Page 195 - ARM_19-1947_02
P. 195
ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹեԱՆ ԳԻՏԱԿՑՈհԹհհն ղածութեամբ կր խոնարՀէին անոր առչՀել: նոլթէլնը բեմին պատիլ կը բերէին։ Տափրաստ -
ճեան Հայր նաեւ
Պ • Խաչիկ Ա՛կրտիչեան պանհացուց ԳէորԳ Հերանոյշ, որուն ներկա
18 Մ "՛յիս 1918, պատմական թուական մը ոս Տավուշի աննուաճ Հողին եւ յ ո յ ս յայտնեց թէ Հայ յութիւնը աստիճանաբար , մեհ Աիրանոյշը ա՛հ շքա
Հա -
կետառ քանղակուաՆ , Հայոց պատմութեան ժողովուրդը ի Վ^Ր2.Ո1 կ՚ունենայ Աիացեալ Հա - ցն Լ լ,, լ վախը, վէճի առիթ տոլահ ՐԱաէով)ս"Տ"
բուստ էգերուն մէ^ ; յաստանը : Պ . Արմէն Աասունի պարզեց Վասպու– Ֆասուլեաճեանին ղորհունէութեամբ , ժողովուր
Տատ է գրուահ– ու խօսուած այղ մ ե ծ թ1Կ–ԱԼ– րականցիներէ եւ Տարօնցիներէ կաղմուահ՜ գոլն - դը երկու մասի կը բաժնուի : ՝3)ասուլեաճեան
կ ա ճ ի ն մասին , որուն կը պարտինք , վեց գարերէ աերոլ դերը Աարղարապաաի ,ք*աշ Աբարանի, ՝ք*ա– Սի բան ո յշին կարեւոր գե բերէն մին՝ Հեբանո յ շ ի "
Ի ՛Լ Ր Հ՛Ա "ցուցած֊ մեր անկախութեան վերա - րաքիլէսէէ ել Աանգեզուբի կռիւներուն մէչ1, եւ կուտայ^ Աիրանոյշ կ՝ուղէ իր գիբքը պաՀել , իր
գտնումը ել որուն շնորՀիլ կարելի եղաւ սսէեղՆել, միութիւն քարոզեց : Պ • Արշակ Ջօպանեան՛ Գէորգ արժանապատուութեան տրուահ՜ Հարուած՜ մբ Հա
Հաւաքական սպանղէ մը վերՀ, մեր Հայրենական Տավուշի նման՛ Հերոսներ հնոզ Հայ կնոչՀ մասին մարելով ներկայացման իրիկունը բեմին մէկ
Հողերուն վրայ , այժ՜մու Հայրենիքը։ դրուատիքներ Հիւսելէ վերԼ, Հրաժեշտ առաւ : կոզմէն Սիրանռյշըւ միւս կողմ էն Հեբանո յշյը կ^^լ՜
երր կը մտաբերենք Աայիս 28Հ* , ակամայ կը Գեղարուեստական բաժնին կը մասնակցէին լեն յ Ժողովուրգը երկու մասի բաժնուած 1լաղա–
մղուինք մտածվել այն մեց– զոՀաբերութեանց ել երգերս վ Տիկին ԱրմենոլՀի Գեւոնեան , Հեղինակը ղակէ , «(7 իբանոյշ. * . Հերանոյշ...»։ Իվեբիյ՝
մեծ՛ամասն ո ւթե ան առ^եւ Աիրանոյշ տալով
անձնուիրութեանս վրայ զոր ունեցան մեր Հայ - <Տ.Գիւլիզար»ի , (դիրք մը որ իր մօրր առեւանգման բեմէն ներս կ երթայ ու կը նուաղի տեղի ձէէ^
; —- Այո
րերըՀ Տ ոգոր ուած՜ նուիրական սուրր ղգաց\ումն\ե - նկարագրութենէն աւելի բան մըն է) , Տիկին Հայ–
րով, անոնք կերտեցին այն Հայրենիքը, որու, մա կանուշ Աւետիսեան>. % Օր– Հ* Գնեազեան եւ Տիկին տակութեամբ ուզեցի յայանել Ֆասուլեաճեանի
սին մտած-ելն իսկ թերեւս ցնորք կը նկատուէր : Աաթենիկ ճնաոյեան) ^ .( Պ . Ատեփան Պօղոսեան կոյրող վարպետ մը՝ միանգամայն՛ կարող ալ գոր
Նախ քան այղ թուականը ճիշգ է-. ունեցանք եւ Գաւիթ Զօլաքեան X Արտասանեց ին Օր* Լուս - ծիչ ըԱալը յ
դրականութիւն մը՝ Հայրենիքի ել ազատութեան վարգ Պարսամեան Տ Պ* Պ* Հյաւարշ Տէր Պարսամ– Աւրեմն , ճշգենք գիրքերը յ՛ վարպետս ՄԱակ -
գագափա ր ր ներշնչող յ նախապատրաստական աշ - եան եւ Եղ* Ա եր/$բեան ։Ապա՝ սկսաւ իյն^ոյքը սեղա~ եան ՛երկար տարիներ թարգմանած է , գե բա սա -
խտտանք մը որ անՀրաժեշտ էր մեր ժողովուրդին նապեաութեամբ Պ * Պալասանեանի եւ ընկերակ » նապետ եղած, է* իրեն, օժանգակ ունենաչով,կարող
Համար յ բայց կրկին այղ թուականին կը պար - ցութեամբ Պ * Գարեդինի թառին ; Տարօնցիները գերասաններու վարչութիւն մը , սակայն \էասոԼլ–
աինք , ղորձ-նականացւում՚ը այն իտէալներոլն ո- շոլր^—պար պարեցին գլիւաւորութեամբ Տիկ* Հ ա յ ՜ եաճեան եղած է յգ^ո% յ կաղա պա՛րող յ նաեւ գո ր–
րոնք տարիներ շարունակ շաղախեցին Հա յա. Հո– կանուշ Աւեաիսեանի ել Պ * Ա արգիս Այվաղե անի : &իչ\ վարպետ է 3 աճա խակի ինձ եղած թելագբանք–
գին : էհուս տիկին մը ՀբաշալիօրԷն պարեց կո\վկասեան նորուն, այսքան մը գրել պարտք Համարեցի, նոյն
պար • մը։ ատեն ճշգելով թէ՝ արուեստագէտին ընտանեկան
Նոր Սերունղ , կ՝ անդրադառնա® ո այն մ՜առան– ՀյնորՀ ակաչո ւթե ան իւօ սքեր ո ւղղո ւեց ան նաեւ կեանքն ու բեմական կեանքը պէտք չէ նոյնացնել։
գին զոր մեր Հայրերը մ՛եզի կտակեցին X Կը զղա՞ս Ֆրանսայի գ որ իր ծոցին մէ^ Հիւրընկալեց Տարօ Ա* ս* ԱԼԷՀՄԱՆԵԱՆ
թէ Ի " " ձ ՚ՂաՐտականութիւններ գրուահ ձն • մեր նի գաղթական առիւծները։ Յուսանք թէ օր մը ի–
ո լսեր ո ւն վրայ ւՀ րենց ք Օթ–11թ–ն1յրյ1 ֆրանսական գաս տի արա կո լ -
Սերունդէ սերունդ կը փոխանցուին այգ վեՀ թեամբՏ բայց Հայ սրտով պիտի երթան մեր մի աՑՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ
զգացումները ել անէծ՜ք այն սերունդին որ կը թե–՝ ացեալ Հայրեն իքը Հ խոբՀրգային ժողովուբգնեբու ԸՆԿԵՐԱԿԱՆ ԽՆՋՈՑ-Բ
րանայ իր պարտականութեանց մէշՀ : ^ԼոԳքին պիաի լիուին շփնա բա ր ա շխ ա տ ան քի ; ՎԱԼԱՆՍ Մայիս 25ի կիրակին կէսօրէ ետք
Ապագայ սերունդներու ամբողջական պատաս Արսւալսպդ Ա ն ա ր ե ա ն Հ՛* 3* Ղ՝ * Շրք* Կոմիտ էն խո քոյք մը սարքած էր*
խանատուութիւնն է որ ստանձնաձ– ենք այմմ , կա իբրեւ շարունակութիւնր Մայիս 2$ի տօնակատա
մայ թէ ակամայ $ րութեան կ իր Ակումբին մէքգ որ լեցուած էր ըն**
, Ի՞նչ են մեր զո Հ ա բեր ութ ի ւննե րը բաղդատե ՆԱՄԱԿՆԵՐ «ՅԱՌԱՋԷԻՆ կերներով եւ Համակիրներով ։ Աեղանապետ ընտ —
լով մեր նախորդներուն ճիգերուն Հեա յ Աւր ո պա– ր ււ ւե ց ա լ ընկ *Ա ՛Տէր Ա արգի սեան ։Ընկերըամբողք^
կան մայթերու վրա յ սլիտի կորսնցնենք մեր վը– ՄՆԱԿԵԱՆԻ ՎԵՐՋԻՆ ՕՐԵՐԸ Ժամ յաքողութեամբ վարեց այգ գժ-ուարին պար
բայ գրուած֊ ժ"յԱերը * * *։ Զեր թերթին մէ^ (Մայիս 18) յուղումով կար– տականութիւնը ւ Ներկաները բոլորն ալ մասնակ
Ո՛ է եւ ո՛ էգ պիտի պայքաբինք ել մաքառինք , գացի գերասանապետ Մ՚սակեանի մաՀուան տարն^ ցեցան երգերով յ ճառերով, արտասանութիւննե -
քաՀը միշտ վեր պաՀելու^ մեր պաբտականու - I ի ին առթիլ Պոլսոյ Հայ ք^՝ատեբասիրաց Աիու - րով եւն ։ Հիւրեբ եկած էին Վիէնէն եւ ուրիշ վայ
թեանց ամբողջական գիտակցութեամբ : թե ան սարքած Հանգէսին յիշատակութիւնը ։ րերէ ։ Մ եր ողբացեալ ընկեր Պ(>ոլսեց ի Արշակ ^1 ու
՛էյ ատ գեղեցիկ բան է սիրել Հայրենիքն ու ա– Յուղումով կլ ըսեմ գ քանի որ վարպետին վեր– րոն եան ի որգին* քիոժ-էն նուիրած էր ա ՚ յ գ օրուան
զատութիւնը , ինչպէս կը շեշտուէր նոր սե - քչին տարիներուն լքուած ու մոռացութեան տրուած երշիկը ք ապուխտը եւն, իսկ նուի րատուութեան այ
ը բեգական անդրանիկ Համ աղում արին մ էք , —- էր անոր երկաբամեայ ծառայութիւնը, գեղար - մասնակցեցաւ 1000 ֆր՚^՚^Ք՚՚՚Լ1 Նուէբն՚եբէ գո յա -
Մէկ ն պատ ակ , Հայրենիք ել ազատութիւն : Բայց ուեսաի գ&ով* այնքան կրթիէ՛ ցաւ մօտաւորապէս 15.000 ֆրանք։ ՀքնորՀակալու
շատ բարձր է ամբողքացնել զայն ել մանաւանդ Վարպետին վերջին տարիները անցան Տիկ* Ն* թիւն բոլորին I
գիտնալ պահեքբ է ԱեպուՀեանի (քոյրը Տիկ * ՝Ր"արֆ) է էլէԳ Պիսն՚է–֊՛ Այս մթնոլորտէն ա գգուած թ°"Ք առաւ ընկեր
Մեր Հանգրուանն Է Հայրենիքը՝ այն շերտ մր մէճեան - Գ՚ովանեանի նաեւ Տիկ* փնաբի պարբե Նշան Թեպո յեան Հ պանծա ց ո ւց Հ* 3* Ղ՚աշնակցու–
Հալամ աս ր որուն Համար մեր Հայրերը իրենց թա րական* Հոգածութեամբ ԼՐարեղոբծականն ալ գու թեան գերբ ար տա սաՀման ի մ էք ել յայտարարեց •
փած՜ արիւնն անգամ չուզեցին սաՀմանել։ ՎեՀ մար մը ղրկած էր) է Յուղարկաւորութիւնն աւ 1 «.Գերութենէ վերադառնա լէ ս ի վեր Հեռու էի
գաղափարներու Համար զոՀ ա բե բութ իւն բ երբեք Պոլսոյ Հաւ Տրամաթիքը կատարեց , թուրք բեմին մնա ցած *)*աշնակցութենէն , այժմ Հրապարակաւ
չափ ու սաՀման չի կրնար ունենա Լ ։ որոշ մասնակցութիլնովը ։ կ՚ըսեմ թէ կրկին կը վերագառնամ շարքերը * միա
Ւ^նչ Է որ այժ՜մ կը պաՀանքուի մեզմէ ։ Վառ Շատ տխուր անցան վարպետին վերջին, օրերը ։ սին աշխատելու ձեզի Հետ յ յանուն այս ժողովուր
պաՀելպարտականութեանց ՝ գիտակցութիւնը ։ Մօաէն տեղեակ ըլլալուս ( յարգանքի $ոյցը կար դին ազատութեան : Թզթակից
Այն ժամանակ Հ գիտակից մեր պաբտականու– դալովդ յուղուեցայ։ Յարգանք իր բազմամեայ
թե անց , պիտի կրնանք Հարթել այն ճամբանեբր գորօ^ունէութեան % ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ
որոնք անանցանելի կը թաւին մեզի այժմ ; Այս առթիլ պիտի ուղէի ճշտում ս*բ կատարել.
Մայիս 2,8ի առթիւ ուխտենք ուրեմն , ԼՀԱա ք Տիկին փնարը ո է թէ ՄԱակեանի^ այլ Հհասո լլ//ա– ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԳՐՈՆԻՆ
գիտակից մեր պարտակա
պարտաճանաչ եւ միշտ ճեանի ձեռնասուններէն է , ինչպէս նաելճ ՖէՀէմ ՎԵՐԱԿԱԶՄՈՒԹԻՒՆԸ
,՚ . ՆԵՐՍԷՍ
նութեանց : էֆ*ին որոնց Հետ երկար տարիներ գործակցած Օքրան սայի Առեւտրական Ն ա խա բա րութեան\ եւ
եմ * Աակայն անկեղծ ըլլալո՛ւ Համար պիտի ըսեմ Փարիզի Առե ւտր ական Ա են ե ակին Հովանա լորու–
թէ՝ Տիկ– Հնարը - բնկերուՀիս , նախ եւ առաք թեան տակ կազմուած ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԳՐՈ֊
իր Հանճարեղ մտքին ծնունդն է ։ Հյսւտ քիչ անգամ
ԳԷՈՐԳ 2ԱՎ.Ո^Ի ՔԱՌՍւՍՆԱՄեԱԿԸ զօրաւոր յիշողութիւն՝ նաեւ ՆԸ (Օտոէւ՚շ Ըշօոօաւգսշ Խւռձռւշո) վերա կենդանացնե
տեսնուած է այնքան
լու Համար 3 Մայիս \947ին գումարուած ԸնգՀ •
Եթէ Վասպուրականը Հայ ժողովրդի խանձա ճկուն խառնուածք։ Աակայն^ իրողութիւնը այն է Ժոգովը ընտրեց առժամեայ
Վարչ* Հրողով մըէ ո–
րուրն էէ եթէ Այրարատր Հայ պետականութեան որ Յլ>ասուլեաճեանին
աշակերտած է։ 1 &)եին բուն գլխաւոր պաշտօնը պիտի ըլլայ անգամներու
կեդրոնատեզին, Տարօնը Հայութեան դրօշն էէ իր Պուլկար իա անցնելէ վերք, 1901 2 թուականնե - արձանագրութիւն եւ ասոր , յարակից խնդիրներ ու
Հերոսներով , մ սւաւս րս։ վանն Լ րով , աննման մողո– բուն՛ Պոլիս եկած է ; Նա խապէս՝ Րէ շատ Րրավան կարգագրութիւն յ ին չպէս նաեւ պատ բա ստութիւն
վոլրգով եւ աւանղութիւններովւ •ք> ււլէ յի նոր կազմ ած խումբին մէքը ; Անկէ վերքն է ԸնգՀ . Ժողովի գումարման՝ Հիմնական կանոնա
Այս կիրակի Տարօնի Հայր. Ա իութիԼնը , մեծ֊ որ Մսակեան թատե բախումբին մ էքը եկած ու գրի տրամ ագրո ւթե անց Համ աձա յն ընտ բե լու Հա
շուքով աօնեց , իսի լէ Մ "ւլինոյի Հայկական հ ան նաեւ ղան աղան թուրք եւ Հայ խումբե բու մէք իր մ՛ ար 1 %էն 24 ան գամն ե ր է բաղկացած Վարչ • (իո–
գիս ասր աՀին մէը, իր եզական գաւկին՝ Գէորղ առաքփն աեղը ապաՀոված էX զովը :
Տավուշի նաՀաաակութեան քառասնամեակը ։ Այս Յաճախ վիճաբանութեանց ընթացքին կ*ըսէր * Աոէք-ամեայ Վարչ* ժողով-ը կաղմուահ– Է Հե -
այն քաչՊէ Է որ 14 տարեկանին ւոճրագորհ՜ մարդա • • Ւնծի նա յեց էք , ես 3)ա սո լլետճեան ի պէս տեւձեալ կերսլով» ԺիւսթԷն կոտար յ նախկին
բար մը սպաննեց , խլեց անոր զէնքերը, բարձրա մարգ եմ տեսած )խելքերնիգ գլուխնիգժ՜ողվեցէք ։ նախարար, այժ֊մ նախագահ, ԸոէյՏՏԱՇ^ ք՝աՈ5Ձ.1Տ6^ ,
ցաւ լեռ, արհիւի
մը նման տարիներ ամբող^ սարէ քաղաքապետ ւճէմիլ փաշայի Հիմնահ՛ Հիմնադիր նախագահ . Զատիկ /Տանղատեան ,
սար թռաւ եւ կուրհք տուաւ թրքական անարգ եւ աոաջին թուրք՚ԲօնսէբվաթուառինՐէշատ Որ ավան Հիմնադիր պատուո յ նախագահ • Պ• \թոլրհան
բարբարոս բռնակալութեան , եւ ի վերիոյ ինկաւ Աքէյի թելադրութեամբ եւ տնօրինութեամբ զանա Ֆբէնկեան , գոր&օն նախագահ . Պ ՚ Պ * Ա արգիս
Սոլլուխի մէշ^, Հերոսի մաՀով; զան ճիւզերու դասաւանդողներու կարղին–, Ս՝նա1լ~– Տէօքմէճեան ե լ Պետրոս Պալըգճեան , փոխ նախա
Հոհ բազմութիւն մբ փութացած– եան ել ՅէէՀիմ եւս Հրաւիրուեցան : Առաւօտնե րր գահ . Պ– Հրանտ Ք՝որ.ոսեան, Տնօրէն, ընդհ .
էր Հանգի -
կ՚երթայի որպէս ունկնդիր , ՖէՀիմ էֆ .ին. նո - քարտուղար . Պ* ՚1յուսլար Տ ովՀաննէսեան , գան.
՛սաս բահը; Բաց մ ան խօսքը տրուած՜ էր նախազաՀ րեկներոլն ցուցմունք ընելու պա Հուն Լձեռքերու ձասչահ . Պ– ՚Իէորգ Փարմադ , իրաւագիտական
1լըսէր.
Լեւոն Տօնիկեանի, որ պատ՛մական ակնարկ մը նե. կամ քայլերու շարժումներու) ԸւԱթա. եւ Հարկային խորՀրղական։ Անգամներ՝ Պ– Պ՛
Հարտի
տելով անցեալին վրայ, բացատրեց թէ դարերու ԱԳըլք (վարպետ), Ֆասուլեաճեան էֆ • տէր տի քի ՎաՀԷ թ ո ււ ո ւն ե ա ն յ Եբուանդ Աժտէրեան , Հէ -
ճիգի տրամաբանական Հետեւանքն էին Տարօնի * • • ելա ւյլւհւն Հ Հանըմօղլոլ, Արմենակ Աճէմեան ել Օթոն
«հռերաւն» Հերոսական մարտնչումները։ Հետեւաբար , ^րաէս նո յն ա ա են ո լան մօտ էն քիմեան :
Հիանօթ՝ պարտք կր Համարիմ ճշգել եւ մոււացոլ -
Առաչին բանախօսը, Պ • Ար լակ Ջօպանեան Հայ առեւտրականներէն եւ աբՀ եստաւորնե -
ներբողեց Տարօնի իմացական Հսկան, Աեսրոպ թեան չտալ անցեալին մէշ^ նոյնքան բեմական մեց– րէն յ մասնաւորաբար , եւ Հայ տնտեսական կեան–
Ջ ա վհ ւշի նմ ան բազմ աթիլ աննմ ան առիւ ծ֊ներ ։3ե– արժանիք ունեցող վարպետ դոր&իէ մը՛. ՔՒ յառաքգիմ ո ւթե ամբ Հետաքբքրուող ազգային–
յուն՚, Աասունցին որ միշտ գիտցաւ պաՀել իր Վերքերս ինձի այցելած էր Օր. Հօլասեան , ներէն , ոնգՀ ան րապէս , կը խնդրուի արձանա -
զէնքերը, Տարօնի ժողովուրդին որ տուաւ Գէորղ դերասան Հօ՚լասեանի աղքիկը ել ցաւ կը յայտնէր ԳՐ՞վլ ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԴՐՈՆԻՆ, ոը կոչ .
յութիւննեբ
Զավոլշի նման բազմաթիւ աննման առիւհներ : 3,ե– թերթերու մէչ կա ուած է դրա կան եւ Հ°Լ\ալիելի ծ առա անուղղակի
աարուած
տոյ պարզելով մեր ղատի կրած՜ բոլոր դժուարու մասին՝ք^ատնի խեղաթիւրումներու մատուցանել իր անգամնե բուն , ե լ , անի Հա յ
կուսակալ մը պարագաներ
թգ րիւ ւները /,հոնթ։ելադրեց միացեալ ուժերով դիմա - Րէ շիա փաշան՝ եւ ալս այ ի մեծ կերպով ալ յ $)րանսայի եւ արաասաՀմ
մը հան– 60 տարի
՛Լ 1Հ՛յալարշ Ս՝իսաքեան կուռ ճառով առաք թարգ Համայնքներուն յ
բացաւ Գէորգ Տավուշի յեղափոխական գորհ՜ոլ . մանած է Մօլիէռի ամ բողք գործերը, որոնց մէքէն Արձանագրութեան եւ տեղեկութեանց Համար
նէոլթեան վրայ, դունաղեզ նկարագրութեամբ եւ «Բռնի ամուսնութիւն»» (Զօռ ՆիքէաՀ))ը Հրաշա դիմել՝ ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԴՐՈՆԻ ընգհ . քար -
ճամբորղական յուշերով ներկայացուց Տարօնը , լի՝ յանգաւոր թաբգմանութիւնով մը , եւ իր իսկ աո լղար Պ– Հր՛ Թորոսետնի , ամէն էոըեքչաբթի
տուաւ Գէորգ Տավուշի նկարագիրը, ուրուագիհ՜ը, ցուցմունքներով՝ ներկայացուցած են։ Ողբացի - օր, մամը Դէն 12, ա շ ՐհՅհեօսքջ, թիւ 7, Փա -
եւ յի՚հց թէ ինչպէս մինչեւ իսկ Փիւրսւեըը երկիւ եալ Հօլասեան որուն ձայնը եւ գեղեցիկ աոողա– 1Վ"Լ ( 1 7 ) ։
Fonds A.R.A.M
ճեան Հայր նաեւ
Պ • Խաչիկ Ա՛կրտիչեան պանհացուց ԳէորԳ Հերանոյշ, որուն ներկա
18 Մ "՛յիս 1918, պատմական թուական մը ոս Տավուշի աննուաճ Հողին եւ յ ո յ ս յայտնեց թէ Հայ յութիւնը աստիճանաբար , մեհ Աիրանոյշը ա՛հ շքա
Հա -
կետառ քանղակուաՆ , Հայոց պատմութեան ժողովուրդը ի Վ^Ր2.Ո1 կ՚ունենայ Աիացեալ Հա - ցն Լ լ,, լ վախը, վէճի առիթ տոլահ ՐԱաէով)ս"Տ"
բուստ էգերուն մէ^ ; յաստանը : Պ . Արմէն Աասունի պարզեց Վասպու– Ֆասուլեաճեանին ղորհունէութեամբ , ժողովուր
Տատ է գրուահ– ու խօսուած այղ մ ե ծ թ1Կ–ԱԼ– րականցիներէ եւ Տարօնցիներէ կաղմուահ՜ գոլն - դը երկու մասի կը բաժնուի : ՝3)ասուլեաճեան
կ ա ճ ի ն մասին , որուն կը պարտինք , վեց գարերէ աերոլ դերը Աարղարապաաի ,ք*աշ Աբարանի, ՝ք*ա– Սի բան ո յշին կարեւոր գե բերէն մին՝ Հեբանո յ շ ի "
Ի ՛Լ Ր Հ՛Ա "ցուցած֊ մեր անկախութեան վերա - րաքիլէսէէ ել Աանգեզուբի կռիւներուն մէչ1, եւ կուտայ^ Աիրանոյշ կ՝ուղէ իր գիբքը պաՀել , իր
գտնումը ել որուն շնորՀիլ կարելի եղաւ սսէեղՆել, միութիւն քարոզեց : Պ • Արշակ Ջօպանեան՛ Գէորգ արժանապատուութեան տրուահ՜ Հարուած՜ մբ Հա
Հաւաքական սպանղէ մը վերՀ, մեր Հայրենական Տավուշի նման՛ Հերոսներ հնոզ Հայ կնոչՀ մասին մարելով ներկայացման իրիկունը բեմին մէկ
Հողերուն վրայ , այժ՜մու Հայրենիքը։ դրուատիքներ Հիւսելէ վերԼ, Հրաժեշտ առաւ : կոզմէն Սիրանռյշըւ միւս կողմ էն Հեբանո յշյը կ^^լ՜
երր կը մտաբերենք Աայիս 28Հ* , ակամայ կը Գեղարուեստական բաժնին կը մասնակցէին լեն յ Ժողովուրգը երկու մասի բաժնուած 1լաղա–
մղուինք մտածվել այն մեց– զոՀաբերութեանց ել երգերս վ Տիկին ԱրմենոլՀի Գեւոնեան , Հեղինակը ղակէ , «(7 իբանոյշ. * . Հերանոյշ...»։ Իվեբիյ՝
մեծ՛ամասն ո ւթե ան առ^եւ Աիրանոյշ տալով
անձնուիրութեանս վրայ զոր ունեցան մեր Հայ - <Տ.Գիւլիզար»ի , (դիրք մը որ իր մօրր առեւանգման բեմէն ներս կ երթայ ու կը նուաղի տեղի ձէէ^
; —- Այո
րերըՀ Տ ոգոր ուած՜ նուիրական սուրր ղգաց\ումն\ե - նկարագրութենէն աւելի բան մըն է) , Տիկին Հայ–
րով, անոնք կերտեցին այն Հայրենիքը, որու, մա կանուշ Աւետիսեան>. % Օր– Հ* Գնեազեան եւ Տիկին տակութեամբ ուզեցի յայանել Ֆասուլեաճեանի
սին մտած-ելն իսկ թերեւս ցնորք կը նկատուէր : Աաթենիկ ճնաոյեան) ^ .( Պ . Ատեփան Պօղոսեան կոյրող վարպետ մը՝ միանգամայն՛ կարող ալ գոր
Նախ քան այղ թուականը ճիշգ է-. ունեցանք եւ Գաւիթ Զօլաքեան X Արտասանեց ին Օր* Լուս - ծիչ ըԱալը յ
դրականութիւն մը՝ Հայրենիքի ել ազատութեան վարգ Պարսամեան Տ Պ* Պ* Հյաւարշ Տէր Պարսամ– Աւրեմն , ճշգենք գիրքերը յ՛ վարպետս ՄԱակ -
գագափա ր ր ներշնչող յ նախապատրաստական աշ - եան եւ Եղ* Ա եր/$բեան ։Ապա՝ սկսաւ իյն^ոյքը սեղա~ եան ՛երկար տարիներ թարգմանած է , գե բա սա -
խտտանք մը որ անՀրաժեշտ էր մեր ժողովուրդին նապեաութեամբ Պ * Պալասանեանի եւ ընկերակ » նապետ եղած, է* իրեն, օժանգակ ունենաչով,կարող
Համար յ բայց կրկին այղ թուականին կը պար - ցութեամբ Պ * Գարեդինի թառին ; Տարօնցիները գերասաններու վարչութիւն մը , սակայն \էասոԼլ–
աինք , ղորձ-նականացւում՚ը այն իտէալներոլն ո- շոլր^—պար պարեցին գլիւաւորութեամբ Տիկ* Հ ա յ ՜ եաճեան եղած է յգ^ո% յ կաղա պա՛րող յ նաեւ գո ր–
րոնք տարիներ շարունակ շաղախեցին Հա յա. Հո– կանուշ Աւեաիսեանի ել Պ * Ա արգիս Այվաղե անի : &իչ\ վարպետ է 3 աճա խակի ինձ եղած թելագբանք–
գին : էհուս տիկին մը ՀբաշալիօրԷն պարեց կո\վկասեան նորուն, այսքան մը գրել պարտք Համարեցի, նոյն
պար • մը։ ատեն ճշգելով թէ՝ արուեստագէտին ընտանեկան
Նոր Սերունղ , կ՝ անդրադառնա® ո այն մ՜առան– ՀյնորՀ ակաչո ւթե ան իւօ սքեր ո ւղղո ւեց ան նաեւ կեանքն ու բեմական կեանքը պէտք չէ նոյնացնել։
գին զոր մեր Հայրերը մ՛եզի կտակեցին X Կը զղա՞ս Ֆրանսայի գ որ իր ծոցին մէ^ Հիւրընկալեց Տարօ Ա* ս* ԱԼԷՀՄԱՆԵԱՆ
թէ Ի " " ձ ՚ՂաՐտականութիւններ գրուահ ձն • մեր նի գաղթական առիւծները։ Յուսանք թէ օր մը ի–
ո լսեր ո ւն վրայ ւՀ րենց ք Օթ–11թ–ն1յրյ1 ֆրանսական գաս տի արա կո լ -
Սերունդէ սերունդ կը փոխանցուին այգ վեՀ թեամբՏ բայց Հայ սրտով պիտի երթան մեր մի աՑՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ
զգացումները ել անէծ՜ք այն սերունդին որ կը թե–՝ ացեալ Հայրեն իքը Հ խոբՀրգային ժողովուբգնեբու ԸՆԿԵՐԱԿԱՆ ԽՆՋՈՑ-Բ
րանայ իր պարտականութեանց մէշՀ : ^ԼոԳքին պիաի լիուին շփնա բա ր ա շխ ա տ ան քի ; ՎԱԼԱՆՍ Մայիս 25ի կիրակին կէսօրէ ետք
Ապագայ սերունդներու ամբողջական պատաս Արսւալսպդ Ա ն ա ր ե ա ն Հ՛* 3* Ղ՝ * Շրք* Կոմիտ էն խո քոյք մը սարքած էր*
խանատուութիւնն է որ ստանձնաձ– ենք այմմ , կա իբրեւ շարունակութիւնր Մայիս 2$ի տօնակատա
մայ թէ ակամայ $ րութեան կ իր Ակումբին մէքգ որ լեցուած էր ըն**
, Ի՞նչ են մեր զո Հ ա բեր ութ ի ւննե րը բաղդատե ՆԱՄԱԿՆԵՐ «ՅԱՌԱՋԷԻՆ կերներով եւ Համակիրներով ։ Աեղանապետ ընտ —
լով մեր նախորդներուն ճիգերուն Հեա յ Աւր ո պա– ր ււ ւե ց ա լ ընկ *Ա ՛Տէր Ա արգի սեան ։Ընկերըամբողք^
կան մայթերու վրա յ սլիտի կորսնցնենք մեր վը– ՄՆԱԿԵԱՆԻ ՎԵՐՋԻՆ ՕՐԵՐԸ Ժամ յաքողութեամբ վարեց այգ գժ-ուարին պար
բայ գրուած֊ ժ"յԱերը * * *։ Զեր թերթին մէ^ (Մայիս 18) յուղումով կար– տականութիւնը ւ Ներկաները բոլորն ալ մասնակ
Ո՛ է եւ ո՛ էգ պիտի պայքաբինք ել մաքառինք , գացի գերասանապետ Մ՚սակեանի մաՀուան տարն^ ցեցան երգերով յ ճառերով, արտասանութիւննե -
քաՀը միշտ վեր պաՀելու^ մեր պաբտականու - I ի ին առթիլ Պոլսոյ Հայ ք^՝ատեբասիրաց Աիու - րով եւն ։ Հիւրեբ եկած էին Վիէնէն եւ ուրիշ վայ
թեանց ամբողջական գիտակցութեամբ : թե ան սարքած Հանգէսին յիշատակութիւնը ։ րերէ ։ Մ եր ողբացեալ ընկեր Պ(>ոլսեց ի Արշակ ^1 ու
՛էյ ատ գեղեցիկ բան է սիրել Հայրենիքն ու ա– Յուղումով կլ ըսեմ գ քանի որ վարպետին վեր– րոն եան ի որգին* քիոժ-էն նուիրած էր ա ՚ յ գ օրուան
զատութիւնը , ինչպէս կը շեշտուէր նոր սե - քչին տարիներուն լքուած ու մոռացութեան տրուած երշիկը ք ապուխտը եւն, իսկ նուի րատուութեան այ
ը բեգական անդրանիկ Համ աղում արին մ էք , —- էր անոր երկաբամեայ ծառայութիւնը, գեղար - մասնակցեցաւ 1000 ֆր՚^՚^Ք՚՚՚Լ1 Նուէբն՚եբէ գո յա -
Մէկ ն պատ ակ , Հայրենիք ել ազատութիւն : Բայց ուեսաի գ&ով* այնքան կրթիէ՛ ցաւ մօտաւորապէս 15.000 ֆրանք։ ՀքնորՀակալու
շատ բարձր է ամբողքացնել զայն ել մանաւանդ Վարպետին վերջին տարիները անցան Տիկ* Ն* թիւն բոլորին I
գիտնալ պահեքբ է ԱեպուՀեանի (քոյրը Տիկ * ՝Ր"արֆ) է էլէԳ Պիսն՚է–֊՛ Այս մթնոլորտէն ա գգուած թ°"Ք առաւ ընկեր
Մեր Հանգրուանն Է Հայրենիքը՝ այն շերտ մր մէճեան - Գ՚ովանեանի նաեւ Տիկ* փնաբի պարբե Նշան Թեպո յեան Հ պանծա ց ո ւց Հ* 3* Ղ՚աշնակցու–
Հալամ աս ր որուն Համար մեր Հայրերը իրենց թա րական* Հոգածութեամբ ԼՐարեղոբծականն ալ գու թեան գերբ ար տա սաՀման ի մ էք ել յայտարարեց •
փած՜ արիւնն անգամ չուզեցին սաՀմանել։ ՎեՀ մար մը ղրկած էր) է Յուղարկաւորութիւնն աւ 1 «.Գերութենէ վերադառնա լէ ս ի վեր Հեռու էի
գաղափարներու Համար զոՀ ա բե բութ իւն բ երբեք Պոլսոյ Հաւ Տրամաթիքը կատարեց , թուրք բեմին մնա ցած *)*աշնակցութենէն , այժմ Հրապարակաւ
չափ ու սաՀման չի կրնար ունենա Լ ։ որոշ մասնակցութիլնովը ։ կ՚ըսեմ թէ կրկին կը վերագառնամ շարքերը * միա
Ւ^նչ Է որ այժ՜մ կը պաՀանքուի մեզմէ ։ Վառ Շատ տխուր անցան վարպետին վերջին, օրերը ։ սին աշխատելու ձեզի Հետ յ յանուն այս ժողովուր
պաՀելպարտականութեանց ՝ գիտակցութիւնը ։ Մօաէն տեղեակ ըլլալուս ( յարգանքի $ոյցը կար դին ազատութեան : Թզթակից
Այն ժամանակ Հ գիտակից մեր պաբտականու– դալովդ յուղուեցայ։ Յարգանք իր բազմամեայ
թե անց , պիտի կրնանք Հարթել այն ճամբանեբր գորօ^ունէութեան % ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ
որոնք անանցանելի կը թաւին մեզի այժմ ; Այս առթիլ պիտի ուղէի ճշտում ս*բ կատարել.
Մայիս 2,8ի առթիւ ուխտենք ուրեմն , ԼՀԱա ք Տիկին փնարը ո է թէ ՄԱակեանի^ այլ Հհասո լլ//ա– ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԳՐՈՆԻՆ
գիտակից մեր պարտակա
պարտաճանաչ եւ միշտ ճեանի ձեռնասուններէն է , ինչպէս նաելճ ՖէՀէմ ՎԵՐԱԿԱԶՄՈՒԹԻՒՆԸ
,՚ . ՆԵՐՍԷՍ
նութեանց : էֆ*ին որոնց Հետ երկար տարիներ գործակցած Օքրան սայի Առեւտրական Ն ա խա բա րութեան\ եւ
եմ * Աակայն անկեղծ ըլլալո՛ւ Համար պիտի ըսեմ Փարիզի Առե ւտր ական Ա են ե ակին Հովանա լորու–
թէ՝ Տիկ– Հնարը - բնկերուՀիս , նախ եւ առաք թեան տակ կազմուած ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԳՐՈ֊
իր Հանճարեղ մտքին ծնունդն է ։ Հյսւտ քիչ անգամ
ԳԷՈՐԳ 2ԱՎ.Ո^Ի ՔԱՌՍւՍՆԱՄեԱԿԸ զօրաւոր յիշողութիւն՝ նաեւ ՆԸ (Օտոէւ՚շ Ըշօոօաւգսշ Խւռձռւշո) վերա կենդանացնե
տեսնուած է այնքան
լու Համար 3 Մայիս \947ին գումարուած ԸնգՀ •
Եթէ Վասպուրականը Հայ ժողովրդի խանձա ճկուն խառնուածք։ Աակայն^ իրողութիւնը այն է Ժոգովը ընտրեց առժամեայ
Վարչ* Հրողով մըէ ո–
րուրն էէ եթէ Այրարատր Հայ պետականութեան որ Յլ>ասուլեաճեանին
աշակերտած է։ 1 &)եին բուն գլխաւոր պաշտօնը պիտի ըլլայ անգամներու
կեդրոնատեզին, Տարօնը Հայութեան դրօշն էէ իր Պուլկար իա անցնելէ վերք, 1901 2 թուականնե - արձանագրութիւն եւ ասոր , յարակից խնդիրներ ու
Հերոսներով , մ սւաւս րս։ վանն Լ րով , աննման մողո– բուն՛ Պոլիս եկած է ; Նա խապէս՝ Րէ շատ Րրավան կարգագրութիւն յ ին չպէս նաեւ պատ բա ստութիւն
վոլրգով եւ աւանղութիւններովւ •ք> ււլէ յի նոր կազմ ած խումբին մէքը ; Անկէ վերքն է ԸնգՀ . Ժողովի գումարման՝ Հիմնական կանոնա
Այս կիրակի Տարօնի Հայր. Ա իութիԼնը , մեծ֊ որ Մսակեան թատե բախումբին մ էքը եկած ու գրի տրամ ագրո ւթե անց Համ աձա յն ընտ բե լու Հա
շուքով աօնեց , իսի լէ Մ "ւլինոյի Հայկական հ ան նաեւ ղան աղան թուրք եւ Հայ խումբե բու մէք իր մ՛ ար 1 %էն 24 ան գամն ե ր է բաղկացած Վարչ • (իո–
գիս ասր աՀին մէը, իր եզական գաւկին՝ Գէորղ առաքփն աեղը ապաՀոված էX զովը :
Տավուշի նաՀաաակութեան քառասնամեակը ։ Այս Յաճախ վիճաբանութեանց ընթացքին կ*ըսէր * Աոէք-ամեայ Վարչ* ժողով-ը կաղմուահ– Է Հե -
այն քաչՊէ Է որ 14 տարեկանին ւոճրագորհ՜ մարդա • • Ւնծի նա յեց էք , ես 3)ա սո լլետճեան ի պէս տեւձեալ կերսլով» ԺիւսթԷն կոտար յ նախկին
բար մը սպաննեց , խլեց անոր զէնքերը, բարձրա մարգ եմ տեսած )խելքերնիգ գլուխնիգժ՜ողվեցէք ։ նախարար, այժ֊մ նախագահ, ԸոէյՏՏԱՇ^ ք՝աՈ5Ձ.1Տ6^ ,
ցաւ լեռ, արհիւի
մը նման տարիներ ամբող^ սարէ քաղաքապետ ւճէմիլ փաշայի Հիմնահ՛ Հիմնադիր նախագահ . Զատիկ /Տանղատեան ,
սար թռաւ եւ կուրհք տուաւ թրքական անարգ եւ աոաջին թուրք՚ԲօնսէբվաթուառինՐէշատ Որ ավան Հիմնադիր պատուո յ նախագահ • Պ• \թոլրհան
բարբարոս բռնակալութեան , եւ ի վերիոյ ինկաւ Աքէյի թելադրութեամբ եւ տնօրինութեամբ զանա Ֆբէնկեան , գոր&օն նախագահ . Պ ՚ Պ * Ա արգիս
Սոլլուխի մէշ^, Հերոսի մաՀով; զան ճիւզերու դասաւանդողներու կարղին–, Ս՝նա1լ~– Տէօքմէճեան ե լ Պետրոս Պալըգճեան , փոխ նախա
Հոհ բազմութիւն մբ փութացած– եան ել ՅէէՀիմ եւս Հրաւիրուեցան : Առաւօտնե րր գահ . Պ– Հրանտ Ք՝որ.ոսեան, Տնօրէն, ընդհ .
էր Հանգի -
կ՚երթայի որպէս ունկնդիր , ՖէՀիմ էֆ .ին. նո - քարտուղար . Պ* ՚1յուսլար Տ ովՀաննէսեան , գան.
՛սաս բահը; Բաց մ ան խօսքը տրուած՜ էր նախազաՀ րեկներոլն ցուցմունք ընելու պա Հուն Լձեռքերու ձասչահ . Պ– ՚Իէորգ Փարմադ , իրաւագիտական
1լըսէր.
Լեւոն Տօնիկեանի, որ պատ՛մական ակնարկ մը նե. կամ քայլերու շարժումներու) ԸւԱթա. եւ Հարկային խորՀրղական։ Անգամներ՝ Պ– Պ՛
Հարտի
տելով անցեալին վրայ, բացատրեց թէ դարերու ԱԳըլք (վարպետ), Ֆասուլեաճեան էֆ • տէր տի քի ՎաՀԷ թ ո ււ ո ւն ե ա ն յ Եբուանդ Աժտէրեան , Հէ -
ճիգի տրամաբանական Հետեւանքն էին Տարօնի * • • ելա ւյլւհւն Հ Հանըմօղլոլ, Արմենակ Աճէմեան ել Օթոն
«հռերաւն» Հերոսական մարտնչումները։ Հետեւաբար , ^րաէս նո յն ա ա են ո լան մօտ էն քիմեան :
Հիանօթ՝ պարտք կր Համարիմ ճշգել եւ մոււացոլ -
Առաչին բանախօսը, Պ • Ար լակ Ջօպանեան Հայ առեւտրականներէն եւ աբՀ եստաւորնե -
ներբողեց Տարօնի իմացական Հսկան, Աեսրոպ թեան չտալ անցեալին մէշ^ նոյնքան բեմական մեց– րէն յ մասնաւորաբար , եւ Հայ տնտեսական կեան–
Ջ ա վհ ւշի նմ ան բազմ աթիլ աննմ ան առիւ ծ֊ներ ։3ե– արժանիք ունեցող վարպետ դոր&իէ մը՛. ՔՒ յառաքգիմ ո ւթե ամբ Հետաքբքրուող ազգային–
յուն՚, Աասունցին որ միշտ գիտցաւ պաՀել իր Վերքերս ինձի այցելած էր Օր. Հօլասեան , ներէն , ոնգՀ ան րապէս , կը խնդրուի արձանա -
զէնքերը, Տարօնի ժողովուրդին որ տուաւ Գէորղ դերասան Հօ՚լասեանի աղքիկը ել ցաւ կը յայտնէր ԳՐ՞վլ ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԴՐՈՆԻՆ, ոը կոչ .
յութիւննեբ
Զավոլշի նման բազմաթիւ աննման առիւհներ : 3,ե– թերթերու մէչ կա ուած է դրա կան եւ Հ°Լ\ալիելի ծ առա անուղղակի
աարուած
տոյ պարզելով մեր ղատի կրած՜ բոլոր դժուարու մասին՝ք^ատնի խեղաթիւրումներու մատուցանել իր անգամնե բուն , ե լ , անի Հա յ
կուսակալ մը պարագաներ
թգ րիւ ւները /,հոնթ։ելադրեց միացեալ ուժերով դիմա - Րէ շիա փաշան՝ եւ ալս այ ի մեծ կերպով ալ յ $)րանսայի եւ արաասաՀմ
մը հան– 60 տարի
՛Լ 1Հ՛յալարշ Ս՝իսաքեան կուռ ճառով առաք թարգ Համայնքներուն յ
բացաւ Գէորգ Տավուշի յեղափոխական գորհ՜ոլ . մանած է Մօլիէռի ամ բողք գործերը, որոնց մէքէն Արձանագրութեան եւ տեղեկութեանց Համար
նէոլթեան վրայ, դունաղեզ նկարագրութեամբ եւ «Բռնի ամուսնութիւն»» (Զօռ ՆիքէաՀ))ը Հրաշա դիմել՝ ՀԱՅ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԴՐՈՆԻ ընգհ . քար -
ճամբորղական յուշերով ներկայացուց Տարօնը , լի՝ յանգաւոր թաբգմանութիւնով մը , եւ իր իսկ աո լղար Պ– Հր՛ Թորոսետնի , ամէն էոըեքչաբթի
տուաւ Գէորգ Տավուշի նկարագիրը, ուրուագիհ՜ը, ցուցմունքներով՝ ներկայացուցած են։ Ողբացի - օր, մամը Դէն 12, ա շ ՐհՅհեօսքջ, թիւ 7, Փա -
եւ յի՚հց թէ ինչպէս մինչեւ իսկ Փիւրսւեըը երկիւ եալ Հօլասեան որուն ձայնը եւ գեղեցիկ աոողա– 1Վ"Լ ( 1 7 ) ։
Fonds A.R.A.M
