Page 106 - ARM_19-1947_01

#* **

ՕՐՈՒԱՆ աՐԺՈԻՄԻՆ ՀԵՏ մական Հայեառքն&րր եւ. օսԴւ կը դա/ւնայ դիլղա։ .

ՌոԼս րաԱաստեղծ էհկոսսով •ցիական յեղափոխութեան մարտական , բոցաշունչ

երգիչը՝ ժողովրդավար , յառաչագէմ երիտասար­

ԽՄԻ– — «Սովետական Հայաստանի Դեկտ* դութեան ամենասիրելի լէանաստեղձ֊ը , Անոնք զին.
4 թիւէՔ ւքեր հայերէնով (խորադիրը՝ «քՒեվպիլ -
ցիոյն դեմոկրատիայի լքեծ պօէտը»).— քր կր նկատէ ին ամէնէն մեծ– ռուս բանաստեղծը յ

ՎաաակաԱ ձԿռեաքկՕԽը Բարձր կըգնահատէ նաեւ Զերնիչեւյւկին, իր Ա է.

ւԳուա մեծ– բանաստեղծ, յեղափոխական ժողո– պերիայէն գրուահ նամակին մէէ՝, «Անոր փառքը

Ո աք ի Է ԻսրայԷ/ր ու. անհաւաաաքէ կռիւ, յ ա յ - վրբ գա պետ ութ եան երգիչ Նիքոչա Ալեքսէ յեւփք անմահ պիտի ըԱայ– յաւերժ է Ռուսաստանի սէրը

՜էյեկրասովի ստեղծագործութիւներն ^ իրենց զ ա ֊ հանդէպ անոր, բոլոր ռուս բանաստեղհներէն ա.

տար արած Է մեծազօր Ալպիոնի դէմ : ինչպէս բոլոր ղափարտկան խորութեամբ , ընդգրկումներու ու ֊. մենահանճարեդը ել ամենաազնիւը» ։

ճնշուահ ու օտար լուծի՛ն ւոակ ապրող ժողովուրդ­ ժով եւ ժողովուրդի կեանքի ու պայքարի Հետ ու– է լ ատիկա հասկնալի է ։ Ան իր անզուգական,

ները՝ Հրեաներն ալ վերջապէս այն գիտակցու - 1 եցած սերտ կապով, բացառիկ կարեւոր տեղ Հր բանաստեղծական հանճարը՝ ի սպաս էր դրած ժո­

թեան եկան թէ՝ իբրեւ միատպրր աղգ ապրելու կը գրաւեն՝ ռուս եւ ՀամաշխարՀային գրականու­ ղով ու րղ ի պայքարին , հարստացնելով ռուս գրա­

համար անհրաժեշտ է ունենալ սեփական հայրե - թեան պատմ ո ւթեան մ էէ* ։ Ան ո ր բանաստեղծ ո լ - կանութիւնը նոր պատկերներով եւ. հնչիւններով,

նիք։ թիւնը եւ Հրապարակագրական փա յլո*5> գո րծ՜ու– քերթողական նոր գանձերով :

Մինչեւ, պատերազմ, Հասարակ Հրեային Հա - նէոլթիւնը Ի՛՛՛Ր արմատներ եւ ուժեղ ազգեցոլ - Նեկրասովի մուսան րնկերացահ կքաղցի ու

մար իր Հայրենիքը Հոն էր, ուր կրնար աուատ թիւն են ձգած՜, ինչպէս Հայրենի երձլրի, նոյնպէս կարիքի» հետ, կոչուահ էր «աշխարհ ին պատմե­

գրամ շաՀիլ ու Հանգիստ կեանք մր վարել՛. Տ՛ա - ՛եւ ռուս ժողովուրդի Հետ քաղաքական նոյն կեան­ լու՛» իր հայրենիքին եւ ժողովուրդին գառն ցաւը

ճախ ան ազգութիւն անգամ չունէր հ քՒուրքիոյ մէջ քով ապրող փոքր ազգեբոլ, այգ կարգին* ե՛ւ Հայ ել զայն վրէժի կանչելու; Ան ստեղծահ է գիւղա.

կ՚ապրէր իբրեւ թուրք, ֆրանսայի մէջ ֆրան սա - րնկերա յին մի աքի եւ գրականութեան վրա յ • ֊ցիական կեանքի ; անոր թշուառութիւններոլ ել

$ի , Ապանիոյ մէջ Ա պանիացի եւն , իւրացնելով \,եկրասովի քերթուածներուն Հմայքր եւ ու­ ստրկական վիճս/կի մասին ցնցող պատկերներ :

ա յգ երկիրներուն։ բարքերն ու լեզուն , բա յց կր ժեղ ազդեցոլթիլնը, որոնք կր կայանան անոր ժո– Վոլկան՝ զոր Նհկրասովը անուանած է «թախիհի

ազաՀէր իր կրօնքն ու ճարպիկ առեւտրականի յատ­ ղովրգաէլան եւ յեղափոխական* ուժին մէջ, սաՀ– եւ ստրկութեան գետ», այնպէս չէ ողողեր դաշ­

կութիւներ ր : Ան նոյնիսկ կր կարծէր , թէ Հարկ մանափակուած՝ չէ միայն ազգային շրջանակներու տերը, ինչպէս «մեհ իր Վիչաոփ ժոգովուրդը ո.

եղած պարագային՝, կրնար Հայրենտիք մր ստեղծ՜եք մէջ եւ դուրս֊ գալով անոր սաՀմաններէն •, Լայն ողողեր՝ է երկիրն ամենուրեք» :

գրամ ով , որուն թագաւորութեան ը *էրա յ ԿէՀ աէ~ արձագանգ է գտած՜ » ֊\ ... 0՜,, երկիր հայրՆ^ի,

րապետէր , ի սփիւռս ա շխա ր Հ ի : Այս տողերը ստո­ 0 ՜ , %ԿԻր հայրեւնի,

րագրողը յաճախ լսած՛ է ա յ գ տեսակ դատումներ , *\յեկրասովի մ էջ շատ կանուխ կր զարգանա /

երբ ի*նգ իրը եկած՜ է– Հայեր ուս մ ղած՜ դարաւոր գրող դառնալու ձգտում ր * ո ղլ ո վ Ե արոս լավի Աէեււայնիր այՕպխփ օր–եւա|(1,—

պայքարներուն ել թափած՜ արիւնին, ի խնդիր մեր, բարձր * վարժարանր պատանի \յեկրասով կր մեկ­ Ես Թս՞ա՛ն, ւքի անկիւն չգսւայ

ազատութեան ու անկախութեան : նի Փեթերսպուր կ ու՝ կր դառնա ք Համալսարանի \\ Ուր ցանողը , պահողը հողիդ ,

Արդարեւ օտարի լուծին տակ տառապող , Հա­ ազատ ունկնդիր։ Անոր այդ վարմունքը իր գէմ կը Ուր լքուժ|իւկը սէր ււուս չտքայ :

լածական ժողովուրգւ երր միա յն կը զգան աղա - կուտակէ բռեակալ Հօր ամբող^է զայրոյթը I ՝Հայրբ Նեկրասով յեղափոխական պայքարի հրգիչ էր,

տութեան անուշութիւնն ու Հա յրենիքին ան՚Հրա– կալուածատէր էր եւ բծաւորութեամբ դաժան , բանաստեղծ՜֊քաղաքացի, որու նշանաբանն էր՝

ժե շտութիլնը , որ աւա՛ղ , խոստումներով եւ նի– ա յգ մ ասին *Նե կրասով պատմ ած՜ է իր գրուածքնե­ Հձկրնսւս բանաստեղծ չը՛լլալ, բայց քաղաքացիպար^

թական միջոցներով չի գնուիր , այլ 1լ առնուի րուն մէջ : ք՛ր անՀնազանգ Հորդին կր զրկէ նիւթա­ տտւոր ես» : Այս նոր ձեւի բանարտեղծր չի սաՀ .-

արիւնով : կան օժանգակութենէ եւ տասնրեօթը տարեկան՝ մանափակուիր ռուս դիւղա ց ի ութեան տանջանք -

պատանին ստիպուած՜՝ սեփական աշխատանքով իր ներն ու թշուառութիւննեբը նկարագրելուն մէջ ,

Համ ա շխա րՀ ա յփն պատերազմը պէտք է պայ­ Հացը կբ ճարէ մեծ ու անծ՜անօթ քաղաքին մէջ, չի դոՀանար դիմակազերծ– վ^հլով ժողովուրդները

թէր ու Հիթլէր մը պէտք էր գար՝ իր բոլոր նախ­ յաճախ անօթի օրեր անցընելով։ ^Գ^Քոզ ազնուական - կալուած՜ատէրները եւ վաշ­

ճիրներովդ, յեղավէոխե լու Համ ար Հ ր Է ա կան Հան - <տ)ճիշա երեք տարի ես ինքս մ՛իշտ ու ա մէն օր խառուները, այլեւս վրէժի կր կանչէ, պայքարիկր

բա յին կա՛րծիքը ; անօթի կը զգայի, կը պատմէ Նեկրասով ։ Խելքի մզէ զանոնք; Եւ այգ է անոր քերթողական՛ ուժը,

Հրէական պետ ոլթեան մը կազմութիւնր Պա մօտ բան չէր , թէ ես որքան կ աշխատէի , աէր արժէքը ։ Ամբոխներու Արտերուն մէջկուտակուած՜
եւ տարերային
ղեստինի մէջ , ֊> ամաձայն Պալֆըրի յա յա արա ր\ո՛՛ւ— Աստո լած ^ ո ր քան կ ա• շխատէ ի» • գարաւսր զտյրոյթր բողոքր՝ Նե­

թեան , մնաց գրեթէ մեռեալ տառ % Ատ եղծուած՜ ՚Լթեկրասով կր դառնայ գրող , մտաւոր բան­ կրասովի բանաստեղծ՛ութեան մէջ լեզու կ՝աոձնենեւ

Ազգ * Տուն ր չէր դո Հացն եր Հր ե ան ե ի ո ւ ազգային ուոր ՛Աւերի կր մօտենայ գրական շր ջան ակն ե բուն : կը փսխուին կիզիչ Հնչիւններու, որոնք կ՚ադդա -

տեն չե ր.ը ւ Ո*– Հ իմ ա Ա ուր բ 1Լա յրերը պատերազմի ք1ր ծանօթութիւնն ու բարեկամութիւնը ռուս մեծ րաբեն գալիք մրրիկն ու փոթորիկը։

դաշտ ի են վե ր.ա\ծո ւած՜ երկու ա յ լամ ե րժ ց եզերու , քննադատ եւ դեմոկրատ Բեքինսկիի Հետ , վճռա ֊ Նեկրասով անւսաՀման Հաւատքով \ել պայծառ

—- Արաբներ՛ու^ Հրեաներու ել բրիտանական ա՛շ­ կան յե դա շրջում քառաջ բե րին երիտասարդ բա - լաւատեսոլթեամբ էր լեցուած՝ իր մե& ժողովուր–
նաստեզծի
խա րՀ ա կա լութ եան՝ միջե ւ Հ Ա յս պա յմ անն եր ո ւն կեանսքսիքրնս՝ ՛ոոււ. ստսեսաղս,ծըայգորածգս,,չ.Նւթեան մէի գի ապագայի եւ անոր յաղթանակի մասին ։Ան Հա–
դարձս եւ
տակ ան դլի ական դի լան ադի՛տո ւթիլեը ծանր տագ­ ՚Հյեկրասովի առաջին ուսուզիչր մաղուած էր^ որ ռուս մեծ՜ ժողովուրդը^ ն.Ր^Լոէք

նապի մըն կ մ ա ան ո ւած : ուղղութիւն տուաւ անոր տաղանդին * Ա*եծ՝ քննա, ամ էն տեսակ տառապանք ել չար չար անք՝ <ւկրծ՝

Արաբական Գերագո յն Իքո րՀ ո՚ւրդր եւս անխնա / դատը Նեկրասովի մէջ կր տեսնէ ժողովրդավար քով իրեն Համ ար կր Հարթէ ճանապարՀ լու սա ֊

պա յքար կը մ զէ եւ չի 0ո յլատրեր \ո րեւէ ա՛ն գա - տրամ ադրութ իմևնե ր եւ զա յն կր դաստիարակէ դեղ» .

մաՀատում իր Հայրենական Հողերուն : *Լերջերս ւսնՀաշտոլթեան ոգիով ընդդէմ նեխած՜ աւատա ֊ Այգ պայծառ Հաւատքը իր ժողովուրդի , անոր

մ երժե ց\ին նո յն իսկ Հարիւր Հ աղար Հրեա յ գազ - պետական կարգերոլ ու ցարական ոստիկանական՝ Հվօր ուժի եւ անդաւաճան զաւակներու Հերոսա­

թականներու մուտքը Պաղեստին : վա ր չ աձեւին հ . կան գո բծերու ն կա՝ ամ ամ բ , ոչ մ իայն Հ ա՛մ ո զո ւմ

Անցեալ տարի անգլ . ՛կառավարութիւնը Հա - Տետագային՝ ՚ՃՕական թուականներուն , Նե– էր, այլեւ կիրք եւ զգացում՝ Ն՛եկրասովի Համար։

մ ագռլմ ա րի մը Հրաւիրած՜ էր Լոնտոնի մէջ, արաբ կրասով կը խմբագրէ իր ժամանակի ամենայառա­ Այգ տրամ ա՚դրութեամբ է ա՛ո գո բո ւած՜ անոր ամ -

եւ Հրեայ ներկայացուցիչները , երկու կոզմերուն\ ջադէմ օրաթերթր ՀհԱովրեմեննիկ^ը , որ Ջերնի - բողջ ստեղծագործ՜ութիւնը, ան նուիբուած– ԼՀԼԷա՝.1

Համար դոՀացուցիչ լուծ՜ում մր գտնելու նպատա– շեւսկիի եւ Գոբրոլիւբովի աշխատակցութեան շր­ <էգիւդացի երեխաներին» թէ <Հռուս կան ան ց» , ^.թշ­

կով • Համագումարը ձախողման դատապարտուե - ջանին կը դառնա յ յեգափո խական ժողովրդապե­ ուառներ ին» , թէ երկաթուղի կառո՛ւցանող բան­

ո ալ , .որովՀ ետ եւ Հրեաներ ր մ ե րժ՜ ե ցին մասնակցեք տութեան Լդե մ ո՚կր ատ ի ա՝) մարտական օրկանը ; ՛ս ւրներ ո ւն , ե րջան կո ւթ իւն փնտռող եօթը մ ո ւժ ի կ–

եւ նախնական պա յմ ան գրին՝ ս կղբուն քով ճանա­ Բելինսկիին կը յաջորդէ Ջերնիշեւսկին եւ ԳոբրՈ– ներուն , թէ յեղափխական Գրիշա Գօբրօսկլնո–

չումը Հրէական անկախ պետութեան % Անգլիա նոյն լիւբով : Յեղավախական շարժում ին պյգ առաշ - վին , որ ինքն իրեն երջանիկ կը Համարի, \ոըո՝վ–

\փո րձը կը1 կատարէ այս տարփ՛ ալ* Համագումարին նորգներու գադափարական ազդեցոլթեամբ , վեր­ Հետ\եւ կր պայքարի ժողովուրդին՝ շաՀերը պաշտ–

Հ ամար պատրաստութիւնն եր կը տեսն.ո լին ար - ջա՛պէս կը ձեւակերպուին Նեկրասովի յառաջդի ֊ պանե գոլ Համաո։

գէն : է՛ր հրագիրն է արաբ եւ Հրեայ միաձոյլ պե­

տութիւն մը Հաստատել Պաղեստինի մէջ , երկու

ազգեր ո ւ բնակիչներուն թիլին Համ ա պատասխան յաճախ անկարողութեան կր մատնուին է Պ՝ա՚զես ֊ ՛ նոյն թափով, եթէ կյուղեն որ Հայրենիքը փրկոճի։

ներկայացուցիչներով; Շատ քիչեր կր Հաւատան տինի ժողովուրդին Հպմար երկրին բուն կառավա– Շրջագայութեան ա յս արգելքը Լտունէն

թէ նպաստաւոր ելքի մը պիտի յանգին այս ան - րոզներր աՀաբեկիչներն, են : Անոնց որոշումՂերր դուրս չելլել) բոլորովին կր կտրէր երկրին ա -

գամ : այնքան կտրուկ են ել փճռական , որ զինուորական ռեւտրական կեանքը, Արաբ թէ Հրեայ ժոզովուր–

Երկու կողմերն ալ բաւական զօրաւոր կր փշխանութիլնները կը ստիսլուին յաճախ վախեք գին Համար Հաւասարապէս հ Ո՛ստի «իսրայէլի ա–

զգան իրենք զիրենք եւ իրենց ազգա յին բաղձանք­ դատական ատեաններու տուած վճիռներն անգամ • ղատութեան Համար կռուողները» , այսպէս կը կո­

ներու իրադործմ ան Համ ար քա լե ր ո զ պետու - խուլ պայքար գ <Հատամն ընդ ատաման» գրոլ - չեն իրենք զիրենք «Աթէրն խմբակին» անգամնե–

թիւննե ր չեն պակգիր • կը թոլի թէ ա յ լելս ան կա­ թեամբ * րր , Հականի կռիւ» յայտարարեց\ին որուն Համա–

րելի պիտի րլլայ Աեծն /»րիտանիոյ Համար փորձեք ՛Բանի մը օրինակներ , աՀարեկիչն՚երոլ բազ - ձայն եթէ Պաղեստինի ժողովոլրգր պիաի չօգտա–

Հբաժանեա ,՝ ղի տի րեսցես»ի Հին խազր ; Հրեանե– մ աթիւ ձ եռնա ր կն ե ր Էն , ՝Բանի մը ամիս առաջ գործէ ճամբաները, անգլիական բանակն ալ պէտք

րր վճռած՜ են մինչեւ ծ՜այրը երթալ; (Ւէեւ ան՛ոնց Նա պ լուս ի ( որուն բնակի <լև ե ր ը զուտ Արաբնեըէ կր չէ որ ֊գործածէ ղանոնք։ Եկ ականներ զետեղեցին

մ էջ ալ կան երկ ու Հոսա%քներ , մ տ ա լոր ա կան եւ բաղկանանք անգլ • դրամատունը կողոպտուեցաւ. , ամայի ու մեկուսի ճամբաներ ո՛ւ վրայ • գին -

ծայրա յեղ տարր երր . ասոնց գլուխը կը դտն ո լի Հ րեա յ աՀ ա բե կի չԼ եր ու կողմ է ծ՜պտուած՜ Հ իբրեւ ոլորական՝ ինքն՚աշար ժներ սկսան վ։րար\ոլ ետեւէ օ.

քրէական ուժեղ Գործակա քութ իւնը հ Երկու Հո ֊ ՛Արաբ : կատարուած փն տ ռտ\ուքն ե րը ապարդւիւն գը ելլել։

սանքներն ալ §ւհյն նպատակին կը ձդտին՝ Պաղես­ յն. ա ւ ա դւաւկան եր ը դնուեռ Նշանաւոր է նաեւ անոնց կռիւը փոխագրա .
։ Ատեն մը վերջ
տինի Հ րէ ական ան կա խ ո ւթ ի ւն , սա տարրերու -
է աաւո րակկանա եւ աո հասարակ մ ք՛չին ոչ ալ դրամատան դանձատոմսերը կան միչոցներու.ղէմ , կռիւ մլէ ար կը դժուարաց­
թե
ւ էլ - կարդ մը անգլիացի սպաՂ եր ա ռե լան գո կե ց ան , եւ նէ ՛զինուորական փոխագր ո ւթիւնն եր ը : ՜էյտա մը

տարրը կր յուսայ այդ նպատակին հասնիլ խաղաղ օրերով վար գր՛ուեցան իբրեւ փոխ վրէժ Հրեայ ա– վայրաշարժներ եւ փո խադրակառքեր օղը ելան՝,

ել քարոզչական միմոսներով . մինչ հայ րայեղտա ր– Հաբեկիչներ՚ոլ ձերբակալման եւ անոնց Հանդէպ \ն,որհիւ երկաթուղիներու տակ զետեզուահ ակա՛ն­

րր յեղափոխական1 բոնի մ ի շ^ո էլն երո՚վ : ձեռք առնուահ զինուորական պատժին : Առեւան– ներու* զոհերու թ ի ւ ֊ ը շատցաւ ել եղաւ ատեն՝ մը,

Տաճախ առիթ ունես ահ– ենք արձանագրելու գիչներր ի վերջո ք իրենց ղոՀերըւ սնտուկներու մէք որ երկաթուղիի պաշտօնեաները մերժեցին աշխա.

այս Էգերուն մԷ9՝ այդ հայրա յեղ կուսակցութիւն. թխմահ, Թէլ Ավիվի ԱլէՏպիի ճտմբուն վըայ տիլ։ Ջեռք առնուահ զգուշական բոլոր միչոցնե.

ներոլ «Իրկուն Զվայի» եւ «Աթէրն»ի , խմբակին դրին, յետոյ անոնց կափարիչները բանալով ահա­ րուև հակառակ՝ Անգլիացիները շատ ուշ գտան ա.

յեղափոխական գործերը։ հուսախաբ ժողովուրդի բեկիչներուն պետը իւրաքանչիւր սպային տուաւ նոր գաղտնիքը՝։ Լեհ Հրեաները հնարած էին այս

զայրոյթն է որ կր պոռթկա յ այսպէս։ Արդարեւ, մէկ անգլ» ոսկի, իբրեւ գրպանի գրամ • Այն ա– ականը եւ /հուսերը վայն գոբծահեցին Գերմաննե.

այդ յեգավւոխական ահաբեկիչները նախապէս տեն միայն ՝/մտցուեցա՛ւ որ անոնք ՆասԼլո*–սի կո­ բուն դէմ: Արդիւնքը շատ գոհացուցիչ էր եղահ:

բրիտանական բանակի՝ ՚զինուորնեբ էին՝. Պա՛տս . ղոպտուած՛ անդլ* դրամատան դանձատմսերն էին։ Այ՛նպէս մը շիֆոճահ է այս ականը որ կը պայթի

նական տեղեկադիրներու համաձայն , երեսուն հա. Անգ/ . իշխան՛ութիւնն եր ու աՀ աբե կի չներ ո ւն շատ ղօրաւձոր ծանրութեան մը տակ , ինչպէս

դար հրեայ ղինէՀւորնե^ր կը գտնուէ ին անգլ . բա - Հանդէպ գործ՜ածած դլխաւոր զէսքը շրջագայոլ - հանր ինքնաշարժներ կամ կառախումբեր • թեթեւ

նակին մէչ, որոնք քսւքա րա ր կռուեցան Գերմա . թեան արգելքն է • սա կա յն տ յս արգելքը կր վնա­ կառքերուն՝ չազդեր :

նիոյ գէմ՝ պատերազմի ՚Հիչոցին; ՀԼարմանալի չէ, սէ առաւե լաբար Հասարակ ո լ խաղաղ ժողովուր–

ուրեմն, որ իրենց ահաբեկչական գորհունէո ւթ իւ. գին • որովՀետեւ ա յգ արգելքը գո յութիւն էունի է լ կռիւը կը շարունակուի :
Ա–
նլւ վարժ ռազմավարութիւն կը ցուցնէ։ Այն աս. աՀաբեկիչին Համար : Պէաք է գործ՜ը ընթանայ ՀԱԲԷԼԵԱՆ

տիճան որ անդլ. զինոսորական իշխս/ն-ոլթիկնՆհրր

Fonds A.R.A.M

1