Page 54 - ARM_19-1947_02
P. 54
ՆեպաղթողԱԽոՆ Ջ պ Ա Աը Հ ա ո « ւ ; ԱՎեւիկափԱ ՓոիամասԱոէթեաԱց խԱդիդ \
դժգոԽէթիւԱԱեդ Թուրքիպ
ՄՈԹԷՎԻՏԷՕ (Ուրուկուէյ) , 22 Մարտ ( 8ա -
Ո աջ) , 1946 Նոյեմբեր \9ին Պ ո րաոյէն շոգենաւ
Հա յա սա ա՛ե ներգաղթաէ– Հա յ բենակի ցնեբ ի մի նսաայ դէպի Պբաղիլիա։ 24 օր ճամբորդելէ յ,լյ՝բ.. — Վերջերդ թ ա ֊ ր ք մամուլը (արէն կը
մ ասր ղժգոՀութ իւննե բ Է յա յանում իրեն Համար վերք, Հասայ Ա էն Փավյօ քաղաքը՛ առաքին գործս քրքրէ փոքբամասնոլթեանց խնդիրը, աոանց այդ
ստեղծուած նոր վիճակ մ ր ; Այս բանը յայանի Է եղաւ մտնել Հայկական շըքանակի մէք : Եւ աՀա բառին արժէքը ոանչնալու: Ահաւասիկ նմսյշ մը
արաասաՀմանում, բայս ոչ ոք չի ուղում՛ խօսել սրճարանի մը մէք կր Հանդիպիմ խումբ մբ Հայե «Թասվիբ»էն, ճեհատ Պապան սստբագբաւր֊համբ
գրա մա սի ն Հբապ արա կո վ հ « Գ ւսշնւս կցակա ննեք\ի րու՛. Հազիւ պատմել սկսած էի Ֆրանսայի կեան (3 Ապրիլ) •
պրովակա^իած Է» , ասում են մեր «յաււաքգիմա - քը պատերա՛զմի շրքանին , խօսակիցնեբս Հաբցոլ - Աուտ պիտի խօսէինք, եթէ վլոէինք թէ
կանները», եւ ղրանով փակում Հարցը –..֊՛Աւելի բա ցին* 1'նշո / Հոս եկար, ինչո^լ Հայաստան չմեկ– չՀաւնեցանք վարչապետին վերքին գոբծունէոլ -
րեմիտները, Հքէ՜Ի՛ա հ լո վ Հանգեբձ դժգոՀութիլն - նեցար : Ա՝ ենք արդէն ա րձանադբ ո ւած ենք, ել այս թեան իսթանպուլի մէք՛. Եւրոպացի իսկական գի֊
ների փաստը. , ղանում են որ սլկաք չկայ Հրապա տարի պիտ ի տանին մեզ : Պատասխ՛անեց ի թէ ո՛ վ լան ա զէ ա ի մր պէս , մեծ քանքեբ թափեց, իր կու
րակով ղբաղուել այգ Հփափուկ Հարցով» , որով - որ չուզեր երթալ Հայաստան, նա Հայ չէ , բայց սակցութեան յաղթանակը ապաՀ ո վե լու Համար *
Հեաեւ ղրանից կարող Է տուժել ներգաղթի գործը՛. ոթ ր տա րո լան պիտի սպասես ք , որպէսզի խորՀ բ - Նոյն պայքարը կը մղէ նաեւ Իզմիրի մէք եւ թե -
Ես չեմ բաժանում ոչ մէկ եւ ոչ միւս ա ես ա– դա յի ն իշխան ո ւթ ի ւնը բար եՀաճէբ բն դ ո ւնիլ ա - բեւս լաւ գիաէ այս գործը ։ Այս երկիբբ այնքանւ
կէտը։ \,աեւ ա յս խնգբում իմ կարծիքն այն՛ է, որ ռանց կուսակցական խտրութեանն %Ես այսօր բնտա– ալ սովոր չէր այս երեւոյթին , որով վարչապետ
ճիշգբ գեմ ո կբ ա ա ա կան ճամբան է , ա յսինքն Հար նիքս ձգած Ֆբանսա ^ եկեր եմ Հոս իմ կամքով , մ՛ը յյսճախակի կը տեսակցի շաՀ ադրգռո ւո զն/ե բո լ
ցի Հրապարակային ել ագատ քննութեան ու պար կրնամ ուր ի/շ տեղ մը երթալ կամ վերադառնա ք Հետ ել անոնց ցաւ երր կը լսէ , դո րծավաբնե բ բ կր
զաբանութեան ճամբան , ո ը ո վ ել մենք պէտք է /*՛^՛– Հեր ան/սա ։ ԱՀա պա բո՛ւներէն մէկը դառնալով , զրկէ երկրին չորս ՚անկիւննեբբ, խօսք կ ուղղէ ե–
իժանանք։ Ներգա/լթի գոբծբ ղրանից ոչ թէ կը ուրեմն ղուն Դաշնակցական ես • • • յ բիտասարդութեան ել այլն։
տուժի , այլ կյը չաՀի, ոըովՀետեւ Հարցի աղատ Վ^եբքապէս Ո ւրֆա ց ի Հ՛այրենակից մը, Արմ էն Զենք գիտեր թէ կուսակցութիւննեբը ի ՜ ն չ կր
քննո ւթի ւննե ր իդեբհ֊ կը Հանիներ գաղթ ի Հակառա Ո ս կե բ,ի չեան , ձեռքէս բռնե լո վ իր տ ո ւնբ տարաւ ։ մտածեն այդ մասին ՚.ւ Մեր անւձնական խոբՀրդա -
կորդների մութի մէք կատարած փորձերը՝ մաս - Ես կր կարծէի ոբ այս աղատ երկրին մէք անս ի– ծութիւնը այն/ է որ, այս երկրին մէք փոխան՛ա՛կ
՛սակի երեւո յթի ընդՀանբացում ով վար կա բե կել քապէս իլ/ալունք պիտի ունենամ գործի մբ ձ՝եռ - <Հ/իո քրամ ա սն ո ւթ ե ան ց խնդի ր՝» մը յա րուցանե լու ,
ներգաղթի գաղափարը ։ նաբկելու։ Բայց շատ սխալակ֊ եմ եղեր։ Նախօրի՛– ,ի բ ամ բոզք իրաւունքներով եւ ս/ո իպողութէւննե–
Բայց ճի՚^շդ են տա՚բածուած էոլրհք\բ ել իրօք նաւոբ ճամ բով պէտք է մտնել Պբաղիլիա ։ Որեւէ բով, աւելի օգտակար կ՝բլլա ք Հ ա շո ւե յարղա բ ի են
որ ներգաղթողների մի մ ա ս բ ղժգոՀ է Հայաստան մէկը չի կրնար զոբծի մբ մ անել, կամ ղործ մը թարկել ա յդսլիս ի իւնդի բ մ բ ։
ւլ նու լուն Համար։ Ես ՜խաւատում եմ այգ լուրերին բանալ, նախ պէտք է ինքնութեան թուղթ Հանել, Աինչեւ Րէճէպ Փէքէբի ճառբ ,՛ այսինքն քա–
ու պիտի անմիքսՀսլէս աւելացնեմ , որ * • • բնաւ չեմ ի Հարկէ պնդելո՛վ : Այդ անձնագրով չես կրնար ո ո րդ դա բ՛ու շբքան/է մը ի վեր Հալք կուսակցոլ -
Վախենում Հաւատալ, այգ լուրերին ։ Հայբե՚Լակից– գործաւոր բ/ լա լ , պէտք է բան՛ուորակա՛ն տո՛մս իԺ իւնր Հ եռու պա Հա ծ է ր փ ո քրամ ասն ո ւթ ի ւն/ն ե բ բ
ների գժգոՀ ո ւթ ի ւձննե ր բ , որոնք , սա կա յն , չպէտք է Այս գործողութեան Հւ լ ավա բակ ան Հանբա յին ծառա յո ւթ իւննե րէ : Զպիտի բսենք թէ
^ընդՀ անբ ա ցնե լ , միանգամ ա յն բնական են ։ *հ բանս բժ՜իշկը պէաք է քննէ ամ բողք մարմինը։ Անկէ սի/ալ գո բծած է իր ա յս բնւթացքով ՚. Անկաի/ու -
պատճառն եր ը մ ի քանի են՝ յ ո ր ոնց ի ց ամ ենաղլխա– վերք, եթէ Հաստատեն թէ կրնաս աշխ՛ատիլ, տոմ թեան պատերազմին յա քո բդող օրերու մէք, երկ—
ւորբ այն սխալ պրոպագանդն է, որ վարում են սը՝ կուտան : լ՛ին բարոյական թէ նիւթական կացութիւնը ոք
Ափիւռքի մի շարք թերթեր ոլ խմբակցութի ւննեբ ։ Ուրեմն Հոս եկողը եթէ մարգ չունի, պէտք է մէկ կերպով թո յլատոլ է ր նմ ան ղօդումի մը ։
իւրացնելով մի շատ տարօրինակ ս ո վո ր ո ւթ ի ւն աչք առնէ երկու երեք ամիս պատիլ։ Երկիր մտ– Աինչդեռ այն ատեն մենք կարելիութիւն ուն՛էինք
գովել , չա փ ա ղանց ո ւած ձեւով գովել ա յն ամէնր ՚ԼՒսն աղատ ես ։ ԱնՀբաժեշտ չէ Հպատակ փոքր ամա սն ո ւթիւննե բբ մեր մէք ձուլելու։ Վ-աբա–
ի՝և՝չ որ իրենցն՛ են Համարում , այդ տարրերը "Սեր֊ դառն ալ , բ ո լո ր բ Հալաս ար իր աւո ւնքնե ր ո ւն ին , նեցանք առնելէ այդպիսի քայլ մ բ ։
գաղթ ի Համար պրոպագանդ անելիս միշտ է լ ներ— բայց եթէ ուզես Հպատակութիւն ձեռք բերել , Ամերիկա ՛ա՛պրող Հ$.ոյն մբ, Հրեայ մբ եւ կամ
կա յա ց րին Հա յա ս ա ան ր ՛իբրեւ մ ի գբախտավա յր եւ տարիներու կը կարօտի ։ Հայ մը ազգային եւ Համայնական նպատակներ չի
ա յնտեղ տիրող վարչաձեւը՝ ՚ զ ե բ ^ որեւէ թե բո լ - Պ բազի լիոյ մէք Հայերու թիւր 5000^ 1 ա ն ռ ՜ Հ ե տապն դեր , ել իւրաքանչիւրը Հ ողի կուաա յ ի բբ
թիւնից։ Ղ*բա Հետեւանքով կաղմուեց ներգաղթս— (հ իր ։ Սան Փալլօ քաղաքին մէք 1լշ Հաշուեն 4000 Ամերիկացի ապրելու Համար; Աեբ մէք է որ տ լս–
ղի մէք մի անճիշդ պատկերացում , ո՛ր՛ը երբ նա Հոգի, 1000 հոգի ալ զ,լլ գտնուին ուրիշ քագաք - պէս չէ , ամէն ատեն/– տեսա^ ենք որ փոքբա -
Հ ամ եմ ատուիմ Լ ան մ էք դրաւ ի ը ական ո ւթե սձԽ Հ ետ ներոլ կամ գիւղերու մէք; կարելի չէ մինչեւ իսկ մ՝ասնո ւթիւններ բ կհուզեն պաՀ պանել իրենց զոյու–
եւ գտաւ անՀամ ապատ աս խան նրան՝ Հ իա սթափ - սենեակ մր վարձու գտնել, պէտք է բաւական կա թիւնբ , բաժնուի լ մեզմէ ;
ուեց : Որքան է լ որ իւրաքանչիւք քննադատութիւն րեւոր գումար մր տաս ներս մտնելու Համար; 0 ս մ անեան կա յ ս բ ո լթ^ե ան շր քանին , փոքբա -
ել , մանաւանդ , իրենց ՛ուղղուած քԼնադատու - Պ բաղի լիան չատ րնղարձակ է տարաՆոլ - մա սնութիւնն երբ ի պատուի էին եւ նո յնիսկ ի–
թիւն, Համարենէ Զդաւաճանութիւն Հայրենիքի թեամբ • ունի 45 միլիո՚ն բնակիչ : Տեղացին շատ բենցմէ փաշա՛ն եր ելան , նախարարութեանց ա–
ղէմ» , մենք չենք գագբի նրանց վերոյիշեալ ս իւ ա ք ծոյլ է՛ օտարականն՛երն են Հրասլարակր բռնող նե– թոռներ գրաւեցին ւ Բայւո երբ կայսբութիւնբ փլաւ
գործելակերպը քնն՛ա դատելուց ու մերկացնելուց : բըՀ Հոս եկաՀք Հայեր ր տեղակ՛ան լեզուին տիրա - եւ Թ՛ուրքիա դարձաւ Հիւձանդ մարդբ > անոնք գոր
Եւ այդ պիտ՝ի անենք յանուն նեքդաղթի , ա ւաք - ՚նալոլ Համ ար բաւական դժո ւա բո ւթիւննեբ քաշած ծի լծուեցան կռնակէն զարնելու Համա բ ; Զենք ու
նորդուելով այն տեսակէտով որ ներգաղ՛թի դործբ են , փողոցները ուտելիք ծախելով , իսկ Գ"Ր**՜ մը զեր այստեզ յիշատակներ քրքրել , եփած կերա -
" I թէ ԿՐ վնասի , այլ կբ շաՀի դրանից ։ բանալու Հ՛ամար չափազանց ծանր են տուրքերը, կուրի՛ն քուր խառնել : ճիշտ է որ Լողանի դաշնա
Հա յաստանի մ ասին Ա ե րդա ղթ ողներ ին ամ բողք եւ շատ օրինաւոր պէտք է ԷՀԼԷայ Հ Օրինակ , գոր գրին մէք, փոքրամասնութիւնը իւրա յատուկ իբա–
ճշմարտութիւնը ասելոլ ա՚նՀ րաժեշտո ւթ իւն\բ սլայ– ծաւորի մբ նկաբբ քաշուած առանձին տ ետ բա կիմ ը ւուն/ք մբ ունի; Աիայն թէ Թուրքիա փոքրամաս -
մ անաւո րւոլմ է մանաւանդ ա յնտեղ տի բող վա ր - մէք։ Երբ գործի սկսի առտուն պէաք է ստորադրէ նութեանց Համար Հանգիստի ել անդորրութեան
չաձեւի առանձնա յատ կո ւթ իւննե ր ո վ։ Անզամ ան — ւ//ւյն տետրակին մէք , իսկ, իրիկունը ե բբ զ ո բ&՜ք երկիրն է ; թ՚ուբքեքն ալ իրենց չափ ցաւ կր զղան
տեսականէ , բնկերային ել քաղաքական ընղ Հանւոլբ ձգէ , դարձեալ պիտի՝ սա ո բադբէ : ,* երբ իրենց գժդոՀութիւն պատճառող դէպքեր կբ
գծե բ ունեցող մէկ երկրից մ ի*֊ս,բ վ՛ո խ՚աղ ր ո ւե լի ս՝ Զա փա զ ա\ն ց սուղ են տո ւն ի կամ իս ա 5/ ո ւթ ի պա/ո ա Հին/ ; Երբ բարոյական ու նւիլթական պար -
մարդիկ, առա քիւն ժամանակներում , գդում են ան– վարձքեր եւ ամէն ամիս կը վճաբեն;Հոս տարեկան տտկանոլթեանէց մէք Հաւասարութիւն բԱայ , բնա
Հաճոյ մի խորթութիւնդ: իսկ ԽորՀրգային Հայաս չեն գիտեր * տո ւն ի մը վար ձքբ ե բկ՚ո ւ ս են եա կ ի կանաբար Հասա բա կաց բեռը ա ւե լիղլիւրաւ կբտս/ր–
տանը, որտեղ տիրող վաբչաձեւբ մ իան/զա/Ւա յն Համար մ իքին բ մ էկուկէս քոնդ է , որ ֆրանսական ուի ; Հետեւաբար , փոքբամասնտութեան իբաւուն -
տաբբեբւում Է ներգաղթողների ա սլ ր ա բոլոր եր— դրամ ով կՀբնւէ ՚ \ 8 ՛Հազա ր ֆրանք ամ իոք ՚ ԼՄ էկ քինյ տիրանալու Համար, թուրք Հայրենակից բլ -
կրն)ե րի վա ր չա ձ ե ւի ց , չէր կարող ղգա՛լի չգաբձնե / քոնգբ Հազար կրէզէռօ է) : Պարզ զոբծաւո —
ա մԳ I" Ո րթոլ֊թ ի,լն բ : ինքնա իւ աբէ ո ւթ ե ա մ բ եհ րի մը տ շխ ա տ ան քի օր ա՛վա քձքը 35 60 կրէգէ Ր°
ղբաղլո ւմ ա յն/ մ ի տ մի տնե բ\ը , որոնք կարծում են է : կարելի չէ ընտանւիք մը ապրեցնել, եթէ միայն բբ իրենց տուներուն մ էք կբ Հ աւաքո լին ել իրենց
թէ իրենց պբ ո սլա/լանդո վ կարողացել ենւ նեբղաղ– մէկ Հոգի 1լաշէսատի\ զալա՛կն երո ւ)ն՛ . առքեւ կբ խաղան մ է կբ մ իւս բ խա
թե լու արժանի Համարուած բոլոր Հայբենակիցնե — քյ ազամ ո լութ իլն ը չավ/ազանց տարածուա^– է : բելով ։ Աչքերովս տեսայ փողոցի մր մէք, ոտքի
ր ի՛ն՛ «/# ի ր ցնե հ» ոչ մ իա յն Հա յաս տանը , ա յլ նաեւ ՚քՒէել կա ռա վա բ ո ւթ ի մեը արգի լած է , բա յց շատե– վրայ, 14 տարեկան աղաք փոքէր կբ խազային։
ն՛րա վարչաձեկը իր ՛առանձնայատկութիւնն/երով : Հոս ալ երկու կա զմ ա կե բ պո ւթ ի ւննե ր կան ,
Բոլբժուական ել/կրներում Հասունցած մեր Հայրե— Հեգեդի իսկական աղէտը, որ փրթաւ մեր մա՛յրա Հ *& ՛՛հա շ1 ա կց ո ւթիւն եւ «ճակատ ա՛կանցն եր , Հա
ն/տկիցնեբբ մէկ . օրէն մ՛իսը չէին՛ կարող փարեք քաղաքի՝ Երեւանի դ լ իս ին անցեալ տաբուա ք Ա՝ ա– նաւք ա *նե Ր, « Հա IIII IIIII ա հ IIIIIէր»&՚, դրօշին
կարելի է
իսորՀ բղային վարչաձեւին ել այդ ուղղոլթեամբ յէսե Վ^Րն^Րէ^՝^ քանդելով 400 աուն եւ աւերելով տակ ։ Այո կազմ ա կերպութեան մ ասին
չէ որ պրոպադա՚նդ պիտի տ ա ր ո ւի ներգաղթողնե ամ բողք փողոցներ : ք՚նչո^լ այս ամէնը ղազանի շատ երկար գրել՛. Կը բաւէ բոել թէ ինւչպէս ուբի>
րի մ էք : Պքոպագանտբ ամ են ա շա տ բ պիտի քան այ պաՀել աբտասաՀմանի Հայութիւեփց , ին՚չո®լ չա գաղուիԳներու մէք, ն/ոյն քսՀնդիչ աշխատան/քԱեբ բ
Հաշտեցնել նրանց վար չաձեւի առանձնա յատ կոլ - սել ներգաղթողներին ու չնախապատրաստել նը — կը տանին,—- Հայութիւնը իրար ձգել։ Ես աւելին
թ՚իւննեբի Հետ գ շեշտելով պետութեան գերակա — բանց Հա յբենւիք մեկնելուց ՛առաք , մ ան ա ւա\ն՝գ , որ տեսայ ՛այս քաղաքին մէք Հ Հ ՛Յ ՚Գաշնակցոլթիւնր
յոլթիէձն/բ այգ վարչաձեւի նկատմամբ ել ՜բացատ — ինչպէս ասացինք, սրան՛ք բոլո ր բ ժամանակաւոր իր Համակիբնէեբով 1լ աշխատի օգտակար բԱալ զա–
ր ե յ ո ւի այն պայմսՀւները, որոնք անՀրաժեշտ են բնէոյթ են կրում ՚. կարող ենք դեռ երկարել դժգո– ղութին , բոլոր ճակատներուն վրայ , Գ"1ՐՈՑ *
դարձրել իսոբՀբգտյին վաբչաձեւբ Հա լաստանի Հութիլններ առաքացնող պատճա՚ոձն՚եբ ի շարքբ , երգ եւնէ ; ՛հարոցի տնօրէնն է շատ Համեստ աշխ՛ա
Հ ամ ար հ Ա յ ս սլ իս ի պ ր ո պա դան՛դ ի ենթտ բ կո ւած բայց կարծում ենք, ոբ աւելորդ Է : Եղած դժգո — տաւոր մբ, Պ* Ցակոբ Զիշեան; իսկ «Աբմէնիա»
Հայրենակիցը , վստաՀ ենք, աւելի պակաս խոր - Հոլթիւնները, որ աւելի շատ Հոգեբանական են՛ ել եբդչախումբի ղեկավարն է Տոքթ* ՎաՀազն Մի -
թութիւն պիտի զգայ Հայաստանում ել աւելի քիք այգ պատճաոով Էլ ժամանակաւոր , որեւէ ձ ե լ ո ւ/ նաս՚եան , 30 տարուան փոբձառութեամբ կրցեր է
դժգոՀութիլն պիտի յա յանի ; չեն կա բոգ վա բկաբեկե լ ներգաղթի գործը : Ե*– ի Համախմ բե լ Հաբիւրէ աւելի եբիտասարդնեբ , եր
*)*ժգոՀութեա՝Լց մեծ սնունդ են տալիս մաս — սու ո են արտասաՀմ անի որ ո շ իս մ բակցութ իճննե բ կու սեռէ : Ամ էն կիրակի շատ գեղեցիկ կա ո րնե ր
նտւո րապէս Հայաստանի անտեսական ւի ի ճ ա 1լ բ ^ ո– անգիտակից տարրերի մ արդկային թ ո ւ լո ւթ ի լեն ե - 1լ երգեն ռատիօ—Արմենիայէն : Նոյնպէս Հայոց
րի մասին ներգաղթողներին նոյնպէս ճիշդ գաղա րը , չափազանց զղա յո ւն ան/ձանց անմ ի քա կան պատմութիւնբ կ*՚աւս/նւդենէ պրազիլիական լեզուով ։
փար չի տբւում X <ճ շսա բա ո լթ ի ւնբ ներկայ դէպ - ււէ՜Փլէ՜քԱ-ները ել սխալ պրոպագանդի Հետեւանքով Կը խօսին կարող երիտասարդներ , ծանօթացնելով
քում ասելբ որեւէ անպաաեՀ՚ո ւքժ իլն չի ներ կա յա— եղած Հիասթափութիւննեբբ ղէնք ծառայեցնտւմ Հայկական մշակոյթբ ; Հոս ալ ունինք Կ* Խաչբ
ցնոէ֊մ մ ան աւանդ ա յն պատճառով ,որ այդ տնտե ներգաղթի դէմ : Եթէ գրանք անդամ Հիմնաւոր լի որուն չոլրքր Հաւաքուած են բա ւա կան՛ թիւով մբ
սական դժո ւա րոլթիւննե ր ի մի խոշոր մասր առա9 նէին , դարձեալ ոչինչ չէին ապացուցած ի ՚. Ջկա ւ աիկին\ներ ել օբիոբգնեբ ՛ել ոբ օգնութեան կբ
է եկած բա ց ա ռ ի կ պատճառներից եւ կրում է ժ ա— այնպիսի մի երկիր, որ իր զաւակներ ի շարքերում Հասնի անիստիբ Հիւանդին, չքաւորին։ Հ* Տ՛ ՛հ՛
մ ահ ա կա ւո ր բնոյթ; ԱնՀեբքելի ճշմարտութիւն է, դժգոՀն՚եբի որոշ թի՛– չունենայ։ Բայց այգ դբժ՜– Վ^ռամեան կոմիաէն մասնաւո րապէս կաշխատի
որ ինչպէս աշխաբՀի բոլոր ծայրերում, նոյնպէս դո Հո ւթի ւննե բբ չեն կարող Հիմք ծառայել արդա փրկել նոր սերունդբ ։ Երեք ՛ամիս Ա ան Փաւլօ մնա
եւ Հայաստանում կեանքի պայմանն երբ չափազանց րացնելու Համար Հականեբգաղթային՝ պբոպազան– լէ վերք, Մարտ 9ին մեկնեցա յ Ուբուկուէ յի մա յ -
դժուաբացհլ են պատերազմից յետոյ եւ սլատե - դբ։ Հայ ժողովուրդը որոշել է ապրել իր միացեալ րաքագաքբ , Մոնթէվիտէօ ;Այնէաեղէն ալ կբգրեմ ,
բազմի պատճառով։ Գրա վրայ պէաք է աւելա ցնե / Հայրենիքում իբրեւ միաձոյլ ազգ եւ նրա այս ո– իբրեւ բաց նամակ բոլոր ընկերներուս ել բաբե -
նաեւ այն զարՀուրելի երաշտը , որ է"րացրեց Ուկ– բոշումը անդարձ է ու անվերաքննելի :* կամն ե բ ո ւս :
րայինա յհ բարեբեր ղաշտերբ ։ Աւե լացնենք նաեւ (Ազդարար)- Ա. հՈՆԳԿԱՐԵԱՆ 8ԱԿՐ Ի ՀԱ8ԱԳՈՐԾԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
դժգոԽէթիւԱԱեդ Թուրքիպ
ՄՈԹԷՎԻՏԷՕ (Ուրուկուէյ) , 22 Մարտ ( 8ա -
Ո աջ) , 1946 Նոյեմբեր \9ին Պ ո րաոյէն շոգենաւ
Հա յա սա ա՛ե ներգաղթաէ– Հա յ բենակի ցնեբ ի մի նսաայ դէպի Պբաղիլիա։ 24 օր ճամբորդելէ յ,լյ՝բ.. — Վերջերդ թ ա ֊ ր ք մամուլը (արէն կը
մ ասր ղժգոՀութ իւննե բ Է յա յանում իրեն Համար վերք, Հասայ Ա էն Փավյօ քաղաքը՛ առաքին գործս քրքրէ փոքբամասնոլթեանց խնդիրը, աոանց այդ
ստեղծուած նոր վիճակ մ ր ; Այս բանը յայանի Է եղաւ մտնել Հայկական շըքանակի մէք : Եւ աՀա բառին արժէքը ոանչնալու: Ահաւասիկ նմսյշ մը
արաասաՀմանում, բայս ոչ ոք չի ուղում՛ խօսել սրճարանի մը մէք կր Հանդիպիմ խումբ մբ Հայե «Թասվիբ»էն, ճեհատ Պապան սստբագբաւր֊համբ
գրա մա սի ն Հբապ արա կո վ հ « Գ ւսշնւս կցակա ննեք\ի րու՛. Հազիւ պատմել սկսած էի Ֆրանսայի կեան (3 Ապրիլ) •
պրովակա^իած Է» , ասում են մեր «յաււաքգիմա - քը պատերա՛զմի շրքանին , խօսակիցնեբս Հաբցոլ - Աուտ պիտի խօսէինք, եթէ վլոէինք թէ
կանները», եւ ղրանով փակում Հարցը –..֊՛Աւելի բա ցին* 1'նշո / Հոս եկար, ինչո^լ Հայաստան չմեկ– չՀաւնեցանք վարչապետին վերքին գոբծունէոլ -
րեմիտները, Հքէ՜Ի՛ա հ լո վ Հանգեբձ դժգոՀութիլն - նեցար : Ա՝ ենք արդէն ա րձանադբ ո ւած ենք, ել այս թեան իսթանպուլի մէք՛. Եւրոպացի իսկական գի֊
ների փաստը. , ղանում են որ սլկաք չկայ Հրապա տարի պիտ ի տանին մեզ : Պատասխ՛անեց ի թէ ո՛ վ լան ա զէ ա ի մր պէս , մեծ քանքեբ թափեց, իր կու
րակով ղբաղուել այգ Հփափուկ Հարցով» , որով - որ չուզեր երթալ Հայաստան, նա Հայ չէ , բայց սակցութեան յաղթանակը ապաՀ ո վե լու Համար *
Հեաեւ ղրանից կարող Է տուժել ներգաղթի գործը՛. ոթ ր տա րո լան պիտի սպասես ք , որպէսզի խորՀ բ - Նոյն պայքարը կը մղէ նաեւ Իզմիրի մէք եւ թե -
Ես չեմ բաժանում ոչ մէկ եւ ոչ միւս ա ես ա– դա յի ն իշխան ո ւթ ի ւնը բար եՀաճէբ բն դ ո ւնիլ ա - բեւս լաւ գիաէ այս գործը ։ Այս երկիբբ այնքանւ
կէտը։ \,աեւ ա յս խնգբում իմ կարծիքն այն՛ է, որ ռանց կուսակցական խտրութեանն %Ես այսօր բնտա– ալ սովոր չէր այս երեւոյթին , որով վարչապետ
ճիշգբ գեմ ո կբ ա ա ա կան ճամբան է , ա յսինքն Հար նիքս ձգած Ֆբանսա ^ եկեր եմ Հոս իմ կամքով , մ՛ը յյսճախակի կը տեսակցի շաՀ ադրգռո ւո զն/ե բո լ
ցի Հրապարակային ել ագատ քննութեան ու պար կրնամ ուր ի/շ տեղ մը երթալ կամ վերադառնա ք Հետ ել անոնց ցաւ երր կը լսէ , դո րծավաբնե բ բ կր
զաբանութեան ճամբան , ո ը ո վ ել մենք պէտք է /*՛^՛– Հեր ան/սա ։ ԱՀա պա բո՛ւներէն մէկը դառնալով , զրկէ երկրին չորս ՚անկիւննեբբ, խօսք կ ուղղէ ե–
իժանանք։ Ներգա/լթի գոբծբ ղրանից ոչ թէ կը ուրեմն ղուն Դաշնակցական ես • • • յ բիտասարդութեան ել այլն։
տուժի , այլ կյը չաՀի, ոըովՀետեւ Հարցի աղատ Վ^եբքապէս Ո ւրֆա ց ի Հ՛այրենակից մը, Արմ էն Զենք գիտեր թէ կուսակցութիւննեբը ի ՜ ն չ կր
քննո ւթի ւննե ր իդեբհ֊ կը Հանիներ գաղթ ի Հակառա Ո ս կե բ,ի չեան , ձեռքէս բռնե լո վ իր տ ո ւնբ տարաւ ։ մտածեն այդ մասին ՚.ւ Մեր անւձնական խոբՀրդա -
կորդների մութի մէք կատարած փորձերը՝ մաս - Ես կր կարծէի ոբ այս աղատ երկրին մէք անս ի– ծութիւնը այն/ է որ, այս երկրին մէք փոխան՛ա՛կ
՛սակի երեւո յթի ընդՀանբացում ով վար կա բե կել քապէս իլ/ալունք պիտի ունենամ գործի մբ ձ՝եռ - <Հ/իո քրամ ա սն ո ւթ ե ան ց խնդի ր՝» մը յա րուցանե լու ,
ներգաղթի գաղափարը ։ նաբկելու։ Բայց շատ սխալակ֊ եմ եղեր։ Նախօրի՛– ,ի բ ամ բոզք իրաւունքներով եւ ս/ո իպողութէւննե–
Բայց ճի՚^շդ են տա՚բածուած էոլրհք\բ ել իրօք նաւոբ ճամ բով պէտք է մտնել Պբաղիլիա ։ Որեւէ բով, աւելի օգտակար կ՝բլլա ք Հ ա շո ւե յարղա բ ի են
որ ներգաղթողների մի մ ա ս բ ղժգոՀ է Հայաստան մէկը չի կրնար զոբծի մբ մ անել, կամ ղործ մը թարկել ա յդսլիս ի իւնդի բ մ բ ։
ւլ նու լուն Համար։ Ես ՜խաւատում եմ այգ լուրերին բանալ, նախ պէտք է ինքնութեան թուղթ Հանել, Աինչեւ Րէճէպ Փէքէբի ճառբ ,՛ այսինքն քա–
ու պիտի անմիքսՀսլէս աւելացնեմ , որ * • • բնաւ չեմ ի Հարկէ պնդելո՛վ : Այդ անձնագրով չես կրնար ո ո րդ դա բ՛ու շբքան/է մը ի վեր Հալք կուսակցոլ -
Վախենում Հաւատալ, այգ լուրերին ։ Հայբե՚Լակից– գործաւոր բ/ լա լ , պէտք է բան՛ուորակա՛ն տո՛մս իԺ իւնր Հ եռու պա Հա ծ է ր փ ո քրամ ասն ո ւթ ի ւն/ն ե բ բ
ների գժգոՀ ո ւթ ի ւձննե ր բ , որոնք , սա կա յն , չպէտք է Այս գործողութեան Հւ լ ավա բակ ան Հանբա յին ծառա յո ւթ իւննե րէ : Զպիտի բսենք թէ
^ընդՀ անբ ա ցնե լ , միանգամ ա յն բնական են ։ *հ բանս բժ՜իշկը պէաք է քննէ ամ բողք մարմինը։ Անկէ սի/ալ գո բծած է իր ա յս բնւթացքով ՚. Անկաի/ու -
պատճառն եր ը մ ի քանի են՝ յ ո ր ոնց ի ց ամ ենաղլխա– վերք, եթէ Հաստատեն թէ կրնաս աշխ՛ատիլ, տոմ թեան պատերազմին յա քո բդող օրերու մէք, երկ—
ւորբ այն սխալ պրոպագանդն է, որ վարում են սը՝ կուտան : լ՛ին բարոյական թէ նիւթական կացութիւնը ոք
Ափիւռքի մի շարք թերթեր ոլ խմբակցութի ւննեբ ։ Ուրեմն Հոս եկողը եթէ մարգ չունի, պէտք է մէկ կերպով թո յլատոլ է ր նմ ան ղօդումի մը ։
իւրացնելով մի շատ տարօրինակ ս ո վո ր ո ւթ ի ւն աչք առնէ երկու երեք ամիս պատիլ։ Երկիր մտ– Աինչդեռ այն ատեն մենք կարելիութիւն ուն՛էինք
գովել , չա փ ա ղանց ո ւած ձեւով գովել ա յն ամէնր ՚ԼՒսն աղատ ես ։ ԱնՀբաժեշտ չէ Հպատակ փոքր ամա սն ո ւթիւննե բբ մեր մէք ձուլելու։ Վ-աբա–
ի՝և՝չ որ իրենցն՛ են Համարում , այդ տարրերը "Սեր֊ դառն ալ , բ ո լո ր բ Հալաս ար իր աւո ւնքնե ր ո ւն ին , նեցանք առնելէ այդպիսի քայլ մ բ ։
գաղթ ի Համար պրոպագանդ անելիս միշտ է լ ներ— բայց եթէ ուզես Հպատակութիւն ձեռք բերել , Ամերիկա ՛ա՛պրող Հ$.ոյն մբ, Հրեայ մբ եւ կամ
կա յա ց րին Հա յա ս ա ան ր ՛իբրեւ մ ի գբախտավա յր եւ տարիներու կը կարօտի ։ Հայ մը ազգային եւ Համայնական նպատակներ չի
ա յնտեղ տիրող վարչաձեւը՝ ՚ զ ե բ ^ որեւէ թե բո լ - Պ բազի լիոյ մէք Հայերու թիւր 5000^ 1 ա ն ռ ՜ Հ ե տապն դեր , ել իւրաքանչիւրը Հ ողի կուաա յ ի բբ
թիւնից։ Ղ*բա Հետեւանքով կաղմուեց ներգաղթս— (հ իր ։ Սան Փալլօ քաղաքին մէք 1լշ Հաշուեն 4000 Ամերիկացի ապրելու Համար; Աեբ մէք է որ տ լս–
ղի մէք մի անճիշդ պատկերացում , ո՛ր՛ը երբ նա Հոգի, 1000 հոգի ալ զ,լլ գտնուին ուրիշ քագաք - պէս չէ , ամէն ատեն/– տեսա^ ենք որ փոքբա -
Հ ամ եմ ատուիմ Լ ան մ էք դրաւ ի ը ական ո ւթե սձԽ Հ ետ ներոլ կամ գիւղերու մէք; կարելի չէ մինչեւ իսկ մ՝ասնո ւթիւններ բ կհուզեն պաՀ պանել իրենց զոյու–
եւ գտաւ անՀամ ապատ աս խան նրան՝ Հ իա սթափ - սենեակ մր վարձու գտնել, պէտք է բաւական կա թիւնբ , բաժնուի լ մեզմէ ;
ուեց : Որքան է լ որ իւրաքանչիւք քննադատութիւն րեւոր գումար մր տաս ներս մտնելու Համար; 0 ս մ անեան կա յ ս բ ո լթ^ե ան շր քանին , փոքբա -
ել , մանաւանդ , իրենց ՛ուղղուած քԼնադատու - Պ բաղի լիան չատ րնղարձակ է տարաՆոլ - մա սնութիւնն երբ ի պատուի էին եւ նո յնիսկ ի–
թիւն, Համարենէ Զդաւաճանութիւն Հայրենիքի թեամբ • ունի 45 միլիո՚ն բնակիչ : Տեղացին շատ բենցմէ փաշա՛ն եր ելան , նախարարութեանց ա–
ղէմ» , մենք չենք գագբի նրանց վերոյիշեալ ս իւ ա ք ծոյլ է՛ օտարականն՛երն են Հրասլարակր բռնող նե– թոռներ գրաւեցին ւ Բայւո երբ կայսբութիւնբ փլաւ
գործելակերպը քնն՛ա դատելուց ու մերկացնելուց : բըՀ Հոս եկաՀք Հայեր ր տեղակ՛ան լեզուին տիրա - եւ Թ՛ուրքիա դարձաւ Հիւձանդ մարդբ > անոնք գոր
Եւ այդ պիտ՝ի անենք յանուն նեքդաղթի , ա ւաք - ՚նալոլ Համ ար բաւական դժո ւա բո ւթիւննեբ քաշած ծի լծուեցան կռնակէն զարնելու Համա բ ; Զենք ու
նորդուելով այն տեսակէտով որ ներգաղ՛թի դործբ են , փողոցները ուտելիք ծախելով , իսկ Գ"Ր**՜ մը զեր այստեզ յիշատակներ քրքրել , եփած կերա -
" I թէ ԿՐ վնասի , այլ կբ շաՀի դրանից ։ բանալու Հ՛ամար չափազանց ծանր են տուրքերը, կուրի՛ն քուր խառնել : ճիշտ է որ Լողանի դաշնա
Հա յաստանի մ ասին Ա ե րդա ղթ ողներ ին ամ բողք եւ շատ օրինաւոր պէտք է ԷՀԼԷայ Հ Օրինակ , գոր գրին մէք, փոքրամասնութիւնը իւրա յատուկ իբա–
ճշմարտութիւնը ասելոլ ա՚նՀ րաժեշտո ւթ իւն\բ սլայ– ծաւորի մբ նկաբբ քաշուած առանձին տ ետ բա կիմ ը ւուն/ք մբ ունի; Աիայն թէ Թուրքիա փոքրամաս -
մ անաւո րւոլմ է մանաւանդ ա յնտեղ տի բող վա ր - մէք։ Երբ գործի սկսի առտուն պէաք է ստորադրէ նութեանց Համար Հանգիստի ել անդորրութեան
չաձեւի առանձնա յատ կո ւթ իւննե ր ո վ։ Անզամ ան — ւ//ւյն տետրակին մէք , իսկ, իրիկունը ե բբ զ ո բ&՜ք երկիրն է ; թ՚ուբքեքն ալ իրենց չափ ցաւ կր զղան
տեսականէ , բնկերային ել քաղաքական ընղ Հանւոլբ ձգէ , դարձեալ պիտի՝ սա ո բադբէ : ,* երբ իրենց գժդոՀութիւն պատճառող դէպքեր կբ
գծե բ ունեցող մէկ երկրից մ ի*֊ս,բ վ՛ո խ՚աղ ր ո ւե լի ս՝ Զա փա զ ա\ն ց սուղ են տո ւն ի կամ իս ա 5/ ո ւթ ի պա/ո ա Հին/ ; Երբ բարոյական ու նւիլթական պար -
մարդիկ, առա քիւն ժամանակներում , գդում են ան– վարձքեր եւ ամէն ամիս կը վճաբեն;Հոս տարեկան տտկանոլթեանէց մէք Հաւասարութիւն բԱայ , բնա
Հաճոյ մի խորթութիւնդ: իսկ ԽորՀրգային Հայաս չեն գիտեր * տո ւն ի մը վար ձքբ ե բկ՚ո ւ ս են եա կ ի կանաբար Հասա բա կաց բեռը ա ւե լիղլիւրաւ կբտս/ր–
տանը, որտեղ տիրող վաբչաձեւբ մ իան/զա/Ւա յն Համար մ իքին բ մ էկուկէս քոնդ է , որ ֆրանսական ուի ; Հետեւաբար , փոքբամասնտութեան իբաւուն -
տաբբեբւում Է ներգաղթողների ա սլ ր ա բոլոր եր— դրամ ով կՀբնւէ ՚ \ 8 ՛Հազա ր ֆրանք ամ իոք ՚ ԼՄ էկ քինյ տիրանալու Համար, թուրք Հայրենակից բլ -
կրն)ե րի վա ր չա ձ ե ւի ց , չէր կարող ղգա՛լի չգաբձնե / քոնգբ Հազար կրէզէռօ է) : Պարզ զոբծաւո —
ա մԳ I" Ո րթոլ֊թ ի,լն բ : ինքնա իւ աբէ ո ւթ ե ա մ բ եհ րի մը տ շխ ա տ ան քի օր ա՛վա քձքը 35 60 կրէգէ Ր°
ղբաղլո ւմ ա յն/ մ ի տ մի տնե բ\ը , որոնք կարծում են է : կարելի չէ ընտանւիք մը ապրեցնել, եթէ միայն բբ իրենց տուներուն մ էք կբ Հ աւաքո լին ել իրենց
թէ իրենց պբ ո սլա/լանդո վ կարողացել ենւ նեբղաղ– մէկ Հոգի 1լաշէսատի\ զալա՛կն երո ւ)ն՛ . առքեւ կբ խաղան մ է կբ մ իւս բ խա
թե լու արժանի Համարուած բոլոր Հայբենակիցնե — քյ ազամ ո լութ իլն ը չավ/ազանց տարածուա^– է : բելով ։ Աչքերովս տեսայ փողոցի մր մէք, ոտքի
ր ի՛ն՛ «/# ի ր ցնե հ» ոչ մ իա յն Հա յաս տանը , ա յլ նաեւ ՚քՒէել կա ռա վա բ ո ւթ ի մեը արգի լած է , բա յց շատե– վրայ, 14 տարեկան աղաք փոքէր կբ խազային։
ն՛րա վարչաձեկը իր ՛առանձնայատկութիւնն/երով : Հոս ալ երկու կա զմ ա կե բ պո ւթ ի ւննե ր կան ,
Բոլբժուական ել/կրներում Հասունցած մեր Հայրե— Հեգեդի իսկական աղէտը, որ փրթաւ մեր մա՛յրա Հ *& ՛՛հա շ1 ա կց ո ւթիւն եւ «ճակատ ա՛կանցն եր , Հա
ն/տկիցնեբբ մէկ . օրէն մ՛իսը չէին՛ կարող փարեք քաղաքի՝ Երեւանի դ լ իս ին անցեալ տաբուա ք Ա՝ ա– նաւք ա *նե Ր, « Հա IIII IIIII ա հ IIIIIէր»&՚, դրօշին
կարելի է
իսորՀ բղային վարչաձեւին ել այդ ուղղոլթեամբ յէսե Վ^Րն^Րէ^՝^ քանդելով 400 աուն եւ աւերելով տակ ։ Այո կազմ ա կերպութեան մ ասին
չէ որ պրոպադա՚նդ պիտի տ ա ր ո ւի ներգաղթողնե ամ բողք փողոցներ : ք՚նչո^լ այս ամէնը ղազանի շատ երկար գրել՛. Կը բաւէ բոել թէ ինւչպէս ուբի>
րի մ էք : Պքոպագանտբ ամ են ա շա տ բ պիտի քան այ պաՀել աբտասաՀմանի Հայութիւեփց , ին՚չո®լ չա գաղուիԳներու մէք, ն/ոյն քսՀնդիչ աշխատան/քԱեբ բ
Հաշտեցնել նրանց վար չաձեւի առանձնա յատ կոլ - սել ներգաղթողներին ու չնախապատրաստել նը — կը տանին,—- Հայութիւնը իրար ձգել։ Ես աւելին
թ՚իւննեբի Հետ գ շեշտելով պետութեան գերակա — բանց Հա յբենւիք մեկնելուց ՛առաք , մ ան ա ւա\ն՝գ , որ տեսայ ՛այս քաղաքին մէք Հ Հ ՛Յ ՚Գաշնակցոլթիւնր
յոլթիէձն/բ այգ վարչաձեւի նկատմամբ ել ՜բացատ — ինչպէս ասացինք, սրան՛ք բոլո ր բ ժամանակաւոր իր Համակիբնէեբով 1լ աշխատի օգտակար բԱալ զա–
ր ե յ ո ւի այն պայմսՀւները, որոնք անՀրաժեշտ են բնէոյթ են կրում ՚. կարող ենք դեռ երկարել դժգո– ղութին , բոլոր ճակատներուն վրայ , Գ"1ՐՈՑ *
դարձրել իսոբՀբգտյին վաբչաձեւբ Հա լաստանի Հութիլններ առաքացնող պատճա՚ոձն՚եբ ի շարքբ , երգ եւնէ ; ՛հարոցի տնօրէնն է շատ Համեստ աշխ՛ա
Հ ամ ար հ Ա յ ս սլ իս ի պ ր ո պա դան՛դ ի ենթտ բ կո ւած բայց կարծում ենք, ոբ աւելորդ Է : Եղած դժգո — տաւոր մբ, Պ* Ցակոբ Զիշեան; իսկ «Աբմէնիա»
Հայրենակիցը , վստաՀ ենք, աւելի պակաս խոր - Հոլթիւնները, որ աւելի շատ Հոգեբանական են՛ ել եբդչախումբի ղեկավարն է Տոքթ* ՎաՀազն Մի -
թութիւն պիտի զգայ Հայաստանում ել աւելի քիք այգ պատճաոով Էլ ժամանակաւոր , որեւէ ձ ե լ ո ւ/ նաս՚եան , 30 տարուան փոբձառութեամբ կրցեր է
դժգոՀութիլն պիտի յա յանի ; չեն կա բոգ վա բկաբեկե լ ներգաղթի գործը : Ե*– ի Համախմ բե լ Հաբիւրէ աւելի եբիտասարդնեբ , եր
*)*ժգոՀութեա՝Լց մեծ սնունդ են տալիս մաս — սու ո են արտասաՀմ անի որ ո շ իս մ բակցութ իճննե բ կու սեռէ : Ամ էն կիրակի շատ գեղեցիկ կա ո րնե ր
նտւո րապէս Հայաստանի անտեսական ւի ի ճ ա 1լ բ ^ ո– անգիտակից տարրերի մ արդկային թ ո ւ լո ւթ ի լեն ե - 1լ երգեն ռատիօ—Արմենիայէն : Նոյնպէս Հայոց
րի մասին ներգաղթողներին նոյնպէս ճիշդ գաղա րը , չափազանց զղա յո ւն ան/ձանց անմ ի քա կան պատմութիւնբ կ*՚աւս/նւդենէ պրազիլիական լեզուով ։
փար չի տբւում X <ճ շսա բա ո լթ ի ւնբ ներկայ դէպ - ււէ՜Փլէ՜քԱ-ները ել սխալ պրոպագանդի Հետեւանքով Կը խօսին կարող երիտասարդներ , ծանօթացնելով
քում ասելբ որեւէ անպաաեՀ՚ո ւքժ իլն չի ներ կա յա— եղած Հիասթափութիւննեբբ ղէնք ծառայեցնտւմ Հայկական մշակոյթբ ; Հոս ալ ունինք Կ* Խաչբ
ցնոէ֊մ մ ան աւանդ ա յն պատճառով ,որ այդ տնտե ներգաղթի դէմ : Եթէ գրանք անդամ Հիմնաւոր լի որուն չոլրքր Հաւաքուած են բա ւա կան՛ թիւով մբ
սական դժո ւա րոլթիւննե ր ի մի խոշոր մասր առա9 նէին , դարձեալ ոչինչ չէին ապացուցած ի ՚. Ջկա ւ աիկին\ներ ել օբիոբգնեբ ՛ել ոբ օգնութեան կբ
է եկած բա ց ա ռ ի կ պատճառներից եւ կրում է ժ ա— այնպիսի մի երկիր, որ իր զաւակներ ի շարքերում Հասնի անիստիբ Հիւանդին, չքաւորին։ Հ* Տ՛ ՛հ՛
մ ահ ա կա ւո ր բնոյթ; ԱնՀեբքելի ճշմարտութիւն է, դժգոՀն՚եբի որոշ թի՛– չունենայ։ Բայց այգ դբժ՜– Վ^ռամեան կոմիաէն մասնաւո րապէս կաշխատի
որ ինչպէս աշխաբՀի բոլոր ծայրերում, նոյնպէս դո Հո ւթի ւննե բբ չեն կարող Հիմք ծառայել արդա փրկել նոր սերունդբ ։ Երեք ՛ամիս Ա ան Փաւլօ մնա
եւ Հայաստանում կեանքի պայմանն երբ չափազանց րացնելու Համար Հականեբգաղթային՝ պբոպազան– լէ վերք, Մարտ 9ին մեկնեցա յ Ուբուկուէ յի մա յ -
դժուաբացհլ են պատերազմից յետոյ եւ սլատե - դբ։ Հայ ժողովուրդը որոշել է ապրել իր միացեալ րաքագաքբ , Մոնթէվիտէօ ;Այնէաեղէն ալ կբգրեմ ,
բազմի պատճառով։ Գրա վրայ պէաք է աւելա ցնե / Հայրենիքում իբրեւ միաձոյլ ազգ եւ նրա այս ո– իբրեւ բաց նամակ բոլոր ընկերներուս ել բաբե -
նաեւ այն զարՀուրելի երաշտը , որ է"րացրեց Ուկ– բոշումը անդարձ է ու անվերաքննելի :* կամն ե բ ո ւս :
րայինա յհ բարեբեր ղաշտերբ ։ Աւե լացնենք նաեւ (Ազդարար)- Ա. հՈՆԳԿԱՐԵԱՆ 8ԱԿՐ Ի ՀԱ8ԱԳՈՐԾԵԱՆ
Fonds A.R.A.M