Page 70 - ARM_19-1947_01
P. 70
ՆԵՐԳԱՂԹԻ €ՈԻՐյ> մէն կարաւանի քանի մը հոգի ալ Ներգաղթի կո - Հ Ա 8 Ա I IՏ Ա Ն
միաէներու անգամներէս միաԼային եւ ՛իրենց անձ
նական օրինակով ոոյց տային Հանրութեան թէ
կաբելի չէ առա սց յուղումի կա բղալ Հա լէ ա ի Հայաստան վերադառնալը ազգասիրական պար ֊ ԲԱԶՄԱԶԱՒԱԿ ՄԱՅՐԵՐ– - հաՐՀՐգայի%
ք)ւրֆայի Հայ Եբիա* Ա՝ իութեան կառավարութեան նախագահու
ատենապետ \ք . տա կան ութիւն մբն է • • • է գերագոյն Աո վետ ի
՚ԲէՀեաեանի համակն «Արեւելք^ի 22 Օգոսաոս թի Անոնք, տ յ դ նոր <&Հայաստանասէրն եբը՝Տ> իս - թիւնը «Հերոսուհի մայր» չքանչանլլ եւ Գերագոյն
լին մէչ։ Եւ վարելի չէ չվրգովոլիլ ի "՛ես այն այ– կապէս Հայաստանասէր կ՝ըլլային , եթէ ներգաղ Աովետի նախագահութեան Պատուագիրր յանձնաձ
լանգա կո ւթ՚չ ւնե բո ւն ոբո\ս\ք կա ա ա բ ո ւե ց ան ներ - թի Հան դա նա կո լ թ ե ա Լ ց ց ան կին գլուխը ա ռա չինը է տաս շ եւ աւելի երախայ ձնա՚ձ֊ ու դաստ՛իարա
գաղթի նուիրական գործին շուբչ, Աոլրիոյ մէչ՛. իրենց անունը դնէին Հայրենասիրութեան Համար կա՛ծ հետեւեա յ մայրերուն.–—Հեգինէ Ակունս, Խն–
Ուրֆացի պարզ Հայ մբ, որ ոչ կար գա լ դՀտէ, ժէք գումարով մը։ Բայց քանվ՞ բոլշեւիկ կամ ձորեսկ գիւղէն.. Շոլչանիկ Յարութիւնեան , ճամ
բարակ։ Մանեակ Արոյեան , Ասլիտակ։ Հայկանոյյ
ոչ գրել, ոչ ալ ոեւէ կուսակցութեան կր պատկա ռամկավար ծանօթ անուններ կը տես՛նէք, որ աչքի
Հանգա Հախվերդեան , թումանեան : Աիրուչ Աչարեան ,
նի , արձանագրուած է Հայաստան երթալու Հա - զարնող դումա ր մը տուած են ներգաղթի
, ա յո , Հա ֊ Կաւ^այւի ; Ս ագթաղ Բողանեան , Բաշքենգ : Լիա
մար ։ Ներգաղթի տեղական վարիչներ շ պայման կր նակութեան * Հա յա ս տ ան ա ս իբութիւնը
Վաըգանեան, Լենինական ; Աիրանուչ Վարդերես–
գնե% Հայաստան կր ղբկենք, եթէ աղագ թուղթ ճելի բան է, միայն թէ*** դրամ եւ ղոՀաբերու -
եան , Երելանւ թանգօ Դաւթեան , Ալավերդի ; Աա–
մբ ստորագրէ , թէ Հրաժարած էԴաչԼակցութենէն ։ թի՚֊ն չպաՀանչուի տ
թենիկ Երանտ՚սեան , *(յաչրան՝տ : Արեւհատ Երեմ .
հյեղճ Հայրը կր գիմէ որդուն ք Հ-Ես Հայաստան Հարցը , սակա յն , ա յս պաՀ ուս տար բեր խնդրի
եան, Երեւան։ Դինօ ՝ԲէօսԷեան , Պարնի ։ Անոյշ
կ՚երթամա, Հետիս պտըր ղա* ս , ե ո իւ սա պտբր շուրչ է, փնչպէ՞ս ըԼել որ վերչ արուի Աւրֆացի
՚Լարաքէշիշեան , Դոստլու։ Վառիկօ Աանուկեան ,
չգաս; Հա՛ - Հա՛ թէղ ին՛ծի ճուղապ մբ տուր ֆ ։ ՝ԲէՀեաեաներ ուն ընդվղում պատճառող երե ւոյթ -
Համամլու : Ա արդաբիտ Ա՝ արոլքեան , Ա պիտակ է
Տղան վրդովուած՝ կր մերմէ։ Հայրր, Հայաստան ներուն : ինչպէ՞ս ընել, որ նելգազթը Հաւ ւս տ աքն ֊
Լէն ինական , Եր ուշ Ա՛անուկեան , Աարթա
երթալու տենչէն մղուած , իր անուեով ստորաղրել ն ո ւթե ան եւ չա րա շաՀ ո ւթ ե ան առարկա յ չդառնա ք
Պ ետրոսեան , Օվանգարա : Ա ումբուլ Աո լ ք ի աս ե ան ,
կուտայ «<րաժարիմք»ի թուղթ մբ՛**։ ղան աղան բա խտա խն դի բներ ու ել կո ւս ա կց ա կան
Նորաշէն * Ձ^առնիշտն ա Հ պազեան , Ագարակ ։ Բա
կիրքէ յիմարացած շառլաթաԼնեբու ձոռքին : ինչ -
կ՛եր թա՞յ –չ՚երթար այդ պարզամիտ Աւրֆացին , Հայոց լասան 1նք՛ա չատ ուր եան , Երեւան ։
չեմ դիտեր , բայց աղան չերթար : Եւ յուղումով կբ պէ ս ընել, որ ներգաղթը դառնայ ամենայն ԵԲԵՒԱՆԻ Մոլոթովեան կայանը անցեալ տաս–
զրէ «Ալեւձլքֆի– , «Ջեմ երթար Հայաստան , իբ գործ եւ բոլոր Հա յեր ուն Համ ար ւ նըմէկ ամիսներու ընթացքին մեծ աչակցութիւն
րեւ ուրացող՝ ոտնակոխ գարձւ ելով բոլոբ սրբու - Այս մասին սաՀմանափակ խելքի եւ փոքր խղ ցոյց տուած է Հայրենական պաաեբազմփ ել աշ
թիւնները ։ կ՚երթամ Հայաստան , կանգնելու Ա՝կր– ճի տէր մարդիկ, որոնք սողոսկած են ներդաղթի խատանքի Հաշմ անգամներ ուն , ղին ո լՈ րի ՛ըն տա -
•ափչ Եօթնեղբայրներու (Հուշարձանը։ Անոնք ինկան կոմիտէնե՚րու մ էչ , չեն կրնա ր մ տածել , բա յց մը– ն՚ի քներ ուն եւ Հեղեղէ վնասուած քաղաքաց ինե -.
ու ԼաՀատակուեցան մեզի Համար, ազատութեան տածողներ պէտք է ըլլան* Եւ ամէնէն՝ աոաչ Երե բուն ; Միայն Հաշմանդամներուն միանուագ
Համար եւ ոչ ստրուկ ապրելու ^ : ւանը ինքը պարտաւոր է մտածել։ Ի^նչ է Երեւան - տուած է աւելի քան 60.000 ՐՈէ~Բլէէ նպաստ մը ։
հատելով սուրիաՀայ թերթերէն , այսպիսի ցիներու միտքը ։ Ա Կ.Ր՚՚՚էլ\ Ե օթնե որա յրե ան ի պաշ Օգնած Է Հաշմանդամներուն եւ զին ո ւո րի ընտա -
դէպքեր շատ սլա ւո աՀ ած են վարչին քանի մբ ամիս տամունքը իր Հոդի ին մ է չ կրող մ է կը կրնա՞յ ն եր– ն ի քներո ւն , տա լով անոն ց մ ե*ծ քանակո ւթեամբ
ներու ընթացքին՛ ։ Նե ր ղա ղթ ի սրբազան գործր գաղթել Հայաստան , թէ չի կրնար ։ Ըսենք թէ վառելանիւթ , Հագուստ , կօշիկ եւ ուրիշ ապրանք–
՚ դարձած է միչոց թա յֆա յա կան Հա շիւնե բու եւ յայտնի Դաշնակցականները իրաւունք չունին Հա - ն եր : Ե րեսո ւն սլտտե բաղմի Հ աշմ անէ դամն եր ղրբ -
նոր խաչակրութեան Հ * Տ * ՛դաշնակցութեան գէմ ւ յաստան ի երեսը տեսնելու , բա յց սա Հ * Մ * Ը • կուած են բուժ ուելու , Հա յաստան ի ու ֆ(ք որՀ բղա
Ղ՛ա շնա կցականներբ կամ Հեռուէն - մ օտէն ՛իա շ - Ա *ի անդամները , պատան ի սկաուտներ , (\ւրֆացի յի 1– երկիրներու զանազան բուժարանները Հ
նակցոլթեան Հետ կապ ունեցողն երբ կբ մերժոլին ո լ Այնթապցի բոցավառ աչքերս վ տղաքը , բոլոր ՚ ՇԷ՝ԲՍՓԻՐԻ գաբաշրչանին , կեանքին* ու ստեղ–
Հայաստան ներգաղթելու իրաւունքէն • Եւ որով ֊ անոնք, որոնց Համար նուիրական է Հայաստանը , հ ադործութեան նուի ր ո ւած ց ո ւց աՀ ան դէ ս ին բա -
հետ ել Գ ա շնա կցական^ ելն ու Դա շն ա կց ո ւթե ան բա յց նուիրական է նաեւ Հայկ * Աղա տամ արտը իր ցումր տեղի ունեցած է Դեկտ * Պին , Ար ա տ սաՀ մա
գաղափարակիցները խոշոր զանգուսէծ մլէն են՝ Հայ գաղափարներով եւ Հերոսն՚երով ասոնք կարո՞ղ նի Հետ Մշակութային կապի Հայկական ընկերու
կական գաղոլթնեբու մէչ, կբ նշանակէ Հայոլ - են , իրաւունք ուն ի՞ն Հա յաստան մ տնելո Եթէ թեան շէնքին՛ մէչ։ (Ցուցադրուած առարկաներու
թեան աՀագին մէկ մ ասր զրկուած է Հայաստան կարող են Հաայ ւաստա ն երթալ - վ ե ր չ տւէք, ու մ էչ կը գան ուին թատերական զգեստներու Էււք Էւէլ.
բեմն , ն ե ր դա ղթ ի չարա շաՀ ող թ շո ւա ռա կան ներս լ
մեկնելու Հնարաւորութենէն։ ներ , դղեակներ , եկեղեց ինե րոլ լուսանկարներ ,
Ա իւս կողմէ , ամէն տեղ, Հակառակորդ տար շա Հա տա կո ւթեանց ; Եթէ չեն կարող, պարզ ըսէք, նոյն գարաշրչանի քաղաքացիներու տիպարներ ,
բերը մեղ կբ մեղադրեն , թէ եռանդով ոյժ չենք որսլէսղի ամէն ոք գիտնայ թէ ձեզի Համար ներ ս պա ռա ղին ո ւթ ե ան ել տնա յինգո րծունէո ւթեան ա–
տար նեբգադթին ։ Հոս , Ամերիկայի մէչ ալ, ըսող– գաղթը Հայրենասիրական նուիրական գործ մը չէ) ււարկաներ , Եէքսփիբի թատերգութ՛իւննեբուն յա ֊.
ներ կան թէեւ բոլորովին անՀիմն կերպով —- ա յլ բաղմ իցս թ ա ղո ւած՜ Դաշնակցութեան գէմ շարարական նմուշը, Լոնտոն՚ի 16^^– գարու յատա
թէ Դաշնակցականներ ը բալա բա ր գոՀ ողո ւթեամբ ս1 ՚ " յ Ք ա 1 ՛ Լ " ւ նոր զէնք մը • կագիծ քարտէսը, եւն* բոլորն ալ ղրկուած Խ • Մի–
չեն մ ասն ա կց ի ր (ներ դա ղթ ի Հանգանակութեան , Այս Հարցին մ է չ պարտական ութի ւն ունի եւ ութեան Հետ մշակութային կապի անղլիական ըն
իբրեւ թէ իրենք մեծ ղոՀողութիլն ցոյց տուած ըլ– Բարեդոբծականը ^ որ բարոյական սլատասխանա ֊ կերութեան կողմէ ։
լային : տուոլթիւն՝ ստանձւած է ապաՀովելոլ նիւթական
ԱնՀեթեթ ու տէսմ ար տրամ ա բան ո ւթ իւն մը * մի չո ցներէ զուրկ ներգաղթողներու ճանապարՀա– ՍԵԲԱՍՏԱՑԻՆԵՐՈՒ «ՕՐ»Ը
մէկ կողմ է Դաշնակցականները կր մ ե կուսացն են ծաէսսը ։ Հքանօ՞թ էք գո*~ք * թէ *էն չ կր
ներգաղթի գո բծէն ու Հա յաստան չեն ուզեր ղրկեք կատար ուի ներգադթի չուբ1 : Դիտէ՞ք թէ
Դաշնակցական դաւանանք ունեցողները , միւս ն ե ր գաղթ ի ցան կը կազմ ո զն ե րոլ Հարց ո ւմնլ ե ը էն 57.600 Ֆրանք ներգաոյփ համար
կողմէ կը՝ պաՀա՚ն՚չեն , որ անոնք դրամ տան։ Ու * մէկն ալ այն է, թէ ներգաղթել ցանկացողը Դաշ - Ա եբաստաՀա յերոլ ՆաՀանգտ յին Մ իութիւնը
բնականաբար որրան ալ ուժեղ ըլլայ Դաշնակցա - նակցակա՞ե՝ է, կամ երբ եւ ի ցէ Դաշնակցական ե– Տունուար \9ին կէսօրէ վելվ, Ա ա լ Վօլթէռի մէչ ,
կաններու Հայրենասիրութիւնը ( որքա՛ն ալ անկեղծ ղա՞ ծ է , կամ կր Համակրի՞ Դաշնակցութեան եւ խանգավառո ւթեամ բ տօնեց ՀԱեբաստաՀա յերու
Բլլա յ անոնց վե ր ա բե ր ո ւմ ը ներգաղթի Հանդէպ , եօթը պորտը քննելէ յետոյ միտքն արտօնութիւն Օր՚Ֆը։ ՛ներկայ էր կոկիկ Բադմութիւն մը բագկա -
մարդկային է, ՛որ անոնք ալ, ի տես տեղի ՛ունեցող կը տ ր ո ւի արձան ագրո ւե լու : Եթէ ծանօթ էք ա յս սաօ՝ Սե բաստիս յ ել Հաչանի Հայրենակիցներէն ;.
խայտառակոլթիւններու , դառնութ՛իւն զգան իրենց վրղով՝1չ երեւոյթին, ի՞նչպէս կը ՀաՂգուր - Իբրեւ բանախօս Հրաւիրուած էբ 1Ա * Հայաստանէն
Հոգիներուն մէչ : Ա անաւանգ որ , միւս կողմէն ալ , ժէք եւ ի՞նչպէս կ՚ակնկալէք , որ Հասարակութիւնը նոր վերադարձած Զ* Որբուհին , որ մանրամասն
չեն տեսներ ղոՀելու տրամադրութիւն Հղտարիւն Հանդարտ խիղճով պատասխանէ Հյ անսնանակու - տեղեկութիւննե տուաւ քՕ * Հայաստանի եւ Ն՛որ
տ
Հայաստանասէրնե րու՝^ կողմէ • Ապացոյց՝ Բա– թեան ձեր կոչերուն Ա Լ րա ււ տ ի ո ք մ ասին , խանդա վառե լով ներկաները
բե գործ ա կան ի մէկ մ իլիոն՝ տոլար ի Հանգանակոլ - Այո , ներգաղթը Հայ մարդու սիրտ՛ին , խօսող եւ յորդորելով զիրենք ամէն աչակցութիւն չխնա
թեան՝ ժողովր, Նիւ Եորքի մէչ, որ անցած է ամօ ամ էնէն ս ր բա ղա՛ն գործն է՝։ Ներգաղթը չքաչալե– յել Հայրենիքի վերա շինութեան եւ ներդաղթի օգ
թալի ձախողանքով մը ։ րելը ազգային դաւաճանութիւն ԷՀ Բայց դաւաճա տին Համար։ իրմէ վերչ վարչութեան Հրաւէրին
ճիչգ չէ , ի Հարկէ 1 ՈԲ Դաշնակցականներու նութիւն՝ է նաեւ խափ ան ար ա ր ո ւթ ի ւնը ն ե ր գա ղթ ի վրա լ խօսք առաւ Պ * Ա* ՀյաՀ խաթունփ , ոը գեղե
կամ անոնց Համ ա կիբներ՚ոլ սիրտերուն մէչ պա - գո բծին մէչ ։ Որ տեղէ՞ն կուգտ յ այս դաւաճան ո ւ - ցիկ ճառով մը նոյնպէս իսանդավառեց ներկաները,
ղոլթիլն կայ դէպի ներգագթը։ Հա կառա կո րգնե - թիլնբ Երեւանէ^ն, Ե՚րեւան ի անոլԼ ով խօսող Ա– Հրաւիրելով զիրենք մեկն իլ Հայրենիք, ոբ միակ
բոլ սադրանքներ ր բնաւ չեն կրնար ազդել անոնց Հ ա ր ոնո վն ե ր է՞ն ո՛ւ Դ * Նաղսս րեաններ է՞ն , ազգի ա– փրկութիւնն է արտասաՀմանի թավւառական Հա
ղոՀարերոլթեան ոգիի վրայ , ընդՀակառակն ֊( ես նունը շաՀ ա գո րծո ղ Աղգա յին 1Ս ո րՀուրգէն , թ ա /- յութեան ։
ււ սաա Հ եմ, որ անոնք աւելիով կուտան , որսլէսզի ֆայա կան Հ տ շի ւնե րով կազմ ո ւած Ն ե ր գա ղթ ի կո–
որքան կարելի է շատ ^Հակառակորդներ՝^ երթան միտէւ երէ՞ն թէ մ՛ութ նպատակներ Հետապնդող Դե զարուեստ ական բաժնին կը մասնակցէր թա -
Հա յաստան ; Ա ենք՝ Դաշն ակցականներս օտա բու - սլա տ ա Հ ա կան րա խտա խնդի րնե րէ * * * ՜ ո ի սա Դարեգին , որ ՚նուադեց Հա յկական 1ընտիր
թեան՛ մէչ ալ կր մնանք Հա յ՝ ս՛ի րտով եւ Հոգիով կտորներ : Տետոյ Տիկին ԱիրուՀի Նշանեան
•կապուա՛ծ Հայաստա\1\ի Հետ ^ ով որ ալ ր լ ի այ այն Որպէսղի ժողովուրդը Հանգիստ խիղճով եւ մե՝ծ յաչողոլթեամբ ատասանեց Դէորդ . Հիմինի
տեղ նստող ի շխան ո ւթ իւն ր * Այսօրուան « Հա յաս - լիաբուռն զոՀ ա բեր ո ւթեամ բ մ ասնակց ի ներգաղթի Հ.Երգ կռունկի մայւ\ին՝%>ը ,արժանանալով բուռն ծա
աանասէրներնֆ են, Որ ամէնէն շատ ե1 թակայ են Հան գան ա կո ւթ ե ան–, պէտք է մ աքրուի ա պա կան - փերու։ Մարսիլիոլ Օփերայէն՝ յայտնի երգչուՀի
՛ուծացման եւ աղղային այլասերման ։ ք&*ող երթան, ուած մթնոլորտի ներգաղթի շուրչ* Պէաք է ներ - Հայրենակից* Տիկին Մառի քՒէրղիպաշեան սիրայօ
արքան Հնար է շատ եւ շուտ երթան Հայաստան, գագթ ը դառնա յ Համ աղգա յին եւ Համապետական ժար իր դմա յ լելի ձայնով երգեց Հայկական կը -
մայր Հողի վրայ իրենց ինքնութիւնը վ՛երգտնելու գերագո յն նպատակ մը անխտիր բո լո ր Հա յերու տորներ, անւվերչ ծափեր խլ&լով ներկաներէն : Դե–
Համ ար ։ իմ խոնարՀ կարծիքով , ամէն Դաշնակ - Համար թէ անոնց , որ այսօր <ձՀայաստանասի^ զարուեստական բաժ ին էն վերչ վարչութեան քար
ցական , պէաք է յանձն առնէ մէկ «Լա յտ ս տ տն տ - ր ո լթեան՝^ ց ո ւցաՀ ան գէ սն ե ր կը սարքեն՝ եւ թէ ա– տուղար՝ Տրգատ Ն շան ե ան իր կա ր դին ճառով մը
սէրֆի ճամ բու ծախքը վճարել Հայաստան ղըը - նոնց, որոնք չեն ուղեր Հայաստան երթալ ,- Հիբրել Հ բաւի րեց իր Հա յրենակիցները կատար ել իրենց
կելու Համար ։ ուրացող՝ ոտնակոխ դարձնելով բոլոր սրբութիւն– պա րտ ական՛ս ւթի ւն ը ՝\Լերդաղթի ֆօնտ ինմ ասնա կցե
Բայց ես, կր տարակուսիմ որ, <^Հայաստանա– ս^ՐԼՀ^ * այէ կ*ու^գեն երթալ մաքուր խիղճով ու բաց լով : Իսկո յն՝ Մ փ ո ւթեան ներգաղթի Հանգանակի ք
սէր^ներէն Հայաստան շատ գտցող գտնուի։ Դէթ ճակատով՝ ս/1 ձն ո լիր ո ւթե ամ բ ծ առա յ ե լ ո ւ Համ ար յանձնախումբի անգամները Տօքթ * Արշակ Պօղոս
մինչեւ այժմ Հայաստան մեկնողներու մէչ մէկ Հա քրենիքի վե րա շին ո ւթեան՝ սուրբ գործին։ եան, Նշան Համ բա րձում եան , $օն Աելիքեան եւ
Հատիկ լա լան ի ռամկավար կամ պոլշեւիկ չտե - Ս՛ ՀՐԱՑԵԱՆ Ե . Անսուրեան սկսան արձանագրութեանց ել քանի
սանք* Անոնք չեն գացա՝ծ եւ ^ անշուշտ , չեն աք իյՍ՚բ.— ,ք|ւշ ստացուած : մը վայրկեանի մէչ 57.600 ֆրանքի գումար մր գո
երթար՝ չբաժնուելու Համար արտասաՀմտնի Հա յացաւ ի նպաստ ներգադթի ֆօնտին ։ Հանգանա -
ճելի կեանքէն ։ Եւ իբենց այս եսասէր վարմունքին՝ կութի ւնը պիտի շարունակոլի եւ յանձնախումբին
Համար արդարացուցիչ պատճառն՝որ ալ Հնարած ԱԼ– ԱՊԵՆԳԻԱՐԵԱՆԻ ծննդեան 75 ամեակին անդամն երր խոստացան անխտիր բոլոր Հայրենտ -
են , իրենք առաքելութիւն ունին եղեր արտասաՀ - սա թ իւ Պետ* Հրատարակչականի երաժշտական կիցներուն դիմելով Ա եբաստաՀա յերու Նա -
մանի մէչ Հայաստանի Գատը պաշտպան ելու եւ ի բաժին ր Հր-ատարակսձծ է անոր ութ մեներգները, Հանդային Մ\ի" ւթեան կողմէ ներգաղթ ի ֆօն -
նպաստ Հա յաստան ի կառավարութեան վւրուիա - խմ բւ յգո ւթեամ բ Դ * Բա րխուգար եան ի ; Ա օտերս տին ի նպաստ տրուելիք գումարը Հասցնել 100.000
կ ահ տ ընելու պի , ււյ ււ՛ ա րարկաուին նաեւ դաշնակի Համար, ֆրանքի։ Իրիկուան դէմ եղան կովկասեան պարեր
«Տղան ե րի պարը) ՚^՚էէէԿ^^Րէ պարը» «Ալ~ եւ երդեր, ուներկաները մեկնեցան իրենց պարտս/**
- Անոնք, մեր օրերու նորաբոյս «Հայաստանա– մ աստ » օփերայէն կւս՚ն ութիւն՚ը կատարողի գոՀունակութեամբ , ան ա
բներ 1լ ըլ -
սէ բներ ^» իրապէս անկեղծ Հա յրենասէ ու վստա - մոռաԽալի յիշատակ մը տանելով իրենց Հեա այգ
Համար, ա–
լային եւ ժողովուրդի աչքին յարգանք ՀՐԱՉԻԿ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ I շան ա կո ւած է շարժա^ օրուան Հանդէսէն : 5 * Ն •
նկարի նախարար ։
Հութիւն կը վայելէին, եթէ, օրինակի
Fonds A.R.A.M
միաէներու անգամներէս միաԼային եւ ՛իրենց անձ
նական օրինակով ոոյց տային Հանրութեան թէ
կաբելի չէ առա սց յուղումի կա բղալ Հա լէ ա ի Հայաստան վերադառնալը ազգասիրական պար ֊ ԲԱԶՄԱԶԱՒԱԿ ՄԱՅՐԵՐ– - հաՐՀՐգայի%
ք)ւրֆայի Հայ Եբիա* Ա՝ իութեան կառավարութեան նախագահու
ատենապետ \ք . տա կան ութիւն մբն է • • • է գերագոյն Աո վետ ի
՚ԲէՀեաեանի համակն «Արեւելք^ի 22 Օգոսաոս թի Անոնք, տ յ դ նոր <&Հայաստանասէրն եբը՝Տ> իս - թիւնը «Հերոսուհի մայր» չքանչանլլ եւ Գերագոյն
լին մէչ։ Եւ վարելի չէ չվրգովոլիլ ի "՛ես այն այ– կապէս Հայաստանասէր կ՝ըլլային , եթէ ներգաղ Աովետի նախագահութեան Պատուագիրր յանձնաձ
լանգա կո ւթ՚չ ւնե բո ւն ոբո\ս\ք կա ա ա բ ո ւե ց ան ներ - թի Հան դա նա կո լ թ ե ա Լ ց ց ան կին գլուխը ա ռա չինը է տաս շ եւ աւելի երախայ ձնա՚ձ֊ ու դաստ՛իարա
գաղթի նուիրական գործին շուբչ, Աոլրիոյ մէչ՛. իրենց անունը դնէին Հայրենասիրութեան Համար կա՛ծ հետեւեա յ մայրերուն.–—Հեգինէ Ակունս, Խն–
Ուրֆացի պարզ Հայ մբ, որ ոչ կար գա լ դՀտէ, ժէք գումարով մը։ Բայց քանվ՞ բոլշեւիկ կամ ձորեսկ գիւղէն.. Շոլչանիկ Յարութիւնեան , ճամ
բարակ։ Մանեակ Արոյեան , Ասլիտակ։ Հայկանոյյ
ոչ գրել, ոչ ալ ոեւէ կուսակցութեան կր պատկա ռամկավար ծանօթ անուններ կը տես՛նէք, որ աչքի
Հանգա Հախվերդեան , թումանեան : Աիրուչ Աչարեան ,
նի , արձանագրուած է Հայաստան երթալու Հա - զարնող դումա ր մը տուած են ներգաղթի
, ա յո , Հա ֊ Կաւ^այւի ; Ս ագթաղ Բողանեան , Բաշքենգ : Լիա
մար ։ Ներգաղթի տեղական վարիչներ շ պայման կր նակութեան * Հա յա ս տ ան ա ս իբութիւնը
Վաըգանեան, Լենինական ; Աիրանուչ Վարդերես–
գնե% Հայաստան կր ղբկենք, եթէ աղագ թուղթ ճելի բան է, միայն թէ*** դրամ եւ ղոՀաբերու -
եան , Երելանւ թանգօ Դաւթեան , Ալավերդի ; Աա–
մբ ստորագրէ , թէ Հրաժարած էԴաչԼակցութենէն ։ թի՚֊ն չպաՀանչուի տ
թենիկ Երանտ՚սեան , *(յաչրան՝տ : Արեւհատ Երեմ .
հյեղճ Հայրը կր գիմէ որդուն ք Հ-Ես Հայաստան Հարցը , սակա յն , ա յս պաՀ ուս տար բեր խնդրի
եան, Երեւան։ Դինօ ՝ԲէօսԷեան , Պարնի ։ Անոյշ
կ՚երթամա, Հետիս պտըր ղա* ս , ե ո իւ սա պտբր շուրչ է, փնչպէ՞ս ըԼել որ վերչ արուի Աւրֆացի
՚Լարաքէշիշեան , Դոստլու։ Վառիկօ Աանուկեան ,
չգաս; Հա՛ - Հա՛ թէղ ին՛ծի ճուղապ մբ տուր ֆ ։ ՝ԲէՀեաեաներ ուն ընդվղում պատճառող երե ւոյթ -
Համամլու : Ա արդաբիտ Ա՝ արոլքեան , Ա պիտակ է
Տղան վրդովուած՝ կր մերմէ։ Հայրր, Հայաստան ներուն : ինչպէ՞ս ընել, որ նելգազթը Հաւ ւս տ աքն ֊
Լէն ինական , Եր ուշ Ա՛անուկեան , Աարթա
երթալու տենչէն մղուած , իր անուեով ստորաղրել ն ո ւթե ան եւ չա րա շաՀ ո ւթ ե ան առարկա յ չդառնա ք
Պ ետրոսեան , Օվանգարա : Ա ումբուլ Աո լ ք ի աս ե ան ,
կուտայ «<րաժարիմք»ի թուղթ մբ՛**։ ղան աղան բա խտա խն դի բներ ու ել կո ւս ա կց ա կան
Նորաշէն * Ձ^առնիշտն ա Հ պազեան , Ագարակ ։ Բա
կիրքէ յիմարացած շառլաթաԼնեբու ձոռքին : ինչ -
կ՛եր թա՞յ –չ՚երթար այդ պարզամիտ Աւրֆացին , Հայոց լասան 1նք՛ա չատ ուր եան , Երեւան ։
չեմ դիտեր , բայց աղան չերթար : Եւ յուղումով կբ պէ ս ընել, որ ներգաղթը դառնայ ամենայն ԵԲԵՒԱՆԻ Մոլոթովեան կայանը անցեալ տաս–
զրէ «Ալեւձլքֆի– , «Ջեմ երթար Հայաստան , իբ գործ եւ բոլոր Հա յեր ուն Համ ար ւ նըմէկ ամիսներու ընթացքին մեծ աչակցութիւն
րեւ ուրացող՝ ոտնակոխ գարձւ ելով բոլոբ սրբու - Այս մասին սաՀմանափակ խելքի եւ փոքր խղ ցոյց տուած է Հայրենական պաաեբազմփ ել աշ
թիւնները ։ կ՚երթամ Հայաստան , կանգնելու Ա՝կր– ճի տէր մարդիկ, որոնք սողոսկած են ներդաղթի խատանքի Հաշմ անգամներ ուն , ղին ո լՈ րի ՛ըն տա -
•ափչ Եօթնեղբայրներու (Հուշարձանը։ Անոնք ինկան կոմիտէնե՚րու մ էչ , չեն կրնա ր մ տածել , բա յց մը– ն՚ի քներ ուն եւ Հեղեղէ վնասուած քաղաքաց ինե -.
ու ԼաՀատակուեցան մեզի Համար, ազատութեան տածողներ պէտք է ըլլան* Եւ ամէնէն՝ աոաչ Երե բուն ; Միայն Հաշմանդամներուն միանուագ
Համար եւ ոչ ստրուկ ապրելու ^ : ւանը ինքը պարտաւոր է մտածել։ Ի^նչ է Երեւան - տուած է աւելի քան 60.000 ՐՈէ~Բլէէ նպաստ մը ։
հատելով սուրիաՀայ թերթերէն , այսպիսի ցիներու միտքը ։ Ա Կ.Ր՚՚՚էլ\ Ե օթնե որա յրե ան ի պաշ Օգնած Է Հաշմանդամներուն եւ զին ո ւո րի ընտա -
դէպքեր շատ սլա ւո աՀ ած են վարչին քանի մբ ամիս տամունքը իր Հոդի ին մ է չ կրող մ է կը կրնա՞յ ն եր– ն ի քներո ւն , տա լով անոն ց մ ե*ծ քանակո ւթեամբ
ներու ընթացքին՛ ։ Նե ր ղա ղթ ի սրբազան գործր գաղթել Հայաստան , թէ չի կրնար ։ Ըսենք թէ վառելանիւթ , Հագուստ , կօշիկ եւ ուրիշ ապրանք–
՚ դարձած է միչոց թա յֆա յա կան Հա շիւնե բու եւ յայտնի Դաշնակցականները իրաւունք չունին Հա - ն եր : Ե րեսո ւն սլտտե բաղմի Հ աշմ անէ դամն եր ղրբ -
նոր խաչակրութեան Հ * Տ * ՛դաշնակցութեան գէմ ւ յաստան ի երեսը տեսնելու , բա յց սա Հ * Մ * Ը • կուած են բուժ ուելու , Հա յաստան ի ու ֆ(ք որՀ բղա
Ղ՛ա շնա կցականներբ կամ Հեռուէն - մ օտէն ՛իա շ - Ա *ի անդամները , պատան ի սկաուտներ , (\ւրֆացի յի 1– երկիրներու զանազան բուժարանները Հ
նակցոլթեան Հետ կապ ունեցողն երբ կբ մերժոլին ո լ Այնթապցի բոցավառ աչքերս վ տղաքը , բոլոր ՚ ՇԷ՝ԲՍՓԻՐԻ գաբաշրչանին , կեանքին* ու ստեղ–
Հայաստան ներգաղթելու իրաւունքէն • Եւ որով ֊ անոնք, որոնց Համար նուիրական է Հայաստանը , հ ադործութեան նուի ր ո ւած ց ո ւց աՀ ան դէ ս ին բա -
հետ ել Գ ա շնա կցական^ ելն ու Դա շն ա կց ո ւթե ան բա յց նուիրական է նաեւ Հայկ * Աղա տամ արտը իր ցումր տեղի ունեցած է Դեկտ * Պին , Ար ա տ սաՀ մա
գաղափարակիցները խոշոր զանգուսէծ մլէն են՝ Հայ գաղափարներով եւ Հերոսն՚երով ասոնք կարո՞ղ նի Հետ Մշակութային կապի Հայկական ընկերու
կական գաղոլթնեբու մէչ, կբ նշանակէ Հայոլ - են , իրաւունք ուն ի՞ն Հա յաստան մ տնելո Եթէ թեան շէնքին՛ մէչ։ (Ցուցադրուած առարկաներու
թեան աՀագին մէկ մ ասր զրկուած է Հայաստան կարող են Հաայ ւաստա ն երթալ - վ ե ր չ տւէք, ու մ էչ կը գան ուին թատերական զգեստներու Էււք Էւէլ.
բեմն , ն ե ր դա ղթ ի չարա շաՀ ող թ շո ւա ռա կան ներս լ
մեկնելու Հնարաւորութենէն։ ներ , դղեակներ , եկեղեց ինե րոլ լուսանկարներ ,
Ա իւս կողմէ , ամէն տեղ, Հակառակորդ տար շա Հա տա կո ւթեանց ; Եթէ չեն կարող, պարզ ըսէք, նոյն գարաշրչանի քաղաքացիներու տիպարներ ,
բերը մեղ կբ մեղադրեն , թէ եռանդով ոյժ չենք որսլէսղի ամէն ոք գիտնայ թէ ձեզի Համար ներ ս պա ռա ղին ո ւթ ե ան ել տնա յինգո րծունէո ւթեան ա–
տար նեբգադթին ։ Հոս , Ամերիկայի մէչ ալ, ըսող– գաղթը Հայրենասիրական նուիրական գործ մը չէ) ււարկաներ , Եէքսփիբի թատերգութ՛իւննեբուն յա ֊.
ներ կան թէեւ բոլորովին անՀիմն կերպով —- ա յլ բաղմ իցս թ ա ղո ւած՜ Դաշնակցութեան գէմ շարարական նմուշը, Լոնտոն՚ի 16^^– գարու յատա
թէ Դաշնակցականներ ը բալա բա ր գոՀ ողո ւթեամբ ս1 ՚ " յ Ք ա 1 ՛ Լ " ւ նոր զէնք մը • կագիծ քարտէսը, եւն* բոլորն ալ ղրկուած Խ • Մի–
չեն մ ասն ա կց ի ր (ներ դա ղթ ի Հանգանակութեան , Այս Հարցին մ է չ պարտական ութի ւն ունի եւ ութեան Հետ մշակութային կապի անղլիական ըն
իբրեւ թէ իրենք մեծ ղոՀողութիլն ցոյց տուած ըլ– Բարեդոբծականը ^ որ բարոյական սլատասխանա ֊ կերութեան կողմէ ։
լային : տուոլթիւն՝ ստանձւած է ապաՀովելոլ նիւթական
ԱնՀեթեթ ու տէսմ ար տրամ ա բան ո ւթ իւն մը * մի չո ցներէ զուրկ ներգաղթողներու ճանապարՀա– ՍԵԲԱՍՏԱՑԻՆԵՐՈՒ «ՕՐ»Ը
մէկ կողմ է Դաշնակցականները կր մ ե կուսացն են ծաէսսը ։ Հքանօ՞թ էք գո*~ք * թէ *էն չ կր
ներգաղթի գո բծէն ու Հա յաստան չեն ուզեր ղրկեք կատար ուի ներգադթի չուբ1 : Դիտէ՞ք թէ
Դաշնակցական դաւանանք ունեցողները , միւս ն ե ր գաղթ ի ցան կը կազմ ո զն ե րոլ Հարց ո ւմնլ ե ը էն 57.600 Ֆրանք ներգաոյփ համար
կողմէ կը՝ պաՀա՚ն՚չեն , որ անոնք դրամ տան։ Ու * մէկն ալ այն է, թէ ներգաղթել ցանկացողը Դաշ - Ա եբաստաՀա յերոլ ՆաՀանգտ յին Մ իութիւնը
բնականաբար որրան ալ ուժեղ ըլլայ Դաշնակցա - նակցակա՞ե՝ է, կամ երբ եւ ի ցէ Դաշնակցական ե– Տունուար \9ին կէսօրէ վելվ, Ա ա լ Վօլթէռի մէչ ,
կաններու Հայրենասիրութիւնը ( որքա՛ն ալ անկեղծ ղա՞ ծ է , կամ կր Համակրի՞ Դաշնակցութեան եւ խանգավառո ւթեամ բ տօնեց ՀԱեբաստաՀա յերու
Բլլա յ անոնց վե ր ա բե ր ո ւմ ը ներգաղթի Հանդէպ , եօթը պորտը քննելէ յետոյ միտքն արտօնութիւն Օր՚Ֆը։ ՛ներկայ էր կոկիկ Բադմութիւն մը բագկա -
մարդկային է, ՛որ անոնք ալ, ի տես տեղի ՛ունեցող կը տ ր ո ւի արձան ագրո ւե լու : Եթէ ծանօթ էք ա յս սաօ՝ Սե բաստիս յ ել Հաչանի Հայրենակիցներէն ;.
խայտառակոլթիւններու , դառնութ՛իւն զգան իրենց վրղով՝1չ երեւոյթին, ի՞նչպէս կը ՀաՂգուր - Իբրեւ բանախօս Հրաւիրուած էբ 1Ա * Հայաստանէն
Հոգիներուն մէչ : Ա անաւանգ որ , միւս կողմէն ալ , ժէք եւ ի՞նչպէս կ՚ակնկալէք , որ Հասարակութիւնը նոր վերադարձած Զ* Որբուհին , որ մանրամասն
չեն տեսներ ղոՀելու տրամադրութիւն Հղտարիւն Հանդարտ խիղճով պատասխանէ Հյ անսնանակու - տեղեկութիւննե տուաւ քՕ * Հայաստանի եւ Ն՛որ
տ
Հայաստանասէրնե րու՝^ կողմէ • Ապացոյց՝ Բա– թեան ձեր կոչերուն Ա Լ րա ււ տ ի ո ք մ ասին , խանդա վառե լով ներկաները
բե գործ ա կան ի մէկ մ իլիոն՝ տոլար ի Հանգանակոլ - Այո , ներգաղթը Հայ մարդու սիրտ՛ին , խօսող եւ յորդորելով զիրենք ամէն աչակցութիւն չխնա
թեան՝ ժողովր, Նիւ Եորքի մէչ, որ անցած է ամօ ամ էնէն ս ր բա ղա՛ն գործն է՝։ Ներգաղթը չքաչալե– յել Հայրենիքի վերա շինութեան եւ ներդաղթի օգ
թալի ձախողանքով մը ։ րելը ազգային դաւաճանութիւն ԷՀ Բայց դաւաճա տին Համար։ իրմէ վերչ վարչութեան Հրաւէրին
ճիչգ չէ , ի Հարկէ 1 ՈԲ Դաշնակցականներու նութիւն՝ է նաեւ խափ ան ար ա ր ո ւթ ի ւնը ն ե ր գա ղթ ի վրա լ խօսք առաւ Պ * Ա* ՀյաՀ խաթունփ , ոը գեղե
կամ անոնց Համ ա կիբներ՚ոլ սիրտերուն մէչ պա - գո բծին մէչ ։ Որ տեղէ՞ն կուգտ յ այս դաւաճան ո ւ - ցիկ ճառով մը նոյնպէս իսանդավառեց ներկաները,
ղոլթիլն կայ դէպի ներգագթը։ Հա կառա կո րգնե - թիլնբ Երեւանէ^ն, Ե՚րեւան ի անոլԼ ով խօսող Ա– Հրաւիրելով զիրենք մեկն իլ Հայրենիք, ոբ միակ
բոլ սադրանքներ ր բնաւ չեն կրնար ազդել անոնց Հ ա ր ոնո վն ե ր է՞ն ո՛ւ Դ * Նաղսս րեաններ է՞ն , ազգի ա– փրկութիւնն է արտասաՀմանի թավւառական Հա
ղոՀարերոլթեան ոգիի վրայ , ընդՀակառակն ֊( ես նունը շաՀ ա գո րծո ղ Աղգա յին 1Ս ո րՀուրգէն , թ ա /- յութեան ։
ււ սաա Հ եմ, որ անոնք աւելիով կուտան , որսլէսզի ֆայա կան Հ տ շի ւնե րով կազմ ո ւած Ն ե ր գա ղթ ի կո–
որքան կարելի է շատ ^Հակառակորդներ՝^ երթան միտէւ երէ՞ն թէ մ՛ութ նպատակներ Հետապնդող Դե զարուեստ ական բաժնին կը մասնակցէր թա -
Հա յաստան ; Ա ենք՝ Դաշն ակցականներս օտա բու - սլա տ ա Հ ա կան րա խտա խնդի րնե րէ * * * ՜ ո ի սա Դարեգին , որ ՚նուադեց Հա յկական 1ընտիր
թեան՛ մէչ ալ կր մնանք Հա յ՝ ս՛ի րտով եւ Հոգիով կտորներ : Տետոյ Տիկին ԱիրուՀի Նշանեան
•կապուա՛ծ Հայաստա\1\ի Հետ ^ ով որ ալ ր լ ի այ այն Որպէսղի ժողովուրդը Հանգիստ խիղճով եւ մե՝ծ յաչողոլթեամբ ատասանեց Դէորդ . Հիմինի
տեղ նստող ի շխան ո ւթ իւն ր * Այսօրուան « Հա յաս - լիաբուռն զոՀ ա բեր ո ւթեամ բ մ ասնակց ի ներգաղթի Հ.Երգ կռունկի մայւ\ին՝%>ը ,արժանանալով բուռն ծա
աանասէրներնֆ են, Որ ամէնէն շատ ե1 թակայ են Հան գան ա կո ւթ ե ան–, պէտք է մ աքրուի ա պա կան - փերու։ Մարսիլիոլ Օփերայէն՝ յայտնի երգչուՀի
՛ուծացման եւ աղղային այլասերման ։ ք&*ող երթան, ուած մթնոլորտի ներգաղթի շուրչ* Պէաք է ներ - Հայրենակից* Տիկին Մառի քՒէրղիպաշեան սիրայօ
արքան Հնար է շատ եւ շուտ երթան Հայաստան, գագթ ը դառնա յ Համ աղգա յին եւ Համապետական ժար իր դմա յ լելի ձայնով երգեց Հայկական կը -
մայր Հողի վրայ իրենց ինքնութիւնը վ՛երգտնելու գերագո յն նպատակ մը անխտիր բո լո ր Հա յերու տորներ, անւվերչ ծափեր խլ&լով ներկաներէն : Դե–
Համ ար ։ իմ խոնարՀ կարծիքով , ամէն Դաշնակ - Համար թէ անոնց , որ այսօր <ձՀայաստանասի^ զարուեստական բաժ ին էն վերչ վարչութեան քար
ցական , պէաք է յանձն առնէ մէկ «Լա յտ ս տ տն տ - ր ո լթեան՝^ ց ո ւցաՀ ան գէ սն ե ր կը սարքեն՝ եւ թէ ա– տուղար՝ Տրգատ Ն շան ե ան իր կա ր դին ճառով մը
սէրֆի ճամ բու ծախքը վճարել Հայաստան ղըը - նոնց, որոնք չեն ուղեր Հայաստան երթալ ,- Հիբրել Հ բաւի րեց իր Հա յրենակիցները կատար ել իրենց
կելու Համար ։ ուրացող՝ ոտնակոխ դարձնելով բոլոր սրբութիւն– պա րտ ական՛ս ւթի ւն ը ՝\Լերդաղթի ֆօնտ ինմ ասնա կցե
Բայց ես, կր տարակուսիմ որ, <^Հայաստանա– ս^ՐԼՀ^ * այէ կ*ու^գեն երթալ մաքուր խիղճով ու բաց լով : Իսկո յն՝ Մ փ ո ւթեան ներգաղթի Հանգանակի ք
սէր^ներէն Հայաստան շատ գտցող գտնուի։ Դէթ ճակատով՝ ս/1 ձն ո լիր ո ւթե ամ բ ծ առա յ ե լ ո ւ Համ ար յանձնախումբի անգամները Տօքթ * Արշակ Պօղոս
մինչեւ այժմ Հայաստան մեկնողներու մէչ մէկ Հա քրենիքի վե րա շին ո ւթեան՝ սուրբ գործին։ եան, Նշան Համ բա րձում եան , $օն Աելիքեան եւ
Հատիկ լա լան ի ռամկավար կամ պոլշեւիկ չտե - Ս՛ ՀՐԱՑԵԱՆ Ե . Անսուրեան սկսան արձանագրութեանց ել քանի
սանք* Անոնք չեն գացա՝ծ եւ ^ անշուշտ , չեն աք իյՍ՚բ.— ,ք|ւշ ստացուած : մը վայրկեանի մէչ 57.600 ֆրանքի գումար մր գո
երթար՝ չբաժնուելու Համար արտասաՀմտնի Հա յացաւ ի նպաստ ներգադթի ֆօնտին ։ Հանգանա -
ճելի կեանքէն ։ Եւ իբենց այս եսասէր վարմունքին՝ կութի ւնը պիտի շարունակոլի եւ յանձնախումբին
Համար արդարացուցիչ պատճառն՝որ ալ Հնարած ԱԼ– ԱՊԵՆԳԻԱՐԵԱՆԻ ծննդեան 75 ամեակին անդամն երր խոստացան անխտիր բոլոր Հայրենտ -
են , իրենք առաքելութիւն ունին եղեր արտասաՀ - սա թ իւ Պետ* Հրատարակչականի երաժշտական կիցներուն դիմելով Ա եբաստաՀա յերու Նա -
մանի մէչ Հայաստանի Գատը պաշտպան ելու եւ ի բաժին ր Հր-ատարակսձծ է անոր ութ մեներգները, Հանդային Մ\ի" ւթեան կողմէ ներգաղթ ի ֆօն -
նպաստ Հա յաստան ի կառավարութեան վւրուիա - խմ բւ յգո ւթեամ բ Դ * Բա րխուգար եան ի ; Ա օտերս տին ի նպաստ տրուելիք գումարը Հասցնել 100.000
կ ահ տ ընելու պի , ււյ ււ՛ ա րարկաուին նաեւ դաշնակի Համար, ֆրանքի։ Իրիկուան դէմ եղան կովկասեան պարեր
«Տղան ե րի պարը) ՚^՚էէէԿ^^Րէ պարը» «Ալ~ եւ երդեր, ուներկաները մեկնեցան իրենց պարտս/**
- Անոնք, մեր օրերու նորաբոյս «Հայաստանա– մ աստ » օփերայէն կւս՚ն ութիւն՚ը կատարողի գոՀունակութեամբ , ան ա
բներ 1լ ըլ -
սէ բներ ^» իրապէս անկեղծ Հա յրենասէ ու վստա - մոռաԽալի յիշատակ մը տանելով իրենց Հեա այգ
Համար, ա–
լային եւ ժողովուրդի աչքին յարգանք ՀՐԱՉԻԿ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ I շան ա կո ւած է շարժա^ օրուան Հանդէսէն : 5 * Ն •
նկարի նախարար ։
Հութիւն կը վայելէին, եթէ, օրինակի
Fonds A.R.A.M
