Page 10 - ARM_19-1947_02
P. 10
Կիէիկիոյ կաթողիկոսին ճառը պետականութիւն , արուեստ , գրականութիւն , Գ ատ ա ս ք ա ք 8 ա թ հ ա Ա Վը ա ո թ ի ն
-
թատրոն * կոնսերվատուար եւ Հազարաւոր վաը
Հայկական մշակոյթի մասիԱ ժարաններ : Այո՛ , մեր սպասելիքր միշտ բարձրն է քցՄԲ - ԿաՐ<յ մը ր֊երթ-եր խժալուր աղմուկ
ւքը կը յարուցանեն այս միջոցին, Աթ-էնքի մէջ կա.
աւելի , բայց պէտք է Հասկանանք որ Աստուած մե տարթւած դատավարութեան մը աոթիւ, ուր
ցկեանս բանտարկութեան դատապարտուած է ւնա–
ղի Համար ն՛որ վերածնութեան ձ ք ք ա 5 > մ ՚ է ս է սա եղ եւ հոգեւոր հովիւ մը, Հ • Յովհ • Վարդ. կամսա.
րսւկան : Պէյրութի Մասիս շաբաթաթերթը հհտեւ.
Խ Մ Ի — Մարտ 16ին Հալէայի Քառասնից ՄաէԼ ծած : Իբրեւ եկեղեցական * պատմաբան ու ժողր - եալ յայտնոլթիւնն|հր|ը կ՛՚ընէ այս առթիւ, « Հ ա յ մը
կանց տաճարին, մէջ7 մեծ շուքով տօնուած Է Գա կը դատապարտուի , Հայեր– •• կը ծափահարեն»
րե գին կաթ-ալիկոսի ծննդեան ՑՕամեայ , գրական, վուբգի որդի* ղղացա^ եմ ժողովուրդի ցաւերը խորագրով (12 Մարտ).—
գիտական գոնծտւնէութեան ՑՕամեայ ել քահանա
յուհեաւն յիսնամեայ յոբելեանը : Հանդէսին իրենց խորութեամբ։ իմ Հոդին վկայում է եւ Հա–
բացումէն վերջ , զոր կատաքրած է Զարեհ եպիսկո.
պոս, խօսած է Պ* Օահա1նւ Պէրպէրեան , պաբգելավ լա տում եմ ^ որ մեր ժողովուրդի Համար
յոբ|ելեաբին բազմակողմանի գործունէռւթ-իւնը :
Ապա հետեւեալ սաոյը խօսած է Գարե գին կաշ>ււ– եւ ոսկեդար է տրուել ; Պ ա վա ս ո ւթի ւննե ր կան մեր
դիկոս
հայրենիքի մէչ՝, րայո աււաւելութիւձններր չատ ա–
ւելի են։ Մեր գեղարուեստները , թանգարանր եւ
օփերաներր կրնան մրսիք 100 տարի առաշ՝ երեւան Աթէնքի րեդՀանուբ գաաախազր ակա՛նաւոր
եկահ՜ սչալքաճ՚եան իսումրերու Հետ : Եւ սա, եթէ Հայ եկեղեցականի մր դլուիւր պաՀան՚էեց ; Հայեր՝
րնգհանուր կերաոյի պէտք է ւասել, մեր ժ֊ողովուր– մէկդի դրաձ խիղճ , կրօնք ու պատիւ , այգ դէպքր
* • • իմ ասելիքին անցնելուց առաջ * կը կա– ղի Հանճարն է, ստեղձագործ֊ութի՛ւնն է : Մենք մատի փաթթոց ու բերնի ծ՜ամոց րբին , անոր Հետ
մ ենա յ ի մի փոքրիկ սլա ա մ ո ւթ ի ւն անե յ իմ կեան՛ ֊ մեՆ պակասութիւններ ոմն ինք • կռուարար ենք, ի. միասին կաթոլիկի միս ծ՜ամծ՜մե լո լ եւ իրենց մաղ–
քէց * ոբսէԷսգի աւելի մատչելի լինեմ ՚. բար չենք Հասկանում • բայց Հոգի ուեեսող ժողո ձր թափելու Համար կղերականի մր վրայ որ Հայ
Եօթը տարեկան էի* այրենա բանը սկսել էի վուրդ , բանաստեղՀիական աւիւնի տէր ժողովուրդ մ շն է եւ Հերոս մր, բառին Հարազատ իմաստով;
մի խանութպանի մօտ։ Ք,մեռ էլ՛) ա է ա Ք էբ ԳսայՒ ենք։ Փոքրիկ ե&ք թէեւ թուով, բայս մեծ֊ ենք; այն Հայ մր որ իր կեանքր ՚նուիրած՜ է Հայ դատին ու
գասի առաւօտեան . րայց , չգիտեմ * շտապելուց ժառանգութեամբ, զոր Աստուաձ– թողել է մեղ կամովին ենթարկուած– է ցկեանս րա ուսարկու -
մոռացել էի այբեՀեաբանս. հ Աեր ծնոզները աղքատ Համար։ կարո՞ղ էք մտած֊ել որ վ՚ոքբ ա յ " <եող" - թեան Հայու մր կեանքին խնայելու Համար :
մ աքգԷկ ԷԷ,ս * ՛ո տ ա րո պ ի կ էի* եւ ձմ եռ ժամ անակ : վուրդր 20.000 տուփ ձեռագիրնեբ ունի։ Մեծ՜երն Հայրենասիրութեան առաքինութիւնր կամսա–
Մինչեւ Հասայ խանութ , ոտներս սառեցին . սկսե իսկ չունին այսքան գոր& : Գա մեր ազգի Հանճարի րական վարդապետի նկարագրին տիրական տարրն
ցի .լաց էէԱե լ : Ի մ խ ան ո ւթ պան ուսուցիչը Հա սկա արգիւճքներից մէկն է : Ջեզանիս ո՞վ է եղել Հա է, անոր կեանքին ու գո րծ-ունէոլթեան աո անցքը :
ցաւ րանի էութիւնը : ֊^՚^էքք՝ ^^ԼաԲ ւ ^ւաչյն , եւ յաստանում : Մեր աւերակներր կենդանի են եւ Հո Այնքան բուռն՛, այնքան ակնբախ է այգ սէրր ,ոբ
ա յլն : Ապա մեր ըն կերն ե ր ի ց մէկի •ոտքից Հ անե ց * գի ունեն ։Ի)օսում են Հասկաոողների Հետ , եւ մենք վարդապետր մօաէն ճան չցողներ ր փորձուած՜ են
չո ւս տ ի կհ ե ը\ը * Հագցրեց ինծ՜ի ։ Այգ ֆերմ ութիւն ը տեսնում ենք որ մեր Հայրերը քարերի մէէ՝ կարո Հայրենասէրէ աւելի Հայրենապաշտ մր տեսն\հ^
չեմ կարողանայ մոռանալ % Վռազելով վերագարձայ ղացել են Հոգի գնել, արուեստ գնել։ անտ ր մէ^։ Ան կր սիրէբ Հայ ազդր յամառ, կատա
ղասի յ Այս բԱդունակութիւնր չէ մեռել. րնդՀակա - ղի , տնվեբապաՀ ու ան շաՀա խնդիր սիրով ու իր
ռակն՝ պիտի ղարգանայ : Մ՛եր ազդր վերած՜նու - "էր՝1Լ Կը բ/"էբ ՝»"՚յ ժողովուրդի արժէքներուն՛ խո
Ես աղքատ * Հասարակ ղիւղացու գաւակ եմ է թեան շրշեան է ապրում : Կը կամենայի , որ մեր ԵԼ րունկ ծանօթութենէն ու բարձր գնաՀատանքէն —
Բայց եթէ այսօր եմ՝ ինչ որ եմ * պարտական եմ կեղեցին եւս ՛նոյնպէս ՛նոր կեանք ստանայ, եոգե. <էՄ՚եր ազդը գաղափարակսձնի Համար ապրած՜ ու
ւայբ կեանք ապրի, գեղարվեստական գնահատու -
մ իա՝ յն իմ տղղիս , իմ եկեղեցուն * լհջմիածԱ՚ի , ել ղո՚Հուած՜ աղդ ֊Հրն է^> , Կ՝Ը"էբ ՚ " կը\ նրՀ"էր ) ՚ ՛1,1 ո1
պարտական եմ* ի Հարկէ , Գէ՚որգ կաթողիկոսի : թեա1ն հոգով ապրի * եւ աչքերը Հեռաւոր , լուսա նոր Համար ապրիլ ու ղոՀ ուի լ մեբ ճա կատաղի րն
Ան ո ր յիշատակի աո ա Փ երախտապա րա եմ՛, Երախ ւոր ապա/լային ուղղէ՛. ԱՀա ի՛ս չ եմ մտածում է՜> 5, Ու ան ապրեցաւ , նոլիրոլ՚եցալ ու ոոՀուեցաւ
տապարտ եմ կ ո վկա սիԲարեգործականԱիոլթեան , ն ա իս իր ա զ գի ն ապա անոր մէկ ան արժան գաւկին
որ առիթ տ՛ուաւ ուսումս շարունակելու՛ Այլ խօս– ես* իբրեւ Հովուապետն երից մէկըՏ իբրեւ եկեղե Համար է ինչպէս յայանուեցալ դատավարութեան
քով պարտական եմ իմ ազդին * իմ եկ\եղեցոճն՛ : ցական Հայրապետ • ընթացքին՛ անոր գէմ յաբուցուած երկու գլխաւոր
՛Ես չեմ կարողանայ ըսել * թէ որքա՛ն հանը է այղ //// 80ամեակ չեմ ուզում * ԳՕամեակ պէտք է ամրաստանութիւններէն ՚.
պա՝ր տ ա կան ո ւթ ի ւնը ; Ես ^ԼաԲ՝ոԳ էէ ս՜ա իւ իր սլաՀ՚ող տօնենք։ Ո՛չ ին/ձ Հ\ա՚մտբ * այլ երազներիս իրակս/– էք՛ անրակ շի ռ յա նց ան քն ե րը որոնց Համ ար կամ -
կամ դուարած լինել՛ Բայց այսօր Հովուապետ եմ՝
պարտակս/և՝ լինելով իմ ազդին եւ Հ օտին • նացմ ան , մեր վե ր ածն ո ւթ ե ան Համ ար ՚. սարական վարդապետ ցկեանս բանտարկութեան
իմ սիրելիք* ղիաէք որ մեր Աթոռը եւս սլան– պատիժը ընդունեցալ * Հ\ետեւեալն՚երն են * Առա–
\թ ա՛խ րն՚թա ց ճառախօսնե րը •առա ւելո ւթեամ ր ղոլիստ ու նժղեՀ է մեղ նման* իր բոլոբ կալուած ջիս՝ վարգս/պետը գերման Բաբձրագո յն Հրամ ա -
խօսեց ին իմ անցեալ գործս ւնէ<ո լթ եան մասին : ները թողել եւ Հասաա՚տուել է Լիրս/նանի եւ Աու– նատա րոլթեան տուած իր յուշադբով նո յն՛ Հ րա ֊
Հթնո բՀակալ եմ ա յն ղղացմ ունքնե ր ի Համ ար * որ բիական ժողովուրդի մէջ՛. Ա ենք կը կամենայինք* մանատարութեան կը տեղեկացնէ թէ Հայ մանու -
պաըզուեցան : Զ եմ ուղեր անղրաղաոնա լ իմ աշ որ այս Աթօււււր դաոնայ Հայոց Եկեղեցւոյ հաստալ կր , Հ այ ե ր ի տ ա ս ար դութ ի ւնը * ել Հ ետ\ե լա բար
խատանքի *Լրայ՚՛ Կ*ուղէի իմ ապաղայ կեան/քի սաւլ^եա)նւ եւ յարատեւութեան մեծ սիւԹերից մ|էկը: յ ո ւն ա Հ ա յ զա զո ւթ ը բռնի օտարացմ ան եւ ձուլման
Համար մի քանի խօսք ասել; իմ կաթողիկոսական Մեր աթոռի զի տա կցական՛ եւ ստեզծագո բծական վաանղին ենթաբկուա^. են , Աետաքսասի Օրով ե–
պա՝րտակա՚Նութեան. Համար * կեանքբ * մեր միա բան ո ւթ եան եւ աթոռի զարգա լած օրէնքի մը զօբ-ոլթեամբ որ Հայ աղղային վար
Երբ մտածում եմ իմ անցեալ կեանքի մասին * ցումը* այս բոլորը Աթոռի շուրջ է , բայց ^ընդհա^ ժարաններուն՝ մէջ խստիւ կ*աբգիլէր տոՀմային
տեսնում եմ որ մի զարմանալի կեա\եք եմ ՛ունեցել՛, նուբ Եկեղեցւոյ բաբգաւաճման/ նպաստող երեւո յթ դաստիարակութիւնը* ուստի կը խնդրէ որ յունա–
իմ երավների մեծագոյն մասը իրականացել է ։Նե– պէտ ի է գառնա լ - Ա եր միաբաննե ր ր՝ օրՀնեա՛ լ լի Հայ վտ րժաբաննե բո ւն մ էջ Հայեցի դաստի բա կա-
ղութի ւնն եր եւ Հո գե կան։ ա առապ անքն եր ի Հարկէ նին * ամէնքն/ ալ լծուած ե\ն՛ գործի ։Բայց մեր թիւր թիւԼ՚ը ազատ բէէայ ;
ունեցել եմ * բայց նւրանւք օղտ տկարութիւն՛ են ունե քիչ է : Փառասէր չեմ ես ՚. Բայց կյուղեմ 10 եպիս
ցել ինձ Հա՛մար : իմ երազներս սուտ չեն եղել; կոպոս յ 15 վարդապետ եւ 40 քաՀանայ ունենալ իմ Թ է Մ ետաքսաս ի օրէնքը անսաստողին մաՀ -
50 ^Լոաէկ ամ ււ ակ ան պէտք էբ վճարել իմ ուս շ ո ւ ր ջ : կհուզեմ ունենալ տպարան* իմ Հասկ ա ց ո - ո լան կամ ցկեանւ ս բանտարկութեան պատիժ կր
մունքի Համ՛ար* բա լց Հայրս չէր կ1ւյ Լ՛ո Գ 1Ս*աԲ^՚է՝ ղութեամբ , որպէսզի կարողանանք Հրատարակել սպառնայր կամ ոչ* այդ յո յն օրէնսգէտներուն
եւ պէտք էր բնղՀատել ուսումս % Բայց երազս կա մեր զ իս/\ա կան– ղործերը* գիտնալիքն է;
տարուեցաւ* կարողացա լ բարձրագոյն ուսում ըս– Հրապարակաւ կ՚ըսեմ : Եթէ Հնարաւորութիւն Այգ խնդրին մէջ ինչ ՛որ Հայ ժողովուրդը կը
տանալ* Համալսարան երթալ՛. Երազում էի իմ սի ունենամ Հ ըատարակելոլ ա յգ գո րծերը , մ եր Աթո Հետաքրքրէ այն է* որ Կ ա մ ււ ա ր ա կ ան վարդապետ *
րած ղործով զբտղուել * իմ Հա յ բ են իքի ձեռագիր– ռի փառք՛ը ապաՀ ովուա ձ֊ է : կարող եմ ձե զ յա յ ա՜ իր ամէնէն յանդուգն ու վտանգաւոր ձեռնարկնե
ն ե րը եւ ալերակնե բը ուս ո ւմնսւ ս ի ը ել , Հ ի ան ալ ա– նել , ո ր մեր նա իսորգներ ից Բ ա բ գէն կա թո զի կո ս րում/ մէջ ինքզինք կը մոռնայ օտարութեան մէջ
ն\ոն–ց գեղեցկութեամբ* եւ լայտնել իմ Հիացումը մեծ աշխատաւոր եզա^– է ։ Բայց չգիտէի* ար ունի Հիւծող Հայ ժողովուրդին կենսական շաՀ\ե րոլե՛
նաեւ ժողովուրդին ։ Երեսուն կտոր գոր^– եմ՛ Հրա– 1200 էջեր/՚ց աւելի երկու Հրատարակելի Հատոր , Համար:
տ արա կ ել ; Տասնեակ Հ ա զա ր ա ւո ր բու բ,լ ի ծա իւ սեւ երկու մ ա/ո են աղա ր անների ղրքերոլ ց՚ո ւցա կը ՛կո ս - Երկրորդ յանցանքը որ առաջինէն աւելի ծանր
եմ, եւ. ե րազներս կատարուել են այնպիսի ձեւով* տանղնուպո լսո յ ել Ան/լարայի ձեռադիրն՚ե րի , ուր֊ Կ-Լ^Ց գալոա պար աո ւթեան նժարին վրայ այս է*
որ չեմ ուղեր Հաւատալ։ Կ՛ա՛տարուել են՝ նաեւ այն– մեր Հոդին էբ ծածկուած , մեր կեա՛նքն էր ոՀն : մտերիմ բարեկամ մը վարդապետէն խնդրած է որ
աիսի բաներ* զորս չեմ ե բազե լ *. կաթ՛ողիկոս Բարբարոսութիլնը ո՝$^չաորեց ղանոնք , ինչպէս ԳՒսՔ ԷՐ եւ մէկ յոյն բարեկամը իտալականէ իչի/ա–
գառն ալ : ո չն չ ա ց ր ե ց մ եր մա բ գ կ այ ին թի ւը՛ : Ուն իսք այ գ նութեան յանձնէ* յետոյ ազատ արձակելու պայ
Ա բանով ուզում եմ ասեք * թէ մի բա քստաւոր ցուցակները* գիտցենք թէ ինչերո՛ւ ա է ր էինք։ կա մանաւ* որպէսզի կարենան կեսթափոյի Հետապն
մարզ, եմ ։ Առանց ձախսրգութ եան կեանք չեմ ո լ– րող են՛ք* եթէ տւզտղրուին՝ այգ ցուց,ա՝կնեբր * չա դումներէն եւ իրենց վեբապաՀտլաձ– ստոյգ մաՀա–
նտեցել * բա յց րԼդՀանբապէս բաիսաաւոբ եմ եղել % փով մը գար մ անել մեր կո բ ո ւս ան ե ր ը : պատիժէն ^"ղոպրիէ՛* Խնդրանքը կը կատարուի՛.
Մ ի երազ եւս ունեմ : Ի^սչ ձեւով պիտի կա Արմաշոլ վանքը մի քանի Հարիւր ձեռագիրնեբ դատարանին կողմէ այս յանցանքին ւո՚րր–
ունէր : Անոնք ալ փճացած են՛* բայց կը մն՛ան ցու
րենամ իրաղործել այն ցտնկութիւննեբը եւ յղա ցակները : ոլաՆ կարեւորութեան մասին ոեւէ դիտոգութիձն
ցումները* որոնք կապուած են մեր Ա*թ.ոռի բարձ չուն ինք, մեր միակ նպատակն՛ է շեշտել թէ կա՚մ–
րացման* իսո բացման եւ վե րա կենղան աց մ՛ան Հետ ՚. ս արա կան վարդապետ դարձեալ ինքզինք վտ ան
Կը կամենայի , եւ կ՝ուզէի որ աղօթակից քիսէիք Ան Հ ա մե ս տ ո ւթի ւն մի՛ Համ տրէք * 60 տաբի է ՛է"՛ Է յ ո 1 ն "պայ մր եւ Հայ մտաւորական՛ մր մա–
ինձ Հետ % ււ րպէ սղի կա բո ղան ա մ ք^ՐաԴ ո ՚ բ ծ ՜ ե լ է^՝ք ո ր 1լ աշխատիմ մշակոյթի ել արուեստի Համար։ ՀԷն փրկելու Համար։
որ կամենում եւ ծրաղրում եմ : Կհուզեմ իմ աչքե իմ աշխատանքներից լ ո յ ս չտեսածն՛երը կարեւոր - Սակայն չկայ դէպք մր որ կամ սարական վար
րով տեսնել ամէն իրագործում ։ ներն ու թանկագին/նե րն են* գո ր չեմ կարողացեք դապետին ազգասիրական տլ Հերոսական դիմա -
Հրատարակել։ Երեք մե^ Հատոր* իւրաքաչիւրր գծին վրայ այնքան լոյս կր սփռէ որքան անոր
Ա՛եր անցեալ տարինեբը թշուառութեան/ տա ւօօօ էշ տպագրեալ , ասպետական կեցուածքր դատավարութեան վճռա
րիներ էին։ Այ^՛ աբՀաւիբքը* որ բաժին ինկաւ է ԺԸ • գարու յիշատակա– կան րոպէին ;
մեր ժո ղովուբզ ին՝ մեբ կբօնաւո ր եղբա յ րնե բին ել րաևներ՝ դպրեվանքերփ , ա րո ւե ս տ ի , դրականոլ ֊ Դատավարութեան վերՀին ու վճռական Ղիս -
քոյրերին* աննախընթաց է վերջին 100 ամ ե ակի թեան եւ ա րուեստագէ անե րի մասին : Ս՝եր սրԱԱԴ– տին , ամբաստանեալի աթոռին վրա յ դրուակ էին
մ էջ ւկոտո ր ո լեց անք սրի Հարուածներ ի տակ * մ տ– միչները քիչ րա1ն են աոսհլ • մեր պատւքութֆւսն|ըւ երկու Հայեր; կամ սարա կան վարդապետ \հ լ ուրի;
րակի տակ։ Բայց կը յա յանուի* թէ ճիշգ է՝ որ շատ. աւելի գեղեցիկ է ՝ քաւն ինչ որ տուած են մեր Հայ մտաւորական մ՛ր; Վարդապետր ստոյդ աղ -
երբեմն նեղութիւնը * տառապանքը եւ Հալածանքը պատմիչները : բիւրէ տեղեկացած֊ էր թէ ա յ դ մտաւորա կան ը նա–
նոր կեանք են յառաջ բերում: Պատմութիւնից կա Տգէտ Հայերից դուրս , Եւրոպացին է լ պէտք է խապատրաստական Հարցաքննութեան մր րնթաց–
րող եմ յիչել ձեզի իս բա լէ լէ ժողովուըգր * որ գիտնայ , թէ մեծ՜ ժողովուրդ եղած՝ ենք մենք ։Մեր քին ինքզինքը թեթելցնե
ստրուկի կեանք էր վարում % Այղ ստրկութեան գի– մանրանկարչական գիտութիմքբր պէտք է ուսում– - Լ"ւ֊ Համար գէ^՚Ք ծ՜անր
տակցոլթիւնից էր որ Աովսէս՝ մեծ մարգարէն ե– նասիրենք : Մեր պատմ՚ութիւնր կր դառնայ այն ա՜ կերպով ամբաստանած էր։ Կամսարական վարդա
կալ եւ իր ժողովուրդը տարաւ դէսլի Աւետեաց աեն էի ա ս ա է ո ր , չքեգ , լուսաւոր եւ գեղարուեստա– պետ այս գաղտնիքը միայն երկու մտերիմներու
ռր1լ1՚ՐՐ ՚՛ Այգ գժ բախտոլթ իւննե ր ը Հոգեւոր վերա կաւն< : ԱՀա թէ ի՛նչ երազ ունիմ ես; Եւ ա յ դ երա վստահած էր խիստ գաղտն ապաՀ ո ւթե ան պայմա
ծնութեան ատակ են դարձնում* ե՛ւ անՀատները* զի իրականացում ր ձեզնի՛ց է կախոլած^։ Պէաք է նովդ որպէսզի էր բարեկամները փոխ-վրէժի չդի
ե1 լ ազգերը : օգնէք ինձ : Պէ՛տք է օգնէք ինձ : Մէկ " " ՛ ֊ էսԿ Գբ– մեն։ իսկ ինքր իր դիմացինին ծանրակշիռ յան -
քծ՚ւ ում է * թէ մեր տառապանքները վերջ են սլանս չէ մտել ցարդ իմ կողմէ Տ ա լա քո լա \ գու ցանքը մատերոմն վրայ գիտնալովՀանդերձ՝ նախա֊
գտնում ; ք\ւսինք ժէկ կտոր Հայրենիք * որ մ ե՛ րն մարներից; Ցանեցէ՛ք որ Հ\Նձէք : Առանց տքնելու, պատրաստական մեկուսի Հարցաքննութիւներու
է այժմ : կարող են քննադատելի երեւոյթներ եւ առանց աշխատանքի՝ ամէն ինչ դատարկ , աննպա •ընթացքին , զանո՛նք թաղած էր բացարձակ լռու -
պակասն, ե ր էէ սել * բա լց ի ր ո զո ւթ ի ւն/ ը \ա յն է * որ տակ ւել անհասկնալի է ; Ու՚^եղ լինելու Համար թեան մէչ :
մենք որ ոչինչ չունէ ինք * այժմ ունինք Հայրենիք* դրական գործ– պէտք է տալ : Հնարաւո բութիւն Վճռական նիստէն առսվ , վարդապետր եւ
տ " – ֊ է ք ւ "բ իրագորհ-ուի այդ բսլորր»։ միւս Հայ երկու կողմերը փաստաբաններով, վկա–
Fonds A.R.A.M
-
թատրոն * կոնսերվատուար եւ Հազարաւոր վաը
Հայկական մշակոյթի մասիԱ ժարաններ : Այո՛ , մեր սպասելիքր միշտ բարձրն է քցՄԲ - ԿաՐ<յ մը ր֊երթ-եր խժալուր աղմուկ
ւքը կը յարուցանեն այս միջոցին, Աթ-էնքի մէջ կա.
աւելի , բայց պէտք է Հասկանանք որ Աստուած մե տարթւած դատավարութեան մը աոթիւ, ուր
ցկեանս բանտարկութեան դատապարտուած է ւնա–
ղի Համար ն՛որ վերածնութեան ձ ք ք ա 5 > մ ՚ է ս է սա եղ եւ հոգեւոր հովիւ մը, Հ • Յովհ • Վարդ. կամսա.
րսւկան : Պէյրութի Մասիս շաբաթաթերթը հհտեւ.
Խ Մ Ի — Մարտ 16ին Հալէայի Քառասնից ՄաէԼ ծած : Իբրեւ եկեղեցական * պատմաբան ու ժողր - եալ յայտնոլթիւնն|հր|ը կ՛՚ընէ այս առթիւ, « Հ ա յ մը
կանց տաճարին, մէջ7 մեծ շուքով տօնուած Է Գա կը դատապարտուի , Հայեր– •• կը ծափահարեն»
րե գին կաթ-ալիկոսի ծննդեան ՑՕամեայ , գրական, վուբգի որդի* ղղացա^ եմ ժողովուրդի ցաւերը խորագրով (12 Մարտ).—
գիտական գոնծտւնէութեան ՑՕամեայ ել քահանա
յուհեաւն յիսնամեայ յոբելեանը : Հանդէսին իրենց խորութեամբ։ իմ Հոդին վկայում է եւ Հա–
բացումէն վերջ , զոր կատաքրած է Զարեհ եպիսկո.
պոս, խօսած է Պ* Օահա1նւ Պէրպէրեան , պաբգելավ լա տում եմ ^ որ մեր ժողովուրդի Համար
յոբ|ելեաբին բազմակողմանի գործունէռւթ-իւնը :
Ապա հետեւեալ սաոյը խօսած է Գարե գին կաշ>ււ– եւ ոսկեդար է տրուել ; Պ ա վա ս ո ւթի ւննե ր կան մեր
դիկոս
հայրենիքի մէչ՝, րայո աււաւելութիւձններր չատ ա–
ւելի են։ Մեր գեղարուեստները , թանգարանր եւ
օփերաներր կրնան մրսիք 100 տարի առաշ՝ երեւան Աթէնքի րեդՀանուբ գաաախազր ակա՛նաւոր
եկահ՜ սչալքաճ՚եան իսումրերու Հետ : Եւ սա, եթէ Հայ եկեղեցականի մր դլուիւր պաՀան՚էեց ; Հայեր՝
րնգհանուր կերաոյի պէտք է ւասել, մեր ժ֊ողովուր– մէկդի դրաձ խիղճ , կրօնք ու պատիւ , այգ դէպքր
* • • իմ ասելիքին անցնելուց առաջ * կը կա– ղի Հանճարն է, ստեղձագործ֊ութի՛ւնն է : Մենք մատի փաթթոց ու բերնի ծ՜ամոց րբին , անոր Հետ
մ ենա յ ի մի փոքրիկ սլա ա մ ո ւթ ի ւն անե յ իմ կեան՛ ֊ մեՆ պակասութիւններ ոմն ինք • կռուարար ենք, ի. միասին կաթոլիկի միս ծ՜ամծ՜մե լո լ եւ իրենց մաղ–
քէց * ոբսէԷսգի աւելի մատչելի լինեմ ՚. բար չենք Հասկանում • բայց Հոգի ուեեսող ժողո ձր թափելու Համար կղերականի մր վրայ որ Հայ
Եօթը տարեկան էի* այրենա բանը սկսել էի վուրդ , բանաստեղՀիական աւիւնի տէր ժողովուրդ մ շն է եւ Հերոս մր, բառին Հարազատ իմաստով;
մի խանութպանի մօտ։ Ք,մեռ էլ՛) ա է ա Ք էբ ԳսայՒ ենք։ Փոքրիկ ե&ք թէեւ թուով, բայս մեծ֊ ենք; այն Հայ մր որ իր կեանքր ՚նուիրած՜ է Հայ դատին ու
գասի առաւօտեան . րայց , չգիտեմ * շտապելուց ժառանգութեամբ, զոր Աստուաձ– թողել է մեղ կամովին ենթարկուած– է ցկեանս րա ուսարկու -
մոռացել էի այբեՀեաբանս. հ Աեր ծնոզները աղքատ Համար։ կարո՞ղ էք մտած֊ել որ վ՚ոքբ ա յ " <եող" - թեան Հայու մր կեանքին խնայելու Համար :
մ աքգԷկ ԷԷ,ս * ՛ո տ ա րո պ ի կ էի* եւ ձմ եռ ժամ անակ : վուրդր 20.000 տուփ ձեռագիրնեբ ունի։ Մեծ՜երն Հայրենասիրութեան առաքինութիւնր կամսա–
Մինչեւ Հասայ խանութ , ոտներս սառեցին . սկսե իսկ չունին այսքան գոր& : Գա մեր ազգի Հանճարի րական վարդապետի նկարագրին տիրական տարրն
ցի .լաց էէԱե լ : Ի մ խ ան ո ւթ պան ուսուցիչը Հա սկա արգիւճքներից մէկն է : Ջեզանիս ո՞վ է եղել Հա է, անոր կեանքին ու գո րծ-ունէոլթեան աո անցքը :
ցաւ րանի էութիւնը : ֊^՚^էքք՝ ^^ԼաԲ ւ ^ւաչյն , եւ յաստանում : Մեր աւերակներր կենդանի են եւ Հո Այնքան բուռն՛, այնքան ակնբախ է այգ սէրր ,ոբ
ա յլն : Ապա մեր ըն կերն ե ր ի ց մէկի •ոտքից Հ անե ց * գի ունեն ։Ի)օսում են Հասկաոողների Հետ , եւ մենք վարդապետր մօաէն ճան չցողներ ր փորձուած՜ են
չո ւս տ ի կհ ե ը\ը * Հագցրեց ինծ՜ի ։ Այգ ֆերմ ութիւն ը տեսնում ենք որ մեր Հայրերը քարերի մէէ՝ կարո Հայրենասէրէ աւելի Հայրենապաշտ մր տեսն\հ^
չեմ կարողանայ մոռանալ % Վռազելով վերագարձայ ղացել են Հոգի գնել, արուեստ գնել։ անտ ր մէ^։ Ան կր սիրէբ Հայ ազդր յամառ, կատա
ղասի յ Այս բԱդունակութիւնր չէ մեռել. րնդՀակա - ղի , տնվեբապաՀ ու ան շաՀա խնդիր սիրով ու իր
ռակն՝ պիտի ղարգանայ : Մ՛եր ազդր վերած՜նու - "էր՝1Լ Կը բ/"էբ ՝»"՚յ ժողովուրդի արժէքներուն՛ խո
Ես աղքատ * Հասարակ ղիւղացու գաւակ եմ է թեան շրշեան է ապրում : Կը կամենայի , որ մեր ԵԼ րունկ ծանօթութենէն ու բարձր գնաՀատանքէն —
Բայց եթէ այսօր եմ՝ ինչ որ եմ * պարտական եմ կեղեցին եւս ՛նոյնպէս ՛նոր կեանք ստանայ, եոգե. <էՄ՚եր ազդը գաղափարակսձնի Համար ապրած՜ ու
ւայբ կեանք ապրի, գեղարվեստական գնահատու -
մ իա՝ յն իմ տղղիս , իմ եկեղեցուն * լհջմիածԱ՚ի , ել ղո՚Հուած՜ աղդ ֊Հրն է^> , Կ՝Ը"էբ ՚ " կը\ նրՀ"էր ) ՚ ՛1,1 ո1
պարտական եմ* ի Հարկէ , Գէ՚որգ կաթողիկոսի : թեա1ն հոգով ապրի * եւ աչքերը Հեռաւոր , լուսա նոր Համար ապրիլ ու ղոՀ ուի լ մեբ ճա կատաղի րն
Ան ո ր յիշատակի աո ա Փ երախտապա րա եմ՛, Երախ ւոր ապա/լային ուղղէ՛. ԱՀա ի՛ս չ եմ մտածում է՜> 5, Ու ան ապրեցաւ , նոլիրոլ՚եցալ ու ոոՀուեցաւ
տապարտ եմ կ ո վկա սիԲարեգործականԱիոլթեան , ն ա իս իր ա զ գի ն ապա անոր մէկ ան արժան գաւկին
որ առիթ տ՛ուաւ ուսումս շարունակելու՛ Այլ խօս– ես* իբրեւ Հովուապետն երից մէկըՏ իբրեւ եկեղե Համար է ինչպէս յայանուեցալ դատավարութեան
քով պարտական եմ իմ ազդին * իմ եկ\եղեցոճն՛ : ցական Հայրապետ • ընթացքին՛ անոր գէմ յաբուցուած երկու գլխաւոր
՛Ես չեմ կարողանայ ըսել * թէ որքա՛ն հանը է այղ //// 80ամեակ չեմ ուզում * ԳՕամեակ պէտք է ամրաստանութիւններէն ՚.
պա՝ր տ ա կան ո ւթ ի ւնը ; Ես ^ԼաԲ՝ոԳ էէ ս՜ա իւ իր սլաՀ՚ող տօնենք։ Ո՛չ ին/ձ Հ\ա՚մտբ * այլ երազներիս իրակս/– էք՛ անրակ շի ռ յա նց ան քն ե րը որոնց Համ ար կամ -
կամ դուարած լինել՛ Բայց այսօր Հովուապետ եմ՝
պարտակս/և՝ լինելով իմ ազդին եւ Հ օտին • նացմ ան , մեր վե ր ածն ո ւթ ե ան Համ ար ՚. սարական վարդապետ ցկեանս բանտարկութեան
իմ սիրելիք* ղիաէք որ մեր Աթոռը եւս սլան– պատիժը ընդունեցալ * Հ\ետեւեալն՚երն են * Առա–
\թ ա՛խ րն՚թա ց ճառախօսնե րը •առա ւելո ւթեամ ր ղոլիստ ու նժղեՀ է մեղ նման* իր բոլոբ կալուած ջիս՝ վարգս/պետը գերման Բաբձրագո յն Հրամ ա -
խօսեց ին իմ անցեալ գործս ւնէ<ո լթ եան մասին : ները թողել եւ Հասաա՚տուել է Լիրս/նանի եւ Աու– նատա րոլթեան տուած իր յուշադբով նո յն՛ Հ րա ֊
Հթնո բՀակալ եմ ա յն ղղացմ ունքնե ր ի Համ ար * որ բիական ժողովուրդի մէջ՛. Ա ենք կը կամենայինք* մանատարութեան կը տեղեկացնէ թէ Հայ մանու -
պաըզուեցան : Զ եմ ուղեր անղրաղաոնա լ իմ աշ որ այս Աթօււււր դաոնայ Հայոց Եկեղեցւոյ հաստալ կր , Հ այ ե ր ի տ ա ս ար դութ ի ւնը * ել Հ ետ\ե լա բար
խատանքի *Լրայ՚՛ Կ*ուղէի իմ ապաղայ կեան/քի սաւլ^եա)նւ եւ յարատեւութեան մեծ սիւԹերից մ|էկը: յ ո ւն ա Հ ա յ զա զո ւթ ը բռնի օտարացմ ան եւ ձուլման
Համար մի քանի խօսք ասել; իմ կաթողիկոսական Մեր աթոռի զի տա կցական՛ եւ ստեզծագո բծական վաանղին ենթաբկուա^. են , Աետաքսասի Օրով ե–
պա՝րտակա՚Նութեան. Համար * կեանքբ * մեր միա բան ո ւթ եան եւ աթոռի զարգա լած օրէնքի մը զօբ-ոլթեամբ որ Հայ աղղային վար
Երբ մտածում եմ իմ անցեալ կեանքի մասին * ցումը* այս բոլորը Աթոռի շուրջ է , բայց ^ընդհա^ ժարաններուն՝ մէջ խստիւ կ*աբգիլէր տոՀմային
տեսնում եմ որ մի զարմանալի կեա\եք եմ ՛ունեցել՛, նուբ Եկեղեցւոյ բաբգաւաճման/ նպաստող երեւո յթ դաստիարակութիւնը* ուստի կը խնդրէ որ յունա–
իմ երավների մեծագոյն մասը իրականացել է ։Նե– պէտ ի է գառնա լ - Ա եր միաբաննե ր ր՝ օրՀնեա՛ լ լի Հայ վտ րժաբաննե բո ւն մ էջ Հայեցի դաստի բա կա-
ղութի ւնն եր եւ Հո գե կան։ ա առապ անքն եր ի Հարկէ նին * ամէնքն/ ալ լծուած ե\ն՛ գործի ։Բայց մեր թիւր թիւԼ՚ը ազատ բէէայ ;
ունեցել եմ * բայց նւրանւք օղտ տկարութիւն՛ են ունե քիչ է : Փառասէր չեմ ես ՚. Բայց կյուղեմ 10 եպիս
ցել ինձ Հա՛մար : իմ երազներս սուտ չեն եղել; կոպոս յ 15 վարդապետ եւ 40 քաՀանայ ունենալ իմ Թ է Մ ետաքսաս ի օրէնքը անսաստողին մաՀ -
50 ^Լոաէկ ամ ււ ակ ան պէտք էբ վճարել իմ ուս շ ո ւ ր ջ : կհուզեմ ունենալ տպարան* իմ Հասկ ա ց ո - ո լան կամ ցկեանւ ս բանտարկութեան պատիժ կր
մունքի Համ՛ար* բա լց Հայրս չէր կ1ւյ Լ՛ո Գ 1Ս*աԲ^՚է՝ ղութեամբ , որպէսզի կարողանանք Հրատարակել սպառնայր կամ ոչ* այդ յո յն օրէնսգէտներուն
եւ պէտք էր բնղՀատել ուսումս % Բայց երազս կա մեր զ իս/\ա կան– ղործերը* գիտնալիքն է;
տարուեցաւ* կարողացա լ բարձրագոյն ուսում ըս– Հրապարակաւ կ՚ըսեմ : Եթէ Հնարաւորութիւն Այգ խնդրին մէջ ինչ ՛որ Հայ ժողովուրդը կը
տանալ* Համալսարան երթալ՛. Երազում էի իմ սի ունենամ Հ ըատարակելոլ ա յգ գո րծերը , մ եր Աթո Հետաքրքրէ այն է* որ Կ ա մ ււ ա ր ա կ ան վարդապետ *
րած ղործով զբտղուել * իմ Հա յ բ են իքի ձեռագիր– ռի փառք՛ը ապաՀ ովուա ձ֊ է : կարող եմ ձե զ յա յ ա՜ իր ամէնէն յանդուգն ու վտանգաւոր ձեռնարկնե
ն ե րը եւ ալերակնե բը ուս ո ւմնսւ ս ի ը ել , Հ ի ան ալ ա– նել , ո ր մեր նա իսորգներ ից Բ ա բ գէն կա թո զի կո ս րում/ մէջ ինքզինք կը մոռնայ օտարութեան մէջ
ն\ոն–ց գեղեցկութեամբ* եւ լայտնել իմ Հիացումը մեծ աշխատաւոր եզա^– է ։ Բայց չգիտէի* ար ունի Հիւծող Հայ ժողովուրդին կենսական շաՀ\ե րոլե՛
նաեւ ժողովուրդին ։ Երեսուն կտոր գոր^– եմ՛ Հրա– 1200 էջեր/՚ց աւելի երկու Հրատարակելի Հատոր , Համար:
տ արա կ ել ; Տասնեակ Հ ա զա ր ա ւո ր բու բ,լ ի ծա իւ սեւ երկու մ ա/ո են աղա ր անների ղրքերոլ ց՚ո ւցա կը ՛կո ս - Երկրորդ յանցանքը որ առաջինէն աւելի ծանր
եմ, եւ. ե րազներս կատարուել են այնպիսի ձեւով* տանղնուպո լսո յ ել Ան/լարայի ձեռադիրն՚ե րի , ուր֊ Կ-Լ^Ց գալոա պար աո ւթեան նժարին վրայ այս է*
որ չեմ ուղեր Հաւատալ։ Կ՛ա՛տարուել են՝ նաեւ այն– մեր Հոդին էբ ծածկուած , մեր կեա՛նքն էր ոՀն : մտերիմ բարեկամ մը վարդապետէն խնդրած է որ
աիսի բաներ* զորս չեմ ե բազե լ *. կաթ՛ողիկոս Բարբարոսութիլնը ո՝$^չաորեց ղանոնք , ինչպէս ԳՒսՔ ԷՐ եւ մէկ յոյն բարեկամը իտալականէ իչի/ա–
գառն ալ : ո չն չ ա ց ր ե ց մ եր մա բ գ կ այ ին թի ւը՛ : Ուն իսք այ գ նութեան յանձնէ* յետոյ ազատ արձակելու պայ
Ա բանով ուզում եմ ասեք * թէ մի բա քստաւոր ցուցակները* գիտցենք թէ ինչերո՛ւ ա է ր էինք։ կա մանաւ* որպէսզի կարենան կեսթափոյի Հետապն
մարզ, եմ ։ Առանց ձախսրգութ եան կեանք չեմ ո լ– րող են՛ք* եթէ տւզտղրուին՝ այգ ցուց,ա՝կնեբր * չա դումներէն եւ իրենց վեբապաՀտլաձ– ստոյգ մաՀա–
նտեցել * բա յց րԼդՀանբապէս բաիսաաւոբ եմ եղել % փով մը գար մ անել մեր կո բ ո ւս ան ե ր ը : պատիժէն ^"ղոպրիէ՛* Խնդրանքը կը կատարուի՛.
Մ ի երազ եւս ունեմ : Ի^սչ ձեւով պիտի կա Արմաշոլ վանքը մի քանի Հարիւր ձեռագիրնեբ դատարանին կողմէ այս յանցանքին ւո՚րր–
ունէր : Անոնք ալ փճացած են՛* բայց կը մն՛ան ցու
րենամ իրաղործել այն ցտնկութիւննեբը եւ յղա ցակները : ոլաՆ կարեւորութեան մասին ոեւէ դիտոգութիձն
ցումները* որոնք կապուած են մեր Ա*թ.ոռի բարձ չուն ինք, մեր միակ նպատակն՛ է շեշտել թէ կա՚մ–
րացման* իսո բացման եւ վե րա կենղան աց մ՛ան Հետ ՚. ս արա կան վարդապետ դարձեալ ինքզինք վտ ան
Կը կամենայի , եւ կ՝ուզէի որ աղօթակից քիսէիք Ան Հ ա մե ս տ ո ւթի ւն մի՛ Համ տրէք * 60 տաբի է ՛է"՛ Է յ ո 1 ն "պայ մր եւ Հայ մտաւորական՛ մր մա–
ինձ Հետ % ււ րպէ սղի կա բո ղան ա մ ք^ՐաԴ ո ՚ բ ծ ՜ ե լ է^՝ք ո ր 1լ աշխատիմ մշակոյթի ել արուեստի Համար։ ՀԷն փրկելու Համար։
որ կամենում եւ ծրաղրում եմ : Կհուզեմ իմ աչքե իմ աշխատանքներից լ ո յ ս չտեսածն՛երը կարեւոր - Սակայն չկայ դէպք մր որ կամ սարական վար
րով տեսնել ամէն իրագործում ։ ներն ու թանկագին/նե րն են* գո ր չեմ կարողացեք դապետին ազգասիրական տլ Հերոսական դիմա -
Հրատարակել։ Երեք մե^ Հատոր* իւրաքաչիւրր գծին վրայ այնքան լոյս կր սփռէ որքան անոր
Ա՛եր անցեալ տարինեբը թշուառութեան/ տա ւօօօ էշ տպագրեալ , ասպետական կեցուածքր դատավարութեան վճռա
րիներ էին։ Այ^՛ աբՀաւիբքը* որ բաժին ինկաւ է ԺԸ • գարու յիշատակա– կան րոպէին ;
մեր ժո ղովուբզ ին՝ մեբ կբօնաւո ր եղբա յ րնե բին ել րաևներ՝ դպրեվանքերփ , ա րո ւե ս տ ի , դրականոլ ֊ Դատավարութեան վերՀին ու վճռական Ղիս -
քոյրերին* աննախընթաց է վերջին 100 ամ ե ակի թեան եւ ա րուեստագէ անե րի մասին : Ս՝եր սրԱԱԴ– տին , ամբաստանեալի աթոռին վրա յ դրուակ էին
մ էջ ւկոտո ր ո լեց անք սրի Հարուածներ ի տակ * մ տ– միչները քիչ րա1ն են աոսհլ • մեր պատւքութֆւսն|ըւ երկու Հայեր; կամ սարա կան վարդապետ \հ լ ուրի;
րակի տակ։ Բայց կը յա յանուի* թէ ճիշգ է՝ որ շատ. աւելի գեղեցիկ է ՝ քաւն ինչ որ տուած են մեր Հայ մտաւորական մ՛ր; Վարդապետր ստոյդ աղ -
երբեմն նեղութիւնը * տառապանքը եւ Հալածանքը պատմիչները : բիւրէ տեղեկացած֊ էր թէ ա յ դ մտաւորա կան ը նա–
նոր կեանք են յառաջ բերում: Պատմութիւնից կա Տգէտ Հայերից դուրս , Եւրոպացին է լ պէտք է խապատրաստական Հարցաքննութեան մր րնթաց–
րող եմ յիչել ձեզի իս բա լէ լէ ժողովուըգր * որ գիտնայ , թէ մեծ՜ ժողովուրդ եղած՝ ենք մենք ։Մեր քին ինքզինքը թեթելցնե
ստրուկի կեանք էր վարում % Այղ ստրկութեան գի– մանրանկարչական գիտութիմքբր պէտք է ուսում– - Լ"ւ֊ Համար գէ^՚Ք ծ՜անր
տակցոլթիւնից էր որ Աովսէս՝ մեծ մարգարէն ե– նասիրենք : Մեր պատմ՚ութիւնր կր դառնայ այն ա՜ կերպով ամբաստանած էր։ Կամսարական վարդա
կալ եւ իր ժողովուրդը տարաւ դէսլի Աւետեաց աեն էի ա ս ա է ո ր , չքեգ , լուսաւոր եւ գեղարուեստա– պետ այս գաղտնիքը միայն երկու մտերիմներու
ռր1լ1՚ՐՐ ՚՛ Այգ գժ բախտոլթ իւննե ր ը Հոգեւոր վերա կաւն< : ԱՀա թէ ի՛նչ երազ ունիմ ես; Եւ ա յ դ երա վստահած էր խիստ գաղտն ապաՀ ո ւթե ան պայմա
ծնութեան ատակ են դարձնում* ե՛ւ անՀատները* զի իրականացում ր ձեզնի՛ց է կախոլած^։ Պէաք է նովդ որպէսզի էր բարեկամները փոխ-վրէժի չդի
ե1 լ ազգերը : օգնէք ինձ : Պէ՛տք է օգնէք ինձ : Մէկ " " ՛ ֊ էսԿ Գբ– մեն։ իսկ ինքր իր դիմացինին ծանրակշիռ յան -
քծ՚ւ ում է * թէ մեր տառապանքները վերջ են սլանս չէ մտել ցարդ իմ կողմէ Տ ա լա քո լա \ գու ցանքը մատերոմն վրայ գիտնալովՀանդերձ՝ նախա֊
գտնում ; ք\ւսինք ժէկ կտոր Հայրենիք * որ մ ե՛ րն մարներից; Ցանեցէ՛ք որ Հ\Նձէք : Առանց տքնելու, պատրաստական մեկուսի Հարցաքննութիւներու
է այժմ : կարող են քննադատելի երեւոյթներ եւ առանց աշխատանքի՝ ամէն ինչ դատարկ , աննպա •ընթացքին , զանո՛նք թաղած էր բացարձակ լռու -
պակասն, ե ր էէ սել * բա լց ի ր ո զո ւթ ի ւն/ ը \ա յն է * որ տակ ւել անհասկնալի է ; Ու՚^եղ լինելու Համար թեան մէչ :
մենք որ ոչինչ չունէ ինք * այժմ ունինք Հայրենիք* դրական գործ– պէտք է տալ : Հնարաւո բութիւն Վճռական նիստէն առսվ , վարդապետր եւ
տ " – ֊ է ք ւ "բ իրագորհ-ուի այդ բսլորր»։ միւս Հայ երկու կողմերը փաստաբաններով, վկա–
Fonds A.R.A.M
