Page 103 - ARM_19-1947_01

ա& •V

ֆյֆ–։ֆ–

դա-ած՜ են : Այգ արգելքների կր կազմեն ՛Գերմանիո յ կոյրզկու֊րոյն 9 քաղաքական վարդապետութեան իաւկոսլ֊սւիա եւ Լե Հաս տան պէտք չէ նպաասա
մը ղոՀելոլ
ապագան ու Աարի եւ Հռենոսի վար չա կան ի/եգիր– Համար ել գիր եւ գրականութիւն , ու֊ ստանան : կըք յիշուի անշուշտ , թէ այս գաղթ ա ֊

ներըէ, որոնց մասին երկու, կողմերն ալ իրենց տե– բանալու ինչ որ մեր նախնիք մեզ աւանդեր են ան­ կաններէն շատեր մ ե րժեցին երկիր վերադառ), ալ ,

սակկաներր պար զա & են ար գէն Հրապարակաւ ւ գին ղոՀողութեամբ եւ գուրգուրանքով։ վախնալով որ իրենց կեանքը կը վտանգուի։

Խ • Միութիւնը գժգոՀ ՐԱալու պատճառ էունի Ա՚ՂԳԻ քքէ* լեզուն ու գիըր իաղաչիկ Հեն ո եւ է Ամերիկայի եւ Ան գլի ո յ ներկայացուցիչները

այգ գաշ1 ագրին ստորագրութենէն , քանի որ այս֊ կուսակցութեան ձեռք եւ ոչ ալ մենաշն՚ոբՀ մր օր­ պատասխանեցին թէ Գերմանիս յ իրենց շքՀաննե ֊

պիսով պիտի կազմուի եռան կիւն "* ԷՀ 1 ~~~~ ուան կառավարութեան։ Այդ պիտի նչանակէր բուն մ ԷԼ շատ մը գաղթականներ եւ տարագիրներ

Անգլիա եւ հք • Միութեան գաչնագիր՛ր քսան արՀամարՀել Ար տասաՀմա ..\ի մէկ մ իլիոն Հ ա յ ո Լ – - կը նախընտրեն կայաններու աննպաստ պայմաննե֊
շնագի րր
տարուան Հ ամ ար , ֆբանքեւռուսական գա դաշնագիրը թեան դարաւոր վաստակր եւ իրաււոոււննքը : բու տակ մնալ, քան իրենց Հայրենիքները վերա­

քսան տա ր ո լան եւ ծրագրուած նոր Ո^Լր կ՚երթանք ա յսպէս դառնալ, թէ անոնք իրաւունք ունին քաղաքական

Ա հհն՝. Բրիտանիա եւ Զէրան սա ; ՄԷՆ Սէ ապաստան ի Հ՛ Եւ՛ տակաւին Մեծն Բրիտանիա չէ

Օտար թղթակիցներու կարծիքին Համաձայն , ստորագրած այդ Մարմնին կազմութիւնդ, Հակա֊

Ֆրան սան չէնա կան առաջնորդն Է աշխարՀի պետու– ռակ շր^ա& լուրերու ։ •

թիւննեբու ^ որոնց անկախութիւնր եւ ա պա Հ ո վու- Ելբապսդհ տա՚ոսղիքԱեդ ՄԱԿի խորՀրդամ-ողովին պատուիրակները, ո֊

թիւնը չի կայանար իր ճարտարագործական Հարս֊ րոնք Հաւանեցան առաջարկուած Մ-աբմնի կազմու­

տութեան կամ զէնքին մէջ, ա՝4է արդարութեան եւ թեան, անցած՜ ամիս, իրենց կառավաբո ւթիւննե֊

աղաաութեան գաղափարականներուն Վրայ ։ . Ինչպէս կբ յիշեն մեր ընթֆրցոզները Մի^* բուն Համաձայնութեանը չենթարկեցին զայն ։Գրա֊

ձհրանսա այլեւս մինակ չէ աշխարՀի մէջ եւ Նպասաամատոյց Աարմ ինը (ՍւՏք1ք^/\) ՝ իր գործու֊ մական եւ ուրիշ իսգիր^՚եր արժ՛էք չունին , ցոր՛

շԳյոբՀ իլ իր Հզօր դաշնակիցներուն՝ մօտ ապագային նէոլթիլնր պիտի դադրեցնէ յառա^իկա յ Յունիս չափ էեն ստո բագրուած կառավար,ոլթիւննե՝րուֆ

մր– մէջ պիտի գտնէ իր նախկին գիրքը մեծ պետու֊ ՅՕին : Նկատի ոլւ ենալով անոր շատ կարեւոբ դե– կողմէՀ

թիւններոլ կողքին * ՐՐ -— տա բագի րևե ր ու ել զանազան երկիրներու օգ֊

ծ– Հ նոլթիլննեբ, սննդեզէւի առաքումներ եւն . Մի­ Տարազիրներու կազմակերպութեան նախա ֊
պիտի գու­
ացեալ Ազգերու կազմ ակելպութիւնր \ո րո շած էր պատրաստական ^անձնախումբը ժողով

ա յգ մ արմ ինը փոխարինող ուր ի շ կաղմ ակերպու ֊ մարէ Փեար. \\ին, ժընեւի մէչ։

թիւն մր ստեղծել՝ Ա՝ իշ^ադգա յին Տ ա ր ա գի րն ե ր ո ւ

կազմակերպութիւն անունով , որ պիտի զբաղէր ^ի ՎԱՏՆԵՐ ԳԱԻԱՌկՆ

մէ^ այլոց , տարագիրնե ր բ տեղաւորելու խնդրով՛,

Տաճախ <Հ,8առաի>ի մէջ կր կարդամ Հայաս ֊ Ա յս կազմ ակերպութեան Հաւանութիւն յա յտնած ԼԻՐՆ - ՏԷՍԻՆ Հ-ՄՀ.Մ *Ի ՄՐՑՈՒՄՆԵՐԸ

տանի թե ր թե բէն արտատպում մր •, <&մեբ Հայերէ­ էին ՄԱԿ ի անգամ 51 պետութիւնն երր անցեալ

նովդ մակագբութեամր ։ Գեկա • \6ի մողովին մէի

Ւ^նչ կր նշանակէ այս ։ Ուրեմն Երեւանի Հայե­ Ա ակտ յն կաղմ ակերպութիւնյէ ցս՚բգ բաւա բաբ ԼԻՈՆյ 28 ՅայնՈՆար Կիրակի օրը տեղի ու­
րէնը^ թարգմանութեանն կր կարօտի ;
քաթա լեբութիւն չէ՝ ստացած յ ի՚շեա լ պետ ութի ւն– նեցաւ Լիոն-Տէսին Հ՚ՄՀՄի Ա* եւ տեղական

Ուրեմն՛ այնքա0ն աղքատ է մեր լեզուն որ ^ ներէն եւ կր վախցուի Որ ձախողի– Նոր կա դմա - ֆլ. Տ. ք*. X. 1՝՚ի Ա • խումբերու մի^ել ախոյենական

ստիպուած օաարներէն փհխ կխառնեն կամ երկրին կերպոլթիւնր գործի սկսելէէ. առա^ , պէտք է որ մրցումը ։ քյագր շատ կարեւոր է ր՜ քան ի որ ^.Տ.ք*.

՚^էլ\ վարչաձեւի Հետ լեզուն ալ գոյն, ձեւ, կանոն վաւերացուած Րէէա / առ նուաղն տասնրՀինգ պե– X.1 էն բնաւ, պարտուած՜ չէր եղանակի սկիզբէն ի

կր փոխէ... տութիլԼնեբու կողմէ ել յանձնառութեանց՛ 1 գոլ - վեր եւ Հ *Մ *Ը՝*Մ ՛բ իր կա.րգիս ո չ ^էհ. պարտու–

Անոր Համար որ կապբ կտրի երկու Հատուած՛­ մարբ րլլա յ 38.965.000 անգ լ • ոսկիէ թիւնյ ունէր , բա՛ցի մէկ պարտութենէ զոր կրած էր

ներուն միջեւ, ազգը կղզիանա յ ինքն իր մէջ եւ ի ֊ Մինչեւ Հիմա մի՛այն <ութ ազգեր ՛ստորագրած եղանակի ԱԿԻԴՐՐ է *Ս*V™ձԻէք*աԼ Է*Ոէ֊մբէն •

բար չՀասկնանք* մինչդեռ Հիմակ ա՛յ աւելի պէտք են ա յ դ կազմակերպութիւներ ( որոնց մ Է՛Լ Մ * ՝Նա– Մրոումը տեղի ունեցաւ տեղական, խումբի

է Հաղորդակցից ր լ լանք աւ ք^դի^ա^10Ի^Ք է աւելի Հանգներն են իբրեւ մ իակ մեծ պետութիւն ^ բա յց դաշտին վրայ (Տէտւճշ 1\1սՈ1Շ1թ&1), եւ Հակառակ դաշ֊,

ջերմօրէն կապելու Համար արտասաՀմանի Հայու֊ իր ստորագրութիւնք ի զօբոլ պիտի բլլայ Եբեսփ * տի Հեռու րլլաԼոլն ՚– մանաւանդ սաստիկ ցուըտին

թիւևըփր Հայրենիքին Հետ : Հիողովի վա ւե ր ա ց ո ւմ Էն վեր^բ մ իայն ; 3—^400 Հայ մա ր ղաս էրն եր եկա^Ւ էին քաջալերելու

Այս ամէնը Հարցուցի ինքնիրենս ել օրինաւոր Հայ մւսբզիկները ։

պատասխան մլՓ, արդարացում մր էկրոայ գտնելէ ք*այց քանի Մի$^* ՛Նպաստամատոյցի գործու—

փննադաաութի^ւն Է ՛բրածս թէ իրաւացի գի­ նէութեան վեր^ գտնելու օրերր կր մօտենան ^Գաղ­ Խաղը– սկսաւ մամը ճիշտ 3.20//& Հ *Մ Հ Մ –ի

տողութիւն ,ոէ՛ր ամէն Հա՛յ ո լ սրտին կր խօս\ի , մա­ թականական՝ Գործակալութեան /ճակատագրի մա՛­ յառաՕկս պաՀնե բո լ ՀաբուածոՎէ Մ ե րոնք թէեւ կր

նաւանդ որ խնդիրը իր մեծասքանչ մայրենի,լե ֊ սին մաաՀ<ոգութիւնր կ՚աւելնայ * խաղա յ ին Հովին գէմ , սկսան, իրենց յարձակս զա­

զուին շուրջ կր դառնայ ^ Արդարեւ \յւբոպայի մէ^ տ՛ակաւին կան 1.250.000 կանին , բա^յց իրենց գէմ գտան պաշտպանողական

Ա* այրեն ի լեզուն՝ որ ազգի մը՜գոյոլթեան Հիմ­ գազթա կանն եր եւ տեդաՀ ան ուած ա՛նձեր , 500.000 շատ զօրաւոր գիծ մը, ուրկէ անցն իլը գրեթէ ան­

նաքարն է : Երբ շեղի ՛ո՛ւ խաթարուի , կր. փլփ ո> կ$ Հոգի ալ Ասիոյ մէ^ւ Այս գաղթականութեան .մեծ կարելի էր Հ Տ եղա ց ին ե րն ալ սկսան յարձակողա -

խամր ի ան ո ր սիրտն ու Հ՛ո գին ալեւՀ ետզՀ ետ է նոր մաս\ը տակաւին կր բնակի կայաններու մէ^^ ան - կանի , օգտ ո ւե լո վ Հ ովէն հր իրենց շատ նպասաա–

սերունդ մր կ՚ունենանք անունով Հայ իսկ լե ղուո՛վ նպաստ պայմանն՜երու տակ % ւոր էր, բայց իրենք ալ իրենց դէմ գտա՛ն Հ ՛Մ ՚ Ը *

մ\Ի1աԴԳային Մ ի^* ա յ ս մարմնի կազմութեան՝ յա սլա զ ո Մ՛ի պաշտպանողական դիծը\ որուն մօտենալ կա–

Լեզու մր չի պարտադրուիր , չի մտներ• բռնոլ . գլխալոբ արգելքր կյէ Հանդիսանա յ մեծ՜ պետոԼ րելի չէր է Մյսպիսով վեբթացաւ առածին մասը ա–

թեան տակ ոեւէ փշխանոլթեան քմաՀաճոյքով ։Լե– թիւններուն Օտարադիրդ եւ ՀձտեզաՀանյ» բառերուն ռանց որեւէ արդիւնքի X

զուն կուգայ դարերու խոբէն եւ ժ՛ողովուրդի ծո - սաՀմանումնեբու մասին ունեցած անՀամաձայնոլ– Երկրորդ կիսախաղր սկսաւ աւելի արագ։ Մեր

ցէն , անոր կենցաղին ու ՀոԼՈ՚վոյթին Հետ միաոին, թիւննեբր ; ՚ Հ, տղաքը խրախուսուած– ներկանեբէն , սկսան կար ֊

բարեշր^ուելով ՀետզՀետէ ինքն իր մէջ, պաՀելով $Ա , Միութիւնն ո*– անոր ազդեցութեան ենթա­ կուտի պէս գնդակ տեղացնել Հյսկառակոբդի բեր­

իր անկախ գոյութիմն\բ • Այսօր , ով զարմանք Հայ­ կա յ կարգ մ ր պետութիւնն եր առածին երկու ժ ո ֊ւ դին առջեւ ; Տեղացիները ամէն Հանք կլՀ թափէին

րեն իքին> մէջ է որ անլուր աղճատումներ կր կա ֊ ղոէինե բուն մէ ^ առարկեց ին թէ այն դաղթականնե– ՛իրենց բերդը պաշտպանելոլ ^ բա յց չկրցան .կիսա–

տարուին : բր որոնք կր մ երէք՜ են վերադառնալ իրենց ծ՜ննգա– խազէն 25 վայրկեան, վերջ արգելք Հանդիսանաք

ւ Ո՞ւր կ՚երթան՛ք այդպէս մոլեռանգօրէն եւ վայրերը ,- շաա մր պարագաներու տակ քիուսիա , մեր յառաջա՚պաՀներէն մէկուն որ գնդակը տեղա–

ւորեց իրենց բերդին մէջ, ծոափեբու տեղատարա­

փի մը տակ • Հայերու այս յաջողութենէն վերԼ,

տեղացիները սկսան բուռն յարձակողա կան ի մը ել

ՆԻՒԹԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՀԱՍԱՐ որոշապէս Անդլիտյ եւ Ֆրանսայի Հետ Էհ հ մեր խաղացողներու մէկ ոխալ. շարժումէն օգտոլե­

Երէկ սաոյգ չէինք դիտեր , այսօբ , սակայն, ՛լով տեղական խումբը յ՚աջողեցաւ իր կարգին նշա­

վեցամեայ պատերազմէ մը ետք, երբ մանաւանդ նակէտ մլէ չԱքՀփէ*

(քեծակշխռ փաստաթոպթԽ դէպք առ դէպք նորանոր եւ անՀ եր քելի վւաս^ քյ աղլք վեր սկսաւ աւելի արագ : Մ երոնք մտա­

(ԹՈՒՐՔԻԱՆ ԵՐԿՐՈՐԴ ՄԵԾ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻՆ) տեր կը կուտակուին իրարու ետեւէ., ստոյդ եւ դրած էին յաղթել, ուստի սկսան աւելիբուռն յար֊

ււ րո շ գիտենք հ որ ք^ուրքիա ոչ էէզ\ոք էր » ո է ա ս - ձակողականի մը, մէկ աջ, մէկ ձախ , եւ մեր յա֊

կողմ էր եւ չ ալ մէկ կողմ էր : ռաջա պաՀնե բէն մէկուն՛ զօրաւոր մէկ չԻլք^ովԼՀ

1942/ Փետրուարին <իափրն կբ դիմէ թուրք փեմալի ոճը գործածելով^ $՝ուր^իա միաժա ֊ նշանակեցին երկրորդ նշանակէտբx Խաղր վերջա֊

արտաքին գործոց նախարարութեան եւ կր խնդրէ մանակ եւ իքի թա|րաֆլը էր՝ ԵՐԿՈՒ կողմի ՀետՀ ցաւ Հ ՛Մ *Ը*Մ *ի յաղթութեամբ 2,ի դէմ \ նշանա֊

ճշդել Հթրքական դիրքի Հետեւեալ Հարցի նկատ­ Գաէշնակիցներու՝ եթէ յաղթողը անոնք ըլլայփն ( կէտով X

մամբ* «Եվրոպա եւ էՕորՀբգային /հուսիա» * եւ Առանցքի՝ եթէ յաղթանակը այս վերջի՛նին մ բ ֊

Գերման դեսպանի Հարցումին կը– պատասխա֊ նար, բայց եւ միաժ՜ամանակ, մէկ թէ միւս պարա­ Անն ՛կա ր ադբ ե լի էր ներկա յ Հա յերոլ ուրախու­

. նէ ն ա խար ա ր ո լթ ե ան րնդՀ • քա ր տ ո ւղա ր ը Ա ենե– գային յ Հաստատապէս 1 մոլեռանդաբար ՛եւ. ան ֊ թիւնը , մանաւանդ ֊Հ *Մ ՚ Ը ՚ Մ ՚ ի խաղացողներու է

մէնճիօղլու% ՛որ քիչ մը աւելի ուշ նախաբար պիտի դառնալիօբէն , միշտ եւ անփոփոխ ք^ուսիոյ ոխե ֊ քան ի ո բ սոյն յաղթութեամբ կը յոլսան իրենց դա­

ռառնար ւ րիմ ԹՇՆԱՄԻՆ մնալով : սակարգի ախո յեանը դառնալ եւ յառաԼի կա յ աա֊

Այս պատասխանը Հ իմ, առն ելով Փափըն կր Այս էր բուն (Թուրքիան : րե շրջան ին խաղալ աւելի բարձր խում բերոլ դէմ X

տեղեկագրէ Պերլին : Մոսկուայի <ձՆոր (իամանակծ երկշաբաթօրեա֊ ՚ԵնորՀաւորելի են Հ *Մ ՚Ը*Մ *ի ՐոլռՐ խաղա­

• ^քէ՚նչպէս պարոն Աաբաճօկլուն ^ այնպէս նաեւ կը իր 1946 Օգոստոս 15/՛ թիւին մէքէ փաստաթուղ­ ցողները^ որոնք մինչեւ վերջ տ ի րապեաեց ին դաշ­

ինք (Մենեմէնճիօղլոլ) , որեւէ կասկած ձգած չեն թերուն^ առիթով կը նկատէ ր * տին եւ եթէ քիչ մը– աւելի բախտ .ունենային, կր­

իրենց անգլիացի բարեկամներու քով քԻոլրքիո յ <ձԹ"է–րքիոյ վարիչ շրվանակն երու քաղաքակա֊ նային աւելի փայլուն յաղթութիւն մը տանիլ :

ւիափաքի մ ասին տեսն ել ԽորՀ ոլբգնե բը պար ֊ նութեան ճշմարիտ Էութիւնդ , անոր նեխածութիւ– Տ"ւն՚ուար \9ին ալ Հ *Մ *Ը * Մ *ի դաշտին վրայ
<Հոեզի ունեցաւ
տ ո ւածդ : նը եւ արատաւորութիւնր ա՚յմմ կ՛ըմբռնեն աւ՛ելի բաժակի (ՕօԱբՇ <3շ Լ^Օո) մրցումը
որ վերջացաւ
Այսքան յստակդ պարզ ու բացորոշ էին թրքա­ ել աւելի մեծ թի*~ով մարդիկ թէ Թուրքիայէն ներս Հ ՛Մ *Ը ՝Մ *ի յաղթութեամբ՝ 3 2։

կան տրամադրութիւննեբլՓ երկրորդ Համ աշխար ֊ եւ թէ մ ան աւանդ ասոր սաՀմ անն ե ր էն գուբս՝) ՄԱՐԶԻԿ

Հային մեծ պատերազմին • ակ աըող ենք ցաւ վ չմատնանշել Հոս, որ այլ

9 ու֊չ րմբռնողնեբոլ մէշ՝ եղաւ առածին Հերթին ինքը

Մ՝ուսթաֆա •Բէմա՚լր մաՀէն առա^՝* լրագրող մր Խ • Մ ի" ւթիւ-նր՝ նեխահ֊ եւ արատաւոր Թուրքի" յ ՍՏԱՑԱՆ*

քսանամեայ Հերմ րարեկամր :

կր դիմէ անոր եւ. կ՝ուզէ գիտնալ, թէ Թուրքիա ի– Ա թափումը, թող թէ ուշ, նախընտրելի է յա­

րօ՞ք պիթարափ է՝ չէզոք է : րատեւո՛ղ մոլորանքէն հ ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԵՒ ՛ՀԱՏ ԳԱՏԸ (վավերագրեր) :

՚Բեմալ լրագրողին 1լր պատասխանէ , որԹ"ւր– Մաղթենք, որ գէթ այս վհր$ին մխիթարան - Հեղինակ՝ Գաբրիէլ Լապեան : Թանկագին հատոր

քիա պիթարաֆ է , չէզ»ք է , ոչ այն իմ աստ՛ով , ար քին մէը մենք այլեւս նորՀիասթաւիումչունենանք » մը 392 մեձ-ադիր ԷՐ րով։ Հայկ. Դատը իսրայէլ

յյ-արաֆսըզ է՝ անէլողմ Է, այլ որ պիբ.թարաՓլը (Վէրք) Օրիէն (1678) մթչեւ 1946, գին 70 ե. գ. Հասցէ.

Է՝ մէկ կողմ է : - 8. Ր. 868, Լտ Շաւ-6 (Ըցյ՚Բէշ), Փարիզի մէչ կր՛

քՒուրք մս/մուլր ՛Հետագային՝ 1939 Հոկտեմբեր ձ ախ ո ւի Հր– Աամուէւ գրատունը։

19// անգլեւֆրանսեւթուբք զինակցութեան կնքու­ ՀԱԿԱԹՈՒՐ* Հ րատաբակութիւն՚էերր կբ շա ֊ ՀԱՅ ԿէԵՐե ԱՄԵՐԻԿԱՑԻ ՄԷՋ, ե ՝Գ Րց Տիգ–
մԷՀ ,
մէն ետքը իր երկրի պետին այս խօսքէ մեկնար։։.՝ . րունակաւին Ո* ո ւմ՝ ան ի ո յ ել Պուլկարիոյ րան Աէկոլ1գ, 1945, պատկերազարդ Հ Գին \ աո .

%եց այն իմաստովդ որ Թուրքիա «չէզոք» ըլլալով՝ վերջին՛ ձերբակալութեանց առթտիւ : լար

Fonds A.R.A.M