Page 3 - ARM_19-1947_01
P. 3
ք 1*4 4
ուղեկիցս ։ Վախկոտին
•ահս ու վայբերան ո լ քա– նոյն սխալբ \9\Տին : Անգլիացի էր ձ՛եռք խնդրողը՛*
Անգլիացի * * *
ջին տարբերութիւնը ա յն է .որ առա ջին բ վահ. երե Կարելիէ էր մեբժել այդ պատիւք*** ԳեկտեՎրԽի վեւշիԱ գֆշեէ
ւակայութիւն ունի , իսկ ռրկր"ՐԳԸ կէ" խենթ է. ուրեմն լորտի զաւակ * * ՚» —
խաղգ շարունակէ , ոլչ-կա՚Խոլխ կբ Հասնինք. . . Կարկտան պարաՀանդէս մբ կայ խաղասրաՀին Տարեվերջի աբեւբ փակեց աչքե բ բ ջյւ.աթաղ
բէկ անկիւնքդ «ոտքի մնացողներուն՝^ Համար։ Աէ Հորիզո՛նին վրա յ , ծովի ճամբով յաւիտենա կանօ֊
Մինակս եմ նաւ ան յեասակողմ շ , երկաթէ սիւ "վ կր զբաղի փոթորիկով։ Սօտս նստած են քանի րէն միանալու Համար իք նախորդներուն* Տուղար*.
նի մ ԷՀ փաթթուած : Աեւ գիշեր ովկիանոսին ան մբ երիտասարդ ԱնգլուՀինեբ մտազբաղ վիճակ ու կաւբեցին զա յն քամ ին վի շա պա ձա յն ու աս աղե բ
վախճան ա ար ահ ո ւթեան վքայ։ Հորիզոն էկայ այք նին , մանաւանդ սա մէկք որ կարծես նոր դուրս իրենց սառուց ի կ ՛աչքերով :
եւս , երկինք ու ծ՜ով իրարու խառնուած ։ Այս նա ելեր է նախակրթաբանի դասարաններէն : Ե բկի 1ւքը տքա ց յ շա րժեց թե ւերք .ու ո աքե ր ր՝
ւէն գուրս ա՜րիշ աշխարՀ էկայ ) Ո Լ Ր Է Լ կեանք չկայ : Անգլիացի® էք թէ իրլանտացի *կբ Հարցնեմ դ եք կտրած, սկսաւ լա յն շունչ մք քաշել ու սո ւլեք
Ու կր մտածեմ այն միւս փոթոր իկներուն մասին կճելու Համար* ետեւէն որպէս թէ բեռէ մբ ազատած ԱԼԷար *
•որոնք պայթեցան Հայ ժողովուրդին՛ դլխուն՝ վեր– - Վաւերական ԱնդլուՀի եւ Լոնտոնի ամէնէն Երեք ստուե՛րներ իրարու ետեւէ ելան տան մ ր
՛աղքատ թաղերէն * . . ար տա սան ութ ի ւն ս փաստ է
ջին յիսուն Հ վաթսուն տարին * ՏեղաՀանութիլն դ ձեզի... սեմ էն դուրս , ու բաժնուեցան իբաբմ է անխօս ու
կոտ ո ր ած , արիւն ք աւերակ դ յ ո ւս ա խ՚աբո ւթի ւն , մ ռա յլ : Տհլս մ բ ։ Անոնցմէ , որ կա յան մ բն էր
ղաւաճանութ իւններ մեր « բա ր ե կամնն՛երէն , գաշ– ՝Քանի՞ տարեկան էք * * *շ=։ Տ՝ա սն քվե՛ ց • » » Հանդիպումի 1 սնունդի ել Հանգիստի 5 առանց Հ ո -
նագիր ) խոստում դ նորէն կռիւ դ նորէն ջարդ ոլ ա– Ո՛ր ա յ ււ ԱԼ է ս • » . գեկան շաղախի ։
րի ւնաՀ ե ղո լթ ի ւն * . *Տ եաո յ թափառում երկիրէ եր փողոց ին դուռբ փակուեցաւ ^որպէս չառա չուն
կիր*, Լքո՝*֊ած ու երբեմ՛ն արՀ ամա՜բՀ անքի առար ֊ Մ ի՛ Հ ա ր Հքնէ ք , ես աչ չեմ գիտեր * * * պաբա–
կա յ * * Զրպա րտոլթ իւն դ Հա յՀ ո յանք մե ր Հասցէին դ սրաՀի մբ մէջ էր որ Հ անղիպեց անք* * . Սիրեցի*** ապտակ մբ% երեքին ետեւէն* Ամայ՛ութիւնք պաՀ
ուրացում մեր արդարագոյն իրաւունքներուն^ շաբաթ մբ վերջ ամուսնացանք * * * Հիմա իք տու մբ զարկաւ ԳԷՈէ֊խր պատէ պատ ու յետոյ փռեց
սուտ դ ^՚Ղ^էք* * * " լ յետ ո յ փառաբանութիւնք՝ նք 1լ երթամ ... Հս/՛ ււլա եթէ միտքբ փոխած էդ. թեւերբ չորս գին յ Հառաչակուլ։ Աիայն խորուն -
արիւնկզակ «ազնուականին՝^ ^ Հեգնանք մեր ողբեր լայ*** սել կասկած մբ սիրտս կբ ճան կռտէ* •* կէն կբ լսուէր խուլ աղմուկք ՛աղտ՛՛ոտ ամաննե -
գութեան Հանդէպ * * * Ներքին՛ պայքարներ վրգո ֊ Անգլիացի աղու սո0վ կար * * * բուն) խոՀա բաբուՀի ին մատն եր ուն– տակ, \ռր կ՚ա
վիչ ՜ու վտանգաւոր * * * ՛Նոր կարգուսարք անգին ՝^՝յՂ Հարցում բ իմ միտքս /ալ պղտորեց ^ ճապարէր շուտ վերջացնել գործբ ու մեկնիլ :
Կրեւանի մէջ, նոր բարքեր ու նաեւ նոր. լեզու*** երբ շոգենաւբ ցամաքէն կբ Հեռանար * * * Լացի1 * * * Ղ՝ոլրսբ^ քամին կբ Հեւար ծանրաշունչ։ Ա՛ար–
քաղաքական դատ դ Հողերու կցում դ բացասական մայրս ^ Հայրս փնտռեցի բոլորտիքս ... չկային ... դիկ կբ 1էադէխս Հեւ ի Հեւգ Հին տարիին քղանցքէն
ար տա յա յտ՚ութիւննեբ «Հայասէր՝^ կո չուած խա - 1Է^Հ յ եղածբ եղած է * * * բայց տակաւին չեմ գի բռնած ք ՚1" I՛ 9 Բոլ ա Բ հ1Լ խաօ^նէք իր կա պո ւտ ցած
բեբաներէն * * * Հիմա նոր շր^ան մբ մեր առ^եւ .ու տեր թէ ի՛նչ պիտի բնեմ միս մինակս այգ օտար– ,մնե Րով ՝• Բաբա՛ , գիշեր բաբ՛ի , ցIII՝տեե Ս III
թիւն *
երկրին մէջ եթէ...
նոր պա յքար ի բա կան դո յա մարտ քազա քա~
Ա^ե^ւԻ^Բ* մագնիսի մք անշարժսւթեամբ գամ
կրթուածներուն խիո<&Ր արթնցնելու մտաՀոդու - • ՚ Մ ի՛ վախնա բ ^ շունչդ 1լ) առնես բրիտանա
՛՛ուած ծերոլկբ վեր առաւ աչքերբ յ նայեցաւ սպա–
թեամբ*** Փոթորիկներուն ամէնէն աՀտրկուն՝ կան իշխանութեանց մօտ , ոլ՜ր ամէն Հոգածութիւն
սոլՀիին երկա ր , երկա՛ր , իր պաղած , ապակիէ
մեր պատմութիւնք • իւղ մբն մեն Ք մեք. ցոյց կբ տր-ուի ձեզի ... էք ս գիտեմ .ուրիշ ժոզո -
մ է 0՝ թերեւս "՚Հքեր ով ։ ՀՀրթ ունքն երբ բա ց ո ւե ց ան ու գողուե -
Գատք մ իջա զգա յին ՛ալեկոծութեան վուրգի մ բ աղջիկները որոնք ոչ Հիւպատոս ո ւն ին ,
ցան ա / լ՛ա ր լ՛ա ո ։ Ողջերթ բ ՛եղաւ գլխաՀակ շար -
աւելի երերուն ու անապաՀով քան այս ամրակուռ ո՛ չ դեսպան * մի1 վախնաք* * * ժում մբ^ Հասած տանձի մբ
ծանրութեամբ^։
շոգենաւբ* * * ՈւաշիԹկ^ըԹ չորս օրէն պիտի Հասնի
թրՐ ցան աչքերբ։ Աւելի տարէց նոր Հաբս մ՛ր Գեկտեմբերի վերջին դի շեր ։ Տարեմուտ ։ Ան
«նաւաՀանգիստ բարութեանդ . մե՞նք* ո՛չ թուա– սկսաւ մխիթա՚րել զինքբ * քաջ վերադարձ օրերբ) յարութիւն առած*, խուժեցին
մի
կան\բ դիտեմ , ո՛չ ալ ժամ ր * բայց անպայման պի Աիեւն ո յն՝ կացութեան մէջ եմ ես ալ * մեծ յիշատակաց պաաէզէԹ ներս* շբջեցան ծառէ ծառ,
տի Հասնի՛նք յ ,ո րովՀետեւ մեբբ ՝ ո լ ր ի ^ ՚ ձ Լէ՛՜" է 1 եղիր. ատ սիկ Հասցէս* եղաւ եղաւ^ չեղաւ
աւա
մերք պողպատ է * * * Ա եր կամքն ու բազոլկբ դ մեր ասին՝ Հայրենիք կք վերադառնանք* ես քեզի թուփէ թուփ ^ կանգ առնելով իւրաքանչիւրին մօտ,
Հազար ամ եայ կեանքբ վկա յ որ կբ Հասն ինք մեր քոյր . . . ուսկից պտղամանն էր անցեր Տ սա կա ո ր ուսին։
Եօթանասնամեայ
Հ* անդր ո լան բ ... , անդամալոյծ ծերունին՛ կբ
Նոր օրերու Հ ար սն ի® ք թէ ո ղբ եր գո լթ ի ւն ։ սգար կորուստք անոնց ^ բազմոցին վրայ*, իսկ Կա
—- \յ առեցա1 ր դ ներս եկուր դ կբ պոռա յ պար Ոսւշինկթ-լՓ) զինուորական փոխադր՛անաւ ե- ղանդ պապիկբժլ ողբար դատարկութիւնք սեղանին ։
սիկ նախարարի մբ տզան .որ բարեկամներուս ա–
ոա ջինն է ն՚ալուն ղած է պատերազմի տեւողութեան ու յաղթ ան ա - Գիշերային լռութի՛ւնդ մենութիւն եւ լքում՝
վրայ :
կէն 18 ամիս ետքն ալ բան փոխոլած չէ իր ներ ֊ տան մէջ^ ՛ուր կարծես դրուած էր մեռելի գաղաղ
քին դասաւորումէն * Այն աստիճան որ կրնաս ա - մբ *, եկեղեցիի մաՀաբեմի վրայ , ոգիներու Հսկա-
1200 ճամբորդ ու 600 ՛եւս լա ս ա ի այս շարժա ն ասն արար ձի մբ Հետ շփոթել զա յն ։ Անխնամ , մին յանձնուած : Գ ո ւ ո ր բա ցոլեց ալ մէկէն * * * Հ Սէ–
կան քաղաքին վ րա յէ Ա՝ եղի ուղեկից ո ւն ինք 300՛ անՀրապոյր կարգուսարք մէկ ծա յրէն՛ միւսբ : կք *, յ ո է ձի՛ կ յ՚Ոէ–լէհ. մօտեցաւ բազմոցին ու ծ՚երու
«նոր Հարսերի իրենց 151 °^^՜^եր երախաներով ; Միայն երրորդ կարդ՝ ունեւորին թէ չունեւորին կին սնարին/ մօտ տեղաւոբուած *. սկսաւ դարրնեյ
Կ՚երթան տուն-աեզ Ը Աա Լ "՚ ք" Հայրենիքին մէջ ո- Համ ար ։ Հա ւա քա կան ննջարաններ իւրաքանչիւրին լուսազա րդ ժապաւէն մբ ,Հ ի՛ն Հի՛ն, բաբի օրերէն։
բուն մասին շատ Հէքեաթներ լսեր են պատերազմի մէջ \2.էն մինչեւ 38 խԼաեակ^ մանաւանդ ջուբին Այս աբեւբ իր երկրին արեւն էր* եբկնակամա–
տարիներուն * Կ՚երթան միանալ իրենց փեսանե– մակերեսէն երկու յարկ վարճ Հապճեպով ննջա՛րա րբ՝ նոյնպէս ։ Ա՛յնքան մաքրաջինջ ՛ել գի*՜ի^իձՀ Սա
բուն որոնց Հանդիպէ ր են արկածովք Անգլիո յ ճամ նի վեբահուած ամ բա բան ո ցներ ուն մէջ*. Ղ՚ասա - բնանկարբ իք Հայրենի լեռնեին ու գաշտերբ կըգր֊
բարներուն վրա յ կամ պար ա սբաՀն եր ո ւն մ էջ * Հա կարդային խտրութիւն չկայ։ 18 բախտակից ունիմ կէր՝ *, սպիտակ սաւան՛ն՛երու մէջ սլլլուած ։ \*՝ոկ սա
մազգեստ ունէին այդ ՛ն՛որբնծայ փեսաներք ու ա– իմ «ննջարանս՝^ ^ ի շարս այլոց մեծաՀարուստ սե ձիւնապատ երդիքբ իր պապենական օճախն էր ,
՛առատ գրամ : Ո^բ ^ԼԻա<ա է որուն սրտին չի խօսիր ղանաւոր մբ , չինացի դիւանագէտ մբ , բեռնակիր ուր ԱէաԹդՈլյՀեաւն կոքսլլւ կբ վառէր բոցաշունչ ։
•զինուորին Համազգեստբ : Հապա0 տոլարներուն՛ մբ , Հ * Ամ ե բ ի կա յ ի Հ ան բապետո լթ իւնՀ1ւերէն մէ ֊ կաղանդի դիշեր ։ Սեղան պտղառատ ։Սոմեր կայծ
Հրապոյրբ* Անգլիացի զինուորք կր ստանաք ՛ամ կուն դեսպանք եւ ուրիշ մբ որ աւազակ է կամ ա– կլտ՛ունդ \որ կբ կաթեցնէին իյինդ ու ծիծաղ Հոգե–
սական երկու .ոսկի* Ամերիկացին՝՝ տտ՚սնքՀինգ* ւաղակ բ լյա լու կբ պատրաստուի :. պ արար ։ Ո Լ ի նք կ1առն էր ու կո ւտ ա բ օբՀն ութի ւն–
ա՛յ որու Հոգ թէ փեսան ինչ դիրք ունէր իր գի^ ԺԻՐԱՅՐ ներ ու մաղթանքներ արեւաշատ ։
ղին .ու քաղաքին մէջ։ Աեբիններն ալ չդոբծե^ցին (Մնացեալը յայռրդռվ) - Հօրեղբա՛յր Տ ինչո՞ւ Ա ՝ով կբ սկսին զա -
Սուբէն , Աիսակ , Սմ
ւակներուդ անւուններբ
բատ ։
թեամբ , ազազուն սրունքներ , կարձես եղէգ; Ա՚ան– իջնե՞մ թէ չիջնեմ, կը մտանեմ։ Տզա՚Ադ Ս *ն սկզբնատառն է \\\^^֊\ինդ ^Լոլ-
տրտիկ աչքեր ունի, չամիչի պէս, եւ վերարկու ւ\՚իւդէ ճիւղ , ինչպէս յարկէ յարկ , տնտնա ղեմ որ Սէրը֊ թագաւորէ իրենց մէջ*** Սէր՝ օճա–
պատասխանած էր շար ու—
մբ կոճակն երբ կրակի գոյն; լով իջայ վար։ Ե՛րբ ամէնէն ցահ՜ ճիւղէն սկիւռի խէս ներ։» գուբ ւ
ս ւ Լ–* ււ լ սաղմ ո ս եր գութ իւն բ Հ իմ ա ,
ւ ՜ւ. ւ ւ մ ւ ± ՚ւ ւ ** ել տն՚կուեցայ իրենց նաե
Երջանի՜կ լաճ , մբ պէս նետուեցայ դետին ինօ֊ր կը նայէր լաճբ , "
Ծաղկի մը պէս կը խնամեն ղինքը : Օդափո առջեւ , գիտեցի որ Հիացի՜կ Այս խո բՀ ր դա շատ
խ՛ութեան՝ կը բերեն մեր Գ.էլ*ԼԷՀ) սուլիչներ կբ սուլիչը ձեռքէն՝ կախ : Հ եռա ւո բ գետակ ի մ բ տխ բ՛ա ձ ա յն կարկ աչին պ էս
նոլիբեն իրեն, կոճակով վերարկու եւ տաբատ կր Ան ոլնս Հարցուցին Հ կբ Հնչէր իր ականջին ։ Ու երեք գլխագիր Ս՛երբ,
Հաղռնեն՝, մենք խոնճա՛ն միայն կը ղռրձ֊ած՜ենք , Ըսի Քոլբոլլ * աւա՛ղ ^ կբ բեւեռէին իր դէմ ^ շրջուած երեք Ո *եբ
կապով մը ճիշտ պորտին վրայ Հ Եր ջա՛նի՜կ քաղք– Ոոլբուլն ալ անո®ւն է ։ ո՛խ եւ ոխակալութիւն ^ Հեռ ու նախանձ եղ -
*/ի, դե՜ Հ , ա՛ յն քաղաքէն , որ Հ եռուն՝, ետին կ՝իյ~ /Բացատրեցի վ արդի պէս կաբմր՚ած էի - բայրական ։ ք*սկ երրորդութիւնք՝ Գաք՛՝Լսէէ սպունգ
նայ լեղակադոյն ամպե բուն Հ թէ քաղցր ձայն մր ՛ունէի , այդ պատճառով՝ մեր մ բ դ ապ՛ազգայնացումիդ ուծացումիդ այլասերումի
գիւղացինեբբ "(է՚-է^ի՚՚-Լ Լսոխա-կ՝) կ՚անուանէին աղբակո յտին մ էջ տղմ աթաթաւ ։
0.անկաբձ՜ , միտքս ինկաւ, ե՛ս ալ, դիւղաոի, զիս* բայց բնականէն քիչիկ մր թոթովէ չէի կր Ա յո՛ դ իր կեանքին է^ննդոց դիրքը՝ ա /նքա՛ն
սե
ես ալ ի՛մ պարՆեն՚ալիք բաներս ունիմ : Ընկուզե - նար պիւլպիւլ քսել* ՛անուշ թոթովանքով մք կ^ր֊ լուսատու դ այնքան տոՀմաշունչդ իսկ Ելից-ր՝
նիին վբայ մագլցեր , մրնչել գագաթն էր Հա սեր սէի պուպուլ ^ յետոյ բուբուլ ։ Անունս մնաց ք*ու— ւագիր ու սեպագիր աղճատուած է
բաղեղը, տերեւ մբ առի, չրթներուս մէջ սեղ բուլ։ Տարաբախտ ծեբուկբ , երբ կբ պատրաստուէր
մես ի ել սկսայ փ^լւ Ե բաժ՝ չտա կան անոլչ ձայն Հրաւիրեց ին ղիս իբենց մ օտ , իբրեւ խաղբեր իր կեանքին Հաշուեկշիռբ ստորագրել դ յանկաբծ դ
մր Հ անեց ի ւ կեր իրենց Գան ի կին ^ լաճին՛ անունք* երեք Ո * երք քստմնելի պաստառի մբ վրա յ սկսան
Մա՝՚Ր՝դ ոլշադրութրւն չըրաւ : Ա՛խ * ի՛նչքան կբ փափաքէ ի փչել լաճին սոլ- ա ո զա շա րո լի լ անամ՛օթաբար *Երէ^ր՝ իր օտար Հ՚ո՝–
Այս անգամ աւելի՛ ուժով, աւելի թրթռուն։ լիչԲ) գէք^ ՚քէ^ւ անգամ ։ Ե Լ Հետեւեցայ իրենց* մ անուՀի ին Հ ետ դ Հան բա յին զբօսավա յր ի մ բ ամ է -
\ռես սուլիչ փչող տղան, սուլիչբ ձեռքէն կախես յաղթաՀարե լով ՛ամչկոտ ո ւթիւնս ^ գէթ մէկ ան - նէն խենէշ վայե/քին անձն տատ լր ։ Ս ի^Ա^ԼԲ բախ–
\ել սկսաւ փնտռել աչքերովբ։ Մօրը ուչադրու - գամ փչելու Համար սուլի չբ * ա ա խիաւղաի ս եզան ի մք շուրջ դ կարմր ած դ ուռած
թ ի ՚ ւ ն ն այ գրաւես նուագս • (Հետոյ երիտասարդին , ներկայացուցին ւլ ի ս իրենղ մօր ։ աէքեր ո վ ։ Կրտսեբր - (իապալէնբ կ\բ դառնար դ
պեխերը ձ-իձեռնակի թեւ։ Տ^տոյ աղջիկներուն , Աայրբ Հարցուց թէ կր ծխե^՚մ^ ճիշտ ինչ ՛ու դեռ պիտի դառնար մինչեւ էո յ " 1 երբ երիզք
ձ՜ազկաձ– երկու թուփ։ Բոլոր բ իրենց շ/"–Բլ\ը կր պէս Դ֊1"֊գէս լաճեբբ , իրենց մօրմէն գաղտնի , կտրուեցաւ մէկէն չպոռթկա շուն չ ալիքի մբ ցնցու–
նային, կը վւնտռեն աչքերով, կբ փնտռե՛ն ականջ– թ"*֊գթի մ էջ փաթթե լով չո ր մամ ո ւռք է ՂՈ,Ր՝ ^ԼԲ մով ։ Փոզերբ սկսան ճչալ մեծագոչ 1 զանգակներբ՝
*ներով : իսկ ես կը զբօսնում նուագս գագրեոնե - ժողվեն ծ ա ոե բ ո ւն վրայէն ։ Ղ*լխուէ^ ո՛՛չ , բս ի , քիչ Հսէել բարձրաՀունչդ թնդանօթներք գոռալ րառա–
էով, նորէն փչելով; Ի վերջոյ երիտասարդը տեսաւ մբ արՀ՚ամարՀական * չուն։ կէս գիշեր։
ղիս, Ո"յո տուաւ մատովը։ Ամէնուն աչքը վրաս։ հյելացի աչքեր ունի*, բայց շատ Հպարտ է Ա յն ատեն դ աՀաւոր ցնցում ով մք դ մ ագն իսք
Երիտասարդը կբ խնդայ, կը խ՛նդայ շարունակ եւ եւ քաջ*, եւ վայրիդ (՚եօթբ մեթր Հեռու կանգնած թօթափեց ի ր վրա յէն ծանր բեռբ ու անդամ ալո յծ
հի&աղելի բաներ կ՝բսէ։ Ա՝այբը վախի ել Հիացու էէ) •• ծերունի ին բազմ ա չար չար գլուխք դ Հ ասած տան
մի բաց ագան չութ իւններ կ ընէ Հ Ատանկ կարօ-իք մը յայտնեց ,իբրեւ թէ գաղտ ձի մր նման նետեց բազմոցին վրայ անշունչ***;
Տանկարծ֊ երկու աղջիկներ՛ը եւ լաճը սկսան նի , երիտասարդին ուղղելով խօսքը, ս՛անկ դրա՛– Առաւօտուն, երբ երեք թշուառականները,
Վազել ընկուզենիին ուղղութեամբ։ Երր ծ՛առին բարաձեւ, խորՀելով որ եկեղեցական լեզուն՝ չեն լխկած սպառած ու քնատ , վերադարձան իրենց
աակ Հասան, զիս վ ա բ կանչեցին , իրենց մօտ Հրա Հասկնար դիւղացիՆեբը։ կայանքդ չկար իրենց Հայբբ։ Ան մեկներ էր Հին
ւիրեցին , յետ՛ոյ խաղալիկ խ ո սա ա ցան ինհ՚ի : Շ– ա Ր Գ Ո Ի ՚ Ն Ի Տարիին Հետ միասին։
քհերեւս սուլի՜չ մը՛։ (Մնաց՛եալը յաջորդով) ՏԻԳՐԱ՛Ն ՓԻՐԱ՚նԵԱ՚ս
Fonds A.R.A.M
ուղեկիցս ։ Վախկոտին
•ահս ու վայբերան ո լ քա– նոյն սխալբ \9\Տին : Անգլիացի էր ձ՛եռք խնդրողը՛*
Անգլիացի * * *
ջին տարբերութիւնը ա յն է .որ առա ջին բ վահ. երե Կարելիէ էր մեբժել այդ պատիւք*** ԳեկտեՎրԽի վեւշիԱ գֆշեէ
ւակայութիւն ունի , իսկ ռրկր"ՐԳԸ կէ" խենթ է. ուրեմն լորտի զաւակ * * ՚» —
խաղգ շարունակէ , ոլչ-կա՚Խոլխ կբ Հասնինք. . . Կարկտան պարաՀանդէս մբ կայ խաղասրաՀին Տարեվերջի աբեւբ փակեց աչքե բ բ ջյւ.աթաղ
բէկ անկիւնքդ «ոտքի մնացողներուն՝^ Համար։ Աէ Հորիզո՛նին վրա յ , ծովի ճամբով յաւիտենա կանօ֊
Մինակս եմ նաւ ան յեասակողմ շ , երկաթէ սիւ "վ կր զբաղի փոթորիկով։ Սօտս նստած են քանի րէն միանալու Համար իք նախորդներուն* Տուղար*.
նի մ ԷՀ փաթթուած : Աեւ գիշեր ովկիանոսին ան մբ երիտասարդ ԱնգլուՀինեբ մտազբաղ վիճակ ու կաւբեցին զա յն քամ ին վի շա պա ձա յն ու աս աղե բ
վախճան ա ար ահ ո ւթեան վքայ։ Հորիզոն էկայ այք նին , մանաւանդ սա մէկք որ կարծես նոր դուրս իրենց սառուց ի կ ՛աչքերով :
եւս , երկինք ու ծ՜ով իրարու խառնուած ։ Այս նա ելեր է նախակրթաբանի դասարաններէն : Ե բկի 1ւքը տքա ց յ շա րժեց թե ւերք .ու ո աքե ր ր՝
ւէն գուրս ա՜րիշ աշխարՀ էկայ ) Ո Լ Ր Է Լ կեանք չկայ : Անգլիացի® էք թէ իրլանտացի *կբ Հարցնեմ դ եք կտրած, սկսաւ լա յն շունչ մք քաշել ու սո ւլեք
Ու կր մտածեմ այն միւս փոթոր իկներուն մասին կճելու Համար* ետեւէն որպէս թէ բեռէ մբ ազատած ԱԼԷար *
•որոնք պայթեցան Հայ ժողովուրդին՛ դլխուն՝ վեր– - Վաւերական ԱնդլուՀի եւ Լոնտոնի ամէնէն Երեք ստուե՛րներ իրարու ետեւէ ելան տան մ ր
՛աղքատ թաղերէն * . . ար տա սան ութ ի ւն ս փաստ է
ջին յիսուն Հ վաթսուն տարին * ՏեղաՀանութիլն դ ձեզի... սեմ էն դուրս , ու բաժնուեցան իբաբմ է անխօս ու
կոտ ո ր ած , արիւն ք աւերակ դ յ ո ւս ա խ՚աբո ւթի ւն , մ ռա յլ : Տհլս մ բ ։ Անոնցմէ , որ կա յան մ բն էր
ղաւաճանութ իւններ մեր « բա ր ե կամնն՛երէն , գաշ– ՝Քանի՞ տարեկան էք * * *շ=։ Տ՝ա սն քվե՛ ց • » » Հանդիպումի 1 սնունդի ել Հանգիստի 5 առանց Հ ո -
նագիր ) խոստում դ նորէն կռիւ դ նորէն ջարդ ոլ ա– Ո՛ր ա յ ււ ԱԼ է ս • » . գեկան շաղախի ։
րի ւնաՀ ե ղո լթ ի ւն * . *Տ եաո յ թափառում երկիրէ եր փողոց ին դուռբ փակուեցաւ ^որպէս չառա չուն
կիր*, Լքո՝*֊ած ու երբեմ՛ն արՀ ամա՜բՀ անքի առար ֊ Մ ի՛ Հ ա ր Հքնէ ք , ես աչ չեմ գիտեր * * * պաբա–
կա յ * * Զրպա րտոլթ իւն դ Հա յՀ ո յանք մե ր Հասցէին դ սրաՀի մբ մէջ էր որ Հ անղիպեց անք* * . Սիրեցի*** ապտակ մբ% երեքին ետեւէն* Ամայ՛ութիւնք պաՀ
ուրացում մեր արդարագոյն իրաւունքներուն^ շաբաթ մբ վերջ ամուսնացանք * * * Հիմա իք տու մբ զարկաւ ԳԷՈէ֊խր պատէ պատ ու յետոյ փռեց
սուտ դ ^՚Ղ^էք* * * " լ յետ ո յ փառաբանութիւնք՝ նք 1լ երթամ ... Հս/՛ ււլա եթէ միտքբ փոխած էդ. թեւերբ չորս գին յ Հառաչակուլ։ Աիայն խորուն -
արիւնկզակ «ազնուականին՝^ ^ Հեգնանք մեր ողբեր լայ*** սել կասկած մբ սիրտս կբ ճան կռտէ* •* կէն կբ լսուէր խուլ աղմուկք ՛աղտ՛՛ոտ ամաննե -
գութեան Հանդէպ * * * Ներքին՛ պայքարներ վրգո ֊ Անգլիացի աղու սո0վ կար * * * բուն) խոՀա բաբուՀի ին մատն եր ուն– տակ, \ռր կ՚ա
վիչ ՜ու վտանգաւոր * * * ՛Նոր կարգուսարք անգին ՝^՝յՂ Հարցում բ իմ միտքս /ալ պղտորեց ^ ճապարէր շուտ վերջացնել գործբ ու մեկնիլ :
Կրեւանի մէջ, նոր բարքեր ու նաեւ նոր. լեզու*** երբ շոգենաւբ ցամաքէն կբ Հեռանար * * * Լացի1 * * * Ղ՝ոլրսբ^ քամին կբ Հեւար ծանրաշունչ։ Ա՛ար–
քաղաքական դատ դ Հողերու կցում դ բացասական մայրս ^ Հայրս փնտռեցի բոլորտիքս ... չկային ... դիկ կբ 1էադէխս Հեւ ի Հեւգ Հին տարիին քղանցքէն
ար տա յա յտ՚ութիւննեբ «Հայասէր՝^ կո չուած խա - 1Է^Հ յ եղածբ եղած է * * * բայց տակաւին չեմ գի բռնած ք ՚1" I՛ 9 Բոլ ա Բ հ1Լ խաօ^նէք իր կա պո ւտ ցած
բեբաներէն * * * Հիմա նոր շր^ան մբ մեր առ^եւ .ու տեր թէ ի՛նչ պիտի բնեմ միս մինակս այգ օտար– ,մնե Րով ՝• Բաբա՛ , գիշեր բաբ՛ի , ցIII՝տեե Ս III
թիւն *
երկրին մէջ եթէ...
նոր պա յքար ի բա կան դո յա մարտ քազա քա~
Ա^ե^ւԻ^Բ* մագնիսի մք անշարժսւթեամբ գամ
կրթուածներուն խիո<&Ր արթնցնելու մտաՀոդու - • ՚ Մ ի՛ վախնա բ ^ շունչդ 1լ) առնես բրիտանա
՛՛ուած ծերոլկբ վեր առաւ աչքերբ յ նայեցաւ սպա–
թեամբ*** Փոթորիկներուն ամէնէն աՀտրկուն՝ կան իշխանութեանց մօտ , ոլ՜ր ամէն Հոգածութիւն
սոլՀիին երկա ր , երկա՛ր , իր պաղած , ապակիէ
մեր պատմութիւնք • իւղ մբն մեն Ք մեք. ցոյց կբ տր-ուի ձեզի ... էք ս գիտեմ .ուրիշ ժոզո -
մ է 0՝ թերեւս "՚Հքեր ով ։ ՀՀրթ ունքն երբ բա ց ո ւե ց ան ու գողուե -
Գատք մ իջա զգա յին ՛ալեկոծութեան վուրգի մ բ աղջիկները որոնք ոչ Հիւպատոս ո ւն ին ,
ցան ա / լ՛ա ր լ՛ա ո ։ Ողջերթ բ ՛եղաւ գլխաՀակ շար -
աւելի երերուն ու անապաՀով քան այս ամրակուռ ո՛ չ դեսպան * մի1 վախնաք* * * ժում մբ^ Հասած տանձի մբ
ծանրութեամբ^։
շոգենաւբ* * * ՈւաշիԹկ^ըԹ չորս օրէն պիտի Հասնի
թրՐ ցան աչքերբ։ Աւելի տարէց նոր Հաբս մ՛ր Գեկտեմբերի վերջին դի շեր ։ Տարեմուտ ։ Ան
«նաւաՀանգիստ բարութեանդ . մե՞նք* ո՛չ թուա– սկսաւ մխիթա՚րել զինքբ * քաջ վերադարձ օրերբ) յարութիւն առած*, խուժեցին
մի
կան\բ դիտեմ , ո՛չ ալ ժամ ր * բայց անպայման պի Աիեւն ո յն՝ կացութեան մէջ եմ ես ալ * մեծ յիշատակաց պաաէզէԹ ներս* շբջեցան ծառէ ծառ,
տի Հասնի՛նք յ ,ո րովՀետեւ մեբբ ՝ ո լ ր ի ^ ՚ ձ Լէ՛՜" է 1 եղիր. ատ սիկ Հասցէս* եղաւ եղաւ^ չեղաւ
աւա
մերք պողպատ է * * * Ա եր կամքն ու բազոլկբ դ մեր ասին՝ Հայրենիք կք վերադառնանք* ես քեզի թուփէ թուփ ^ կանգ առնելով իւրաքանչիւրին մօտ,
Հազար ամ եայ կեանքբ վկա յ որ կբ Հասն ինք մեր քոյր . . . ուսկից պտղամանն էր անցեր Տ սա կա ո ր ուսին։
Եօթանասնամեայ
Հ* անդր ո լան բ ... , անդամալոյծ ծերունին՛ կբ
Նոր օրերու Հ ար սն ի® ք թէ ո ղբ եր գո լթ ի ւն ։ սգար կորուստք անոնց ^ բազմոցին վրայ*, իսկ Կա
—- \յ առեցա1 ր դ ներս եկուր դ կբ պոռա յ պար Ոսւշինկթ-լՓ) զինուորական փոխադր՛անաւ ե- ղանդ պապիկբժլ ողբար դատարկութիւնք սեղանին ։
սիկ նախարարի մբ տզան .որ բարեկամներուս ա–
ոա ջինն է ն՚ալուն ղած է պատերազմի տեւողութեան ու յաղթ ան ա - Գիշերային լռութի՛ւնդ մենութիւն եւ լքում՝
վրայ :
կէն 18 ամիս ետքն ալ բան փոխոլած չէ իր ներ ֊ տան մէջ^ ՛ուր կարծես դրուած էր մեռելի գաղաղ
քին դասաւորումէն * Այն աստիճան որ կրնաս ա - մբ *, եկեղեցիի մաՀաբեմի վրայ , ոգիներու Հսկա-
1200 ճամբորդ ու 600 ՛եւս լա ս ա ի այս շարժա ն ասն արար ձի մբ Հետ շփոթել զա յն ։ Անխնամ , մին յանձնուած : Գ ո ւ ո ր բա ցոլեց ալ մէկէն * * * Հ Սէ–
կան քաղաքին վ րա յէ Ա՝ եղի ուղեկից ո ւն ինք 300՛ անՀրապոյր կարգուսարք մէկ ծա յրէն՛ միւսբ : կք *, յ ո է ձի՛ կ յ՚Ոէ–լէհ. մօտեցաւ բազմոցին ու ծ՚երու
«նոր Հարսերի իրենց 151 °^^՜^եր երախաներով ; Միայն երրորդ կարդ՝ ունեւորին թէ չունեւորին կին սնարին/ մօտ տեղաւոբուած *. սկսաւ դարրնեյ
Կ՚երթան տուն-աեզ Ը Աա Լ "՚ ք" Հայրենիքին մէջ ո- Համ ար ։ Հա ւա քա կան ննջարաններ իւրաքանչիւրին լուսազա րդ ժապաւէն մբ ,Հ ի՛ն Հի՛ն, բաբի օրերէն։
բուն մասին շատ Հէքեաթներ լսեր են պատերազմի մէջ \2.էն մինչեւ 38 խԼաեակ^ մանաւանդ ջուբին Այս աբեւբ իր երկրին արեւն էր* եբկնակամա–
տարիներուն * Կ՚երթան միանալ իրենց փեսանե– մակերեսէն երկու յարկ վարճ Հապճեպով ննջա՛րա րբ՝ նոյնպէս ։ Ա՛յնքան մաքրաջինջ ՛ել գի*՜ի^իձՀ Սա
բուն որոնց Հանդիպէ ր են արկածովք Անգլիո յ ճամ նի վեբահուած ամ բա բան ո ցներ ուն մէջ*. Ղ՚ասա - բնանկարբ իք Հայրենի լեռնեին ու գաշտերբ կըգր֊
բարներուն վրա յ կամ պար ա սբաՀն եր ո ւն մ էջ * Հա կարդային խտրութիւն չկայ։ 18 բախտակից ունիմ կէր՝ *, սպիտակ սաւան՛ն՛երու մէջ սլլլուած ։ \*՝ոկ սա
մազգեստ ունէին այդ ՛ն՛որբնծայ փեսաներք ու ա– իմ «ննջարանս՝^ ^ ի շարս այլոց մեծաՀարուստ սե ձիւնապատ երդիքբ իր պապենական օճախն էր ,
՛առատ գրամ : Ո^բ ^ԼԻա<ա է որուն սրտին չի խօսիր ղանաւոր մբ , չինացի դիւանագէտ մբ , բեռնակիր ուր ԱէաԹդՈլյՀեաւն կոքսլլւ կբ վառէր բոցաշունչ ։
•զինուորին Համազգեստբ : Հապա0 տոլարներուն՛ մբ , Հ * Ամ ե բ ի կա յ ի Հ ան բապետո լթ իւնՀ1ւերէն մէ ֊ կաղանդի դիշեր ։ Սեղան պտղառատ ։Սոմեր կայծ
Հրապոյրբ* Անգլիացի զինուորք կր ստանաք ՛ամ կուն դեսպանք եւ ուրիշ մբ որ աւազակ է կամ ա– կլտ՛ունդ \որ կբ կաթեցնէին իյինդ ու ծիծաղ Հոգե–
սական երկու .ոսկի* Ամերիկացին՝՝ տտ՚սնքՀինգ* ւաղակ բ լյա լու կբ պատրաստուի :. պ արար ։ Ո Լ ի նք կ1առն էր ու կո ւտ ա բ օբՀն ութի ւն–
ա՛յ որու Հոգ թէ փեսան ինչ դիրք ունէր իր գի^ ԺԻՐԱՅՐ ներ ու մաղթանքներ արեւաշատ ։
ղին .ու քաղաքին մէջ։ Աեբիններն ալ չդոբծե^ցին (Մնացեալը յայռրդռվ) - Հօրեղբա՛յր Տ ինչո՞ւ Ա ՝ով կբ սկսին զա -
Սուբէն , Աիսակ , Սմ
ւակներուդ անւուններբ
բատ ։
թեամբ , ազազուն սրունքներ , կարձես եղէգ; Ա՚ան– իջնե՞մ թէ չիջնեմ, կը մտանեմ։ Տզա՚Ադ Ս *ն սկզբնատառն է \\\^^֊\ինդ ^Լոլ-
տրտիկ աչքեր ունի, չամիչի պէս, եւ վերարկու ւ\՚իւդէ ճիւղ , ինչպէս յարկէ յարկ , տնտնա ղեմ որ Սէրը֊ թագաւորէ իրենց մէջ*** Սէր՝ օճա–
պատասխանած էր շար ու—
մբ կոճակն երբ կրակի գոյն; լով իջայ վար։ Ե՛րբ ամէնէն ցահ՜ ճիւղէն սկիւռի խէս ներ։» գուբ ւ
ս ւ Լ–* ււ լ սաղմ ո ս եր գութ իւն բ Հ իմ ա ,
ւ ՜ւ. ւ ւ մ ւ ± ՚ւ ւ ** ել տն՚կուեցայ իրենց նաե
Երջանի՜կ լաճ , մբ պէս նետուեցայ դետին ինօ֊ր կը նայէր լաճբ , "
Ծաղկի մը պէս կը խնամեն ղինքը : Օդափո առջեւ , գիտեցի որ Հիացի՜կ Այս խո բՀ ր դա շատ
խ՛ութեան՝ կը բերեն մեր Գ.էլ*ԼԷՀ) սուլիչներ կբ սուլիչը ձեռքէն՝ կախ : Հ եռա ւո բ գետակ ի մ բ տխ բ՛ա ձ ա յն կարկ աչին պ էս
նոլիբեն իրեն, կոճակով վերարկու եւ տաբատ կր Ան ոլնս Հարցուցին Հ կբ Հնչէր իր ականջին ։ Ու երեք գլխագիր Ս՛երբ,
Հաղռնեն՝, մենք խոնճա՛ն միայն կը ղռրձ֊ած՜ենք , Ըսի Քոլբոլլ * աւա՛ղ ^ կբ բեւեռէին իր դէմ ^ շրջուած երեք Ո *եբ
կապով մը ճիշտ պորտին վրայ Հ Եր ջա՛նի՜կ քաղք– Ոոլբուլն ալ անո®ւն է ։ ո՛խ եւ ոխակալութիւն ^ Հեռ ու նախանձ եղ -
*/ի, դե՜ Հ , ա՛ յն քաղաքէն , որ Հ եռուն՝, ետին կ՝իյ~ /Բացատրեցի վ արդի պէս կաբմր՚ած էի - բայրական ։ ք*սկ երրորդութիւնք՝ Գաք՛՝Լսէէ սպունգ
նայ լեղակադոյն ամպե բուն Հ թէ քաղցր ձայն մր ՛ունէի , այդ պատճառով՝ մեր մ բ դ ապ՛ազգայնացումիդ ուծացումիդ այլասերումի
գիւղացինեբբ "(է՚-է^ի՚՚-Լ Լսոխա-կ՝) կ՚անուանէին աղբակո յտին մ էջ տղմ աթաթաւ ։
0.անկաբձ՜ , միտքս ինկաւ, ե՛ս ալ, դիւղաոի, զիս* բայց բնականէն քիչիկ մր թոթովէ չէի կր Ա յո՛ դ իր կեանքին է^ննդոց դիրքը՝ ա /նքա՛ն
սե
ես ալ ի՛մ պարՆեն՚ալիք բաներս ունիմ : Ընկուզե - նար պիւլպիւլ քսել* ՛անուշ թոթովանքով մք կ^ր֊ լուսատու դ այնքան տոՀմաշունչդ իսկ Ելից-ր՝
նիին վբայ մագլցեր , մրնչել գագաթն էր Հա սեր սէի պուպուլ ^ յետոյ բուբուլ ։ Անունս մնաց ք*ու— ւագիր ու սեպագիր աղճատուած է
բաղեղը, տերեւ մբ առի, չրթներուս մէջ սեղ բուլ։ Տարաբախտ ծեբուկբ , երբ կբ պատրաստուէր
մես ի ել սկսայ փ^լւ Ե բաժ՝ չտա կան անոլչ ձայն Հրաւիրեց ին ղիս իբենց մ օտ , իբրեւ խաղբեր իր կեանքին Հաշուեկշիռբ ստորագրել դ յանկաբծ դ
մր Հ անեց ի ւ կեր իրենց Գան ի կին ^ լաճին՛ անունք* երեք Ո * երք քստմնելի պաստառի մբ վրա յ սկսան
Մա՝՚Ր՝դ ոլշադրութրւն չըրաւ : Ա՛խ * ի՛նչքան կբ փափաքէ ի փչել լաճին սոլ- ա ո զա շա րո լի լ անամ՛օթաբար *Երէ^ր՝ իր օտար Հ՚ո՝–
Այս անգամ աւելի՛ ուժով, աւելի թրթռուն։ լիչԲ) գէք^ ՚քէ^ւ անգամ ։ Ե Լ Հետեւեցայ իրենց* մ անուՀի ին Հ ետ դ Հան բա յին զբօսավա յր ի մ բ ամ է -
\ռես սուլիչ փչող տղան, սուլիչբ ձեռքէն կախես յաղթաՀարե լով ՛ամչկոտ ո ւթիւնս ^ գէթ մէկ ան - նէն խենէշ վայե/քին անձն տատ լր ։ Ս ի^Ա^ԼԲ բախ–
\ել սկսաւ փնտռել աչքերովբ։ Մօրը ուչադրու - գամ փչելու Համար սուլի չբ * ա ա խիաւղաի ս եզան ի մք շուրջ դ կարմր ած դ ուռած
թ ի ՚ ւ ն ն այ գրաւես նուագս • (Հետոյ երիտասարդին , ներկայացուցին ւլ ի ս իրենղ մօր ։ աէքեր ո վ ։ Կրտսեբր - (իապալէնբ կ\բ դառնար դ
պեխերը ձ-իձեռնակի թեւ։ Տ^տոյ աղջիկներուն , Աայրբ Հարցուց թէ կր ծխե^՚մ^ ճիշտ ինչ ՛ու դեռ պիտի դառնար մինչեւ էո յ " 1 երբ երիզք
ձ՜ազկաձ– երկու թուփ։ Բոլոր բ իրենց շ/"–Բլ\ը կր պէս Դ֊1"֊գէս լաճեբբ , իրենց մօրմէն գաղտնի , կտրուեցաւ մէկէն չպոռթկա շուն չ ալիքի մբ ցնցու–
նային, կը վւնտռեն աչքերով, կբ փնտռե՛ն ականջ– թ"*֊գթի մ էջ փաթթե լով չո ր մամ ո ւռք է ՂՈ,Ր՝ ^ԼԲ մով ։ Փոզերբ սկսան ճչալ մեծագոչ 1 զանգակներբ՝
*ներով : իսկ ես կը զբօսնում նուագս գագրեոնե - ժողվեն ծ ա ոե բ ո ւն վրայէն ։ Ղ*լխուէ^ ո՛՛չ , բս ի , քիչ Հսէել բարձրաՀունչդ թնդանօթներք գոռալ րառա–
էով, նորէն փչելով; Ի վերջոյ երիտասարդը տեսաւ մբ արՀ՚ամարՀական * չուն։ կէս գիշեր։
ղիս, Ո"յո տուաւ մատովը։ Ամէնուն աչքը վրաս։ հյելացի աչքեր ունի*, բայց շատ Հպարտ է Ա յն ատեն դ աՀաւոր ցնցում ով մք դ մ ագն իսք
Երիտասարդը կբ խնդայ, կը խ՛նդայ շարունակ եւ եւ քաջ*, եւ վայրիդ (՚եօթբ մեթր Հեռու կանգնած թօթափեց ի ր վրա յէն ծանր բեռբ ու անդամ ալո յծ
հի&աղելի բաներ կ՝բսէ։ Ա՝այբը վախի ել Հիացու էէ) •• ծերունի ին բազմ ա չար չար գլուխք դ Հ ասած տան
մի բաց ագան չութ իւններ կ ընէ Հ Ատանկ կարօ-իք մը յայտնեց ,իբրեւ թէ գաղտ ձի մր նման նետեց բազմոցին վրայ անշունչ***;
Տանկարծ֊ երկու աղջիկներ՛ը եւ լաճը սկսան նի , երիտասարդին ուղղելով խօսքը, ս՛անկ դրա՛– Առաւօտուն, երբ երեք թշուառականները,
Վազել ընկուզենիին ուղղութեամբ։ Երր ծ՛առին բարաձեւ, խորՀելով որ եկեղեցական լեզուն՝ չեն լխկած սպառած ու քնատ , վերադարձան իրենց
աակ Հասան, զիս վ ա բ կանչեցին , իրենց մօտ Հրա Հասկնար դիւղացիՆեբը։ կայանքդ չկար իրենց Հայբբ։ Ան մեկներ էր Հին
ւիրեցին , յետ՛ոյ խաղալիկ խ ո սա ա ցան ինհ՚ի : Շ– ա Ր Գ Ո Ի ՚ Ն Ի Տարիին Հետ միասին։
քհերեւս սուլի՜չ մը՛։ (Մնաց՛եալը յաջորդով) ՏԻԳՐԱ՛Ն ՓԻՐԱ՚նԵԱ՚ս
Fonds A.R.A.M