Page 98 - ARM_19-1947_02

ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԳԻՆ ՀԱՄԱՐ Մի ողջոնԱեւի եքեւպթ Շա&աԱ ՊԽպԽհաԱի գորեփաԱը

ՊԱՐԾԱՆՔ ՊԱՏԱՆԻՆ

ԹԷՀՐԱՆ, 15 Ապրիլ (Յաոաջ) 1942 թոսի ԳաՀիքէի մէչ կազմուած է կեդք . յանձնա -

(Ր– եւ վերջին մաս) սկզրիո ԹեՀրանի մեր Համ ա յնքր կառավարուէ լ է խումբ մը , տօնելու Համար ՇաՀան Պէբպէբեանի

Համայնական Վարչութեան ոչ—լրիւ կազմով ել. ա– քառաաանամեայ կրթական ու մտաւորական գո ր -

Չեմ յիշեր թէ քանի օր եաք էր ոք պասւաՀ ե– պա 1945^ գարնանից նշանակովի ժամանակաւոր հո ւնէ ո ւթեան յոբելեանը , որ աեգի պիտի ունենա յ

ցան «Աանտի փոզնի» դէպքը եւ֊ ուժանակի սլա յ - Իծ՝եմ ական Խո բՀ ուրդով , որի կազմի մ է չ առնուե­ Մայիս 1 1 ին : Այս նպատակով Եգի՚պաոսի մէչ կագ–

թիւնր ԱաՀակ պէյենց տան մօտը։ ցան նաեւ յիէեալ վա րչութ եան ան դամն երր : մուած են յոբելինական ու Պէրպէրեան նաիսկին

ժ՛ամանակագրական կապք Հեմ կրնար պաՀել , Հակառակ բազում բողոքների այգ մարմիննե­ սաներէ յանձնախումբեր :

սլատմութիւն ալ շեմ գրեր , վասնզի , նոր սերուն– րի ապօրինի գոյութեաՀհտ եւ գո բծո ւնէ ո ւթեան դէմ, Յոբելինական կեգր * յանձնաժ ո գո վը՝ Հովա -

գին Համար է որ գրի կ՛առնեմ մաս մր յ ի չ ո զ ո ւ — անոնք յամ՚առօրէն շարունակեցին մնալ իրենց պա\յ նաւորութեամբ Կիլիկիոյ կաթոզիկոսին եւ նաիսա–

թի ւնն եր : գ աՀա թե ամ ր Եգիպտոսի առա չնո բդին , \947՝ը Շ *

աօնների մէչ..• Պէ րպէ ր եան ի յոբելինական տարի Հռչակած է եւ

«ւ7անտի փողեին գ է ա ք ի " °ՐՐ լ^՝ոլ՜ՐՔ ոստի - Նոր թեմական առա^նտորդի ժամանումով (1946 կոչ կ՚ուղղէ Ա ւիիւռքի մէչ գտնուող իր բոլոր

կաններ շք2աաատեր էին Վաս ապենց ԼՊ աղաղ *հէօր~ յուլիս՝) սկսան բանա կց ութ իւններ զանազան՝ քա - շակերտներուն որպէսզի կազմեն տեզական

կան ց ) տունք ա յգտեղի թաքստոցք րան ա լո լ Հա « ղաքական Հոսանքների ո լ խմբակցութիւեՏէեբի մ ի– մարմիններ , տօնելու Համար իրենց սիրեցեալ ու­

մար : Այգ օր ՛Հա ս ա սլ ի Հօրեղբօր տունք սլա Հ ո ւ ա հ չեւ մի ազգային ճակատ կազմելու եւ Համազոր - սուցչին յոբելեանրւ Հաւաքուած Հասոյթր պիտի

էր Վանի Ար մ են ա կանն ե բու աննման գործիչ Արաբ– ծա՚կցութեան դետն ի վբայ րնտբելու նոր մարմին­ յատկացուի յոբելեարին գրական ու. երաժշտական

կիրցի ԱեպուՀը, ոք միս մինակ կաուի բռնուելուի ներ՝ թեմակա՛նէ իսորՀուրդ , Հոգաբարձութիւն , ե– անտիպ դործերոլ տպագրութեան :

սսլանն՚ուահ՝ էր : կեղեցական վարչութիւն ՚եւայլն։ ՇաՀան Պէրպէրեան շատ կանուխէն սկսած է

Իսկ ուժանակի պա յ թիւնր ԱաՀակ պէ յենց ղրան Ջ ՛գիտի նկար ագ բեմ ա յ դ բանա կցութի ւն ների իր ո ւս ո ւց չա կան ասպարէզը ։ Հազիւ տասնը վեց
առֆեւ
րուն, , մ ե ծ ցնցում պա աճ ա ո ե ց մօտակայ թաղե­ բոլոր վբոլլերբ ել երեւան եկած յոռի եբեւոյթնե– տարեկան , իր Հօր քիեթէոս Պէբպէբեանի մտՀէն

սոսկումի ենթարկելով Վանի քՒուքքեքը։ բր .... վերչ , կբ ստանձնէ վարժարանին իմ աստաս ի բու -

դ՛աւաճան ր գ ե ռ ՝ոո2^ էր ՚ Ա" ^.էրքէ՚ե կուբա՝– Այսքանք ասենք, ոք բանակցոլթիււննեգր շատ թեան ճիւղը ։ կուգա լ Փարիզ ել վկա յուե լուի \) ո ր—

ց ահ՝ կր մատնէր , ա^ ու ձախ սոսկում ել աւեր երկար տեւեց ին ել չտուին որեւէ դրական ար - /// // ն ի դպ ր ո ւթե անց ճիւգէն , վե բ ադա բ ձ՛՛ին կր

տարածելով : դիլնք , որովՀետ ել նախկին Համ ա յն ա կան Վար - ստանձ՚ւէ Պէրպէրեան վա րժա րանինտե ս չութ իւն բ ,

<ձեո ր Աեբուն դ » ել, միւս խմորատիպ թերթեր բ չութեան անվստաՀելի աԱդամներր, գլուիս տւնե - զոր կը վարէ ձեռնՀ աս ո ւթեամբ մինչեւ 1924, երբ

լոյս կբ տեսնէ՛ին ել կծու, յարձակողական յօգ - նալով <ձՎեբածնունգֆթերթուկի տիսրաՀռչակ իսմ– կբ ստիպոլի Հեռանալ Պոլսէն։ Նոյն տարին Ղ՚աՀի–

ուածներ կր Հ րատա րակէին Տ Հ է րցի ՛՛հ աւո յի գէմ ։ բագիբ Հայկ *իարադաշր, ճիգ ու չանք չխնայեցին բէի մէչ կը վերաբանա § վարժարանը՝ իբ եգբօբ

Ղ՝ ու լաճ ա ն ր կատղած էր : խափանելու միասնական ճակատի կազմութիւնր ։ Օնն ի կի Հետ ։ Ա ա կա յն զպրոցբ երկար չի տեւեր :

Կլա խօսէին թէ՝ Գ աշնակցութեան աՀա բեկի չ - Ինչ ինչ պա աճառն եք ով նրանք յ ա չո ղե ցան րնտ - Բանի մը տարի Ե րո ւսազէմ իա^իառանգաւո բաց ւիար–

\ն\երք գործի * ի ր ա յ են, բայց դաւաճան ր կր ճան շ— ր ո ւթեան ց մէչ ։ ժա բանին մ է չ ոլաշտօնավա րելէ վերչ , այժմ կր

նայ ղանոնք ել գժո լա րո ւթեանց կր մատնուին ։ Բայց Հէնց այգ յաչողոլթիւնք ցնցեց մեր ամ– դասախօսէ Անթիլիասի դպրեվանքին մէչ :

Մ եք պատանեկան Հո գիներր խռովուած էին : բողչ Համա յնքր Վերից վար , վարից վեր ։ Բազ - Իր բազմաթիւ յօդուածներէն զատ ունի կարգ

Ամէ\նւ ոք կք մտ ածէր Հերոս դառնալ, պատմել ճ ի– մ ա իմիւ բան ա ւո ր ու գբաւո ր բողոքնե քի տեղատա՛­ մր Հ րատա բա կո ւած ո լ անտիպ գո բծեր է Հկոմի -

ւագբ ։ Հապա –ո0ր օրուան ղամար էր մեր երգումր , րափի տակ, թեմակալ առաչնոբդք ստիպուեցաւ տաս վարգապետ» , Հ^եգադիտական Հարցեր» ,

«Նո յնիսկ մեր արիւնք չիյնա յել սուրբ գո բծին ։ բեկանել րն տ քո ւթ ի լեն ե բր եւ վերսկսել նոր բա - «Երկու ժամանտկնեբր» , Հկոմիտաս վբգ * եւ Հա ք

Հին , փորձուած եւ յանդուգն աՀաբեկիշնեբու ն ա կց ո ւթ ի ւննե բ միասնական ճակատ կազմ ե լու երաժշտութիւնը» ;

շաբքին\ մէչ երեւալ սկսած էին նաեւ պատանիներ , Համար ։ Այս նոր բանա կցո ւթիւննե բ ր մարտի վեբ֊ Անռիպ գորգերէն Լ՚Տքքօքէ ճ՚ձէէ6ՈէյՕՈ 6է 1'Տք–

անփորձ բայց յանդուգն ու վճռական ։ Այդ իսում– չեբին պսակուեցին յաչո զո ւթե ամբ ^Համ ագո ր ծակ– քօւ՜է աստշս1»Մ6 շհտշ Խտ ժճատոէտ րւ՚տշօշօտ, Լտւ աճէհօժտ

բե բ ր իրարմէ անտեղեակ, կբ մարղոլէին ել յա­ ցական սկզբունքով կազմսւձեցան առժամեա Հ ն՛որ րտէհօ1օ~ւզս6 6Ո թտյ՚շհօ1օ§16, Մանկավարժական հա -

տուկ ՀրաՀանդնեբ կք ստանային Հ մարմիններ , որոնք արդէն գործի են անցել ; մսւդրոլ/թ֊իւն , (Հայ. եւ. ֆրան • ) , «Խնքոյքր» եւ

Ներկայ էի փորձի մր, ար տեղի ունեցաւ Պար­ Այս յաչողութիւնբ Հետեւանք էր այ\նւ Հանգա­ ուրիշ արամաիւօւաւթիւններ % Աս\իիո։ն (քնարա ֊

գեւի մօբաքքո^ Աղաւնիենց տան մէչ, ԼՊագագ մանքի , որ այդ մարմինների թեկնածուների կազ­ խաղ, թարգմ. Փօլ Վալէռիէն) , Հոգ|ին ել Պս֊ՐՐ

Վաբդանենց տան գիմ աւցը) յ մից դուրս նետուեցան նաիւկին առժամեա / թեմա– (տրամախօսութիւն , Փոլ Վալէռիէն) % Ընթացք ի–

Հոն էին նաեւ Աարդիս Բաբսեզեան եւ Բ^ԻԼԿԲ՛՛ կան< իսոբՀ ուրդի բոլոր վարկաբեկ անգամներ ր գր­ մասաասիրակաւն գիաոլթհանց (Ա. Հ ոգերանոլ -

Պատանիներէն երեք Հոդի՝ Լ. Յաբոլթ , Ա* Պ* իս ա ւ որու թ ե ա մ ր նոյն Հայկ Գարագաշի ։ թիւնգ /* . Ընկերաբանութիւն , 9՛* Ի՛մաստասիրու­

եւ Հ* Ա . ստացան Հարկ եղած ՀրաՀ անգնեք ը եւ թեան պատմութիւն, Ղ՝ • Քնազանցո ւթիւն , 9՝/՛ -

մեկնեց աս ; ԱյԴ ՚ոգորմելին՝, \որ տարիների լւնթացքում ե– զտգիտութիւն Հ Զ՛ Տ րամ՝ա բան ո ւթ ի մն– , Բաբո -

ճիւաղք ող^ կր մնար, իբր նաիսատինք մր մեբ զ ե լ էր մեր Համայնքի ^Զար Ոգին, որ իր լրտեսա­ յազիտութիւն) , Եօթ ն տօն՝ հօթ-ր խորհուրդ •—.

կուսակցոլթեանց ել Համայն Վասպուրա–կա\1)ց ինե– կան եւ բանսարկու դո բծո ւնէ ո ւթե ամբ սլա ո ակտ ե ւ
բուն ; է Ո մեր Համայնքը
եւ ստեգծել ան՛շնչելի մթնոլոքտ ււ ազի մա կան տ ր ամա իսօսո ւթիւննե բ , ՚հեղագիտա -

Բանար լեփ—լեցալն էր Հայերով, շատեր զին­ այսօր միանգամ ա յն զգետնուած Է ՝՝ու– լքոէ~ա& կան վրիպաաուս", Իբականոլթվլլն ե ւ արուեստի
Սէր եւ արուեստ, Զրոյց երջանկութեան ս՞ասին,
ուած ել լեռ բարձրացած էին , շատեր թաքստոց­ ամէնքից, նոյնիսկ իք նախկին Հ ամ ա խ ոՀնե ր ի ց ու 1փւթր եւ նիւթականութիւնը , ՀաԱ՚ակաբգեալ <յի–
ծեբու դասաւաբումնեբ , Սաորադասոլթեա)ն բաբ.
ներ մ տած Հ գոբծակիցնեբից . . . Այսօր երբ Հասարակութեան դոյցը , Պարը որպէս լքէեծ արուեստ , Իմաստասիրա­

Օր մ՝բ երեսունի չափ Նոր Աեբնդականներ ժո­ մէչ խ»սք է բացւում նրա՝ մասին, այլեւս նր ա ս։–

նո ւնը չեն տալիս , այլ ասում են Հայն սբ\իկան» ,

ղովի Հրաւիրուած էէսՔ Պարգեւենց տունք*. Հայն սլր ո վ ո կ ւս ա ո րը » , Հայն՛ պառակտիչը» եւն ։ կան իննեակ, Ուրուագիծ համապատկեր հայ ար­

— Պարգեւի մայբր, որ Րոէորիս «մայրիկն» էր ՏւՇ էաՈՏւէ 2յ10ՈՅ. աԱ1ա1, «Այսպէս է անցնում ուեստի :

մեզի թէյով, Հաց ու պանիրով Հիւրասիբեց : Ա— փառքը աշխարՀ ի» կարոզ ենք ասել ել մ ենք , Հեռագիր , գրութիւն , դրամական կամ ա յ 1

զա ւն ի եւ Ազնիւ քոյրերը պաՀ ակ կեցած էին , փո­ ուզզելով մեբ խօսքք թէ. այդ (^Յաւիտենական Յու– նուէրներ զրկել Հետեւեալ Հասցէին • Օա11է6

ւչ ո ց ի ա\ն\ցուդաբձին մեզ տեղեա՛կ պաՀե լու Համար ։ գա\յ ին» եւ թէ նրա նախկին գո բծակիցթւեբին , ո– յսեՈշ Տ » ա ճ 1 \ 8Ըք^8Ը^1Տ1 8. 305, Լշ 0ա՚ւ*6

Տ աճ ա ւո ր ;ուշ եկաւ։ Ան՛ տժգոյն էր ել մ ւո ած - րոնք անա րժանօբ էն գբաւձե լ էին Հ ա նրա յին մ ար– (Լն§>փէ6):

կ՛՛ա , ինչ որ Հոգեկան խռովք ունէր ։ միննե բում սա ա Փին աթոռնեբր տարիներով ։

Բ ի չ մր սպասելէ ետք , մտաւ «մո ւսանգա բան» ՛Այո՛ , Հանրային կեանքը ունի իր Հոգեբանու–

( ան կո գինն ե ր պաՀ ելու պաՀ արան ) ել դուռք գո­ թիւնր ել իբ Հոլովայթի անիւախտ օրէնքնեքը , ո– տի գան գիտակից եւ ազնիւ տարրեր , որոնք պիտի

ց՛է՛ ց ։ ՝Բ\հացառւ թէ –ոչ, չդիտեմ ։ բոնց ա\ւ\պատիժ կերպով չի կարելի անտեսել ։ ըմ բո ս տ անա(ն\, մ աքբե լով ասպարէզը : բո­
ու
Ջեմ յիչեր Ժողովի օրակարգի Հարցեբք , Լ. ճիշտ այդպէս է լ եգաւ մեզ մօտ\ Ակգբում բոլոր

Տաբոլթի Հետ մեզի Հմա յոգ Հարցի մբ մասին կբ Յայտնի է, ար Հանրային կեանքի վայրէջնե­ ղոքի թ ո յ լ ձայները աստիճանաբար ուժեղացան

փսփսա յինք , քան ի ց ս նախա՛զաՀ ի յանդի մ անու - րի ժամ անակ , երբ բաբո յա կան ի եւ ան բա բ ո յակա– բաղմ ացան , դժգոՀ ութ իլն ը ծաւալեցալ , եւ

թեան զո Հ դառնալով : նի սաՀմաԱներբ վաշիանում են եւ ստեզծւում է մի մութ տարբերը իրենց մութ գործերով գուբս նետ­

Լուսաբացին Լ . Տաբութենց տունէն– քիչ մք քաոս , ա յ դ ժամ անակ ամ էն կարգի փոքր ի՛ կ մ ար­ ուեցան , գամուելու անարգանքի սիւնիՀւ * * *

այգով պանիր ել Հաց առնելով ճամբա § ինկանք գի կ , ամէն տեսակ արկածախնդիր տարբեր , զին­ \Այսպիսով էլրկին ու կրկին արդարացան Ամերի–
գէպի ֆՍաչ փոզոցր ։ կայ,ի Միացեալ Նս՚Հանգների անմոռանալի նաիւա*
ուած անպատկառոլթեամբ , կեանքի երեսի վրա /

Անձրեւք կր տեգաք կարճատել րնդՀ ա տ ո ւմն ե - են բարձրանում թնչպէս յարդբ չուրի վրայ եւ, գաՀ ԼիԱ՚կրնի այն իմաստուն դիտողութիւնը , թէ

բով եւ Խ ա չ փոզոցր ցեխոտած էր : աղմկելով Հրապարակը, ձգտում են իրենց շա ր «կաբելի Է կարս ժամաւնակով խաբել ժոզովոլր -

Կբ պատ բ ա.ստ ո ւէ ինք կառք մր (ֆայթօԱւ^ վար— կամքր թելադրել Հանրութեան ։ Այդ մութ տար - գր, ամէն ժամանակ ժողովրդի մի մասը, բաւյց

ձե, եւ պտոյտ մբ կատարել Համ ամ ի մ է րո ա ա– բերը իրենց մ ութ գործերով ա յնքա՚ն են յափշ - երբեք ամբողջ ժողհվոլբդր ամէն ժամանակ» :

ւելի Հեռունեբր, երբ ատրճանակի պայթիւննեք տակւում ել գոռոգաճ՚ում , որ կորցնում են պա - Արձանագրենք եւ այն, Որ մեր Համայնքի

լսեցինք Հ,Համ ամ ի» կողմ էն ։ տասխանատուութեան ամէն զգացում , ել այնքան Հանրային կեանքի մէչ^ յառա^ եկաք)– այս ողջու­

Ծանօթներէն մէկր թելադրեց ետ գառնալ : են կուրանում , ո ր չեն գի տ ա կց ո ւմ կեանքի Հ ո լո– նելի բարւոքման մէ^ որոշ գեր կատարեց նաեւ

Ք,եր Տ աճա ա ր ՚րաւօն սպաննեց , ետ դար - վո յթի՛ Հ ե ռանկա րՀւեր ր ։ Ն բանք իսպառ մ ո ո անո ւմ «•Հայրենիքէ օրաթերթի մէ^ Հրատարակուած֊ Պ՛

ձէ՚ք , տուն գտցէք , պատասխանեց մեր լրատուն ։ են , որ կեանքը չի կաքոզ յարատեւօրէն մնալ լճա­ Տովսէփ քՒագէոսեանի յօգուահ՜ր ՝ «Յաւիտենական

Ուր ի շ մր Հաւաստեց թէ Տաճատ ր ազատ է եւ ցած ո լ բո բ բոս ած , ո բ աստիճանաբար յառ աչ պի~ Յուդայի ել քաղաքական հողմաղացի «երէկն» ե ւ

փախաւ ։ «այսօրը» խորագրով։ Այգ գրութեա&ւ մէՀ պարզ­

*հիտէինք թէ Համ ամի մ է յ տան էն դէպի Հ ա յ– ուած՝ էր նոյն Հայկ Գարագաշի քա՝յքայփէ գորձ-ու–

կական, թազբ տանող նեղ Փ ոզոց մր կա յ ։ Անկա֊ - Գաւաճանը երկու երեք օր վերչ շունչը փչեց : նէոլթիւնր յ անյ՜խաելի փաստերով :

րելի էր յառաջանալ։ ՛բարձանք ու Խա չ փողոցէն Ե ր դիակը կառավարութեան Հ բամ անով տեգ ա< - Երր «Հայրենիքդ օրաթերթի այգ Համարներր

շտկուեցանք գէպի՛ «Ադա Խանի» փոԳոՅԼՀ ։ փսխուեցաւ Աբարուց եկեղեցին եւ թաղուեցաւ (1946 Մայիսին) թեՀ բան Հասան , ձեռքից ձեռք

Մ ի"լ\ ա յ գ » ^ րաշագործ Նո ր Ա ե րն դա կան մեր յա բակից գերեզմ անա տան մ էչ Հ & տ Հաբա կ ր ) ուր էի՛՛ն՝ խլւում, այնքան մեՆ էր Հ ետաքրքրութի ւն ր

Տ աճատ ք , զինք Հ ետապնդող ո ս տ ի կաննե բ ո ւն Հետ կր Հանգչէին՛ անմաՀ Վազդէն Տեբոյեանի եւ Մի– եւ թողահ՜ խոր տպաւորութիւնը։ Տօգո ւաՆ՜ագի բ ր

կռուելով , ան փորձ ՀասաՀ֊ էր Հա յ կա կան թազա– քօի ոսկորները։ միակն էր, որ րտց ճակատով Հանդէս էր եկել մէ­

մ ասք ։ Ք՛ուրք կառավարութիւնը եբախաադիտօրէն՝ կի դէմ, ոբ թէ անցեալում ել թէ մանաւանդ այգ
մ արմ աբե այ գե րեզմ ան ա քա բ ո վ
Ա յ դ օրր չկրցանք գտնել եւ տեսնել Վասպոլ– ւաճանը : մը պատուեց դա­ օրերին ազդեցիկ դիրք ՛ունէր ել մեհ՜ ղեր էր խա­

բականի պարծանք պատանի–.՝ ։ ղում Հանրային կեա\1քի մէ^...

իՒբքաբնակ ՛թագերու կեդրոնին մէչ գտնուած ԹՂԹԱԿԻՑ

եւ թրքական զինուած խանութպաններու շր^անոս­ ՐայՑ է Ւ ^ լ ա է ս Կ.արելի էր Վ ա զ գ է ս է ^լ խմբա­

կին մէչ , պատանի Տ աճատ ր ատրճանակի քանի մր պետ Միք°ի Քոլ1 դաւաճան Գաւօն թագել * . . կք
մտածէինք,
Հարուածներով գետին տապալած էր զինեալ դ՛"֊ մէինք... կ՚ընդվզէինք եւ ծրագիրներ կը կազ -

ւ^ւսփանա եւ կռուեբ^քի ճաղոպբած էր բազմաթիւ ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ Թ՚ԼԹԱԿՑՈՒԹՒՒՆՆԵՐԸ ԿԱՐՃ

թ խ ի ն ե ր ո ւ 2 0 ֆ •. ԳՐԵԼ , Ժ՛ԱՄԱՆԱԿԻՆ ԳՐԵԼ , Մ Ա՛ԲՈՒ Ր ԳՐԵԼ .

Fonds A.R.A.M