Page 47 - ARM_19-1947_02
P. 47
6 Ա»Ա*
թշնամիէս կուռ շարքերէն Հարիւրաւոր զոՀեր Ի՞ՆՉ ՆՈՐՈՒԹԻՒՆ պատկեր մը Փարիզի կեանքին , մտքին, դեղեցկու~
իսլեց» : Այս կռուին մէշ անհաւասար՝ Հայրդ մե թեան, վայելչութեան ձդտումնե բուն ։ Փարիզ կր
ռաւ դժբախտաբար հ մնայ ինչ որ է, այսինքն մայրաքաղաքք աշիարՀի։
Հ ա յ լ ՚ ս մեռաւ ազգին Համար, անոր պատ ՖոսԱսակաԱ շաբժաԱկադ Այս ժապաւէնները կը ներկայացուին 8 Լ^Ղուով 1
ուին , անոր վաղուան՛ փառքէն Համար . . . : զան՛ագան ե րկիրներու մէշ եւ նորէն միիցներ են
- Անաւչ ադաս, երբ. որ մեծնաս՝* Հօրդ գա– Հակառակ իր անի բո շ ապագային , ֆըանսա - քարոզչութեա՛ն , տարածելու Համար ֆրանսական
ցահ ճ՜ամբան, Հայրենիքի
երբեք՝պիտ չմոռնաս : կան շարժանկարը կր թանայ փրկել իք պատիւք ա֊ միտքը–. ԱՐՓԻԿ ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
Համար մեռնիլն՝ բարձր է ու վէս, այս մաՀէն մ՛էն ձեւով ։ ՚\՝ժ ո ւա ր է անշուշտ ; Ամէն անգամ կր
դուրս ցանկալի
մաՀ չեմ գիտեր ես...։ տեսնենք սինէմաներու մէթ տեսակ մը կոչ ուղ - ԳԵՐՄԱՆ ՊԱՏՄԱԲԱՆԻ ՄԸ ԳՈՐԾԸ
Այն օրր ես՝ մեր պարտէզի ն՛որ մայրացած դո ւած կառա փա ր ո ւթ ե ան* , ո րպէ սղի փրկէ ֆրան - Տ՚սքթ * Կար լ քհոթ, պատմութեան ուսուցիչ եւ
ծիրանի տակ՝ երդում բրի Հացիս վրրայ ս ր բա - սա կան շար ժ ան էլա ր ը որուն ապագան անորոշ է ո։ ոմանց իսորՀբդական , մեռա^ է \940ին Մփւ֊ոիիսի
մ էի
զնաթադ, Հպիտի կռուիմ Հայրենիքիս դատին Հա մ ասնաւո բա բար նիւթական պատճառներով * թէե ւ
մար, մեր քաշՀազանց ու վեՀապանծ ազգին Հա - որակը միշտ գերազանց եղած Էհ Հանգ ո ւցե՚ալը ծանօթ էր գերման՚աՀայ շրջա
մար՛» է ֆրանսացիները երբեք չեն ունեցած այն՝ ա - նակն/; րու . \934ին Հրատարակուած Հայութիւն հւ
•— Ա՝ եծցի՛ր , զաւակս , առիւծ՝ դարձի՛ ր վրէժ– - ռեւարական միթոցնեբբ որոնց շն՛որՀ իւ պիտի կըը" Ալփականութ֊իւն ժոգովածուին՝ իր մասնակդ ու -
խնդիր , արիւնի դէմ արիւն ուզելն՝ բընաւ մեգք նա յին՝ մ իշտ բարձր սլաՀ ել իրենց Հ ամրաւը մ աս– թեա՛ն բաժինը բերած էր* <ձՀայ Ժողովուրդի ցե
չէ , այս ալ գիտցիր : նաւորարար օտար երկիրներու մէթ։ Աինէման ա՛ ղաբանութեան եւ յատկանիշներու մ աս ին՛» աշխա
Մայրիկ , \րսէ ո՞վ է տնկոզն այս ծիրանինւ։ մէնէն լաւ միթոցն է քարողչութ\եան\ Համար։ Ա՝ի -• տանքով մը։ Ատկէ ռատ Հայոց պատմութեան վե
ՀայՐԸԳ տնկեց , ճղիկ մ րն էր , եւ գուրգու թանկեա լ ըսեմ որ եթէ կարենա յինք իրագործեք րաբերեալ ուրիշ մանր աշխատանքներ տուած է ՚՝
րաց , ել խնամեց , ու այսօր՝ տես, ծ՛առ է արդէն Հայկական մեծ շարժանկար մը , ին՝չպէս «Հ/*՚ուսա Հ< Հանդէս Ամսօրեայ»ի խմբագրութենէն կ՚ի -
ու մեզ տուեր բերքն՛ առածին , որպէս անմոռ յոլշի Տաղի 40 օրերը» որ արգիլուեցաւ կամ Ս Ա1ԱՈՆ&<յի մանանք թէ Տ՚ոքթ * Ռոթ գրած է ընդարձակ ՀԱԼ–
փշրանք՝ իր ե բէկին։ Երեք ծիրան, իբրեւ խոր - *1»ալ|ւթ–ըշատ մեծ գէր կրնային կատարել ազգային յոց պատմ1ոՆթիւԹ մը որ տակաւին անտիպ կը
Հուրդ՝ մեր Հիւղակին , մէկը՛ քեգի , մէկը ինծի , վւ բո փա կան տի տեսակէտով ; մնլ
՛յ՝՛Ր՛ անի որ Հ անգո լցեալ
իսկ երրորդը տանք աղքատի՝ փոխան Հօրըդ Հո - Լտտ ք՝ւ1ո1Տ (^6 քւ՜ծՈՇՇ ընկերութիւնը մեծ ճիգ մըն՛ պատ մ արանը բարեկամ
գեճտշի . * . : այդպէս ըսի.
է որ կը փորձէ , ետ չձգելու Համա ր ֆ րանս ական էր Հայոց , անոր թողած գործ՛ը Հետաքրքըական
ԱռաչՀին\ը երբ ՛ես դերայ՝
էՇօհագԱՇը օտարնէ բու մօտ։ Այդ նպատակով պատ՛* կբ դառնայ կրկնակ տեսակէտներով* գերմաներէն
- ՀայրԻԿ., հայրիկ> Բոգ ւ – յ ս Ի Ր ա յ ւէրմէգ ր աստ ած են առա թին գուն՛աւոր ժապաւէն\ը ։ լեզուով ^րնդարձակ Հա յո ց պատմութիւն մբ մ ե -
վրայ Հ Ա յ դ ժապաւէնին Համ ար առած են , ինչպէս ծադո յն ո առա յութիւն ը կրնա յ մ ատ ո լցան/ել Հա ք
Երկրորդ ծիրանն՝ մայրրս կերաւ,, մրմրն - <Հ,Տառաթ»ի Համար բացատրեց Պ *Վ^իքառ , որ պէտք ժոզովուրդին՝ եւ Հայկական Ղ*ատին ։
Գելէն . եղած տեղեկութիւննե բը կուտա յ մ ամ ո ւլին՝ , այն– Հայութեան կը մնայ օգտուիլ այդ գործէն՝ եւ
Այ մարդ,՝ Հռդըդ թեթեւ– ըլլայ նոյնիսկ պիսի նիւթ մը որ կարենայ լաւագոյն ձեւով օգ - եթէ կարելի է աթակցել անոր Հբատաբակութեան ։
Հովէ՛ն : տագոբծել ղոյնը ։ ՀՀ (րամ ունչո յ ի Հարսնիքը» միթա– Վ– Մ–
ֆսկ երրորդը որ ա դրա ա էն տուինք՝ րսաւ , ՚վայբ ունենալով 3) րան սա յ ի պասքեան շրթան,ը է թէ
Ջեր տունն ոլ սեմն՝ թող չը տեսնեն մեռե գիշերնեբը, թէ արեւը, թէ պաբեբբ ել թէ աւան" ՆԱՄԱԿՆԵՐ ՅԱՌԱՋԻ
լի ցաւ։ դո ւթ ի ւենէ բը կը դիւրացնեն ել կարեւո ր արժէք
՛Անկէ յետոյ , մեր պարտէս ր ինծի Համ ար մբ կուտան է€շհաշօ1օ1՚^5՛ : Այգ գոյնեբուն Համար ՚ՄԿՆ Ա Լ Ոճ
դարձաւ արդար * որ քաղան վայը * իմ Հրճուանքիս Ձ) բ ան ս ա ց ին ե ը ը կը տարբերին , Ամերիկացին երէն , « 3 առա չ »ի 20 Մարտ 1947/ թ ի ւ 4989 Բ Է9
կը դրէ *
ու աղօթքիս լուսեղ տաճար ։ քանի որ ան՛ոնք տակա՛ւին չեն գործածեր դեր մա– մէթ, ոմանք
նական\ ^\§քՅ.Շօ1օք ձեւը : Աէկ ամվւսէն Հասարակու երկրորդ սիւնակ , Վ* Համազասսչ
❁ թիւնը պիտ ի կարենա յ տեսնել ա յս ժապաւէնը որ <ձճս*շէն վերթ, կը ցրուինք ձորակի
Անցան օրեր ու տարիներ՝ իրրեւ կեանքի յա՜ ն՛որ թո ւա կան մ բ պիտի կազմէ ֆրանսական շար փա յա ել գնաղ կը Հաւաքեն , ոմանք <ձմ կն՚ալոճ »
ռաթըն թ աց ուղեւձո րնե բ ։ Օր մ՛ալ ուս մ ան ծա ր աւր ժանկարին Համար ։ Հա ե սակ մ ր վա յրի * կաբմի ր կաղինի մ եծութեամ բ
ղիո քլԼԼռ°* տար՛աւ մին՛չեւ Պոքիս * ՚\յոյնքան գնաՀատելի ճիգ մըն է ոբ կը կա - պա ուղ) յ
Երր մեկնեցայ՝ մեր ծիրանէն կուտ մր առի, տարուի \ 945^՜5> ի վեը * երեւան բերել տարին՝ Գ1եւսզ5ք է թիթեռնակերպերու աոՀմէն փշոտ
ո րպէս մ ասունք յ ի Լա տակի , ո րպէս դա ղան իք՝ չորս կարճ ժապաւէններ , որ ներկայացնեն Փա - տունկ մը, &Տ\.Հ9ւ%2ւՆ կոչուած՝ որմէ կր Հանեն եւ ո^
ճա կատադ րի հ^. բիզբ իր Հեռաւոր սիրաՀարնեբուն՝ ։ Լօտ ^ս^էI՝^1, ՏշԱ– բո վՀ ետ եւ ՀԼանա յ մ էթ փայա ը Հազուագիւտ է,
Հօրրս տ ընկած ծառին– կուտր գրպանս դրի » ՏՕՈՏ (^6 ՐծՈՏ * ինչպէս յայտնի է, կը ներկայացնէ իբրեւ վառելիք կը գործածենՎանեցիք ան\ոբ փու–
ինկայ դռներն ես օտարի * * * X Թէ մսեցայ՝ մսեցաւ Ժրլհ •
՛ան ինծի նման , թէ քրտնեցայ՝ քրտնեցաւ ան ին Իսկ մկնալոճը &սէ)6բա6^ է Վանեցոց լեզուով,
ծի նըման ։ Թէ տանթուեցայ՝ ան ինծի Հետ, թէ Թէ Բիւթտնիա, էսկի ՇէՀիր, թէ Կիլիկիա եւ թէ մկնալոձին կարմիր եւ սպիտակ ծաղիկներով եր ֊
րանտ ինկայ , էա ր Լա ր ո ւե ց ա յ՝ չարչար՛ուեցաւ ան ՝թոնիա , Աակեդոնիա ու Թրակիա՝ մենք ապրե - կո ւ տեսակները կան, կը °^աոկին մայիսին : Ա^
ինծի Հետ ...: ոանք իրարու քով նոյնւ Հաւատքին Հանգանակով։ նոնցմով կը շինեն ցան//ապատ եր , արմ ատ էն– եւ
Աքսոր գացի՝ աքսոր եկաւ ։ Հիւանդացայ ու Մենք միասին : ՚ ցօղուններէն ծխամորճ կբ շինեն : Փայտը այնքան
մ աշեցա յ՝ կուտը ինձ Հ ետ տառապեցաւ ։ Օր մր Համբուրուեցանք, մեր Տաքութեան– մենք կեր՛ կարծր է * պտուղները քազցր են եւ աՀև\ուշ կը շի՛
դարձայ ես թաղա^պան ^ օր մր մշակ ոլ այգեպան, տեցինք երագ բադին , մենք մ իասին՝ սպասեցին՛ք նեն անոնցմով տանտիկինները շա տՀամեզ։
Հեղ մը սայլուոը, Հեղ մր Հն՚ձուձոբ , մերթ ձիա - Արդարութեան աւետաբեր ոտ՛նաձայնին* * * մ՛ենք Բժշկութեան մէթ կբ գործածուի իբրեւ սրտի
պան , մերթ փոքրաւոր, կուտր Հետս էր , .ան աք մեգի Հետ, մենք իրարմէ միշտ ՛անբաժան՝ երագե զօրացուցիչ գեղ &Լ կրծացաւի դէմ (Տ1Ո§1Ո6
ինձ պէս կարծես Հայ էր* է^^՚է նրման կը տա - ցինք ու յիչվ՚՚յիոք Ս՝այբ Հայաստան ։ բօւէոոշ) :
ռապէր ։֊ / Ու– մենք՝ դինով Հայրենիքի քաղցրը սիրով , Տեսն՛ել մ կն ալոճի մասին Լմկան ալուչա ՜.—:
Ո*–ր որ եղայ, ուր որ գացի՝ միշտ ալ . Հետս ըս պասեց ինք կարօտ ագին՝ անոր ան՛ուշ դարձի սալոր ։ Տ՛ունկերը եւ ՛անանց Հայերէն անուններր
էր, աւ իմ շուքէն, ու իմ շունչէն\ չէր բաժնըւեր ։ կանչին...–. ՍՕՍ ֊ՀԱՆԻ տետրակիս մէի ԳՈԿՏ • 8ՈՎՀ- ԱՐԹԻՆ8ԱՆ
Հ Ե Ա Ն ՚ Բ ԻՆ Հ Ե Տ անցն՛ելով քիչ անդին , ան զոր կ՚անուանենք, ամե– րին մէթ \իբ պա բզած Հ ոԼոՎոյ^ոՎ ։ Ասիկա\ ինծի
՚՛ րի կանո ւթիւն (շէա6ՈՇ&աՏՈ16) : Լ* Ս* պատմած
է , չի տար իրաւունք մեզի մատուցուածին մէթ գտնեք
(ԳԻՐ-ԲԻ ՄԸ ԱՌԻԹՈՎ) միթին՝ գարու աս ո ւմնե ր ր քիշեցնոդ պարզութեամբ, յաւակնիլ իսկապէս ստեղծագործական փււօցքԷ՜ԱՈ :
բնականութեամբ , արժանիքներ որոնք մենք կր Ղ՝բո ւա գո ւմին մ էթ Հեղինակին՝ մշակումները , վեր–
սորվինք թերեւս մեր մօրը կաթին Հետ ու մէթէն։ Հպումները , յաբդարանքը կը մնան տարրական ,
Սիւբմէլեան իր յաշ^սղոլածքը կը մնայ պար - Բն՛ական մնալու արտաքնապէս այնքան դիւր ին , երբեք չվերածուելով եղանակի , ասպարէզէն՛՛ գրա–
տա կան ուրեմն , առաւելապէս իր ապրումներուն , բայց իրապէս այնքան դժուար սա պարտականս լ— գէտր թելադրող։ Անիկա բացած է իր միտքին ծո
բոլորն ալ ճարուած կախարդական՛, գիրքերը կ՚ը~ թ ի՛ ւն ը գրոգին ։ Ոչ ոք պիաի մ տածէ ոճ ըս ո ւած րակը իր էթին : Վռազածը կեանքն էր , ճնշում բ
սեն՛ Հերոսական այն շրջանին , երբ մեր լ\էգհրԲ բանի մը Ա թանտալի , Պ ալգաքի , Տո ս թո եւսքի ի գրուած անոր գան՛կին մէթւ
բռնուած՝ կախարդական ըն՛կալուչ ցանցեր են բանի Հետ, այսինքն՝ բոլոր իրաւ գրագէտներուն Հետ։ Այս տոզերը, որպէսզի մարդիկ մտ՛ածեն քիք
մը որ կեանքն Է ա յո անգամ , բայց փռխակեր - Ո*– Ր"էո Ր էրալ– գրագէտներու նման Լ* Ա * չէ մտա կա ս կա ծ ո ւա ծ , բա յց տարօրէն ճակատագրական
պուած– անպատմելի ուրիշ իսկութեան մը, տա - ծած ՝իբ նախադասութեան ։ Ո ւշադբո ւթ իւն ; Երկու միւս իրողութեան , ՛որուն Համեմատ մեր ա ււլ -
զանգիՀ, աւլշիլքիով : Հատ որբ կը գրաւէ Հեղինակին Հարիւր յիս՛ուն երեք Հարիւր էթ յիշատա/լեեբու րո ւմնե ր ը Ա Ւ*ՀյՏ պիտի բաւեն՛՛ մ եղի , ՛ե ր բ սորված
որՀըորգ մանկութիւնը , պատանութիւնը ամ բո զչ* փնթիկ մը կշիռի չեմ զարներ։ Մա^դկայիւն կաաա֊ են՛ք սկսիլ գրել մեր լեզուն է մեր դիրքը ազատելու.,
ռ լ մատ մը բան ալ անդրանիկ երիտասարդութե - կհր<յՈՆթիՆն,ռ. , ԼՊալգաք^ որակուած անպարագիծ * առանց որ ըլլա յինք ս տի պա ա ծ սա արարքին Հ ա–
նէն : Այսինքն շրջանը մեր Հզօրազոյ/ն Հարստու - կառոյցին Հետ : Թելադբել ուզածիս ոճփ պատրանքի մար գրագէտը պաշտելու մեր ներսը։ Գրաղէտր ,
թեան արիւնէն՛, շԴղէն, երազէն , ըկալչութենէն , մը ս թափուիլն է եւ ոչ ուրիշ բան ։ գիտցէք, կը սկսի երկրորդ գիրք|ով։
՝Բառորղ դար է որ այդ օրերը կը բա<ենէ դիքին ^րո^ԳԲ1 Այսինքն այն րնդարձակ, խոր, տա - Ըսի թէ ինծի անծանօթ է իր վեբթին քառորդ
Հրատարակութեան թուականէն բաւարաը թանձ - բօրինակ, այլամերժօրէն անձնական վէոբձառու - դաբր։ Ու Հ֊Կը Հարցնեմ ձեզի, Տիկիններ եւ Պա
ըութիւն է, ոբպէսզի անոնք կատարելապէս վսե թիւնը, որ արտաքին աշխաբՀին, Հոգեկան ոլոր ֊ րոններ» Հատորը արտաքին վկայութեամբ , այս–
մանան Ֆրէօյտեան առումով ու մեղի մա֊ տին , մեր ներքին Հակազգեց՚ոլթիւննեբուն , արա- ինքն գի բքիս պարունակութեան , սաՀմաններ ուն
աոլցոլին , իրենց սկզբնական շողին բոլոր թաը - մանե րո ւն գումարը կր կազմէ ու մեր էթերը կը զա թելադրանքովը կուդայ Հաս ուն կեանքէն , իր դա
մ ո ւթե ամ րը : տէ Հասարակ, ամ կ նուն՛ ծանօթ յոյգերու ճակա » սը առած * իր ՚>ո°բ գառն՛ութի ւնն երբ Հազիւ վսե -
Ոճը, նկատի ուն՛իմ քիչ մբ մեծցուած՜ ,նո յն. տագր էն * ք*նծ ի անծանօթ է Լ* Ա * ի քաոՀորդ դաբր մաւորած ու իր պատրանքներուն լեր գա դ ո յն ապա
փսկ շփացուած՜ վարկը գրուածքի6, Հազարաւոր Պոլսէն անգին։ (Բարեկամի մը ուղղուած ն՛ա՛ կիին տեղ բաց կարմիր բան մը անցնելու պաբտա–
"՛արիներէ ի վեր տիրական պատրանքը այգ մա– մակի մր մէթ ակնարկութիւն կայ թէ կ՚աշխատի ւո ոուաշ մեղք մը ։ ՂւՈբոլթի^ւնը « Լոյս
Զու֊աբթ»ին վբայ
"ին, որուն Համեմատ իբր թէ մարգեր , դիրքեր \946ին՛ նոր գործի մը վրայ) ։ Ատոյգը այն է ոբ * Ա/" շ ա ւ ո իրաւ տագնապը որ
, այդ բա՛՛նը մեղի սորվե . Լ* Ա *ի մէթ
ունենային գոյութիւն պարզ է բոլորովին , ինչպէս խոստացուած նոր Հատորը պիտի սկսի էր լՐոլ^Ր հէՀ Գասէ ԳԷՐՔԷԱ 2ՀրԳ գլա֊խին մէթ, ա–
-֊
ցնող, երբ պարագան գրագէտը ։ նոր մէթ որ դիրքին ան՛ունն ալ կուտա յ • Խաղա -
սլարզ են՛ մեր ամէնուն Համար ,մեր կազմը,գոյնը, աւոուցման նորութխ՝ւնը ։ Որ երբ ճշգրիտվեբ^ ղու/թիլն, խաղաղուր-իւս , իսսղաղութ-իւԹ , որպէս
խաունուածքը ոչ մէկ ղեր ունի Լ. Ա .՛ի անմ ի - լուծման ենթարկուի , կը ներկայանայ իբրեւ ամէ զի տզաք չմեռնին՛, ինչպէս կ՚ընեն ՛այնքան սրտա
էականութիւնը , Հաղորդականութիւնը լո լա սոլո . ն՛էն Հինգ բայց ամէնէն պարկեշտ պատմում ին ե - ռուչ կերպով մը իր գրքին մէթ։Ջմեռնին մայրերը ,
Հ՛ող : Գրռածքը , իր մօտ , ոչ ո ք կը զանակը իր մօտ ։ ա քնքան անուշ, երբ իրենց զաւակները պիտի յանձ
Ու
յէչեցնէ : Բանգիտութի՞ւն՛ , ա յ գ ոճին ա– Այս աբագօբէն Հ պանցուած Հ անդամանքնե - նէն ճիւաղներու * ա տ ա ւ որ թու
մ այրեր , ա յս անգամ կան -
Րագոլթիւնը Հաղորդականութիւնը բացատրելու բուն ոձՒսձ է ՛՛լար տա կան Լ* Ա*ի գիրքը՛* աշխարՀ ը վարելու
Համար գիմում ընել շարժանկարին , օդանաւին Միւս կողմէն ՛ոչ մէկ ս տ ե ղ ծ ո ւ մ ։ Ան շուշտ չուածն՛երը Հասկնան գոնէ թէ ինչո^ւ Համար այս
Հե&ու կեանքը չէ մ արսուած անոր թիզերէն, ա յ դ Հատո ամ էն՚ը պիտ ի ներեն դաղ ասնեբ ո ւ ։
օրերու արագութեան՝ 0ՕէՀ1բ\շճի մը :
՝Էնք մեր նպատակէն։ Ամեբիկեան ՀՇբՕՀՀ^Հէ կամ (5) 6– ՕԾԱԿԱՆ
Fonds A.R.A.M
թշնամիէս կուռ շարքերէն Հարիւրաւոր զոՀեր Ի՞ՆՉ ՆՈՐՈՒԹԻՒՆ պատկեր մը Փարիզի կեանքին , մտքին, դեղեցկու~
իսլեց» : Այս կռուին մէշ անհաւասար՝ Հայրդ մե թեան, վայելչութեան ձդտումնե բուն ։ Փարիզ կր
ռաւ դժբախտաբար հ մնայ ինչ որ է, այսինքն մայրաքաղաքք աշիարՀի։
Հ ա յ լ ՚ ս մեռաւ ազգին Համար, անոր պատ ՖոսԱսակաԱ շաբժաԱկադ Այս ժապաւէնները կը ներկայացուին 8 Լ^Ղուով 1
ուին , անոր վաղուան՛ փառքէն Համար . . . : զան՛ագան ե րկիրներու մէշ եւ նորէն միիցներ են
- Անաւչ ադաս, երբ. որ մեծնաս՝* Հօրդ գա– Հակառակ իր անի բո շ ապագային , ֆըանսա - քարոզչութեա՛ն , տարածելու Համար ֆրանսական
ցահ ճ՜ամբան, Հայրենիքի
երբեք՝պիտ չմոռնաս : կան շարժանկարը կր թանայ փրկել իք պատիւք ա֊ միտքը–. ԱՐՓԻԿ ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
Համար մեռնիլն՝ բարձր է ու վէս, այս մաՀէն մ՛էն ձեւով ։ ՚\՝ժ ո ւա ր է անշուշտ ; Ամէն անգամ կր
դուրս ցանկալի
մաՀ չեմ գիտեր ես...։ տեսնենք սինէմաներու մէթ տեսակ մը կոչ ուղ - ԳԵՐՄԱՆ ՊԱՏՄԱԲԱՆԻ ՄԸ ԳՈՐԾԸ
Այն օրր ես՝ մեր պարտէզի ն՛որ մայրացած դո ւած կառա փա ր ո ւթ ե ան* , ո րպէ սղի փրկէ ֆրան - Տ՚սքթ * Կար լ քհոթ, պատմութեան ուսուցիչ եւ
ծիրանի տակ՝ երդում բրի Հացիս վրրայ ս ր բա - սա կան շար ժ ան էլա ր ը որուն ապագան անորոշ է ո։ ոմանց իսորՀբդական , մեռա^ է \940ին Մփւ֊ոիիսի
մ էի
զնաթադ, Հպիտի կռուիմ Հայրենիքիս դատին Հա մ ասնաւո բա բար նիւթական պատճառներով * թէե ւ
մար, մեր քաշՀազանց ու վեՀապանծ ազգին Հա - որակը միշտ գերազանց եղած Էհ Հանգ ո ւցե՚ալը ծանօթ էր գերման՚աՀայ շրջա
մար՛» է ֆրանսացիները երբեք չեն ունեցած այն՝ ա - նակն/; րու . \934ին Հրատարակուած Հայութիւն հւ
•— Ա՝ եծցի՛ր , զաւակս , առիւծ՝ դարձի՛ ր վրէժ– - ռեւարական միթոցնեբբ որոնց շն՛որՀ իւ պիտի կըը" Ալփականութ֊իւն ժոգովածուին՝ իր մասնակդ ու -
խնդիր , արիւնի դէմ արիւն ուզելն՝ բընաւ մեգք նա յին՝ մ իշտ բարձր սլաՀ ել իրենց Հ ամրաւը մ աս– թեա՛ն բաժինը բերած էր* <ձՀայ Ժողովուրդի ցե
չէ , այս ալ գիտցիր : նաւորարար օտար երկիրներու մէթ։ Աինէման ա՛ ղաբանութեան եւ յատկանիշներու մ աս ին՛» աշխա
Մայրիկ , \րսէ ո՞վ է տնկոզն այս ծիրանինւ։ մէնէն լաւ միթոցն է քարողչութ\եան\ Համար։ Ա՝ի -• տանքով մը։ Ատկէ ռատ Հայոց պատմութեան վե
ՀայՐԸԳ տնկեց , ճղիկ մ րն էր , եւ գուրգու թանկեա լ ըսեմ որ եթէ կարենա յինք իրագործեք րաբերեալ ուրիշ մանր աշխատանքներ տուած է ՚՝
րաց , ել խնամեց , ու այսօր՝ տես, ծ՛առ է արդէն Հայկական մեծ շարժանկար մը , ին՝չպէս «Հ/*՚ուսա Հ< Հանդէս Ամսօրեայ»ի խմբագրութենէն կ՚ի -
ու մեզ տուեր բերքն՛ առածին , որպէս անմոռ յոլշի Տաղի 40 օրերը» որ արգիլուեցաւ կամ Ս Ա1ԱՈՆ&<յի մանանք թէ Տ՚ոքթ * Ռոթ գրած է ընդարձակ ՀԱԼ–
փշրանք՝ իր ե բէկին։ Երեք ծիրան, իբրեւ խոր - *1»ալ|ւթ–ըշատ մեծ գէր կրնային կատարել ազգային յոց պատմ1ոՆթիւԹ մը որ տակաւին անտիպ կը
Հուրդ՝ մեր Հիւղակին , մէկը՛ քեգի , մէկը ինծի , վւ բո փա կան տի տեսակէտով ; մնլ
՛յ՝՛Ր՛ անի որ Հ անգո լցեալ
իսկ երրորդը տանք աղքատի՝ փոխան Հօրըդ Հո - Լտտ ք՝ւ1ո1Տ (^6 քւ՜ծՈՇՇ ընկերութիւնը մեծ ճիգ մըն՛ պատ մ արանը բարեկամ
գեճտշի . * . : այդպէս ըսի.
է որ կը փորձէ , ետ չձգելու Համա ր ֆ րանս ական էր Հայոց , անոր թողած գործ՛ը Հետաքրքըական
ԱռաչՀին\ը երբ ՛ես դերայ՝
էՇօհագԱՇը օտարնէ բու մօտ։ Այդ նպատակով պատ՛* կբ դառնայ կրկնակ տեսակէտներով* գերմաներէն
- ՀայրԻԿ., հայրիկ> Բոգ ւ – յ ս Ի Ր ա յ ւէրմէգ ր աստ ած են առա թին գուն՛աւոր ժապաւէն\ը ։ լեզուով ^րնդարձակ Հա յո ց պատմութիւն մբ մ ե -
վրայ Հ Ա յ դ ժապաւէնին Համ ար առած են , ինչպէս ծադո յն ո առա յութիւն ը կրնա յ մ ատ ո լցան/ել Հա ք
Երկրորդ ծիրանն՝ մայրրս կերաւ,, մրմրն - <Հ,Տառաթ»ի Համար բացատրեց Պ *Վ^իքառ , որ պէտք ժոզովուրդին՝ եւ Հայկական Ղ*ատին ։
Գելէն . եղած տեղեկութիւննե բը կուտա յ մ ամ ո ւլին՝ , այն– Հայութեան կը մնայ օգտուիլ այդ գործէն՝ եւ
Այ մարդ,՝ Հռդըդ թեթեւ– ըլլայ նոյնիսկ պիսի նիւթ մը որ կարենայ լաւագոյն ձեւով օգ - եթէ կարելի է աթակցել անոր Հբատաբակութեան ։
Հովէ՛ն : տագոբծել ղոյնը ։ ՀՀ (րամ ունչո յ ի Հարսնիքը» միթա– Վ– Մ–
ֆսկ երրորդը որ ա դրա ա էն տուինք՝ րսաւ , ՚վայբ ունենալով 3) րան սա յ ի պասքեան շրթան,ը է թէ
Ջեր տունն ոլ սեմն՝ թող չը տեսնեն մեռե գիշերնեբը, թէ արեւը, թէ պաբեբբ ել թէ աւան" ՆԱՄԱԿՆԵՐ ՅԱՌԱՋԻ
լի ցաւ։ դո ւթ ի ւենէ բը կը դիւրացնեն ել կարեւո ր արժէք
՛Անկէ յետոյ , մեր պարտէս ր ինծի Համ ար մբ կուտան է€շհաշօ1օ1՚^5՛ : Այգ գոյնեբուն Համար ՚ՄԿՆ Ա Լ Ոճ
դարձաւ արդար * որ քաղան վայը * իմ Հրճուանքիս Ձ) բ ան ս ա ց ին ե ը ը կը տարբերին , Ամերիկացին երէն , « 3 առա չ »ի 20 Մարտ 1947/ թ ի ւ 4989 Բ Է9
կը դրէ *
ու աղօթքիս լուսեղ տաճար ։ քանի որ ան՛ոնք տակա՛ւին չեն գործածեր դեր մա– մէթ, ոմանք
նական\ ^\§քՅ.Շօ1օք ձեւը : Աէկ ամվւսէն Հասարակու երկրորդ սիւնակ , Վ* Համազասսչ
❁ թիւնը պիտ ի կարենա յ տեսնել ա յս ժապաւէնը որ <ձճս*շէն վերթ, կը ցրուինք ձորակի
Անցան օրեր ու տարիներ՝ իրրեւ կեանքի յա՜ ն՛որ թո ւա կան մ բ պիտի կազմէ ֆրանսական շար փա յա ել գնաղ կը Հաւաքեն , ոմանք <ձմ կն՚ալոճ »
ռաթըն թ աց ուղեւձո րնե բ ։ Օր մ՛ալ ուս մ ան ծա ր աւր ժանկարին Համար ։ Հա ե սակ մ ր վա յրի * կաբմի ր կաղինի մ եծութեամ բ
ղիո քլԼԼռ°* տար՛աւ մին՛չեւ Պոքիս * ՚\յոյնքան գնաՀատելի ճիգ մըն է ոբ կը կա - պա ուղ) յ
Երր մեկնեցայ՝ մեր ծիրանէն կուտ մր առի, տարուի \ 945^՜5> ի վեը * երեւան բերել տարին՝ Գ1եւսզ5ք է թիթեռնակերպերու աոՀմէն փշոտ
ո րպէս մ ասունք յ ի Լա տակի , ո րպէս դա ղան իք՝ չորս կարճ ժապաւէններ , որ ներկայացնեն Փա - տունկ մը, &Տ\.Հ9ւ%2ւՆ կոչուած՝ որմէ կր Հանեն եւ ո^
ճա կատադ րի հ^. բիզբ իր Հեռաւոր սիրաՀարնեբուն՝ ։ Լօտ ^ս^էI՝^1, ՏշԱ– բո վՀ ետ եւ ՀԼանա յ մ էթ փայա ը Հազուագիւտ է,
Հօրրս տ ընկած ծառին– կուտր գրպանս դրի » ՏՕՈՏ (^6 ՐծՈՏ * ինչպէս յայտնի է, կը ներկայացնէ իբրեւ վառելիք կը գործածենՎանեցիք ան\ոբ փու–
ինկայ դռներն ես օտարի * * * X Թէ մսեցայ՝ մսեցաւ Ժրլհ •
՛ան ինծի նման , թէ քրտնեցայ՝ քրտնեցաւ ան ին Իսկ մկնալոճը &սէ)6բա6^ է Վանեցոց լեզուով,
ծի նըման ։ Թէ տանթուեցայ՝ ան ինծի Հետ, թէ Թէ Բիւթտնիա, էսկի ՇէՀիր, թէ Կիլիկիա եւ թէ մկնալոձին կարմիր եւ սպիտակ ծաղիկներով եր ֊
րանտ ինկայ , էա ր Լա ր ո ւե ց ա յ՝ չարչար՛ուեցաւ ան ՝թոնիա , Աակեդոնիա ու Թրակիա՝ մենք ապրե - կո ւ տեսակները կան, կը °^աոկին մայիսին : Ա^
ինծի Հետ ...: ոանք իրարու քով նոյնւ Հաւատքին Հանգանակով։ նոնցմով կը շինեն ցան//ապատ եր , արմ ատ էն– եւ
Աքսոր գացի՝ աքսոր եկաւ ։ Հիւանդացայ ու Մենք միասին : ՚ ցօղուններէն ծխամորճ կբ շինեն : Փայտը այնքան
մ աշեցա յ՝ կուտը ինձ Հ ետ տառապեցաւ ։ Օր մր Համբուրուեցանք, մեր Տաքութեան– մենք կեր՛ կարծր է * պտուղները քազցր են եւ աՀև\ուշ կը շի՛
դարձայ ես թաղա^պան ^ օր մր մշակ ոլ այգեպան, տեցինք երագ բադին , մենք մ իասին՝ սպասեցին՛ք նեն անոնցմով տանտիկինները շա տՀամեզ։
Հեղ մը սայլուոը, Հեղ մր Հն՚ձուձոբ , մերթ ձիա - Արդարութեան աւետաբեր ոտ՛նաձայնին* * * մ՛ենք Բժշկութեան մէթ կբ գործածուի իբրեւ սրտի
պան , մերթ փոքրաւոր, կուտր Հետս էր , .ան աք մեգի Հետ, մենք իրարմէ միշտ ՛անբաժան՝ երագե զօրացուցիչ գեղ &Լ կրծացաւի դէմ (Տ1Ո§1Ո6
ինձ պէս կարծես Հայ էր* է^^՚է նրման կը տա - ցինք ու յիչվ՚՚յիոք Ս՝այբ Հայաստան ։ բօւէոոշ) :
ռապէր ։֊ / Ու– մենք՝ դինով Հայրենիքի քաղցրը սիրով , Տեսն՛ել մ կն ալոճի մասին Լմկան ալուչա ՜.—:
Ո*–ր որ եղայ, ուր որ գացի՝ միշտ ալ . Հետս ըս պասեց ինք կարօտ ագին՝ անոր ան՛ուշ դարձի սալոր ։ Տ՛ունկերը եւ ՛անանց Հայերէն անուններր
էր, աւ իմ շուքէն, ու իմ շունչէն\ չէր բաժնըւեր ։ կանչին...–. ՍՕՍ ֊ՀԱՆԻ տետրակիս մէի ԳՈԿՏ • 8ՈՎՀ- ԱՐԹԻՆ8ԱՆ
Հ Ե Ա Ն ՚ Բ ԻՆ Հ Ե Տ անցն՛ելով քիչ անդին , ան զոր կ՚անուանենք, ամե– րին մէթ \իբ պա բզած Հ ոԼոՎոյ^ոՎ ։ Ասիկա\ ինծի
՚՛ րի կանո ւթիւն (շէա6ՈՇ&աՏՈ16) : Լ* Ս* պատմած
է , չի տար իրաւունք մեզի մատուցուածին մէթ գտնեք
(ԳԻՐ-ԲԻ ՄԸ ԱՌԻԹՈՎ) միթին՝ գարու աս ո ւմնե ր ր քիշեցնոդ պարզութեամբ, յաւակնիլ իսկապէս ստեղծագործական փււօցքԷ՜ԱՈ :
բնականութեամբ , արժանիքներ որոնք մենք կր Ղ՝բո ւա գո ւմին մ էթ Հեղինակին՝ մշակումները , վեր–
սորվինք թերեւս մեր մօրը կաթին Հետ ու մէթէն։ Հպումները , յաբդարանքը կը մնան տարրական ,
Սիւբմէլեան իր յաշ^սղոլածքը կը մնայ պար - Բն՛ական մնալու արտաքնապէս այնքան դիւր ին , երբեք չվերածուելով եղանակի , ասպարէզէն՛՛ գրա–
տա կան ուրեմն , առաւելապէս իր ապրումներուն , բայց իրապէս այնքան դժուար սա պարտականս լ— գէտր թելադրող։ Անիկա բացած է իր միտքին ծո
բոլորն ալ ճարուած կախարդական՛, գիրքերը կ՚ը~ թ ի՛ ւն ը գրոգին ։ Ոչ ոք պիաի մ տածէ ոճ ըս ո ւած րակը իր էթին : Վռազածը կեանքն էր , ճնշում բ
սեն՛ Հերոսական այն շրջանին , երբ մեր լ\էգհրԲ բանի մը Ա թանտալի , Պ ալգաքի , Տո ս թո եւսքի ի գրուած անոր գան՛կին մէթւ
բռնուած՝ կախարդական ըն՛կալուչ ցանցեր են բանի Հետ, այսինքն՝ բոլոր իրաւ գրագէտներուն Հետ։ Այս տոզերը, որպէսզի մարդիկ մտ՛ածեն քիք
մը որ կեանքն Է ա յո անգամ , բայց փռխակեր - Ո*– Ր"էո Ր էրալ– գրագէտներու նման Լ* Ա * չէ մտա կա ս կա ծ ո ւա ծ , բա յց տարօրէն ճակատագրական
պուած– անպատմելի ուրիշ իսկութեան մը, տա - ծած ՝իբ նախադասութեան ։ Ո ւշադբո ւթ իւն ; Երկու միւս իրողութեան , ՛որուն Համեմատ մեր ա ււլ -
զանգիՀ, աւլշիլքիով : Հատ որբ կը գրաւէ Հեղինակին Հարիւր յիս՛ուն երեք Հարիւր էթ յիշատա/լեեբու րո ւմնե ր ը Ա Ւ*ՀյՏ պիտի բաւեն՛՛ մ եղի , ՛ե ր բ սորված
որՀըորգ մանկութիւնը , պատանութիւնը ամ բո զչ* փնթիկ մը կշիռի չեմ զարներ։ Մա^դկայիւն կաաա֊ են՛ք սկսիլ գրել մեր լեզուն է մեր դիրքը ազատելու.,
ռ լ մատ մը բան ալ անդրանիկ երիտասարդութե - կհր<յՈՆթիՆն,ռ. , ԼՊալգաք^ որակուած անպարագիծ * առանց որ ըլլա յինք ս տի պա ա ծ սա արարքին Հ ա–
նէն : Այսինքն շրջանը մեր Հզօրազոյ/ն Հարստու - կառոյցին Հետ : Թելադբել ուզածիս ոճփ պատրանքի մար գրագէտը պաշտելու մեր ներսը։ Գրաղէտր ,
թեան արիւնէն՛, շԴղէն, երազէն , ըկալչութենէն , մը ս թափուիլն է եւ ոչ ուրիշ բան ։ գիտցէք, կը սկսի երկրորդ գիրք|ով։
՝Բառորղ դար է որ այդ օրերը կը բա<ենէ դիքին ^րո^ԳԲ1 Այսինքն այն րնդարձակ, խոր, տա - Ըսի թէ ինծի անծանօթ է իր վեբթին քառորդ
Հրատարակութեան թուականէն բաւարաը թանձ - բօրինակ, այլամերժօրէն անձնական վէոբձառու - դաբր։ Ու Հ֊Կը Հարցնեմ ձեզի, Տիկիններ եւ Պա
ըութիւն է, ոբպէսզի անոնք կատարելապէս վսե թիւնը, որ արտաքին աշխաբՀին, Հոգեկան ոլոր ֊ րոններ» Հատորը արտաքին վկայութեամբ , այս–
մանան Ֆրէօյտեան առումով ու մեղի մա֊ տին , մեր ներքին Հակազգեց՚ոլթիւննեբուն , արա- ինքն գի բքիս պարունակութեան , սաՀմաններ ուն
աոլցոլին , իրենց սկզբնական շողին բոլոր թաը - մանե րո ւն գումարը կր կազմէ ու մեր էթերը կը զա թելադրանքովը կուդայ Հաս ուն կեանքէն , իր դա
մ ո ւթե ամ րը : տէ Հասարակ, ամ կ նուն՛ ծանօթ յոյգերու ճակա » սը առած * իր ՚>ո°բ գառն՛ութի ւնն երբ Հազիւ վսե -
Ոճը, նկատի ուն՛իմ քիչ մբ մեծցուած՜ ,նո յն. տագր էն * ք*նծ ի անծանօթ է Լ* Ա * ի քաոՀորդ դաբր մաւորած ու իր պատրանքներուն լեր գա դ ո յն ապա
փսկ շփացուած՜ վարկը գրուածքի6, Հազարաւոր Պոլսէն անգին։ (Բարեկամի մը ուղղուած ն՛ա՛ կիին տեղ բաց կարմիր բան մը անցնելու պաբտա–
"՛արիներէ ի վեր տիրական պատրանքը այգ մա– մակի մր մէթ ակնարկութիւն կայ թէ կ՚աշխատի ւո ոուաշ մեղք մը ։ ՂւՈբոլթի^ւնը « Լոյս
Զու֊աբթ»ին վբայ
"ին, որուն Համեմատ իբր թէ մարգեր , դիրքեր \946ին՛ նոր գործի մը վրայ) ։ Ատոյգը այն է ոբ * Ա/" շ ա ւ ո իրաւ տագնապը որ
, այդ բա՛՛նը մեղի սորվե . Լ* Ա *ի մէթ
ունենային գոյութիւն պարզ է բոլորովին , ինչպէս խոստացուած նոր Հատորը պիտի սկսի էր լՐոլ^Ր հէՀ Գասէ ԳԷՐՔԷԱ 2ՀրԳ գլա֊խին մէթ, ա–
-֊
ցնող, երբ պարագան գրագէտը ։ նոր մէթ որ դիրքին ան՛ունն ալ կուտա յ • Խաղա -
սլարզ են՛ մեր ամէնուն Համար ,մեր կազմը,գոյնը, աւոուցման նորութխ՝ւնը ։ Որ երբ ճշգրիտվեբ^ ղու/թիլն, խաղաղուր-իւս , իսսղաղութ-իւԹ , որպէս
խաունուածքը ոչ մէկ ղեր ունի Լ. Ա .՛ի անմ ի - լուծման ենթարկուի , կը ներկայանայ իբրեւ ամէ զի տզաք չմեռնին՛, ինչպէս կ՚ընեն ՛այնքան սրտա
էականութիւնը , Հաղորդականութիւնը լո լա սոլո . ն՛էն Հինգ բայց ամէնէն պարկեշտ պատմում ին ե - ռուչ կերպով մը իր գրքին մէթ։Ջմեռնին մայրերը ,
Հ՛ող : Գրռածքը , իր մօտ , ոչ ո ք կը զանակը իր մօտ ։ ա քնքան անուշ, երբ իրենց զաւակները պիտի յանձ
Ու
յէչեցնէ : Բանգիտութի՞ւն՛ , ա յ գ ոճին ա– Այս աբագօբէն Հ պանցուած Հ անդամանքնե - նէն ճիւաղներու * ա տ ա ւ որ թու
մ այրեր , ա յս անգամ կան -
Րագոլթիւնը Հաղորդականութիւնը բացատրելու բուն ոձՒսձ է ՛՛լար տա կան Լ* Ա*ի գիրքը՛* աշխարՀ ը վարելու
Համար գիմում ընել շարժանկարին , օդանաւին Միւս կողմէն ՛ոչ մէկ ս տ ե ղ ծ ո ւ մ ։ Ան շուշտ չուածն՛երը Հասկնան գոնէ թէ ինչո^ւ Համար այս
Հե&ու կեանքը չէ մ արսուած անոր թիզերէն, ա յ դ Հատո ամ էն՚ը պիտ ի ներեն դաղ ասնեբ ո ւ ։
օրերու արագութեան՝ 0ՕէՀ1բ\շճի մը :
՝Էնք մեր նպատակէն։ Ամեբիկեան ՀՇբՕՀՀ^Հէ կամ (5) 6– ՕԾԱԿԱՆ
Fonds A.R.A.M
