Page 19 - ARM_19-1947_01
P. 19
ԵՐԳԻԾԱՆՔ տօնին սպասողներ ,որսլէսղէ մամոնանգայՀաշաեց– ՛Բա՛հի մը ամիս առա^ Հակառակ Մարսէյլի
նել զրկումներէն Աստուածն էսկ ուրանալ ձգտող մ ասնագէտ բժ ի շկւե ր՛ո ւ յ ո ռե տեսութեանց շնւ, ր -
վերոյէշեալ դասակարգերը : Հիլ Հ * ՕՀանջանեանի տուած ազդու դեղերուն ,
այժմ իր առողջակաւ
Ծ ուՕդի պաակեքՀԱո՛ Եւ– աՀա պնակներու կարաւանն է որ ծայր կու. վիճակը ղոՀացուցէէ է եւ ա–
աայ ւ Ատենապետ էֆէնտէն առնելէն է ընկերեերոլ խո լ,ժ ակը շա տ Լաւ Հ
\946րգ անդամն ըԱքլով՝ •քրիստոս ծ€աւ էս շաԲՔՐ ետեւէն , •որոնց կը յաջորգէ քա Հ ան ա յէց Տիկին ԱՀարոնեան անսպառ Համբերութեամբ
յայտնհցաւ: դասը՝ ես ըսեմ վեց , Գո ՚ Ք II" է Ք աասը։ Լուսա - եւ բացառիկ գուլ գուլ ան քով մը կը խնամէ իր ա–
Գեկտեմբեր 24ր կէ" Գէսերին, Փարիզի բո. բար, մամկոչ, Ազքատախևամ, ՛որբերու, ՀէլաՀն– մ ո ւս ինը * ինքն ալ խո րապէս աղղուած անո ր Հո–
չոր եկեղեցիներու զանգակները աւետեցին Նազով– գանոցէ , եւ գեռ ազգի ազգի պնակներ, Հշէն եւ ղեկալ տառապանքէն՝ անցեալ տարի ֆիղ1՚Քաաէս
րեցիին ծնունդը ու. \յօթւլը Տամ ի գմբէթը դղրդաց պա յծառ մնաքֆներովէ քայքայուած վիճակ մը ունէր, բայց ներկայիս
Օփերային երգչախումբին եւ. ան՛որ նուագամոլնե կէսօրին բոլոր տուներու ապակիները նուրբ զգալապէս փսխ՛ուած եւ մասամբ վերագտած է իր
րու, խումբին ներդաշնակ ե էգերովը ; Լատին քրիս– շոգի մը պատած է , աւանդական խաշլաս՞Ա1^Հ–1/ առողջութիւնը, տեսնելով էր ամուսնոյն վյրայ
տոնեանե ր ը խուռներամ եկած էին փառաբանել դուրս եկած ։ կաղանդի անուշապուրէն՛ մնացորդը ր ա ր ե լա ւմ ան նշաններ * Արտաշարմ Հառաչով մը
ՀձՈվսանԼա ի բարձունս՝)*., մինչ ուրիշ քրիստոն եւ քան է մը խնձոր, նուշ, կազէն, էն չ որ կ՝եբեւէ ըսաւ. իր առողջ մարմնէն պէս եթէ մէտքն աք
եայ աշխարՀ մը կը ննշ՚էր անխռով։ ինչո^ւ։ Այո՛, սեղանէն վրայ * գործէր, մինչեւ Հ ար էւ֊ր տար եկան է, ն պ էաէ ար
կը Հարցնեմ , իսՀ\ ո լ ա ւս ա նի ինչս՞ Տան ը է ֆ էն տ էն եր ը կ՚աճապարեն , տունէ տուն տադրէր %
ք1՞ րե է էր ական– \$՝ն՚ունդի թուականը եւ վաւերա -
էն էս*լ երկու, այցելութեան օրն է։ Սն տուկէն ելած մութ գո յն
կանը , եթէ կարելէ է այսպէս ըսել,
քոսթփՆմ մը, նոր լասսւիկ կա-լոշներ: Հ<՝Բըէսաոս Մեծ գոՀոլնակոլթէւն մը զգալով այս այցե–
չափ , երկու կՀ\ի"– •
հնւ յայտն եցաւ .* *ֆ ։ Աս է՛ն չ օդ, է՛ն չ օդ։ Ե– լոլթենէն , բաժն՛ուեցայ լուռ արտայայտութեամբ
Կնճռոտ Հար սեր ո ւ Մ եհ՜ Պետութեանց ն ե ր կա - կեգեց է գացէ՞ք, բագմութէւն չկար կարծեմ * • մը, մրմնջելով* Սէրելէ ԱՀաըոնեան , Հեռաւոր
յաց՚ուց է չն ե ր ր թիլով չորս , Հ" Ր11 աեղ փո խեցէն Մատնոց գաւաթ էկ մր գոնեա կ։ . Ի՞նչպէս , օ ֊ լեռներ է եկած եմ ձեղէ տալու այնտեզէ Հայերու
մէ^աղգայէն խնդիրներ լուծելու Համար։ Արդ, էն– րէոՐԴԸ նշաներ էք*, է ՚ ^ ա ց ա յ ։ Նեըո ղոլթ իլն ,դեռ կարօտ է Համ բո յրները , արագ ապաքէնման մը
չո՞՝ւ մեր կրօնապետները , ամբող^ քրէստոնոայ ուրիշ տեղեր ունէմ այցելելէք։ Հրամեցէք, Տէր մա զթան քները եւ սրտագին ող^ո յն ները նոր տար
աշխ ա ր Հ է վեղարաւոր մ եծեբը չեն .ուզեր էրարու Հայբ , օրՀնեցէք • Աստուած օրՀնէ , ազջէկս , ՛ուան աո թիւ հ Ջ՛եր Հայրենասիրական ներշնչում -
Հանդիպի լ , վերջնականապէս լուծելու Համ ար ա յս ։ «Ծնա՛ւ * • * ն\որ Արքա՛ յն . . . նեըոլ աղբիլրները երբեք պիտի չցամքին : Ջեր
շուտ քէչ մ՛ը ^" լՐ օրՀ - աստղը ամ էն աեղ կը փա յլի եւ մ ենք մի շա ան՛ո ր
ս1էքՁ. կայւեւո ր Հարը՝ Յիսուսի ծննդեան էս կական ի ԲեթղեՀեմ քաղաքէ • * * Հովէլը մարդկան Րէլանք*
կը տեսնուին ք Հետեւողները պիտի
թուականը,–֊֊– Ղ՚եկտ * 24 , Թէ (Յ՛ունուար 6 ։ նեցէ՚ք* • *» : Ես օր մը զատ կոլգամ
Բ եթզեՀ եմի մ սուրին աստուածաՀ րա շ մ ան\ո ւկը Մառիէն Համար, գէտէք որ՝ այսօր մեր օրն է, ՛որ ԵՐ– Գ Ո Չ Ո Ի ա Ո ,
շա ա ոնց դա ցած՝ Տ ո վս էփէ ա՛ո ր Բ ա " մ ած է ար– տաբի կը պաՀԷ . . ;
գէնճ բազմաց շն որՀաւո բո լթ իլնները քագելով, ԱՀա պատկերը Պոլսոյ Ծնունդէն ։ Չեմ կար
երբ մերիններո եւ ուրիշներ, լոյս^ԲԼ\ բունած , կա— ծեր թէ բան մը փոխուած րէԼայ ւ որքան ատեն որ &աԱճաքք Սուհզէ Կևսթափօ❁էա
գան ծնրադրել ՛ապագայ Փրկիչէն պարապ մսուրին տէրէ խպլէկ տէըացուութէւնը :
առ^եւ ։ ԼԻԼԱ Փ ո լ տը ԼէսԷփս , Աո լէ զի ջլւ անցքին Հռչակա
Պապր , էջմիածնի կաթոզէկոսը ել օրթոտոքս ւոր Հիմնադիրին զաւակը, որ Հինդ միլիառ ֆրաԱք
ն,
Պ ատր իարքր պիտի չուզե՞ն՝ , յ ո ւ զ ե լ ա յս Հ ինօրէնք Ա ԱռաաԱՀւաԱի ոնտ Հատ ո լցում կը պա Հ ան ջէ ր կառավարութենէ
սխալր մ իա ցնելոլ Համ ար երկու թուականներ ր ։ ձ եր բա կա լո ւե ց ա լ եւ պիտի գա աո լի իբրեւ գո րծա–
Ծնունդի առթիլ այսքան մր բաւական է ինձ կիյ Գերմանի •ոյ ։ Բառասո՚ն տարի առա^ , իր Հայ
Համար։ ՊաՀ մր երեւակայ՛ութիւնս փոխագրեմՊո– Գրեթէ ամէն տարի տօնական օրերը տխուր րը , 3)էրտին՝ան աը ԼէսԷփս , քարիւղաբեր Հոգեր
լիս , իմ ծննդավայրս , ու կարօտ ի աչքերով գիտեմ յ ի շատ ակներ կ՝ արթնցնեն մեր միտքերուս մէ^։ գնած է ր Ալեքսանտր էթի Ս ան ճաքին մէջ ։ քՒո ւը -
\ք՝ննգեան Տօնր , գիտտնՍա լով Հ անգերձ որ բւսն մր Մեզ նման մեր դրական փայլուն դէմքերէն քերը գրաւեցին այդ Հողերը նախորդ մեծ պատե
չէ փոէսուած Հ\ոն . նոյսիսկ Տեղա պա Հը ։ շատեր՝ մա Հա բո յր մրրիկներէ ել փոթ՛որիկներէ րազմ ին , բայց \ 937 Տ"*–նուար \ Յին ֆրանքել -
Ի ը ա ր ան ց ո ւմ բո լո ր ե կեգեց էն ե բ՛ուն ՀՈէ–քլ\ անցնելէ վերք ունեցած են ցաւալի վախճաններ : թուրք ղ ա սւ ա րանը վճիռ մը արձա կե ց ո րո ւն Հա -
՛Բ աՀ ահ ա յէց գասը , քՒագ * ֆյ ո րՀո լրդէ անգամներ Անոնց շարքին կր պա՛տկանի նաեւ Հայ ժ-ոդհվուր– մաձայն մառանդորդը 250.000 թրքական ոսկի կը
տ է ր ա ց ո ւն ե ր բ , քա՚ր,Ագէ չԳտ ե ր էն մէն չեւ բան կա լա - դին մեծ եւ արժ՜անաւոր զաւակը Ա, ԱՀաըոնեան ստանար Հողերուն փոխարէն, 1.782.996 ոսկի ալ
սլեար է լքI)լքս|ւ կնի կներր եւ գրան երկու կողմերր որ էր գրչէն արուեստովը իււնաց սորվեցնել Հա՛ - իբրեւ Հատուցում ։ Փոլ տը ԼէսԷփս երբեք չստա -
շարո ւած աղքատներու լեգէ՛ոն ր , բոլորն ալ ՛օրուան յեր ուս պա յքարէ լ դարաւոր ստրկութեան դէմ եւ ցաւ այս գումարը^ որ վճարուած էր Պանք Օթո -
էբբել մարդ ՛ու Հայ ապրէլ I ման՛ի , Փարիզ։ Այսպէս մոխիրի վրայ ն՛ստելով,
կարելէ է դրացի տան ն կո ւգր մտնել ծակելով Սիրել զէնքը ու ջերմ զգացումներով դոլրգու– Փ՝ոլ 1921^5՛ ի վեր կ՚ապրէր կարկտան միջոցներով։
պատը, բայց ՛ո՞ւր է բաՀը , բրիչը։ Լոլցկէ ուն՛ե Րաէ էր * Լ ր ա յ կր նշանակէ սրտաբուխ յարգանք մր Թեր թեր ր կը գրեն թէ Հինդ ան դամ գատապաբ -
ցող մր կա՞յ , ո՞ւր է բրէչր ։ ընծայել Հայ գրականութեան ; տուահ՜ է խաբեբայութեան– եւ կեղծ չէքերու Հա -
Մեծ Օ ուն բովէս կ՚ըսէ . Ե րկար տար իներ անցեր են ա յն չարաշուք Օ– մար՛. Բայց եւ աքևպէս չէր յուսաՀատած եւ 1941–
՚Անօրէսները երկու փայերը մէկ փոսի մէք րէն ի վեր ե ր բ մ եծ բան ա ս տ ե զծը ծա յրա (եղ յ՛ո ւ- ին կապ կը Հաստատէր Գերմաններ՚ոն Հես՛, Եգիպ֊
սլիտի թադեն կարծեմ : զ էտ ւ֊մփ մը ան ո զոք Հա բո ւա&Էս ո լշա թափ գեաթն սցէ փ 1Ս IIIII սւ բք1աան՛ Պարքթում է միջոցաւ՛. Վերջերս
Բայց էմ Հոգս էէ , փարատած է քիէ առա չց կ իյնար , գոՀելով իր միտյ^ը , Հո՛ղէն ու կեանքը : Ավրնիւ Ֆօշի Կէսթավայի գի ւանա թո ւղթ եր ո ւն մէք
՛ոլան՛ վախս որ անդամալուծեր էր կզակս։ Անկէ է վեր դրչէ եւ գաղափարէ արուեստագէտը , գտնուեցան երկու վաւեր ագիրն եր , ՛որոնց մէկուն՝
կր սպասենք վախճանին ; էր յառաջացած տա ր իքէն մէջ^ գամուած է ան - Հ ամ աձա յն ամբաստանեալը կապ Հաստատած էր՛
կողէն; գեր մ ան կառավարութեան պաշտօնական՝ ներկա -
1 ամ առեա յէն՝ առաւօտ մը մ եզէ ԼոլՐ յացուցիչին Հետ , Ալէքսանտրէթի իր Հողերուն– \ի–
ինշպէս ամէն բան վերէ՝ մը ունի, ռմբակս - տրուեցալ թէ ԱՀարոնեան Օւ§Ո6 եկած էր օդափո րաւունքը կախելու Համ ար փոխան՝ մէկ մ իլիառ
ծոլթիւնն ալ դադրեցաւ : Վախն ի վախ դուրս ե– խութեան էԱնսովո ր ուրախութեամբ վազեցէնքբա– ֆրանքէ : կերման օդ՛ատ՛որմիղը կայաններ պիտի
լւսնք նկուղէն , գիշերային խաւարէն : Մեր գտ ր է գա լո ւս տ մ աղթելու * կամարաձեւ ծառոլզէէ մը Հաստատէր այս Հոգերուն ւքրս/յ , սարսափելի Հար
նուած տան՝ շուրթը ռումբերը գո՛՛րծ էին տեսեր , Հ ո վան է էն տակ բազմ ած , ձեռնակառքէ մը մէջ , ՛ուածներ տալու Համար Անգլիացիներուն՝ էԵրկրորդ
- քիշ՛ առաշ^ նստած մեր սենեակին պատ ին կիք/՝ Հսկողութեամբ Տէկ՛ ԱՀարոնեանէ եւ բժ՜ • Աէ*իրէ– փաստաթուղթը 30 էջնոց յո լշա գիր մ ըն է , ստո–
Հսկայ բնակարան մը, վեց յարկով, օդն էր ելեր, Հէսարեանի , բանաստեղծ գրագէտը թեւերէն զար րագրուած՝ նոյն՝ ինքՀն Փ //լ աը Լէսէփսի կոզմէ , եւ
իսկ ա $ ու ձախ տուն ե ր ը քանդուեր , ծառերը սւ - նուած արծէւէ մը նման կը պատէր լռակեաց ; ք*ը կր պարունակէ ծանօթագրոլթիւձններ գրաւման
թոռներով, անկողնի կազմածներով բեռնաւոր ֊ շեշտ եր ուն եւ խորաթափանց նայուածքին մ էջ կր շրջանի գեր մ ան պաշտօնատարներէն Աո ւ֊քր է ս թի ա -
ուեր : Բարեկամ բաբ՛ե կամ ի այցելութեան կը վա ցոլար ջերմ խ ան գա զա տ ան ք ի մ ո ան սպառ սէրը նէ ձեռքով • Ա յս յո ւշագրով Փոլ տ ը ԼէսԷփս կր
զէ , "Ո՛է ոԳլ\ մ )Ա ա ս ռ Վ մեռաւ , .որո՞լ տուեր Հայրենակիցներու Հանդէպ : բացատրէ թէ ֆերմանները էնչպէս կրնան ՛ողողեք
քանդուեցաւ; Անցնիլ կարելի չէ փողոցներէն , մե Գժ ուա րին փղձկումներէ վե րջ իր տառապող II ա ո րի ն Եդէպաոսէ դաշտերը, կամ մասամբ չոր
ռել կր փոխադրեն; Կ՚երթանք Գոլրպվուա , այ սրտին խորէն Հազիւ կրցաւ արտ՛ասանել ա յս - ցնել Ա՛ո լէ զի ջըան ցքը , անգոր ծած ելէ դարձնելով
ցելելու Տիկ՛ Տէրպիին, նոյն պատմութիւնը, տեղ ալ Հայեր*** կը բաւէր այսքանը խոր յուղու *)*աշնակիցնեըուն Համար* կր յայտնէ նաեւ թէ կտ
տուներ կան որ կ՛այր ին , տ՛ուներ որ ... չկան : մի մը մատնելու Համար մեղ։ ք*ր ներկայութիւնը րելէ է ընգՀան՚ուը ապստամբութ իւն մր յարուցա
Ամէն մարդ տարբեր ձեւ մը ունի, փուռէն անսաՀման Հրապոյր մը տուած էր քաոաքէնել մեՆ՝ նել Եգիպա՚ոսի մէջ, իր օգնութեամբ : ՏոլԼադիրր
դուրս ելած կը թոլի : Փ՛ոշի նստած է ամէնուն բերկրանք մ եր Արտերուն ։ Հակառակ մ եր մ օտ ըլ կր պարունակէ շատ մը մասն՛ագիտական տեղեկա—
վրայ։ լալուն քեամէ <եամ կը կարօտնայէնք ղէնքր * թիւններ :
Գառնանք տուն : Գրադարանին դիրքերը թա ք1 ր պտ՛ոյտներու ընթացքին յափշտակուած
փած են տախտակամածին վրայ; Բոլոր ապակինե Հետաքրքրութեամբ մը անդադար կը դիտէր Հրա՛ Ամ բաստանեալը, որ 63 տարեկան է , կը մեր
րը ջարդուփշուր։ Ոչինչ, շար՛ունակենք •• . ճաշը, շագեղ տ ես ա՛րանները , գեղածիծաղ լեռներ ը , մէ ա յս բոլոր մ եզագրանքնեըը եւ 1լ ըսէ թէ երկու
կ՝ըսէ Տիկ– ՏիրուՀի։ բլուրները, փոքր գետակի մը ալիքները ՛ու վաւերագիրները սա րքուած են Ե դի պա ա ց ի փաստա
Մ եՀղք , Պորտ ո յի նազելաշուք ել անո լշա ֊ գեղգեղի չ թուչո ւննե ը ը , որոնք կարծես կը խօսէ - բանէն դրդումով եւ թէ ան Կէս թափոյ ի գործակալ
Հոտ տիկին Նիշը կոտրեր էր։ ին իր վշտաբեկ սրտին : ք*ր աչքեբուն մէջ կը նշ– էր՝ Թերթերը կ՚ըսեն– թէ ամբաստանեալը օրական
Հատ մը ը լ լ ա ք Հիմա, կր խմէի, կ՚ըսեմ : մ արուէ ր Հ ո գե կան ա լեկոծ վէ ճակ մ՛ը , փոթորկա 100 գլանիկ կը ծխէր ել սրտի Հիւանդութիւն ու
Անուշապուրը ապակիի եւ Հողի կտորներով լից ահ՚^ւէ մը։ կ՚ոլզէր խօսիլ, Հրճուիք ել պոռթ նենալով, Տէէրէնի բանտին Հիւանգանացը փոխա -
լեցուեր էր : Ոչ ուտելիք կար , ոչ ալ նստելիք տեղ : կալ, բայց քանի մր սրտառուչ աղաղակներէ վեր^ դրուած է :
Ակռայ շարժելիք չոր ինչ բան որ կար ծամեցինք , յոգնած կր լսէր : Ղ՝մ՜բա խտաբար կարո ւած էին իր
ել ըսինք որ կ՚արէք֊է այլեւս Փարիզ իքնել, փոխե քնարին թելերը Հ ՆԿԱՐԻՉ ՏԻՐԱՆԻ ՑՈԻՑԱՀԱՆԳԷՍա
լու Համար... օդր եւ միտքերր; Իր մտային եւ Հոգեկան վիճակը թէեւ խան
Այղ սլաՀ՚ուն միայն նշմարեցինք, որ մեծ &ա– գարուած , բայց մարմնապէս Ր զոօ ռ ՝֊Ա–ԼԼաԼո կալըյփ <1|օսք^ մէջ Տիրան կը ցուցադրէ իր
12։
յին գլխարկը արագիլի րոիի պէո դրուած էր գլ– մ , մեծ
խուս վրայ , իսկ իմ գլխարկս ծածկեր էր իր գլու յոյս ունէինք թէ էոլՐ$– ^ ՂՂլ ա ու խնամքներէ նոր դործերը Ղ՝եկա * 2 8 ^ մինչեւ (&ոլեուաբ
խը մինչեւ ական՛թները : վեր1 , ԱՀարոնեան պիտ\ի վերագտնէր իր նախկին Նախորդ ն կար աՀ ան դէ սէն ի վեր շատ ճամբայ
կր վստաՀեցնեմ. ձեզ, սիրելի բարեկամներ , վիճակը : Աակայն աւա՛զ , մեր երազները խոր - կտրած է Տիրան ։ Այո նկարաՀանգէսը գրաւական
մեր տեղը որ դուք ըլլայիք՝ խուճապի այգ պա– տակո լեցան եւ իր մտքին կո բուստ ը անդարմանելի մ ըն է իր ապագա յ նո ւաճումնե ր ուն ։
Հուն , այնքան կր շուարէ իք՛,, որ գլխարկ չէ , թե եղաւ : ներկայիս դժբախտ բանաստեղծը փակուած Տ իրան նո րոգած ՛ու ճոխա ցուցած է իր ե բան
րևս բնազդաբար սան մը դնէիք ձեր գլխուն վրայ։ չորս պատեբու մէ^, դառնօրէն կը Հետեւի իր սեւ դա սլ1 ակր ; Հո զա յին դո յն երէն Հ ետղՀ ետ է Հ եռա–
Այնքան մեծ էր վախը, ինչպէս վտանգը։ ճակատագրին ; նալով ն ե րգա շԳյ ա կո ւթ ի ւնն ե ր կը փնտռէ կարմ իր ,
Ատոր տարեդարձն է որ կը տօնեմ այսօր ա. Գեկտ * 28ին ա (ցելեցի ֆբեն ։ Տիկ * ԱՀարոն– կա պ՛ո յա եւ գեղին մա յրազո յներոլ զուարթութեան
ոաՂց երգի եւ նուագի, առանց Պորաոյի անուշա եանի շեշտակի Հարցումներէն վեր^ թէ 0ւ§Ո6^՝ մէջ ՚ Այդ որոնումներով Տիրան պիտի յաղթէ իր
բոյր Տիկ– ՀիչՐ ե ւ Հայկական խաթուն ան՚ուշա– Երուանդը եկեր է, կը ճան՚չԱա^ս^ վայրկեան մը մելամաղձոտ խառնուածքին ՛որ կը աիրապեաէը
սուո եւ Համ ակր ա կան ակնարկ մը նետ ելով վրաս էր նախրդ գործեր ուն մէջ։
ԱՐԱՏ մելամաղձոա մպէսփոՎ մը պատասխանեց * > այ** * ԱՀա ոկաըէչ մը, արժանքի՝ ամէն քաջալերանք
Fonds A.R.A.M
նել զրկումներէն Աստուածն էսկ ուրանալ ձգտող մ ասնագէտ բժ ի շկւե ր՛ո ւ յ ո ռե տեսութեանց շնւ, ր -
վերոյէշեալ դասակարգերը : Հիլ Հ * ՕՀանջանեանի տուած ազդու դեղերուն ,
այժմ իր առողջակաւ
Ծ ուՕդի պաակեքՀԱո՛ Եւ– աՀա պնակներու կարաւանն է որ ծայր կու. վիճակը ղոՀացուցէէ է եւ ա–
աայ ւ Ատենապետ էֆէնտէն առնելէն է ընկերեերոլ խո լ,ժ ակը շա տ Լաւ Հ
\946րգ անդամն ըԱքլով՝ •քրիստոս ծ€աւ էս շաԲՔՐ ետեւէն , •որոնց կը յաջորգէ քա Հ ան ա յէց Տիկին ԱՀարոնեան անսպառ Համբերութեամբ
յայտնհցաւ: դասը՝ ես ըսեմ վեց , Գո ՚ Ք II" է Ք աասը։ Լուսա - եւ բացառիկ գուլ գուլ ան քով մը կը խնամէ իր ա–
Գեկտեմբեր 24ր կէ" Գէսերին, Փարիզի բո. բար, մամկոչ, Ազքատախևամ, ՛որբերու, ՀէլաՀն– մ ո ւս ինը * ինքն ալ խո րապէս աղղուած անո ր Հո–
չոր եկեղեցիներու զանգակները աւետեցին Նազով– գանոցէ , եւ գեռ ազգի ազգի պնակներ, Հշէն եւ ղեկալ տառապանքէն՝ անցեալ տարի ֆիղ1՚Քաաէս
րեցիին ծնունդը ու. \յօթւլը Տամ ի գմբէթը դղրդաց պա յծառ մնաքֆներովէ քայքայուած վիճակ մը ունէր, բայց ներկայիս
Օփերային երգչախումբին եւ. ան՛որ նուագամոլնե կէսօրին բոլոր տուներու ապակիները նուրբ զգալապէս փսխ՛ուած եւ մասամբ վերագտած է իր
րու, խումբին ներդաշնակ ե էգերովը ; Լատին քրիս– շոգի մը պատած է , աւանդական խաշլաս՞Ա1^Հ–1/ առողջութիւնը, տեսնելով էր ամուսնոյն վյրայ
տոնեանե ր ը խուռներամ եկած էին փառաբանել դուրս եկած ։ կաղանդի անուշապուրէն՛ մնացորդը ր ա ր ե լա ւմ ան նշաններ * Արտաշարմ Հառաչով մը
ՀձՈվսանԼա ի բարձունս՝)*., մինչ ուրիշ քրիստոն եւ քան է մը խնձոր, նուշ, կազէն, էն չ որ կ՝եբեւէ ըսաւ. իր առողջ մարմնէն պէս եթէ մէտքն աք
եայ աշխարՀ մը կը ննշ՚էր անխռով։ ինչո^ւ։ Այո՛, սեղանէն վրայ * գործէր, մինչեւ Հ ար էւ֊ր տար եկան է, ն պ էաէ ար
կը Հարցնեմ , իսՀ\ ո լ ա ւս ա նի ինչս՞ Տան ը է ֆ էն տ էն եր ը կ՚աճապարեն , տունէ տուն տադրէր %
ք1՞ րե է էր ական– \$՝ն՚ունդի թուականը եւ վաւերա -
էն էս*լ երկու, այցելութեան օրն է։ Սն տուկէն ելած մութ գո յն
կանը , եթէ կարելէ է այսպէս ըսել,
քոսթփՆմ մը, նոր լասսւիկ կա-լոշներ: Հ<՝Բըէսաոս Մեծ գոՀոլնակոլթէւն մը զգալով այս այցե–
չափ , երկու կՀ\ի"– •
հնւ յայտն եցաւ .* *ֆ ։ Աս է՛ն չ օդ, է՛ն չ օդ։ Ե– լոլթենէն , բաժն՛ուեցայ լուռ արտայայտութեամբ
Կնճռոտ Հար սեր ո ւ Մ եհ՜ Պետութեանց ն ե ր կա - կեգեց է գացէ՞ք, բագմութէւն չկար կարծեմ * • մը, մրմնջելով* Սէրելէ ԱՀաըոնեան , Հեռաւոր
յաց՚ուց է չն ե ր ր թիլով չորս , Հ" Ր11 աեղ փո խեցէն Մատնոց գաւաթ էկ մր գոնեա կ։ . Ի՞նչպէս , օ ֊ լեռներ է եկած եմ ձեղէ տալու այնտեզէ Հայերու
մէ^աղգայէն խնդիրներ լուծելու Համար։ Արդ, էն– րէոՐԴԸ նշաներ էք*, է ՚ ^ ա ց ա յ ։ Նեըո ղոլթ իլն ,դեռ կարօտ է Համ բո յրները , արագ ապաքէնման մը
չո՞՝ւ մեր կրօնապետները , ամբող^ քրէստոնոայ ուրիշ տեղեր ունէմ այցելելէք։ Հրամեցէք, Տէր մա զթան քները եւ սրտագին ող^ո յն ները նոր տար
աշխ ա ր Հ է վեղարաւոր մ եծեբը չեն .ուզեր էրարու Հայբ , օրՀնեցէք • Աստուած օրՀնէ , ազջէկս , ՛ուան աո թիւ հ Ջ՛եր Հայրենասիրական ներշնչում -
Հանդիպի լ , վերջնականապէս լուծելու Համ ար ա յս ։ «Ծնա՛ւ * • * ն\որ Արքա՛ յն . . . նեըոլ աղբիլրները երբեք պիտի չցամքին : Ջեր
շուտ քէչ մ՛ը ^" լՐ օրՀ - աստղը ամ էն աեղ կը փա յլի եւ մ ենք մի շա ան՛ո ր
ս1էքՁ. կայւեւո ր Հարը՝ Յիսուսի ծննդեան էս կական ի ԲեթղեՀեմ քաղաքէ • * * Հովէլը մարդկան Րէլանք*
կը տեսնուին ք Հետեւողները պիտի
թուականը,–֊֊– Ղ՚եկտ * 24 , Թէ (Յ՛ունուար 6 ։ նեցէ՚ք* • *» : Ես օր մը զատ կոլգամ
Բ եթզեՀ եմի մ սուրին աստուածաՀ րա շ մ ան\ո ւկը Մառիէն Համար, գէտէք որ՝ այսօր մեր օրն է, ՛որ ԵՐ– Գ Ո Չ Ո Ի ա Ո ,
շա ա ոնց դա ցած՝ Տ ո վս էփէ ա՛ո ր Բ ա " մ ած է ար– տաբի կը պաՀԷ . . ;
գէնճ բազմաց շն որՀաւո բո լթ իլնները քագելով, ԱՀա պատկերը Պոլսոյ Ծնունդէն ։ Չեմ կար
երբ մերիններո եւ ուրիշներ, լոյս^ԲԼ\ բունած , կա— ծեր թէ բան մը փոխուած րէԼայ ւ որքան ատեն որ &աԱճաքք Սուհզէ Կևսթափօ❁էա
գան ծնրադրել ՛ապագայ Փրկիչէն պարապ մսուրին տէրէ խպլէկ տէըացուութէւնը :
առ^եւ ։ ԼԻԼԱ Փ ո լ տը ԼէսԷփս , Աո լէ զի ջլւ անցքին Հռչակա
Պապր , էջմիածնի կաթոզէկոսը ել օրթոտոքս ւոր Հիմնադիրին զաւակը, որ Հինդ միլիառ ֆրաԱք
ն,
Պ ատր իարքր պիտի չուզե՞ն՝ , յ ո ւ զ ե լ ա յս Հ ինօրէնք Ա ԱռաաԱՀւաԱի ոնտ Հատ ո լցում կը պա Հ ան ջէ ր կառավարութենէ
սխալր մ իա ցնելոլ Համ ար երկու թուականներ ր ։ ձ եր բա կա լո ւե ց ա լ եւ պիտի գա աո լի իբրեւ գո րծա–
Ծնունդի առթիլ այսքան մր բաւական է ինձ կիյ Գերմանի •ոյ ։ Բառասո՚ն տարի առա^ , իր Հայ
Համար։ ՊաՀ մր երեւակայ՛ութիւնս փոխագրեմՊո– Գրեթէ ամէն տարի տօնական օրերը տխուր րը , 3)էրտին՝ան աը ԼէսԷփս , քարիւղաբեր Հոգեր
լիս , իմ ծննդավայրս , ու կարօտ ի աչքերով գիտեմ յ ի շատ ակներ կ՝ արթնցնեն մեր միտքերուս մէ^։ գնած է ր Ալեքսանտր էթի Ս ան ճաքին մէջ ։ քՒո ւը -
\ք՝ննգեան Տօնր , գիտտնՍա լով Հ անգերձ որ բւսն մր Մեզ նման մեր դրական փայլուն դէմքերէն քերը գրաւեցին այդ Հողերը նախորդ մեծ պատե
չէ փոէսուած Հ\ոն . նոյսիսկ Տեղա պա Հը ։ շատեր՝ մա Հա բո յր մրրիկներէ ել փոթ՛որիկներէ րազմ ին , բայց \ 937 Տ"*–նուար \ Յին ֆրանքել -
Ի ը ա ր ան ց ո ւմ բո լո ր ե կեգեց էն ե բ՛ուն ՀՈէ–քլ\ անցնելէ վերք ունեցած են ցաւալի վախճաններ : թուրք ղ ա սւ ա րանը վճիռ մը արձա կե ց ո րո ւն Հա -
՛Բ աՀ ահ ա յէց գասը , քՒագ * ֆյ ո րՀո լրդէ անգամներ Անոնց շարքին կր պա՛տկանի նաեւ Հայ ժ-ոդհվուր– մաձայն մառանդորդը 250.000 թրքական ոսկի կը
տ է ր ա ց ո ւն ե ր բ , քա՚ր,Ագէ չԳտ ե ր էն մէն չեւ բան կա լա - դին մեծ եւ արժ՜անաւոր զաւակը Ա, ԱՀաըոնեան ստանար Հողերուն փոխարէն, 1.782.996 ոսկի ալ
սլեար է լքI)լքս|ւ կնի կներր եւ գրան երկու կողմերր որ էր գրչէն արուեստովը իււնաց սորվեցնել Հա՛ - իբրեւ Հատուցում ։ Փոլ տը ԼէսԷփս երբեք չստա -
շարո ւած աղքատներու լեգէ՛ոն ր , բոլորն ալ ՛օրուան յեր ուս պա յքարէ լ դարաւոր ստրկութեան դէմ եւ ցաւ այս գումարը^ որ վճարուած էր Պանք Օթո -
էբբել մարդ ՛ու Հայ ապրէլ I ման՛ի , Փարիզ։ Այսպէս մոխիրի վրայ ն՛ստելով,
կարելէ է դրացի տան ն կո ւգր մտնել ծակելով Սիրել զէնքը ու ջերմ զգացումներով դոլրգու– Փ՝ոլ 1921^5՛ ի վեր կ՚ապրէր կարկտան միջոցներով։
պատը, բայց ՛ո՞ւր է բաՀը , բրիչը։ Լոլցկէ ուն՛ե Րաէ էր * Լ ր ա յ կր նշանակէ սրտաբուխ յարգանք մր Թեր թեր ր կը գրեն թէ Հինդ ան դամ գատապաբ -
ցող մր կա՞յ , ո՞ւր է բրէչր ։ ընծայել Հայ գրականութեան ; տուահ՜ է խաբեբայութեան– եւ կեղծ չէքերու Հա -
Մեծ Օ ուն բովէս կ՚ըսէ . Ե րկար տար իներ անցեր են ա յն չարաշուք Օ– մար՛. Բայց եւ աքևպէս չէր յուսաՀատած եւ 1941–
՚Անօրէսները երկու փայերը մէկ փոսի մէք րէն ի վեր ե ր բ մ եծ բան ա ս տ ե զծը ծա յրա (եղ յ՛ո ւ- ին կապ կը Հաստատէր Գերմաններ՚ոն Հես՛, Եգիպ֊
սլիտի թադեն կարծեմ : զ էտ ւ֊մփ մը ան ո զոք Հա բո ւա&Էս ո լշա թափ գեաթն սցէ փ 1Ս IIIII սւ բք1աան՛ Պարքթում է միջոցաւ՛. Վերջերս
Բայց էմ Հոգս էէ , փարատած է քիէ առա չց կ իյնար , գոՀելով իր միտյ^ը , Հո՛ղէն ու կեանքը : Ավրնիւ Ֆօշի Կէսթավայի գի ւանա թո ւղթ եր ո ւն մէք
՛ոլան՛ վախս որ անդամալուծեր էր կզակս։ Անկէ է վեր դրչէ եւ գաղափարէ արուեստագէտը , գտնուեցան երկու վաւեր ագիրն եր , ՛որոնց մէկուն՝
կր սպասենք վախճանին ; էր յառաջացած տա ր իքէն մէջ^ գամուած է ան - Հ ամ աձա յն ամբաստանեալը կապ Հաստատած էր՛
կողէն; գեր մ ան կառավարութեան պաշտօնական՝ ներկա -
1 ամ առեա յէն՝ առաւօտ մը մ եզէ ԼոլՐ յացուցիչին Հետ , Ալէքսանտրէթի իր Հողերուն– \ի–
ինշպէս ամէն բան վերէ՝ մը ունի, ռմբակս - տրուեցալ թէ ԱՀարոնեան Օւ§Ո6 եկած էր օդափո րաւունքը կախելու Համ ար փոխան՝ մէկ մ իլիառ
ծոլթիւնն ալ դադրեցաւ : Վախն ի վախ դուրս ե– խութեան էԱնսովո ր ուրախութեամբ վազեցէնքբա– ֆրանքէ : կերման օդ՛ատ՛որմիղը կայաններ պիտի
լւսնք նկուղէն , գիշերային խաւարէն : Մեր գտ ր է գա լո ւս տ մ աղթելու * կամարաձեւ ծառոլզէէ մը Հաստատէր այս Հոգերուն ւքրս/յ , սարսափելի Հար
նուած տան՝ շուրթը ռումբերը գո՛՛րծ էին տեսեր , Հ ո վան է էն տակ բազմ ած , ձեռնակառքէ մը մէջ , ՛ուածներ տալու Համար Անգլիացիներուն՝ էԵրկրորդ
- քիշ՛ առաշ^ նստած մեր սենեակին պատ ին կիք/՝ Հսկողութեամբ Տէկ՛ ԱՀարոնեանէ եւ բժ՜ • Աէ*իրէ– փաստաթուղթը 30 էջնոց յո լշա գիր մ ըն է , ստո–
Հսկայ բնակարան մը, վեց յարկով, օդն էր ելեր, Հէսարեանի , բանաստեղծ գրագէտը թեւերէն զար րագրուած՝ նոյն՝ ինքՀն Փ //լ աը Լէսէփսի կոզմէ , եւ
իսկ ա $ ու ձախ տուն ե ր ը քանդուեր , ծառերը սւ - նուած արծէւէ մը նման կը պատէր լռակեաց ; ք*ը կր պարունակէ ծանօթագրոլթիւձններ գրաւման
թոռներով, անկողնի կազմածներով բեռնաւոր ֊ շեշտ եր ուն եւ խորաթափանց նայուածքին մ էջ կր շրջանի գեր մ ան պաշտօնատարներէն Աո ւ֊քր է ս թի ա -
ուեր : Բարեկամ բաբ՛ե կամ ի այցելութեան կը վա ցոլար ջերմ խ ան գա զա տ ան ք ի մ ո ան սպառ սէրը նէ ձեռքով • Ա յս յո ւշագրով Փոլ տ ը ԼէսԷփս կր
զէ , "Ո՛է ոԳլ\ մ )Ա ա ս ռ Վ մեռաւ , .որո՞լ տուեր Հայրենակիցներու Հանդէպ : բացատրէ թէ ֆերմանները էնչպէս կրնան ՛ողողեք
քանդուեցաւ; Անցնիլ կարելի չէ փողոցներէն , մե Գժ ուա րին փղձկումներէ վե րջ իր տառապող II ա ո րի ն Եդէպաոսէ դաշտերը, կամ մասամբ չոր
ռել կր փոխադրեն; Կ՚երթանք Գոլրպվուա , այ սրտին խորէն Հազիւ կրցաւ արտ՛ասանել ա յս - ցնել Ա՛ո լէ զի ջըան ցքը , անգոր ծած ելէ դարձնելով
ցելելու Տիկ՛ Տէրպիին, նոյն պատմութիւնը, տեղ ալ Հայեր*** կը բաւէր այսքանը խոր յուղու *)*աշնակիցնեըուն Համար* կր յայտնէ նաեւ թէ կտ
տուներ կան որ կ՛այր ին , տ՛ուներ որ ... չկան : մի մը մատնելու Համար մեղ։ ք*ր ներկայութիւնը րելէ է ընգՀան՚ուը ապստամբութ իւն մր յարուցա
Ամէն մարդ տարբեր ձեւ մը ունի, փուռէն անսաՀման Հրապոյր մը տուած էր քաոաքէնել մեՆ՝ նել Եգիպա՚ոսի մէջ, իր օգնութեամբ : ՏոլԼադիրր
դուրս ելած կը թոլի : Փ՛ոշի նստած է ամէնուն բերկրանք մ եր Արտերուն ։ Հակառակ մ եր մ օտ ըլ կր պարունակէ շատ մը մասն՛ագիտական տեղեկա—
վրայ։ լալուն քեամէ <եամ կը կարօտնայէնք ղէնքր * թիւններ :
Գառնանք տուն : Գրադարանին դիրքերը թա ք1 ր պտ՛ոյտներու ընթացքին յափշտակուած
փած են տախտակամածին վրայ; Բոլոր ապակինե Հետաքրքրութեամբ մը անդադար կը դիտէր Հրա՛ Ամ բաստանեալը, որ 63 տարեկան է , կը մեր
րը ջարդուփշուր։ Ոչինչ, շար՛ունակենք •• . ճաշը, շագեղ տ ես ա՛րանները , գեղածիծաղ լեռներ ը , մէ ա յս բոլոր մ եզագրանքնեըը եւ 1լ ըսէ թէ երկու
կ՝ըսէ Տիկ– ՏիրուՀի։ բլուրները, փոքր գետակի մը ալիքները ՛ու վաւերագիրները սա րքուած են Ե դի պա ա ց ի փաստա
Մ եՀղք , Պորտ ո յի նազելաշուք ել անո լշա ֊ գեղգեղի չ թուչո ւննե ը ը , որոնք կարծես կը խօսէ - բանէն դրդումով եւ թէ ան Կէս թափոյ ի գործակալ
Հոտ տիկին Նիշը կոտրեր էր։ ին իր վշտաբեկ սրտին : ք*ր աչքեբուն մէջ կը նշ– էր՝ Թերթերը կ՚ըսեն– թէ ամբաստանեալը օրական
Հատ մը ը լ լ ա ք Հիմա, կր խմէի, կ՚ըսեմ : մ արուէ ր Հ ո գե կան ա լեկոծ վէ ճակ մ՛ը , փոթորկա 100 գլանիկ կը ծխէր ել սրտի Հիւանդութիւն ու
Անուշապուրը ապակիի եւ Հողի կտորներով լից ահ՚^ւէ մը։ կ՚ոլզէր խօսիլ, Հրճուիք ել պոռթ նենալով, Տէէրէնի բանտին Հիւանգանացը փոխա -
լեցուեր էր : Ոչ ուտելիք կար , ոչ ալ նստելիք տեղ : կալ, բայց քանի մր սրտառուչ աղաղակներէ վեր^ դրուած է :
Ակռայ շարժելիք չոր ինչ բան որ կար ծամեցինք , յոգնած կր լսէր : Ղ՝մ՜բա խտաբար կարո ւած էին իր
ել ըսինք որ կ՚արէք֊է այլեւս Փարիզ իքնել, փոխե քնարին թելերը Հ ՆԿԱՐԻՉ ՏԻՐԱՆԻ ՑՈԻՑԱՀԱՆԳԷՍա
լու Համար... օդր եւ միտքերր; Իր մտային եւ Հոգեկան վիճակը թէեւ խան
Այղ սլաՀ՚ուն միայն նշմարեցինք, որ մեծ &ա– գարուած , բայց մարմնապէս Ր զոօ ռ ՝֊Ա–ԼԼաԼո կալըյփ <1|օսք^ մէջ Տիրան կը ցուցադրէ իր
12։
յին գլխարկը արագիլի րոիի պէո դրուած էր գլ– մ , մեծ
խուս վրայ , իսկ իմ գլխարկս ծածկեր էր իր գլու յոյս ունէինք թէ էոլՐ$– ^ ՂՂլ ա ու խնամքներէ նոր դործերը Ղ՝եկա * 2 8 ^ մինչեւ (&ոլեուաբ
խը մինչեւ ական՛թները : վեր1 , ԱՀարոնեան պիտ\ի վերագտնէր իր նախկին Նախորդ ն կար աՀ ան դէ սէն ի վեր շատ ճամբայ
կր վստաՀեցնեմ. ձեզ, սիրելի բարեկամներ , վիճակը : Աակայն աւա՛զ , մեր երազները խոր - կտրած է Տիրան ։ Այո նկարաՀանգէսը գրաւական
մեր տեղը որ դուք ըլլայիք՝ խուճապի այգ պա– տակո լեցան եւ իր մտքին կո բուստ ը անդարմանելի մ ըն է իր ապագա յ նո ւաճումնե ր ուն ։
Հուն , այնքան կր շուարէ իք՛,, որ գլխարկ չէ , թե եղաւ : ներկայիս դժբախտ բանաստեղծը փակուած Տ իրան նո րոգած ՛ու ճոխա ցուցած է իր ե բան
րևս բնազդաբար սան մը դնէիք ձեր գլխուն վրայ։ չորս պատեբու մէ^, դառնօրէն կը Հետեւի իր սեւ դա սլ1 ակր ; Հո զա յին դո յն երէն Հ ետղՀ ետ է Հ եռա–
Այնքան մեծ էր վախը, ինչպէս վտանգը։ ճակատագրին ; նալով ն ե րգա շԳյ ա կո ւթ ի ւնն ե ր կը փնտռէ կարմ իր ,
Ատոր տարեդարձն է որ կը տօնեմ այսօր ա. Գեկտ * 28ին ա (ցելեցի ֆբեն ։ Տիկ * ԱՀարոն– կա պ՛ո յա եւ գեղին մա յրազո յներոլ զուարթութեան
ոաՂց երգի եւ նուագի, առանց Պորաոյի անուշա եանի շեշտակի Հարցումներէն վեր^ թէ 0ւ§Ո6^՝ մէջ ՚ Այդ որոնումներով Տիրան պիտի յաղթէ իր
բոյր Տիկ– ՀիչՐ ե ւ Հայկական խաթուն ան՚ուշա– Երուանդը եկեր է, կը ճան՚չԱա^ս^ վայրկեան մը մելամաղձոտ խառնուածքին ՛որ կը աիրապեաէը
սուո եւ Համ ակր ա կան ակնարկ մը նետ ելով վրաս էր նախրդ գործեր ուն մէջ։
ԱՐԱՏ մելամաղձոա մպէսփոՎ մը պատասխանեց * > այ** * ԱՀա ոկաըէչ մը, արժանքի՝ ամէն քաջալերանք
Fonds A.R.A.M