Page 51 - ARM_19-1947_02

նենայ : Բաւական թիլով ուսուցիչներ չգտնուած՝ կառավարոթիւնր։ )945ին Փրակայի եւ Տոպրուչի ԶԱ8ՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ

գպրոցներոճն մէշ պիտի դասախօսեն ցերեկեայ *^էէ ևԸ. գանուէին 25.000 Հ այ զինուՀոբնեբ , (Գիր

ուս՛ուցիչները, մասնաւոր վճարումներով։ իւրա­ եւ Կեանք) ։ ^. ԸՆԿԵՐԱՀԱՄ ԱԿ ՐԱԿԱՆ ԵՐԵԿՈՅԹ ՄԸ

քանչիւր կառավարական պաշտօնեայ՝ ր՚^իչկ, քի­ ԿԵՍԱՐԻՈՅ մէշ գտնուած Հայ ժողովո ւրգին

միագէտ, երկրաչափ ել Հողագործական պաշտօն­ մեծ մ ասր 45 գիւղերէ ե կա Հ– ու Հաստատուած՝ ՄԱՐՍԷ8Լ, (յապաղած) Հ. 8– Գ– Մար -

եայ , նիւթական օժանդակութիւն պիտի ստանայ գաղթականներ են։ Բոլորն ալ բարեկեցիկ են, սէյլ1՛ «.՚Բրիստափոր՛» ենթակոմիտէն օղտուելով

արտասահմանի մէշ կատարելագործելու Համար շնորՀիլ իրենց աշխատասիրութեան : ՚Բաղաքին թէ ընկեր Ծ . Նարգունիի այցելութենէն , երեկոյթ մր

իր ուսումը։ \940էն ի վեր 600 պաշտժն ե ան՚ե ր ու­ շրջականերուն մէշ, կարելի չէ Հանդիպի լ անգործ սարքած էր ապրիլ &ին՛ , ըկկե բվա բականնե ր ոլ ս ր–

սանելու դա ցած են Անգլիա , Եգիպտոս եւ Պէյ - կամ մուրացիկ Հայերու։ Աշխատելու անկարող - րտՀին մէշ՝. Ներկայ էր ընտիր բաղմ ութիւն մր :

բ՛ութ։ Անոնցմէ 300 Հոգի իրենց մասնագիտութիւն ներն ու չքաւորները կր պատսպարուին անկելսմն՚՚ո— Այս առթիւ լսեցինք նաեւ Մարսէյլի ընկերվարա -

նր լրացուցած֊ եւ երկիր վերադարձած են : ցին մէշ, ուր անոնց օրր երեք անգամ ճաշ կբ կան \2րդ մասն աճ իւղին գլխաւոր քարտուղարը եւ

Պիտի րացոլին առն՚ուաղն քսան նախապատ - սարուի, մասնաւոր յանձնախումբի մբ Հսկողու - մեր բարեկամ ր , ընկեր 8օ§6 , որ միշտ սի -

րաստական դոլէճներ ,Պաղտատի , Պաս բայի, Մ ու– թեան տակ։ Հոգեւոր Հովիւն է Հայկազուն՛ Ա՛ քՀ • րա յօժար կր մասնակց՜ի Գաշնակցոլթեան ձեռ -

սուլի եւ ուրիշ քաղաքներս լ մէշ, ա յուղիս ով պ՛ի­ Կարապետեան : ժամե րդութ իւննե րը կր կատար - ն՚եբկնեբուն :

տի դարմանուի ուսուցիչներու ն՛ուազութեան ծա - ուին կանոնաւոր կերպով, մասնակցութեամբ ՚/ր– Օրուան նախազաՀը , ընկեր Մ • Թաշճեան ե–

ն՚ըր խնդիր ր ։ Այժմու 4669 ուուցիչները, որոնց սլիրնեբոլ : Մեծ Պ ՛ո Հոց առթիւ ժոգովո ւրգին 80 րեկոյթր բացալ յանուն ՝Բրիստափորի վարչու -

\3ե\,ր կիներ են, բաւական չեն երկու շրֆս/ն՚ի առ Հարիլրը ծոմապաՀութեամբ ներկայ գտնուած թեան։ Տոտնկայս ունկնդրուեցաւ «Մշակ բան -

դպբոցներուն անգամ : Երկրին՛ մէշ կր դասախօսեն է եկեղեցական արարողութեանց : Զատկի տօնին ոլորքը։ Յետոյ նախագաՀը բեմ Հրաւիրեց քաղա­

658 օտար ուսուցիչներ, Անգլիացի , Եգիպտացի, առթիլ \1 Հէւա 111 ււը ււ ւ ի զանագա ն կողմ եր էն , նոյն իսկ քացի 8օջ6Տք որ շերմ խօ Աք՛երով դնադատեց ֆրան —

եւ Լիբանանցի : Նկատի ՛ունեն՛ալով երկիրին ներկան Հեռաւոր Աալաթիայէն ու Ա վազէն ուխտաւ՛որներ սաՀայ գաղութը, անոր մատուցաց ծառայութիւն–

եւ ապագայ աՀ բաժ՝ ե չտ ո ւթ ի ւն բ երկրաչափոլ - ղացա^֊ են։ Կ՛ուզեն դպրոց մր բանալ, որպէսզի ները Հերա&սայի ՛ել շեշտեց, Ընկերվարական եւ

թեան , Հ ո դա գո բծ ո ւթե ան եւ ճարտարարուեստի , նոր սեբունդբ չմ՛ոռնա յ իբ մայրենի լեզուն : աղատ Ֆրանս ան երբեք պիտի չմոռնա ք 14 39^

ե բիտ ա սարդս ւթեան պիտի թելադրուի ուժ– տայ ՍՈՒ ՏԱՆԻ մէշ աղդ* վարչութեան նոր ընտ­ Գ"յԳ պատերազմներուն , Հայ ժողովուրդին կրած

ա ւդ ճիւղե բուն՛ ; րութիւնը կատարուած է վերթերս : Ներկայ եղած զոՀողութիլնները։ Պիտի չմոռնա յ , նաեւ Գաշնա–

եւ ՛մասնակցած են թարթումի, Օմտուրմանի եւ կիցներու ցամաքւսՀ անումի շրշանին Հայ քաշարի

ԳԱԴ.ՈՒԹԷ ԳԱՂՈՒԹ րոլոր քազաքներու Հա յերր։ Վարչութեան ատե - երիտասարդներուն Հերոսական կռիւներր։ Մենք

նադպրին զեկուցումէն կր պարզոլի թէ. միութիւ– պիտի աշխատինք արդար իրաւակարգ մը Հ աս տա.

ՆՇԱՆԱՒՈՐ ԱՐՈՒԵՍՏԱԳԻՏՈՒՀԻ ՄԸ նր ունի սլա Հեստ ի դրամ եւ կալուած 4000 եգիպտ * տել ֆրանսաՀայ գաղութի՛ն Համար, որպէսզի

ոսկի, որ անձեռնմխելի կր մնայ իբրեւ «Ազգային զրկանքներ չկրէ : ճառը վերշացալ շերմ ծ՜ափերու

Կ ա լո ւած ո ց Հ իմնարկո ւթեան ֆ ո ն ա » Հ աւա քուած մէշ–.

Օր • Եգիսաբէթ Ծիբին եան , 70 տա րեկան մե - \944ին։ Աուտանի ել Ասմարայի Հայութեան թիւն Օրուան, սեղանապետը, րնկեր՝Բիւփճեան Հետ­

ռած է ք\ւսաըբի մէթ ԼԱ * ՆաՀանգներ) : Ղ՚ասա - է չոլբթ 550 Հոգի ։ Ասոնց ՅՕՕհ» արձանագրուած են՛ զՀետէ ձայն տուաւ զանազան ընկերներու ել Հա -

խօս եւ. արուեստներու ճիւղի ո ւս ո ւց էո լՀ ի էր գա - ներգագթի Համար յ մ ակի րեերոլ , որոնք իրենց ա ր տ՛ա ս ան ո ւ թե ա մ ր ,

րոցնեբուն մէթ : 93 անգամ ճա՚մբո բդած է աշիսար– ԻՐԱՆ ֊ ՀՆԳԿԱՍՏԱՆԻ թեմին առաշնորգ Վա– երգերով, անակնկալներով փայլեցուցին գեղար -

Հի զանազան կո զմե րր : Նկարած է տ ե ս ա ր անն եր Հան եսլիսկ * կոսաանեան , լւնկե ր ակց ո ւթ ե ամ ր ուեստակ ան բաժ՜ թե՚ը : Տեղի խնայո զութ եան Հա -

Նորփե կիայէն , Տանրմաըքայէն , &ուէտէն , Եգիպ­ ԹեՀրանի Հ ամ ալ ս տ րան ի ուսուց չուպետ պրոֆ • մար զանց կ՚առնեմ անունները

աոսէն , Ս պան իա յէն , ի ա՛ա լի ա յէն , Դեր մ ան իա յէն՝ Հախնազարեանի ել Նոր Զուզայի Հովիւին, այցե­

՛եւ. ուրիշ երկիրներէ : Ո՚-նի Ե ւ֊բոպայէն՝ իւգաներ - լած է քերանի կրթական նախարարին։ Պատուիրա­ կազմակերպիչ մարմինր խմիչքներով Հիւրա–

կերու եւ արուեսւոական գոբծեբու թան՛կ՛արժէք կութիւն ր նախարարին ուշադրութեան յան ձնած սիրեց ներկաները %

Հ աւաքածոյ մր : ք1 ր գործեբէն էորսը գնո ւած \են է՝ Ն՛՛ր Ջուգա յի վար(/ արանին Հա յերէն դասերոլ Այո առթիլ խօսք տրուեցաւ նաեւ <ձ$առաթյչի

Վենետիկի Ս . \ազար վանքին կողմ է : եւ կրօնքին Հանդէպ կատարուած նոր սեղմ ում - տ պա ր անա տ է ր Պ * Տակոբ Տէ Բ~3ա կորեան ի , *

Օր * & իրինեան ի ր գեզա ր ո ւե ս տ ա կան ուսում ր ներր ել վարժ՜արան՛՛ին դաՀ լիճին ոչ—օրինական Աշոտ Ա՝ ա լա ք ե ան ի , որոնք, կարճ բայց իմ՛աստա­

ստացած էր Ո *~ոտըր ի Ար ո ւե ս տ ան ո զ ին մ էթ եւ գրաւոլմր ։ Նախարարք խոստացած է Հարկ եղած լից կերպո՛վ արտայայտուեցան զանազան Հարցե -

զա յն կա տ ա ր ե լա գո ր ծ՜ա հ՝ ա րտասաՀ մ անիմ էթ , վար— քննութիւնը կատարել ; բու շո՚֊բթ* ^"կ օրուան՝ Հիւ֊րը -Ե * Նաըդունի իրեն

պետ ուսուցիչներու մօտ ՛Փայտի վրա յ փորագրու­ յատուկ Համարձակութեամբան գամ մըեւսպարղեց

թեան արուեստն ալ սորված Էր Պավար իա կան՝ ԱՏՐՊԱՏԱԿԱՆԻ առաշնորգ Ներսէս արք. Մ ե– Հյառաթդիմ ականթներու մ ութ խազերը , որոն՛՛ց

Ալպեաննեբուն մէթ : Դիտէր նաեւ կազմ արարու - լիքթանդեան ա ււլ աքի ն ա ծ ըլլալով , Աարտ 9 ին մեծ Հանդէպ լռութիւն կը պաՀԷ , կը Համ բերէ , ասպե­

թիւն, որմէ քանի մը ձ՚մոյշներ ցուցադրած էր Հանգիսութեամր Հիւանդանոցէն առաթնորդուած է տական վեՀանձնութեամբ , յանուն Հ՛այ ժողովուր­

Ֆիչատէլֆիա յ ի մ էթ , կազմ ուած ա յծի Կ՛" ձ1՚ո Վ " լ ի ր րն ակար անր ։ դի գերագո յն շաՀե բ ուն : Ղ*աշձԽա կց ո ւթ ի ւնն է որ

ոսկեղօծ վա րգագո յն՝ տերեւներով զա ր գա ր ո լա ծ : ԱԹԷՆ-ԲԻ մէշ մեռած է Յակոր Աաբաֆեան , քաղաքական դատ կբ վա րէ : Ղ՝ա շնակցութեան

Ամ երիկեան թերթ երր մ եծ գովեստով կր իւօս ին 73 տարեկան : Իզմիրի աղէտէն վերշ Ա՚թէնք Հաս­ միտքն ու գբի$* են ոբ սերունդ կը դաստիարա -

իր մ ասին : տատուելովդ, շնորՀիլ իր ձիրքերուն ել տրուես - կեն։ Առանց Դաշնակցութեան Հայ միտքն ու մշւս–

տադէտի խմորին, Հիմնած էր զի|նկօկրաֆի ՚Է"Ր~ կոյթը պիտի մն՛ային խոպան ։

ՓՐԱԿԱՆ գրաւ՝ոզ աոաթին զին ՚ուորներր եղած ծա բան մր արդիական կազմածներով։ Հոն կր Վեբթին խօսողն էր լէնկեբ Ա* փէօսէեան որ,

են քԱորՀրգտյին քանակի մաս կազմ ո գ ՀայղինուՈր– պատրաստուէին՛ Հելլէն պարբերաթերթերու լա - շատ լաւ տպաւորութիւն դո բծեց : Ե բեկոյթ բ վե բ–

ներ ւ Ա^յոնք զօր • Տակոբեա՚Նի ղեկավարութեամբ ւագոյն քփշէքւերր : Պատրաստած էր նաեւ « Նոր թացաւ խանդավառ մթնոլորտի մը մէթ։

1945 Մա յ ի՛" 8/՛ գ/՚Հերր քազաքր մտած եւ զինա֊ Օր»ի եւ «Ազատ Օբ»ի քլիչէներբ : Ջերմ Հ աւա - V Արծբունե

թափ րրած են զերման զօըքը * որ կր փորձէր Հ ր– տացեալ մ րն էր մամուլի դերինւ ել անկեղծ քաշ ու­

կիզել ու– քանդել Փ րական : Աո աթին Հ րասա յլին լեր ող մը։ Պարկեշտ ել •ուղղամիտ ազգային ս ր ր–

մ էթ կ գտնուէ ր նաեւ Աաս1ունցի Արտաւա՚ղդ Ա ի– բոլթիններու, ցաւով կր դատապարտէր պառակ­ ԿԸ ԿՆԳՐՈՒԻ ԹՂ.ԹԱԿՑՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ ԿԱՐՃ

մոն՚եանը, որուն պատուանշաններ տուած է Ջեիս տիչները : ԳՐԵԼ, ԺԱՄԱՆԱԿԻՆ ԳՐԵԼ, ՄԱ֊ԲՈՒՐ ԳՐԵԼ .

ԿԵԱՆՔԻՆ ՀԵՏ թելերը պիտի աճին, կամաց կամաց, խեղդելով, է դիմանալ մարմինէն աւելի Հոգին : իրաւ, իրաւ

ուտելով, ս/ևնաՀանշ ու տրտում , մէկիկ մէկիկ կ՚ըսեմ ձեզի, այգ տզոցը, մեր տառապանքը այս­

(ԳԻՐԲԻ ՄԸ ԱՌԻԹՈՎ) բոլոր իրենց ընկերները , բոլոր սեւերը որպէսզի , օր յետադարձ ակնարկով մբ անկրելի, իր ժամին

օրէն մէկը կազմուի մեր սրբազան՛ Հպարտութեան կը ծ՜անրանա ր միտքին՛ :

այգ տապանակին վրայ մեր գանկին վրայ՝ սպի - Երեք օր , երեք գիշեր ես այգ փարթամ Պ ո լ ի ­

տակ պսակը , փուշով կամ առանց վ՛ուշի , մինչ՝ սին մէշ անդադար Հալած՜ուած՝ , չեմ զղացեր անօ­

Ո՜՛վ աՀաւոր ողբերդո լ թ ի ւնբ մեբ ժոգովուբ– "՚յԳ պսակին ներքեւ, այգ սրբարանէն ներս կա­ թութիւն, չեմ մտածեր անոր իմաստին , ու ապա­

դին՝, ոչ միայն՛ այն ատեն, երբ ճակատագրին խարդական պարիկը կը պաՀԷ այնքան՛ .յաճ ա խ իր հով խորշ ՛ւ՛ւլ է՚Բւալէ Վ^բ1 է ինձ՜ի բ ՚ ՚ ՚ ց ո ՚ ա ծ սեղա­

Կ երկարէ իր զոՀաբեբումը, այլ մանաւանդ այն նին վրայ իմ բերանը գոցոլեը Էր . . . Հացին։

ատեն երբ ՛իր իմա ցա կանո ւթիւն՛ը այդքան սուղ բովանդակ թտրմոլթիւնբ ու կ՚առնէ նոյն թրթր֊ Տարօրէն նուրբ, քագցբաՀիւս շիւղերու եւ

դնելէ վերշ, զայն ս ի ր ա յօժ ա րտ րամ աղբէ դարձեալ "՛՛՛մով ու կարօտով, գրեթէ խենդութեամբ՝ տարօրէն թարմ ՛մնացած զգա յարանքնեբո լ դրոլ —

խաղաղութեան՝ սպասի մը։ Լ. Ա. իր գրքին մէ$ կեանքին բոլոր ակոլնքներէն նո յն ու նման սար - թիլն մը երբ կը յաշողի մեզի ետ բերել մեր ման­

՚"~ըիչ բան՛ չըներ , եթէ ոչ ան զոր իր պա պե բ ը ր— սուոՏներր ։ԱՀա թէ ինչոլդբողնեբու յիշատակները կութեան ել պատան՛ութեան Հրաշալիքը տեւո­

րին դարեր ,ու դարե՛ր : այնքան խռովիչ են եթէ երբեք զանոնք տողողները ղութիւնը, այսինքն Հեռաւորութիւնը մեր ար -

Մեր սրբազան մատենադբութեան մէշ մեր ւս— չեն զառամ ե ցուցած իրենց տաղանդին պարիկը , ցունքներն իսկ թ ի ՚ ֊ ր ե զ ի կբ վերածէ :

զ օիժքն երր միայն երկինք չեն Հոլովեր։ կ՛առա - իրենք օտար Հանդէսներու մէշ , անխելք ու ան­

խնայ սպառելով անոր սրբազան պաՀեստը։ Յիշեցէք ոստրէին աւաղը աւելի քան անա­

շաբկեմ ընթերցողներուն բանալ սա մէկ Հատիկ Տարիքը՝ բաւ, որքան ատեն որ այգ սլարիկբ ղարտ պաՀ պանելով անոր ոչ մ՛իայն՛ գծագրո ւթիւ­

տողր , անանուն՛ վանականէ մը ինկած թուղթին . կը մնայ իր շէնքին տէր ու տիրականը : Լ. Ս • նր այլեւ Ըօ1օոտ5> • մենք կը ՜մոռնանք թէ գրագէտի

«Տսկեսցի սէր եւ արդարութիւն ի յ երկրի»՝ քառսունին յաշՈդած՝ է քսանէն վար զղայնութեան մը գործը ունինք մեր աչքերուն՝ տակ : Յիշել մաս­

Ու չմնալ տրտում եթէ կրնան, մտաբերելով Ը փաստ արժելս բե լ ՛իր Հա աո րին մէշ : Ու ասիկա նաւորաբար մեծ՜ խոսաովանութիւններր Հռչակա -

դարձեալ ուրիշ ժողովուրդի մը նոյնքան՝ խորունկ ոչ Հպարտութիւն ոչ ալ նան ր ամա ո ւթ իւն կը նշա­ լոր գրողներու, Լյուշե բու գրականութիւն) ,ու

մէկ բխումը, այս անգամ «Ծննդոց Գրքէն» , ուր նակէ իր առիթով գործածուած : 1915 22 տարա­ մտածվել ձեր Համակրանքին՛ : ՝Բիչ մը խելք եւ գուք

երկրի եւ ՛երկնքի Աստուածը բանադբուա\ է ամ– զին տակ տեղալո բո լած ժամանակի մթերքբ տա– պիտի ընէք թափանցումը։

բողշ ա շիւ ա բ Հ ր խոստա՛նալով այդ ժողովուրդին բ/՚ով չափելու տեղ, չափեցէք գաբով։ Այն ատեն, Ամէնէն մեծ՝ գրագէտն՛ ալ եղած է պատանի

ղաւկըներուն : պիտի Համոզուիք ոբ մեր օրերը երբեմն աւելի են մեր ամէնուն պէս, այսինքն անցուի– այն աշխար–

Լ. Ա . կը կարծէ ՚ ա յ դ խաղաղութիւնը գտած՝ քան դարեբր։ Ես ունիմ այդ ժամերէն, օրերէն։ Հէն որ մեբ ետ՛ին՛ կը պառկի , կազմելու Համար

ըլլալ անասելի տռամայի մը Հիւսիսայգին մէշ , Իշնող աբելէ մր վերշ, ՛ինձ՜ի պատաՀաՀ– է կոր– մեր Հոգիին Հիւսքը։ Լ. Ա . այգ Հոգին ճարած է

՚^ՐԲ 1՚Ր ԳէՐՔւ՛ ՂՐ Փահ\է Հայելիին դէմ ճանչցուած֊ սընցնել օրուան, տարիներուն զգայարանքը : Ու գիտէք թէ ուր եւ ինչպէս :

եօթը ութը ճերմակ մազե րէն՛ Հեղեղուած՝ սարսա­ մի՝ զարմանաք, եթէ երբեք ինծ՜ի պէս, այդ օրր Ես Հտյ գրող, իմ կարգին անցեր եմ, մեծ՝ մ ա–

փին, տրտմութեան, եղեռնին անխուսափելի իրա­ դուք բերանն ըլլաք գիշերին, ոստիկանական աՀա­ սէն այգ պատանիին ապրումնւերուն : ԱՀա դժուար

ւութիւն բ այդպէս ընդարձակելով : Չեմ տար Հա­ ւոր Հալածանքէ մը վերշ, տունէ տուն, փողոցէ բացատրելի ՛իմ յուզումին արտացոլումը։ Նոր աշ­

լար ի : փողոց, ամայքէ ամայք , մինչեւ որ կիրի փո - խարՀ ի պա տ ան ին ե®ր ը իթնչ կրնան գրած Ըէէաէ Լ՛

Ու այդքան մեծ՝ վէչտերէ ետք, որոնց Հետ ա– սի մր մէշ դուք յաշողի ք խրել ձեր կմախքր ու Ա .ի էշերուն ետին : իմ Հ աշւոյս արդար ,

նիկա դիրքին մարմինն ի վեր ո լ վար կրցեր էր տեսնել թէ ձեր գլխոլն վերեւ––. լուսին մր կար։ ՛մարդկային է որ տրտմիմ իմ ժողովուրդին կէսին

մնալ պարզ ու մարդկային , այդ եօթր ութը թելին Լ– Ա. այգ օրերէն Հարիւբներ ունի, ու իրարմէ վիճակուած ու նոյնքան դժուար բացատրելի քա­

սեւը երբեք Հակասութիւն : Անիկա , աւա՜ղ , դիտէ արիւնըռուշտ, իրարմէ ղաբՀ ոլրելի զղա յո ւթիւն– լա բանին Համար :

մեզի չափ , մ եր բոլորին չափ , թէ այղ եօթբ ութը ներոլ գուպարի մը մէշէն, որոնց պա րտ ա լո բո լած (6) 8. ՕՇԱԿԱՆ

Fonds A.R.A.M