Հ
սակէաներոլ մասին : նեակ Հազարաւոր Հա յ մ արգկանց 1 որոնք գիտակ
Ւ ր մէկ բո լշեւիկ բա ր ե կա մը յ նա խ կին խոբՀ ր ֊ ցում են արժէքը Համօ 0 Հ ան ջանե ան\ն ե բ ի աէս Գհպքհդ Ծդբ. Ա ք ՝ ե ւ հ\քի մ կ
մէջ^
գային մամուլի ներկայացուցիչը Անկարայի մ արգկանց յ որոնք ը ն գ ո ւն ա կ են իրենց կեանքի
է եգեր
Ալեքսէ յ կ ոն ս տ ան տ թն ոփի չ Լաւրո վ ( ըսած՜ առաջին ՛ու միակ նպատակը ո լ իմաստը տեսնելու
իրեն վերջերս գ Աոսկուայէն. վերադարձին* իրենց Հ ա յ րե^– իքի ու ժողովուրդի եր ջան կո ւթեան Զինադադարբ ( որ կնքուեցաւ Հո լա\1 տաց ին ե ֊
ու բարօրութեան մէջ ու նրանց աննման ու շատ րոլ եւ Հո լանտական գաոթապեաութեան մ իջեւ *
<ձ$էեր յ ս յ ս ը մի՛ գնէք մեր տկարութեան վրայ է բա րձր ապ ա գ ա ն կերա ե լո լ ի բեն ց անխնա յ ջանքին խանգարուեցաւ կարգ մր միջադէպերովդ եւ այս
•>՛ԷԻ
(յեգուցներու խնդիրբ դ ե ռ դիւանա գի տա կան ծ՜՛ուն առթիւ զիրար կ՝ ամ բաս տանեն ՛երկուստեք ։ Պ ա թա
կերու վրայ Է յ ո բովՀետեւ մենք տակաւին պատ Ամ էնքս մ իա սի ն մ խիթար ո լինք այն յստակ վի ա յի անթելը կբ Հաղորդէ թէ 39 Հոգի սպան -
րաստ չենք վճռական քայլ աււՂելու։ Բայց երր գիտակց՛ութեամբ թէ մի օեղ^ որ ընդունակ է ա– նուած են Հկրակը դա գրեց ո ւց է փոՍԼ Հնչելէն
ա յ ՚ է ՔայԼԸ. առնենք է ատիկա պիտի նշանակէ 1 թէ մէնուրեք ծ՜նիլ ^ այգ օրինակ կեանքբ իր իգէալը ետքը , մ իւս կողմի Հ ա կառակո բղքն եբն ալ 1լ ամ -
մ են ո վստաՀ ենք մեր յաջողութեան մասին։ Մեր դարձնող ու նրանով ապրող Համօ 0 Հ ան ջան ե ան - րասաանեն Հո լանտացքւնե ր բ^ թէ կբ շարունակեն՛
նպատակները ճշա ուած՜ են եւ մեր ծ բագի րնե ր ր ներ , ո՛չ մի տարակոյս , որ կր Հասնի իր իդէալին ։ յառաջանա լ շքավա յի մ էջ :
պատրաստ ։ Ոչ մէկ թուրք քաղաքական խաղ^ ոք Ամէնքիս սիրելի Հանգուցեալի վսեմ յի Հատա Հո լանտական գա զթա պետ ո ւթեան նախկին
մՀկ նիւթական եւ ռազմական՝ օգնութիւն թուբ– կը անջինջ ո ւ իրեն արժանի բարձր յարգանքը վառ վտ բչա պետ ր Նիւ Ե"Բք Հաս ալ Հ ԱպաՀ ո փութ ե ան
քիոյ պիտի կրնայ կասեցնել մեր մեքենայի թա– պաՀելու լաւագոյն ձեւն է *. որ մեզանից ամէն մ է֊ ԽոբՀ ուրդին առջել. պա շտ պա^եե լո լ Համ ար իր երկ
վ՚Բ*. իսԼաէս որ անկարն լի էր մեղ կասեցնել Ա տա կբ*. իր ուժին ու կարողութեան չ ա փ ^ եւ ո չ մի րին դատը) բայց Լա Հ է յ կբ տեգեկացնէ թէ Հո–
լին վրա ա էն մինչեւ Պեբլինֆ։ ջանք չխնայէի որպէսզի մեր ցեգր Հասն՛ի իր ար լանաական կառավարութիւնը կր մերժէ բնդունիք
Ըստ երեւոյթին 1 թուրք Լրագրոգը կասկած՜ դար ու վեՀ իդէալին ^ այն իդէալին ^ որին Համօ ԱպաՀ ովոլթեան քէ/որՀ ուրդին միջամտոլթիլնբ :
չունի իր ռուս դ ի ւ ա ն ա գ է տ րա րե կամի անկեղծ՜ու 0 Հ անշահ ե անն երր անվե րապաՀօրէն ի. սպաս բերին Մ իւս կողմ Է ) ԼոնտոնԷն կը Հաղորդուի թէ Մ ի ա ց •
թեան մ ասին յ ի րենց ամբոոջ կեանքը ամ էնուբե ք : ՆաՀա\1 ղ1ներր առաջարկած են անգլիական, կառա
թուրքի այն՛ Հարցումին- ք թէ ալ ինչո®՝լ կր ԱՍՏՈԻԱԾԱՏՈԻՐ ՎԱՉԵԱՆՑ վարութեան՛՝ ժողով մ բ դո՜ւմ արել Նէ՛– Եոբքի մէջ,
սպասեն Աովիեթները , արգեօք Հիւլէական ռում Աեպտեմբեր ամ սուն ^ մասնակցութեամբ \\ պե
բիին , քհ՝ուսր պատասխան՛ած՛ է• ՖՐ– ԿԱՊՈՅՏ ԽԱԶԻ Շ ր շ • Վ ա ր չ ո ւ թ ի ւ ն ը եհտես. տութիւնն ե ր ո ւ դ խ տ ղա զո ւթ ի ւն բ վերաՀաստատե ֊
«թերեւս ե՛լ Հիւլէական ռումբին*** Մ՛ենք եսւլ հ ե ռ ա գ ի ր ը ո ւ ղ ղ ա ծ Է ԳահիբԷ.— Մ՝եր խորունկ լու Համ ար Գթայր * Արեւելքի մ էջ :
ռազմ ապէս տակաւին պատրաստ չեն ք ^ ին չոլ է ս որ վշտակցութիւնը մեձ՜ վեթերան ր՚ք՜իչկ Օձանման–
պատ բաստ չէինք \ 939ին , երբ դաշինք կնքեցինթ եանի ^անդարմանելի կորուստին առթիւ։ ւհւՄ՚ակաԱ ատոր ել ՄհծԽը
Հէթէէրի Հետ ւթեբԼւս պատրաստ բք/անք վաղը^թձ– Փ Ա Ր Ի Զ - Հ • 3 • ՛Ւ– «Ռո,,տոմ» իումրր դառ.
բեւս տաս բ տա ր ի էն ; թրքական Հարցի լուծումը նօրէն. ողբալով Հայ աղդի աննկուն գաւակին՝ Հաա
կրնալ գ ե ռ երկար ժամանակ կախակայուած վի մ օ 0հա։՝լջալւհա1նի մահր , միաժ-ամա՚նակ 1լ երդնու Մեր ընթերցողները կբ յ ի շ ե ն թէ խորՀրդային
ճակի մէջ մնալ։ Բայց լուծ՜ումը պիտի ըլլայ՝ մեր իր շիրիմի՛ն սա VI, ւ– , որ իր բոլոր միջոցներով ս(ի– կառավարութեան ներկայացուցիչը ւլէ՚թ՜Օ դրաւ ^
ոլղաօ՜ ւոսֆ հ աի չբանաք մեձ֊ բնկերո^ կորուստր լրացնելու նոր ԱպաՀովութեան էՍորՀուրգին նիստին մէջ^ անգլե֊–
Ոչ նուաղ Հետաքրքրական են թ՛ուրք քաղա - Համ օներու յա յտնաբե բումով , ել փոխան՛ հ՜աղ֊ ամերիկեան առաջարկներուն՛ գէմ՝ լուծում մը տա
քակ ան ղեկ ավա ր շրջան ա կն եր ու կար ծ՜իքն երբ ՚ , ղ ո բ կեասակի Հ . 3 • Գ • Վեթերաններու Ֆմնտի&ւ կր լու Համար յունական Հարցին ։ Այս պատճառով
լաւատեղեակ թուրք լրագրողբ ներկա յա ցուց ած է Աուիբէ 2 0 0 0 ֆրանք հ. Ատանալ Միացեալ Ազգեբոլ կազմակերպութիւնը կ՚իյնար
իր յօդուածին մէջ% վւակուզիի մը մէջ ։ Հյաբաթ օր , $)բանսայի ներ
Օրինակդ Անգարայի մէջ կը տիրէ այն Համո կա յացուցիչը յ փար ոտի , ա ռաջա ր կեց պաՀել *§ալ–
զում բ թէ ւթեան
գալ ՝Բրէմլինի ան կա ր ելի է որեւէ Հ ամ աձա յն ո քան\Լ երր ղրկուած Օմ՜անգակ Մ արմ ինը , անոր
տի Հ բաժաբին չպի
Հետ ե. թէ Աովիէթներբ ՛երբեք մ տգիտական կարեւորութիւնը թուբքիո լ Համար , շուրջ ստեղծելով նաեւ Հաշտաբար (Հանձնախումբ
իբնց նպատակներէն ։ ո րպէ սղի աւելի գիւբութեամ բ ազդեն՛ Ամ երիկա յի մ բ ։ Խ ո րՀ բ դ ա յ էն ներկայացուցիչը ան մ իջա պէս
Օրինակ , խոբՀբդային կառավարո ւթիւն ը թէեւ Հան բա յ ի ն կարծիքին ու կառավարութեան վրա ք մերժեց: ՚
քա ղ աք ական՛ ա շիւ ա ր Հ ի ո ւշադ բու թի ւն ը գարձոլ - եւ ասլաՀովեն այս երկրի օվնոլթիւնբ այգ երկու Մ իս^ անդին կռիւն եբը կը շար ո ւն ա կո լ ի ն Հիւ-
ցած է գէպի Նեղոլց\1եբբ * բայց ի րապէս անոր ու- շրջանները պաՀել կարենալու Համար յ սիսային $ուձ1աստանի մէջ։ Եանէայի շրջանին մէԳ
զած ր կարսն ու ԱրտաՀանն է ։ Ւբր թէ ասիկա տե թուրքն ր ը կարծես 1լ ուռեն մ ոռցնել տալ ա յն ա սլ ս ւո ա մ բնեբբ կը զօրանան ՀետղՀետէ , միւս կող–
սակ մը գի ւան ա գի տ ա կան ռաղմ ա վա ր ո ւթ ի լն է ։ պատմական իբոգութիւնը է թէ կարսն ոլ Արտա֊ մէ Ա ելան իկէն կը Հ աղորդուի թէ պո ւլկարեւս եբ պ
Հանբ սձԼգամ մր արդէն ( 1 8 7 8 - 1 9 1 7 ) եղած են քիու– դի՛ն.ո ւո բ՛ն ե բո լ Հ ամ ախմ բում մ ը կը նշմ արուի յա—
թէ ինչո^ւ Մ՝ոսկու֊ա այսպէս կը շարժի փթուրք նտկտն ստՀմանին վրա յ ։
ո լ շաղ րաւ բացատ բութ իւն -
լրա գրոգը Հետեւեալ ս / ՚ ո յ ձեռքր եւ թուբքիա չէ կործանած : Աւելին *
նեբբ կուաա յ՝ Հ էմնուե լո վ թուրք ռազմ տգէտի մբ այն ատենները թուրքեր ր երբեք չեն ունեցած այն իրենց կարգին , թուրքերն ալ 1լադմկենՏ ին<չ–
ը, թէ
յայտնած կարծիքին վրայ * կաբծ՜իքբ , թէ առանց կար սի եւ ԱբտաՀս/նի ան պէս ցո յց կուտան Պոլսէն Հասած թերթեր
կարելի է պաշտպանէ լ թուրքիան : ապսաամբները 1լ այրեն թրքական գիլղեբբ ել կը
1. Եթէ Մոսկուա իր Հարուածը ուղղէ Նեղուց սպաննեն թուրքեր բ թե սա լի ո յ մէջ :
ներուն՛ վրայ , ամբ՛ողջ քաղաքական աշխաբՀը ի– թերեւս նախատեսելով այդ մասին րլլալքւք ^ Զ որ ս ա ն գ լ իա ցի զ ի ն ուոբ ներ, ոբոնք սեբպ
բարան ցում ի պիտ ի մ ատն՚ոլի % Մ ին՝ չ գ ե ռ կարսն յիչեցումբ , թուրք ււադմագէաբ կը շեշտէ , <որ օ ֊ Հ ե տ ա խ ո ւգի չ ջոկատ ի մբ ձեռ^ն ին կա ծ էին սեբպ
•ոլ ԱրտաՀանր , Հեռաւոր ու ա՛նյայտ վայրեր լլլ - գանալը փոխած է այժմ ռազմ տ ղ ի տ տ կան կացա— եւ յունական սաՀմ ան ա գլո ւխ ին վ րա յ յ աղատ ար
լալով մեծ աղմուկի աո ի թ չպիաի ա ա 1 , եթէ սո թ իւն ր ռուսեւթուրք սաՀմ անի ն վրա լ ել ո բ *. եթէ ձակուեցան եւ ղրկուեցան՝ Կ ո րն թոս հ
՛վիէթական Հար ուած բ ուղգոլի անոնց գէմ : Կարսն՛ ու ԱրտաՀանր ռուսական՛ օ դ ա կա յաններ
դառնան , անկարելի պիտի ըլայ պաշտպանել 1քբղբ–
2. կարսն ու ԱբաաՀանը , ըստ թուրք ռազմա բումը ^ Տբապիղոնը ե թրքական միւս գի՚բքերը : ԱԱզւԻպ ՏհքքիՕ, տադՕապո
գէտին , թուրքիոյ պաշտպա՛նութեան՛ այսպէս կոչ Իսկ եթէ Ո* ո ւս ե ր ր իրենց օդանաւա յին տորմ իղնե–
ուած «Մ աժինո յի գծիֆ գլխաւոր ամ բութիւններն բբ Հաստատեն Անատոլուի փէ1այ ւ ամբողջ Մերձա–
են եւ եթէ անոնք առնուին թուրքիս յ ձեռքէն , *–որ եւ Միջին Արեւելքը անպաշտպանելի պիտի Բրիտանական կառավարութեան վարչապետը,
թուր քիո յ պա շտ պան ո ւթիւն ր անկարէ լի պիտ ի գառն աքն : էթլի * ծանր կացութեան մր առջեւ կը գսքն֊ո լէ ր ՛ե
գառնայ : րէկ ՚ Պողպատի աբգիւնաբեբոլթիւքնբ աղգայնաց -
3. Եթէ Կարոն ու ԱրտաՀ ան ը Աովիէթնեբոլ թուրք Լրագրողի յօդուածին մէջ ուշտգբոլ ֊ նե լու Հարց բ ե ր կո լ մ ասի բաժնած է երկրին քա
ձեռքն իյնան , Մոսկոլա դիւրութեամբ պիտի կա թիւն կր գրաւէ նաեւ այն պարագսճն \ որ ան 1լ աշ– ղաքական վար ի չ ն ե բ ը ։ էէէ կառավա ր ութի լհը
րենայ գրաւել էրղբումը ՛ել իր Հակակշռին ենթաբ^ խատքք չափազանց պակսեցն ե լ Ն՚եղուցնե բոլ ռազ 1լ աշխատ ի ճկուն բան ա ձե ւո վ մ բ մ եղմել ստեղ
կել թուրքիս լ Հանքային Հարստութիւներ պարոլ - մական արժէքր ներկայիս եւ , ընդՀակառակն , չա ծուած մտաՀոգութիլնբ , օրինակ՝ ամբոզջովին՛
նա կող գլխաւոր Հ՛ողերը , եւ թուբքիա պիտի չկր փազանց բարձրացնել կարս ի ու ԱրտաՀ ա՝ն ի ն շտ– աղգայէ ացնելոլ փոխարէն գ ո րծարաննե բ բ ^ ապա–
նալ այլեւս ազատիլ Մ ո ս կո ւ ա յ ի արբանեակն բլլա– նակութիլնբ ՚,Ան ուղղակի 1լԲաԷ իսկ*"բ Նեղուցնե Հ ովե լ կառավա բո ւթեան մ ասնակցոլթիլն ը գ ո բծա–
լու Հարկագրանքէն յ րը կո րսն ցուցած են ա յ ժ մ իրենց վազեմ ի ռազմ ա– րաններոլ աշխատանքին մէջ :
կան կար ե ւո րութիւնր ել որ առանց անոնց աք Բայց ել այնպէս կարգ մը աշխատաւորական՝
4. Ամերիկայի կողմ է թուրքիս լ ըլլալիք ոչ թուբքիա կրնայ պաշտպան ո լիլ , բայց չի կրն՛ար նախարարներ եւ ե ր ե ս փ ո խանն եր կբ պահանջեն
մէկ ֆինանսական կամ ռազմ ական օգնութիւն պի պա շտ պան ո ւ ի լ առանց կաբսի եւ ԱրտաՀան իէ ամրո ղջ ա կան ա ղ գ ա լնացում բ է ի՝սչ որ կրն՛ա լ պա–
տի Հասնի իր նպատակին , եթէ իյոբՀբ* Մխ՚սթեան ինչպէս կբ տ՚ե ս\1 ուի , <Հ.ջիգերոլ պատերազմը՝^ ռակտում ստեղծել թէ գաՀ լիճին եւ թէ Աշխ ատ տ–
ձեռքն իյնան կարսն ու ԱրտաՀանր։ տակաւին կբ շաբունակոլի (հ՛՛ ւս ե ր ո լ եւ թուրքե
ւո րական կուսա կց ո ւ թե ան մէ1՚.
Ակներեւ է , որ թոլբքերր գիտաւորեալ կեր - րու միջեւ:
պով կը չափազանցեն կարս ի եւ ԱրտաՀ ան ի ռագ. (Խսրագրակաւն «ՀԱՅՐԵՆԻՔ»*1) (Լա-բերոՆ շարաւ&աւ1||ոՆթիս&լ կ ա ր դ ա լ դ. Է յ |
Fonds A.R.A.M