Page 227 - ARM_19-1947_02
P. 227
$ ԱՌԱ Հ
ձՀայ ժամանակակից պատմութեան մկԼկն կր Անդին ուրիշ տիկիններ՛ կր մաքրեն դէղ մը իա - ծախքով։ ՇնորՀիլ ա յս չրՀորէն , Հաստատութեան
ցցով լուսաւոր թուական մր՝ ՄԱՅԻՍ 28Ը I Վ ե ց շած գետնախնձոր եւ կը պատրաստեն էոէէ^Լո11 բոլոր բամէննե րը ե լ բանչա բան ո ցբ տեւական
Հարիւր տարուան շարունակական Հ ա յածանքներէ աղցանը է կերպով առատ չուր պիտի ունենան ։ Ո՚֊ՐԷՀ մը
ՎՒՍւ\ ^ ս յ յ մողոէԼուրգր կրեց նաեւ քսաներորգդա– Այս տասը սեղանները կը ներկայացնեն կար–՛ խոստացած է Հիւանդանոցին նուիրել մետաղեայ
ո լ անպատմելի Հ ար ո ւած ր , Ապրիլեան Եղեռնը յ ծես իԻրքաՀա յաստան ի նաՀ ախ գն ե ր ը յ – Վ^ան , կա անկհզելի պաՀ ա րան մը, Հաստատութեան դէւա< -
քաղաքակիրթ պետութիլհներ մեզ լքեցին ։ Արիլ– րին յ Ա երաստ իա , Տիգրասակերտ, քարբերդ նաթոլղթեր ր պ ա Հ պ ան ե լո ւ Համար ։ ՚Հյո ւի րուած են
նի գա շտին վրա\ մինակ ու անպաշտպան բուռ մր Իարձբ Հայք եւն* իսկ խ"ՐԼՀ քաշուած սա սեղանը նաեւ այրեբոլ ե լ կիներու լատուկ ճեբմակեղէն -
քա^եր գե րմ արզ. կա յ ին ճիգով Համ աի/մ բեց ին ի^ գրաւած են *վա րսկաՀա յեր ը ; Ծրեք—չորս սեղաններ ներ, բմշկական շապիկներ եւն»։
րենց շ ո * ֊ բ չ յ ո ւս աՀ ա տ Հայ մողոՎուբդբ որ առանց աւելի Հարուստ են նուագածունե բով եւ ե բդի չև ե– Հոգաբարձութիւնը կը մտածէ վերաբանա ւ
դաւանանքէի եւ գաղափարի խտրութեան ,մէկ մար— բով, որոնք անՀամբեր կը սպասեն սեղանապետ գոմ ը , որ փակուած է բ պատերազմի տա ր ինե ր ո ւն
գու պէս ցցուեցաւ թշնամի բանակին դէմ , եւ ընկ • Ա արգիս Պօղոսեան ի Հրամանին ; Հազիւ աղ– եւ կենդանիներն ալ ծա խ ո ւած էին ։ ք^եբայէ 0 ՜
Ս ա ր զ ա ր ա պա տ ի ե լ Գարաքիլիսէ ի ճակատ ամ ար - աէկ ազդանշան մը ե լ աՀ ա սրաՀը կը թնդայ յե մ ան զ ակ Մարմինը, որ ամէն շաբաթ կանոնաւորած
տուի, մէկ միլիոն նաՀատակներու արեան գնով ըս– ղափոխական երգ եր–.։ բա բ սնն գե դէն կը Հ ու յ թ ա յ թ՛է թո քա էյսաաւո րներու..
աեղծեց մեծ թուականը՝ Մայիս 28ը , 1918։ Այս աւլերք , Ասւյս սը ոԱչեց , Սծյառ Փա-շաԱ., Քեււիւն աւՕ^ տօ առթիւ տուած է 75 քիՀՕ ընտիր կարագ,
թուականն էր որ մեղ պա րղեւեց Աե վռի դա շնա - . Ա՚ահ . . . •• Գլուխները տաքցած ՝են ( գ է ս է է 1 գարե" 106 քիլօ պանիր, 70 քիլօ շաքար , Հազար Հաւկիթ ,
դրին պատ մ ական մ ուրՀակբ ո բուն շնորՀ իլ ա յսօր չ ո ւր ի եւ շա մփ ան ե այի էփչռ Ր ԷՀ կյ(Լ պար պուխն ու տասր քիլօ մեղր, 25 քիլօ միս, 15 քիլօ պանան, 5
կր պա Հ ան չեն ք թ րքաՀա յ Հողե բոլ կցում ը ներկա՝ ւ կրկին կ ապսպլ ուին I Այէռլս չեն կրնար ղսպուած քի/օ սե ր եւն * ։
/Ս ո րՀ րւլ ա յին Հայաստանին : ՝ք՝սա%եւՀէԼգ տաբի տ՜
նստիլ , ամ էն անկիւնէ պարողնե բոլ խում բեր կր ՅՈՒՆԱԱՏԱՆԻ Հ– Կ– Խաչը Աաակր առթիւ.
ո. ա չ մեր քաղաքական ե.Ա1՜| Հակառակս րդներ բ Հայ
կազմուին , կ՛երգեն ու կը պարեն Հ Վայրկեան մր միլիոններով արախմիի նպաստներ բաշխած է հ.ա՜
կական Գատը լուծուած կր յայտարարէին եւ Հա–
գագար ; Օր • 1Լէիս 3 ա ր ո ւթ ի ւն եան 1լ արտասանէ բօաեալներուն : Աւելի քան երկու միլի"ն տրախմի
մա յնավար քիուսէան՝ ՛կարոն ու Արա ա Հ ան ը ք^ուր–
Հ*հեղօն Հայ դրօշին^ տպաւորիչ ուղերձ մր , ^•^՚– Տ ո ւրզ ո ւթ ի ի , նո յնքան դում ար մ ը Ղ*ո քինիո յ ,
վշին կը յանձնէ ր իր Համ ա շխա րՀա յին ձդտո ւմներր
աո յ կը խնգրուի Տիկ* (հ • Միլաոնեանէն՝ ց՝ոյց տա՛ 600.000 Թամպոլբիոյ , 200 Հազար Ամարուս - Մե–
իրագործելու Համար Հ Այսօր նոյն քիուս՚իան ո չ մի
իր աշակերաուՀինեբուն արմէքը ; &ւ աՀ ա Օր ՚ սի ի իա շբչանին , կարեւոր գումարներ Աելանիկի ^
այն ետ կը պաՀ ան չէ այգ Հողերը , այլ եւ քա չա
Ժանէթ ՚իալիթեանը \իր բիւրեղ եւ Հմայիչ ձայ– *իավալայի , (հէթիմնովի եւ Մ .է ա ի լլի ի Հէւանղնե -
լեր կը Հանդիսանա յ Երեւանի կառավարո ւթե ան
եով% Ան Աայաթ ՚Աովայէն երգեց ՊլաՈ1վը եւ իբ բուն , տկաբնեբուն եւ կարօտեալներուն : Պարբե -
սլաՀանչելու Աէվռի դաշնադրին իրագործումը ։
ուսուցչուՀիվ-ն վերամշակած ^–Հայրենիքը^ , որ ոչ բարաբ դրամական եւայլ նուէ բներ տուած է Աո֊
Անցեալի մ է չ մեր Հա ք Հակառակս րղն երը կ՝ո լզէին
միայն դուրս Հանեց մեկուսացած սենեակի Հայրե՛ թէրիայի ^ ա յ Հիւանգնեբուս՝ ։
մոռացութեան տալ Ապրիլեան Ագատօնր, բայց
՛նակիցները, այլ եւ եւրոպական պարի սիրաՀար֊
այսօր զայն Հռչակած ^ն էբՐ^՚լ– ազգային մեծ տօն ները Հմայելով
քաշեց Հայկական շրչանակըՀ ԿԻԼԻԿԻՈ8 ԳԱՐԵԳԻՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻՆ, յորել–
դոր կը տ օնեն մեքէ շուքով : Հ • Տ • * Գաշնակցու - եանր Գամասկոսի մէչ ալ տօնուած է (Ա * Սա բդիս
թիւնը սկիզբէն ի վեր կր պաՀ ան չէ մ ի ա ց ե ա լ եւ Ընկ» Հրանա Աամուէլ կրկէն խօսք առֆելով եկեզեցւոյ շրչափակին մէ^) : Տօնակատարութեան
ազատ Հայաստան : Այսօր ալ կառչած կը մնայ այգ ըսաւ * <ձԱյս յեղափոխական ե բդերով խանդավառ ներկա ք եղած է Համեստ բազմութիւն մը, առանց
պաՀ ան չին վրա յ ։ Երեւո յթներր մեզ կը վ ստա– մւողսվոլրդը չէ կրնար ստրուկ ապրիլ ե լ չի կր բարձրաստիճան Հ իւրեբու ե լ պ ե տակ ան անձեր ու ,
Հեցնեն թէ օր մը պիտի գայ երբ Հայ Համայնա •- նար թափառական մնալ $ Աս Հաւաաացա ծ եմ թէ իբրեւ Հ ետելանք յ ո բե լեն ա կան ՚անձնա խումբի թե
վա րնե ր ը նա իւաձեռնա բկ պիտի բլլան տօնելու նա օր մր Մայիս 28/» պիտի տօնենք անկախ եւ աղատ րացումէն Հ
եւ Աայիս 28/7 : կեցցէ՛ Հ* 3* Դաշնակցութիւնը, Ա իացել Հայրենիքի Հողին վրայ% : Հանդէսը բացած է նախադաՀ քհուբէն եպս *
կեցցէՀ Մայիս 28/՛ եւ կեցցէ՝ Հայ մողովոլբդր» : Օր* Ա* Առաքելեան քանիցս երգելով^ սեղան Մ անասեան : ք\) ՕԱ ա ծ են Ղ՝երենիկ եպիսկ * եւ Պ *
Ընկեր բանա իւ օ սին այս իսօսքեբը արմանաց ան ներու խ րախճանքին փա յլր ա՛ւե լց ռւց : Երբ արդէն ա Հ ան Պ է բպէ բեան , որոնք ընկե բացած էէֆ կա -
բուռն ծափերու որմէ յետ ո ք երգչախումբը երգեց առտուան լոյսը թափանցելով սրաՀներէն ներս , թ ււ զի կ ո ս ին ։ Գեդա ր ո ւե ստա կան բամ էն էն ՝*Լ^*Րլ\
«ծ*ագկիր ազատ իմ Հայրենիք՝%ը ։ մեկնումի Հրաւէր կուտաբ , մոդովուրգը ակա - խօսք առած է կա թ ո ղի կո ս ը ինք :
Տօնակատարութեան երկրորդ մ ասր տրուած մա յ բամնուեցալ սրաՀէն Տ
էր Փտրիզէն յատկապէս
Հ բալի ր ուած ^ ՐԳւ" լ^ է ՊԱՐԹԵՒ ՊՈԼՍՈՅ ԿԵԳՐ– ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ հիմնարկու–
Օր* Ա* Առաքելեանի ոք՛ իր մողո վբգականեր դե բով թեան ՃՕամեակին առթիւ , պիտի Հ ր ա տ ա ր ա կո ւի
Հմայեց Հանդիսականները։ ՄասնաւորապԷս Գ» ԳԱղՈՒԹԷ ԳԱ1ՈՒԹ <
ԱլեմշաՀԷ «ք*մ երգր՝» եւ Աայաթ ՛Օ ո վայ էն երգած սադր ական եւ ա յ լ տ՝ե ղե կո ւթ ի ւնֆ ե ր նա խ կին սա -
կտորնւեբր գն աՀ ա ա ո ւե ց ան խանդավառ ծափերով : նեբու եւ բնթացաւաբտներու մասին ։ քՒրքաՀա -
Հանդէսին երբորդ մ ասր մոզով ուրդինն էր ՊՈԼԱՈ8 ԱԶԳ– ՀԻՒԱՆԳԱՆՈՑԻՆ մ՛էչ Համ - յութեան այս միակ ազգ» բարձրագոյն կրթարանը
ա յ լ ե ւ ս , որ երկու մ ասի բամնուեցալ ինքնա բե բա բարձ մ ան տօնի ա բա րողոլթ իւննե բ ը եղած են շատ 60 տարուան ընթացքին ա՛զգին տուած է 635 ձԲՐ՛"
րաբ , եւրոպական եւ Հայկական : Առաչինբ մեր տ պա ւո ր ի չ : ՚Հյեբկա լ եդած է խուռն բազմ ո ւթ ի ւն չանաւտբտնեբ (540 մանչ եւ 95 աղչիկ) ։ Ասոնցմէ
գիտցածն է , վալս . թանկօ , ֆօք Ա եւն , զոր կր մ ը ; Արձանագրուած են կաբեւո բ ն ուի ր ա տ ո ւո լ - զատ, նոյն կրթարանէն ելած են բազմաթիւ մտա
վարէր Պ * Ա . Չէօրէքճեանի նո լագա խում բբ+Հ թիւններ : ԾնոբՀի*– ա յ գ նուէրներուն Հիւանդանո ւորական դէմքեբ , գրագէտներ , արուեստագէտ -
<ՀՅ առաչ%> ի Հ ամ ար կենդան ի պատկերներ քա ցը պիտի օմտուի արդիական խոՀանոցով մը։ Պէ~ ներ , բմիշկներ , իրաւագէտներ , առեւտրական -
ղելու մտօք կր շրչիմ Հայկական շբչանին մէչ, քո տէ զետեղուէ մշտատեւ տաք չուր Հա յ թ ա յթելու ներ եւն • ։
վի ս րաՀ ը : ԱՀ ա տասնեակ մ ր սեղաններու շուբչ գրոլթէլն մ ը՝ լուացարանէն ե լ խոՀանոց էն Հա ՀԱԶԱՐԱՊԵՏ ՏՈ֊ԲԹ– ՚ԲԻՇԻՇԵԱՆ, ԹՐիԲու -
բոլոբուած Հայ րնտանիքներ, եւ ին քե*բ ինչե՛ր մար : կերակուրները պէտ ի եփո ւէն առան ց ածու - բայի ՄաՀաբաճային անձնական բ^իչկէ*) Հասած է
ս եղանն ե ր ո ւն վրա յ . տապկած Հաւ , ձկնեղէն , եր֊ խհ եւ առոզ^ապաՀական պայմաններու տակ ։ Այս Պէյբութ , ուր պիտի երթա յ նաեւ ՄաՀարաճան,
շիկ * ապուիւա , իւաշած Հաւկիթ , ձիթապաուղ , կեր սլո վ օրական պիտի խն ա յուի 2 300 քիլօ ա– մ իա սին ա յցելելոլ Համար Ե*֊բոպա :
ճերմ ակ պա %իր եւ Հայկակա՛ն տօլմ՚աւն. որթ ատ ո լո ծուխ : Հէետեղման ծախք կը նախատեսուի 20.000 ԱՆԳԱՐԱՅԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ձայնասփիւռի կայա -
կի տերեւով Հ Հապա սա սեղանին չիյ քէ՜օՓ^՜է"^ զոր ոսկի ։ ՚ նին մ է չ Հ ան բա պետ ո ւթե ան նախադաՀ ին նո ւա -
Ա Ւ ^ Ւ Ե *^՝11. թհ*~եր՛ը սօթտած կը թրէ , կէ1 շաղուէ Հ ի ւանդան ո ցի Հ ան դի պա կա ց պարտէզին մ է չ դախում բը նուագած է՝ ե րգաՀան Յարութիւն Ա ի–
Հսկայ միսի կտոըր լուծելով մանր ձաւարին մէչ ւ պիտի բաց ո լէ աբթէզեան չբՀոր մը, 15.000 ոսկի նանեանի դաշնաւորած ճՕբիանթալ ֆանթէղի՚ֆֆ ։
մտութիւններ պէտք էէն ք^ուրքէո յ մ է չ ։ Ւնք չու– մոռցած էի ինքզինքս իմ առանձնութեան ը մէչ ՛ու
8 Ա Կ ՈՌ ՕՇԱԿ Ա Ն \եէր ա յգ կառչումը, ղէնքը գործէն լօ՜ող ազդակը իր յանձնուած Հոսանքին, մէնակմարգուճակատագրով
(Իր յարհլհսւսին աււիր֊ռվ) մողովոլբգին Հս/նգէպ ունեցած ծայրայեղ սէրն մը։ Կը խոըՀէր իմ մասին ալ ու կբ յանձնարարէր
էր ։ Ու բարի օր մր այդ մողռվուրդը մնալէ վեբ^ զգուշութիւն ՚ Տարաւ զիս Օր մը կալաթա , կեդրո
ութ ամիս պաշարման տակ ու իրենց ունեցած բո նական վարմա բան Հանգէպում մբ ունենալու Հա
լոր կենս ամթե րքը սպառելէ վերչ յ ո ւս ա Հ ա տ ա կան մար բանաստեղծ Վ^աՀան քՒէքէեանէն Հետ որ շատ
Մեզի աչակից ունէինք գիւղէն կ է մ լէ յ ի կ ա - գրոՀ մը տալով ելած էին չգթայ էն դուրս ու ճամ~ աւելի սարսափած էր ո լ կբ խոբՀէր օր առա չ Հե
պա ս տ ան ած սրացաւ Հայր ենա կից մը ։ Ղ՝մ բա խտ բու երկայնքին գան՛ուող թուրք Հէի՚֊գք՚րր Հրկիգռ՜ ռանալ Պոլսէն : Ան նկատի ունէր Եգիատոսը ու կր
Օր մը՝ երբ այգ մթերքը պաՀ ած պիստակով լե՛ լով Հասած էի՛ն ^ է մ լ է յ ի կի մօտեր ը,։ Հոն կր սկսի թելադրէր մեզի ալ Հետելիլ իբ ճամբուն , իսկ 0—
ց-ուն զամբէւզներոլ մէչ, յանձնեցէնք ^էմլէյիկցի նոր ողբերգութիւն մը։ Մեր բոլոր աղա քը կը ձեր շական կը նախընտրէր անցնիլ Պուլկար իա , մօար
յո յն աւանդատա ր ի մը, Կէմլէյիկ բնակող մեր բակալուին յունական բանակին կողմէ ու կր բան՛ ըլլալու Համ ար իր տիկնոչ ընտանիքին ։ Երկրորդ
Հայրենակիցի անունով , ան անտեղեակ մէչր պաՀ– տար կուին իբրեւ խռովարարներ ։ Աակայն չուշա - պատճառ մլ/ն< ալ՝ լսած էր որ Ա էօլէօզց ինե բուն
ուած ապրանքին, զամբիւղները կը տեղաւորէ նա նար այն օրը երբ յունական բանակն ալ խուճապի մեծամասնութիւնը արդէն Հասած է *Լառնա եւ
ւին ապրանքի մթե րան ո ց ին կափաբի չին վրա յ ։ մատնուած Կէմլէյիկէն կը թափին նտւերունվբայ , մաս մըն ալ կը գտնուի արեւելեան 0՝բակիոյ մէչ*
Անցորդները կը նկատեն պիստակի ախորժակ գ ր– իրենց Հետ վերցնելով մողովուրգէն աչ մաս մը ։ Պուլկար ի ոյ սաՀմ անտ գլուխը : Ե** կէՀ մ տածէ ի էր
գռող մ թերքը ու կր փորձուին Համ տեսել ։ Ախս բ– քքյելագաը այս բառը շատ թեթեւ պիտի գար այդ րնտանէքին ապտՀովութեան մասէն եւ չէէ ճշդած
մակր ակռային տակն է , կ՚րոէ առածը ։ Անոնյ» օրերու Օշականի Հոգեկան վիճակը արտայայտէ - էմ առնելիք քայլերս ։ Ան վերջապէս որոշած էր *
Օգտուելով յանձնակատարին բացակա յո լթենէն , լու Համար։ Գաբձած էր կռուազան՛, նեղ սիրտ։Կբ (կոլսոյ մթնոլորտը քիչ մը աաելի անշնչելի դառ -
կը սկսին մաս առ մաս զամբիւղներբ պարպել ու վազէր Պատրիարքարանէն Ազդային խնամատա - նալու պարագային՝ անցնիլ Հեիլի՚ղէ ո լ իր պատ -
կը Հասնին այն՝ կէտին ուր պաՀուած էէն փամ ֊. րութիւն ու անկէ շոգենաւային գործակալութիւն– բաստութիլննեբը սկսած էր « յանկարծա՛կիի չգա
փուշտՆեբն ու ռումբերը։ ՚Լ,աւ ուն մէչ ծայր կու ներուն , նալ ճարելու ո լ տրամադրելու Համար իբ լու Համար *
տ այ իրարանցում բ, կը ձերբակալուէ յոյն երէ - մողո վուրգի փա խ ո ւս տ ին , ո ր ծովեզերքևերբ թա\– Ես առեւտրական գո բծով մբ Գերմանիա ճամ–
տասարդբ ու քան ի մր շաբաթ վերչ կը դատա - փած ու մատնուած էր չաբգուելոլ վտանգին Հ Ջէր բորդել ստ իպուած էի ։ Պեբլթե՝ թեբթերէն իմ ա -
պար աո ւ ի երեք տաբի բանտարկութեան : գոՀնար դտածոՎր, կը փնտռէր աւելին։ Ա^ւՀուն ցաք ք*էֆէթ փաշայի քէ մալա կան առա չին ո յմե րուն
Ծանր էր ալս անակնկալը։ Պէաք էր ազատե* Պոլիս մուտքը։ Մ տ ա տ ս/և ^ո ւթ ի ւն բ սկսած էր՛ Ե րա
տ յգ մ արդը , ֊որ զոՀ էր եղած մեր վրա յ ունեցած էր կարիքբ ու վտանգբ աՀաւոր : /Տուրքին ձեռքբ կարաձգեցի իմ վերադարձս յ Գործերս մնացած է–
վ ս տա Հ ո ւթե ան : Զափազանց վրդովուած էր 0 շա– մնացոգը դատապարտուած էր յօշոտուելու, կտոր ին երեսի վբայ , Պերլինէն ճամբայ ելաք Ո՚ումա -
կան այս ան ա ր գա ր ո ւթ են էն ։ կտոր ըլլալու։ Կը սոսկար այգ պատկերին առչեւ ։ նիա, մնացի քանի մր շաբաթ ալ Հոն, մօտէն Հե–
Գտանք ճամբան Համոզելու դատարան ր : ք* Այո անգամ ալ իբ արեան տոլրքր տալէ վերչ* տեւելու Համար (Տուրքի ո յ անցուդարձին ։ ՝ք* էօս -
բացակա լ ո ւթե ան այս Վճիռր փոխանցել տուէն՛ք քՒոլրքէն ճիրաններէն ճողոպրած մոդովուրգը թէնճէէ մէչ Հանդիպեցայ ծանօթ ճամբորգներու
մեր այն Հայրենակիցին , >որուն ան ո ւ ն ո վր բեռները թափած էր 3 " ւնա ս ա ա՛ն ի եւ Պուլկարիս յ ծով ե - որոնք կուգային այգ քաղաքէն ։ Անոնք տուին ին
յանձն ուած էին յանձն ակատարին : Գա տա պա ր/ո ու՜ զերքներն ՜Ու Պոլս-ո / փողոցները ։ *Լտանգը Հասած ծի ապաՀովութիւն թէ Համ աձա յնական բս/եակր
թիւնը զեղչուեցաւ երեք ամիսի, այմմ կր մնար էր ա յգ Պո լիսին ալ ։ Համ աձա յնակաֆ բանակը դեռ Հոն է ու քէմալականները իրենց Համար որոշ
աղատել մեր Հայրենակիցը։ Այդ ալ Հնարաւոր ե– սլա ա րասւո ութ իւննե ր կը տեսնէր քա զ ա քր պարպե ուած շրչանէն գուբս ելլելու իրաւունք չունին , թէ
ցաւ մեր յարգելի բա ր եկա մ փբօֆէսէօր Առաքե/ լու։ Օշական այս անգամ մինակը չէր՛ Ւր գլ/"ու^ Բերայ ի ե լ կալաթա յ ի ս ա՛Հ մ անն եբուն– մէչ ա պաՀ ո–
Ջաքբեանի՝ գրաւման բանակի իշխանութեանց Հետ ունէր կին մր ֊ոլ երկու զաւակներ ։ Որոշած էր խո՜ վութիւնը աւելի քան ումեղացած է եւ այլն։
ունեցած յա բա բեր ո լթիւններ ՛ու շնորՀ իլ ; 0 շ ա կան Հեմ րլլալ : Արկածախն գրութեան ատենը չէր* Ւ՜՛
շատ յոգնած էր այս բոլորին Համար։ ՛Լ, են զա - րեններ ուն ապաՀովութես/նյ՛ պատ աս խաֆաա ո ւո ւ - ԳկՈՐԳ ՋԱԳՐԵԱՆ
թ-իւնր կը թելադրէ ր վ ստաՀ քա յլեր առնել % Ե" (12)
Fonds A.R.A.M
ձՀայ ժամանակակից պատմութեան մկԼկն կր Անդին ուրիշ տիկիններ՛ կր մաքրեն դէղ մը իա - ծախքով։ ՇնորՀիլ ա յս չրՀորէն , Հաստատութեան
ցցով լուսաւոր թուական մր՝ ՄԱՅԻՍ 28Ը I Վ ե ց շած գետնախնձոր եւ կը պատրաստեն էոէէ^Լո11 բոլոր բամէննե րը ե լ բանչա բան ո ցբ տեւական
Հարիւր տարուան շարունակական Հ ա յածանքներէ աղցանը է կերպով առատ չուր պիտի ունենան ։ Ո՚֊ՐԷՀ մը
ՎՒՍւ\ ^ ս յ յ մողոէԼուրգր կրեց նաեւ քսաներորգդա– Այս տասը սեղանները կը ներկայացնեն կար–՛ խոստացած է Հիւանդանոցին նուիրել մետաղեայ
ո լ անպատմելի Հ ար ո ւած ր , Ապրիլեան Եղեռնը յ ծես իԻրքաՀա յաստան ի նաՀ ախ գն ե ր ը յ – Վ^ան , կա անկհզելի պաՀ ա րան մը, Հաստատութեան դէւա< -
քաղաքակիրթ պետութիլհներ մեզ լքեցին ։ Արիլ– րին յ Ա երաստ իա , Տիգրասակերտ, քարբերդ նաթոլղթեր ր պ ա Հ պ ան ե լո ւ Համար ։ ՚Հյո ւի րուած են
նի գա շտին վրա\ մինակ ու անպաշտպան բուռ մր Իարձբ Հայք եւն* իսկ խ"ՐԼՀ քաշուած սա սեղանը նաեւ այրեբոլ ե լ կիներու լատուկ ճեբմակեղէն -
քա^եր գե րմ արզ. կա յ ին ճիգով Համ աի/մ բեց ին ի^ գրաւած են *վա րսկաՀա յեր ը ; Ծրեք—չորս սեղաններ ներ, բմշկական շապիկներ եւն»։
րենց շ ո * ֊ բ չ յ ո ւս աՀ ա տ Հայ մողոՎուբդբ որ առանց աւելի Հարուստ են նուագածունե բով եւ ե բդի չև ե– Հոգաբարձութիւնը կը մտածէ վերաբանա ւ
դաւանանքէի եւ գաղափարի խտրութեան ,մէկ մար— բով, որոնք անՀամբեր կը սպասեն սեղանապետ գոմ ը , որ փակուած է բ պատերազմի տա ր ինե ր ո ւն
գու պէս ցցուեցաւ թշնամի բանակին դէմ , եւ ընկ • Ա արգիս Պօղոսեան ի Հրամանին ; Հազիւ աղ– եւ կենդանիներն ալ ծա խ ո ւած էին ։ ք^եբայէ 0 ՜
Ս ա ր զ ա ր ա պա տ ի ե լ Գարաքիլիսէ ի ճակատ ամ ար - աէկ ազդանշան մը ե լ աՀ ա սրաՀը կը թնդայ յե մ ան զ ակ Մարմինը, որ ամէն շաբաթ կանոնաւորած
տուի, մէկ միլիոն նաՀատակներու արեան գնով ըս– ղափոխական երգ եր–.։ բա բ սնն գե դէն կը Հ ու յ թ ա յ թ՛է թո քա էյսաաւո րներու..
աեղծեց մեծ թուականը՝ Մայիս 28ը , 1918։ Այս աւլերք , Ասւյս սը ոԱչեց , Սծյառ Փա-շաԱ., Քեււիւն աւՕ^ տօ առթիւ տուած է 75 քիՀՕ ընտիր կարագ,
թուականն էր որ մեղ պա րղեւեց Աե վռի դա շնա - . Ա՚ահ . . . •• Գլուխները տաքցած ՝են ( գ է ս է է 1 գարե" 106 քիլօ պանիր, 70 քիլօ շաքար , Հազար Հաւկիթ ,
դրին պատ մ ական մ ուրՀակբ ո բուն շնորՀ իլ ա յսօր չ ո ւր ի եւ շա մփ ան ե այի էփչռ Ր ԷՀ կյ(Լ պար պուխն ու տասր քիլօ մեղր, 25 քիլօ միս, 15 քիլօ պանան, 5
կր պա Հ ան չեն ք թ րքաՀա յ Հողե բոլ կցում ը ներկա՝ ւ կրկին կ ապսպլ ուին I Այէռլս չեն կրնար ղսպուած քի/օ սե ր եւն * ։
/Ս ո րՀ րւլ ա յին Հայաստանին : ՝ք՝սա%եւՀէԼգ տաբի տ՜
նստիլ , ամ էն անկիւնէ պարողնե բոլ խում բեր կր ՅՈՒՆԱԱՏԱՆԻ Հ– Կ– Խաչը Աաակր առթիւ.
ո. ա չ մեր քաղաքական ե.Ա1՜| Հակառակս րդներ բ Հայ
կազմուին , կ՛երգեն ու կը պարեն Հ Վայրկեան մր միլիոններով արախմիի նպաստներ բաշխած է հ.ա՜
կական Գատը լուծուած կր յայտարարէին եւ Հա–
գագար ; Օր • 1Լէիս 3 ա ր ո ւթ ի ւն եան 1լ արտասանէ բօաեալներուն : Աւելի քան երկու միլի"ն տրախմի
մա յնավար քիուսէան՝ ՛կարոն ու Արա ա Հ ան ը ք^ուր–
Հ*հեղօն Հայ դրօշին^ տպաւորիչ ուղերձ մր , ^•^՚– Տ ո ւրզ ո ւթ ի ի , նո յնքան դում ար մ ը Ղ*ո քինիո յ ,
վշին կը յանձնէ ր իր Համ ա շխա րՀա յին ձդտո ւմներր
աո յ կը խնգրուի Տիկ* (հ • Միլաոնեանէն՝ ց՝ոյց տա՛ 600.000 Թամպոլբիոյ , 200 Հազար Ամարուս - Մե–
իրագործելու Համար Հ Այսօր նոյն քիուս՚իան ո չ մի
իր աշակերաուՀինեբուն արմէքը ; &ւ աՀ ա Օր ՚ սի ի իա շբչանին , կարեւոր գումարներ Աելանիկի ^
այն ետ կը պաՀ ան չէ այգ Հողերը , այլ եւ քա չա
Ժանէթ ՚իալիթեանը \իր բիւրեղ եւ Հմայիչ ձայ– *իավալայի , (հէթիմնովի եւ Մ .է ա ի լլի ի Հէւանղնե -
լեր կը Հանդիսանա յ Երեւանի կառավարո ւթե ան
եով% Ան Աայաթ ՚Աովայէն երգեց ՊլաՈ1վը եւ իբ բուն , տկաբնեբուն եւ կարօտեալներուն : Պարբե -
սլաՀանչելու Աէվռի դաշնադրին իրագործումը ։
ուսուցչուՀիվ-ն վերամշակած ^–Հայրենիքը^ , որ ոչ բարաբ դրամական եւայլ նուէ բներ տուած է Աո֊
Անցեալի մ է չ մեր Հա ք Հակառակս րղն երը կ՝ո լզէին
միայն դուրս Հանեց մեկուսացած սենեակի Հայրե՛ թէրիայի ^ ա յ Հիւանգնեբուս՝ ։
մոռացութեան տալ Ապրիլեան Ագատօնր, բայց
՛նակիցները, այլ եւ եւրոպական պարի սիրաՀար֊
այսօր զայն Հռչակած ^ն էբՐ^՚լ– ազգային մեծ տօն ները Հմայելով
քաշեց Հայկական շրչանակըՀ ԿԻԼԻԿԻՈ8 ԳԱՐԵԳԻՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻՆ, յորել–
դոր կը տ օնեն մեքէ շուքով : Հ • Տ • * Գաշնակցու - եանր Գամասկոսի մէչ ալ տօնուած է (Ա * Սա բդիս
թիւնը սկիզբէն ի վեր կր պաՀ ան չէ մ ի ա ց ե ա լ եւ Ընկ» Հրանա Աամուէլ կրկէն խօսք առֆելով եկեզեցւոյ շրչափակին մէ^) : Տօնակատարութեան
ազատ Հայաստան : Այսօր ալ կառչած կը մնայ այգ ըսաւ * <ձԱյս յեղափոխական ե բդերով խանդավառ ներկա ք եղած է Համեստ բազմութիւն մը, առանց
պաՀ ան չին վրա յ ։ Երեւո յթներր մեզ կը վ ստա– մւողսվոլրդը չէ կրնար ստրուկ ապրիլ ե լ չի կր բարձրաստիճան Հ իւրեբու ե լ պ ե տակ ան անձեր ու ,
Հեցնեն թէ օր մը պիտի գայ երբ Հայ Համայնա •- նար թափառական մնալ $ Աս Հաւաաացա ծ եմ թէ իբրեւ Հ ետելանք յ ո բե լեն ա կան ՚անձնա խումբի թե
վա րնե ր ը նա իւաձեռնա բկ պիտի բլլան տօնելու նա օր մր Մայիս 28/» պիտի տօնենք անկախ եւ աղատ րացումէն Հ
եւ Աայիս 28/7 : կեցցէ՛ Հ* 3* Դաշնակցութիւնը, Ա իացել Հայրենիքի Հողին վրայ% : Հանդէսը բացած է նախադաՀ քհուբէն եպս *
կեցցէՀ Մայիս 28/՛ եւ կեցցէ՝ Հայ մողովոլբդր» : Օր* Ա* Առաքելեան քանիցս երգելով^ սեղան Մ անասեան : ք\) ՕԱ ա ծ են Ղ՝երենիկ եպիսկ * եւ Պ *
Ընկեր բանա իւ օ սին այս իսօսքեբը արմանաց ան ներու խ րախճանքին փա յլր ա՛ւե լց ռւց : Երբ արդէն ա Հ ան Պ է բպէ բեան , որոնք ընկե բացած էէֆ կա -
բուռն ծափերու որմէ յետ ո ք երգչախումբը երգեց առտուան լոյսը թափանցելով սրաՀներէն ներս , թ ււ զի կ ո ս ին ։ Գեդա ր ո ւե ստա կան բամ էն էն ՝*Լ^*Րլ\
«ծ*ագկիր ազատ իմ Հայրենիք՝%ը ։ մեկնումի Հրաւէր կուտաբ , մոդովուրգը ակա - խօսք առած է կա թ ո ղի կո ս ը ինք :
Տօնակատարութեան երկրորդ մ ասր տրուած մա յ բամնուեցալ սրաՀէն Տ
էր Փտրիզէն յատկապէս
Հ բալի ր ուած ^ ՐԳւ" լ^ է ՊԱՐԹԵՒ ՊՈԼՍՈՅ ԿԵԳՐ– ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ հիմնարկու–
Օր* Ա* Առաքելեանի ոք՛ իր մողո վբգականեր դե բով թեան ՃՕամեակին առթիւ , պիտի Հ ր ա տ ա ր ա կո ւի
Հմայեց Հանդիսականները։ ՄասնաւորապԷս Գ» ԳԱղՈՒԹԷ ԳԱ1ՈՒԹ <
ԱլեմշաՀԷ «ք*մ երգր՝» եւ Աայաթ ՛Օ ո վայ էն երգած սադր ական եւ ա յ լ տ՝ե ղե կո ւթ ի ւնֆ ե ր նա խ կին սա -
կտորնւեբր գն աՀ ա ա ո ւե ց ան խանդավառ ծափերով : նեբու եւ բնթացաւաբտներու մասին ։ քՒրքաՀա -
Հանդէսին երբորդ մ ասր մոզով ուրդինն էր ՊՈԼԱՈ8 ԱԶԳ– ՀԻՒԱՆԳԱՆՈՑԻՆ մ՛էչ Համ - յութեան այս միակ ազգ» բարձրագոյն կրթարանը
ա յ լ ե ւ ս , որ երկու մ ասի բամնուեցալ ինքնա բե բա բարձ մ ան տօնի ա բա րողոլթ իւննե բ ը եղած են շատ 60 տարուան ընթացքին ա՛զգին տուած է 635 ձԲՐ՛"
րաբ , եւրոպական եւ Հայկական : Առաչինբ մեր տ պա ւո ր ի չ : ՚Հյեբկա լ եդած է խուռն բազմ ո ւթ ի ւն չանաւտբտնեբ (540 մանչ եւ 95 աղչիկ) ։ Ասոնցմէ
գիտցածն է , վալս . թանկօ , ֆօք Ա եւն , զոր կր մ ը ; Արձանագրուած են կաբեւո բ ն ուի ր ա տ ո ւո լ - զատ, նոյն կրթարանէն ելած են բազմաթիւ մտա
վարէր Պ * Ա . Չէօրէքճեանի նո լագա խում բբ+Հ թիւններ : ԾնոբՀի*– ա յ գ նուէրներուն Հիւանդանո ւորական դէմքեբ , գրագէտներ , արուեստագէտ -
<ՀՅ առաչ%> ի Հ ամ ար կենդան ի պատկերներ քա ցը պիտի օմտուի արդիական խոՀանոցով մը։ Պէ~ ներ , բմիշկներ , իրաւագէտներ , առեւտրական -
ղելու մտօք կր շրչիմ Հայկական շբչանին մէչ, քո տէ զետեղուէ մշտատեւ տաք չուր Հա յ թ ա յթելու ներ եւն • ։
վի ս րաՀ ը : ԱՀ ա տասնեակ մ ր սեղաններու շուբչ գրոլթէլն մ ը՝ լուացարանէն ե լ խոՀանոց էն Հա ՀԱԶԱՐԱՊԵՏ ՏՈ֊ԲԹ– ՚ԲԻՇԻՇԵԱՆ, ԹՐիԲու -
բոլոբուած Հայ րնտանիքներ, եւ ին քե*բ ինչե՛ր մար : կերակուրները պէտ ի եփո ւէն առան ց ածու - բայի ՄաՀաբաճային անձնական բ^իչկէ*) Հասած է
ս եղանն ե ր ո ւն վրա յ . տապկած Հաւ , ձկնեղէն , եր֊ խհ եւ առոզ^ապաՀական պայմաններու տակ ։ Այս Պէյբութ , ուր պիտի երթա յ նաեւ ՄաՀարաճան,
շիկ * ապուիւա , իւաշած Հաւկիթ , ձիթապաուղ , կեր սլո վ օրական պիտի խն ա յուի 2 300 քիլօ ա– մ իա սին ա յցելելոլ Համար Ե*֊բոպա :
ճերմ ակ պա %իր եւ Հայկակա՛ն տօլմ՚աւն. որթ ատ ո լո ծուխ : Հէետեղման ծախք կը նախատեսուի 20.000 ԱՆԳԱՐԱՅԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ձայնասփիւռի կայա -
կի տերեւով Հ Հապա սա սեղանին չիյ քէ՜օՓ^՜է"^ զոր ոսկի ։ ՚ նին մ է չ Հ ան բա պետ ո ւթե ան նախադաՀ ին նո ւա -
Ա Ւ ^ Ւ Ե *^՝11. թհ*~եր՛ը սօթտած կը թրէ , կէ1 շաղուէ Հ ի ւանդան ո ցի Հ ան դի պա կա ց պարտէզին մ է չ դախում բը նուագած է՝ ե րգաՀան Յարութիւն Ա ի–
Հսկայ միսի կտոըր լուծելով մանր ձաւարին մէչ ւ պիտի բաց ո լէ աբթէզեան չբՀոր մը, 15.000 ոսկի նանեանի դաշնաւորած ճՕբիանթալ ֆանթէղի՚ֆֆ ։
մտութիւններ պէտք էէն ք^ուրքէո յ մ է չ ։ Ւնք չու– մոռցած էի ինքզինքս իմ առանձնութեան ը մէչ ՛ու
8 Ա Կ ՈՌ ՕՇԱԿ Ա Ն \եէր ա յգ կառչումը, ղէնքը գործէն լօ՜ող ազդակը իր յանձնուած Հոսանքին, մէնակմարգուճակատագրով
(Իր յարհլհսւսին աււիր֊ռվ) մողովոլբգին Հս/նգէպ ունեցած ծայրայեղ սէրն մը։ Կը խոըՀէր իմ մասին ալ ու կբ յանձնարարէր
էր ։ Ու բարի օր մր այդ մողռվուրդը մնալէ վեբ^ զգուշութիւն ՚ Տարաւ զիս Օր մը կալաթա , կեդրո
ութ ամիս պաշարման տակ ու իրենց ունեցած բո նական վարմա բան Հանգէպում մբ ունենալու Հա
լոր կենս ամթե րքը սպառելէ վերչ յ ո ւս ա Հ ա տ ա կան մար բանաստեղծ Վ^աՀան քՒէքէեանէն Հետ որ շատ
Մեզի աչակից ունէինք գիւղէն կ է մ լէ յ ի կ ա - գրոՀ մը տալով ելած էին չգթայ էն դուրս ու ճամ~ աւելի սարսափած էր ո լ կբ խոբՀէր օր առա չ Հե
պա ս տ ան ած սրացաւ Հայր ենա կից մը ։ Ղ՝մ բա խտ բու երկայնքին գան՛ուող թուրք Հէի՚֊գք՚րր Հրկիգռ՜ ռանալ Պոլսէն : Ան նկատի ունէր Եգիատոսը ու կր
Օր մը՝ երբ այգ մթերքը պաՀ ած պիստակով լե՛ լով Հասած էի՛ն ^ է մ լ է յ ի կի մօտեր ը,։ Հոն կր սկսի թելադրէր մեզի ալ Հետելիլ իբ ճամբուն , իսկ 0—
ց-ուն զամբէւզներոլ մէչ, յանձնեցէնք ^էմլէյիկցի նոր ողբերգութիւն մը։ Մեր բոլոր աղա քը կը ձեր շական կը նախընտրէր անցնիլ Պուլկար իա , մօար
յո յն աւանդատա ր ի մը, Կէմլէյիկ բնակող մեր բակալուին յունական բանակին կողմէ ու կր բան՛ ըլլալու Համ ար իր տիկնոչ ընտանիքին ։ Երկրորդ
Հայրենակիցի անունով , ան անտեղեակ մէչր պաՀ– տար կուին իբրեւ խռովարարներ ։ Աակայն չուշա - պատճառ մլ/ն< ալ՝ լսած էր որ Ա էօլէօզց ինե բուն
ուած ապրանքին, զամբիւղները կը տեղաւորէ նա նար այն օրը երբ յունական բանակն ալ խուճապի մեծամասնութիւնը արդէն Հասած է *Լառնա եւ
ւին ապրանքի մթե րան ո ց ին կափաբի չին վրա յ ։ մատնուած Կէմլէյիկէն կը թափին նտւերունվբայ , մաս մըն ալ կը գտնուի արեւելեան 0՝բակիոյ մէչ*
Անցորդները կը նկատեն պիստակի ախորժակ գ ր– իրենց Հետ վերցնելով մողովուրգէն աչ մաս մը ։ Պուլկար ի ոյ սաՀմ անտ գլուխը : Ե** կէՀ մ տածէ ի էր
գռող մ թերքը ու կր փորձուին Համ տեսել ։ Ախս բ– քքյելագաը այս բառը շատ թեթեւ պիտի գար այդ րնտանէքին ապտՀովութեան մասէն եւ չէէ ճշդած
մակր ակռային տակն է , կ՚րոէ առածը ։ Անոնյ» օրերու Օշականի Հոգեկան վիճակը արտայայտէ - էմ առնելիք քայլերս ։ Ան վերջապէս որոշած էր *
Օգտուելով յանձնակատարին բացակա յո լթենէն , լու Համար։ Գաբձած էր կռուազան՛, նեղ սիրտ։Կբ (կոլսոյ մթնոլորտը քիչ մը աաելի անշնչելի դառ -
կը սկսին մաս առ մաս զամբիւղներբ պարպել ու վազէր Պատրիարքարանէն Ազդային խնամատա - նալու պարագային՝ անցնիլ Հեիլի՚ղէ ո լ իր պատ -
կը Հասնին այն՝ կէտին ուր պաՀուած էէն փամ ֊. րութիւն ու անկէ շոգենաւային գործակալութիւն– բաստութիլննեբը սկսած էր « յանկարծա՛կիի չգա
փուշտՆեբն ու ռումբերը։ ՚Լ,աւ ուն մէչ ծայր կու ներուն , նալ ճարելու ո լ տրամադրելու Համար իբ լու Համար *
տ այ իրարանցում բ, կը ձերբակալուէ յոյն երէ - մողո վուրգի փա խ ո ւս տ ին , ո ր ծովեզերքևերբ թա\– Ես առեւտրական գո բծով մբ Գերմանիա ճամ–
տասարդբ ու քան ի մր շաբաթ վերչ կը դատա - փած ու մատնուած էր չաբգուելոլ վտանգին Հ Ջէր բորդել ստ իպուած էի ։ Պեբլթե՝ թեբթերէն իմ ա -
պար աո ւ ի երեք տաբի բանտարկութեան : գոՀնար դտածոՎր, կը փնտռէր աւելին։ Ա^ւՀուն ցաք ք*էֆէթ փաշայի քէ մալա կան առա չին ո յմե րուն
Ծանր էր ալս անակնկալը։ Պէաք էր ազատե* Պոլիս մուտքը։ Մ տ ա տ ս/և ^ո ւթ ի ւն բ սկսած էր՛ Ե րա
տ յգ մ արդը , ֊որ զոՀ էր եղած մեր վրա յ ունեցած էր կարիքբ ու վտանգբ աՀաւոր : /Տուրքին ձեռքբ կարաձգեցի իմ վերադարձս յ Գործերս մնացած է–
վ ս տա Հ ո ւթե ան : Զափազանց վրդովուած էր 0 շա– մնացոգը դատապարտուած էր յօշոտուելու, կտոր ին երեսի վբայ , Պերլինէն ճամբայ ելաք Ո՚ումա -
կան այս ան ա ր գա ր ո ւթ են էն ։ կտոր ըլլալու։ Կը սոսկար այգ պատկերին առչեւ ։ նիա, մնացի քանի մր շաբաթ ալ Հոն, մօտէն Հե–
Գտանք ճամբան Համոզելու դատարան ր : ք* Այո անգամ ալ իբ արեան տոլրքր տալէ վերչ* տեւելու Համար (Տուրքի ո յ անցուդարձին ։ ՝ք* էօս -
բացակա լ ո ւթե ան այս Վճիռր փոխանցել տուէն՛ք քՒոլրքէն ճիրաններէն ճողոպրած մոդովուրգը թէնճէէ մէչ Հանդիպեցայ ծանօթ ճամբորգներու
մեր այն Հայրենակիցին , >որուն ան ո ւ ն ո վր բեռները թափած էր 3 " ւնա ս ա ա՛ն ի եւ Պուլկարիս յ ծով ե - որոնք կուգային այգ քաղաքէն ։ Անոնք տուին ին
յանձն ուած էին յանձն ակատարին : Գա տա պա ր/ո ու՜ զերքներն ՜Ու Պոլս-ո / փողոցները ։ *Լտանգը Հասած ծի ապաՀովութիւն թէ Համ աձա յնական բս/եակր
թիւնը զեղչուեցաւ երեք ամիսի, այմմ կր մնար էր ա յգ Պո լիսին ալ ։ Համ աձա յնակաֆ բանակը դեռ Հոն է ու քէմալականները իրենց Համար որոշ
աղատել մեր Հայրենակիցը։ Այդ ալ Հնարաւոր ե– սլա ա րասւո ութ իւննե ր կը տեսնէր քա զ ա քր պարպե ուած շրչանէն գուբս ելլելու իրաւունք չունին , թէ
ցաւ մեր յարգելի բա ր եկա մ փբօֆէսէօր Առաքե/ լու։ Օշական այս անգամ մինակը չէր՛ Ւր գլ/"ու^ Բերայ ի ե լ կալաթա յ ի ս ա՛Հ մ անն եբուն– մէչ ա պաՀ ո–
Ջաքբեանի՝ գրաւման բանակի իշխանութեանց Հետ ունէր կին մր ֊ոլ երկու զաւակներ ։ Որոշած էր խո՜ վութիւնը աւելի քան ումեղացած է եւ այլն։
ունեցած յա բա բեր ո լթիւններ ՛ու շնորՀ իլ ; 0 շ ա կան Հեմ րլլալ : Արկածախն գրութեան ատենը չէր* Ւ՜՛
շատ յոգնած էր այս բոլորին Համար։ ՛Լ, են զա - րեններ ուն ապաՀովութես/նյ՛ պատ աս խաֆաա ո ւո ւ - ԳկՈՐԳ ՋԱԳՐԵԱՆ
թ-իւնր կը թելադրէ ր վ ստաՀ քա յլեր առնել % Ե" (12)
Fonds A.R.A.M
