Page 199 - ARM_19-1947_02

4 «^^«««ս*»»**1*՛***յ » » " * * ) * » * " . յստոսսշշս 8 ԱՌԱՋ ւ ւ ՚ ՚ ւ ւ1ււա»ւո<ւ «•ւււ յ՜ 1՜տւ« ւ՜ււ՚՜ոք՜՚Ոք՜" - –ո–,–– ւ ՚..–յ^^.լ» I ,.՝.*> . • 5 – . * – . յ ւ Յ ւ ^ . յ յ ^

/» խաոց ատի, Ո^ւ֊ր էիք ք երբ Հայ նորաՀարսերը ծծկերներ ր րը չէք պաՀանքեր, ո^Վ է «զավթերի (խորՀրգային

(ՄԱՅԻՍ 28Ի ԱՌԻԹՈՎ) ԳՐկած լեռն ակատ ա բներ էն խորխորատները կը Հայերէն է՝) \,ախիքեւանն ու ՛Լար արաղը, Ախ ար­

գաՀավիժէին կամ գետերու եւ ծովակներու ա– քա լաքը • . .

լիքնեբուն կը յանձնէ ին ցեղին պատիւն ու սրրու– Ոթր Հայաստանի , ո**ր կառավարութեան անու"

^/./" իրիկոմե տօնական , Հոգիս նորէն սրբա­ թիւնները : նով պիտի շարունակէիք ձեբ շաՀատակութիւն -

զան ընդվզումով մը անզսպելի կ՝ ոգեկոչէ մեր նա­ Ո^է-ր էիք) երրՀ °Ր&Րռվ –Ոլ տարիներով թուրք ^հրԱտ ռթէ ներկայ ըսա ձեզ խոբՀբգային Հա­

հատակներն անմահ ». • բո բեն իներու գէմ կուրծք տուող Հայդուկները ի– յաստանը գոյութիւն չունենար :

Փառապանծ֊ է տօնը , խորախորհուրդ» ԲայՅ բենց առանց փամփուշտի մնացած՝ Հրազէնները Ո՞ր Հայաստանին պիտի կ°էիքտ ներկա յիս բո­

անիմանալի անոնց համար, արոնք փոքրոգի ստը– ժայռերու վրա լ կը փշրէին եւ իրենց ակռաներով լոր Հայերու կոզմէ անխտիր պաՀանքուած , գեռ

կամտոլթեամբ. օտար արձաններու կ՝ երկրպագեն թշնամիի կոկորդները կը պատռէին ։ իքրքական բռնակալութեան տակ գտնուած մեր Հ

•ել կաւէ հերոսներ կը փառաբանեն Հ Ունի՞ք Հե րոսական , Հայգոլկային աՀեղ կռիւ– Հայկական Հողամասերը %

Վ ա ՚ ՚ յ անոնց ^ որոնք թրքական պիդհ՜ սովո - *նեբու մ էք ստացաք վէրքերու սպինձբ, % Ղ՝աղթաՀայ ձեր մունետիկները կը խօսին բռ­

րոլթիւններով եւ տմ՚արգի գաւերով համեմոլաճ Ունիմք թ չնաւէ ի ի վայրագ ճիրաններէն Հաւ նակալութեանց ենթակա լ Հ ա յ կա կան տառապանք­

նկա բագի բներ կը պտտցնեն գաղութէ գաղութ ու մ ան ո լկի մը կեանքը կամ Հայ աղք կան մը պատիւ֊ը ներու , ըանաի եւ աքսոր ի շրքաններու մասին :

երկրէ երկիր, թոյն ել ապականութիւն սրսկելով ազա՛տած (ԼԼԼաէու֊ փաստ մը , կամ Հպարտանքը։ Պատմութիւնը ը սա ձեղ կը սկսի Հայկական գա -

տառապաձ– Արտերու մ է չ1 : Վ^այելա^ծ էք թշնամի ղօրավարներու եւ սար– ըաւոր սաըկութեամբ , կը Հասնի մինչեւ նախորդ

Կտտղաձ– չուներ ել թունաւոր իմեը , երկու սափաՀար գողացող փա շան ե բ ո լ ծնրագիր պաղա­ մեծ պատերազմ ր ։ Տգէս՛ տիրացուներու նման շա­

•սեռէ եւ ամէն տարիքէ» ուրացողներ ու մետա - տանք լսելու գերա՛գո յն եր քան կո լթ ի լնը ։ րականի առա քին տունէն կր ցատկէք երրորդ տ ո ւ–

սաններորգ մամ ո լ « յ ա ռ ա ^ գ ի մ ականթներ , ՝ Հա - Այն գմնգակ օրերուն Հ քհոլրքը ձեր Հ^պէյն՝^ նին, Հայաստանի խորՀրգա յնացման :

յաստանասէր^ներ ** » էր–) ձեբ Հազարն գ անկէ վերք աչ ձեր «եղբայր-ֆը^ Բայց ազգերու պատմութիւնը իր արդար գա —

Վա՛՛յ բոլորին, բոլորին»»* հ՛ացկատակ մտա­ ձեր ընկեր բ կամ ՀՀտավար իշչ%ը ։ 1/1 ա ս ա անն ու չառա չոգ խարազանն ունի , ու Ա*ա–

ւորականին^, կարգալոյՆ՜ ել անպատիւ կզերակա - Ղ՝ուք կռնակէն զարկիք մանուկ Հա յա սա ան ի յիս 28 չի քնքուիր ո չ մեր ել ոչ ալ թշնամիի
Հոր՜
ներուն , դա ւա1, ափո խն եր ո ւն ո լ բո լ ո ր տես ա կ Հանրապետութեանդ երբ թուրք բորենիներու պասւմ ո ւթեան էքերէն չ

թափթփուքներուն, նաՀատակա՚ց սգատօնը այպա­ գաները մեր սաՀմանէն ներս մտած էին։ Այս օրուան տօնին առթիւ, մենք երախտա -

նողներովն ու Մայիս 2Տի ան չէք լո յ՛՛ին անարժան Ղ՚ա֊ք Հայկական Գ ատը լուծուած կը Համա– գիտութեան ել սրբազան պաշտամունքի խօսքը ու­

կոյբերուն *** Րէ էք՛՛ Տեղի Համար Հայաստանը «Ամենայն Հայոց նին ք ք՜ մեր յա յան ի եւ ան յա րո բո լո բ Հերոսնե -

Հայոց աշխարՀի բոլոր լե ռն ա լան քե բուն վրայ՝ւ կառավարութիւնը՝^ չէր ։ բուն՝ Արմենական ՐԱ՚ս՚ե անոնք թէ ^սէ.ահ. * Ղ։աէ7~

անգն գա խո ր ձորեր ոմն , խոպանացած դաշտ ե բուն Գուք \,աՀատակներու տօնն նգամ կբանար– նակ րլլան թէ ռամկավար կամ չէզոք*.

մէք ու. կապուտակ ծովակներուն յատակը , անօ - գէիք, մինչգե ռ այժմ կր տօնէք գղրգագին ծա֊ - մեր Հերոսներուն . ւբոնց սրեան շաղա­

ր ինա՜կ շարժում մր , անկապտելի ՛եռուզեռ ո է– Հո­ փերով եւ սնապարծութեամբ : խը կերտեց Հայաստանի Հանրապեաութիւնր, եւ

գեկան խռով ա յո յղ փոթորիկ մ ր աեղի կ^ ունենայ : Գուք սրբութիւն չունի՛ք։ ներկայ ն)որՀրգային Հայաստանը։

Զե՛ն չսեր ու չեն տեսներ անոնք , որ– Հեռու Ջեր Հաւատամքը ս ո՛ լան է եւ կեղծիքը, ձեր ԱՐԾԻՒԵԱՆ
զէնքերը :
են մեր շարքերէն յաղթապանծ , ան Հարա՛զատ մեր գաւն ոլ նենգութիւնը

սուրբերուն ու Լուսաւորչի կանթեղին եւ անմասն Զեր յ իշա տ ա կա ր անն ե ր ո ւ մ էք ^ ձեր կեանքի՛

են մեր պայքարէն Հերոսական ւ պաՀպանումի $ մեր քանքերու վերյիշումնեբու բո­ Կեցցե՛ Մայիս 28ը
է նստած իր բոլոր
Վ^ասնղի , այն զաՀանդագին օրերուն երրո ե– լոր ծալքերուն մ էք, Թո՚՚-րքն

ղին առնական ո ւթեա՚մբ ասաոլածացած նաՀա — արատներով :

ւոակնե ր ր օրՀասական ոլ անՀաւասա ր կռիւներ կր Գ ո ւք ապիկար էք ձեր ան ցեալի վրա յէն ս ր– 1918 Մայիս 2Տը պատմական ա՛յն մեծ թուա­

մ ղ էին Աարգ ար ապատի ու ՛Լ ար աքի լ ի սէ ի մ էք է Ա– բելոլ յաւիտենական գարձած աղտն ո լ մուրը։ կանն է ուր մեր ժողովուրդը Հուրի եւ սուրի մէ–

տը^րպա տականէն մ ին չեւ Եկբաաան նոր օրերու Ջեր խիղճերը քարացած են։ քէն անցնելով , գա րաւո ր ստրկութեան ամ են ագա­

«Հ այրենաս էրաներ էն շատերը , ճերմակ փաթթոց– Ջեր լեզուներ բ անարժան՝ են « Հայաստան ^ ման պայմանները ապրելէ վերք գ ստեղծեց իքսիչ՜

նե բով ու կի սա լուսնով զարդարուած կո ճ ա կն եր ով բառն անգամ արտասանելու ։ խան պետութիւն ե լ աղատ Հայրենիք :

•Հ,խաֆիէ՝^ներ ը իրենց ախտաւոր մարմինները կ ա– Ո՚֊ըացողնե՚բ , ուրացող նե՜ր . . . Հինգ գարերու աչխարՀածանօթ քարգաբա ֊

պաՀովագբէին Հ՛ա՛յ բեկորներու արնագնով։ Ջ ^ ՚ ր աչքերը կը շլին , կը կուրնան Հա յաս տա– րը ք պատերազմ ական՛ բո լո բ յար մ ա բութ իւննե րով

Ջեբնք ճանչնար**. -— Ան ա՛հն ե ր ո ւ մանրա - նի եռագո յնին ի տես , ու ձեր թարախա՛կալ սի ր՛­ զինուած , քայլ ա՛ո, քայլ Հասած էր Երեւանի գու­

մ ասնութ իւննե բ ծանօթ են մեղի : ՛ո ե րր կը ծիւրին ձեր .ուղեղներուն նման, ՝^ՐՐ ռը , պատրաստ մաՀացու Հարուածով վեր ք տալու

Զենք խօսի ր յաճախ , չենք գրեր , վաս^յզի , ա– Հայոց աշխարհ,ի ազատագրութեան նուիրական պա ամա կան Հ այբ են իքի ղանազ ան կ ո ղմե բ էն Հ ոն

նոնց անուններու վեր լիշույքն անգամ զզուանք կր տօնը կը տօնուի ։ ապա՛ստանած մօտ մէկ միլիոն Հայութեան , ի՞սՀ–

պատ՜ճառէ բոլորին՜ » • . : Ու չենք զարմանար , վստաՀ ենք .որ օր մը պէս բարբարոսաբար ըրա^– էր Ապբիլեան Եղեռնին

Հեշտ է օրն իրիկուն .ընել, «Հալաստանդ Հ ո– ա յ գ տօնին ալ պիտի կառչիք ^ Հ ա յ ո ց գունագեղ ե– թրքական Հայաստանի *^էլ\ *

լսվել։ Բայց ի*% չ աուիք, ի*ն չ ղոՀեց^ք այն Հ.ա~ ո ագո յնին ծալքերուն տակ պիտի ծուարիք ծնրա­ Հազիւ 1 2 Հ ազարն ո ց Հա յկական բանակ մը ք

յաստանի Հիմնադրութեան Համար , որու գոյու - գիր Հ սրրուելու Տ քրուեէու Համար ձեր արատ - ա յն ալ ոչ ա յնքան սպառազինուած՝ մ ո լեգնօըէն
ներէն.*.
թեամբ կր Հպարտանաք ։ կռուեցաւ 3 5 Հազարնոց թուրք բան ա կին գէմ, եւ

*֊ր էիք * եր բ՝ Հ՝ա՝յ Հերոսները վերքին փամ - Ջեր բերանները պապանձուե0ր են , ինչո^ւ մեր յ^զթեց :

փուշտը իրենց ճակատներուն կ՚ուղղէ ին Հ փ ոքրի կ Հ ա յ ր են իքէն վե րքեր ս խլո Սա ծ Հ ո ղամ ա ս ե– «Արդարեւ 1 9 1 8 Մայիս 24ին զօրավար Աիլիկ–

եան այնպիսի ուժով գբոՀ տուաւ թուրքերուն ՛ք ը–

բայ , որ կատարելապէս քախքախեց անոնց դիմա­

թեան ու աշիւատանքի գոր&՜իքՐ) ^էր փաթթուիմ ման Է կ՚ըսես եւ գուն ինքգ ալ կը ներկայացնես դրութիւնը , եւ Հ ա յ կա կան Հեծելազօրքը Հալածեց

Հարազատ զաւակի մը խանգաղատանքով եւ սիրտս այգ նոյն կառավարութեան Հեռաւոր մէկ մասնի­ փախչող թուրքերը մինչեւ Ալե քսանգբապո լի
մեր Հազա­ բա­
կր փղձկի ... կը է Ո^է֊ր են այս շէն քաղաքի Հայերը, բարձ ո ւնքն եր ը » : ԱՀա այս տ ո ղե ր ով կը փառա

Ա մի ս նե ր անցան , երբ չ սե ց ին ք որ Ռր ւսե րր րաւոր եղբայրներն ո լ քոյր&րր * ո^ւր են ք ո ւր ^ նէ Հայոց յաղթանակը ֆրանսացի գնդապետ
գաՀ իճներ , Հբէշնեբ •*•
գրաւած են էք բզնկան : Մեր խումբը* մեր թ պա - հէՄշ1, իբրեւ ականատես եւ մասնակից այգ կռիւ­

ասպար ուելո ւԼ, մ երթ կռուելով 1 վե րքապէս , Հա - ք*մ թաքստոցէն ուշի ուշով կը Հետեւէի Հար­ ներուն Հ

սաւ էքրզնկա։ Ե՛– աՀա կրնաՀանքենք։ կաբին Հա­ ցաքննութեան եւ աչքիս առք եւէն կը տողանցէին ՝Բանի մը օրուան այգ օրՀասական պաաերազ­

սած օրս իսկ յ պաՀա կ էի Ուլուճամիի առքեւ ։ Ու֊լի բոլոր քստմնելի տեսարաններ ր որոնց ականատես ները թէեւ սուղ արժեցին մեղ, չորս Հազար Հաւ

ուշով էլը Հ ետեւ,Է ի տեղական թուրքերու բո լոր էի եղած. \ քաքեր նաՀատակուած , \որպէսզի վառ, ու կա -

շա րժ ո ւմնե ր ո ւն ։*հիմ աց ի տուեր կասկածելի թուձե– Տանկարծ Թուբքբ փղնձկեցաւ, ինկաւ Տովսէ– նան չ մնայ Հայրենի արեւ^ը մեր երկնակամարին

ց՛ա՛ւ ինձ ։ Վ^արգանին Հետ ոբոշեցինք ալգ տունը ւիհ ոտքեր ր եւ "՛յ՛՛ անգամ Հայերէն սկսաւ ողոքել, վրայ, բայց փրկուած էր Հ ՚ ս ք ժողովուրդի մը–

մ անել եւ գուբս բերել տանտէրը ։ Հյուրք յիսուն Աստուած վկայ •) պարոն , Հա՝լ մը չեմնացորգը։ թուբքր ճանչցաւ մեր Հայրենիքի, Հա­

տարեկան , փառաւոր մօրուքով, Հաստ ու վաւա­ սպաննած , քսնայէ ինծի ել զաւակներուս ... յաստանի սաՀմանները , որոնք ճիշտ էր , թէեւ

շոտ շր թնեբով , թ ւ ՚ ՚ ^ ՚ ե գ ո ՚– Հաստամ արմ ին $՝ուրք Ակներեւ էր Տովսէ փին այլայլած գէմքն ու չափազանց նեղ էին , Բ ա յ ռ ո է վեբքնապէս քարա­

մըն էր* Երր ՛ո ան գուռր Գարկիսք*, տնեցիները յուղումը։ Հայոց լեզուի անսպասելի Հնչիւնը թա­ ցած , ինչպէս խիզախօրէն կը յա յ ա ար ար է ր Ալե–

բոլորը գող ելած էին ։ ԱսլաՀոՎցուցինք ամէնքը , ղապետի շրթներուն * Լ ր ա յ » տկա՛րացուցած էր ա - ս՚իյ* ՍաՀակեան՝, Հայաստանի անդրանիկ քՕոբՀր–

թէ բան մր պիտի չընենք, եթէ զինուորական տե - նոր ՛վճռական կեցուածքը : Մ "՚ ր գ մըն էր 1 միսի դարանի նախագաՀը, իր առա քին ճառին մէք իսկ՛

սակէտէ կասկածելի պարագայ մր չնկատենք ։ եւ ոսկորի կտոր մը 1 գետին ինկած, ո զ ո րի չ ու Արտով ու մտքով պարպուած մարդիկ ատենէ

Ս կսանք իյուզարկել տունը ել աՀա անկողիննե րո ւն լալկան աչքերով : ^՝ԼՀ է ՛Ս7 Ր գիաակցա բա ր 1լ ուրանան Մ այիս 2 8 / ՛

ետեւ պաՀոԿըաած ^ ա ր գ ը մէքտեղ • ՚&Լլ Մեր Զի" "՚I յուղումը պատած էր եւ իմ ալ բազուկ" պատմական՝ նշանակութիւնը ։ Բայց Հա՛զար կտոր

կ ա ս կ ա ծ ը աւելի խո արռացաւ • աբզուե ՛՛Ր Ոպա՛ սերը պիտ ի տկարանա յին , եթէ ա չքեր ո ւս առքեւ *1ՐԼւաս » ա յ Գ օրուան Դ՛աշնակցական կառավարու­
է ։ ք»ր 1լնոք եւ զաւակներու
ճամիի թաղապետն անակնկալ տեսիլք մը չպարզուէր ։ Այգ խաբխոււ թեան կողմէ ստորադրուած Ա եվռի դաշնագրով

՛՛ողբ ու կոծին մէք, սպառնալիքով եւ մեծ գժուա– ա ան պատի ճեղքերէն 1 յանկարծ սկսան գուբս գաք մեզի տրուած Ուիլսընեան ոաՀմաննեըը պաՀանքե–

բութեամբ, գուբս Հանեցինք տունէն ։ Բերինք մեր իմ Հարաղաանե բուս ուրուականներ բ՝ սարսափա - լու Համար 1 անդադար ռմբակոծելով Զորս Մեղ՜ե­

կա յանըճ կիսաքանգ գոմ մ ր Հ Ս$ւմիքապէս կանչե­ Հաբ, վտիտ ու ոսկրացած է Ո՚֊գհցի փա^^ոլք1Լ 1 րու ՚եողովնեըը ...

ցինք մեր զիւղացի պատանի Տուք սէվ։ը , գպրոցա - գրկել այգ թո֊չող ոգիները, կարօտս առնելու Հա— Մհնք կը տօնենք Մ ՚ " յ ի ս 28Հ* ւ յարգելու Հա–

կան յ չարն ու բարին շ՛11՛" կ Հո ա ծ ո *֊ կա ր գա ց ած • մար ։ Ասուպ ի ,պէս անյայտացան եւ խոցեցին ս ի ր– մ ար մեր քաքար ի Հայորդիներոլ նաՀատակոլթիլ–

1 Տովսէ1փ, շուտ եկուր, ոճրագործ մը քեղի արս : Ջկրզա՝յ դիմանալ։ Ւսկոյ՚ն նետուեցայ քՒուր– նը եւ թավալած յորգաՀ ո սան արիւնը , եւ Հպարտ

նուէր բերած ենք։ քին վբայ, մատներս խրեցի կոկոըգը իմ ամբոզք^ ենք որ այգ կատաղի եւ Հերոսական կռիւները յան՛֊

քհաղապետն ու Տովսէփր առանձնացան նըր - ուժովս •• • գեցան մեծ եւ փառաւոր յաղթանակի մը :

բանցքի մր մէք եւ ես քանի մը քայլ անգին , գըանն Առանց բառ մը արտասանելու / Տովսէփին Հետ Մայիս 2$ը ոչ միայն երկրի, այլ երկրէն գուբս

եաեւ պաՀուրաեցայ , անթարթ գիտելով քՒուրքին գուբս ելանք այդ տեղէն ... յ գտնուող Հայութեան տուաւ քաղաքացիական ի–

շարժումները։ Կբ մտածէ ի ^ — Զր1Հա,ք ք^է յանկարծ Հեռուն , Հրացանի ձայներ կը լսուէին։ կրա­ րաւունք։ Հայաստան մեր ցանկալի ռրկէրր% մենք

պատանի Տ\ովսէփին զէ"քր 1**ԼԷ եւ փախչելու փորձ կին շուրք բոլորռւած ռազմիկները կէս ^Գ^ցիս (՚~ ալ անոր Հա բազա տ ղաւա կը գար ձան ք ՚.

ընէ ». րենց խո րՀ րդածո ւթ իւննե ր ը ել անցան դի րքե րը Հ Առա քին օրէն իսկ Հայը իրաւունք ունեցաւ ու­
անյոյս մարտնչումներն ու մռայք
Տովսէվէն սկսաւ Հարցաքննել զայն Հ ԱՀ , այգ օրեր.ու ղ՛ս ծ ատեն երկիր մտնելու եւ ուզած ատեն աք

• քհագապետ , խոստովանէ՜ ճիշգր \ որքանն պատկերները 5 դուրս ելլելու։ Ոչ ժ՚էկ կաշկանդում, ոչ մէկ ար՛­

Հ՛ալ ես սպաննած եւ ինչո ւ ես ս պանն ած : Ամիսներ վերք՝, նոյն ռազմ իկնե ր ր կանգ առին գելք ու պարտադրանք ։

Լուր անգամ չունիմ մեր Վ\31՚թ–աԽ\.՝01շներու Ս արաաբապատի , ՚Լաբաքիլիսէի եւ Բաշ Արաբան ի Ջնքուեցան Հատուածները, այլեւս քհ ո ւս ա Հ ա յ ք

գլխուն եկածէն։ կառավարակս/ն Հրաման էր գո ր– գռներաւն առքեւ, երբ մեր ցեղը մաՀու եւ կենաց ԹբքաՀայ կամ Պարս կ աՀա լ Է^Լար , այլ կար մի մի–

ձ աղբեցին։ Ե" անմեղ եմ եւ զաւակներու պատ - կոիլ կը մղէր է ՚սյս Հ ա յ ՝
Խօսքի է մամուլի
ուական Հայր է Տաղթանակը մերն էր եւ Հայաստանն ակ ախ : եւ ի՚զճի ազատութիւնէ Ա––

^ԼՀ ԱէՈ^*" 1 անպիտան ։ կառավարական Հրա­ ՀԱՄԲԱՐՋՈՒՄԵԱՆ ղաա ասպարէզ քաղաքական գո՜րծուն էութեան ել

Fonds A.R.A.M