Page 27 - ARM_19-1947_01
P. 27
Հայհդ Մօտաւոէ Աքեւհ\քի մկ թիւէւները հայր տուին կ այդ շրջաններու մէ<է ապ
մը
րող շուրշՀ 80.1)00 Հայերուն մ ԷԼ խմբաւորում
երեւան եկաւ։ Այժմ ԳաՀիրէի մէԼ գործող Սենեա ՄԵՐ Հ ԱՆ Գ ԷՍ Ը
Հիթլէրական իշխանութեան անկումէն ի վեր կին պէս կեդրոններ ստե ղէէուեցան է՚)՝ալլ իզի եւ
գեոմաԱհր^ձ օրաթերթերուն մէջ ա յ ժ մ աոաջին էէւրմիոյ լիճին արեւմտակողմը , ո/֊ըիշ վայրի մը ՏԷՍԻՆ, 30 Դեկա– (Յաոաջ) Երէկ Հ 8 Գ •
տեղը կը գրաւէ հիսէս իվեր գերմաււախօս երկիր - ՚էԷՀԷ; Պաշտօնական յա յտա րա բութ իլևնե ր Հաստա Տան սրաՀը կը յորդէ ր խուռն բաղմ ո ւթեամ բ * Մա–
նեբու Աէջ խիսա տարաօ՜ուաօ՜ ղոլրցերրական Նօյէ տեցին թէ այս շլ.չ\անհերոլն մ ԷՀ բնակող Հայերուն նոլկներոլ Օրուան առթիւ Ֆբ * կապ * 1Աաչի մաս–
Ցիւրխըը Աայթունկը։ Իր սոխ եւ այլսպաւս պարու. եՕ՚/ռր գամում կատարած– էին Ներգաղթի Համար։ ն աճ ի լզի կազմ ակեր պա ծ դպրոցական տօնածառ -
նակոլթհ-ամբ, ան կը լրացնէ այ՛ս պակասը որ երե Արդարեւ շատ Հաւանական է որ այս աղքատ եւ, Հանդէսն էր, մասնակցութեամբ Ազգ՝ վաբմարանի
ւան եկած է երկու տարիէ ի վեր Նօյէ Ֆրա յէ Փրէ– կռիւի ու ապստամբ՛ութեան թատերավայր մր կրթական մարմնին ։
"^Ի> <Տ.Վին։էռ. ժուռնալ» , «Հէրանքֆո ւռթըր Յայ - դարձած– երկիրներուն *1՚ԷԼ՝ ապրող խաղաղասէր Անգամ մը եւս Հաստատուեցաւ թէ այս մոզո–
թունկ» , «՜իէօլևէչէ Ցոյյթուեվ» օրաթերթերու ան Հայ ժողովոլրդր փափաք յա յանահ– րէԼայ իբ "*ա յ֊ ՚Լր՚՜ԲԳՐ տմբօրէն փարած է իր ազգային սովորու–
հետացումով , բոլ՛որն ալ շահմարաԱ գերման մշա.. րենիքը վերադառնալու։ թիւնւե բուն, մշակոյթին ու սրբութեանց , եւ մտ
Ներգաղթի կոչ մ ըն ա/ ուղղուեցաւ Ա ուր իո է նա ւահգ իր զ արա ԱՈ ր լեզուին ։ Հո՛ն են մամիկը,
Ուստի, ուշագրաւ է այս թերթին Դեկտ • 28ի ել Լիբանանի Հայ դադոլթներուն : ՛Այո երկիրնե պատանին ոտ. չափաՀասը։ Եկած էփն լսել մայրենի
թիլին մէջ ճայ գաղթականներու կեանքէն քաղ ֊
ուած երկու պատկերԱերու հետ, այ)Զ մանրամասն րուն մէչ1 Հաստատուած– Հայելու թիւր մօտաւորա– քաղցր բարբառբ իրենց ձաղերուն , քոյրերուն եւ
թղթակցութիւնը զոր իր Դահիրէի աշխատակիցը
ւնուիրած է Մօտաւոր Արեւելքի Հայկ. Դազութնե. պէս 170.000 կը Հաշուեն։ ք*այց Հոս, ո ւ ֊ ր ի չ ՚լ.սյ,ք~ եղբայրներուն անուշիկ բերաններէն ; Լսել ու Հ ր ֊
(րու ներգաղթի շարժման :
րեբոլ պէս , մ իա սւ արբ խումբեր չեն կազմ եբ : Ի– ճուիլ , Հպարտանա լ ու Հաղո բդու֊իլ ազգա յին ինք–
Ահաւասիկ թաւբգմաւնութիւնը կ • 11 • (մեր դի -
րենց այս նոր Հայրենիքին Հետ Հաստատած կա– նուբո յն արման իքն եբով ։
տողոլթիւններՐ՝ աոանձին) :
11 լին ումն տլ Հոն կատարած տնտեսական գե ր ր Հապա սա փ՝ոքըեԲրը, ամէն տար իքէ Հ Կը թռ
տարբեր են : Անոնք գլխաւորաբար կախում ունին վռան, կը խայտան ։ Հպարտ են իրենք ալ* դերեր
իրենց մամանումի թուականէն։ կան քազաքներու ուհին կատարելիք* արտայայտութիւնը իրենց թա
ԳաՀիրէի մէ^ ներկայիս Հաստատ՛ուած՜ է մէջ Հիմնուած գաղութներ (ինչպէս Հալէպ) որոնք գուն ձիրքերուն • Մ տնկական երջանիկ զգացում
Ներգաղթի կեգր. սենեակ մր որուն՛ նպատակն է երկար ատենէ ի վեր գոյութիւն ունին ել բարգա ներ ։ կը վխտան անոնք սրաՀին ամէն կոզմը՝
Հայերու վերադարձը դէպի Սով. քէ-ուսիոյ Երեւա ւաճ են։ կան ալ բազմաթիւ նոր գաղութներ . Հա տեղացիի մը նախանձը շարմելոլ աստ իճան։ Վեր
նի շրջանին մէչ դտ՚ոնուոդ իրենց Հին Հայրենիքր։ յեր , որոնք քէ մա լա կան վարչաձեւին Հալածանք ջապէս ՚իարագոյբբ կր բա ցաւի ։ Բեմին վրայ շար
Մօ տերս ռուսական նաւեր Նեղուցներէն ու Ա եւ ներէն կամ Անդաբայի կառավարութեան տուրքի ուած է Դ՚Գ րոց ի առաջին կա բդեր ո ւա շա կեր աո ւթ իւ—
Հքովէն ա%ցնելով Ակաթում պիտի փոխագրեն Հայե խիստ օրէ նքն երէն խուսափելու Հ ամար Թուրք ի ա֊ նր վայելչօբէն Հագուած : Երկու սեռի առանձին
րու առածին խում բերը ; յէն Հեռանալու ստիպուած են։ Այո նոր ղաղթա– խ՛ում բեր ուն միջել կանգնած է իրենց ՚ուսուցչու–
՝ յ " ր ու ա յսւս ն՛որ գաղթը, անցեալ գարունէն ի կանները, թէեւ Լիբանանի մէջ իբրեւ քրիստոնեա / Հին ։ Եսկ ետեւը կը նշմաբոլի շքեզօրէն զարդար
Վեր արդէն սկսած է Արեւելքի երկիրներու մէջ տարրը լաւ ընդունելութիւն գտած են ^ կ՚ապրին ուած տօնածառբ, որ օրուան խո րՀ բգաէ շանն է ։
Աոլրիայէն եւ Լի բանանէն Հազարաւոր Հայ փախս խիստ աղքատիկ պայմաննեոլ տակ։ Տարակոյս Հանդէսին ն ախագաՀ ը , րնկ • Ա * Մ ի՛վ>սյ յէէեան
տականներ Հալէպէն մեկնելով ցամաքի ճամրով չկայ թէ այս մարզիկն ալ քիչ մա ման ակի մէջ պի եր կո լ խօ սքո վ կը պա րղէ ն պատ ակր։ Ապ ա խ՛ո ւմ–
ղէսլի Երեւան առաջնորդուած են։ Նոյն ատեն գէ– տի յաջողէ ին ր ս ւո բաւականին բարեկեց իկ վի ճակի բր կ՚երգէ մանկական խմբերգ մը։ ԱյնոլՀետեւ կը
պի Հայրենիք վերադարձի կո չե ր քար ձրաց ան րո - մը Հասէ ե լու , եթէ սովիէթական Հ բաւէ րր զիբենք սկս ի չաբքը ա բ տ ա ս ան ո ւթ ե ան ց , մ են երգն ե րու թէ
լո՛ր ա յն երկիրներէն ուլ։ Հալածուած Հայեր ա ֊ օտար Հողի վբայ գոյութեան ծանր աայքաըը մզե մ ան կական խմ բեր գներ ու ա լնքան դե ղե ց\ի կ ու. տ ը–
սլաս տան գտած են ^ ինչպէս ՝Բա լիֆո րն իա յէն , Ֆր– լ՛"– պարտականութենէն չազատ էր ։ Այն Հա յերր ո - ււլ սւ ւ " Լ՛ի չ : ԱՀա՛ փոքրի կս Տէր Պօղոսեանը , Հազիւ
բանստյէն , Պելճիքայէն եւ Ա՛երձաւոր Արեւելքէն : րոնք երկրին մէջ կ՚ապրին իրենց միտքէն անգամ Հինգ տարեկան կը մեներզէ՝ «&«# մի սիրուն՝* * *»
Աշխար Հ ի ամ էն մաս եր ուն մ է ջ ցրուած Հ այ գա ֊ չեն անց՛ներ տարիներէ ի վեր իրենց Հաստատած Համարձակ, յստակ ու մաքուր առոգանութեամբ։
ոութներն ազգային միութեան ումեգ զղաց ում մր ծտգկեալ գործերն երեսի վբայ ձգել,բայց եւ այն Աակայն , ո՛ր մէկը յիշել, այնքա՛ն շատ են անոնք :
ււլ ա Հ ահ են որ այմմ կեդրոնացած էվե րա կենդանա պէս անոնք կբ զգան թէ այլեւս բոլորովին Հայ Եթէ փորձէի թուել բոլորին ա\ուններր, <^Տառա–
ցած թէեւ Լատերուն անծանօթ Հայրենիքին վրայ։ րենազուրկ չեն եւ նո յն ի՛՛կ եթէ իրենց Հա յ ր են իքը ջ»ն էր որ պիտի տրտնջար * . . : Բայց , սիրելի Հ<Տ –1ս
Պատճառներ կա յին տարակուսելու թէ Հա յե րու չեն վ ե բա դառնար,, գէթ անուղղակի կՀօղտոլին ռ.ա'1» 1 եկո՛ւր եւ դիտէ ա յս ծնողներուն դմգոՀ
ազգային զգացում,ր ր ս ւո բաւականի զօրաւոր ՛գի այն շա Հա գրգռութենէն զոր քհո ւս իա ցո յց կուտա յ գէս9 քերբ ք երբ ա յս տողերուն մ էջ չկարդան իրեն՛ց
տի Բ Լ Է " ՛ * Բ * արՀամար Հ ելու այն բոլոր նիւթական Հայերու Հանդէպ ; զաւակներուն անաւննեբբ ։ Մանուկներոլ Օրուան
նկատումն եբն ո րո նք գէ պի Հ այ բեն իք վերադարձ ի Եգիպաոսի մէջ \ուր ա ւ ե քի քան 30.000 Հ ա ւեր առթիւ ղոնէ թ ո յ լ տուր ներկայացնել քանի մը տ՛ե
մբ ա՛ր գելք կրնային Հանդիսանալ կ՚ապրինք նորագոյն մաման՚ակներոլ մ էք Հաս ,- սարաններ :
Հայերր Հաստ բ ա կ ի՛ եէա ց ի տատուած գաղթականներու թիլը Հ ալ բնակչոլ - «կատակի մը Հետեւանքը տ րամա իսօս ութ իւնր
աշխատասէր
ել մ ում կա լ են, ամէն ւո ե ւլ առեւտ բտ թեան՝ չնչին մէկ մասբ կր կազմէ ։ $)աթիմեան Հա ֊ ա յնքա՛ն յ ա ^ ո Դ էբ ո լ ինքնատիպ (փաքրիկն եր
կան կամ ճարտար ար ո ւե ս ւո ա կ ա ՛հ մարզի մ է V կա - րբստութենէն (909—1171 ՛Բ. վ.) սկսեալ Եզ ի՛՛լ - Գբւիգորեան , Մատոյեան , *Բլանկեան եւ *Լաղար ֊
բեւոր դիրք գրաւած են : Հետեւաբար խնդիր է թէ աո ս ի մ էջ մ եծկակ եւ բարգաւաճ Հայ գաղութ մ բ եան^ ։ «Ջ ո բո եղանակն երբ» գա շնա լորտ լած արա֊
անոնք պիտի ուղէին ղոՀել այն տնտեսական դիրքր ղոյութիւն ունեցած է ։ Զ°բ * Վ^աբգան 970 թուա մ ա իսօս ութ իւն գունագեղ Հ ագո լստնե րով : Տ ե աո ւ
ղոր ձեռք անցուցած են. Հաստատուելու Համար ի– կանին ()՝ սւ Հ իրէի Հ իմնարկութեան մ ա սն\ակց ած է : Կաղանդ Պապան կարմիր պատմ ուճանով եւ ձի լ -
բենց օտար դարձած երկրի մբ մէջ , "լր կեանքի 1 1 րգ գար ո ւն երկիրր կառավարուած է Պէաբ է լ նափայլ մօրուքով Հայրենանուէր մաղթանքներ
պայմաններն , ինչպէս ծանօթ է շատ գմուարին են Կամա լի ի կողմէ , իսկ 12/*ք գար ուն Զօր * Վ^աՀ - կը Հիւսէ աշակերտութեան ։ Մէջ ԷՀ^Գ "՝՝է^ մեծեր ր
»
եւ ուր կր տիրէ ընկերային կարգուսարք մբ որ րամ Պ ա Հ լաւ ո ւն ի , ծանօր իր «^՝աճ է լ §Է°ՎԼԷ/^ իսմբեբգնեբ ըրին * աղկիը աղատ իմ Հայրենիք»,
ներգաղթող Հայերու սկիզբէն իսկ կ՚արզիլէ մակգիրով, եղած է կառավարութեան– պետ եւ ե– «կաղանդ է այսօր» եւն ։ Ե՛– աՀա իրական գեզար–
բարձրանալ այն ղիրքերուն զո րս կբ ղրաւեն ներ - գիպտական բանակի վերին Հրամանատար։ Ասոնք ուեստական բամինը ։ «Պալէ՜»^^^^1 1ՈՐՐՈՐԳ դա
կա յիս տա աս ւս Հ մ անի մ էջ Հ ամ էնքն ալ Հայեր էին ։ Մ ոլրատ պէ յ , Հա լ մ բ որ սարանի աղջիկներու կողմէ, գոյդ ջութակներու
Այնպէս ՛կ՚երեւի թէ Ե՚֊բոաայի եւ Ամերիկայի իսլամոլթիւն ընդգրկած էր , Եգիպատսի վրա յ իշ րն կերա կց ո ւթեամ բ ( գո յնղգո յն տարազն երոլ եւ
Հայերր փափաք չեն յայտներ գէպի Հայրենիք խած է 1 Տրգ գարու վերջր եւ Ն ա փո լէ ոն ի ա ր շա ֊ լուսարձակի շոգեբուն տակ՝ պարիկներոլՀանգոյն ։
ներգաղթի կոչերուն Հետեւանք տալուդ («^առա^», լանքին գէմ մղուած պայքարին ՚Լ՚՚՚րէ^քԼ եղած ։ Ապա թիթեռնիկնեբոլ պարը աւելի փոքրեբոլ կող
Ախալ է) ։ Աակայն կացութիւնը բո լո րով ին Տա կաւին անցեալ գարու մ էջ Հա յերր եգիպաա ֊ մէ , նոյնքան շողշողուն եւ Հ մ ա լի չ : ի վերջոյ Հայ
տարբեր է Մօտաւոր Արեւելքի սէջ՝Հին Հայրենիքի կան քա զա քա կան ո ւթ ե ան մէջ կարեւոր գեր մ ր կական պարը : Բարձրագոյն կարգի աշակերտոլ -
մերձաւորութիւնը ամփոփ խումբերով ապրիլը^ եւ խաղացած են ;Արթին Ջ րաքեան 1ւ ա ւե լի վե ր ջրՏ ի գ֊ Հիներն են որ իրենց շնորՀր ցոյց պիտփ տան Հայ
կրօնական ղղացումը տիրապետող ազդակներ են րան վւաշա եղած են Արտաքին գործերոլ նախա - կական տտՀմիկ տարազներով։ Կր պարեն ու կ եր
Հոն ։ րաբ , իսկ Հայ պետական մա րդոց ամ էն էն Համ բա գեն, ներկաները պաՀ մը փոխագրելով Հայրենի
Գարնան երբ Ատպատականի մ էծ Պարսիկներու, լա ւձո րր՝ Նո՚ւ֊պար Փա շա որ քանիցս վար չա պետ ե– աշխար Հ ։ Բոլոր պա բե ր բ եւ տեսարաններբ կրկ
եւ Ա աո լչպուլաքի մէջ քիւրտերու ապստամբու - ղած է եւ մ ասնաւո բա բաբ ջանք թափած %է>է լլաՀ– նութեան աբմանացան : Հանգէ ս ին յա յտագբին մեծ
ներոլ վ իճակբ բարւոքելու ( մինչեւ ա յսօր մեծ մասը կը բաղկանար Հայաստանի բանաստեզծնե -
յարգանք կր վայելէ։ Ր"՛–, երգաՀաննեբոլ ( ինչպէս նաեւ Տի՛կ* Փա փաղ -
Հայր քհուբնրպիչ 450 վանքի ցանկ պատրաստած (Մնացեալը յաջորդով) եանի մանկական ստեղծագործութիւներէն։ Այս
նման փ"քբ երկրի մբ
էր* 450 վանք՝ Հայաստանի վերջինին «Հայերէն դասին օգտակար դերը» եբ–
Համ ար որոնք ար ո ւե սա ի ել ճարտարապետս լ- գիծտիսառն արտասանութիւնը որ Հրատարակուած՛
թեան այնքան ուրիշ գանձերուն Հետ պաՀած են է նաեւ Հ *0 *Մ *ի Ամերիկայի պարբերաթերթին
դտնձեըը , եւ \ո–
Հայ գրականութեան եւ մէլակոյթի ԳԱՂՈՒԹԷ ԳԱ1ՈՒՒ մէջ , առիթ տ՛ուած էր ծուռ մեկն ութեան ։ Ո՛ սա,ի
րոնք տասնեւՀ՚ինգ ՚է"թորկալից դարերու բնդմէ ֊ օրուան նա իսագաՀը Հարկ զատեց նեբկաներէն
ջէն մեղ կը կապեն , անընդմիջաբար, մեղ բոլորս՝ ՊՈԼԱՈՅ մէջԳեկտ. 22ին տեղի ունեցած է խնդրելու որ ուշադրութեամբ Հետեւին արտասա
նութեան
Հայ , Հա յագէտ եւ բարեկամն եր Հա յաս տան ի՝ ա– Համերգ մր կոմիտաս Վարդապետի ծննդեան 75– ^ իմաստը լաւ Հասկնալու Համար ։
մուր եւ անքակտելի կապերով^ ԱաՀակին, Մաշ - ամեակին առթիւ ,ֆան կալթիի նո րա կառոյց^ինճի» Միջարարին տօնածառբ աճուրդի գրուեցաւ։
տոցին եւ իր աշակերտներուն» ։ մեծ սինէմային մէ$։ Համերգը կազմակերպած է Երեք քառորդի մէ^ գոյացաւ 20 Հազար ֆրանք։
Ջերմ ծափերով ողջունուեցաւ Հ* Մարիէսի Մի՚իթարեան Աանոլց Միութիւնը , .որուն մասնակ ՜էքաՀ՚ոզն էր Պ* Պուչաքլեան , որ ինչպէս միշտ,
ա յս Հ մ տալից գասախօսութ իւնր : ց՛ած են երկու Հարիւր յիսուն երկսեռ երգիչներ , այս անգամ ալ լիովին մասնակցեցաւ : Լիոնի քոյր
Պ * Զօպանեան շնորՀակալութիւն յայտնելոմ ղեկավարութեամբ Տիգրան Աամիկոնեանի։ Երդ մասնաճիւղի վարչութիւնը եւս ներկայ էր եւ ըն–
իր արմ է քաւոր դասախօսութեան Համ ար ^ խնդրեց ուած են 1Լա րդապետ ի ն գաշնաւո րած տասնի Հ ա վւ կերուՀիները առատօրէն մասնակցեցան իրենց
Հ * Մարիէսէն որ վերջապէս Հրատարակէ Եզնիկի՝ երգեր % Օր * ԳոՀարիկ Ղյոզարոսեան դաշնակով մասնաճիւղին անուձնռվ։ Վիէնէն , Ս՚ արսէյլէն եւ
ֆր անս ե բ էն թաղմ ան ո ւթ ի ւն ը , խոստացուած տա - նուագած է Հորս տոՀմիկ կտ՛որներ, որոնցմէ եր– այ/ շրջաններէ կային Հ\իւր.հ ր , որոնք չզլացան ի–
րին երէ ի վեր : կուքբ իր Հեզին ակո ւթ իւձւնե բէն ։ /// ու ոն լւաւլմ ո ւ— րենց նիւթական աջակցութիւնը բերելու աճուր -
Տետոյ անդրադառնալով Հայ մշակոյթին , Պ՛ թ իւն մը նե ր կա ւ գտնուած է ա յս Համերգին՝ , որ դի՛ն՝ : Ւսկ աշակերտներ ր գեղեցիկ գաղափար ր յղտ֊
Զօպանեան յիշեց որ նախքան Ոսկեդարը, Հայ ժո– շատ փայլոլն է անցած Հ ցաձ– էին Հաճելի անակնկալ մր ընելու Տէր եւ Տի
զովոլրդր ՚ունեցաձ֊ է անղիր դպրութիւն / յ , որուն ԼՈՍ ԱՆՃԵԼԸՍԻ գաղութը, ճաշկերոյթի մը կին Փափազեաններուն , նուէ րով մը՝ իրենց այն
Հ ատո լկտորնե ր ր Հասաձ– են մինչեւ մեղ, շնորՀիլ Բ^թացքին որուն ն՛երկայ եղած են Հինգ Հարիւր քան զոՀ ոզոլթեան ու տքնական աշխատանքին փո
Մովսէս խորենացիի : Դժբախտաբար շատ բան Հոգիք ի նպաստ Ներգաղթի Հան զան ակո ւթեան խարէն։ Աճուրդէն առաչ՝ րնկ– Թ֊ Այվաղեան բո
կորսուաՆ է ։ Աակայն մեր ձեռքր դտնուահ– բե - նուի րած են աւելի քան 52.000 տ\ոլար ։ վանդակալից ճառով մը վեր Հանեց մայրենի դաս
կորն երէն կարելի է եզրակացնել թէ ինչ ձ֊ազկեաւ ԵԹՈՎՊԻՈՅ մէջ կան Հազար Հայեր, որոնցմէ տիարակութեան կարեւոր դեր ր եւ դաստ իարակ–
մշակոյթ մր տւնեցաօ՜ ենք Հին դարերուն : 800^ Ատիս Ապէպայի , իսկ մնացեալն երր Տ\իՐէ ներոլ ղոՀաբերոլթիլնր ,մադթան քՂ\եր րնելով Հայ
Փարիզի Հայագիտական ո ւսո ւմնա ս ի րութ ետնց Տ աու ա յի ՚քէջ ։ Հոս ալ կազմուած է Ներգաղթի րենադարձի եւ Հայրենիքի սաՀմաններոլ ընդար
սեգրոձր պարբերաբար նման գա սա խօսոլթ իւնւ եր յան ձն՚ա խում բ մբ , Տով* Կէվկէ բեանի ն ա խազա - ձակման Համար ; Հանդէսի վերջաւորութեան պիս.
պիտի սարքէ; Փափաքե/ի էր որ մեր ՀայրենակԼց– Հ ո ւթեամ բ ։ Մ ինչեւ Հ իմ ա ա ր ձանա գր\ո լած են քիւ/» եւ խնձոր բաժնուեցաւ բոլոր պղաիկներուն՛
ներր այգ դասախօսութեանց բերեն իրենց ֆրան– շօօ/ւ մօտ Հայեր։ Բացի Ատիս Ապէպայի եկեղեցի ան խտ\ի ր :
"տցի բարեկամները, ձ֊անօթացնելոլ Համար զա - էն Հա յեր բ ունին գ՛զրոց մը , ուր կը յաճա քսեն \ 20 Հանդէսր իր նպատակին հ-առայեց , կոկիկ Հա
մշակոյթին ումտալորական սոյթ մ ըն ալ ա պաՀ ո վե լո վ դպրոցի ֆօնղին :
սոնք Հայ ժողովուրդի Հ–*/. աշակեըտնոր ։ Ունին նաեւ ՛եկեղեցի մը §էրէ Փ–
գ.
արժէքներուն , § աո լայ ի մէջ ;
Fonds A.R.A.M
մը
րող շուրշՀ 80.1)00 Հայերուն մ ԷԼ խմբաւորում
երեւան եկաւ։ Այժմ ԳաՀիրէի մէԼ գործող Սենեա ՄԵՐ Հ ԱՆ Գ ԷՍ Ը
Հիթլէրական իշխանութեան անկումէն ի վեր կին պէս կեդրոններ ստե ղէէուեցան է՚)՝ալլ իզի եւ
գեոմաԱհր^ձ օրաթերթերուն մէջ ա յ ժ մ աոաջին էէւրմիոյ լիճին արեւմտակողմը , ո/֊ըիշ վայրի մը ՏԷՍԻՆ, 30 Դեկա– (Յաոաջ) Երէկ Հ 8 Գ •
տեղը կը գրաւէ հիսէս իվեր գերմաււախօս երկիր - ՚էԷՀԷ; Պաշտօնական յա յտա րա բութ իլևնե ր Հաստա Տան սրաՀը կը յորդէ ր խուռն բաղմ ո ւթեամ բ * Մա–
նեբու Աէջ խիսա տարաօ՜ուաօ՜ ղոլրցերրական Նօյէ տեցին թէ այս շլ.չ\անհերոլն մ ԷՀ բնակող Հայերուն նոլկներոլ Օրուան առթիւ Ֆբ * կապ * 1Աաչի մաս–
Ցիւրխըը Աայթունկը։ Իր սոխ եւ այլսպաւս պարու. եՕ՚/ռր գամում կատարած– էին Ներգաղթի Համար։ ն աճ ի լզի կազմ ակեր պա ծ դպրոցական տօնածառ -
նակոլթհ-ամբ, ան կը լրացնէ այ՛ս պակասը որ երե Արդարեւ շատ Հաւանական է որ այս աղքատ եւ, Հանդէսն էր, մասնակցութեամբ Ազգ՝ վաբմարանի
ւան եկած է երկու տարիէ ի վեր Նօյէ Ֆրա յէ Փրէ– կռիւի ու ապստամբ՛ութեան թատերավայր մր կրթական մարմնին ։
"^Ի> <Տ.Վին։էռ. ժուռնալ» , «Հէրանքֆո ւռթըր Յայ - դարձած– երկիրներուն *1՚ԷԼ՝ ապրող խաղաղասէր Անգամ մը եւս Հաստատուեցաւ թէ այս մոզո–
թունկ» , «՜իէօլևէչէ Ցոյյթուեվ» օրաթերթերու ան Հայ ժողովոլրդր փափաք յա յանահ– րէԼայ իբ "*ա յ֊ ՚Լր՚՜ԲԳՐ տմբօրէն փարած է իր ազգային սովորու–
հետացումով , բոլ՛որն ալ շահմարաԱ գերման մշա.. րենիքը վերադառնալու։ թիւնւե բուն, մշակոյթին ու սրբութեանց , եւ մտ
Ներգաղթի կոչ մ ըն ա/ ուղղուեցաւ Ա ուր իո է նա ւահգ իր զ արա ԱՈ ր լեզուին ։ Հո՛ն են մամիկը,
Ուստի, ուշագրաւ է այս թերթին Դեկտ • 28ի ել Լիբանանի Հայ դադոլթներուն : ՛Այո երկիրնե պատանին ոտ. չափաՀասը։ Եկած էփն լսել մայրենի
թիլին մէջ ճայ գաղթականներու կեանքէն քաղ ֊
ուած երկու պատկերԱերու հետ, այ)Զ մանրամասն րուն մէչ1 Հաստատուած– Հայելու թիւր մօտաւորա– քաղցր բարբառբ իրենց ձաղերուն , քոյրերուն եւ
թղթակցութիւնը զոր իր Դահիրէի աշխատակիցը
ւնուիրած է Մօտաւոր Արեւելքի Հայկ. Դազութնե. պէս 170.000 կը Հաշուեն։ ք*այց Հոս, ո ւ ֊ ր ի չ ՚լ.սյ,ք~ եղբայրներուն անուշիկ բերաններէն ; Լսել ու Հ ր ֊
(րու ներգաղթի շարժման :
րեբոլ պէս , մ իա սւ արբ խումբեր չեն կազմ եբ : Ի– ճուիլ , Հպարտանա լ ու Հաղո բդու֊իլ ազգա յին ինք–
Ահաւասիկ թաւբգմաւնութիւնը կ • 11 • (մեր դի -
րենց այս նոր Հայրենիքին Հետ Հաստատած կա– նուբո յն արման իքն եբով ։
տողոլթիւններՐ՝ աոանձին) :
11 լին ումն տլ Հոն կատարած տնտեսական գե ր ր Հապա սա փ՝ոքըեԲրը, ամէն տար իքէ Հ Կը թռ
տարբեր են : Անոնք գլխաւորաբար կախում ունին վռան, կը խայտան ։ Հպարտ են իրենք ալ* դերեր
իրենց մամանումի թուականէն։ կան քազաքներու ուհին կատարելիք* արտայայտութիւնը իրենց թա
ԳաՀիրէի մէ^ ներկայիս Հաստատ՛ուած՜ է մէջ Հիմնուած գաղութներ (ինչպէս Հալէպ) որոնք գուն ձիրքերուն • Մ տնկական երջանիկ զգացում
Ներգաղթի կեգր. սենեակ մր որուն՛ նպատակն է երկար ատենէ ի վեր գոյութիւն ունին ել բարգա ներ ։ կը վխտան անոնք սրաՀին ամէն կոզմը՝
Հայերու վերադարձը դէպի Սով. քէ-ուսիոյ Երեւա ւաճ են։ կան ալ բազմաթիւ նոր գաղութներ . Հա տեղացիի մը նախանձը շարմելոլ աստ իճան։ Վեր
նի շրջանին մէչ դտ՚ոնուոդ իրենց Հին Հայրենիքր։ յեր , որոնք քէ մա լա կան վարչաձեւին Հալածանք ջապէս ՚իարագոյբբ կր բա ցաւի ։ Բեմին վրայ շար
Մօ տերս ռուսական նաւեր Նեղուցներէն ու Ա եւ ներէն կամ Անդաբայի կառավարութեան տուրքի ուած է Դ՚Գ րոց ի առաջին կա բդեր ո ւա շա կեր աո ւթ իւ—
Հքովէն ա%ցնելով Ակաթում պիտի փոխագրեն Հայե խիստ օրէ նքն երէն խուսափելու Հ ամար Թուրք ի ա֊ նր վայելչօբէն Հագուած : Երկու սեռի առանձին
րու առածին խում բերը ; յէն Հեռանալու ստիպուած են։ Այո նոր ղաղթա– խ՛ում բեր ուն միջել կանգնած է իրենց ՚ուսուցչու–
՝ յ " ր ու ա յսւս ն՛որ գաղթը, անցեալ գարունէն ի կանները, թէեւ Լիբանանի մէջ իբրեւ քրիստոնեա / Հին ։ Եսկ ետեւը կը նշմաբոլի շքեզօրէն զարդար
Վեր արդէն սկսած է Արեւելքի երկիրներու մէջ տարրը լաւ ընդունելութիւն գտած են ^ կ՚ապրին ուած տօնածառբ, որ օրուան խո րՀ բգաէ շանն է ։
Աոլրիայէն եւ Լի բանանէն Հազարաւոր Հայ փախս խիստ աղքատիկ պայմաննեոլ տակ։ Տարակոյս Հանդէսին ն ախագաՀ ը , րնկ • Ա * Մ ի՛վ>սյ յէէեան
տականներ Հալէպէն մեկնելով ցամաքի ճամրով չկայ թէ այս մարզիկն ալ քիչ մա ման ակի մէջ պի եր կո լ խօ սքո վ կը պա րղէ ն պատ ակր։ Ապ ա խ՛ո ւմ–
ղէսլի Երեւան առաջնորդուած են։ Նոյն ատեն գէ– տի յաջողէ ին ր ս ւո բաւականին բարեկեց իկ վի ճակի բր կ՚երգէ մանկական խմբերգ մը։ ԱյնոլՀետեւ կը
պի Հայրենիք վերադարձի կո չե ր քար ձրաց ան րո - մը Հասէ ե լու , եթէ սովիէթական Հ բաւէ րր զիբենք սկս ի չաբքը ա բ տ ա ս ան ո ւթ ե ան ց , մ են երգն ե րու թէ
լո՛ր ա յն երկիրներէն ուլ։ Հալածուած Հայեր ա ֊ օտար Հողի վբայ գոյութեան ծանր աայքաըը մզե մ ան կական խմ բեր գներ ու ա լնքան դե ղե ց\ի կ ու. տ ը–
սլաս տան գտած են ^ ինչպէս ՝Բա լիֆո րն իա յէն , Ֆր– լ՛"– պարտականութենէն չազատ էր ։ Այն Հա յերր ո - ււլ սւ ւ " Լ՛ի չ : ԱՀա՛ փոքրի կս Տէր Պօղոսեանը , Հազիւ
բանստյէն , Պելճիքայէն եւ Ա՛երձաւոր Արեւելքէն : րոնք երկրին մէջ կ՚ապրին իրենց միտքէն անգամ Հինգ տարեկան կը մեներզէ՝ «&«# մի սիրուն՝* * *»
Աշխար Հ ի ամ էն մաս եր ուն մ է ջ ցրուած Հ այ գա ֊ չեն անց՛ներ տարիներէ ի վեր իրենց Հաստատած Համարձակ, յստակ ու մաքուր առոգանութեամբ։
ոութներն ազգային միութեան ումեգ զղաց ում մր ծտգկեալ գործերն երեսի վբայ ձգել,բայց եւ այն Աակայն , ո՛ր մէկը յիշել, այնքա՛ն շատ են անոնք :
ււլ ա Հ ահ են որ այմմ կեդրոնացած էվե րա կենդանա պէս անոնք կբ զգան թէ այլեւս բոլորովին Հայ Եթէ փորձէի թուել բոլորին ա\ուններր, <^Տառա–
ցած թէեւ Լատերուն անծանօթ Հայրենիքին վրայ։ րենազուրկ չեն եւ նո յն ի՛՛կ եթէ իրենց Հա յ ր են իքը ջ»ն էր որ պիտի տրտնջար * . . : Բայց , սիրելի Հ<Տ –1ս
Պատճառներ կա յին տարակուսելու թէ Հա յե րու չեն վ ե բա դառնար,, գէթ անուղղակի կՀօղտոլին ռ.ա'1» 1 եկո՛ւր եւ դիտէ ա յս ծնողներուն դմգոՀ
ազգային զգացում,ր ր ս ւո բաւականի զօրաւոր ՛գի այն շա Հա գրգռութենէն զոր քհո ւս իա ցո յց կուտա յ գէս9 քերբ ք երբ ա յս տողերուն մ էջ չկարդան իրեն՛ց
տի Բ Լ Է " ՛ * Բ * արՀամար Հ ելու այն բոլոր նիւթական Հայերու Հանդէպ ; զաւակներուն անաւննեբբ ։ Մանուկներոլ Օրուան
նկատումն եբն ո րո նք գէ պի Հ այ բեն իք վերադարձ ի Եգիպաոսի մէջ \ուր ա ւ ե քի քան 30.000 Հ ա ւեր առթիւ ղոնէ թ ո յ լ տուր ներկայացնել քանի մը տ՛ե
մբ ա՛ր գելք կրնային Հանդիսանալ կ՚ապրինք նորագոյն մաման՚ակներոլ մ էք Հաս ,- սարաններ :
Հայերր Հաստ բ ա կ ի՛ եէա ց ի տատուած գաղթականներու թիլը Հ ալ բնակչոլ - «կատակի մը Հետեւանքը տ րամա իսօս ութ իւնր
աշխատասէր
ել մ ում կա լ են, ամէն ւո ե ւլ առեւտ բտ թեան՝ չնչին մէկ մասբ կր կազմէ ։ $)աթիմեան Հա ֊ ա յնքա՛ն յ ա ^ ո Դ էբ ո լ ինքնատիպ (փաքրիկն եր
կան կամ ճարտար ար ո ւե ս ւո ա կ ա ՛հ մարզի մ է V կա - րբստութենէն (909—1171 ՛Բ. վ.) սկսեալ Եզ ի՛՛լ - Գբւիգորեան , Մատոյեան , *Բլանկեան եւ *Լաղար ֊
բեւոր դիրք գրաւած են : Հետեւաբար խնդիր է թէ աո ս ի մ էջ մ եծկակ եւ բարգաւաճ Հայ գաղութ մ բ եան^ ։ «Ջ ո բո եղանակն երբ» գա շնա լորտ լած արա֊
անոնք պիտի ուղէին ղոՀել այն տնտեսական դիրքր ղոյութիւն ունեցած է ։ Զ°բ * Վ^աբգան 970 թուա մ ա իսօս ութ իւն գունագեղ Հ ագո լստնե րով : Տ ե աո ւ
ղոր ձեռք անցուցած են. Հաստատուելու Համար ի– կանին ()՝ սւ Հ իրէի Հ իմնարկութեան մ ա սն\ակց ած է : Կաղանդ Պապան կարմիր պատմ ուճանով եւ ձի լ -
բենց օտար դարձած երկրի մբ մէջ , "լր կեանքի 1 1 րգ գար ո ւն երկիրր կառավարուած է Պէաբ է լ նափայլ մօրուքով Հայրենանուէր մաղթանքներ
պայմաններն , ինչպէս ծանօթ է շատ գմուարին են Կամա լի ի կողմէ , իսկ 12/*ք գար ուն Զօր * Վ^աՀ - կը Հիւսէ աշակերտութեան ։ Մէջ ԷՀ^Գ "՝՝է^ մեծեր ր
»
եւ ուր կր տիրէ ընկերային կարգուսարք մբ որ րամ Պ ա Հ լաւ ո ւն ի , ծանօր իր «^՝աճ է լ §Է°ՎԼԷ/^ իսմբեբգնեբ ըրին * աղկիը աղատ իմ Հայրենիք»,
ներգաղթող Հայերու սկիզբէն իսկ կ՚արզիլէ մակգիրով, եղած է կառավարութեան– պետ եւ ե– «կաղանդ է այսօր» եւն ։ Ե՛– աՀա իրական գեզար–
բարձրանալ այն ղիրքերուն զո րս կբ ղրաւեն ներ - գիպտական բանակի վերին Հրամանատար։ Ասոնք ուեստական բամինը ։ «Պալէ՜»^^^^1 1ՈՐՐՈՐԳ դա
կա յիս տա աս ւս Հ մ անի մ էջ Հ ամ էնքն ալ Հայեր էին ։ Մ ոլրատ պէ յ , Հա լ մ բ որ սարանի աղջիկներու կողմէ, գոյդ ջութակներու
Այնպէս ՛կ՚երեւի թէ Ե՚֊բոաայի եւ Ամերիկայի իսլամոլթիւն ընդգրկած էր , Եգիպատսի վրա յ իշ րն կերա կց ո ւթեամ բ ( գո յնղգո յն տարազն երոլ եւ
Հայերր փափաք չեն յայտներ գէպի Հայրենիք խած է 1 Տրգ գարու վերջր եւ Ն ա փո լէ ոն ի ա ր շա ֊ լուսարձակի շոգեբուն տակ՝ պարիկներոլՀանգոյն ։
ներգաղթի կոչերուն Հետեւանք տալուդ («^առա^», լանքին գէմ մղուած պայքարին ՚Լ՚՚՚րէ^քԼ եղած ։ Ապա թիթեռնիկնեբոլ պարը աւելի փոքրեբոլ կող
Ախալ է) ։ Աակայն կացութիւնը բո լո րով ին Տա կաւին անցեալ գարու մ էջ Հա յերր եգիպաա ֊ մէ , նոյնքան շողշողուն եւ Հ մ ա լի չ : ի վերջոյ Հայ
տարբեր է Մօտաւոր Արեւելքի սէջ՝Հին Հայրենիքի կան քա զա քա կան ո ւթ ե ան մէջ կարեւոր գեր մ ր կական պարը : Բարձրագոյն կարգի աշակերտոլ -
մերձաւորութիւնը ամփոփ խումբերով ապրիլը^ եւ խաղացած են ;Արթին Ջ րաքեան 1ւ ա ւե լի վե ր ջրՏ ի գ֊ Հիներն են որ իրենց շնորՀր ցոյց պիտփ տան Հայ
կրօնական ղղացումը տիրապետող ազդակներ են րան վւաշա եղած են Արտաքին գործերոլ նախա - կական տտՀմիկ տարազներով։ Կր պարեն ու կ եր
Հոն ։ րաբ , իսկ Հայ պետական մա րդոց ամ էն էն Համ բա գեն, ներկաները պաՀ մը փոխագրելով Հայրենի
Գարնան երբ Ատպատականի մ էծ Պարսիկներու, լա ւձո րր՝ Նո՚ւ֊պար Փա շա որ քանիցս վար չա պետ ե– աշխար Հ ։ Բոլոր պա բե ր բ եւ տեսարաններբ կրկ
եւ Ա աո լչպուլաքի մէջ քիւրտերու ապստամբու - ղած է եւ մ ասնաւո բա բաբ ջանք թափած %է>է լլաՀ– նութեան աբմանացան : Հանգէ ս ին յա յտագբին մեծ
ներոլ վ իճակբ բարւոքելու ( մինչեւ ա յսօր մեծ մասը կը բաղկանար Հայաստանի բանաստեզծնե -
յարգանք կր վայելէ։ Ր"՛–, երգաՀաննեբոլ ( ինչպէս նաեւ Տի՛կ* Փա փաղ -
Հայր քհուբնրպիչ 450 վանքի ցանկ պատրաստած (Մնացեալը յաջորդով) եանի մանկական ստեղծագործութիւներէն։ Այս
նման փ"քբ երկրի մբ
էր* 450 վանք՝ Հայաստանի վերջինին «Հայերէն դասին օգտակար դերը» եբ–
Համ ար որոնք ար ո ւե սա ի ել ճարտարապետս լ- գիծտիսառն արտասանութիւնը որ Հրատարակուած՛
թեան այնքան ուրիշ գանձերուն Հետ պաՀած են է նաեւ Հ *0 *Մ *ի Ամերիկայի պարբերաթերթին
դտնձեըը , եւ \ո–
Հայ գրականութեան եւ մէլակոյթի ԳԱՂՈՒԹԷ ԳԱ1ՈՒՒ մէջ , առիթ տ՛ուած էր ծուռ մեկն ութեան ։ Ո՛ սա,ի
րոնք տասնեւՀ՚ինգ ՚է"թորկալից դարերու բնդմէ ֊ օրուան նա իսագաՀը Հարկ զատեց նեբկաներէն
ջէն մեղ կը կապեն , անընդմիջաբար, մեղ բոլորս՝ ՊՈԼԱՈՅ մէջԳեկտ. 22ին տեղի ունեցած է խնդրելու որ ուշադրութեամբ Հետեւին արտասա
նութեան
Հայ , Հա յագէտ եւ բարեկամն եր Հա յաս տան ի՝ ա– Համերգ մր կոմիտաս Վարդապետի ծննդեան 75– ^ իմաստը լաւ Հասկնալու Համար ։
մուր եւ անքակտելի կապերով^ ԱաՀակին, Մաշ - ամեակին առթիւ ,ֆան կալթիի նո րա կառոյց^ինճի» Միջարարին տօնածառբ աճուրդի գրուեցաւ։
տոցին եւ իր աշակերտներուն» ։ մեծ սինէմային մէ$։ Համերգը կազմակերպած է Երեք քառորդի մէ^ գոյացաւ 20 Հազար ֆրանք։
Ջերմ ծափերով ողջունուեցաւ Հ* Մարիէսի Մի՚իթարեան Աանոլց Միութիւնը , .որուն մասնակ ՜էքաՀ՚ոզն էր Պ* Պուչաքլեան , որ ինչպէս միշտ,
ա յս Հ մ տալից գասախօսութ իւնր : ց՛ած են երկու Հարիւր յիսուն երկսեռ երգիչներ , այս անգամ ալ լիովին մասնակցեցաւ : Լիոնի քոյր
Պ * Զօպանեան շնորՀակալութիւն յայտնելոմ ղեկավարութեամբ Տիգրան Աամիկոնեանի։ Երդ մասնաճիւղի վարչութիւնը եւս ներկայ էր եւ ըն–
իր արմ է քաւոր դասախօսութեան Համ ար ^ խնդրեց ուած են 1Լա րդապետ ի ն գաշնաւո րած տասնի Հ ա վւ կերուՀիները առատօրէն մասնակցեցան իրենց
Հ * Մարիէսէն որ վերջապէս Հրատարակէ Եզնիկի՝ երգեր % Օր * ԳոՀարիկ Ղյոզարոսեան դաշնակով մասնաճիւղին անուձնռվ։ Վիէնէն , Ս՚ արսէյլէն եւ
ֆր անս ե բ էն թաղմ ան ո ւթ ի ւն ը , խոստացուած տա - նուագած է Հորս տոՀմիկ կտ՛որներ, որոնցմէ եր– այ/ շրջաններէ կային Հ\իւր.հ ր , որոնք չզլացան ի–
րին երէ ի վեր : կուքբ իր Հեզին ակո ւթ իւձւնե բէն ։ /// ու ոն լւաւլմ ո ւ— րենց նիւթական աջակցութիւնը բերելու աճուր -
Տետոյ անդրադառնալով Հայ մշակոյթին , Պ՛ թ իւն մը նե ր կա ւ գտնուած է ա յս Համերգին՝ , որ դի՛ն՝ : Ւսկ աշակերտներ ր գեղեցիկ գաղափար ր յղտ֊
Զօպանեան յիշեց որ նախքան Ոսկեդարը, Հայ ժո– շատ փայլոլն է անցած Հ ցաձ– էին Հաճելի անակնկալ մր ընելու Տէր եւ Տի
զովոլրդր ՚ունեցաձ֊ է անղիր դպրութիւն / յ , որուն ԼՈՍ ԱՆՃԵԼԸՍԻ գաղութը, ճաշկերոյթի մը կին Փափազեաններուն , նուէ րով մը՝ իրենց այն
Հ ատո լկտորնե ր ր Հասաձ– են մինչեւ մեղ, շնորՀիլ Բ^թացքին որուն ն՛երկայ եղած են Հինգ Հարիւր քան զոՀ ոզոլթեան ու տքնական աշխատանքին փո
Մովսէս խորենացիի : Դժբախտաբար շատ բան Հոգիք ի նպաստ Ներգաղթի Հան զան ակո ւթեան խարէն։ Աճուրդէն առաչ՝ րնկ– Թ֊ Այվաղեան բո
կորսուաՆ է ։ Աակայն մեր ձեռքր դտնուահ– բե - նուի րած են աւելի քան 52.000 տ\ոլար ։ վանդակալից ճառով մը վեր Հանեց մայրենի դաս
կորն երէն կարելի է եզրակացնել թէ ինչ ձ֊ազկեաւ ԵԹՈՎՊԻՈՅ մէջ կան Հազար Հայեր, որոնցմէ տիարակութեան կարեւոր դեր ր եւ դաստ իարակ–
մշակոյթ մր տւնեցաօ՜ ենք Հին դարերուն : 800^ Ատիս Ապէպայի , իսկ մնացեալն երր Տ\իՐէ ներոլ ղոՀաբերոլթիլնր ,մադթան քՂ\եր րնելով Հայ
Փարիզի Հայագիտական ո ւսո ւմնա ս ի րութ ետնց Տ աու ա յի ՚քէջ ։ Հոս ալ կազմուած է Ներգաղթի րենադարձի եւ Հայրենիքի սաՀմաններոլ ընդար
սեգրոձր պարբերաբար նման գա սա խօսոլթ իւնւ եր յան ձն՚ա խում բ մբ , Տով* Կէվկէ բեանի ն ա խազա - ձակման Համար ; Հանդէսի վերջաւորութեան պիս.
պիտի սարքէ; Փափաքե/ի էր որ մեր ՀայրենակԼց– Հ ո ւթեամ բ ։ Մ ինչեւ Հ իմ ա ա ր ձանա գր\ո լած են քիւ/» եւ խնձոր բաժնուեցաւ բոլոր պղաիկներուն՛
ներր այգ դասախօսութեանց բերեն իրենց ֆրան– շօօ/ւ մօտ Հայեր։ Բացի Ատիս Ապէպայի եկեղեցի ան խտ\ի ր :
"տցի բարեկամները, ձ֊անօթացնելոլ Համար զա - էն Հա յեր բ ունին գ՛զրոց մը , ուր կը յաճա քսեն \ 20 Հանդէսր իր նպատակին հ-առայեց , կոկիկ Հա
մշակոյթին ումտալորական սոյթ մ ըն ալ ա պաՀ ո վե լո վ դպրոցի ֆօնղին :
սոնք Հայ ժողովուրդի Հ–*/. աշակեըտնոր ։ Ունին նաեւ ՛եկեղեցի մը §էրէ Փ–
գ.
արժէքներուն , § աո լայ ի մէջ ;
Fonds A.R.A.M
