Page 159 - ARM_19-1947_01
P. 159
&ԱՌԱԶ
Այո պա կաս լ։ մինչեւ հիմա մասամբ լեցուած– է ՝ուրքերն ալ ունէին նոյնանման յ աղկերդ մ լք , ղած է ստեղծել Հայրենիք մը ի գիս ամէն զոՀո–
պատերազմական գերիներու աչիյատանքով : րրեւ թէ կը խղճային մեւլի եւ կ՝\Ասէիս* «Ջեր ղութեան ու տ յգ Հայրենիքին վրայ Հաւաքել
Րացի 200.000 տեգաՀան՚ոլածներէն , Ֆրանսա ՚եծերը ըրի՛ն, դուք տուժեցիք»։ սվաիւռքի Հայութիւնր անխտիր : Ց՛որչափ չէ իրա
ցիները նկատի ունին 200.000 իտալացիներ եւ. Դաշնակցութիւնն ունի իր փառաւոր պատ - կանացած այս նուիրական նպատակը, Դաշնակցու–
70 Հ աղս/ ր ալ Ա^ր ե ւմ տ ե ան՝ ւլ ր ա ւե ւս լ ՚1 ^ ՚ ո ին ե ր ու ՚ութիւնւը : «Դաշնակ շաըքայինն՝եբ»ը շատ յաւ դի– թիւնը կայ ֊ ո ւ կը մնայ, միս րւ ոսկոր դարձած
խիտ մասերէն առնելու : ռեն թէ իրենց ղեկավարները ինչպէս ղոՀուած են Հայ Ժողովուրդին մ էջ ։ Դաշնակցութիւնը չունի եւ.
5) բան սա ցին կը մա ած է որ բաւական թի լուէ *այ ժողովուրդի ազատագրութեան ճամ բուն վը~ չէ ունեցած «շէֆ» եւ շարք* անիկա ունի կուռ
Գերմաններ սլլա ի կրնայ ձեռք ձգել Արեւմտեան ՛այ : Ո՛չ միայն Հայ ճողովուրդին , այլ աշվսաբՀի զանգուած մըգ պատրաստ զոՀուելու յան֊ուն Հայ
զօսշիէն. ՚ Այ" գարնան պիտի սկսին գերման իշխա Հէջ էկայ կուսակցութիւն մը որ այնքան շատ դո - ժողովուրդի ազատագրութեան։ ^եցցէ Հայ ժո գ
նութեանց Հետ բանա կց ո ւթ ի լեն ե ր ր ամ ուր ի գեր - Հեր տուած ր/լայ իր Հեղինակաւոր ընկերներէն , ղովուրգը եւ անոր ծոցէն ծնած Դաշնակցութիւնը ;
մ ան երիտասարդ բան ո ւո րն ե ր բե բ ե լո լ % Անոնք կր^ որքան Հ* 8՛ Դաշնակցուիժիւնը ։ Ո ^ ՚ ֊ ր եւ ի^նչպէս ՊԵՏՐՈՍ ՄԱ՚եՈԻԿԵԱ՚ե
յ ո ւս ան որ այս ե ր իտասաբդնե բը ֆրանսացի ագ զոՀուեցան Ր րիս տավարը , ՏԼօՀրապը, Վաբդկէսը, «6ԱՌԱՋ՚ԻԻՄԱԿԱՆՆԵ՛Ր» ,
ԲՈԼՈՐ ԵՐԿԻՐՆԵՐԻ
ջիկներու Հես7 պիտի յսմուսն՚անան եւ ձուլուին տե Զ ա ր դա բ ե ան լէ , Ա իամ ա՛ն թօն , Վարուժանը , Խաժա ՄԻԱՏԷք–
ղացի մո գովո ւբգին Հետ է կը , Ակն ունին , Վռամեանը, իշխանը, ԳարմԷնլՀ եւ
Ամ էն էն աւելի նա խա պատ ո ւո ւթ իւն՛ կր արուի այսպէս անվերջ շարաններով։ Այո բոլորին ծանօթ Լւ՜՚քւ՚Ս.*֊ Այո միջոցին մանաւանդ, «յագսւջդի–
Հանքագործներուն, որովՀետեւ Հիմա գերման են .ոչ միայն «դաշնակ շարքայինները^» , ա յլ եւ ամ - մական» Հա յ րենասէ րնե ր ր Հասարակ լբագրոզնե -
պատերազմական գերիները 25 առ Հարիւր պա– - Ր ո գ ջ Հայ ժողովուրդը։ «Դաշնակ շարքա յին»ն\եբս րէն մինչեւ գա լա ռա ց ի «զա ր ի պ»ն ե րյՀ մ ամ ուլով ,
տ ա ս իւ՛ան ա տ ո ւ են ա ււ ղին ածուխի արա ագրո լ - քաջ գիտենք ոբ մենք Հաճոյակատար «շէֆ^եր չու— Հրապարակային ժոզովն^եբով ու չես գիտեր ինչե
իժ եան : Եթէ նինք %Դա շնւակ շարքա յիննե բուս Հետ գ ի տ ա կի ց Հայ րով ասպարէզ իԼած են եւ Սանսարը Շ Է ր ի ֆ ^ ա ա Ր ֊
ասոնց տեգր չդրուին, Ֆբանսայի Հա - Հ ա ս ա բ ա կո ւթ ի ւն ե ալ գիտէ որ Դաշն՛ակց՛ութեան ղահ , Դաշնակցութեան դէմ պայքարելու Համար :
մար «աղե տալի» է , ըսած է պաշտօնական ան ձ - ղեկավար մարմիններր ծուռ ճամբանւերով չեն սւ– Խաիր չդնելով միջոցներուն մէջ, անոնք այժմ ալ
նաւո բութ իւն մր : ււ ա \նւո ր ղ ե ր զիրենք : իսկ դուք , ոխակալ Հակա - կը շաՀագոբծեն մեռելԼ՝երր, տարիներէ ի վեր ան–
՛իմ բա խտա բա բ , Հ անքագոբ ծնե բու եւ նոյքնիոկ դաշնակցականներ, դո՛ւք չէխ՛՝ք ոբ տարիներով կոգին դամ ուած Ա * ԱՀ աբոն եան ի անունը, դիա -
Հ ան ի ս աւո րապէս կը յա յտարարէիք թէ Հա յկական նալով Հանդերձ ՛որ ոչ կրսայ խ՛օսիլ, ոչ աք դրել։
ձեռական աշխատողներու Համ եմ ատ ո ւթ իւն բ տե - Դատ չունինք , ամենայն Հայոց կառավաբութիւն Եթէ այսպէս շաբունակուի ՝Րրիստափորը , ք)՝ոստո–
ղաՀանուած մաբղոց ւ1 է^ շատ քիչ է ։ Պալթեան - չենք , Հայաստանի ս աՀ մ անն ե րը վերջնական են , մը եւ Զաւաբեանն ալ պիտի դառնան «Հակադաշ -
նեբու մեծ մասը որոնց վրայ Ա)րանսան կր նայի եւ այսպէս բազմաթիւ զառանցանքներ , որոցմէ նակցական» ....
իբրեւ փափաքելի ներգաղթողներ, մտաւորական - տուժեց Հայ ժողովուրդը ու օգտ՚ուոզր եղաւ մեր Ա յո , մեր «յառաջդիմ ականնե րէն» ամէն բան
կր սպաս ո ւի ։ Տարիներէ
ներ հ ւ պաշտօնեանեբ են *, ԱյսուՀանգեբձ , ֆրան - թշնամին։ Րայց Հիմա եկած յանգած էք այն գա– ի վեր Դաշնակցութեան
սակ ան իշխանութի՛ւնն երր կը յուսան թէ ասոնցմէ > զափաբին , ինչ որ Դաշնակցութիւնը քառորդ գա Հետա պն դա ծ ք ա զա քա կ ան ութի ւներբ կ՚ը տես նեն
ալ մնաք :
ոմանք սորված են այնպիսի գործեր որոնք յսզո իրւ են-ք րէ ի վեր ։ Մաղթենք որ այդպէս նպաստաւոր գետնի վրայ, կր շաՀագոբծեն առի
յարմար պիտի գա բ ձն են ֆ բան սակ ան տնտեւ Զուր են ձեր բոլոր տեսակի գրգռութիւնն եր ը , թը , եւ կը լաւակն ին զարկ տալ նեբդաղթին , խռո
–
թեան *^^ ^-^ մ ո լոր ե ցն ե լո լ Համ ար «դաշնակ շարքա յ ինները» , ւի Լ լո վ գաղութնեբոլ խաղաղութիւնը։ իրականփն
ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ
Հ* Տ* Դ* ՏԱՐ՛ՐԵՐՈՒՆ մէջ այս մա բղիկը աւելի շատ Հ ետաքբքրուած են<
ներգաղթ ի պա տ բ ո լա կին տակ : Ն ե ր գա® ղթ կր կտ Դաշն՛ակցութեան գէմ պայքաբելով , քան թէ զբա
ԳաչԱակ ցութ հ ա 1՝ւ մ ա ս ի Տ տա րէ ք , շատ բաբի . մէկին տեղը տասը տարէք , ղելով ներգաղթի կամ քՒրքաՀա յաս տան ի եւն խն–
ամ էնէն առաջ ուրախացողը կ^ՐԼլանք մենք Դաշ գիրնեբով . եթէ իրենց թերթով կամ բեմերով
նակցականներս , կ՛՛օգնենք ձեզի թէ նիւթապէս եւ Դաշնակցութեան Հասցէին բաներ մլէ գրեն ու տ բ–
ՎԻԷՂւ • —• Հ * 3 * Դաշնակցութեան երդուեալ թէ բարոյապէս, րայց մի փորձէք թոյն սրսկել տա յայտուին , իրենց Համար մեծ սփոփանք է ու
«թաղելու»
Հ ա կա ռա կո ր գԼ՝ե ր ր Դաշնակցութիւնը Երեւանէն Հօր եւ զալկի միջեւ , մի քրքրէք մեր արիւն՛ոտ «Հ այրենա ս,ի բա կան» մ ե՚ծ պարտականութիւն մր։
չարքերյ*
մ՛իջոցը գտած են Հ Միեւնոյն յանկեբգը վ1Է րրերը ան ց ե ա լի դառն յիշատակներով : Մ ենք Ո՞վ կը չաՀ ի ա յս խառնակ կացութենէն* ;
գանգատինք
մինչեւ Հեռաւոր Ամերիկա, Դաշնակ Դտշնւակցական շարքայինն՛երս շատ քաւ դիտենք Թո® ւրքր : Ա յո՛ , պտբոնա յք «յառաջդիմ ա կաններ» ,
չոյելով լարել «շէֆ»եբու դէմ : թէ ի^նչպէս եւ որո® լ զոՀողութեամբ ստեղծուե– դ բա ծ ու խօսած ցն գա բան ո լ—
ցաւ մ եր ա յսօրուան սիբե լի Հա յաստանյշ ։ Մ ենք ձեր Հ տրիւր
Ւ՛ն չ դիւրին միջոց; Տակաւին կը Հ ա ր ի ւր Հ աղա ր ա ւ ո ր դիակՀ՚ե բու վրա յէն քա լեց ինք թե ա՛ն ցւ դուք ալ սկսաք չՀաւատալ , ու չէք Հաւա
որ դիւանագէտներ չունինք* մինչեւ .որ ձեռք ձղեցինք անոր ափ մը ^ողր որուն տար ; Րարի եղէք գոնէ ներգաղթի այս շրջանցին
Ամէնէն Համեստ Դաշնակցականն՛ անդամ շատ վրայ կր գուրգուրանք բոլորս ա/։ Ամէնէն կատա սանձել ձեր կիրքերը ։
լաւ գիտէ ոբ ինքը «շէֆ» չունի : Եթէ «չէֆ» կր ղի Հ ա կա գա շն ա կց ա կանն ալ տիրանալու Համ ար Տետոյ ^ ի զոլը ժամավաճառ ^ԼՐԷԷաք «շէֆ^ե–
նշանակէ քաղաքական կուսակց-ոկլթեան մը ղեկա Հայ ժողով ուր գի արդար ի րաւունքէւերուն շի կր րու եւ շարքերու թակարդ մը լարելով : Այսքան ա -
վարութիւնը , րՈ<Հ> քաղաքական՝ կուսակցութիւն - նար >ուբիշ բան սլաՀա^ջել բայց եթէ այն որուն տեն թուղթ մ րոտելէ ,անճոռնի սուտեր իրար խառ -
ներն են որ չունին իրենց ղեկավար մարմինները ; յտմառօրէն կառչած է Հ* Տ* Դա շնա կց ո ւթ իւն\ը ։ ն ե լէ վ հ ր ջ կրցա0 ք նոր տ,ի տզո ս մը , բաբեն ի շ մր
Համ ա յնավաբ կո ւս ա կց ո ւթ ի ւն ը չուն՛իմ իր ղեկւ՚Հ - փ ո իւ ա՛՜՛տ եկղբայր եղբօր գէմ գրղռելու , լալն - տւելցնւել ձեր անբունին վրայ * Կրցանք քանի մր
վար մ տ րմ ին ը * ի նչ են իր քտղւս քւսկան /յ;իւ խո Խ ց ո ւց էք Հ ա յաս տանի սաՀմ անն ե բ ր , լա յն/ բա ցէք ՚ ^՝՚ւ\\*նտ կցականն եր շարքերէն Հ եռացնել ու միացնել
րը՝ , կեգր* մարմինները եւայլն : Ե ՚ այսպէս բհլոր Հայբենիքին ղուռներն ու պատուՀտնները՝ , առանց ձե՛ր շարքերուն, .ո՛չ եւ ոչ։ ԸնդՀակառակն , Դաշ
Հոսանքնե րը , նոյն իսկ ամ էնէն Հասարակ մ իու ֊ Հաւատաքննութեան ենթարկեք ու անոր Հարազատ նակցութիւնն է որ նոր անդամներ ^արձանագրէ՝.
թ-իւսները : զաւակները, տ-ուէք անոր տարրական ազատոլ - «Հալալ» կաթ 1լ ուղէ նոր սերունդը, եւ մաքոլր
Դաշնակցութեան ղեկավարները երբեք լաւի - թիւնները , այն ատեն Դաշնակցութիւնը ինտքնւին կը կաթր կը գտնէ Դաշնակցութեան մէջ •
տենական չեն եղած , կը փսխուին շրջանէ շր^ան , լուծուի 1 եթէ այդ է ձեր ուզածը։ Վերջին խօսք մը եւս , Դաշնակցութիւնը եր–
մինչ Համ ա յնավաբ ղեկավարները գրեթէ մ իշա Մինչեւ այսօր զուր եհ անցած ու ասկից վերջն ըեք պիտի չիջնէ ձեր աստիճանին՛– դուք կեղծիքի *
նոյն անձերն՝ են։ Այս բոլորը. Հասարակ վաբժա ֊ ալ զուր պիտի անցն՛ին ձեր բոլոր ջանքեբլէ քայքա սուտի, դաւադրութեան տոպրակներ էք ել ուրիշ
պետն անգամ գիտէ ։ 1915^5> Համատարած ջարդի յելու Համար զայն –.Դաշնակցութիւնը ծնած ու ապ ոչինչ :
Օրերուն, երբ դարաւոր ժողովուրդ մ^ր կը լողար րած Է Հայ ժողովուրդին մէջ, անոր բաղձանքը ե– Մ–
արիւններու մէջ անի/տիր մեծով ու պզտիկով,
դրանից իմ անձին վնաս չի գայ, բայց 1լ ուշանամ , եւ օձի վիճակի մէջ մեծ նմանութիւն կար* Օձի
<8Ա1հ֊ԱՋ%Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾ-ԲՆԵՐԸ երեխաներս մեղք են, սովի՛ց կը մեռնեն * Աստծու է լ ճակատագիր՛ը Հ ասել է , է՛լ փրկութիւն՛ չու
սիրուն, Րի՛ ւրգ, բբա(*), թող ինձ երթամ*** նի , մ տածեց ի \ե ս : Ա յս միաքը նո յնիսկ ինձ մի
Ի Ա ՑԸ *Րիւբտն անողոք մնաց : ճակատագիրս է ^ մը– փոքր մխիթարում էր* կամաց կամաց արագիլն
տածեցի ես, ՛ու գլուխս քաշ արած, առաջ անցայ։ աւելի յանդգնացաւ, Հարուածներն աւելի յաճախ
Ես կանգ չառայ, այլ առաջ անցայ, շարունա Ի՞նչ կարող էի անել, ուժը նրանն էր, Հրացանը եւ մաՀացու դարձան * վերջ ի վերջոյ օձին արդէն
կեցի ճանապարՀս . րայց զգում
էի, որ քէլՐԳԲ նրա ուսին էր* ԳսյԼոյ^էՐ նրա գօտկումն Էր* թու– բաւական թուլացած Համարելով՝ նա ցած իջաւ
տակաւին կանգնած Հետեւում է ինձ Հայեացքով : էՐԼՀ՝ ^րա կոգքէս ։ նրա կողքին եւ արդէն շուրջը քայլել՛ով՝ երկար
Ես չէի շտապում՝ կասկածի առիթ չտալու Համար ։ Գնաց ինք ; կտցով վերջին Հարուածներն էր տալիս : Օձը շա
թուրջս ամէն բան գեղեցիկ էր* արեւը պայ րունակում էր գլուխը թաղցբած "ւ՛՛՛Հել, շաբու–
ծաղիկ
Հէ՚յ ֆլա՛ 1 Կ.ա՚Ց 1 լԱեցէ յանկարծ քի՚֊րղի ծառ , երկինքը՝ պարզ , լեռներլ*՝ կանաչ , նակում էր գեռ թոյէ~թոյք պաշտպանուել։ Արա
ձայնը . յետ նա յեց ի , կանգ առա յ • ճակատագիրս ներն՝ անուշաՀոտ , օգր՝ թռչուններով լ ի , ամէն գի՛ԱԼ իսիստ մօտ էր նրան այժմ ։ Մէկ է լ յան
Է , մտածեցի ես . եւ ճիշդ որ ճակատադիրր Հէնց կողմ կեանք , խնդութիւն ւ Վերեւ , շա՛՛տ վերել՝ կարծ մի զարմանալի բան պատաՀեց ։ Այդ կէ~
ա յ ս քհլՐգի կե ր պար ան քր կարող էր ունենալ * օգի մէջ ճախրում էր մի արագիլ, ազատ , Համար սամեռ սողունը վերջին/ ճիգերբ Հաւաքեց , դուրս՛
Հրացանն ուսին , կեռ թուբբ կո*ԼՔէս է սպիտակ ձակ : Ես չգիտեմ ինչու՝ իմ վիճակի բոլոր սարսա Հանեց գլուխը, բացեց իր օղակները, պո չի վրայ
վ՚ղոսկրէ կոթով մի դաշոյն գօաիկը խրած, դէմքը. փը մոռացած , նայում էի ՛այգ թռչունին–, ան - ցցուձեց, ձղուեց ինչպէս մի խարազան եւ մաՀա
ՂՂ.ո1՜ելի * աչքեր ը կատաղի իսկ ել իսկ քաղցած թա՛րթ , երկար : Ն ախ ա՚եձո՛ ւմ էի արդեօք , թէ ու- ցու օղակն երռվ արագիլի երկար վզին փաթաթ -
գայլի աչքեր ; Նա մօտեցաւ ինձ : րիշ մի բան կար , ոբ գրաւում էր ինձ , չգիտեմ , ուեց : ի զուր անցան թռչունի Րոէոր ^"՚^՚քերր
1շս օրերում , էս տեղերում ո՛չ մի ֆլա սիրտ բա յց նա յ ո ւ մ էի % Երկար ճախրում էր աբադիլր * գուբս կորզելու իր վիզը այգ մաՀաբեբօզակնեբից,
չէր անի եբեւալ, ասաց ՝ՐիլՐԴՐ* գոլ– Րարէ պտմ՛ոէկւղ է լ յան կար ծ սկսեց պաս յաներ անելով դէպի նա թեւերր թափիթափ էր տալիս , կտուցբ զետ–
չես երեւում . ո®վ ես , ո^ ւր ես դնում : վար իջնել եւ շե շտակի թավավ ձգեց իրեն մ եղա նին քսում, յետ֊յետ քա շլում , առաջ անցնում ,
՚Րիւրդ , ասացի , ժամանակները վատացեք նից շատ մօտիկ մի ր I ր ի վ ր ա յ ՝- Ես Հ ե տեւում էիւ , դե ան ին թալա լւում , փ ո ր ձ ո ւմ է ր վեր բարձրս/ -.
են գ բայց մի մոռացիր, .որ մենք Հարեւաններ ենք* ա յնտեղ մի մեծ օձ կար , որին նշմար ել էր աբա– (՚ ալ թռչել , վւախչել , ապարդիւն ջանքեր ...
քեզ իբր Հարեւանի ասում եմ, որ ես Խութեցի եմ, ԳէԼԼՀ՛* $՝ոչնի թեւերի չփչփսսից սողունը կծկուեց , Օձի յուսաՀատ կա-տագո ւթ ի ւ1ւը զարՀուբելի էր*
մեր կողմերում սով է, այգ Հօ գիտես , Դեբջան եմ գլուխ ր իք աղ ցրեց մ արմ Լ ի օղակների տակ : Ակըս– նրա օզակներր սգմւում էին ու սգմւում , եւ վեբ–
դնում երեխաներիս Համ ար մի քիչ Հա ց ճարեմ * ուեց մի սարսավւելի կռիւ* Մենք եբկսով է լ կանդ ՚Ս՚Ս՚է–"/– թ ռ չ ո ՚ ~ ն ը ւիոուեց բլրի կր^քիս անկեն -
թող ինձ Հանգիստ անցնեմ, գնամ : առանք ։ ւն... Օձ Ը– ՔաԼ ուեր , անյայտացաւ ։
ԱՀԱՐՈՆԵԱՆ
Զէ՛ ֆլա՛ » 1 ^ ՚ ա բ ե լ չ\ես կարող ինձ , գոլ, բաբի Տեսնո^ւմ ես, ասաց ՝Րի,լ–րդր* ֆ/ան որ կայ՝ (3) Ա.
պտուղ չես : օձ է, այսպէս պէտք է ջախջախել նրան ։
՝Րի՛ւրգ , Աստուած
ունիս , ինչպէս տեսնում ԿԵՂԾ ԹՂԹԱԴՐԱՄՆԵՐՈՎ (ֆրանք եւ տոլար)
ես՝ վրաս զէնք չունեմ, գրպանումս գանակ չկայ* Ես պատասխան չու՛ էի * ես դիտում էի : Արա ողողուած Է Փարիզի Հրապարակը * Ֆրանսական
թէ գազան է լ դառնամ , երկու ձեռքով իՈնչ կարող գիլն իջնում էր , կտցով Հարուածում օձին ել վրա ո ս տ ի կ ան ո ւթ ի ւն լք եւ ամ երիկեան զինուորական
եմ անել, աղաչում եմ քեզ, թող անցնեմ, գնամ։ յից անց՛ք ում * ա յ դ վա յ ր կե ան ի ց օգտուելով՝ օձն իշխանութիւնը ամէն միջոց կր փորձեն , կեղծա -
Առաջ\^ անցի՛ր, քեզ գայմադամին պիտի աշխատում էր վւախչ ՛ւլ , բայց Հազիւ մ ի քան ի օ– բարները երեւան Հանելու Համար։ կեղծ տոլարներ
տանեմ ՝. ղակ արա՛ծ , սար սափելի թ շնամ ին սաւառն ում էր բաժնուած են նաեւ Ե*~րո պայի ամ եր ի կաց ի ղին .
նրա գլխին, օձը կրկին կծկւում էր* կրկի" ծակծ
ո ւո յւ ներ ուն որոնք մեծաքանակ գնումներ կտտա
Գայմադամին . • • Այս աբգէն շատ վտանգաւոր կում իր Դէու՜խր * Իրաւունք ունէր ՝Րի*֊րդր * իմ րած եհ։ Փարիզի մէչ1 կատարուած իսապաբկա,
թեանց Հետեւանքով 2.500.000 ֆրանք ոսկի ելս
՝Րի՚ւրդ, գայմադամին մի՛ տար ինձ* թէեւ ( * ) «քկւա» - եդրսւյր։ բւլնոլեցաւ եւ Հինգ Հոգի ձերրակսյիուեա^սն |
Fonds A.R.A.M
Այո պա կաս լ։ մինչեւ հիմա մասամբ լեցուած– է ՝ուրքերն ալ ունէին նոյնանման յ աղկերդ մ լք , ղած է ստեղծել Հայրենիք մը ի գիս ամէն զոՀո–
պատերազմական գերիներու աչիյատանքով : րրեւ թէ կը խղճային մեւլի եւ կ՝\Ասէիս* «Ջեր ղութեան ու տ յգ Հայրենիքին վրայ Հաւաքել
Րացի 200.000 տեգաՀան՚ոլածներէն , Ֆրանսա ՚եծերը ըրի՛ն, դուք տուժեցիք»։ սվաիւռքի Հայութիւնր անխտիր : Ց՛որչափ չէ իրա
ցիները նկատի ունին 200.000 իտալացիներ եւ. Դաշնակցութիւնն ունի իր փառաւոր պատ - կանացած այս նուիրական նպատակը, Դաշնակցու–
70 Հ աղս/ ր ալ Ա^ր ե ւմ տ ե ան՝ ւլ ր ա ւե ւս լ ՚1 ^ ՚ ո ին ե ր ու ՚ութիւնւը : «Դաշնակ շաըքայինն՝եբ»ը շատ յաւ դի– թիւնը կայ ֊ ո ւ կը մնայ, միս րւ ոսկոր դարձած
խիտ մասերէն առնելու : ռեն թէ իրենց ղեկավարները ինչպէս ղոՀուած են Հայ Ժողովուրդին մ էջ ։ Դաշնակցութիւնը չունի եւ.
5) բան սա ցին կը մա ած է որ բաւական թի լուէ *այ ժողովուրդի ազատագրութեան ճամ բուն վը~ չէ ունեցած «շէֆ» եւ շարք* անիկա ունի կուռ
Գերմաններ սլլա ի կրնայ ձեռք ձգել Արեւմտեան ՛այ : Ո՛չ միայն Հայ ճողովուրդին , այլ աշվսաբՀի զանգուած մըգ պատրաստ զոՀուելու յան֊ուն Հայ
զօսշիէն. ՚ Այ" գարնան պիտի սկսին գերման իշխա Հէջ էկայ կուսակցութիւն մը որ այնքան շատ դո - ժողովուրդի ազատագրութեան։ ^եցցէ Հայ ժո գ
նութեանց Հետ բանա կց ո ւթ ի լեն ե ր ր ամ ուր ի գեր - Հեր տուած ր/լայ իր Հեղինակաւոր ընկերներէն , ղովուրգը եւ անոր ծոցէն ծնած Դաշնակցութիւնը ;
մ ան երիտասարդ բան ո ւո րն ե ր բե բ ե լո լ % Անոնք կր^ որքան Հ* 8՛ Դաշնակցուիժիւնը ։ Ո ^ ՚ ֊ ր եւ ի^նչպէս ՊԵՏՐՈՍ ՄԱ՚եՈԻԿԵԱ՚ե
յ ո ւս ան որ այս ե ր իտասաբդնե բը ֆրանսացի ագ զոՀուեցան Ր րիս տավարը , ՏԼօՀրապը, Վաբդկէսը, «6ԱՌԱՋ՚ԻԻՄԱԿԱՆՆԵ՛Ր» ,
ԲՈԼՈՐ ԵՐԿԻՐՆԵՐԻ
ջիկներու Հես7 պիտի յսմուսն՚անան եւ ձուլուին տե Զ ա ր դա բ ե ան լէ , Ա իամ ա՛ն թօն , Վարուժանը , Խաժա ՄԻԱՏԷք–
ղացի մո գովո ւբգին Հետ է կը , Ակն ունին , Վռամեանը, իշխանը, ԳարմԷնլՀ եւ
Ամ էն էն աւելի նա խա պատ ո ւո ւթ իւն՛ կր արուի այսպէս անվերջ շարաններով։ Այո բոլորին ծանօթ Լւ՜՚քւ՚Ս.*֊ Այո միջոցին մանաւանդ, «յագսւջդի–
Հանքագործներուն, որովՀետեւ Հիմա գերման են .ոչ միայն «դաշնակ շարքայինները^» , ա յլ եւ ամ - մական» Հա յ րենասէ րնե ր ր Հասարակ լբագրոզնե -
պատերազմական գերիները 25 առ Հարիւր պա– - Ր ո գ ջ Հայ ժողովուրդը։ «Դաշնակ շարքա յին»ն\եբս րէն մինչեւ գա լա ռա ց ի «զա ր ի պ»ն ե րյՀ մ ամ ուլով ,
տ ա ս իւ՛ան ա տ ո ւ են ա ււ ղին ածուխի արա ագրո լ - քաջ գիտենք ոբ մենք Հաճոյակատար «շէֆ^եր չու— Հրապարակային ժոզովն^եբով ու չես գիտեր ինչե
իժ եան : Եթէ նինք %Դա շնւակ շարքա յիննե բուս Հետ գ ի տ ա կի ց Հայ րով ասպարէզ իԼած են եւ Սանսարը Շ Է ր ի ֆ ^ ա ա Ր ֊
ասոնց տեգր չդրուին, Ֆբանսայի Հա - Հ ա ս ա բ ա կո ւթ ի ւն ե ալ գիտէ որ Դաշն՛ակց՛ութեան ղահ , Դաշնակցութեան դէմ պայքարելու Համար :
մար «աղե տալի» է , ըսած է պաշտօնական ան ձ - ղեկավար մարմիններր ծուռ ճամբանւերով չեն սւ– Խաիր չդնելով միջոցներուն մէջ, անոնք այժմ ալ
նաւո բութ իւն մր : ււ ա \նւո ր ղ ե ր զիրենք : իսկ դուք , ոխակալ Հակա - կը շաՀագոբծեն մեռելԼ՝երր, տարիներէ ի վեր ան–
՛իմ բա խտա բա բ , Հ անքագոբ ծնե բու եւ նոյքնիոկ դաշնակցականներ, դո՛ւք չէխ՛՝ք ոբ տարիներով կոգին դամ ուած Ա * ԱՀ աբոն եան ի անունը, դիա -
Հ ան ի ս աւո րապէս կը յա յտարարէիք թէ Հա յկական նալով Հանդերձ ՛որ ոչ կրսայ խ՛օսիլ, ոչ աք դրել։
ձեռական աշխատողներու Համ եմ ատ ո ւթ իւն բ տե - Դատ չունինք , ամենայն Հայոց կառավաբութիւն Եթէ այսպէս շաբունակուի ՝Րրիստափորը , ք)՝ոստո–
ղաՀանուած մաբղոց ւ1 է^ շատ քիչ է ։ Պալթեան - չենք , Հայաստանի ս աՀ մ անն ե րը վերջնական են , մը եւ Զաւաբեանն ալ պիտի դառնան «Հակադաշ -
նեբու մեծ մասը որոնց վրայ Ա)րանսան կր նայի եւ այսպէս բազմաթիւ զառանցանքներ , որոցմէ նակցական» ....
իբրեւ փափաքելի ներգաղթողներ, մտաւորական - տուժեց Հայ ժողովուրդը ու օգտ՚ուոզր եղաւ մեր Ա յո , մեր «յառաջդիմ ականնե րէն» ամէն բան
կր սպաս ո ւի ։ Տարիներէ
ներ հ ւ պաշտօնեանեբ են *, ԱյսուՀանգեբձ , ֆրան - թշնամին։ Րայց Հիմա եկած յանգած էք այն գա– ի վեր Դաշնակցութեան
սակ ան իշխանութի՛ւնն երր կը յուսան թէ ասոնցմէ > զափաբին , ինչ որ Դաշնակցութիւնը քառորդ գա Հետա պն դա ծ ք ա զա քա կ ան ութի ւներբ կ՚ը տես նեն
ալ մնաք :
ոմանք սորված են այնպիսի գործեր որոնք յսզո իրւ են-ք րէ ի վեր ։ Մաղթենք որ այդպէս նպաստաւոր գետնի վրայ, կր շաՀագոբծեն առի
յարմար պիտի գա բ ձն են ֆ բան սակ ան տնտեւ Զուր են ձեր բոլոր տեսակի գրգռութիւնն եր ը , թը , եւ կը լաւակն ին զարկ տալ նեբդաղթին , խռո
–
թեան *^^ ^-^ մ ո լոր ե ցն ե լո լ Համ ար «դաշնակ շարքա յ ինները» , ւի Լ լո վ գաղութնեբոլ խաղաղութիւնը։ իրականփն
ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ
Հ* Տ* Դ* ՏԱՐ՛ՐԵՐՈՒՆ մէջ այս մա բղիկը աւելի շատ Հ ետաքբքրուած են<
ներգաղթ ի պա տ բ ո լա կին տակ : Ն ե ր գա® ղթ կր կտ Դաշն՛ակցութեան գէմ պայքաբելով , քան թէ զբա
ԳաչԱակ ցութ հ ա 1՝ւ մ ա ս ի Տ տա րէ ք , շատ բաբի . մէկին տեղը տասը տարէք , ղելով ներգաղթի կամ քՒրքաՀա յաս տան ի եւն խն–
ամ էնէն առաջ ուրախացողը կ^ՐԼլանք մենք Դաշ գիրնեբով . եթէ իրենց թերթով կամ բեմերով
նակցականներս , կ՛՛օգնենք ձեզի թէ նիւթապէս եւ Դաշնակցութեան Հասցէին բաներ մլէ գրեն ու տ բ–
ՎԻԷՂւ • —• Հ * 3 * Դաշնակցութեան երդուեալ թէ բարոյապէս, րայց մի փորձէք թոյն սրսկել տա յայտուին , իրենց Համար մեծ սփոփանք է ու
«թաղելու»
Հ ա կա ռա կո ր գԼ՝ե ր ր Դաշնակցութիւնը Երեւանէն Հօր եւ զալկի միջեւ , մի քրքրէք մեր արիւն՛ոտ «Հ այրենա ս,ի բա կան» մ ե՚ծ պարտականութիւն մր։
չարքերյ*
մ՛իջոցը գտած են Հ Միեւնոյն յանկեբգը վ1Է րրերը ան ց ե ա լի դառն յիշատակներով : Մ ենք Ո՞վ կը չաՀ ի ա յս խառնակ կացութենէն* ;
գանգատինք
մինչեւ Հեռաւոր Ամերիկա, Դաշնակ Դտշնւակցական շարքայինն՛երս շատ քաւ դիտենք Թո® ւրքր : Ա յո՛ , պտբոնա յք «յառաջդիմ ա կաններ» ,
չոյելով լարել «շէֆ»եբու դէմ : թէ ի^նչպէս եւ որո® լ զոՀողութեամբ ստեղծուե– դ բա ծ ու խօսած ցն գա բան ո լ—
ցաւ մ եր ա յսօրուան սիբե լի Հա յաստանյշ ։ Մ ենք ձեր Հ տրիւր
Ւ՛ն չ դիւրին միջոց; Տակաւին կը Հ ա ր ի ւր Հ աղա ր ա ւ ո ր դիակՀ՚ե բու վրա յէն քա լեց ինք թե ա՛ն ցւ դուք ալ սկսաք չՀաւատալ , ու չէք Հաւա
որ դիւանագէտներ չունինք* մինչեւ .որ ձեռք ձղեցինք անոր ափ մը ^ողր որուն տար ; Րարի եղէք գոնէ ներգաղթի այս շրջանցին
Ամէնէն Համեստ Դաշնակցականն՛ անդամ շատ վրայ կր գուրգուրանք բոլորս ա/։ Ամէնէն կատա սանձել ձեր կիրքերը ։
լաւ գիտէ ոբ ինքը «շէֆ» չունի : Եթէ «չէֆ» կր ղի Հ ա կա գա շն ա կց ա կանն ալ տիրանալու Համ ար Տետոյ ^ ի զոլը ժամավաճառ ^ԼՐԷԷաք «շէֆ^ե–
նշանակէ քաղաքական կուսակց-ոկլթեան մը ղեկա Հայ ժողով ուր գի արդար ի րաւունքէւերուն շի կր րու եւ շարքերու թակարդ մը լարելով : Այսքան ա -
վարութիւնը , րՈ<Հ> քաղաքական՝ կուսակցութիւն - նար >ուբիշ բան սլաՀա^ջել բայց եթէ այն որուն տեն թուղթ մ րոտելէ ,անճոռնի սուտեր իրար խառ -
ներն են որ չունին իրենց ղեկավար մարմինները ; յտմառօրէն կառչած է Հ* Տ* Դա շնա կց ո ւթ իւն\ը ։ ն ե լէ վ հ ր ջ կրցա0 ք նոր տ,ի տզո ս մը , բաբեն ի շ մր
Համ ա յնավաբ կո ւս ա կց ո ւթ ի ւն ը չուն՛իմ իր ղեկւ՚Հ - փ ո իւ ա՛՜՛տ եկղբայր եղբօր գէմ գրղռելու , լալն - տւելցնւել ձեր անբունին վրայ * Կրցանք քանի մր
վար մ տ րմ ին ը * ի նչ են իր քտղւս քւսկան /յ;իւ խո Խ ց ո ւց էք Հ ա յաս տանի սաՀմ անն ե բ ր , լա յն/ բա ցէք ՚ ^՝՚ւ\\*նտ կցականն եր շարքերէն Հ եռացնել ու միացնել
րը՝ , կեգր* մարմինները եւայլն : Ե ՚ այսպէս բհլոր Հայբենիքին ղուռներն ու պատուՀտնները՝ , առանց ձե՛ր շարքերուն, .ո՛չ եւ ոչ։ ԸնդՀակառակն , Դաշ
Հոսանքնե րը , նոյն իսկ ամ էնէն Հասարակ մ իու ֊ Հաւատաքննութեան ենթարկեք ու անոր Հարազատ նակցութիւնն է որ նոր անդամներ ^արձանագրէ՝.
թ-իւսները : զաւակները, տ-ուէք անոր տարրական ազատոլ - «Հալալ» կաթ 1լ ուղէ նոր սերունդը, եւ մաքոլր
Դաշնակցութեան ղեկավարները երբեք լաւի - թիւնները , այն ատեն Դաշնակցութիւնը ինտքնւին կը կաթր կը գտնէ Դաշնակցութեան մէջ •
տենական չեն եղած , կը փսխուին շրջանէ շր^ան , լուծուի 1 եթէ այդ է ձեր ուզածը։ Վերջին խօսք մը եւս , Դաշնակցութիւնը եր–
մինչ Համ ա յնավաբ ղեկավարները գրեթէ մ իշա Մինչեւ այսօր զուր եհ անցած ու ասկից վերջն ըեք պիտի չիջնէ ձեր աստիճանին՛– դուք կեղծիքի *
նոյն անձերն՝ են։ Այս բոլորը. Հասարակ վաբժա ֊ ալ զուր պիտի անցն՛ին ձեր բոլոր ջանքեբլէ քայքա սուտի, դաւադրութեան տոպրակներ էք ել ուրիշ
պետն անգամ գիտէ ։ 1915^5> Համատարած ջարդի յելու Համար զայն –.Դաշնակցութիւնը ծնած ու ապ ոչինչ :
Օրերուն, երբ դարաւոր ժողովուրդ մ^ր կը լողար րած Է Հայ ժողովուրդին մէջ, անոր բաղձանքը ե– Մ–
արիւններու մէջ անի/տիր մեծով ու պզտիկով,
դրանից իմ անձին վնաս չի գայ, բայց 1լ ուշանամ , եւ օձի վիճակի մէջ մեծ նմանութիւն կար* Օձի
<8Ա1հ֊ԱՋ%Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾ-ԲՆԵՐԸ երեխաներս մեղք են, սովի՛ց կը մեռնեն * Աստծու է լ ճակատագիր՛ը Հ ասել է , է՛լ փրկութիւն՛ չու
սիրուն, Րի՛ ւրգ, բբա(*), թող ինձ երթամ*** նի , մ տածեց ի \ե ս : Ա յս միաքը նո յնիսկ ինձ մի
Ի Ա ՑԸ *Րիւբտն անողոք մնաց : ճակատագիրս է ^ մը– փոքր մխիթարում էր* կամաց կամաց արագիլն
տածեցի ես, ՛ու գլուխս քաշ արած, առաջ անցայ։ աւելի յանդգնացաւ, Հարուածներն աւելի յաճախ
Ես կանգ չառայ, այլ առաջ անցայ, շարունա Ի՞նչ կարող էի անել, ուժը նրանն էր, Հրացանը եւ մաՀացու դարձան * վերջ ի վերջոյ օձին արդէն
կեցի ճանապարՀս . րայց զգում
էի, որ քէլՐԳԲ նրա ուսին էր* ԳսյԼոյ^էՐ նրա գօտկումն Էր* թու– բաւական թուլացած Համարելով՝ նա ցած իջաւ
տակաւին կանգնած Հետեւում է ինձ Հայեացքով : էՐԼՀ՝ ^րա կոգքէս ։ նրա կողքին եւ արդէն շուրջը քայլել՛ով՝ երկար
Ես չէի շտապում՝ կասկածի առիթ չտալու Համար ։ Գնաց ինք ; կտցով վերջին Հարուածներն էր տալիս : Օձը շա
թուրջս ամէն բան գեղեցիկ էր* արեւը պայ րունակում էր գլուխը թաղցբած "ւ՛՛՛Հել, շաբու–
ծաղիկ
Հէ՚յ ֆլա՛ 1 Կ.ա՚Ց 1 լԱեցէ յանկարծ քի՚֊րղի ծառ , երկինքը՝ պարզ , լեռներլ*՝ կանաչ , նակում էր գեռ թոյէ~թոյք պաշտպանուել։ Արա
ձայնը . յետ նա յեց ի , կանգ առա յ • ճակատագիրս ներն՝ անուշաՀոտ , օգր՝ թռչուններով լ ի , ամէն գի՛ԱԼ իսիստ մօտ էր նրան այժմ ։ Մէկ է լ յան
Է , մտածեցի ես . եւ ճիշդ որ ճակատադիրր Հէնց կողմ կեանք , խնդութիւն ւ Վերեւ , շա՛՛տ վերել՝ կարծ մի զարմանալի բան պատաՀեց ։ Այդ կէ~
ա յ ս քհլՐգի կե ր պար ան քր կարող էր ունենալ * օգի մէջ ճախրում էր մի արագիլ, ազատ , Համար սամեռ սողունը վերջին/ ճիգերբ Հաւաքեց , դուրս՛
Հրացանն ուսին , կեռ թուբբ կո*ԼՔէս է սպիտակ ձակ : Ես չգիտեմ ինչու՝ իմ վիճակի բոլոր սարսա Հանեց գլուխը, բացեց իր օղակները, պո չի վրայ
վ՚ղոսկրէ կոթով մի դաշոյն գօաիկը խրած, դէմքը. փը մոռացած , նայում էի ՛այգ թռչունին–, ան - ցցուձեց, ձղուեց ինչպէս մի խարազան եւ մաՀա
ՂՂ.ո1՜ելի * աչքեր ը կատաղի իսկ ել իսկ քաղցած թա՛րթ , երկար : Ն ախ ա՚եձո՛ ւմ էի արդեօք , թէ ու- ցու օղակն երռվ արագիլի երկար վզին փաթաթ -
գայլի աչքեր ; Նա մօտեցաւ ինձ : րիշ մի բան կար , ոբ գրաւում էր ինձ , չգիտեմ , ուեց : ի զուր անցան թռչունի Րոէոր ^"՚^՚քերր
1շս օրերում , էս տեղերում ո՛չ մի ֆլա սիրտ բա յց նա յ ո ւ մ էի % Երկար ճախրում էր աբադիլր * գուբս կորզելու իր վիզը այգ մաՀաբեբօզակնեբից,
չէր անի եբեւալ, ասաց ՝ՐիլՐԴՐ* գոլ– Րարէ պտմ՛ոէկւղ է լ յան կար ծ սկսեց պաս յաներ անելով դէպի նա թեւերր թափիթափ էր տալիս , կտուցբ զետ–
չես երեւում . ո®վ ես , ո^ ւր ես դնում : վար իջնել եւ շե շտակի թավավ ձգեց իրեն մ եղա նին քսում, յետ֊յետ քա շլում , առաջ անցնում ,
՚Րիւրդ , ասացի , ժամանակները վատացեք նից շատ մօտիկ մի ր I ր ի վ ր ա յ ՝- Ես Հ ե տեւում էիւ , դե ան ին թալա լւում , փ ո ր ձ ո ւմ է ր վեր բարձրս/ -.
են գ բայց մի մոռացիր, .որ մենք Հարեւաններ ենք* ա յնտեղ մի մեծ օձ կար , որին նշմար ել էր աբա– (՚ ալ թռչել , վւախչել , ապարդիւն ջանքեր ...
քեզ իբր Հարեւանի ասում եմ, որ ես Խութեցի եմ, ԳէԼԼՀ՛* $՝ոչնի թեւերի չփչփսսից սողունը կծկուեց , Օձի յուսաՀատ կա-տագո ւթ ի ւ1ւը զարՀուբելի էր*
մեր կողմերում սով է, այգ Հօ գիտես , Դեբջան եմ գլուխ ր իք աղ ցրեց մ արմ Լ ի օղակների տակ : Ակըս– նրա օզակներր սգմւում էին ու սգմւում , եւ վեբ–
դնում երեխաներիս Համ ար մի քիչ Հա ց ճարեմ * ուեց մի սարսավւելի կռիւ* Մենք եբկսով է լ կանդ ՚Ս՚Ս՚է–"/– թ ռ չ ո ՚ ~ ն ը ւիոուեց բլրի կր^քիս անկեն -
թող ինձ Հանգիստ անցնեմ, գնամ : առանք ։ ւն... Օձ Ը– ՔաԼ ուեր , անյայտացաւ ։
ԱՀԱՐՈՆԵԱՆ
Զէ՛ ֆլա՛ » 1 ^ ՚ ա բ ե լ չ\ես կարող ինձ , գոլ, բաբի Տեսնո^ւմ ես, ասաց ՝Րի,լ–րդր* ֆ/ան որ կայ՝ (3) Ա.
պտուղ չես : օձ է, այսպէս պէտք է ջախջախել նրան ։
՝Րի՛ւրգ , Աստուած
ունիս , ինչպէս տեսնում ԿԵՂԾ ԹՂԹԱԴՐԱՄՆԵՐՈՎ (ֆրանք եւ տոլար)
ես՝ վրաս զէնք չունեմ, գրպանումս գանակ չկայ* Ես պատասխան չու՛ էի * ես դիտում էի : Արա ողողուած Է Փարիզի Հրապարակը * Ֆրանսական
թէ գազան է լ դառնամ , երկու ձեռքով իՈնչ կարող գիլն իջնում էր , կտցով Հարուածում օձին ել վրա ո ս տ ի կ ան ո ւթ ի ւն լք եւ ամ երիկեան զինուորական
եմ անել, աղաչում եմ քեզ, թող անցնեմ, գնամ։ յից անց՛ք ում * ա յ դ վա յ ր կե ան ի ց օգտուելով՝ օձն իշխանութիւնը ամէն միջոց կր փորձեն , կեղծա -
Առաջ\^ անցի՛ր, քեզ գայմադամին պիտի աշխատում էր վւախչ ՛ւլ , բայց Հազիւ մ ի քան ի օ– բարները երեւան Հանելու Համար։ կեղծ տոլարներ
տանեմ ՝. ղակ արա՛ծ , սար սափելի թ շնամ ին սաւառն ում էր բաժնուած են նաեւ Ե*~րո պայի ամ եր ի կաց ի ղին .
նրա գլխին, օձը կրկին կծկւում էր* կրկի" ծակծ
ո ւո յւ ներ ուն որոնք մեծաքանակ գնումներ կտտա
Գայմադամին . • • Այս աբգէն շատ վտանգաւոր կում իր Դէու՜խր * Իրաւունք ունէր ՝Րի*֊րդր * իմ րած եհ։ Փարիզի մէչ1 կատարուած իսապաբկա,
թեանց Հետեւանքով 2.500.000 ֆրանք ոսկի ելս
՝Րի՚ւրդ, գայմադամին մի՛ տար ինձ* թէեւ ( * ) «քկւա» - եդրսւյր։ բւլնոլեցաւ եւ Հինգ Հոգի ձերրակսյիուեա^սն |
Fonds A.R.A.M