Page 43 - ARM_19-1947_02

լաւ լսէք Հեծքը վա՛զող մեք թուրերուն•, կբ վրձ" ՊՈՒՏ՝Մ ԵՒՆԱ% օգնութեան Հասնիլ իր նորաՀնաբ մեքենաներով :
յանկարծ
Վրչա") կէՀ փրւփ՝ՐԼաս ) օձի նման, ապա «Խաղաղութիւնը պիտի տնկեն թուրք Հողին
դիակներով բա­
կր ցբցքուին ու կր տքան , կամ ուրդին տակ գի " վրայ՝»* քանի որ այդ Հոգը Հայոց

տես կուլա%*** որոնց լասին զարՀուրանքէն թրու՛ ւական մը պարարտացած էX

ո֊ինե իւ կր ս ր ս րւիա՚Ա յանկարծօբէն *•• : Արդեօք պիտի դիանալն որ Տոլմապաղչէի

Ես * մանկութիւնս՝ այս թուրերուն Հեաան֊ այդ շքեղ պալատ ր , որուն մէթ պիաի կայտռեն

$ոԼցի , թէ իսնգացին՝ ես խնդացի , թէ որ լացթհ՝ Հապա՛ հ Միայն Հայե՞րր պաբաՀանդէսի մաս­ Եանքիները , Հաւ Հանճարին կը պարտին թուրքերը

\ես ալ լացի * * * ; Անանց րնկեր ու րարեկամ , անոնց նագէտ են; Միայն մե՛՛նք շքեղ սբաՀներու մէթ կբ եւ թերեւս պարուՀինեբու մէթ ալ, թրքական Հա–

գրկիռ "՚– ազգակա\նւ, անոնց քաղօրի՚կ օրօրներով կայտռենք։ Կան ազգեր, որ սրա՚Հի ծաիսք չունիՆ, րէմնեբէն գոգցուած , բռնօրէն իսլամացած Հայու–

կր ննթէի , անոնց զրւարթ տաղ ու կանչէն կ՛ար - դրամը կանխիկ կը գանձեն եւ պարելով ազգային Հիներն են ո բպիտ իոգեւո բեն զիրենք * * ՛Ո՛վ գիտէ;

թննայի * * * Արտիս տրոփէն նոյ՚Լիսկ Հփմա -— դատ կբ շաՀին ; & ւ// ա բարակը փն՛տռելը ժամավաճառութիւն է:

ես ձայնն կ՚առնեմ դի՚֊զի գետին, Ապա րան ր արիւ­ Մենք դռնէ դուռ, տոմս կը Հրամցնենք; Ա- Մաբգիկր միչիոններով ստակ տուած են ։ Կ՛ուզ են

նիս մէթ շրթան կ%րնէ զուարճագին , Ջաղցի առուն փերով ստակ կր վճարենք սբաՀներու եւ յաճախ վայելել :

գեռ կր ֆըշըրտա յ իմ ականէին * * * ; մեր տուածին տոկոսն ալ չենք կրնար գանձել : Տոռետես չըլլանք։ Հայերս պարապ կեցած

Թուրքերը , քաղաքակրթութեան մեր աշկերտ­ չենք։ Անշուշտ թէ Նիւ Եորքի Հայկական ՀՀ՚Բոնկ -

Ես՝ թուր էի * * * , գետերու Հետ կր Հոսէի * * * X ները, աւելի ճարպիկ եղան այս պտրագործու - րէս^է^՛ բանաձեւը ժամանակին պիտի Հասնի Մ ր •

Մանկութիւնս անզուսպ ու չար՝ ամէն ինչ էր * թե­ թեան մէթ; Պարելով ծուղա կբ կր ձգեն իրենցմէ թ՛րում բնին ձեռքը եւ թուրքերու ուբախութիւձն ր

թեւ ու պարծ * խենթ ու խելառ : Ապարանի ափին շատ բարձր ազգերն ու քաղաքագէտները ** * իրենց փորը պիտի մնայ . - .

վրայ կանգ կ՚առնէի , անկէ անցնող Հարս ու աղ - Մա-Համմէտը երկար կեանք տայ Ամերիկայի կ. ՊԵՏՈՒՇ

թկայ՝ թթու սալոր \ու խակ իսնձոր կր նետէ ի : նա/սա դահ Ար՛ Թբումընին յ թող ոէննէթին դոնե­

II եւ ա ի կ ՛ե ա յ գետ՝ զիս լաւ գիտէր , ես թէ ա\Նոր րը լայն բանայ ան ո ր առթեւ, որ օդնութեանՀասաւ

ան \ա՝լ իմ ս էր , ամէն առտու ու կէսօրին կր քա­ աւարառուներուն ;<ձՈ*–աոզին ուտելիք չիպակսիր՝^ X Հայ ռ ա զ մ ի կ ի II օ դ

րէի վ աղքր կուրին , կ ամ մ երկ ա ցա ծ՝ ձուկ կ*"Ր ՜ իմ ացաք կա բծեմ , որայս օր երբ , <ձամե րիկեան

սայի , Հ ամ րո լքուելով անոր թուբի^՛ Հետ սիրալի X ռա՛զմական նալադունտ մբ Պոլիս կբ Տ ս/սնի ; Տա - 1947 ԱՊՐԻԼ 26—27

Զաղցի ՚Ա^ոուն՝ մտերիմս էր* կարծես ինծի Հետ ճիկնեբրիբաբ անցած են ընդ՛ունելութեան Համար։ Հայ Նախկին Ո՚ազմիկնեբու Միութեան երես­

կր խօսէր • * * Ղ՝ար ո ց ական գիրքերս Գրկաօ^ անոր Տոլմապաղչէի Հայակերա պալատին մէթ, պար՚ա՝– նամեայ յոբելեանին առթիւ՝ Ապրիլ 2եի շաբաթ

տա իստակ կամ ուրդին ես , օր քանի Հեղ , սիրողի Հանգէս մը պիտի սաբքուի ի պասլիւ տ՛ոլարներու, երեկոյեան ժամր 5.30ին , Հայ նախկին ռազմիկ -

պէս, յօժաբակամ կ՚երթայի տես, ոլ մերթ աէար ուր ներկայ պիտի ըԱան դեմոկրատ Ամերիկացի - ները պիտի ԱՐԾԱՐԾԵՆ ԱՆԾԱՆՕթ Տ՛ՆՈՒՈՐԻՆ

ցանկին կրթ\\ած ես 1լե բդէի , կամ թէ անոր կր ներ ո լ մենծեր ը՚ֆ ; ԲՈՑԸ ՅԱՎթԱԿԱՆ ԿԱՄԱՐԻՆ ՏԱԿ -.

սլատմէի 1՚սԼ\ "Ր ԳաՐՈ9 սորվեր էի * * * X Հյ///ա բնական է ոբ պիտի պարեն , պիտի խմեն, Ֆրանսայի ամբոգթ Հայ գագութին գաւակները

Ա՛ենք՝ գիւղացի , այն ենք ինչ որ՝ մեր թուրն պիտի ուտեն ել պիտի Հաճոյանան * * * թրքուՀի - զին՛ուորագրուեցան ել ատոր շնոբՀիլ՝ ամէն Հա ւ

ու քար, մեր Հ-աւձնւ ու թառ, արտերն ու ծառ, ները ի բենց շնոբՀնեբը առատօրէն եւ առանց վե­ ունեցաւ իր պարծանքի բաժ ին բ ել զերծ մնաց շատ

բլուրն ու գար , երկիր , երկինք , իբերն բոլոր րա պա Հ ութեան պիտ իս փռեն՝ ա յգպարա տօնին մ էթ ; մը իրական դժուարոլթիւննեբէ X

ար մեզի Հետ կեանք կը Հիւսեն Աստծու տուած ա " 3" յց պիտի տան Աամուէլ Հօ բա ր ին թէ իրեաւք աւ Հետեւաբար ԱԶԳԱՅԻՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՐՏԱ­

մէն մի օր * * * մէկն ուրախ է՝ թէ ուրաիս է մէկալն վար չեն մնար Եվրոպայի եւ Ամերիկայի կիներէն; ԿԱՆՈՒԹԻՒՆ ՄԸՆ է

երբ որ*** թէ մէկն՛ կուլայ կուլայ միւսն արտաս­ Մհնք , Հայերս, ոբ ժողովրդապետութեան 1.— Ամըողչ Հ այ ժողովուրդին Համ ար իր

ուաթոր X Մերմէթը կայ մայր բնո ւթեանՀ՚զօ ր պատ– թ մբկաՀա բներն է ինք Արեւելքի մ էթ , ոբ ութսո ներկայութեամբ , այդ օրր իր քաբգանքը մատաւ -

ղամ^մաբդն ու իբեբննոյն կաւէեն ,նոյն\ ձեռագործ տարի մը առաթ ԱաՀմանադբութիւն ունեցանք , ար ցանել մեր բոբոբ զոՀեբուն յէչալոսյկիս՛

արարչական , պարտադրաբար գետր նետ ո ւած ժողովբգակտն քուէով թագական Հոգաբարձու 2^ Բոլոր Հայ նախկին ռազմիկներր աո -

կեանքի Հոսման***; Անոնք բոլոր՝ բն՚արուեստին կամ առաջնորդ կ՚ընտրէանք , ՚անշուշտ աւրախ ՛գի՜ զանցքին անպա յմ ան՛՛ մ ա սնակց ե լո վ , արտա յայտեն

մասնիկներ են, որ կը գործեն ու կր շարժին ր"տ տի րլլոյնք որ Ամ եր իկայի կ առ ավա ր ութի ւ֊նր օգ - ի բենց յարգանքը պա տ ո լո յ զաշտ ին վ րա յ ինկած

բնո ւթ ե ա ն կարգախօսին * * *» ; նո ւթեան կը Հասնի թուրքին , յան՛ուն , այդ որկբի իրենց բնկերնեբու յիշատակին X

^*է՚–ո *^Ր ^է^ՐԼԼՒ"4 ճշմարիա գիւղ՝ ռՐԲ "Ր «դելքռկրասի»^ պաշտպանութեան : «կտտուն եթէ ՛էյ ախկին՛ ռազմիկները պէտք է կրեն իրենց ու­
չունի յարգն ո ց ու Հ իւղ , երգիքնեբէն & բ բ Վ^Ր
իր ձագը •ուտել ուզէ , մուկի կը նմտնցնէ՝^ -, կ ըսեն ; նեցած պա տ ո լան շաննե ր բ եւ ժամը ճ ի շդ 5.30ին

կելլեր թոնիրի ծուխ* . * : կրնանք միթէ գիւղ պատ­ Ո բ քա՜՛ն նո բու թի ւնն եր սո րվե ց անք , սակ այն , գտնուին ^ՇՈԱՇ (յ601՚§6 V.։

կերել , ըսէք ինծի *. առանց շունի ու Հ աչոցի , կամ Ամ ե ր ի կայ ի I 50 միլիոն տալէր փոխատուութեան Տա թորդ օրր , 27 Ա՚՚լր Իլ Կ Ի Րահ.է առաւօտեան

աքլորի բարձր կանչի* * * ; Առանց կովու ղի ք բա - շնորՀիւ : Հանդիսաւոր պատարագ ՀոգեՀ անգիստ Հայոց ե -

ռաչի , առանց էշու ՚գբո^րոքոցի * * *։ Պէաք է լսեք թէ՝ թուրքեր բ ա յ դ դում ա րն ե բ՛ո վ խճուղիներ կեղե ցւո յն մ էթ , պատ ե բ ա զմ ի Հալ զոՀ եբուն՝ յի -

թուրի շառաչ, առտու, իրկուն/ նա/սրոբգի կանչ, պիտի շինեն ,երկաթոլղիներ պիտի երկ՛արեն՝ մ ի ն ֊ շ ատ ակին :

թուրէն դարձող աղջիկներու երգ ու քրքի^ * աշխա­ չեւ Հայաստանի սաՀմ՚անագլոլխ,ը , ոբպէսզի Հա­ Տ՝ամբ 1 ին , բոլոր Հալ նախկին ռազմիկները

տանքի գտցող տղոց Հ այՀ ոլչն աւ ճիչ * * * Հ էյ ս յերու Հետ մօտէն բարեկամութիւն մշակեն ել եր­ սլիտի բո լո ր ո ւին ճաշաձօնի մը սեղաններուն շուր­

գիւղացի : Հոն ծ՛լեցայ ու շնչեցի , թէ դ ի ՛զն բեմն իրարու սուրճ խմ ելո լ երթան ; ա լ։ ա ա բա - թը* րնկեբտկան Հսկումը կատարելու իրենց ՚զոՀ–

աղէտ տգէտ էի, թէ գիւղն կոպիտ՝ ես ալ էի, ե– էլործական եւ Հողագործական ճիւղերը պիտի ար­ աււսծ բնկերնեբու ^ի շատ ակին եւ տօնելու Միու -

թէ անտաշ ու վայրենի, ես՝ անոր պէս, անոր դիացնեն եւ Չբանակին թի՚֊ը պիտի նռւազեցնեն^\ թե անս երեսնամեակը ;
արգի .....
քանի ոբ թուբքիոյ մէթ «Հինգ մարգէն մէկը գիս՜ Հայ \ * Ռ՛ Միութեան Վարչութեան Թախաւ -

Գ ի ՚ ֊ գ Ի նման՝ ես դիւրախաբ , անռր նըման՝ ա֊ ուոր եգեր; Անշուշտ մնացած չորս Հոդին ալ , գահ Հ. ՄՈՄՃԵԱՆ, րՕդհ • քարաոլղար Վ.

"1ոլԼ "՚ կապ , կր Հաւտայի ամէն բանի, թէ իրա­ կեաւլՈՆր կոտորելու մասնագիտութեան յաակա - ԿԱՔԱՒ ԵԱ՚Օ։

ւի ել թէ սուտի .. . բայց դիտէի որ Սուրբ էի՛՛֊, ցուցած են, թէեւ բաւական շռայլութիւն է սա

ՀայՀոլչս անդամ չունէր երբեք սարսուռն մեղքի : գարուս մէթ՝ այդքան մարդ սլաՀել , քանի մը 3000 ՚ԼՊՏԻՆԵՐ Եը ուս աղէ մ գացին Ե դի ատ ո -

ՍՕԱ-ՎԱՆԻ Հազար մնացորդ կեավոլրներ թարգելու Համար X սէն , Յորդանան գետի՛ն՝ մէթ մկրտուելու Համար ,

(Մնացեալը յաջորդով) Ամ երիկեան զին արուեստը այդ մասին ալ կրնայ ինչպէս կ՚ընեն ամէն տարի :

ԿԵԱՆՔԻՆ ՀԵՏ թեամբ եւ ա յգ ս իս ր ան քո վ ու ղի ւթ ան քով ա զթի կր գէսնեբու մէթ, տարօրէն մօտ էին ցեղային Հարա­
դարնան Հարս * * *պիտի երթար Հ՛ողերուն : Զաւէն
զատութեան : Աւելին : Ատոյգ է ՛որ սփիւռքի շեշտ

(ԳԻՐքՓ ՄԸ ԱՌԻԹՈՎ) Աիւբմէլեան իր դիրքին մէթ պատանին է Ամերի - մր ունփ գոյութիւն \*)2,2էն "յսգի" <ւ մեր զանազան

կան նուաճելու վազող; Ե^ո X Այղ թուականներէն կեդբոններոմհ մէթ մշակուած գիրքեբէն ներս ;

Ու այտերուն անաղարտ ճերմակին կեդրոններուն իոկ * նտաիսասաՀմանուած 1 ընտբուտծ դոՀ մ,ը\ե էի Տաք , կայծկլտուն , վարակիչ այն տ բաում քազց–

չարաշուք վաբգեբր, բոցէն ալ կարմիր, «երկինքի իր ժողովուրդի ոզթակէղի սեղանին, եր կաբաձգ– բութիւնր որ մեր Հարազատ գբողն՝եբունն է ա յդ
այդ աղթիկր
հիւանդութեան» : կուրծք Հասակ իրենց լիալիբ աւոգ սվւիւռքէն ; Գիտի չծնէր ղի՚նքր այդ աղթկան սփիւռքին., եւ զոր 1945^5՛ ասդին խոըՀրգաՀա /

փարթամութեան մէթ ; Արաաքին \ո չին չ տրտման նորէն՝, ու պիտի չծնէր այդ օրերուն խօսող *** գրողներէն ոմանց մէթ ալ կը զգասՔ * թերեւս երկ­

թհլագրող փր տաղանդ ը ինձմէ բաժնող քսան քայ­ ալպօմին մէթ այդ ղոՀէն գուշակօրէՀե րորդ Մե&– Պատերազմին կարմիր ստուերը անոնց

լին Հելքր մ\իայն , որ թեթեւ մը կբ բաբաի/էր ՛իրագէտը • Հոգիին փորձառութեանց վրայ; Աիբմէլեանէն փո­

^ԲԲ՚"ցած ռունգերէն ւ կր բերէր *.*իր ալպօմր։ Ես Որ աշխարՀ ին Համար, պատասխանր, Հկվւ խագրուածներ ր տոգորուն հն այդ տրտմութեամբ,

երիտասարդ մբ չէի Ամերիկա մեկնող X Խնդրածը Հարցնեմ ձեզի , Տիկի՛ններ եւ Պարոններ՝» Հատորին "՚յԳ ՚1Ա՛11 անտուշութեամբ ։ Ո*– Հոգ էգբոզի անՀա–

Հաւանաբար երկու տոդր Լեւոն ին : Ոչ շուշան ու՜ մ էի տականոլթեան ծան՛րագոյն փաստը ։ Ողնինք անդ՛

սէբ X Ոչ ալ ժպիտ Հ Չլացաւ : Ըսի՛7՝ թէ սկսած էբ ա֊ X լերէն գրող մեծաՀռչակ ուրիշ վ է Րա ո ո ս ե ՝՛ ՄայքՐքԼ

շունր : Ու ւէե րթալո յսր պատրաստող պա ր ի կն ե ր ր Լեւոն Աիւրմէլեանի Հատորը կը պատկանի Առլէն Հիմնովին դուրս է այդ շեշտէն, ինչպէս իր

՛արձակած էին բարակ ալ Հովր որ չես գիտեր ոռւբ– Տայ գրականութեան ,ինչպէս նոյն գրականութեան ժողովուրդէն ; Աարոյեան տակաւ կը գտնէ ղայնՀ

կէ կ՚առն՛էր իր սրսփագին մսուքբ , մեբ չ ո * ֊ բ թ ի ծա–. կը սլա տ կան ի թերեւս տասնըՀ ինգ գար առաթ , ՛ու­ Սիւբմէլեանին գիրքը Րա$՝ոԳ Է^Ր ) էր՚^է" 1 խորա­

ռերէ^ն իժէ վարի թուրերէն ;ք*այց այդ Հովր դպաւ րիշ լեզուով մը յունարէն գրուած ՓաւսաՈԱ ՛՛լէս Հայ է եւ մարդկային ;

ա յգ աղ թ կան : Ջ Հ աղաց : Ա իա յն ես զգացի որ սար­ ք^իւգահդՀ» : Կը գրեմ այսպէս, մատենագրութենէն Առաթին էթէն մինչեւ վերթինը, Աիւրմէլեանին

սուռ մք կբ նեաուէր այգ Հովէն անոր արձանային վեր օրէ նքնե ր ո ւ ո ւ շս/ գ իր ; Փա ւստ ո ս ի զ՝ոը&բ չո ր~ գ/՚Րքին Հնիւթը կուտան իրարմէ կսկծագին , իրար­

Հասակին , իբրեւ անտես պատմուճան մր , մաՀ - բորդ դարէն , դիրերու գիւտ ին անմիթական ի/անդի մէ աՀաւոբ , ինչպէս իրարմէ ադա ո ր , իրարմէ ղո­

ուտն շղարշային * * * պատանք Հը : ԱՎեւս էր իմ օրերուն,, Հինգերորդ գարու կէսերու, վւ՝ոիսագր - ւա ՛րթ ու գա բալո բ բնա կան ո ւթե ամ բ մը Հայեցի

պատանութեան ամէնէն՛ խռովիչ պատկերներէն ուած է մեղի; Ոաի/տբ* թէ մեր մտքին բարձբ մէկ ապրումւմնՍեըե՛ր ,. անմիթական թափանցումով մր բախ–

մէկբ , քանի որ Հեռու իմ ճննդավայր քա - ցոլցմ ունքբ , սլաքը այնպէս մ ր կարգադրեցին ոբ տաւոր։ Հայ մը ճակատագրուած է այգ նիւթե -

զաքիս մէջ, ես տասնով քսանով , ա յգմ ա բմ ա բեղէն ա յ դ Հատորին փոխագրութիւնը կատարուէր Հեղի– բուն Հանդէպ անտարբ՛եր , աո նա աղն անտար բե բ

գեղեցկութիլԼներր յանձներ էի Հողերու ՛անկող - նա կին Հ աւասա ր բան ա ս տ\ե զծ ա կան ղգայն ո ւթ ե ա մբ մնալ չկրնալու ։ ք՝ա յց կա յ ԳՐքի՛^ արթնցոլցած

նին % թուրքերը կ՚րսեն հիւծաիաին ազայռյաւթ-իս– տոգորուն մէկու մբ կողմէ; ՚^ի՚ձ Գք՚ՐՔ^ որքան անդրադարձը ամ ե րիկեան րնդարձակ գրական

Թը : Այսօր այդքան Հեռոլէն ղմ՚ոլար է ինծի վեր– Փալս աո սն է ա յնքան մ օտ ի կը կը կենա յ Հաւ Հ՝ո– խգճմտանքէն ներս; ք՝ ււ լո ր քննադատները գորովա­

յիշել իմ բառերր։ Բայց դիտեմ /ստակ որ իր ու­ դիին յաւիտենական ի/որՀուրդին ; Անոր յունարէն գին յուղումով մը կբ իսօսին ա յ դ աշխարՀէն;

զած– ՛երկու տողր եղեր էր երկու է շ 1 ։ Կր գբէ/՛) նա­ խմբադրումր անկարող էր եդած անոր Հայեցիու– Հոն դողդողագին դա ր գա ց ո զ տ րամանկե րպր գտած

յելով իմ ներսր,իմ մեռելներուն ։Բայց իր աչքե­ թիւնը ստ՝ուերելու , աղօտէլու ; <ձԿ,ը Հարցնեմ ձե­ է իթնելոլ բոլորին՛ ալ սրտին ; Գրել դիանալ մր ,

րում։ տակ կը զղայի ար թուղթին կիյնար իր առա– զի , Տիկիննեբ ել Պարոննեբ՛» Հատոբր գրուած է իմ կարծիքով, անբաւակ՛ան պիտի գաբ այս յա -

մր, իր ցայդանուշային գեղեցկութեան ոսկի ՀՈԼքր օտարին ԼՈզուովը , բա յց զայն կարդացող Հա յ մը թողուածքբ բացատրելու ։ Ոճի , գիւտի , ղդացա -

զոր լուսաւորեր էր մաՀուսլն աշտանակ մր։ Զ"՛– ա յգ մանրամասնութիւնը Հազիւ թէ կը նշմավէէ * կան իսաղեբու շնորՀնեբ՛ը կը թառամին երբ Հըն -

՚-էնին ՛զէս ես Հուզեցի շուշան մր, տրուելու Հա­ անկէ ազդուելու մէթ պաբղելո վ թերեւս Հ ոգեկան թհըցողը Ընտելանա յ անոնց։ Ո*~ այս ընտելացու­

մար , . .իմ փակուելիք շրթներուն : Աստուած ինք Վիճակ մը Հ աւասա բ արեւմ տաՀայ գրողի մը ոբ մը չուշանար ։ Յիսուն էթ ու մենք կը դատենք

դիտէ թէ ուր։ Բայց \1՚ՐալՐ զաՐ ռ լ ՝ա,քԳ ՐՐաԿը՝ կը կարդալ աբեւելաՀայ վի՚զոզի մը գործը։ մե՛ղի մատուցուածը;

աի յստակ ղիտա1լցութիւնը թէ այդ պայՕ՜աոոլ– Հատորէն փոխագրումներ մեր լեզուին , Հան * (4) 8– ՕՇԱԿԱՆ

Fonds A.R.A.M