Page 154 - ARM_19-1947_01
P. 154
0 ԱՌԱ»
Թ է ք աճաք Գա$ը, ՆԽգաղթր ԳիտակաԱ ասոնփս Տ պ ա ւո ք ո դ խ Ա Ա Խ
ծւ Հ. Տ, ԳաշԱակւթւիիւԱը ՀամաԱուադի մը ա ռ թ ի ւ
Սիրտը օդաձիգ եւ. օդամուղ էկյհան մըն է, օժ
տուած– զօրեղ մղաններով, որ գիշեր ու ցերեկ ան
Փարիզի թ՝ րքաՀա յ ՛ի ատի Պաշտպան 3 անձնա– ընդհատ կր գործ՜է, սկսեալ մօր արգանդէն մինչեւ Այսպիսի Համանուագ մը կազմակերպելու Հա
իւու֊մ րին մ Էչ բոլոր Հոսանքն երոլ պատկանող Հայ մաՀուան վայրկեաՏԼը փ ր մկա՚ւներր վայրկեանի մը մար , ան Հ րաժեշտ է թո ր դա րգա ցում մը եր աժ շ–
րենակիցներ որոնց Լարքին նաեւ երկու Գա շ - մէչ 70 անդամ կը կծկուին , իսկ օրուան մբ մէչ տութեան արուեստին մէ$* իսկ անոր անՀատական
նա կց ա կանն ե ր ձեռք ձեռքի տուած՝ կ՚աշխատին , 110.000 անդամ , մ արմին ին մէչ ամ էն ուղղու - եբվւներանգ գո յն տալն ալ արուեստագէտ ի բնա*
0֊ձէով իբենց կարելին՝ Հայկական Գատ՚շ իր բաղ թեամբ գրկելով արիւնը % ծ՛ին տաղանդի արդիւնքը միտքն կրնայ ՝չդէալ ։
ձաց ո ւած լուծ՛ումին Հասցնելու Համար % Առողչ վիճակի մէչ, չափաՀաա մարդուն սիր–, Ինծ՜ի Համար այգպէսի մէկը յայտնուեցաւ Օննիկ
Այս Յանձնախումբը իր գործ՜ ուն Է ո ւթեան մա տը 70 75 անգամ կը բաբախէ , ծ՛երին սիրտը քիք Պէրպէրեան , Աալ կավոյի մէչ վեբչեբս տուած
սին պարբերաբար տեղեկութ իւննե ր կր ՀաղոբգԷ մը աւելի արադ կը զարնէ , մանո լկին\ը 80 100 Համանուադով :
մամուլին ; Հետեւաբար անՀրաժեշտ չէ մանրա ֊ անգամ \էսկ նորածին ինը 140 180 : Յա յտագրին առածին մ ասը կր պարունակէ բ
մասն ութիւններ տալ այստեղ՝. ք* ա բա խ ո ւմ ր կ՝՛ ա ր ագան ա յ զօրաւո ր մ արզան քի Հայերէն ձայնաւոր պատարագի դլէսաւոբ երգերը ,
մէչ կատարուած ներգործութեան տակ, մարսողութեան ժ՚է։չոցին *
Ամերիկայի եւ Ֆրանսայի Աւետարանէն վռբչ՛
չերմի ատեն , ի ս կ կր դանդաղի՝ էս է Ի՛" է յուղում–
ձեռնարկներէն ետք, Հ *3 ՚Գտշնակցոլթեան գերա Բոլոր երդերուն մէչ ալ երբեք չպակսեցաւ ծ՜էւ֊
նե բու ազդեցոլթեան տակ, նուաղումի մէչ, եւն է
գոյն մարմին բ 6 Աեպտ. \945ին Լոնտոնի մէչ, սական ե ղան ա կնե բ ո ւ տպաւոր ո ւթ իլն բ , Հ ետեւե -
ԸնդՀ . առմամբ, մկաններու կծկումին միշտ
Հիիրայբ Աիսաքեանէ ձեռքովդ, Հինգերու /ս՛ որՀ ո լր– լով կոմիտասես/ն պատարագի ւ Աակայն ինչպէս
կր յաջորդէ Հանգիստի վայրկեան մը ւ Աիրտն ալ ,
գին ուղղեց Յուշագիր մը,որմէ 3000 օրինակ րաժ– նեչ դաշնակութիւնը բոլորովէւն նորութիւննեբ ու -
Հակառակ իր անդադար գո րծ ո լնէ ո ւթեան , կր
ն ուե ցաւ անգլիա կան մ ամ ուլին եւ օտար թզթա - Հպատակի շարժում– նէր , նոյնպէս բառերուն ետեւ-ա ո ս§ 0 ձեւը եւ մեն–
այդ օրէնքին * կծկումի երկու
կիներու , Խ ո րՀ րգա բանի անգամներուն , տնգլի ֊ մը : երգողի (Օ/՛* Ի* Պիւլիւլեան^ կրօնական շունչով
նե բուն մ էչ , սիրտը ունի գագարի վա յրկեան
քան եկեղեցւոյ պետերուն , գրագէտներու , Արե - կամքին շեն Հպատակիր , լի սաւառնող գեղգեղներու մասը՛ Երգիչներուն Օ–
Արտին շարժումները
լելե ա՛ն իյ՚նգրին ծ՜անօթ Հեղինակներու , դեսպաննե թէեւ այգ գործարանին կր նմանի տաբաղդի Բէլաէովր Ղ՚էս՛էէ՛ ԷV առոգա՛նութեան պա
կազմութիւնը
րու , պատ մ ա ղի րն ե բո լ եւ ա յլ կարեւոր անձնաւո միւս ան գամն երու մ կանն ե ր ո ւն կա՛զմ ո ւթե ան , ո - կասը , սա կա յն շատ նշմ արե լի Էր անոնց ^իրք^
րս ւթե անց Հ լանք սակայն մեր կամքին Համաձայն կը կծ՜կուին Հ ձա յներոմն յ ս տ ա կ ո ւթ ի ւն ը եւ ճշտութիւնը , ինչ -
Այս Յոէ-շագրին մէչ կ՚ըսուէր ի մէչ այլոց» ք՝նւս խօսն ե րը Հաստատած են թէ սրտի շար - պէս եւ ասեն ց կեցուածքի լր՚չութիւն ր ;
Այսօր քաղաքական Հանգամանքները ա– ժումն երր կան ոնաւոր ուած են երկու տեսակ չի - Առաչին երեք երգերը որ կարճ են արգէն ,
ւելի նպաստաւոր են շա տ մր տեսակէտներով , ղերու միչոցա՚լ^ որոնց դո րծ՜ ո ղո ւթ ին ր թէեւ ներ - էսօսքերով ալ տպաւորիչ շեշտ մը չունեցան, սա–
դարմանելու Համ ար , գլխաւոր Գաշնա կի ցն ե ր ո ւն Հակ է, սակայն բնականոն վիճակի մէչ, անոնք կը կա յն ա կան չն երր եւ մ աքերը պատրաստեցին լսե
Հաւաքական գործ ո զո ւթ ե ա մբ , ակներեւ անարդա Հ ա ւա ս ա ր ա կշռեն իրարու % Ան ոնց մ է ո մ անք կը լու Համար <(,Աոլրբ Սուրբեր, որուն մէչ ՀՀօրՀնեալ
րութիւն մբ \եւ Հայ մողոյիուբգին վերադարձնել իր Հպատակին մեծ սէմբաթիքին ել կ որոշեն զարկե որ գալոց ես՝ֆ էս օ սքերուն ներդաշնակութիւնը,
պատմական ՀոզերշՀ այնպէս ^ ինչպէս սաՀմանա - րուն ա րա գութի ւնր ։ ի\ւժգւ ութի ւն ն ու թիւր է՛"^ Հուժկու ելոյթով մը, ունկնգիինեբուն վրայ սոս
դրուած֊ ես Ն ո ւր ի շն ե ր՝ կը էափաւո բեն ա ռա չինն ե ր ո ւն՝ ազդե ֊ կում ազդող իրողութեան մը տպաւո բութիւն։ բ
ախագաՀ (\*֊ուտրօ ի\ւիլսրն ի կողմէ , ցութիւննե րը * թողուց : Կարգէք թէ Վերչին Գատաստանը կը կա
1920^., Ամէն մկան որ կը կծ՜կուի, կայան կր Հանդի տարուէր , սակայն մեներգողին «//վս անն. ա»7/ լսելի
յան ո ւն գա շնա կից պետութեանց Գե բա - սանա յ ելեկտրական երեւոյթներու; Հոն ուր կըծ– եղաւ եթե րա յին ալիքն եբոլ բարձունքէն , Հ րեշ -
գո յն իյ ո բՀուբդին ։ կ ո ւմ՝ր կր սկսի , կր կազմ ուի ժխտական ելեկտրա տակնեբու Հոյլերն էին որ կր յառաչանային
հԻ սփիւռս աշխարՀի ցրուած՜ Հայերուն միչեւ կանութեան գօտի մը , րա զգա տ մա մ ր ուրիշ գօ - քրիստոս դատաւորը շրչապատած <ձովսաննա՝ֆ եր
բացարձակ մ իաձա յն ո ւթ ի ւն կր տիրէ ա յս կենսա տէներոլ յ որոնք տակաւին կծկուած չեն : Կծկումի գելով : կրօնական խորՀրւփաւոր մթնոլորտի մը մէչ
կան Հարցի մ ասին եւ անոնք վստաՀօրէն։ կր յ ո ւ - երե ւո յթ ին\ աճ մ ան չափով , ա յգ ժ էս տա կան ալիքր ունկնդրեցինք « Ց ա մենա յն //»5/ , «Հայր մ ե ր՝&ը եւ
սան եւ կ* ակն կա լեն որ Ն • *ԼեՀ ափառո ւթե ան կա կը տեղափոխուի, կազմելով Հոսանքներ, որոնց <ձՏէր ո ղո րմեայչն հ իսկ «՝/• ր է ո ա ո ս պատարագեալ^բ
ռավարութիւնը եւ Ա * \,աՀան գներոլ կա ռա վար ու ո ւզղո ւթ ի ւն ը կը փո խուի Համ աձա յն կարկամ ելի էյ ր ա լէ լուեանե րով ու <ձԱմ էն եդեցէւ^ն, առաչիննե–
թի ւնր յար մ ա ր պիտ ի դատե ն կատարեալ համաս Լարժիչ ալիքին աճումին Հ բէն բոլորովին տարրեր , կար ե լի է կոչել գլուխ
ձայ&ութեամբ շարժիլ Խ ո ր հ ր դ ՛ Միուր-եան կաււա. Աիրաը, որ մկանային զանգուած՜ մրն է, կր դոըծ՜ոցՀևեր : է միայն մէկ անդամ էԱելով.նը^
վարութ–եա|ս հեա, եթ-է եւ երր որ այս ՚վերջինր Հ^տտ դժուար
Հնազանդի այդ օրէնքին , եւ կծկումներու ել ընգ–
պահանջ մր ներկայացնէ > թրքական Հայաաոա1նի լա յնո ւմներոլ փոփո խակի շա րժ ո ւմն ե ր ը առա չ կր մսէն երդերու բուն ներշնչում ր ըմբռնել , մ ան ա ~
նահանգները միացնելու սահմա1նակից Խորհ. Հա. բերեն շարք մը ելեկտրական Հոսանքներ : Այգ Հո–, ւտնդ որ պատարագէ։ երդերը այդպէս իրարմէ տ՝ն–
յասսւան|խ։ Այն սաւեւն այս վ՛երջինը պիսւի դասնայ սանքն երը որ զգալի են մորթի մակերեսին վրայ , չատ լսելու վարժ չենք ։ Ա յս պա բա դան պէտք է
— ինչպէս րուլոբ Հայերու ջերմ բաղձանքն է — կրնան արձանագրուիլ խիստ զգայուն գոբծիքԼե նկատի առնուի , եւ որքան կա ր ե չէ է երբ պատա
հողային աեսակէաով ամբողջական եւ անբաժսւ - ոնց «էլէկթոօքտււաիօկբամ» սնունո կու րագի երգերը էլերգուին նման առիթներով պէտք
նելի պեառւթ֊իւն մ;ը Սովետական Ընկերվարական րով ,
տան է, կր կարծեմ , զս/ե՚ոնք իրար յօդել սարկաւագի
Հանբապեաութ-եանց Միութ–եա1Թ մէջ :»
Այղ նորահնար գործիքներուն շնորհիւ, կարե եւ պատարագիչի եղանակներն ալ, գէթ մեծ՛ եր
Յուշագիբր մ ան րամ ասնօբէն "վարզելով Պեր ֊ արտակարգ դէոնով նուագել տալով :
Հա յե լի եղած է ինչ ինչ պարագաներու մէչ,
լինի դաշնադրէն մ ին չեւ Ա էվըի Գ^Հ^ադիրը Այո երդերէն վերչ Պէրպէրեան նուագել տը–
եւ ե րկրո րգ ճչղութեամր որոշել սրտին մէչ գտնուած֊ չ"ձի"
րուն եղած՝ խո ստ ո ւմն ե րր , առածէն ւաւ իր երեք գաս ա կան Հ ո յա կապ երաժշտական
կատա վէրքի կամ ճմլումի մը կայանները, եւ ղանոնք
պատերազմներուն մէչ մեր ժողովուրդին կտոթեեբը. Ա եծ նուագախումբը, Հեղինակին ղե
ախտորոշելով, ըստ այնմ կատարել պէտք է րմըշ–
րած՝ «զՄոՀիաոկղութիտւենւնականերր Գեաւշնաակրիցդ՚անր երոլւուծուդմաըտի, ն եուր կավար ո ւթ ե ա մբ նուադե ց նախ զկրօնական սէն ^
^ղանղարմանումը
իԼնօքդնաիննի կըյոթւսեալխաադբրոոււթիիւնը , պիտի, իրըլլար կեազգմրեալկացությեաարն
Հ. ՏԷՐՈՍԿԻ ֆօնէ/^ն , բարդ կտոր մը , ապա ^.Հերոսի մը կեան–
մմէաչր կհրկ-իրնաղիր կըմլլշ,եշորտէով Թուրքիա ( ո րմ ի ա կողմանի
կերպով դրմեց Աեվրի դաշնագիրը) հրաւիրուի ի Ուրեմն պարզ եւ յստակ էր նաեւ Հ * 3 * Գ * ռուսեւթուբք սաՀմ անները պարտադրուած– չեն,
նպսաա Սովետական Հայաստանի հրաժարիլ ա. Գերագո յն Ա աբմնին տեսակէտը Հ ա յ կա կան պա ֊ այլ խաղաղ բանակցութեամբ կարգադրուած են
մէն իրաւունքէ հւ պահանջէ՝ նախագահ Ուիլսըյնի Հանքերուն մասին • նոյնինքն Աարաչախտ Ատալինի կողմէ : Ասկէ
կոզմէ Հայաստանի յատկացուած հողերուն վրայ :
Մ իացեալ Աղգերու շաՀած՜ յաղթանակին առ զատ կարս ի եւ ԱրտաՀան ի շրչանին մ էչ ժողո -
Այսպէս, Հայաստան / /՚" ՚ / /՚ պատեհութիւն պիտի թիւ֊ , րժէւշկ Համօ ՕՀանչանԼան , նախկին վարչա վո ւրգնե բու ա յ^աէէսի տեգափ ո խութիւննե ր կա -
.ունենայ ղարղացնելու իր մշակութային եւ տնտե պետ Հա յաստան ի Հանրապետութեան կառավա - տա բ ուած՜ են, որ Հոն այլեւս ազգա յին խնդիրներ
սական հարստութիւններր եւ իր ումերր նոլիրե– ր ո ւթ ե ան ել առաչին մ եծ պատե րաղմ ին Փ ա բիղի կարելի չէ յարուցանել։
լու ի սպաս քաղաքակրթութեան ու ի պա՚չտպա - Հա շտ ո ւթ ե ան քյորՀ րգաժողովէն Հա յաս տան է։ Հան Բողոքելու Հ ամ ար անգլիացի պետական մ ար
նոլթիլն խաղաղութեանդ : րապետութեան Պատուիրակութեան անդամ , 1945 դուն ա յս յա յտ ար ա ր ո ւթ ե ան ց գէմ որ շատ կբ
Աեպտ. \%ին քիոյթէրի գործակալութիւնը Հե– Ա ա յիս 2,Տէէն շն ո ր Հ ա ւո ր ա կան Հեռադիր մը ուղղեց յիշե^էր Ա ա րաճօղլո լի խօսքերը Նի*~ Եոբքի
ռաղրով մր* հաղորդեց աշխարհ ի ամէն կողմ ր յա Հա յ Ազգա յին կոմ իտէի ( Հա յ Գատի 3 անձնա ֊
յ անձն ուած՜ Ա եծե ք*րէւտանիոյ վարչապետ ՈւինսէժըԼ ,Զըրչիլ\ի , էսում բ^ նախագաՀ
նուն Հ ՛Յ .՛իա շնակց ռւթես՚ն Հինղերու էՕորՀ * Ա*իութեան գերագոյն Հրամանատար մարտ. 2.՚2ին Հեռադիր Տոքթ * Ա* Ալիխանեաէն Փետր •
3ուշագրի լուրը : Գե չախտ Ատալէն ի ել Ամ՛երիկայի Ա* մր ուղղեց նախարար Էբնըսթ Պէ -
ՆաՀանգներու վէնի , որուն մէչ կ^ըոէբ թէ Անգլիան
1946 Յունուարին , Հ -3 –Գաշնակցութեան Հէ րր էէ քՒբ ո ւմըն ի է \ել դաշնա
րնկ. Ժ • Մ իստքեանի ՛՛Լ ախագաՀ
րագոյն Մարմինը, դարձեալ կի ցն ե ր ր անցեալ պատերազմ ին պաշտօնապէս
Իր այս Հեռագրին մէչ, մեր վեթերան բնկերը ճանչցա-ն Հայաստանի
միչոցաւ, Միացեալ Աղգերու Ընդհանուր ժողովի Հանրապետութիւնը եւ խոս
մր, պատ - Երեք Մ եծե բու ուշադբութ եան կը յանձն է բ նաեւ տացան ոչ միայն կարսն ու ԱրտաՀանը , այլ ամ -
նախ ագաՀութեան բոն ձնեց Յուշագիր արտա Հայկ * Գատը , ո ր <Տ>կը մնա յ ան լո յծ՜ X • • • Փոքր բողչ իմ՝րքա Հա յաս տանը ազատել թրքական
ճէնը Հաղորդելով Հ ինգ մ եծ՝ պետութեանց ժողովուրդներու մէչ քիչերը այնքան առատօրէն լուծ՜էն Հ
արիւն թավւեցին ի խնդիր իրենց դատի , որքան
քին նախարարներուն եւ 51 աղգերու ներկայացա- Հայ ժողովուրդը X ՚ • • թ՚րքապտտկան Հայաստանի Հա յ ազգին ազատութիւն եւ ա՛ն կա խ ո ւթ ի ւն խոս
ցիչներուն *
տացան վա ր չապետ էս քու Իթ \9\եին, լ ո յտ քՀորճ
Այս Յուշագիրն ալ Հ ա յկակտն պաՀ անչն երր ժ՜ ո ղո վո ւ ր գէն շոլրչ Է^Լ ^ է է է ո ս Հա յեր բռնադատ 1918/5> եւ արտաքին նախարար Լորտ ՝Բրրզլլ^՝
պատճառարանելէ վերչ , կ^եզրակացնէր • ուեցան լքել էւրեն ց Հա յրեն իքբ եւ զան գո ւա ծ ա բար \920ին։ 1924 Աեպտ ՛ին նախկին վարչապետնեբ
<Տ 1920 Գեկտեմբերէն ի վեր Հայաստան իք* գաղթել գէպի աշխաբՀի Հեռաւորադոյն անկիւն - էսքուիթ ե ւ Պ ոլտ ո ւին դիմեցին օրուա՛ն վար չա -
Ա՝ իութեան բաղկացուցի չ Հ ան բա պետ ո ւթ էւլնն երէն Հայերը պետ Ա աքտոձ լ^լաին յա յտնելով ո ր Հայերը ցի
բն^ակչոլթեամբ, ները; Այս մէկ միլիոն կր սպասեն , որ
մէկն է, իր մօտ մէկուկէս միլիոն րուցան եղան անոր Հա՛մար որ Գա շն ակիցնեբը
ճանչցուի էրենց իրաւունքը ք-րենց Հինալոլրց Հայ
որ խմբուած է 12.000 քառակուսի մղոնէն պակաս րենիքին վրայ» ։ չյարգեցին իրենց խոստումները ս։ զս։ տ ութ ի ւն եւ
տարած՜ութեան տակաւին
մր վը^ձ » մինչդեռ Հ . § Դաշնակ անկախութիւն տալու Հայերուն, իբրեւ փոխարի
1945 Օգոստ . 2ին Եգիպտոսի . նութիւն
թուրք տ իրապ ետ ու թեան տ ակ կր գտնուի Հա յ ո ւ - անոնց տուած՜ օժանդակութեան եւ ըրած՛
մասը ^ ան ցութեան կեդբ . կոմիտէն 1 Հա յ կարմիր Խ ա չը , դոՀողութեանց
թեան պատմական Հողերու մեծ՜ագոյն Հ
Համազգայինը , Նաւասարդ Ակումբը , 3աո ա ի -
մշակ , ամուլ եւ գրեթէ ս/Լ մա րգա բնակ :
Հարցին լուծ ում ր ա յսօր կր պա– մաս չ. րաց ակումբը , Հ *3 *՚Ւ ՛Երիտասարդաց Ա իա- Վեր9ացնելով, հեռագիրը յոյս կը յայտնէր թէ
Հ,Հա յկական պիտի
Հանչէ. Ա– Հարեւան Խորհ– Հայաստանի Հան - թիւն ր \ե ւ Նաւասարդ Աարզտկան Միութիլնր Ա՝ա^ «Պտյրընի, Կլէտսթընի եւ Պրայսի երկիրը ճանչ
րապեսաւթեան վերադարձՕել հայկական նահանգ. րաչախտ Ատալինի, Ջըրչիքի եւ Թրումընի ուղ - չ/քէ Հայերուն արդար դատը, ինչպէս որ եւ
ւներր, այդպէս ինչպէս սահմաւ^ագծուած են 1920– զո ւած՜ Հ եռազրով մը կր շե շտէին ի րենց Համ ա - ցուած էր ձեր կառավարութեան , դաշնակից
ին, Մ– նահանգներու նախագաեին կողմէ, համա. մտութէւնը Աայիս 1ին Ամերիկայի Հայ Ազգային ընկերակից պ և տո ւթ իւննե րու ել ամրողչ քաղաքա
ձայ|ն Սեփրի դաշնագրին։ Այս պաՀա՚ւչին Հակազ կոմիտէի կողմ է Ա ա-ն %%րանչիսկո յի խոբՀբգամո– կիրթ աշխարհ ի կողմէ ել պիտի շարունակէ ախո
դելու ն սլա տ ա կո վ յառաչ բե րուա ծ այն չարա շո ւք զովի^ տրուած^ 3 ուշագր ին պաՀանչներուն . յեան ըլլալ անվաճառելի իրաւունքներուն , ոչ մի
այգ զյս –՛ ի միացա մ ր /Ա . Հա յաստան է։ ;
փաստարկութիւն ր թէ Հայութիւն չկա լ Տ աճ կաՀ ա յաստան տաքին այն կարսի եւ Արտահանի , այլ նաեւ հայկական
ոճիբներր 22ին Մեծն Բրի տան ի ո յ ա ր
ւառներուն մէչ, Համարժէք է Բ՝ուրքիոյ 1946 Փետր. ուրիշ նահանգներու, որոնք այմմ կը գտնուին թր
օրինականացնելու^ : նախարար Պէվին Անգլիոյ Երեսփ. կողովին մէչ քական իշխանութեան տակդ ւ
ճառ մը խօսելով, յայտարարած էր թէ ներկա լ ՚ (3) ՀՐԱՆՏ-ՍԱՄՈԻԷԼ
Fonds A.R.A.M
Թ է ք աճաք Գա$ը, ՆԽգաղթր ԳիտակաԱ ասոնփս Տ պ ա ւո ք ո դ խ Ա Ա Խ
ծւ Հ. Տ, ԳաշԱակւթւիիւԱը ՀամաԱուադի մը ա ռ թ ի ւ
Սիրտը օդաձիգ եւ. օդամուղ էկյհան մըն է, օժ
տուած– զօրեղ մղաններով, որ գիշեր ու ցերեկ ան
Փարիզի թ՝ րքաՀա յ ՛ի ատի Պաշտպան 3 անձնա– ընդհատ կր գործ՜է, սկսեալ մօր արգանդէն մինչեւ Այսպիսի Համանուագ մը կազմակերպելու Հա
իւու֊մ րին մ Էչ բոլոր Հոսանքն երոլ պատկանող Հայ մաՀուան վայրկեաՏԼը փ ր մկա՚ւներր վայրկեանի մը մար , ան Հ րաժեշտ է թո ր դա րգա ցում մը եր աժ շ–
րենակիցներ որոնց Լարքին նաեւ երկու Գա շ - մէչ 70 անդամ կը կծկուին , իսկ օրուան մբ մէչ տութեան արուեստին մէ$* իսկ անոր անՀատական
նա կց ա կանն ե ր ձեռք ձեռքի տուած՝ կ՚աշխատին , 110.000 անդամ , մ արմին ին մէչ ամ էն ուղղու - եբվւներանգ գո յն տալն ալ արուեստագէտ ի բնա*
0֊ձէով իբենց կարելին՝ Հայկական Գատ՚շ իր բաղ թեամբ գրկելով արիւնը % ծ՛ին տաղանդի արդիւնքը միտքն կրնայ ՝չդէալ ։
ձաց ո ւած լուծ՛ումին Հասցնելու Համար % Առողչ վիճակի մէչ, չափաՀաա մարդուն սիր–, Ինծ՜ի Համար այգպէսի մէկը յայտնուեցաւ Օննիկ
Այս Յանձնախումբը իր գործ՜ ուն Է ո ւթեան մա տը 70 75 անգամ կը բաբախէ , ծ՛երին սիրտը քիք Պէրպէրեան , Աալ կավոյի մէչ վեբչեբս տուած
սին պարբերաբար տեղեկութ իւննե ր կր ՀաղոբգԷ մը աւելի արադ կը զարնէ , մանո լկին\ը 80 100 Համանուադով :
մամուլին ; Հետեւաբար անՀրաժեշտ չէ մանրա ֊ անգամ \էսկ նորածին ինը 140 180 : Յա յտագրին առածին մ ասը կր պարունակէ բ
մասն ութիւններ տալ այստեղ՝. ք* ա բա խ ո ւմ ր կ՝՛ ա ր ագան ա յ զօրաւո ր մ արզան քի Հայերէն ձայնաւոր պատարագի դլէսաւոբ երգերը ,
մէչ կատարուած ներգործութեան տակ, մարսողութեան ժ՚է։չոցին *
Ամերիկայի եւ Ֆրանսայի Աւետարանէն վռբչ՛
չերմի ատեն , ի ս կ կր դանդաղի՝ էս է Ի՛" է յուղում–
ձեռնարկներէն ետք, Հ *3 ՚Գտշնակցոլթեան գերա Բոլոր երդերուն մէչ ալ երբեք չպակսեցաւ ծ՜էւ֊
նե բու ազդեցոլթեան տակ, նուաղումի մէչ, եւն է
գոյն մարմին բ 6 Աեպտ. \945ին Լոնտոնի մէչ, սական ե ղան ա կնե բ ո ւ տպաւոր ո ւթ իլն բ , Հ ետեւե -
ԸնդՀ . առմամբ, մկաններու կծկումին միշտ
Հիիրայբ Աիսաքեանէ ձեռքովդ, Հինգերու /ս՛ որՀ ո լր– լով կոմիտասես/ն պատարագի ւ Աակայն ինչպէս
կր յաջորդէ Հանգիստի վայրկեան մը ւ Աիրտն ալ ,
գին ուղղեց Յուշագիր մը,որմէ 3000 օրինակ րաժ– նեչ դաշնակութիւնը բոլորովէւն նորութիւննեբ ու -
Հակառակ իր անդադար գո րծ ո լնէ ո ւթեան , կր
ն ուե ցաւ անգլիա կան մ ամ ուլին եւ օտար թզթա - Հպատակի շարժում– նէր , նոյնպէս բառերուն ետեւ-ա ո ս§ 0 ձեւը եւ մեն–
այդ օրէնքին * կծկումի երկու
կիներու , Խ ո րՀ րգա բանի անգամներուն , տնգլի ֊ մը : երգողի (Օ/՛* Ի* Պիւլիւլեան^ կրօնական շունչով
նե բուն մ էչ , սիրտը ունի գագարի վա յրկեան
քան եկեղեցւոյ պետերուն , գրագէտներու , Արե - կամքին շեն Հպատակիր , լի սաւառնող գեղգեղներու մասը՛ Երգիչներուն Օ–
Արտին շարժումները
լելե ա՛ն իյ՚նգրին ծ՜անօթ Հեղինակներու , դեսպաննե թէեւ այգ գործարանին կր նմանի տաբաղդի Բէլաէովր Ղ՚էս՛էէ՛ ԷV առոգա՛նութեան պա
կազմութիւնը
րու , պատ մ ա ղի րն ե բո լ եւ ա յլ կարեւոր անձնաւո միւս ան գամն երու մ կանն ե ր ո ւն կա՛զմ ո ւթե ան , ո - կասը , սա կա յն շատ նշմ արե լի Էր անոնց ^իրք^
րս ւթե անց Հ լանք սակայն մեր կամքին Համաձայն կը կծ՜կուին Հ ձա յներոմն յ ս տ ա կ ո ւթ ի ւն ը եւ ճշտութիւնը , ինչ -
Այս Յոէ-շագրին մէչ կ՚ըսուէր ի մէչ այլոց» ք՝նւս խօսն ե րը Հաստատած են թէ սրտի շար - պէս եւ ասեն ց կեցուածքի լր՚չութիւն ր ;
Այսօր քաղաքական Հանգամանքները ա– ժումն երր կան ոնաւոր ուած են երկու տեսակ չի - Առաչին երեք երգերը որ կարճ են արգէն ,
ւելի նպաստաւոր են շա տ մր տեսակէտներով , ղերու միչոցա՚լ^ որոնց դո րծ՜ ո ղո ւթ ին ր թէեւ ներ - էսօսքերով ալ տպաւորիչ շեշտ մը չունեցան, սա–
դարմանելու Համ ար , գլխաւոր Գաշնա կի ցն ե ր ո ւն Հակ է, սակայն բնականոն վիճակի մէչ, անոնք կը կա յն ա կան չն երր եւ մ աքերը պատրաստեցին լսե
Հաւաքական գործ ո զո ւթ ե ա մբ , ակներեւ անարդա Հ ա ւա ս ա ր ա կշռեն իրարու % Ան ոնց մ է ո մ անք կը լու Համար <(,Աոլրբ Սուրբեր, որուն մէչ ՀՀօրՀնեալ
րութիւն մբ \եւ Հայ մողոյիուբգին վերադարձնել իր Հպատակին մեծ սէմբաթիքին ել կ որոշեն զարկե որ գալոց ես՝ֆ էս օ սքերուն ներդաշնակութիւնը,
պատմական ՀոզերշՀ այնպէս ^ ինչպէս սաՀմանա - րուն ա րա գութի ւնր ։ ի\ւժգւ ութի ւն ն ու թիւր է՛"^ Հուժկու ելոյթով մը, ունկնգիինեբուն վրայ սոս
դրուած֊ ես Ն ո ւր ի շն ե ր՝ կը էափաւո բեն ա ռա չինն ե ր ո ւն՝ ազդե ֊ կում ազդող իրողութեան մը տպաւո բութիւն։ բ
ախագաՀ (\*֊ուտրօ ի\ւիլսրն ի կողմէ , ցութիւննե րը * թողուց : Կարգէք թէ Վերչին Գատաստանը կը կա
1920^., Ամէն մկան որ կը կծ՜կուի, կայան կր Հանդի տարուէր , սակայն մեներգողին «//վս անն. ա»7/ լսելի
յան ո ւն գա շնա կից պետութեանց Գե բա - սանա յ ելեկտրական երեւոյթներու; Հոն ուր կըծ– եղաւ եթե րա յին ալիքն եբոլ բարձունքէն , Հ րեշ -
գո յն իյ ո բՀուբդին ։ կ ո ւմ՝ր կր սկսի , կր կազմ ուի ժխտական ելեկտրա տակնեբու Հոյլերն էին որ կր յառաչանային
հԻ սփիւռս աշխարՀի ցրուած՜ Հայերուն միչեւ կանութեան գօտի մը , րա զգա տ մա մ ր ուրիշ գօ - քրիստոս դատաւորը շրչապատած <ձովսաննա՝ֆ եր
բացարձակ մ իաձա յն ո ւթ ի ւն կր տիրէ ա յս կենսա տէներոլ յ որոնք տակաւին կծկուած չեն : Կծկումի գելով : կրօնական խորՀրւփաւոր մթնոլորտի մը մէչ
կան Հարցի մ ասին եւ անոնք վստաՀօրէն։ կր յ ո ւ - երե ւո յթ ին\ աճ մ ան չափով , ա յգ ժ էս տա կան ալիքր ունկնդրեցինք « Ց ա մենա յն //»5/ , «Հայր մ ե ր՝&ը եւ
սան եւ կ* ակն կա լեն որ Ն • *ԼեՀ ափառո ւթե ան կա կը տեղափոխուի, կազմելով Հոսանքներ, որոնց <ձՏէր ո ղո րմեայչն հ իսկ «՝/• ր է ո ա ո ս պատարագեալ^բ
ռավարութիւնը եւ Ա * \,աՀան գներոլ կա ռա վար ու ո ւզղո ւթ ի ւն ը կը փո խուի Համ աձա յն կարկամ ելի էյ ր ա լէ լուեանե րով ու <ձԱմ էն եդեցէւ^ն, առաչիննե–
թի ւնր յար մ ա ր պիտ ի դատե ն կատարեալ համաս Լարժիչ ալիքին աճումին Հ բէն բոլորովին տարրեր , կար ե լի է կոչել գլուխ
ձայ&ութեամբ շարժիլ Խ ո ր հ ր դ ՛ Միուր-եան կաււա. Աիրաը, որ մկանային զանգուած՜ մրն է, կր դոըծ՜ոցՀևեր : է միայն մէկ անդամ էԱելով.նը^
վարութ–եա|ս հեա, եթ-է եւ երր որ այս ՚վերջինր Հ^տտ դժուար
Հնազանդի այդ օրէնքին , եւ կծկումներու ել ընգ–
պահանջ մր ներկայացնէ > թրքական Հայաաոա1նի լա յնո ւմներոլ փոփո խակի շա րժ ո ւմն ե ր ը առա չ կր մսէն երդերու բուն ներշնչում ր ըմբռնել , մ ան ա ~
նահանգները միացնելու սահմա1նակից Խորհ. Հա. բերեն շարք մը ելեկտրական Հոսանքներ : Այգ Հո–, ւտնդ որ պատարագէ։ երդերը այդպէս իրարմէ տ՝ն–
յասսւան|խ։ Այն սաւեւն այս վ՛երջինը պիսւի դասնայ սանքն երը որ զգալի են մորթի մակերեսին վրայ , չատ լսելու վարժ չենք ։ Ա յս պա բա դան պէտք է
— ինչպէս րուլոբ Հայերու ջերմ բաղձանքն է — կրնան արձանագրուիլ խիստ զգայուն գոբծիքԼե նկատի առնուի , եւ որքան կա ր ե չէ է երբ պատա
հողային աեսակէաով ամբողջական եւ անբաժսւ - ոնց «էլէկթոօքտււաիօկբամ» սնունո կու րագի երգերը էլերգուին նման առիթներով պէտք
նելի պեառւթ֊իւն մ;ը Սովետական Ընկերվարական րով ,
տան է, կր կարծեմ , զս/ե՚ոնք իրար յօդել սարկաւագի
Հանբապեաութ-եանց Միութ–եա1Թ մէջ :»
Այղ նորահնար գործիքներուն շնորհիւ, կարե եւ պատարագիչի եղանակներն ալ, գէթ մեծ՛ եր
Յուշագիբր մ ան րամ ասնօբէն "վարզելով Պեր ֊ արտակարգ դէոնով նուագել տալով :
Հա յե լի եղած է ինչ ինչ պարագաներու մէչ,
լինի դաշնադրէն մ ին չեւ Ա էվըի Գ^Հ^ադիրը Այո երդերէն վերչ Պէրպէրեան նուագել տը–
եւ ե րկրո րգ ճչղութեամր որոշել սրտին մէչ գտնուած֊ չ"ձի"
րուն եղած՝ խո ստ ո ւմն ե րր , առածէն ւաւ իր երեք գաս ա կան Հ ո յա կապ երաժշտական
կատա վէրքի կամ ճմլումի մը կայանները, եւ ղանոնք
պատերազմներուն մէչ մեր ժողովուրդին կտոթեեբը. Ա եծ նուագախումբը, Հեղինակին ղե
ախտորոշելով, ըստ այնմ կատարել պէտք է րմըշ–
րած՝ «զՄոՀիաոկղութիտւենւնականերր Գեաւշնաակրիցդ՚անր երոլւուծուդմաըտի, ն եուր կավար ո ւթ ե ա մբ նուադե ց նախ զկրօնական սէն ^
^ղանղարմանումը
իԼնօքդնաիննի կըյոթւսեալխաադբրոոււթիիւնը , պիտի, իրըլլար կեազգմրեալկացությեաարն
Հ. ՏԷՐՈՍԿԻ ֆօնէ/^ն , բարդ կտոր մը , ապա ^.Հերոսի մը կեան–
մմէաչր կհրկ-իրնաղիր կըմլլշ,եշորտէով Թուրքիա ( ո րմ ի ա կողմանի
կերպով դրմեց Աեվրի դաշնագիրը) հրաւիրուի ի Ուրեմն պարզ եւ յստակ էր նաեւ Հ * 3 * Գ * ռուսեւթուբք սաՀմ անները պարտադրուած– չեն,
նպսաա Սովետական Հայաստանի հրաժարիլ ա. Գերագո յն Ա աբմնին տեսակէտը Հ ա յ կա կան պա ֊ այլ խաղաղ բանակցութեամբ կարգադրուած են
մէն իրաւունքէ հւ պահանջէ՝ նախագահ Ուիլսըյնի Հանքերուն մասին • նոյնինքն Աարաչախտ Ատալինի կողմէ : Ասկէ
կոզմէ Հայաստանի յատկացուած հողերուն վրայ :
Մ իացեալ Աղգերու շաՀած՜ յաղթանակին առ զատ կարս ի եւ ԱրտաՀան ի շրչանին մ էչ ժողո -
Այսպէս, Հայաստան / /՚" ՚ / /՚ պատեհութիւն պիտի թիւ֊ , րժէւշկ Համօ ՕՀանչանԼան , նախկին վարչա վո ւրգնե բու ա յ^աէէսի տեգափ ո խութիւննե ր կա -
.ունենայ ղարղացնելու իր մշակութային եւ տնտե պետ Հա յաստան ի Հանրապետութեան կառավա - տա բ ուած՜ են, որ Հոն այլեւս ազգա յին խնդիրներ
սական հարստութիւններր եւ իր ումերր նոլիրե– ր ո ւթ ե ան ել առաչին մ եծ պատե րաղմ ին Փ ա բիղի կարելի չէ յարուցանել։
լու ի սպաս քաղաքակրթութեան ու ի պա՚չտպա - Հա շտ ո ւթ ե ան քյորՀ րգաժողովէն Հա յաս տան է։ Հան Բողոքելու Հ ամ ար անգլիացի պետական մ ար
նոլթիլն խաղաղութեանդ : րապետութեան Պատուիրակութեան անդամ , 1945 դուն ա յս յա յտ ար ա ր ո ւթ ե ան ց գէմ որ շատ կբ
Աեպտ. \%ին քիոյթէրի գործակալութիւնը Հե– Ա ա յիս 2,Տէէն շն ո ր Հ ա ւո ր ա կան Հեռադիր մը ուղղեց յիշե^էր Ա ա րաճօղլո լի խօսքերը Նի*~ Եոբքի
ռաղրով մր* հաղորդեց աշխարհ ի ամէն կողմ ր յա Հա յ Ազգա յին կոմ իտէի ( Հա յ Գատի 3 անձնա ֊
յ անձն ուած՜ Ա եծե ք*րէւտանիոյ վարչապետ ՈւինսէժըԼ ,Զըրչիլ\ի , էսում բ^ նախագաՀ
նուն Հ ՛Յ .՛իա շնակց ռւթես՚ն Հինղերու էՕորՀ * Ա*իութեան գերագոյն Հրամանատար մարտ. 2.՚2ին Հեռադիր Տոքթ * Ա* Ալիխանեաէն Փետր •
3ուշագրի լուրը : Գե չախտ Ատալէն ի ել Ամ՛երիկայի Ա* մր ուղղեց նախարար Էբնըսթ Պէ -
ՆաՀանգներու վէնի , որուն մէչ կ^ըոէբ թէ Անգլիան
1946 Յունուարին , Հ -3 –Գաշնակցութեան Հէ րր էէ քՒբ ո ւմըն ի է \ել դաշնա
րնկ. Ժ • Մ իստքեանի ՛՛Լ ախագաՀ
րագոյն Մարմինը, դարձեալ կի ցն ե ր ր անցեալ պատերազմ ին պաշտօնապէս
Իր այս Հեռագրին մէչ, մեր վեթերան բնկերը ճանչցա-ն Հայաստանի
միչոցաւ, Միացեալ Աղգերու Ընդհանուր ժողովի Հանրապետութիւնը եւ խոս
մր, պատ - Երեք Մ եծե բու ուշադբութ եան կը յանձն է բ նաեւ տացան ոչ միայն կարսն ու ԱրտաՀանը , այլ ամ -
նախ ագաՀութեան բոն ձնեց Յուշագիր արտա Հայկ * Գատը , ո ր <Տ>կը մնա յ ան լո յծ՜ X • • • Փոքր բողչ իմ՝րքա Հա յաս տանը ազատել թրքական
ճէնը Հաղորդելով Հ ինգ մ եծ՝ պետութեանց ժողովուրդներու մէչ քիչերը այնքան առատօրէն լուծ՜էն Հ
արիւն թավւեցին ի խնդիր իրենց դատի , որքան
քին նախարարներուն եւ 51 աղգերու ներկայացա- Հայ ժողովուրդը X ՚ • • թ՚րքապտտկան Հայաստանի Հա յ ազգին ազատութիւն եւ ա՛ն կա խ ո ւթ ի ւն խոս
ցիչներուն *
տացան վա ր չապետ էս քու Իթ \9\եին, լ ո յտ քՀորճ
Այս Յուշագիրն ալ Հ ա յկակտն պաՀ անչն երր ժ՜ ո ղո վո ւ ր գէն շոլրչ Է^Լ ^ է է է ո ս Հա յեր բռնադատ 1918/5> եւ արտաքին նախարար Լորտ ՝Բրրզլլ^՝
պատճառարանելէ վերչ , կ^եզրակացնէր • ուեցան լքել էւրեն ց Հա յրեն իքբ եւ զան գո ւա ծ ա բար \920ին։ 1924 Աեպտ ՛ին նախկին վարչապետնեբ
<Տ 1920 Գեկտեմբերէն ի վեր Հայաստան իք* գաղթել գէպի աշխաբՀի Հեռաւորադոյն անկիւն - էսքուիթ ե ւ Պ ոլտ ո ւին դիմեցին օրուա՛ն վար չա -
Ա՝ իութեան բաղկացուցի չ Հ ան բա պետ ո ւթ էւլնն երէն Հայերը պետ Ա աքտոձ լ^լաին յա յտնելով ո ր Հայերը ցի
բն^ակչոլթեամբ, ները; Այս մէկ միլիոն կր սպասեն , որ
մէկն է, իր մօտ մէկուկէս միլիոն րուցան եղան անոր Հա՛մար որ Գա շն ակիցնեբը
ճանչցուի էրենց իրաւունքը ք-րենց Հինալոլրց Հայ
որ խմբուած է 12.000 քառակուսի մղոնէն պակաս րենիքին վրայ» ։ չյարգեցին իրենց խոստումները ս։ զս։ տ ութ ի ւն եւ
տարած՜ութեան տակաւին
մր վը^ձ » մինչդեռ Հ . § Դաշնակ անկախութիւն տալու Հայերուն, իբրեւ փոխարի
1945 Օգոստ . 2ին Եգիպտոսի . նութիւն
թուրք տ իրապ ետ ու թեան տ ակ կր գտնուի Հա յ ո ւ - անոնց տուած՜ օժանդակութեան եւ ըրած՛
մասը ^ ան ցութեան կեդբ . կոմիտէն 1 Հա յ կարմիր Խ ա չը , դոՀողութեանց
թեան պատմական Հողերու մեծ՜ագոյն Հ
Համազգայինը , Նաւասարդ Ակումբը , 3աո ա ի -
մշակ , ամուլ եւ գրեթէ ս/Լ մա րգա բնակ :
Հարցին լուծ ում ր ա յսօր կր պա– մաս չ. րաց ակումբը , Հ *3 *՚Ւ ՛Երիտասարդաց Ա իա- Վեր9ացնելով, հեռագիրը յոյս կը յայտնէր թէ
Հ,Հա յկական պիտի
Հանչէ. Ա– Հարեւան Խորհ– Հայաստանի Հան - թիւն ր \ե ւ Նաւասարդ Աարզտկան Միութիլնր Ա՝ա^ «Պտյրընի, Կլէտսթընի եւ Պրայսի երկիրը ճանչ
րապեսաւթեան վերադարձՕել հայկական նահանգ. րաչախտ Ատալինի, Ջըրչիքի եւ Թրումընի ուղ - չ/քէ Հայերուն արդար դատը, ինչպէս որ եւ
ւներր, այդպէս ինչպէս սահմաւ^ագծուած են 1920– զո ւած՜ Հ եռազրով մը կր շե շտէին ի րենց Համ ա - ցուած էր ձեր կառավարութեան , դաշնակից
ին, Մ– նահանգներու նախագաեին կողմէ, համա. մտութէւնը Աայիս 1ին Ամերիկայի Հայ Ազգային ընկերակից պ և տո ւթ իւննե րու ել ամրողչ քաղաքա
ձայ|ն Սեփրի դաշնագրին։ Այս պաՀա՚ւչին Հակազ կոմիտէի կողմ է Ա ա-ն %%րանչիսկո յի խոբՀբգամո– կիրթ աշխարհ ի կողմէ ել պիտի շարունակէ ախո
դելու ն սլա տ ա կո վ յառաչ բե րուա ծ այն չարա շո ւք զովի^ տրուած^ 3 ուշագր ին պաՀանչներուն . յեան ըլլալ անվաճառելի իրաւունքներուն , ոչ մի
այգ զյս –՛ ի միացա մ ր /Ա . Հա յաստան է։ ;
փաստարկութիւն ր թէ Հայութիւն չկա լ Տ աճ կաՀ ա յաստան տաքին այն կարսի եւ Արտահանի , այլ նաեւ հայկական
ոճիբներր 22ին Մեծն Բրի տան ի ո յ ա ր
ւառներուն մէչ, Համարժէք է Բ՝ուրքիոյ 1946 Փետր. ուրիշ նահանգներու, որոնք այմմ կը գտնուին թր
օրինականացնելու^ : նախարար Պէվին Անգլիոյ Երեսփ. կողովին մէչ քական իշխանութեան տակդ ւ
ճառ մը խօսելով, յայտարարած էր թէ ներկա լ ՚ (3) ՀՐԱՆՏ-ՍԱՄՈԻԷԼ
Fonds A.R.A.M
