Page 78 - ARM_19-1947_01
P. 78
ա ա՚ա ա ա
ԼԵԻՈՆ €Ա%Թ ՛Գաղտնիքը։ Իսրայկ էմԱի (ԹհվպկնաԱ)
յցԱ-բ — ինչպէս գրած էինք, Հալէպի մեր Այսպէս կը կոչէի» զԲՔՌ 1 ա տ կ՛^""֊/»^ ։ ^ա՛
Շանթ այս ապրումները կուտայ եւ լալ կու պաշտօնակիցը, «Արեւելք» , ես1– գանակոՆթհաս մը պին ԳարաՀիսարէն գաղթած էր եւ Հաստատուած
ձեււԱարկած է, սեփական դաշտ մը ապահովելու Սու ՇէՀիրի Անդրէաս գի-֊ղչ. Պատանի Հասակէն
տայ։ իրականութիււը կը վերալտադրէ կենդանի ոյր, մօրը տաք ձեռքին տակ մեծցաւ։ Մեր տունը
զիծերով, բայց առանց խճողումի՝։ Մնաք սարովի համար Հ. Ա . Ը. Ս՝.ի։ Այս աււթ^ւ խմբագրական եւ սեղանը րաց էին մՀչա իրեն Համար. Բն՛ակա
իրիկոԱԱյյ՝ ութ ընտաւվքներոլ եւ. անոնց ՚անղամ– մԱ, «ԳԱ՚ԼՏՆԻԲԸ» (5 Յունուար) նէ–։, ուշյմ, կօշկակարոլթեամբ սկսաւ իր Հացը
ներուն, անոնց ապրելու, եւ տրամաբանելու եղա Եօթներտրդ օրն է «.Արեւելք»ի կոչին , եւ ար* չաՀիլ։ Իր վարպետը ճանչցուր իրեն Հալուն ցա -
նակէն պատկերն է, արագ, աչխոյմ , թեթեւ ել ի– գէն տաս Լ եակ Հ ա զա ր ա ւո ր ս * ո սկիներ կրէ Հոս ին ւերը եւ իր որբ ըլլալուն պատճառը։
րական , զուարթութեամբ ,գբեթէ երգիծանքով է Հ* Մ՛ ( Լ ՚ Մ ՚ ի սնաուկը՝ ի նպաստ Գա շա ի ՚Ֆօե - Պատանի Թէվէքէլեան վրէմով լեցուեցաւ. Հ Իբ
Դռւրսեցինեբը նո յն գիծերը կը բերէ , այր կամ տին\ ԱնՀոլն է մեր աղոց Հրճուանքը, ինչպէս ան*. առա չին փոր ձը եղաւ մ է չա եղէն վերցնել գիւղին
կին, երիտասարդ կամ ազՀիկ իր տիպարներով - Հուն է ժողովուրդին խան դավա ռութ ի ւնը ւ Շատեր պատ ո ւՀ ասը , Սէիա չավուշը , (\907ին) , անոր
Հոգիները Ծարաւի • • • 50 տարի ետքը գրուած կամ կր զարմանան , «պատճառների կը փնտռեն Հ բա .Ա դժոխային մէկ ծրագիրը վիժեցնելու Համար։ Այգ
լոյս տեսած , նոյնքան երիտասարդ արա մ ագրո լ - ցատրհլու Համար այս յաչո ղութեաս Զգազանիքըֆ ։ ծրադրին տեղեկացած էր խորամանկութեամբ եւ
թեամբ լեցուած է, որքան Պատճառ, ր տ ց ա ւո ր ո ւթ ի ւ ւ , գաղտ\1 իք Հարկ շատ մեծ զգուշութիւներով։ ՛Նոյն բախտին պի
գրուահ– % ֆ կա^յ սակայն միտք յոգնեցնելու։ Զի^ բաւեր նայիք, տի արժանաց՛– էր խումբ մը ու֊րիչ Հլէշնեբ, եթէ
Այս իրական ութ իւն լ* սակայն ար ուած է առանց մեր տզոց պայծառ աչքեբուն մէչ , դիտել անոնց նոյն իրիկունն իսկ անոնք դանակով սպտնւԼահ չըլ^
մբ միիցին կռ
բրտութեան , առանց արտակարգ բարդ ութ իւննե - բիւրե ղի պէս վճիտ Հ ոգի ն , մ ի աք բերել այն զոՀո– լային իրար Զգիշերային խ՚Լիյքի
բու։ Արուեստագէտի շունչով օծուն է ան եւ անոր ղո ւթիւն՛՛ն եր\ր եւ զրկանքները՝ որու ց շւնորՀիւ մի ուելով :
ձեռքով ոգորկո ւած ։ Հոգեբան է Հյա՝Լ թ եւ գիտէ այն կը պաՀոլէր^ քսան տարիէ ի վեր, թիթեղեայ Այս գէոլքեէ՜բ ծանրացուցած էին մթնոլորտը,֊
մարդիկր ու անոնց խօսքերը տալ իրական շափե– ցանկապատով վարձու դաշւո\ը : Կո՚^յր է արդեօք ստիպելով ղինքլՀ անցնիլ (իումանիա ։ Մայրը
ԸռՎ՛ Այնքան մը՝ որ ոչ չոբ իրակաՈութեան մը էէ ե ր ժողովուրդը , չտեսնելու Համ ար թավա ւած գոՀ էր իր գաւկին արդար վաստակս վ* իսկ եղ^
Հպատակ գործիքն րլլան մարդիկը կամ ճակատա քբա ինքը , ապեբա0Էստ ա յնքան՝ չվարձատր ե լու բա յրբ արդէն Արմաշի դպրեվանը կՀուսանէը։ Այս
գրի մը ծառաները, ոչ ալ անոնց կեանքը կոպիտ Համար իր պատիլը միշտ եւ ամէն տեղ բարձր պա– ուսանողն էր որ փերչբ եղաւ Գեղամ վարդապետ ,
արձագանգն Ըէէայ ա յ Գ ՝՚~՝ոյն ՛իրականս ւթեան Հ Ը լ Հ ո ղ երիտասարդական ալս սքանչելի կազմ ակեր– ՝Բղիի առաչնորդ , եւ ԼաՀատ՚ակուեցաւ 19-15^՚& ;
լա՛յ ճակատագիրը, բայց ըլլան նաեւ մարդիկը^ պութիսնը - Հ. Մ • Ը– Մ –\ը։ Թէվէքէլեանին Հանդիպեցայ Թիֆլիս , կամա^
որոնք իրենից կարծիքն ու կամքը ունենան էրա– ՚/տի ուն ենաք ձ՚եր ղաշաըէ : լորական շարժման օրերուն , երբ ես Ամերիկայէնգ
կանոլթի^ւն թէ պատրանք, բայց այդպէս թուին Վարձու դաշտին տեղ՝ ՍԵՓԱԿԱՆ Գ ա չ \ տ , թի ինքն ալ (հո լման իա յէն փութացեր էինք ճակատ ,
առնուաղն * 11 ւ֊ ր Է Լ ա յ այնպէս , որ խօսքլՀ արձա - թեղեայ ցա՛նկապատ.ին տեղ սրբատաշ •ԲԱՐԵՐՈՎ մեր Հայրենիքի թշնամիին դէմ կռուելու։ Աաանք
գան՛գն բլլա յ Հոգիին * ցուց ան ի շը գաղափար ի մ բ , բարձր պարիսպներ , որոնց ետեւ՝ ձեր մարղավայ– Անդրանիկի բանակին մէչ եւ մեկնեց անք Պիթլիս։
•իսկ գործն ու շարժումը նե բքին մ ղում ի մը, գի աւաււզաա՛՚1ը , ակումբբ : Պիաի ՛ունենաք այս բո֊ Հոն կռիւները ՀետզՀետէ տաքցած էին* ԱՀեդբա -
տակցական , բացատրելի : Այսինքն՛ միսին. ու ոս լորը , ձեր կա բծածէն շատ աւելի արագ , ձեր երե նիկ շա րո ւն ակ յարձակմ ան Հրամ ան կ՚արձակէր ։
կորին մէչ քիչ մը զգացում գրուի եւ քիչ մը Հո լա կա յած էն շատ աւելի շքեղ՛. Պիաի ունենաք ո Վերչին օրերուն մեր յիսնեակը պա Հակ է Պիթլիսի
գի * ինչպէս Հոգիէն մէչ քիչ մը մարմին կայ եւ րովՀետեւ տուողը ձեր Հոգածու մայրն է , Հայ ժո գուռներուն մօտ * 0՝եվեքէլեան Հիւանդ , Հայ մա
քիչ մը կարծր Հող, կեանք՛ գովուրգը , որուն դուք ՀԱՐԱԶԱՏՆ էք, մէկ Հա միկի մը խնամքին յանձնան էինք։ ք^այց Հանգիստ
Այս տեսակէտէն , չափազանց յատ կ տն շա կ ա ն է տիկը, աչքին լ ո յ ո ր յ Գուք շողշողուն նշանաբան - կեցող մ արդ չէ ր ^ վե րադա ր ձեր էր մ եր քով , եւ
Շանթի ոէրը^ Հետաքրքրական՝ Հոգեկան վիճակ ներ չունիք ձեր գրօշին վյ՛1* յ , «Հայ ժողով ուրդի լրութեամբ կը ստէր, Անդրանիկ իր Հրամանը եա
ները, զորս կը ստ՚եգծէ աստիճանաբար , վա ր պե մեծ բարեկամների չունիք ձեր շարքերուն մէչ,ըն առած ըլլալը կբկնե լո վ ; Կը կատակէր ուրախ ,յաղ–
տռ ւթեամ ր , վրձինի թեթեւ Հպումներով* ճիչաա կեր Հլուներո՛ւ , \$այրալլաննեբու , 3)արճալլանե - թան ակ նա իսատես ե լով, Տղա՛ ք , որ Պի՛թլի՛ս մտ
խօսքերով, կեանքով ու շարժումով, մեծ կամ բու ձայն՛ին չէ որ տուած էք ձեր ականչը։ Գո՝ւք նենք, ձեզի գաթա պիտի կերցնեմ , ձեր ՛ուզածին
փոքր; Անոր սէրերը կեանքին մասը կը կազմեն, ունիք պարզ ան՛ուն մը, մագաղաթի պէս Հին, նշ– չափ՝^ ։ ՊաՀեց իր խոստումը։^ Հա յ մայրիկ՛ի մը
ոչ ամբող^ութ իւնը ։ կը տագնապ եցնեն, բայց չեն իսարի պէս սուրբ ու արդար էութիւն մը , Հալած - Հ՛ետ առատ գաթա պատրաստեց երբ Պիթլիս մլէ–
տառապեցներ* կը յուղեն, բայց չեն այրեր * կը ուած, տառապած , արիւ նած բայց չմե - տանք եւ բո լո րիս կերցուց կուշտ ու կուռ ։
լացնեն , բայց կսկիծ չեն տար , Ո՛ճիրի չեն տանիր , ռած իսկութիւն մը դուք ունիք, միայն, ձեր Ո՝ուսական բանակին Պի՚թլիսԷն քաշուելէ վերչ֊
էք, ձեր ոգին Հայ է,
•ոչ ալ ինքնասպանութեան ։ Եղերերգակ չէ Շաֆթ, ՀԱՅՈՒԹԻՒՆԸ-. Դուք Հայ Թ իֆ էի՛ս Բո լ ո Բ՝Բ խորՀուրդ կուտային որ վերա –՜
գաղտնիքը ;
ոչ ալ յոռետես * Հատմանց ի պէս բան մ ըն է սէրր ձեր ա րի ւնր Հայ է * * * դառնանք Ամերիկա ։ Մ ենք կ՛ընդդիմանա յինք , ո Լ–
Շա՛նթի գործին մէչ, Հոգիներու խաղ, ինչպէս ինք ԱՀա ձեր յաղթանակին զելով միշտ մօտ րլլալ Հայրենիքին ։ *Լճիռրլ տուաւ
պի՛տի ըսէր , ինչպէս երազը, ին չպէս գաղավյարւս– Եւ ոռվ է հր ձեզի կուտայ այս գաշտը։ Հայ ղօրավարը ի՛նք եւ մեղ գրկեց Կ * Խաչի– սպասար
կանը ՚ Հաճելի , Համով, մարգկային , այնքան որ մեծաՀար՚ո^ւստը միայն , ունեւոքրը ։ Գիտցէք , թէ կութեան , անոնք ալ իբրեւ խոՀարար կա՚րին\ ղր
մեր սիրտերուն մէչ ու կեա՛նքին մէշ՝Հ եռաւոր ար տուողրՀ առաւելարար աշխատաւոր ու չարքաշ Հայ կեցին բանակին Հետ *
ձագանգներ 1լարթնցնէ , ք ա գ ո ր շփոթ՛ութիւններ ժողովուրդն է , կայարանի Համեստ գործաւորը , Երբ ցարական բանակը վ ե ր չա պէ ս քայքա յուած
ստեղծելովդ Ու Հետաքրքրական պարագայ* Շան ղլխա Հակ պաշտօն եան ՜, \թՈր Գիւղի կիսաքաղցքաշուեցաւ ճակատէն , Ա՚ու՚րատր եկաւ Երվնկա,
թի սէբէՀ) ա՛նոր գծած այգ ղդացումը* կեանքէն բանուո րը , Հ ի ւս ո ւած ե դէն ի ո ւժա ս պառ բան ո ւո՝ - Հաւաքեց մեղ բոլորս , ինչ որ մնացած էր Հայկա
բխում մբն է * իրական , առանց վիպային ԸէէաԼոլ– * րուՀին , մեքեՀնագոբծի աշկերտը, կօշկակարի օգ - կան, կամա լոր ական դունդեբու բեկորներէն , ոբ> -
այսինքն ե բաղին ու իրականութեան իսառն ո լրդը , նականը, Հայ ուսուցիչը֊, Հայ աշակերտր ,Հ ա յ աղ– պէսղի կարենայ քիչ մը եւս պաՀել ճակատը : Գէ–
ինչպէս որ է կետն քը յ Պարկեշտ է այգ զգացումը , չիկը , Հա յ մա յ րը , տ ո ւո զն է փ1 քը , Հայ ժձղո - սլի Հ ի ւսիս ղրկուած խում բի՚ն մ է չ էր դա րձեա լ
զուսպ , Հոգեկան բուրմունք * տյնքան կիբի^ ոԲ վա֊րգշ։ Գիտցէք, ճանչցէք եւ սիրեցէք այս ժո - իՒեվեքէլեան ։ Գէպքերլէ իրարու կը յաչորդեն ա–
Համբո յրի ձայնն իսկ չէք առներ , բա յց կը ղգաք ղովոլրդլ ։ Արժանէ ի եղէք ա ււ, ր վսեմ Հոգիին , տըր– րագըն թաց ։ ք՝ո լո ր ողչ մնացողներս նորէն սաՀ -
քաղցրութիւնը • Զեռքի սեղմ ում մը , ոալ^ագո լ - ա ո ւմ այլ շքեղ ճակատագրին ։ մանէն անգին էինք։
բում մը , խանդաղատանք մի , նայուածք մը , լուռ, Այս անգամ ալ մեր իս բայէ լ էմմ ին չկրցանք
տառապանք մլէ ել այսքան* ոչ աւելի՛. ք*այց նոյն Գիւրին չէ անշուշտ ձեռք բերել ուզուած Հ՛ո -
քան՛ Հզօր ու Հաճելի , որքան մեծ սէրերն են : Փո ղՐ , ուզուած վայրին մէչ ել ուզուած ժամանակին ։ զատել Հայկական Հողէն ։ էչմիածնի , Օշականի ,
թորիկներէն չախ ո րժիր Շան թեւ Հոգեկան փո թո ԱնՀրաժեշտ են մեծ գումարներ , տասը անդամ Աշտարակի շո*֊րչ՛ Պաշապարանի կռիւներուն ,Գրօի
րիկներն իսկ կր գծէ Հալած գոյներով ; Գիտէ ար տասնեակ Հազարներ , ,բայց * * * պիտի ունենաք ձեր Հրամանատարութեան տակ, Աասունցի ձիաւորնե–
ուեստը տալու փոթորիկը, առանց որոտումներՈլ ։ ո ւղած ր ։ Զեր դաշտը միայն Հա լէ պին չի պա տ կա - րու խումբերուն Հեր։ Աւելորդ է նկարագրել այս
Այվաղովսքին չէ® տուած Աեւ ծովր գոյներու խա նիր , եւ անոր շինութեան մ իա յն Հա լէ պը չէ որ մաՀու եւ կենաց պայքարը թշնամի գերազանց ու֊,
ղով * Շանթ Աեւ ծովու եզերքներու կեանքը կու պիտի մասնակցի։ Պիաի տայ ձելի Պէյրութը, Գա– ժերու գէմ ։
տայ, իբր Հոգեբան նկարիչ, շա՛րժուն ու կենդանի մասկոսը, Գամ ր շլին , ՝$էսապը, Լա թաքի ան , Հոմ– էմմին միշտ կատակախօս , մնաց ամէնէն դժ–
բառերով , բայց առանց ան՛որ շղթայազերծ ալեկո սը, Զս՚Հլէն , Տէրպէսիէն, Հասի չէն , Արաբ Բու - ՚յբ ին յր ե րո լն եւ եքրբ լսեց որ թ՝>ուբքն ալ ստո–.
ծս ւթիւննե ր ո ւն\ % նարը, Ազէգը* Պիաի տայ սւ մ լյուլի Ա ոլրիան եւ Լի– րագրած է Հա յաստան ի ան կա իս ո ւթ ե ան դա շն ա
բանա\Լը։ Պիաի տայ Պաղեստինը՝ Երուսաղէմէն դիր, քմծիհաղով մը րսալ*
Յետոյ, յուղում ին Հետ խառն փիշայՀ ու վիշ Հայֆտ-Եաֆա եւ Ամման , պիտի տայ Եգլ պտոռր , հ.Ս^աՍ է^^Լ՝ %ախո՚-ելք-ք Հայ չմնաց.,,
տին Հետ խառն ծիծաղը, ըսել կ՛ուզեմ հիՆԱ՝ը|Ոք , /* րաքը , Ամերիկան , Ձ) րա՛ սան , պիտի տ սւ յ նոյն - Ա յսսլէս էր մեր ֆ՝ ե վե քէ լե ան յՀ * Հոն էր ուր
ս րամ տ՚ոլթ իւն ը ո ր կը պակս ի զբեթ է արեւմ տա - իսկ սովաՀար (Հ՛ունաստանը ։ կռի՛ւ կար , Հոն էբ դա րձեա լ երբ ծ իծաղր ու կա
Հայ գրողներու մօտ , թէե լ մեծագոյն ծիծազող– Ուր որ կայ Հայ ժողովուրդը իր յայն ու խո տակը կը խառն ո լէ ին մեք Հառաչանքին :
նե րը արեւմ տ տ Հ տ յ գր ա կանո լթ են էն եկա՛ծ ըլլան , րունկ Հոգիով^ պիտի մտածէ ձեր մեծ ձեռնարկին Գեռ վերչերս էր որ մեռաւ Փարիզի մէչ՛.
Պարոնեանէն մինչեւ 0 ՛ո եան , Արփիարեանէն անց ու պքտի օժանդակէ անոր : ՈրովՀետեւ այն– ոգին, Վ– ԳԱԼԱՅՃԵԱ՚Ն
նելով :
որ կր սաւառ-ն էր կո ր ո ւս եա լ ձեր գա շտ ին վրա յ եւ
Բ՝անկաղին է այս գիծը*, որ իր գործը կր պիտի սաւառն ի նո ր գա շտ ին վերհւ , ոգի մին է , թիւն : Ջեր ողին , Հայու ոգին փառք ՚աննաՀան չ
դարձնէ բացառիկդ աղ կր ղնէ ան որ մէ$։ Իքօսքը վարս֊ կի չ խան դավառհլթեան Հրաշալի շունչ մը, իր թռիչքին : մը ՜կայ
խան՛ութէ
ծիծաղի մասին չէ, ո չ իսկ երգիծանքի ։ Շանթ եր •որ բովանդակ Հա յոլթիւնր կ-եղրա յրացնէ Հալէ - ԱՀա թէ ինչու յ ո ւ զ ի չ մրցակցութիւն
գիծաբան չէ 9 զոր փորձած է րլլալ Մնաք բարովի սլէն մինչեւ Պէյրութ եւ ԳաՀիրէէն մինչեւ Պոս - բաղմ ո ւթիւննե ր ուն մէչ, տունէ տուն,
ի ր ի կ ո ւ ն ի մէչ, բայց պատաՀական էչերով միայն : խանութ եւ թաղէ թաղ՝ թէ ով աւելի շատ պիտի
էՕօսքյ* այն զո ւարթախոՀ ութե ան մասին է, որ ա– է տա քո ւթ իւնը կովկասցիի , յլեկերակ տն ու գաղտ - տա ւ ձեր դաշտին , ով աւելի շուտ պիտի Հասնի
աեն ատեն կր ծաղկի ալ կյլ կենդանացնէ իր խօսակ վւարակա1 Հ Տափի խորունկ զգացումով մը, որ կու ՚նախատեսուած գումարին՝՝։ Հրճոլեցէք ի տ՛ես
ցութիւնը, ինչպէս իր գծած գէմքերր կը դարձնէ՛ գայ ան շուշտ Պոլսէն , կուղայ Եւրոպա յէն ։ Տ ետ ո յ, ձեռք բերուած արդիւձնքին , բայց մի զարմանաք ,
ողչ ու Հաճելի, իր սրաՀներոլն մէչ մարդիկ չեն կարծէք ներկայ է մ ՚.՚շտ ուսուցիչը, մանկավար մի չփոթ1ը եւ մի Հարցն էք՝ թէ ՛Հայ մոզով ուրդը
յօրանչեր, իր սեղաններուն շոլրչ չեն ձանձրանար , ժը՝ որ դիտէ թէ ինչպէս պիտի տայ կեանքը, ինք ինչո՛ ւ այսպէս եռաԱղագին փարած է Հո՛ղի պա -
չեն մրափեր։ կր խօսին, կյ1 վիճին, կը զուարճա– չափով գ է պ ք ու դէմք։ Գիտէ թէ ինչ աստճանով տառի մը։ \/Ոյն այդ ժողովուրդը չէոր որ տա
%ան , կը մտածեն, կը ճառեն ալ ու սրամտութեան գոյն , վիշա ու թա խ իծ * արց ո ւնք ու ծիծաղ պիաի ճարներու , պալատներու ել պարիսպներու Հսկա -
փայլակներ կ՛արձակեն՛. Շարժումի եւ գործի մէչ, գնէ, սէր պիտի դնէ, մանաւանդ, չեբմ ու շոյող լական ցոլցաՀանղէսի մը վերած՛եց դաման Հայ
խօսքի ու վէճի մէչ ալ, որոնք Շանթի վէպը կը զգացումի մէչ առն ուած 4 Հեռու սեռէն ու անոր կական բարձրաւանգակ՚ը , որ այսօր կը պզծոլի
կազմեն, Հաճելի մթնոլորտով մը ։ Տուն ի ան գոյ– բիբս՛ յարձակումներէն : Ան գիտէ մէկէն միւսը Բորենիին պիղծ դոլ%չէն։ ՛Նոյն Հայրենիքի ււգիս
ներու խտացում, կեդրոնացում՝ դէմք մը մէկ ասն. ա՛նցնիլ, ինչպէս իր գասերոլ ընթացքին , երբ ղ բ ֊
մէք է, ֊ ո յ ն Հայրենիքի մոզովուրգը՝ որ կը զոՀԷ , "Ր
գամէն գծելու եւ տպաւորիչ դարձնելու Համար : ւարթ ու սրամիտ կը գառ* ա յ մէկէն, ծիծաղի
կր կ աշխատի , որ կր շինէ : Որ զոՀացում կուտայ
կեանքի ընթացքին , զ Ո ր հ սղութեան զարգացման նետելով իր ունկ՛է դի րնե ր ր եւ յետոյ լրութեան–
անցումի կաո ու ցա՛– ե լու իր անյագուրդ տեւ չանքին ։ Երթ
փուլերուն կը գծուին անոնք, այս դէմքերը մաս վԼ յ ագաոնայ , մինչեւ որ յոդնին : Գիտէ
Հայ մզովուրդը վճռէ շինել կը շինէ անպայման X
սո. մաս, ինչպէս կեանքն է ։ արուեստը յ
Հաճելի գրող մ շն է Շանթ, որ պատմել գ/տէ I Գ– ՄԽԻԹԱՐ ԵԱ՛Ն իսկ դուք, շարոժւ ակեցէք տքնի ու քրս՚նի/
Ա խօսիլ։ Պոլսեցի մ ըն է, որուն վրայ աւելռած ԽՄՐ — Արտատպած եէնք միայէն մէկ մասը :
ձեր դաշտին Համար, պզտիկ այղ Հայրենիքին , ու
՝Մեծ Հայր՛ենիքէն երազը ի^ոԴ ճեղէ տ ա յ կորով ,
յարատելութիւհ եւ. յա՛ղթանակ ՚՚՚
Fonds A.R.A.M
ԼԵԻՈՆ €Ա%Թ ՛Գաղտնիքը։ Իսրայկ էմԱի (ԹհվպկնաԱ)
յցԱ-բ — ինչպէս գրած էինք, Հալէպի մեր Այսպէս կը կոչէի» զԲՔՌ 1 ա տ կ՛^""֊/»^ ։ ^ա՛
Շանթ այս ապրումները կուտայ եւ լալ կու պաշտօնակիցը, «Արեւելք» , ես1– գանակոՆթհաս մը պին ԳարաՀիսարէն գաղթած էր եւ Հաստատուած
ձեււԱարկած է, սեփական դաշտ մը ապահովելու Սու ՇէՀիրի Անդրէաս գի-֊ղչ. Պատանի Հասակէն
տայ։ իրականութիււը կը վերալտադրէ կենդանի ոյր, մօրը տաք ձեռքին տակ մեծցաւ։ Մեր տունը
զիծերով, բայց առանց խճողումի՝։ Մնաք սարովի համար Հ. Ա . Ը. Ս՝.ի։ Այս աււթ^ւ խմբագրական եւ սեղանը րաց էին մՀչա իրեն Համար. Բն՛ակա
իրիկոԱԱյյ՝ ութ ընտաւվքներոլ եւ. անոնց ՚անղամ– մԱ, «ԳԱ՚ԼՏՆԻԲԸ» (5 Յունուար) նէ–։, ուշյմ, կօշկակարոլթեամբ սկսաւ իր Հացը
ներուն, անոնց ապրելու, եւ տրամաբանելու եղա Եօթներտրդ օրն է «.Արեւելք»ի կոչին , եւ ար* չաՀիլ։ Իր վարպետը ճանչցուր իրեն Հալուն ցա -
նակէն պատկերն է, արագ, աչխոյմ , թեթեւ ել ի– գէն տաս Լ եակ Հ ա զա ր ա ւո ր ս * ո սկիներ կրէ Հոս ին ւերը եւ իր որբ ըլլալուն պատճառը։
րական , զուարթութեամբ ,գբեթէ երգիծանքով է Հ* Մ՛ ( Լ ՚ Մ ՚ ի սնաուկը՝ ի նպաստ Գա շա ի ՚Ֆօե - Պատանի Թէվէքէլեան վրէմով լեցուեցաւ. Հ Իբ
Դռւրսեցինեբը նո յն գիծերը կը բերէ , այր կամ տին\ ԱնՀոլն է մեր աղոց Հրճուանքը, ինչպէս ան*. առա չին փոր ձը եղաւ մ է չա եղէն վերցնել գիւղին
կին, երիտասարդ կամ ազՀիկ իր տիպարներով - Հուն է ժողովուրդին խան դավա ռութ ի ւնը ւ Շատեր պատ ո ւՀ ասը , Սէիա չավուշը , (\907ին) , անոր
Հոգիները Ծարաւի • • • 50 տարի ետքը գրուած կամ կր զարմանան , «պատճառների կը փնտռեն Հ բա .Ա դժոխային մէկ ծրագիրը վիժեցնելու Համար։ Այգ
լոյս տեսած , նոյնքան երիտասարդ արա մ ագրո լ - ցատրհլու Համար այս յաչո ղութեաս Զգազանիքըֆ ։ ծրադրին տեղեկացած էր խորամանկութեամբ եւ
թեամբ լեցուած է, որքան Պատճառ, ր տ ց ա ւո ր ո ւթ ի ւ ւ , գաղտ\1 իք Հարկ շատ մեծ զգուշութիւներով։ ՛Նոյն բախտին պի
գրուահ– % ֆ կա^յ սակայն միտք յոգնեցնելու։ Զի^ բաւեր նայիք, տի արժանաց՛– էր խումբ մը ու֊րիչ Հլէշնեբ, եթէ
Այս իրական ութ իւն լ* սակայն ար ուած է առանց մեր տզոց պայծառ աչքեբուն մէչ , դիտել անոնց նոյն իրիկունն իսկ անոնք դանակով սպտնւԼահ չըլ^
մբ միիցին կռ
բրտութեան , առանց արտակարգ բարդ ութ իւննե - բիւրե ղի պէս վճիտ Հ ոգի ն , մ ի աք բերել այն զոՀո– լային իրար Զգիշերային խ՚Լիյքի
բու։ Արուեստագէտի շունչով օծուն է ան եւ անոր ղո ւթիւն՛՛ն եր\ր եւ զրկանքները՝ որու ց շւնորՀիւ մի ուելով :
ձեռքով ոգորկո ւած ։ Հոգեբան է Հյա՝Լ թ եւ գիտէ այն կը պաՀոլէր^ քսան տարիէ ի վեր, թիթեղեայ Այս գէոլքեէ՜բ ծանրացուցած էին մթնոլորտը,֊
մարդիկր ու անոնց խօսքերը տալ իրական շափե– ցանկապատով վարձու դաշւո\ը : Կո՚^յր է արդեօք ստիպելով ղինքլՀ անցնիլ (իումանիա ։ Մայրը
ԸռՎ՛ Այնքան մը՝ որ ոչ չոբ իրակաՈութեան մը էէ ե ր ժողովուրդը , չտեսնելու Համ ար թավա ւած գոՀ էր իր գաւկին արդար վաստակս վ* իսկ եղ^
Հպատակ գործիքն րլլան մարդիկը կամ ճակատա քբա ինքը , ապեբա0Էստ ա յնքան՝ չվարձատր ե լու բա յրբ արդէն Արմաշի դպրեվանը կՀուսանէը։ Այս
գրի մը ծառաները, ոչ ալ անոնց կեանքը կոպիտ Համար իր պատիլը միշտ եւ ամէն տեղ բարձր պա– ուսանողն էր որ փերչբ եղաւ Գեղամ վարդապետ ,
արձագանգն Ըէէայ ա յ Գ ՝՚~՝ոյն ՛իրականս ւթեան Հ Ը լ Հ ո ղ երիտասարդական ալս սքանչելի կազմ ակեր– ՝Բղիի առաչնորդ , եւ ԼաՀատ՚ակուեցաւ 19-15^՚& ;
լա՛յ ճակատագիրը, բայց ըլլան նաեւ մարդիկը^ պութիսնը - Հ. Մ • Ը– Մ –\ը։ Թէվէքէլեանին Հանդիպեցայ Թիֆլիս , կամա^
որոնք իրենից կարծիքն ու կամքը ունենան էրա– ՚/տի ուն ենաք ձ՚եր ղաշաըէ : լորական շարժման օրերուն , երբ ես Ամերիկայէնգ
կանոլթի^ւն թէ պատրանք, բայց այդպէս թուին Վարձու դաշտին տեղ՝ ՍԵՓԱԿԱՆ Գ ա չ \ տ , թի ինքն ալ (հո լման իա յէն փութացեր էինք ճակատ ,
առնուաղն * 11 ւ֊ ր Է Լ ա յ այնպէս , որ խօսքլՀ արձա - թեղեայ ցա՛նկապատ.ին տեղ սրբատաշ •ԲԱՐԵՐՈՎ մեր Հայրենիքի թշնամիին դէմ կռուելու։ Աաանք
գան՛գն բլլա յ Հոգիին * ցուց ան ի շը գաղափար ի մ բ , բարձր պարիսպներ , որոնց ետեւ՝ ձեր մարղավայ– Անդրանիկի բանակին մէչ եւ մեկնեց անք Պիթլիս։
•իսկ գործն ու շարժումը նե բքին մ ղում ի մը, գի աւաււզաա՛՚1ը , ակումբբ : Պիաի ՛ունենաք այս բո֊ Հոն կռիւները ՀետզՀետէ տաքցած էին* ԱՀեդբա -
տակցական , բացատրելի : Այսինքն՛ միսին. ու ոս լորը , ձեր կա բծածէն շատ աւելի արագ , ձեր երե նիկ շա րո ւն ակ յարձակմ ան Հրամ ան կ՚արձակէր ։
կորին մէչ քիչ մը զգացում գրուի եւ քիչ մը Հո լա կա յած էն շատ աւելի շքեղ՛. Պիաի ունենաք ո Վերչին օրերուն մեր յիսնեակը պա Հակ է Պիթլիսի
գի * ինչպէս Հոգիէն մէչ քիչ մը մարմին կայ եւ րովՀետեւ տուողը ձեր Հոգածու մայրն է , Հայ ժո գուռներուն մօտ * 0՝եվեքէլեան Հիւանդ , Հայ մա
քիչ մը կարծր Հող, կեանք՛ գովուրգը , որուն դուք ՀԱՐԱԶԱՏՆ էք, մէկ Հա միկի մը խնամքին յանձնան էինք։ ք^այց Հանգիստ
Այս տեսակէտէն , չափազանց յատ կ տն շա կ ա ն է տիկը, աչքին լ ո յ ո ր յ Գուք շողշողուն նշանաբան - կեցող մ արդ չէ ր ^ վե րադա ր ձեր էր մ եր քով , եւ
Շանթի ոէրը^ Հետաքրքրական՝ Հոգեկան վիճակ ներ չունիք ձեր գրօշին վյ՛1* յ , «Հայ ժողով ուրդի լրութեամբ կը ստէր, Անդրանիկ իր Հրամանը եա
ները, զորս կը ստ՚եգծէ աստիճանաբար , վա ր պե մեծ բարեկամների չունիք ձեր շարքերուն մէչ,ըն առած ըլլալը կբկնե լո վ ; Կը կատակէր ուրախ ,յաղ–
տռ ւթեամ ր , վրձինի թեթեւ Հպումներով* ճիչաա կեր Հլուներո՛ւ , \$այրալլաննեբու , 3)արճալլանե - թան ակ նա իսատես ե լով, Տղա՛ ք , որ Պի՛թլի՛ս մտ
խօսքերով, կեանքով ու շարժումով, մեծ կամ բու ձայն՛ին չէ որ տուած էք ձեր ականչը։ Գո՝ւք նենք, ձեզի գաթա պիտի կերցնեմ , ձեր ՛ուզածին
փոքր; Անոր սէրերը կեանքին մասը կը կազմեն, ունիք պարզ ան՛ուն մը, մագաղաթի պէս Հին, նշ– չափ՝^ ։ ՊաՀեց իր խոստումը։^ Հա յ մայրիկ՛ի մը
ոչ ամբող^ութ իւնը ։ կը տագնապ եցնեն, բայց չեն իսարի պէս սուրբ ու արդար էութիւն մը , Հալած - Հ՛ետ առատ գաթա պատրաստեց երբ Պիթլիս մլէ–
տառապեցներ* կը յուղեն, բայց չեն այրեր * կը ուած, տառապած , արիւ նած բայց չմե - տանք եւ բո լո րիս կերցուց կուշտ ու կուռ ։
լացնեն , բայց կսկիծ չեն տար , Ո՛ճիրի չեն տանիր , ռած իսկութիւն մը դուք ունիք, միայն, ձեր Ո՝ուսական բանակին Պի՚թլիսԷն քաշուելէ վերչ֊
էք, ձեր ոգին Հայ է,
•ոչ ալ ինքնասպանութեան ։ Եղերերգակ չէ Շաֆթ, ՀԱՅՈՒԹԻՒՆԸ-. Դուք Հայ Թ իֆ էի՛ս Բո լ ո Բ՝Բ խորՀուրդ կուտային որ վերա –՜
գաղտնիքը ;
ոչ ալ յոռետես * Հատմանց ի պէս բան մ ըն է սէրր ձեր ա րի ւնր Հայ է * * * դառնանք Ամերիկա ։ Մ ենք կ՛ընդդիմանա յինք , ո Լ–
Շա՛նթի գործին մէչ, Հոգիներու խաղ, ինչպէս ինք ԱՀա ձեր յաղթանակին զելով միշտ մօտ րլլալ Հայրենիքին ։ *Լճիռրլ տուաւ
պի՛տի ըսէր , ինչպէս երազը, ին չպէս գաղավյարւս– Եւ ոռվ է հր ձեզի կուտայ այս գաշտը։ Հայ ղօրավարը ի՛նք եւ մեղ գրկեց Կ * Խաչի– սպասար
կանը ՚ Հաճելի , Համով, մարգկային , այնքան որ մեծաՀար՚ո^ւստը միայն , ունեւոքրը ։ Գիտցէք , թէ կութեան , անոնք ալ իբրեւ խոՀարար կա՚րին\ ղր
մեր սիրտերուն մէչ ու կեա՛նքին մէշ՝Հ եռաւոր ար տուողրՀ առաւելարար աշխատաւոր ու չարքաշ Հայ կեցին բանակին Հետ *
ձագանգներ 1լարթնցնէ , ք ա գ ո ր շփոթ՛ութիւններ ժողովուրդն է , կայարանի Համեստ գործաւորը , Երբ ցարական բանակը վ ե ր չա պէ ս քայքա յուած
ստեղծելովդ Ու Հետաքրքրական պարագայ* Շան ղլխա Հակ պաշտօն եան ՜, \թՈր Գիւղի կիսաքաղցքաշուեցաւ ճակատէն , Ա՚ու՚րատր եկաւ Երվնկա,
թի սէբէՀ) ա՛նոր գծած այգ ղդացումը* կեանքէն բանուո րը , Հ ի ւս ո ւած ե դէն ի ո ւժա ս պառ բան ո ւո՝ - Հաւաքեց մեղ բոլորս , ինչ որ մնացած էր Հայկա
բխում մբն է * իրական , առանց վիպային ԸէէաԼոլ– * րուՀին , մեքեՀնագոբծի աշկերտը, կօշկակարի օգ - կան, կամա լոր ական դունդեբու բեկորներէն , ոբ> -
այսինքն ե բաղին ու իրականութեան իսառն ո լրդը , նականը, Հայ ուսուցիչը֊, Հայ աշակերտր ,Հ ա յ աղ– պէսղի կարենայ քիչ մը եւս պաՀել ճակատը : Գէ–
ինչպէս որ է կետն քը յ Պարկեշտ է այգ զգացումը , չիկը , Հա յ մա յ րը , տ ո ւո զն է փ1 քը , Հայ ժձղո - սլի Հ ի ւսիս ղրկուած խում բի՚ն մ է չ էր դա րձեա լ
զուսպ , Հոգեկան բուրմունք * տյնքան կիբի^ ոԲ վա֊րգշ։ Գիտցէք, ճանչցէք եւ սիրեցէք այս ժո - իՒեվեքէլեան ։ Գէպքերլէ իրարու կը յաչորդեն ա–
Համբո յրի ձայնն իսկ չէք առներ , բա յց կը ղգաք ղովոլրդլ ։ Արժանէ ի եղէք ա ււ, ր վսեմ Հոգիին , տըր– րագըն թաց ։ ք՝ո լո ր ողչ մնացողներս նորէն սաՀ -
քաղցրութիւնը • Զեռքի սեղմ ում մը , ոալ^ագո լ - ա ո ւմ այլ շքեղ ճակատագրին ։ մանէն անգին էինք։
բում մը , խանդաղատանք մի , նայուածք մը , լուռ, Այս անգամ ալ մեր իս բայէ լ էմմ ին չկրցանք
տառապանք մլէ ել այսքան* ոչ աւելի՛. ք*այց նոյն Գիւրին չէ անշուշտ ձեռք բերել ուզուած Հ՛ո -
քան՛ Հզօր ու Հաճելի , որքան մեծ սէրերն են : Փո ղՐ , ուզուած վայրին մէչ ել ուզուած ժամանակին ։ զատել Հայկական Հողէն ։ էչմիածնի , Օշականի ,
թորիկներէն չախ ո րժիր Շան թեւ Հոգեկան փո թո ԱնՀրաժեշտ են մեծ գումարներ , տասը անդամ Աշտարակի շո*֊րչ՛ Պաշապարանի կռիւներուն ,Գրօի
րիկներն իսկ կր գծէ Հալած գոյներով ; Գիտէ ար տասնեակ Հազարներ , ,բայց * * * պիտի ունենաք ձեր Հրամանատարութեան տակ, Աասունցի ձիաւորնե–
ուեստը տալու փոթորիկը, առանց որոտումներՈլ ։ ո ւղած ր ։ Զեր դաշտը միայն Հա լէ պին չի պա տ կա - րու խումբերուն Հեր։ Աւելորդ է նկարագրել այս
Այվաղովսքին չէ® տուած Աեւ ծովր գոյներու խա նիր , եւ անոր շինութեան մ իա յն Հա լէ պը չէ որ մաՀու եւ կենաց պայքարը թշնամի գերազանց ու֊,
ղով * Շանթ Աեւ ծովու եզերքներու կեանքը կու պիտի մասնակցի։ Պիաի տայ ձելի Պէյրութը, Գա– ժերու գէմ ։
տայ, իբր Հոգեբան նկարիչ, շա՛րժուն ու կենդանի մասկոսը, Գամ ր շլին , ՝$էսապը, Լա թաքի ան , Հոմ– էմմին միշտ կատակախօս , մնաց ամէնէն դժ–
բառերով , բայց առանց ան՛որ շղթայազերծ ալեկո սը, Զս՚Հլէն , Տէրպէսիէն, Հասի չէն , Արաբ Բու - ՚յբ ին յր ե րո լն եւ եքրբ լսեց որ թ՝>ուբքն ալ ստո–.
ծս ւթիւննե ր ո ւն\ % նարը, Ազէգը* Պիաի տայ սւ մ լյուլի Ա ոլրիան եւ Լի– րագրած է Հա յաստան ի ան կա իս ո ւթ ե ան դա շն ա
բանա\Լը։ Պիաի տայ Պաղեստինը՝ Երուսաղէմէն դիր, քմծիհաղով մը րսալ*
Յետոյ, յուղում ին Հետ խառն փիշայՀ ու վիշ Հայֆտ-Եաֆա եւ Ամման , պիտի տայ Եգլ պտոռր , հ.Ս^աՍ է^^Լ՝ %ախո՚-ելք-ք Հայ չմնաց.,,
տին Հետ խառն ծիծաղը, ըսել կ՛ուզեմ հիՆԱ՝ը|Ոք , /* րաքը , Ամերիկան , Ձ) րա՛ սան , պիտի տ սւ յ նոյն - Ա յսսլէս էր մեր ֆ՝ ե վե քէ լե ան յՀ * Հոն էր ուր
ս րամ տ՚ոլթ իւն ը ո ր կը պակս ի զբեթ է արեւմ տա - իսկ սովաՀար (Հ՛ունաստանը ։ կռի՛ւ կար , Հոն էբ դա րձեա լ երբ ծ իծաղր ու կա
Հայ գրողներու մօտ , թէե լ մեծագոյն ծիծազող– Ուր որ կայ Հայ ժողովուրդը իր յայն ու խո տակը կը խառն ո լէ ին մեք Հառաչանքին :
նե րը արեւմ տ տ Հ տ յ գր ա կանո լթ են էն եկա՛ծ ըլլան , րունկ Հոգիով^ պիտի մտածէ ձեր մեծ ձեռնարկին Գեռ վերչերս էր որ մեռաւ Փարիզի մէչ՛.
Պարոնեանէն մինչեւ 0 ՛ո եան , Արփիարեանէն անց ու պքտի օժանդակէ անոր : ՈրովՀետեւ այն– ոգին, Վ– ԳԱԼԱՅՃԵԱ՚Ն
նելով :
որ կր սաւառ-ն էր կո ր ո ւս եա լ ձեր գա շտ ին վրա յ եւ
Բ՝անկաղին է այս գիծը*, որ իր գործը կր պիտի սաւառն ի նո ր գա շտ ին վերհւ , ոգի մին է , թիւն : Ջեր ողին , Հայու ոգին փառք ՚աննաՀան չ
դարձնէ բացառիկդ աղ կր ղնէ ան որ մէ$։ Իքօսքը վարս֊ կի չ խան դավառհլթեան Հրաշալի շունչ մը, իր թռիչքին : մը ՜կայ
խան՛ութէ
ծիծաղի մասին չէ, ո չ իսկ երգիծանքի ։ Շանթ եր •որ բովանդակ Հա յոլթիւնր կ-եղրա յրացնէ Հալէ - ԱՀա թէ ինչու յ ո ւ զ ի չ մրցակցութիւն
գիծաբան չէ 9 զոր փորձած է րլլալ Մնաք բարովի սլէն մինչեւ Պէյրութ եւ ԳաՀիրէէն մինչեւ Պոս - բաղմ ո ւթիւննե ր ուն մէչ, տունէ տուն,
ի ր ի կ ո ւ ն ի մէչ, բայց պատաՀական էչերով միայն : խանութ եւ թաղէ թաղ՝ թէ ով աւելի շատ պիտի
էՕօսքյ* այն զո ւարթախոՀ ութե ան մասին է, որ ա– է տա քո ւթ իւնը կովկասցիի , յլեկերակ տն ու գաղտ - տա ւ ձեր դաշտին , ով աւելի շուտ պիտի Հասնի
աեն ատեն կր ծաղկի ալ կյլ կենդանացնէ իր խօսակ վւարակա1 Հ Տափի խորունկ զգացումով մը, որ կու ՚նախատեսուած գումարին՝՝։ Հրճոլեցէք ի տ՛ես
ցութիւնը, ինչպէս իր գծած գէմքերր կը դարձնէ՛ գայ ան շուշտ Պոլսէն , կուղայ Եւրոպա յէն ։ Տ ետ ո յ, ձեռք բերուած արդիւձնքին , բայց մի զարմանաք ,
ողչ ու Հաճելի, իր սրաՀներոլն մէչ մարդիկ չեն կարծէք ներկայ է մ ՚.՚շտ ուսուցիչը, մանկավար մի չփոթ1ը եւ մի Հարցն էք՝ թէ ՛Հայ մոզով ուրդը
յօրանչեր, իր սեղաններուն շոլրչ չեն ձանձրանար , ժը՝ որ դիտէ թէ ինչպէս պիտի տայ կեանքը, ինք ինչո՛ ւ այսպէս եռաԱղագին փարած է Հո՛ղի պա -
չեն մրափեր։ կր խօսին, կյ1 վիճին, կը զուարճա– չափով գ է պ ք ու դէմք։ Գիտէ թէ ինչ աստճանով տառի մը։ \/Ոյն այդ ժողովուրդը չէոր որ տա
%ան , կը մտածեն, կը ճառեն ալ ու սրամտութեան գոյն , վիշա ու թա խ իծ * արց ո ւնք ու ծիծաղ պիաի ճարներու , պալատներու ել պարիսպներու Հսկա -
փայլակներ կ՛արձակեն՛. Շարժումի եւ գործի մէչ, գնէ, սէր պիտի դնէ, մանաւանդ, չեբմ ու շոյող լական ցոլցաՀանղէսի մը վերած՛եց դաման Հայ
խօսքի ու վէճի մէչ ալ, որոնք Շանթի վէպը կը զգացումի մէչ առն ուած 4 Հեռու սեռէն ու անոր կական բարձրաւանգակ՚ը , որ այսօր կը պզծոլի
կազմեն, Հաճելի մթնոլորտով մը ։ Տուն ի ան գոյ– բիբս՛ յարձակումներէն : Ան գիտէ մէկէն միւսը Բորենիին պիղծ դոլ%չէն։ ՛Նոյն Հայրենիքի ււգիս
ներու խտացում, կեդրոնացում՝ դէմք մը մէկ ասն. ա՛նցնիլ, ինչպէս իր գասերոլ ընթացքին , երբ ղ բ ֊
մէք է, ֊ ո յ ն Հայրենիքի մոզովուրգը՝ որ կը զոՀԷ , "Ր
գամէն գծելու եւ տպաւորիչ դարձնելու Համար : ւարթ ու սրամիտ կը գառ* ա յ մէկէն, ծիծաղի
կր կ աշխատի , որ կր շինէ : Որ զոՀացում կուտայ
կեանքի ընթացքին , զ Ո ր հ սղութեան զարգացման նետելով իր ունկ՛է դի րնե ր ր եւ յետոյ լրութեան–
անցումի կաո ու ցա՛– ե լու իր անյագուրդ տեւ չանքին ։ Երթ
փուլերուն կը գծուին անոնք, այս դէմքերը մաս վԼ յ ագաոնայ , մինչեւ որ յոդնին : Գիտէ
Հայ մզովուրդը վճռէ շինել կը շինէ անպայման X
սո. մաս, ինչպէս կեանքն է ։ արուեստը յ
Հաճելի գրող մ շն է Շանթ, որ պատմել գ/տէ I Գ– ՄԽԻԹԱՐ ԵԱ՛Ն իսկ դուք, շարոժւ ակեցէք տքնի ու քրս՚նի/
Ա խօսիլ։ Պոլսեցի մ ըն է, որուն վրայ աւելռած ԽՄՐ — Արտատպած եէնք միայէն մէկ մասը :
ձեր դաշտին Համար, պզտիկ այղ Հայրենիքին , ու
՝Մեծ Հայր՛ենիքէն երազը ի^ոԴ ճեղէ տ ա յ կորով ,
յարատելութիւհ եւ. յա՛ղթանակ ՚՚՚
Fonds A.R.A.M