Page 226 - ARM_19-1947_02

ԾԱՌԻՆ ՏԱԿ *աԱի պաԽկԱեդ կը ԽկէՕ... (Բայիս 28ը Մ ա ա կ փ Վկ

(ի. եւ վերջիս մաս), Անցեալ օր յ ընտանեկան Համեստ յարկի մր ՄԱՐՍԷՑԼ (Ցաււաշ),— Տ^6ե^ո 1^տա©Աեա/ սբաՀ–

Լեոնե բու եւ, ապառաժներու արնի^ը, ժողո - տակ, ներկայ եղայ խումբ մը երիտասարդ երի - նեբշ անգամ մր եւս քրանեցան այս աարէ՝ հայ

վուրգին զաւակը՝ այն որ կը կռուէր, կը մա անէր , տասարդուՀիներու զրոյցներուն ։ քՍ՝օսքերը խօսք ժողովուրգին շունչով։

կը տառապէր ի ր ռեզին ազատագրութեան Համ ար բերին։ Վերքապէս , մէկ աք մէկ ձախ յ ա յս գնա - Մայիս 3\ին, շաբաթ իրիկուն մամր Գին ար ֊

եւ արՀամարՀանք մը ունէր քաղաքակիրթ մարդ­ Հատ ելի վի ճա բա՜ն ութիւն՝ ը գնաց ու կանգ առաւ գէն պարապ աթոռ չէր մնացած։ Ընկեր Սէրմի՝

կութեան գէմ : Այ" պայմաններուն մէք, ան չի նոր սեբունդի փրկութեան վրայ ։ բարձրախօսով բրած մէկ յայտարարութեան վյլ.

ճանչ.ար նոյնիսկ էր ազգին զաւակները, որ, թա­ ,Ի°*ն չ է ձեր կարնիքը այս սերունդի մասին , բայ, բոլոր րնկերներշ, նոյնպէս Կապոյա Խաչի

փօրով , կուգան տարին անգամ մը ճառել իր գլ~ կը Հար ցնէ երիտասարդ մը։ Հ/ատ տարբերս ւթ իւն Սանուհիներն ու Նոր Աերունգի եբիաասարղներբ

խուն վրայ։ ճառել ու գանակ քաշել ի Հարկին։ կա յ * – . իրենց աեղերր աո լին՝ ՀեաղՀեաէ Հասնող բաղ -
Այս սերունդը^
Շատ աւելի ուրախ պիտի ըէէար ա ս լսելով սրինգի 1915/՛ սերունդէն բախտա­ մոլթեանւ

մը ձայնր։ Ան պիտի նայէր զմ այ ան քավ Մշոյ Սուլ­ ւոր է ։ Ունի Լայն ասպարէզ մը իր առքեւը : Եթէ Բեմբ զարդարուած էր Մայիս 28ի Հիմնադիր

թան Ա * կարապետի Հրաշքին լարին վրայ եր թե" ուղէ , կրնայ Հրաշքներ դորնել ։ Աբամի, ղօրավարներ՝ Սիլիկեանի եւ Նաղարբէկ–
ի նչպէս ։ կաա լաւատես կ՚երե լաք ։
ւեկոզ լարախաղացին ; Պիաի տեսնէր իր ազգը ա– եանի կենդանագիրներով որոնք գեղաբուեստական

նոր րոպիկ ոտքե բուն մէք եւ Հայրենազուրկ բայց Իր եաեւը ունի գիտակից , երէց սերունդ նրբութեամբ չյլվս/եակուաձ էին Հայկական Առա -

պարզ , Հաւատաւոր ժողո վուրգին արեան կը ակր մը , որ պատրաստ է ամէն ճար ու ճամ բա յ սոր - գոյնով։ կարգապաՀոլթեան դործը յա՛նձն ո լա ծ էր

անոր բոցավա՛ռ ուլունքներուն մէք։ ք*բ նայուած­ վեցնեչու։ իրեն կը մնայ միայն Հետեւիլ։ Հարցնեի Ն»բ Սերունդին, որ լրիւթեամբ եւ ձեռևհասոլ -

քը պիտի սաՀէր անոր ձեռքի փայտի մէկ նա յրէն լսել եւ սերաել ։ Անացանը ինքնփն կը լունուի ։ թեամբ կատարեց իր պարտականութիւնը :

միւսր : Հաւասարակշռութեան փնչ ս րբազան ձող : Օրինակի Համար ։ Բոլոր նեբկաներուն լամբակները զարդարուե­

(Իամ ան ա կին ին քա լգո րնանանէ բ զա յն խելքի բերե­ 0 րին ակի Հ ամ ար , այս լո յս ոստանին մէք ցան <<.Արամ»ի նկաբ-զարդանիշով։ Նոյնպէս իւրա­

լու Համար ն –ոէ քլ ուղեղներ ը.,.ուղին ք ցնցող ինքնա­ ամէն առաւելութիւն կայ։ Ընկերական Հաւա - քանչիւրը ձեռքն ունէր «Յառաիը ե լ Նոր Սերուն­

շարժն ե ր ո ւն տեղ պիտինախրնտրեր ԷԱելիր երկրին քո յթներ , լսարաններ , դա ս ա խօ ս ո ւթ ի ւններ , Հան– դին օր կան՝ «.Հայաստանձը։

թմբուկները • • • Կը մօտենամ փրեն ։ Ոչ շատ մօտ , դէսներ եւ, այլեւայլ ձեռնարկներ , որոնք կր կազ­ Բեմին աՎել, տարէց ընկերներու կողքին տեղ

ոբովՀետեւ իր վրա յ գրուան յուշարձւանը մզձա - մակերպուին սիրտ ու միաք գարբնելու Համ ար ։ գրաւած էին ֆրանսացի ընկերվարականներ իրենց

լանքային նմանութիւն մըն է լոկ ու կեանքէ զուրկդ Պէտք չէ փախցնել այս պատեՀութիւնները : Մ*" - ընտանիքներով,ինչպէս նաեւ ընկերվարական ղին.

կեր աո ւ ա ն անՀարազատ ըմ բռնում ով մը , անճա - նաւանգ Փարիզի եւ– ուրիշ մեն քաղաքներ ու մէք , ոլորականներ։

բակ իր օտար գեղեցկագիտականն այգ րմ բռնում ին ուր մէկ նա յրէն միւս ը ժամ տնակին Հասնելու մ ի– Օրուան նախագահը, ընկեր Ա– Բէօսէես/ն իր

մ էք իսկ եւ՝ տարիներու վէճերով, ցուց ամ ո լու • քո ցնե ր ալ չեն պակսիր։ Ո՚֊րեմն երիտասարդոլ - բացման խօսքով սլարղեց կարմիր Ա ոլլթաննեբոլձ

թ իւննե րով , մբցակցոլթիւննեբով • •• թեան կը մնայ երթալ եւ լսել իր երէցներուն ձայ­ ե լ Ցարերուն կատարած հայկական Հալածանքնե­

Ե1 նաո ր որուն տակ կր կենամ աչքերս փակ, նը , որ ուրիշ բան չեն բսեր եթէ ոչ ոահոնք առաք– րը , ինչպէս եւ Սարդարապատի եւ Գարաքիլիսէի

կը տեղափոխէ ղիս Հեռաւոր գիւ՛ղ մը եւ կը գա ո– նսբգել դէպի լաւագոյն օրեր։ անհաւասար կռիւներէ վեր^՝ Հայկական անկախու­

նայ այն նառը, որուն տակ նստան էր Հ՛երոսը, 38 Բայց Ի՞նչպէ" ա է ա Ք է վարժեցնել , կՀրնդ– թեան Հռչակումը , ու վերՀացոլց գոչելով. —-

տարիներ առաք, աչքերը յառան նովուն վբայէն մ իքէ ուրիշ մը անդի էն ։ կարելիէ է այս փողոց նե– «.Փա՛ռք ողԸ ու մեռած բոլոր հերոսներուն որոնք

արշաւող ճերմակնժոյգնեքուն ,Վ^աււնա ։Բազմ աթիւ րուն վբայ աչք բացող յշագշէ1Ոշներուն խօսք Հաս­ հիմը դր՛ին ներկայ Հայաստանին՛» :

անգամներ տեսան էի զ՝ ք^՚ՔԸ* պոլ լկա րական գիւղին կցնել ։ Սրահին ձախ կողմի պղտիկ բեմէն Սէնթ—Անի

իր ճգնարանին մէք, բայց մանկութիւնս ասրս ւ ո - Արդէն Հարցին ամէնէն դժուար մասը այս Նոր Սերունդի երգչախումբը ղեկավարութեամբ
կէտն– է :՝ Պէաք է այնպէս մը մօտենալ անոնց որ
Ր ո ՚ լ 1 յոլզոզ այս պաՀն է որ կը մնայ մտքիս մէք։ Պ* Համ բարձում եանի թնգացուց ֆրանս * քա՛յ -

Թերեւս անոր Համար որ ան, ամրան այգ օր ր «/- լեբգը, որմէ վերէ1 յա^ոքդաբար՝ <ձթէ թել ունէի,
չխրաչփն։ ինչպէս որ մայր մը իր մանուկը իրեն ո՛հ կը թռչէի,
ռան էր ղիս իր ծունկերուն վրայ, իր մէկ թեւին Ազատ Ա՚ասեաց սարերն ի վեր » ,

տակ։ Թերեւս անոր Համար որ ան կը փոխանցէր Հնազանդեցնելու Համար կամաց կամաց շաքարի «Զէյթուձնցի ենք մենք քաջազուն» որուն յանկեր–

իննի իր Հոգիին /""–"՚ԼքւՀ 1 Հիմա, տարիներ վերք կտոր մը կ երկարէ շբթնեբուն , այնպէս ալ մեր դին մոզովուրդբ եւս իր ձայնը կր միացնէր*

միա յն բացատ րե լի ; . նեոզները Հասկցնելու են իրենց զաւակներուն «Կեցցէ՛ Զէյթ^ուն ապրի Զէյր-ա֊ն,

\թման գեղեցիկ առաւօտ մը ։ կը Հոսէր նառը ։ մեր մ այ բեն ի լեզուին , մեր ա լան գո ւթ ի ւն ե ր ո ւն , Թող չտեոնէ ստրկութիւն:

Կբ տանէր մեզ ; Թռչող միքատնեբ , բզէզներ , մե­ մեր Հե բ ո սա կա դրուագ ո ուն քաղցրութիւնը Նոր Սերունդէն՝ Հբանդ Մակարեանի ֆրան­

ղուներ կ՚առնէին մեզ իրենց բզզիւննեբուն լուսե - Եթէ նգամ մ ո Հ ւնեն , փրկուան են : սերէն արտասանութիւնը խորիմաստ բանաստեղ -

ղէն թելերուն մէք ; կը փայլէին սարսռացող տե– ա ա փավաւկ Հարց մըն է այս , խօսք կ՚աոյ– ծութ իլն մըն էր որ կը պախարակէբ գերութիւնը
ն ք– ուրիշ մը ։ Հակառակ մեր կամքին դարձեալ , եւ կը փառաբանէր
րեւներբ ու անոնց ճեղքերէն ինկող լոյսերր կր ազատութիւնը։ Նոյնքան յա -
մեր զաւակներէն մաս մը պիտի երթայ կորսուիւ ^ողուվէ^եամբ
բացոլէին ու կր ղոցտլէին մեր վրայ, մեր շոլրք արտասանեց՝ «Տուր ձեռքդ, եղ -
միքավայրին Համայնակուլ խառնարանին մէք։
Հողին երեսին։ Ու ծառին չ"ւքր կ՝երթար Հալիք, բայրՏք • • • ՛Պ • Սաբզիս ԶէօբԷքճեան թութակի վար­
քսՇՈ ձ ք^ՄՇ * • *
գալարուի լ բարակ թուղթի մր պէս գետնէն բարձ­ պետ թրթռացումներով շտյեց բոլորին
ԱշխարՀի ՛վրա ք անկարելի բան չկայ։ 0 -
րացող շոգենման ջերմութենէն : զգացումները , Սպենդիարեանի Ղ,այթարմայով
ր ինակի Համ ար տեսէք , 1915^ սերունդը , որ թէ
ւղբ Ու եւ Երեւանի է թ ի ւ տ ն ե ր ո Հ , ինչպէս նաեւ
Կ՚այրէր ՚յքու այս եւ թէ միւս սերունդներուն ամէնէն դժբախտ ր
բանքա - Բաբխուդարեանի "Աազ - պարով : Աէն - Լուի Նոր
թեան Հետ կը Հասնէր մեզի նոր քրուան եղաւ , այսօր պատուաբեր , նախանձելի գիրք մբ

րեղէւներուն Հայելային լուսաւոր , տաք ցոլար - շաՀան է ազգային , գրական եւ քաղաքական մար­ Սերունդէն՝ Օր– Մարի Ալքովանեան ներկաները

ձակումր : Հեռուն՝ կը ն փային նառերը , նուխերը Հ զերուն մէք : Ոչ ոք կրնաք ետ կեցնել զայն ։ յուղեց «ինչսլէս կերտեցինք Աայիս 28ը» յսվող

գիւղին լռութեան մէք, տանիքներուն փայլող յաբ– Զայներբ լսեցին։ Հարցումները Հատան կար— արտասանութեամբ։

գախտռն պա ա ե ր ո ւն ու տանիքներուն վրա յ : Ո՛– նես : Բայց մեր բարեկամը, որուն կ՚որզղուէին 10 ան ղավա,լ ծափերով բեմ հրաւիրուեցաւ՝ կար–

փղոսկրին ճերմակութիւնը ունէր կանափներու այգ այս Հարցումները, շարունակեց • տանի քաղաքապետի փոխանորդը , քձ. Լշ^Յ. , նախ

նուԼին ետին՝, փոշոտ ամայի ճամբան։ Ո՛– կանաչ՛* շնորՀակալութիւն յա յտնեց Հ-3 ՛Գ ՚իՄ ար սէ յ լիկ ո–
անոնք որ մեռան կբ միտէին, յետոյ
նեբու ետին դարձեալ նովը՝ վարը, անսաՀմ ան , ւ Չարաչար սխալեցան ցաւով Հաղորդեց թէ յայտնի ե -

լոլսաւո ր ապակիէ տա բան ո ւթե ան մ ր պէս • Արե– կարնէին ապրիլեան սե բունդը Հ Հակառակ աքսո - բեսփոխաններ՝ Շ&ՏէՕՈ ՕշքշՈ-Շ ել քք. ԼտՏոհՅոեյ՝ հա­

լին լոյսր ալիքներուն Հետ կռուող Հրեշտակներու րին , քարդին , զբ կան քն՛ե րո ւն ե լ տառապանքնե — կառակ իրենց չեբմ փափաքին չկրցան ներկայ ըլ­

բանակ մ րն էր։ Աուրբ օր մը, երկնքթե մօտ, լ ի ­ րուն , Թուրքին արիւնոտ թաթին տակ, 1915^ սե­ լալ ու վերչացոլց . «Բարեւներ եւ մաղթանքներ կր

րան մ ը կողքիս՚ րուն դր դարձեալ յաղթեց ։$իր Հօրը եւ մօր ր յօ - բերեմ ձեզ Մաբսէյլի ,ել կարտանի բոլոր ընկեր­

կը տեսնեմ Հերոսն ու զիս լուռ։ Ջեմ յիշեր շոտուաձ֊ մարմիններում քբվգ անոնց արիւնէն նոր ներուս կոզմէ, որ Հա յերր ունենան արելի տակ

մեր խօսքերը ։ Ա՝ իա քո է միայն յուղումս ։ Արժա­ կեանք ստացաւ։ Եւ աՀա այսօր, ան կայ ու կը ազատ հայրենիք մը, .ոլ^բ ապրին Համախումբ եւ

նացեր էի այգ օբր խիստ ,գաժան ու բոլոր՛ին պատ­ քալէ զչու֊խը բարձր, Հպարտ ։ Համերաշխ՝^ ;

կառանք ազդող մէկու մը գուրգուրանքին ։ Ծ՝ ե ր Այս պաՀուն, 12 տարեկան աղքնակ մը, Աոնիա Պ-ուլվար Օտտոյի Նոբ Սերունդէն Օր • Պարռ

Հայրս անգամ կը խոնարՀԷբ անոր ա/ւքեւ • է՚ֆխանեան , /"ելօքիկ ունկնդիր , յ ան՛կարն ոտքի նիկեան յաչողարտաասնոլթիէՏն մը ըրաւ ուղղուած

Փաշա՛՛ . • • ելաւ ու մօտեցաւ անոնց ^ որ օտար բառեր կը սա­ եռագոյնին։ Զօնը կը վերխնար. «Փա՛ռք քեղ ՛մե–

Ե՛– այգ մէկ բառին մէք կար ամ բողք ցեղի մր հեցնէին մայրենի լեզուին մէք։ ծահղօբ Գաշնակցոլթի՚լն» խօսքերով։

երախտագիտութիւնը , Հաւատքր , սէրր , տառա - Հինգ ֆրանք, պարոն, եթէ կր Հաճիք : Բեմ Հրաւիրուեցաւ օրուան բանախօսը, ընկ–

պա\Կքր ։ Աւելին՝ պաշտամունք մը : Զիս կը քա­ ^ ՚ ^ Լ Բ ա ս ի Համար , օրիորդ։ Հրանա Աամուէլ , որ լայնօրէն բացատրեց Մայիս

րացնէր կուռքին մենութիւնը ։ Օրէնք դրան եմ, ով որ մեր տանը մէք օ– 2Տի նշանակութիւնը, շեշտելով այս թուականին

Աուրբ օր մր : Ե՛– սակայն տխուր էր փաշան ։ տար բառեր կը գոընանէ խօսակցութեան ատեն , վեՀութիւնն ու պատմական անհերքելի ար+էքը I

ք*ր մտաՀոգ ու խռով նայուանքը չէր զատուեր Հինգ ֆրանք տուգանք պիտի վճարէ ։ Կ արմէ առանձին հրատարակել յարգելի ընկերս ք

նովէն՝ ուրկէ գէպի Պոլիս կր մեկնէին Հայերով Այս ազտիկ աղքկան մեն յայտարարութիւնը այս խրախուսիչ բանախօսութիւնը որմէ կր ստո­

բեռնաւոր նաւեբր։ \) աՀմանադրութ իւն * Բայս զարմանք պատճառեց բոլորին։ Փոխանակ .ըսդդի– րագծենք քանի մը խօսքեր.-

կաս կան" ա էր փաշան ։ ԱՈ յգ էր որ Հերոսը ուզան մ անալու , սրտանց նափաՀարեց ին ։ Եւ ամ էն ա–

էր փոխանցել իննի։ 0 ամ առ , յիմար ու կոպիտ նոնք որ այդ անՀոգութիւնբ ըրեր էին, Հինգ

տզան պէ^տք էր գիտնար թէ ալիքները Ալիքներ ֆրանքր ցննացին– X մութիւնը իմ այնքան շատ չարչարուած սիրելի

ՀյնորՀակալ եմ, պարոններ , այս դրամնե­ Հայաստանիս

էին։ Ե՛– այդ խռովքն է որ կ՛անցնի մէքէս այս օ– րով, վաղը թուղթ ե լ գրիչ պիտի առնեմ : Գրակա­ Ազդակին այս յանդուգն Քայլ,Ը,

րերուն ։ զիս առաւ ու տարաւ այգ պա Հուն՝
մինչել 1920 1930/ Աուրիւ՛
Անդրանիկ կբ տեսնէր ամ բողք ողբե րգո ւթ իւ֊– նութիւն եւ պատմութիւն պիտի սորվիմ ։ Պատ–

^7ք» է.ա՝է՚ԳԼՀ ոՐոլ*ե պիաի ենթարկուէին երդերով Լիբանանը։ Այն ատեն թէեւ տիսոլր եւ վիրաւոր ,

մեկնող ՝իր Հայրենակիցները ։ Աղյատու թեան օր Եւ– ծառին տակ , ժամանակէն ու տարաօ՜ու.թե– Հազարաւոր երիտասարդ ել երիտասարդուհիներ
մէք եւ անոր ***էք լսուող
օր մր։ Բա քց տխուր էր Հերոսը ՚նէն գուրս, լռութեան թրծուած Հ – Տ՛ Ղ՝ա շնակց ո ւթեան մարտական ո-

\քառին տակ կ՚ապրիմ այգ վայրկեանը • Աւե­ աստղե բու երաժշտութեան մ օտ , կը կա ր եմ ամ - ղիով, ղոյզ զոյգ, խումբ խումբ կր մտնէին հոն՝

լին ։ ՝Բովս են մեր Հերոսներն ու նաՀատակները Տ բոզք անցեալ մը, արագ կչռոյթով մը։ Կը յուղ - ուր որ Հայ կար, եւ մանաւանդ Հոն ուր թուրքե -

Եւ ան ոն ք որ թաղուեցան օտար Հողին տակ եւ որ ուիմ օգին ս րբո ւթ են էն ու պա յնառո ւթենէն ա ք ։ րէն կր խօսէին։ ի ւ իրենց գրպաններէն մէկ մէկ

պիտի մ ոռցոլին : Ասոնց մ է մ էկուն ՝ն Լ՛կա յո լթիւն ր Ամ բողք այդ գեզեց կութ իւն բ կր պարփակէ իր մէք բացիկ Հանելովք կը հ րամցնէփն , արոնց վրա յ զրկ­

Անդրանիկին մօտ։ Ընկեր մը, վեՀանձն ու կարե<~ մ աՀ ր ։ Ամ բողք ա յգ պա յնառութիւնը կը դարձՀնէ ուած էր Հետեւեալ նա իսադա ս ո ւթիւն ը . .

կից X Որ մեռաւ անձնասպան , արՀամարՀելոմ իք աւեանց ի կ մեր ճակատագիբր, որ անցնիլ է ։ Տու­ « Տիշեցէք մեր մէկոլկէս մի,իոնը • • •»

կեանքր , գա Հա վիժելով Հարուստ պանդոկի մը զում մր սա կա յն՝ վեր տիրութենէն ։ Ո՛– աղօթքի ի՞նչ տարբերութիւն այս նախադասութեան եւ
մե Աոնիկըն ՀնարաՀ գիւտին միքեւ :
վեցերորդ ւաբկէն ։ Ե Լ– անոնք ոք , մեք Փարիզ Հա֊ վերացում մր՝ Հերոսին առ քել ուր կր մնամ ա–

,սան օրերուն , մեռան աշխատանքէն , պարէն ու ռանց աղօթքի , զմայլանք տարուան , թեթեւ ու Բանի պաՀակներր կռ հսկեն, մեր մայրենի

կիներէն։ Ու– այս բոլորին Հետ մաՀը նաեւ ման - կարմիր՝ լեզուն պիտի աճի, իպ տ ի ^ ի ^թ ր ե լ
էլ Կրէքոյի մը վրձինէն Հոսող լոյսին զօրանա ան

կ ո ւթե անս եւ բո լո ր զ եզեցկո ւթ իւՀւնեբուն զորս պէս, ողբերգական բայց երքանիկ նոյն ատեն**» պատմելի ում, մեզ պիտի առաջնորդէ դէպի լու–

կորսնցուցի մ տանում իս ճամ բուն վբայ՛*, V ՍԱՐԱՖԵԱ1, սաւոր ափեր :

ՊԱՐՄԱՆԻ

Fonds A.R.A.M