Page 6 - ARM_19-1947_02
P. 6
• 6Ա » աԶ •
մր • Կրնայ սլաՀուիլ մասնաւորաբար Հայաստանի Թոս՚քիաԱ «յաոաջապաճ
ՄԵՐ ԼԵ Զ Ո Ի Ն մէ^* ուր նոյն գաւառի բնիկները կր նախընտրեն /սադաղա թևաև»
փբենց գաւառը վերակերտել Հեոր Ս երաստ իա» *
«Նոր Աբաբկիր» , ճՆոր Հաճըն» եւն * անուննե
րով * եւ այսպէս պաՀեք նա ե լ իրեն ց բա րքերո ււն ԽՍ՝բ. — թ՛ուրք մամուլը կը շարունակէ փ ա
^Տոսսաբեր» ամսագիր Հարցաքննսսթիսն մը, Հեա * իրենց բարբառն ալ , եթէ գեռ ճամբայ չե - աորանել նախագահ Թրումընի ծանօթ ոաո.ը : Ստէո
աէւքէթ Տվլ ք""ՅաՆ է Հ ա յ ւ ե 1 ո Վ ներԿայ1՚ն ո՛ ա – լած * չփորձեն արեւե լաՀա յ լեզուն ճամ արտակե լ * րհւ ամփոփում մը վերջին խմբագրակաւննհբէն . ֊
«Թանի1ն»ի մէջ Հիւ՚սէյ՚բն ճահիտ կը գրէ.
աագաւին Լոսր^։ ինչպէս ա յնքան թեթեւօբէն * ա յսինքն թեթեւա ֊
Հարցաքննոսթիսնը էլը շօշափէ մեր գաւառա մ տօբէն կ՚ընեն ոմ ա՛նք * ԱրեւելաՀայերէնի մ եղ - Ամերիկայի մ՚ԷԸ լ"՚–ր1 մ տաՀոդութի ւննե ր օ֊ ա յ լ ՛
կներու., ոսղղագրոսթեան , օաարաբանոս– քերն ու ա կա ր ո ւթ ի ւննե ր ը * ինչպէս օտարաբանա֊~ տուին վերջերս եւ Թո՛՛րքի՛՛յ "՚ Յունաստանի
ձուլման
բարբս ւ. երկու գրական բարբառներու թիւնները որղեղրելով աւելի* քան գեղեցկութիւն– նելոլ Հարցը այս խնդրին սկիզբը կը կազմէ։ Ա
Թեանւ
ները : մեբիկա պիաի ստիպոլի ասելի լա•յ••.ն% •պ•աատասխանէէ
խնդիրներր։
Դ՚աւառա բա ր բառն ե բո լ Հարց ին մ է^ * ուրեմն *
•թի չ մ շ անգին կուաանք Հարցարանը, չորս տոսոսթիսններ ստանձնել, ես ըստ ոմանց,
բարբառ մբ պաՀպանելէ եւ կամ զարղացնելէ աւե
քիոյ ես Հունաստանի օգնելով^ Ամերիկա կրնա/
առուակսննեենրէ եւ կբըաղճկշաացենած, քննոորւթոնեաքն խնդիրը շրջկաըգիծը։ պ"Ր– լէի՝ օգտագործելու խսգէբ կր ներկայանալ ել
քա չկռտուի լ պատերազմի մը մէ^ւ
զար Լ, կա ա ի ունե՛նալովդ Հարցէն կա՚րեւո ր ո ւթիւնր * այժմ * կարեւորն ալ աս Էհ Մեր մտաւորականոլ -
Այս տեսակէտը սխալ է ա&ՀՈլշա . որովՀետել
>այս սիւնակներուն մէ^ ալ կր փոխագրենք ղայն * թիւնը պէտք է գիտնա յ փ՛րկել անՀեաացող ղաւա–
եթէ Ամերիկա, այս կարգագրութիւնները չընէր,
աւելի լա^ն\ քննութեան մը ենթարկեչոլ Համար* ռը * իր • Հ ին * ամբողՓական իմ աստով * ա յսինքն իր
այն ատեն է որ պիտի օ՜ագէր անխուսափելի պա
տրուելիք սլա ա ա ս խ անն եր ր * Հ րա ա ա ր ա կե լո վ գա ~ բարքերով * բարբառով * Հէքեաթներով * ոճերով ու
տերազմը; Ամերիկեան Հեռատեսութիւնն ու վճ -
բառերով* ոչ թէ իբրեւ կեանք ու գործօն վիճակ*
նոնք օրաթերթին կամ ամ սա գրին մէԼ* Րսա ձաՍ՜ ռականոլթիւձւը Հաւանական պատերազմի մը ա–
այլ իբրեւ ատաղձ : Մեր դրա բա բ բ այլեւս չի խօս–
մ արութեան : ռաՀքը պիտի առնէ։ Զկայ ասկէ աւելի արմատա
ուիբ * ոէ ալ կը գրոլ\ի այսօր : ք՝այց փրկուած է
Հայ չեղուի եւ մասնաւորաբար արեւելաՀայ եւ կան եւ ադղոս մ՚ի^ոց, երրորդ ՀամաշիաբՀայւին
իբրեւ անՀուն եւ գիս չունեցող գանձ եւ կը մնա/
արեւմաաՀայ գրական բարբառներու ձուլման պատերազմին դէմ թումբ կանգնելու Համար։
յաւիտենական թանգարան Հալ ժողովուրդի Հին
խնդիրը նոր չէ որ Հրապարակային քննութեան Աենք, Թուրքերս , որ վտանգի դէմ յանդիման
գաբեր ո լ իմ ա ց ա կան եւ Հողե կան սա եղծագործ ու-
նիւթ կր կազմէ : Առածին մեծ՝ պատերազմէն ա- կը գտնուինք , եւ դարաւս բ փորձառութեամբ կր
թիւններուն եւ նուաճումներուն : Մեբ այսօրուան
ռա^ * «Ազատամարտ՝» շաբաթաթերթ (19 1 1 12) ճանչնանք ռուսական ախորժակը, մեր այս Հան -
լեզուն * ինչպէս վաղուանը եւ բոլոր ղարեբունը
եմ ան Հարցարան մր ուղղեց իր աշխատակիցնե դամա՛՝, քով կրնանք Հաւաստել թէ աչխաբՀ կ՚եր
բուՏհ\ X (Իամանակի մա ա ւո ր ա կա՛հ ո ւթ ի լն ր Հ եաա պիտի օգտոլին անկէց ;
թար դէպի երբորդ պատերազմ մը։
Զե՚^նք կրնար րսել այնպէս * որ գրփ առն ուին
քրքրուեցաւ ե լ լայնօրէն զբաղեցաւ տրուած Հար Պատերազմը մօտալոլտ էր ես Անգլելսաքսոն–
իբենց Հարազատութեան ը եւ Հում զեղեցկութեա–
ցով* պատասխանելով էիր ամ ենււսՀ եղինակաւո ր ները, որոնք յագթահ– էին նացիներ՛ուն , պոլշելիկ–
նը մէԸ ՀաՀք գաւառի բարբառները^ իրենց վերջին
դէմ քեբուն բերնով * արեւե լաՀա յ թէ արեւմ տա - նեբու գորհ՜ունէութեան Հետեւանքով վարկաբեկ
ցոլքեբուքև\ եւ ոսկեղէն մնացոբղացին մ է ^ ։ Անշուշտ
Հայ : եզահ՛ էին ։
ղետին՚ը խոպան չէ բոլորովին* նոր ձեռնարկ մը
ենդիրբ չլուծուեցաւ անշուշտ* բայց պարղա– չէ ա բ պիտի \ՐԱա յ * այլ շար՛ունակում Կրնանք ըսել թէ րոլչեւձի կները եթէ չկրցան
մը կանխա ֊
րանուեցալ ե լ շատ մր յարակից Հարցեր լուսա - պէս եղած ձեռնարկնեբու
: Արուանձտեանցէն ու մինչեւ Հիմա քանդել Աերձաւոբ Արեւելքը, պատ
՚նուեցան * որոնք այսօր ալ կբ պաՀեն իրենց շա֊ քՍրիմեանէն մինչեւ $րղաա եպս • Լալեան։ ֆ՝ լկ"* ճառն այն էր ;ոբ Թուրքիա դիմաղրեց մինչեւ վեր–
Հե կանո ւթիւնր աինց\իէն մինչեւ Մ շո յ Գե զամ՝ը ե լ ուրիլքեեր * կ չ\ը , դիմադրեց լաւատեսութեամբ , Համբեբոս
ւ ւ ւ ֊ ւ֊ ., տհսռ\Իէե Ա րսչռւ ս շ՚՚յ ա–քլ"*~~ ՚լլ * * հ֊լ լւ.. ւ.•.ես.»ւ-, թեամբ , վճ ռական ութ ե ա մ բ ։
խնդիրըԱյսօր,կր աաաւՀելԷի իքրան կերեպրաերքանքտաըս,նամեաիկր չաա ետք •% /Հմ ւ/Հւ ա I^Հ Ա՛՚էյ ՀIաղ,^դագլ ՚սԱգէը,.,ւ,եննե ։I ԱրեւելասՀնձային եւ ղոարկերէ Եթէ Լրլլար թուրք կառավարութեան պողպա–
•:*/<: - ~~
կոդմերով, Հակառակ 1պ.այւ–մաասնններու ոռ . հմոեՆ>ատ փոփոմ ր կամ Հանդէսներու •֊ մէ•ջ> լ աՀ- ադինււ նիււթ ւ֊ ՀաւաքաՀ- - են է կամքը , Սովիէթները վաղուց իվաճ էին Մ/վեր–
1 ՜լ՜ ՚ - ս -* - -֊ ֊ - ^
խութեան : բառ , բարք , երդ, Հէքեաթ ու Հաւատալիք - կըական, եւ Պ՛–
Աոլրիա, Պաղեոաին, Պ-աղտատ
կա՛՛յ տագնապ մը Հայ լեզուին եւՀամաարրե,ւ մ ո։ աուր- Հոգիէն բան մը կը բերեն մեզի, ղ ւե - բա։ Երկու տաբիէ ի վեր Մոսկուս»յի ձայնասփիւ–
՜ ւ ււ
կ՚երթայ Հայերէնը, առ Հասարակ զեցիկ թանկաղին եկ՚՚ր մւ. ,ր կրնայ այսօր որ ֆյամարա բացած էր մ^ոի ղէմ * Փյամարսւ մը *
Ր1""՚յ
^~յ–1*~ւ\ . իսկ Հ ւ րա ա ւիժիւ առնաւ մե։ լեղուին ու որուն ո՛՛չ մէկ ազգ կրնար մեզի չափ գիմաղբել։
կեանքին Համար։ Բո՛րլորոդվին կրնայ
այերէնը՝ մասնաւորասլէս ։ Ի՞նչ ճակատագիր վե– յեղազիւի, Եւ սակայ՚ւհ– * ո.՛չ թուրք ազգը սարսեցաւ * >ոչ
րապաՀուաձ է արեսմտաՀայ չքեղ բարբառին ես Հա, լեզուն, թէ իր ճարտարապետութեան մէջ Հա •ա՛լ թուրք կառավարութիւնը կորսնցուց իր պաղ֊
ի՞նչ դիրք՝ արեսելաՀայ բարբառին։ Ի՞նչ վիճակ րսն ալով եւ թէ իր ոգիին ու արտայայտութեան արիւնրՀ^էայնաքւփիւռի ռմբակոծումը վիգեր՛ու պա
ունին ես պիտի ոսնենան վաղը մեր դասառաբաբ - մէջ ճոխանալով , վայրի այլ կենդանի պատկեբնե - տերազմին– մէկ մասն էր միայն՛. Անգին կար կա
բառԼերը, որոնք ասելի թանկ են ոս թանկագին , յէ եւս րը * ա յսինքն Համ ա յն ավա ր գործակալները
քան մեր բոլոր Հարստութիւնները ։ Հարցումներ րով եւ ասոսթիսններով, եթէ գիտնանք օգաագոր (
են ասոնք, որոնք կը շւսՀաղրղռեն ոչ միայն <Ւա - Նե, Հայ րարրաոէ երու գանձարաարնանըը։ ։ ՋԱյյիիշչեե՞նք՛ոք ոայ որոնք մեբ սաՀմտննեբԷն ներս մտած էին * եւ գի–
մանաևակեո մտասո ոակա՚Լ ո ւթ իւ1 ր , այլեւ, քիչու - ո 1 րլ –;7՛.^.5.6.Հ,.՝.»7..".ր... Դո"^ւ1ւ՛ ււ՚էա*՛յղ–|,՛էր^՛՛իՈւ,.ւ որոԳ՚/ր.՚՚./ս՚ո.րսւ 1Բ/ւ ուզեր զայն/ Հբապարակել Անյ
բեմէն
^1գտԼ՜7ւք, ժամանակը պղտոր է. քաղաքական ղրով իր յօդուածէն քաղուած «Երկունք», 1913։ % Ազդ • $՝ողովին
իքոՀուբոՀ կը տի րէ. ազգային ալ միիսղգային խո թ • 10– 11)։ ծանուցուած փաստերը ցո յց տուին միտ յն ի<Ւո՝՝ւր~
շոր ժխորներ կը լեցնեն մեբ միտքը . մեր սիր ՛որ քիոյ մէ^ կատարուած բոլչեւիկեան ստորեբկրեայ
եւ մեր կեանքը։ Անստոյգ, երերուն վիճակ կը տի « Թէ *քեբ գաւառաբաբբաո^ը անՀունօրէն Հա զ րգռո ւթ ի ւնն երբ :
ք՛է ե լ ԺնՔ գիաեր թէ ինչ կը սպասէ մեղի վաղը ։ բուստ է , կուռ եւ Հ բա շալի , ըստ իս * տարակոյսէ ինչ որ կ աւոարեց Թուրքիա պատերազմի ըն՝ -
Բայց այս բոլորը պատճառ մը չեն կաղմեր ււ ր վեր է : Այգ բարբառով կարելի է ամէնէն Հոյակապ թացքին գերման դրոՀին դէմ , պատերազմէն ետք
•• V։ ւ լւ ւ լ լ ււ յ ՚ ՚ յլ
մէն բան թողունք ժամանակին , դէպքերուն , ճա - նոյնր կատարեց նաեւ բոլշեւիկեան ա\նպաչտօն
գրականութիւնը ճարտարապետել , բաւական է ՛ո ր
պատերազմի% ղէմ, ե լ այս ծառայութիւնը մա -
կատազրին ։ Ահր մաաւորակաձ ութիւնը ինչպէս Հանճարեղ ե լ արուեստագէտ գրչի մ՛՛ը տակ իյնայ։
ժողովուրդը առՀասարակ դեր մը ունի միչ Ոչ մէկ գրագէտ ինչքան ալ տաղանդաւոր րլ– "՛ոյց քաղաքակիրթ աչխարՀին ։ Միայն թէ մինչեւ
ս սղողււլրդր ղս ր սը ուսը ս ր լտ ,
ա ա ս աա/( զ •֊ ֊ /. ՚ I <. լ II տ ե՞րբ կրնար շարունակել այս ծառայութիւնը :
ոնրերդսարրձդիօնւնք դեկրրնայմը, ունկրեննայալ ;բանԵրկրոմրըդ ըսել* աւեելլի ընելլ,աւ Հ՛*՝ ցող ^ էքԿ-ոՐղ"ոաՐվոլրդիՀազարմաւըորչավ։ տարվւիոնրերձոաւ ո ո ւ թ իկեւաննք Ա՝)" սկու վնեւրը՜ւ՚ււ ե~թւ"է -> ք՚քիչ՚շչ մմը անզգոյշ գտնուէին
Է որ մեբ. *կեանքով* մաե–ր«*• մշակոյւթով եւ , լ.եզուով
վնարեսպոեոտութէիեուոնոմ՝ ուոռհ ունենմա .Ոլ Հ» ա:ւե ահո ոձաււո ա Թ ե։ն եւ յարձակում ՜ մ,Կը փորձէին , պատերազմը մեր Հո–
զերուն վրայ պ•իլիտիտի սկսէր պաշտօնապէս։ ՜–
զբաղինք աւելի քան մեղմէ Հեռու եւ գուբս խըն– Նմոյշնե՞ր քանի մը Հատ միայն* Հաստա
գիրնեըով * որոնք մեր Հետաքրքրութիւն ր սրելէ տելու Համար վերի նշմար բ • ՚– սրելի՞ բտն էր որ Ամ եբիկ ա անտարբեր մը–
ղատ ուրփշ գեր մը չունին* շատ անգամ աան երեսին մեռնիլ՛» (պանդուխտ * իբեննե– է՛
"•ւ՝ւ՜Հ. –ք~1" ււ Հ– ւ » հ ՚ " " ղ "՚" ՚ ^ *ւ *- ւ– \ ւ է ւ ՚ ււ - ֊ – ՛ար Թուրքիոյ մէջ սկսած պատերազմին Հանդէպ։
Հ֊աւյ օ ւլ.եզոււ.ի »•՝ <խ-նդիւրւըհ ւ. լւայնօբէնւ •* կրնայ քննուիլ րկբէն\ Հզարսկկո՛ւեածա յ$> մեռՀնաինլ)պա էտ «կԲա արռել է * ըֆսերսես , 1լբաաւրւենկեէնգ)ան* ԱՀա Եթրէով ինչո՛ւ Ամերիկա իերրրվոերրգջին ֊ ՝ —ը/ն՝տգնՀ•օա–նր՚<հի–ուր
Ափիւռքի մէջ աւելի քան Հայրենիքի մէջ
ՀՎ^բան դար փլեր ^» (բա իւ էո եկեր Է վրան * Հարս նպոալտեթրիալզննմերիով մըառ; աջքը առաւ
ճշդո րո շուած օրա կար դե ր կան ե լ Հ ր ապար ակտ յիս
տացեր^ * Հ.Եաքի օրգ չտե սնեմ^ Լմայրր իր ղալ ֊
Հարցաք>նւնութիւնն\եբը անտեղի են կամ անրմ - Գեբմանիայէն ե ք ռուսական տիտան մր ե–
կին մաՀը չտեսնէ) , ՝աղիկր փրփրեր է արտին ո լա ,
բռնելի : րեւան եկած էր, ո՛չ դաշնադիր կ ֊ էն ք ա օ
մէջ » = ծթ ո դ ա
Մեր Հարցարանի առածին կէտ ը գա ւաաա՝բար ծանուցագիր, ես սկ,,աճ էր գե
մանիո
բառներու սլաՀպանման ու զաբզացման կը վե ֊ ր ԳԲագէէոը այսքան խիտ ու գեղեցիկ պիտի պարապութիւն լեցնռ/ կթէ ^
րաբեբի : արտայայտէր մտածում մր կամ պատկեր մ ր : չաոձէր, Ամերիկա պիտի կ ւո բ Խ ս ն .է ս
Ան շուշտ ղաւառա բարբառները « պաՀելու Հա յ բա ր բա ռները ունին այս ամ էնբ * ինքնա •Թրրում–ըն~ յ այս ս քքատյյլլըը աա,ւռաալ լ աաՀՀաաււաասսիիկկ։–
յատոլ "մ ր^րր^^^րր ..ւ-րս այ,, ասւսը, քսքսա -
մ «զարղացնելու» խնդիր չ ի կրնար բԱաէ *Ա
4՛ ՚ք ոչ կրնան/ ուսոլցոլիլ Հո - ԱՀ կ բուրմունքով • ՜ ՚ետսւիր –սասփ կը գ ր է « ճ ո ւ մ հ ո ւ բ ի յ | է թ ^ մէջ
* ոչ ալ մասնաւոր
գնաոծնութեան են եւ
տակ առնուիլ* քան՛ի որ բարբառ մէջ են ղ " ք ^ ք է ^ ե ր % են որ վտանգի ԱյԱօբ ալելի հ Հյ^Հ1
կաղութեան մը։ ՓոխանակՀոեսակ տեսակ ժո
կր խօսուին միայն ժորովոլրգին կողմ է : Ամէն ռացութեա,.ն աւելինտակ նոյեԼնիսկ, Հաւաքուածներն իսկ մո– խզաողվրաղղասպետուլթթիեաւնններմը • <ի ոնՀաինմանեելու I ես / իմսբաքտ/նչժիւ
ղրականու
շր^ան իր բա բ բառն ու ոճ ր ունեցած է , դա րերու Մեծ բարիք մբ պվւտի չ բ լ լ ա < * բ Հ այ րին մէկ մէկ ւ ղ ի ^ ղ է ^փ ա 1 լ Փ յյ ^ղ ս
՚ւեսլ ք
՝Ր^ւ^աՑք111լ ստեղծուած : Այսօր * արեւմտաՀայ ժո֊ թեան ու Հալ Հոգիին Հարազատ պաՀպտնման Հա կէտներր նո ,նւ ւցնեն վ վրւ յ "ւ՛
ամաձայնինք եւ
ղովոլրդը արտասաՀման ինկած ու ցրուած* այլ մար* եթէ վտանգուածներ ր փրկէինք եւ մոռ ի բ ա կանոսթիւննե՝ ւրոլ Ա իրաաոլու
Հ
ց ուածները Հաւաքէ\ինք Հ ատ որն եբու մ է^ եւ խ առ
եւս Հնա բալո ր ութ իւն չունի եւ չի կրնար ունե - նէինք մեբ ՆախագաՀ Թրոսմըն. իր վերջին ճառով քաւ
կեանքին .կան սակարկոլթեանց
նալ պաՀելու իր բարբառները : *§՝աւառ առ գաւառ առօրեայ խօսքին * գրուածքին ու |^
չեն տեղաւորուած բարբա՛ռ մբ խօսող տարրերը * •լոկ լժէ օգուտ ֊մըր չ>աապատՀաՀովոու1լոի.ր ե» անոնռ%ոմ^.էէ։1֊ . Ե–
այլ խառնուա^ իրարու * /Սարբերդցին խառնուած Ղ*աւառա բա բ բառնեբու օղտաղործում • այս ,նի՛ իժէ
է Աեբաստացփին* Պ"Լսեցին* Մշեցիքն ու Վանե » ՀՀ7եձտ. եւ թ Հձե ԴԻՀ-^Ի մՒ« Քաղաքագէտները այսու–
^ելին օրինակին ես իրատես.,,, Սեամբ
ցիին եւն • : Հետեւաբար * միայն\ փոքր Հատուած - կրն՛ալ Րէէա է մեր աշխատանքը ^ միաժամանակ իր
ներ կր մնան նոյն բարբառը խօսող : Ա՝ իւս կողմ է * կ ընդգրկէ անոնց պաՀպանումն ո լ զարգացումը * չ՚որժթ., քտնի դեռ ուշ չէ., " ՚՚
Հին սեբոսնգը 1լ՚անՀեաանայ * իսկ նորը դպրոցնե մեր նոր լեզուին մ՚է^ւ 1939/1,, Հիթլէբ աշխարՀ կրակի տուաւ արեւ
րս լ մէ^ ընթացիկ աշխարՀ արարը մի այն կը սոր <հԱե^– ու անդարմանելի կորուստ մը պիտի ըլ մտեան պետութիւներու անփոլթոլթեաս Հետե -
վի է թէեւ* երբեմն * նոյնիսկ ան ալ չ ի սորվիր . . . լայ մեր դրականութեան Համար * եթէ թողունք որ սանքով։ կլան ըսին թէ՝ էե թ ն ա խ էս , կ
Այս պայմաններուն մէ^* կրնա՛*յ բարբառ մր սլաՀ ոչնչանան անոնք շ> , այսպէս 1լեզրակացնէր տա շարժէին, պատերազմը >էբ ծառեո։
ՁԱռենՆ. ք
ղանդաւոր գրագէտ - Հրտպարակագիրը * աւելի կքա՝րծեձր բ ա ղորմ Հ յ ա<յ, ^ Գ ՚ ՚ Ր–
ա յ ^. ՛մ ,,ն,ո,յ,,ն,
ուիլ եւ * մանաւանդ * զարգանա լ : Անշուշտ ոչ : ս պաաատրո–ււ ւ ա֊
ի^այց* աս ը՛սել չէ թէ մաՀավճիռը՛ արձակուած է քան երեսնամեակ մը առա^* երբ Հայ գաւառը ոզ^
ա րեւմ տաՀ ա յ գաւառա բաբ բառն ե բու դէմ : կան ո֊ էր գեռ ։ կը երեւան ելլէ ;
րոշ տեղեր* ինչպէս Աուրիա* թերեւս Ամերիկա Այսօրը* երբ ալ չկայ Հայ գաւառ* այլ կան Ասըմ Ուս կը գրէ «Վագըթւփ մէջ ԱՀաւա–
ալ * ուր ն։ ո յն գաւառի Հայրենակիցները Համա - գաւառացիներ միայն * աշխարՀացբիւ ու Հայբե ֊ "1՚Ղ գիսանագիտական ռումբ մր : Մոսկուայի ժ"–
խո-ւմբ կ՚ապրին միասին։ \,ման վայրերու նա զուրկ : Որչափ անյեղլիդ %ո յն\բ կը մնա ճշմ ան– ղովին վրայ ինկած։ ՚ԱախաղաՀ Թրումրն յատկա
Այրուած րաըբւսո մը կրնայ սլաՀուիլ դեռ ատեն աոլթիւնները Հայ կեանքէն ներս մանաւանդ* պէս յիշատակեց Թուրքիան։ ե լ Տունաստանը ,ո -
(ՅՈՒՍԱԲԵՐ) րովՀետել այս երկու երկիրները ամէնէԿ։ ղզայուն
կէտը կը կազմեն արեւմտեան աշխարՀ ին ես սլաս
Fonds A.R.A.M
մր • Կրնայ սլաՀուիլ մասնաւորաբար Հայաստանի Թոս՚քիաԱ «յաոաջապաճ
ՄԵՐ ԼԵ Զ Ո Ի Ն մէ^* ուր նոյն գաւառի բնիկները կր նախընտրեն /սադաղա թևաև»
փբենց գաւառը վերակերտել Հեոր Ս երաստ իա» *
«Նոր Աբաբկիր» , ճՆոր Հաճըն» եւն * անուննե
րով * եւ այսպէս պաՀեք նա ե լ իրեն ց բա րքերո ււն ԽՍ՝բ. — թ՛ուրք մամուլը կը շարունակէ փ ա
^Տոսսաբեր» ամսագիր Հարցաքննսսթիսն մը, Հեա * իրենց բարբառն ալ , եթէ գեռ ճամբայ չե - աորանել նախագահ Թրումընի ծանօթ ոաո.ը : Ստէո
աէւքէթ Տվլ ք""ՅաՆ է Հ ա յ ւ ե 1 ո Վ ներԿայ1՚ն ո՛ ա – լած * չփորձեն արեւե լաՀա յ լեզուն ճամ արտակե լ * րհւ ամփոփում մը վերջին խմբագրակաւննհբէն . ֊
«Թանի1ն»ի մէջ Հիւ՚սէյ՚բն ճահիտ կը գրէ.
աագաւին Լոսր^։ ինչպէս ա յնքան թեթեւօբէն * ա յսինքն թեթեւա ֊
Հարցաքննոսթիսնը էլը շօշափէ մեր գաւառա մ տօբէն կ՚ընեն ոմ ա՛նք * ԱրեւելաՀայերէնի մ եղ - Ամերիկայի մ՚ԷԸ լ"՚–ր1 մ տաՀոդութի ւննե ր օ֊ ա յ լ ՛
կներու., ոսղղագրոսթեան , օաարաբանոս– քերն ու ա կա ր ո ւթ ի ւննե ր ը * ինչպէս օտարաբանա֊~ տուին վերջերս եւ Թո՛՛րքի՛՛յ "՚ Յունաստանի
ձուլման
բարբս ւ. երկու գրական բարբառներու թիւնները որղեղրելով աւելի* քան գեղեցկութիւն– նելոլ Հարցը այս խնդրին սկիզբը կը կազմէ։ Ա
Թեանւ
ները : մեբիկա պիաի ստիպոլի ասելի լա•յ••.ն% •պ•աատասխանէէ
խնդիրներր։
Դ՚աւառա բա ր բառն ե բո լ Հարց ին մ է^ * ուրեմն *
•թի չ մ շ անգին կուաանք Հարցարանը, չորս տոսոսթիսններ ստանձնել, ես ըստ ոմանց,
բարբառ մբ պաՀպանելէ եւ կամ զարղացնելէ աւե
քիոյ ես Հունաստանի օգնելով^ Ամերիկա կրնա/
առուակսննեենրէ եւ կբըաղճկշաացենած, քննոորւթոնեաքն խնդիրը շրջկաըգիծը։ պ"Ր– լէի՝ օգտագործելու խսգէբ կր ներկայանալ ել
քա չկռտուի լ պատերազմի մը մէ^ւ
զար Լ, կա ա ի ունե՛նալովդ Հարցէն կա՚րեւո ր ո ւթիւնր * այժմ * կարեւորն ալ աս Էհ Մեր մտաւորականոլ -
Այս տեսակէտը սխալ է ա&ՀՈլշա . որովՀետել
>այս սիւնակներուն մէ^ ալ կր փոխագրենք ղայն * թիւնը պէտք է գիտնա յ փ՛րկել անՀեաացող ղաւա–
եթէ Ամերիկա, այս կարգագրութիւնները չընէր,
աւելի լա^ն\ քննութեան մը ենթարկեչոլ Համար* ռը * իր • Հ ին * ամբողՓական իմ աստով * ա յսինքն իր
այն ատեն է որ պիտի օ՜ագէր անխուսափելի պա
տրուելիք սլա ա ա ս խ անն եր ր * Հ րա ա ա ր ա կե լո վ գա ~ բարքերով * բարբառով * Հէքեաթներով * ոճերով ու
տերազմը; Ամերիկեան Հեռատեսութիւնն ու վճ -
բառերով* ոչ թէ իբրեւ կեանք ու գործօն վիճակ*
նոնք օրաթերթին կամ ամ սա գրին մէԼ* Րսա ձաՍ՜ ռականոլթիւձւը Հաւանական պատերազմի մը ա–
այլ իբրեւ ատաղձ : Մեր դրա բա բ բ այլեւս չի խօս–
մ արութեան : ռաՀքը պիտի առնէ։ Զկայ ասկէ աւելի արմատա
ուիբ * ոէ ալ կը գրոլ\ի այսօր : ք՝այց փրկուած է
Հայ չեղուի եւ մասնաւորաբար արեւելաՀայ եւ կան եւ ադղոս մ՚ի^ոց, երրորդ ՀամաշիաբՀայւին
իբրեւ անՀուն եւ գիս չունեցող գանձ եւ կը մնա/
արեւմաաՀայ գրական բարբառներու ձուլման պատերազմին դէմ թումբ կանգնելու Համար։
յաւիտենական թանգարան Հալ ժողովուրդի Հին
խնդիրը նոր չէ որ Հրապարակային քննութեան Աենք, Թուրքերս , որ վտանգի դէմ յանդիման
գաբեր ո լ իմ ա ց ա կան եւ Հողե կան սա եղծագործ ու-
նիւթ կր կազմէ : Առածին մեծ՝ պատերազմէն ա- կը գտնուինք , եւ դարաւս բ փորձառութեամբ կր
թիւններուն եւ նուաճումներուն : Մեբ այսօրուան
ռա^ * «Ազատամարտ՝» շաբաթաթերթ (19 1 1 12) ճանչնանք ռուսական ախորժակը, մեր այս Հան -
լեզուն * ինչպէս վաղուանը եւ բոլոր ղարեբունը
եմ ան Հարցարան մր ուղղեց իր աշխատակիցնե դամա՛՝, քով կրնանք Հաւաստել թէ աչխաբՀ կ՚եր
բուՏհ\ X (Իամանակի մա ա ւո ր ա կա՛հ ո ւթ ի լն ր Հ եաա պիտի օգտոլին անկէց ;
թար դէպի երբորդ պատերազմ մը։
Զե՚^նք կրնար րսել այնպէս * որ գրփ առն ուին
քրքրուեցաւ ե լ լայնօրէն զբաղեցաւ տրուած Հար Պատերազմը մօտալոլտ էր ես Անգլելսաքսոն–
իբենց Հարազատութեան ը եւ Հում զեղեցկութեա–
ցով* պատասխանելով էիր ամ ենււսՀ եղինակաւո ր ները, որոնք յագթահ– էին նացիներ՛ուն , պոլշելիկ–
նը մէԸ ՀաՀք գաւառի բարբառները^ իրենց վերջին
դէմ քեբուն բերնով * արեւե լաՀա յ թէ արեւմ տա - նեբու գորհ՜ունէութեան Հետեւանքով վարկաբեկ
ցոլքեբուքև\ եւ ոսկեղէն մնացոբղացին մ է ^ ։ Անշուշտ
Հայ : եզահ՛ էին ։
ղետին՚ը խոպան չէ բոլորովին* նոր ձեռնարկ մը
ենդիրբ չլուծուեցաւ անշուշտ* բայց պարղա– չէ ա բ պիտի \ՐԱա յ * այլ շար՛ունակում Կրնանք ըսել թէ րոլչեւձի կները եթէ չկրցան
մը կանխա ֊
րանուեցալ ե լ շատ մր յարակից Հարցեր լուսա - պէս եղած ձեռնարկնեբու
: Արուանձտեանցէն ու մինչեւ Հիմա քանդել Աերձաւոբ Արեւելքը, պատ
՚նուեցան * որոնք այսօր ալ կբ պաՀեն իրենց շա֊ քՍրիմեանէն մինչեւ $րղաա եպս • Լալեան։ ֆ՝ լկ"* ճառն այն էր ;ոբ Թուրքիա դիմաղրեց մինչեւ վեր–
Հե կանո ւթիւնր աինց\իէն մինչեւ Մ շո յ Գե զամ՝ը ե լ ուրիլքեեր * կ չ\ը , դիմադրեց լաւատեսութեամբ , Համբեբոս
ւ ւ ւ ֊ ւ֊ ., տհսռ\Իէե Ա րսչռւ ս շ՚՚յ ա–քլ"*~~ ՚լլ * * հ֊լ լւ.. ւ.•.ես.»ւ-, թեամբ , վճ ռական ութ ե ա մ բ ։
խնդիրըԱյսօր,կր աաաւՀելԷի իքրան կերեպրաերքանքտաըս,նամեաիկր չաա ետք •% /Հմ ւ/Հւ ա I^Հ Ա՛՚էյ ՀIաղ,^դագլ ՚սԱգէը,.,ւ,եննե ։I ԱրեւելասՀնձային եւ ղոարկերէ Եթէ Լրլլար թուրք կառավարութեան պողպա–
•:*/<: - ~~
կոդմերով, Հակառակ 1պ.այւ–մաասնններու ոռ . հմոեՆ>ատ փոփոմ ր կամ Հանդէսներու •֊ մէ•ջ> լ աՀ- ադինււ նիււթ ւ֊ ՀաւաքաՀ- - են է կամքը , Սովիէթները վաղուց իվաճ էին Մ/վեր–
1 ՜լ՜ ՚ - ս -* - -֊ ֊ - ^
խութեան : բառ , բարք , երդ, Հէքեաթ ու Հաւատալիք - կըական, եւ Պ՛–
Աոլրիա, Պաղեոաին, Պ-աղտատ
կա՛՛յ տագնապ մը Հայ լեզուին եւՀամաարրե,ւ մ ո։ աուր- Հոգիէն բան մը կը բերեն մեզի, ղ ւե - բա։ Երկու տաբիէ ի վեր Մոսկուս»յի ձայնասփիւ–
՜ ւ ււ
կ՚երթայ Հայերէնը, առ Հասարակ զեցիկ թանկաղին եկ՚՚ր մւ. ,ր կրնայ այսօր որ ֆյամարա բացած էր մ^ոի ղէմ * Փյամարսւ մը *
Ր1""՚յ
^~յ–1*~ւ\ . իսկ Հ ւ րա ա ւիժիւ առնաւ մե։ լեղուին ու որուն ո՛՛չ մէկ ազգ կրնար մեզի չափ գիմաղբել։
կեանքին Համար։ Բո՛րլորոդվին կրնայ
այերէնը՝ մասնաւորասլէս ։ Ի՞նչ ճակատագիր վե– յեղազիւի, Եւ սակայ՚ւհ– * ո.՛չ թուրք ազգը սարսեցաւ * >ոչ
րապաՀուաձ է արեսմտաՀայ չքեղ բարբառին ես Հա, լեզուն, թէ իր ճարտարապետութեան մէջ Հա •ա՛լ թուրք կառավարութիւնը կորսնցուց իր պաղ֊
ի՞նչ դիրք՝ արեսելաՀայ բարբառին։ Ի՞նչ վիճակ րսն ալով եւ թէ իր ոգիին ու արտայայտութեան արիւնրՀ^էայնաքւփիւռի ռմբակոծումը վիգեր՛ու պա
ունին ես պիտի ոսնենան վաղը մեր դասառաբաբ - մէջ ճոխանալով , վայրի այլ կենդանի պատկեբնե - տերազմին– մէկ մասն էր միայն՛. Անգին կար կա
բառԼերը, որոնք ասելի թանկ են ոս թանկագին , յէ եւս րը * ա յսինքն Համ ա յն ավա ր գործակալները
քան մեր բոլոր Հարստութիւնները ։ Հարցումներ րով եւ ասոսթիսններով, եթէ գիտնանք օգաագոր (
են ասոնք, որոնք կը շւսՀաղրղռեն ոչ միայն <Ւա - Նե, Հայ րարրաոէ երու գանձարաարնանըը։ ։ ՋԱյյիիշչեե՞նք՛ոք ոայ որոնք մեբ սաՀմտննեբԷն ներս մտած էին * եւ գի–
մանաևակեո մտասո ոակա՚Լ ո ւթ իւ1 ր , այլեւ, քիչու - ո 1 րլ –;7՛.^.5.6.Հ,.՝.»7..".ր... Դո"^ւ1ւ՛ ււ՚էա*՛յղ–|,՛էր^՛՛իՈւ,.ւ որոԳ՚/ր.՚՚./ս՚ո.րսւ 1Բ/ւ ուզեր զայն/ Հբապարակել Անյ
բեմէն
^1գտԼ՜7ւք, ժամանակը պղտոր է. քաղաքական ղրով իր յօդուածէն քաղուած «Երկունք», 1913։ % Ազդ • $՝ողովին
իքոՀուբոՀ կը տի րէ. ազգային ալ միիսղգային խո թ • 10– 11)։ ծանուցուած փաստերը ցո յց տուին միտ յն ի<Ւո՝՝ւր~
շոր ժխորներ կը լեցնեն մեբ միտքը . մեր սիր ՛որ քիոյ մէ^ կատարուած բոլչեւիկեան ստորեբկրեայ
եւ մեր կեանքը։ Անստոյգ, երերուն վիճակ կը տի « Թէ *քեբ գաւառաբաբբաո^ը անՀունօրէն Հա զ րգռո ւթ ի ւնն երբ :
ք՛է ե լ ԺնՔ գիաեր թէ ինչ կը սպասէ մեղի վաղը ։ բուստ է , կուռ եւ Հ բա շալի , ըստ իս * տարակոյսէ ինչ որ կ աւոարեց Թուրքիա պատերազմի ըն՝ -
Բայց այս բոլորը պատճառ մը չեն կաղմեր ււ ր վեր է : Այգ բարբառով կարելի է ամէնէն Հոյակապ թացքին գերման դրոՀին դէմ , պատերազմէն ետք
•• V։ ւ լւ ւ լ լ ււ յ ՚ ՚ յլ
մէն բան թողունք ժամանակին , դէպքերուն , ճա - նոյնր կատարեց նաեւ բոլշեւիկեան ա\նպաչտօն
գրականութիւնը ճարտարապետել , բաւական է ՛ո ր
պատերազմի% ղէմ, ե լ այս ծառայութիւնը մա -
կատազրին ։ Ահր մաաւորակաձ ութիւնը ինչպէս Հանճարեղ ե լ արուեստագէտ գրչի մ՛՛ը տակ իյնայ։
ժողովուրդը առՀասարակ դեր մը ունի միչ Ոչ մէկ գրագէտ ինչքան ալ տաղանդաւոր րլ– "՛ոյց քաղաքակիրթ աչխարՀին ։ Միայն թէ մինչեւ
ս սղողււլրդր ղս ր սը ուսը ս ր լտ ,
ա ա ս աա/( զ •֊ ֊ /. ՚ I <. լ II տ ե՞րբ կրնար շարունակել այս ծառայութիւնը :
ոնրերդսարրձդիօնւնք դեկրրնայմը, ունկրեննայալ ;բանԵրկրոմրըդ ըսել* աւեելլի ընելլ,աւ Հ՛*՝ ցող ^ էքԿ-ոՐղ"ոաՐվոլրդիՀազարմաւըորչավ։ տարվւիոնրերձոաւ ո ո ւ թ իկեւաննք Ա՝)" սկու վնեւրը՜ւ՚ււ ե~թւ"է -> ք՚քիչ՚շչ մմը անզգոյշ գտնուէին
Է որ մեբ. *կեանքով* մաե–ր«*• մշակոյւթով եւ , լ.եզուով
վնարեսպոեոտութէիեուոնոմ՝ ուոռհ ունենմա .Ոլ Հ» ա:ւե ահո ոձաււո ա Թ ե։ն եւ յարձակում ՜ մ,Կը փորձէին , պատերազմը մեր Հո–
զերուն վրայ պ•իլիտիտի սկսէր պաշտօնապէս։ ՜–
զբաղինք աւելի քան մեղմէ Հեռու եւ գուբս խըն– Նմոյշնե՞ր քանի մը Հատ միայն* Հաստա
գիրնեըով * որոնք մեր Հետաքրքրութիւն ր սրելէ տելու Համար վերի նշմար բ • ՚– սրելի՞ բտն էր որ Ամ եբիկ ա անտարբեր մը–
ղատ ուրփշ գեր մը չունին* շատ անգամ աան երեսին մեռնիլ՛» (պանդուխտ * իբեննե– է՛
"•ւ՝ւ՜Հ. –ք~1" ււ Հ– ւ » հ ՚ " " ղ "՚" ՚ ^ *ւ *- ւ– \ ւ է ւ ՚ ււ - ֊ – ՛ար Թուրքիոյ մէջ սկսած պատերազմին Հանդէպ։
Հ֊աւյ օ ւլ.եզոււ.ի »•՝ <խ-նդիւրւըհ ւ. լւայնօբէնւ •* կրնայ քննուիլ րկբէն\ Հզարսկկո՛ւեածա յ$> մեռՀնաինլ)պա էտ «կԲա արռել է * ըֆսերսես , 1լբաաւրւենկեէնգ)ան* ԱՀա Եթրէով ինչո՛ւ Ամերիկա իերրրվոերրգջին ֊ ՝ —ը/ն՝տգնՀ•օա–նր՚<հի–ուր
Ափիւռքի մէջ աւելի քան Հայրենիքի մէջ
ՀՎ^բան դար փլեր ^» (բա իւ էո եկեր Է վրան * Հարս նպոալտեթրիալզննմերիով մըառ; աջքը առաւ
ճշդո րո շուած օրա կար դե ր կան ե լ Հ ր ապար ակտ յիս
տացեր^ * Հ.Եաքի օրգ չտե սնեմ^ Լմայրր իր ղալ ֊
Հարցաք>նւնութիւնն\եբը անտեղի են կամ անրմ - Գեբմանիայէն ե ք ռուսական տիտան մր ե–
կին մաՀը չտեսնէ) , ՝աղիկր փրփրեր է արտին ո լա ,
բռնելի : րեւան եկած էր, ո՛չ դաշնադիր կ ֊ էն ք ա օ
մէջ » = ծթ ո դ ա
Մեր Հարցարանի առածին կէտ ը գա ւաաա՝բար ծանուցագիր, ես սկ,,աճ էր գե
մանիո
բառներու սլաՀպանման ու զաբզացման կը վե ֊ ր ԳԲագէէոը այսքան խիտ ու գեղեցիկ պիտի պարապութիւն լեցնռ/ կթէ ^
րաբեբի : արտայայտէր մտածում մր կամ պատկեր մ ր : չաոձէր, Ամերիկա պիտի կ ւո բ Խ ս ն .է ս
Ան շուշտ ղաւառա բարբառները « պաՀելու Հա յ բա ր բա ռները ունին այս ամ էնբ * ինքնա •Թրրում–ըն~ յ այս ս քքատյյլլըը աա,ւռաալ լ աաՀՀաաււաասսիիկկ։–
յատոլ "մ ր^րր^^^րր ..ւ-րս այ,, ասւսը, քսքսա -
մ «զարղացնելու» խնդիր չ ի կրնար բԱաէ *Ա
4՛ ՚ք ոչ կրնան/ ուսոլցոլիլ Հո - ԱՀ կ բուրմունքով • ՜ ՚ետսւիր –սասփ կը գ ր է « ճ ո ւ մ հ ո ւ բ ի յ | է թ ^ մէջ
* ոչ ալ մասնաւոր
գնաոծնութեան են եւ
տակ առնուիլ* քան՛ի որ բարբառ մէջ են ղ " ք ^ ք է ^ ե ր % են որ վտանգի ԱյԱօբ ալելի հ Հյ^Հ1
կաղութեան մը։ ՓոխանակՀոեսակ տեսակ ժո
կր խօսուին միայն ժորովոլրգին կողմ է : Ամէն ռացութեա,.ն աւելինտակ նոյեԼնիսկ, Հաւաքուածներն իսկ մո– խզաողվրաղղասպետուլթթիեաւնններմը • <ի ոնՀաինմանեելու I ես / իմսբաքտ/նչժիւ
ղրականու
շր^ան իր բա բ բառն ու ոճ ր ունեցած է , դա րերու Մեծ բարիք մբ պվւտի չ բ լ լ ա < * բ Հ այ րին մէկ մէկ ւ ղ ի ^ ղ է ^փ ա 1 լ Փ յյ ^ղ ս
՚ւեսլ ք
՝Ր^ւ^աՑք111լ ստեղծուած : Այսօր * արեւմտաՀայ ժո֊ թեան ու Հալ Հոգիին Հարազատ պաՀպտնման Հա կէտներր նո ,նւ ւցնեն վ վրւ յ "ւ՛
ամաձայնինք եւ
ղովոլրդը արտասաՀման ինկած ու ցրուած* այլ մար* եթէ վտանգուածներ ր փրկէինք եւ մոռ ի բ ա կանոսթիւննե՝ ւրոլ Ա իրաաոլու
Հ
ց ուածները Հաւաքէ\ինք Հ ատ որն եբու մ է^ եւ խ առ
եւս Հնա բալո ր ութ իւն չունի եւ չի կրնար ունե - նէինք մեբ ՆախագաՀ Թրոսմըն. իր վերջին ճառով քաւ
կեանքին .կան սակարկոլթեանց
նալ պաՀելու իր բարբառները : *§՝աւառ առ գաւառ առօրեայ խօսքին * գրուածքին ու |^
չեն տեղաւորուած բարբա՛ռ մբ խօսող տարրերը * •լոկ լժէ օգուտ ֊մըր չ>աապատՀաՀովոու1լոի.ր ե» անոնռ%ոմ^.էէ։1֊ . Ե–
այլ խառնուա^ իրարու * /Սարբերդցին խառնուած Ղ*աւառա բա բ բառնեբու օղտաղործում • այս ,նի՛ իժէ
է Աեբաստացփին* Պ"Լսեցին* Մշեցիքն ու Վանե » ՀՀ7եձտ. եւ թ Հձե ԴԻՀ-^Ի մՒ« Քաղաքագէտները այսու–
^ելին օրինակին ես իրատես.,,, Սեամբ
ցիին եւն • : Հետեւաբար * միայն\ փոքր Հատուած - կրն՛ալ Րէէա է մեր աշխատանքը ^ միաժամանակ իր
ներ կր մնան նոյն բարբառը խօսող : Ա՝ իւս կողմ է * կ ընդգրկէ անոնց պաՀպանումն ո լ զարգացումը * չ՚որժթ., քտնի դեռ ուշ չէ., " ՚՚
Հին սեբոսնգը 1լ՚անՀեաանայ * իսկ նորը դպրոցնե մեր նոր լեզուին մ՚է^ւ 1939/1,, Հիթլէբ աշխարՀ կրակի տուաւ արեւ
րս լ մէ^ ընթացիկ աշխարՀ արարը մի այն կը սոր <հԱե^– ու անդարմանելի կորուստ մը պիտի ըլ մտեան պետութիւներու անփոլթոլթեաս Հետե -
վի է թէեւ* երբեմն * նոյնիսկ ան ալ չ ի սորվիր . . . լայ մեր դրականութեան Համար * եթէ թողունք որ սանքով։ կլան ըսին թէ՝ էե թ ն ա խ էս , կ
Այս պայմաններուն մէ^* կրնա՛*յ բարբառ մր սլաՀ ոչնչանան անոնք շ> , այսպէս 1լեզրակացնէր տա շարժէին, պատերազմը >էբ ծառեո։
ՁԱռենՆ. ք
ղանդաւոր գրագէտ - Հրտպարակագիրը * աւելի կքա՝րծեձր բ ա ղորմ Հ յ ա<յ, ^ Գ ՚ ՚ Ր–
ա յ ^. ՛մ ,,ն,ո,յ,,ն,
ուիլ եւ * մանաւանդ * զարգանա լ : Անշուշտ ոչ : ս պաաատրո–ււ ւ ա֊
ի^այց* աս ը՛սել չէ թէ մաՀավճիռը՛ արձակուած է քան երեսնամեակ մը առա^* երբ Հայ գաւառը ոզ^
ա րեւմ տաՀ ա յ գաւառա բաբ բառն ե բու դէմ : կան ո֊ էր գեռ ։ կը երեւան ելլէ ;
րոշ տեղեր* ինչպէս Աուրիա* թերեւս Ամերիկա Այսօրը* երբ ալ չկայ Հայ գաւառ* այլ կան Ասըմ Ուս կը գրէ «Վագըթւփ մէջ ԱՀաւա–
ալ * ուր ն։ ո յն գաւառի Հայրենակիցները Համա - գաւառացիներ միայն * աշխարՀացբիւ ու Հայբե ֊ "1՚Ղ գիսանագիտական ռումբ մր : Մոսկուայի ժ"–
խո-ւմբ կ՚ապրին միասին։ \,ման վայրերու նա զուրկ : Որչափ անյեղլիդ %ո յն\բ կը մնա ճշմ ան– ղովին վրայ ինկած։ ՚ԱախաղաՀ Թրումրն յատկա
Այրուած րաըբւսո մը կրնայ սլաՀուիլ դեռ ատեն աոլթիւնները Հայ կեանքէն ներս մանաւանդ* պէս յիշատակեց Թուրքիան։ ե լ Տունաստանը ,ո -
(ՅՈՒՍԱԲԵՐ) րովՀետել այս երկու երկիրները ամէնէԿ։ ղզայուն
կէտը կը կազմեն արեւմտեան աշխարՀ ին ես սլաս
Fonds A.R.A.M
