Page 165 - ARM_19-1946_04

ճ

ԳաշՕակցութեաԱ Օդ 0 Vթ IՈ Ա X

Հայոց աշխարհի պանծալի հհ լաս ,

Դու անպա՛րտ ոգի, դու անշէջ փարոս,

Եբկնեցին սար ու. ձոր , երկնեց «Աշխարհն Հ • 8 • Դ • Օրուան աոթիւ ք-ոնութեան ււսոխ , դու աօատութ-իւն,
վ֊հհ հոգիների Սո՚ւրր Դաշնակցութիւն :
Հայոց Մեձ-աց»; Անոնց ծիրանի երկունքէն ծնաւ
Ամէն գաղափար թշնամի ունի ,
նոր ՎաՀագնր Հայոլ ոյու– Ա ո՛ ւրբ-էո՛ յս : Ո*֊բիշ անուն չունէր այն ուխ­ Ամէն մի հերոս դաւադիր ունի,
Ամէն սրրոլթիլ(լ ուրացող ունի,
թիւննե րու Նոր Տի տանը Հա,ք Տեղափոխւսկւսն տատեղին ուր ամ էն տաբի ա շնանամ ուտին՝ ԿԱ ԷՐ՜ Ամէն վ1ի արարք պատմութիւն ունի:
Հերոսապատում մարտերրդ վկայ ,
Դաէնա կո ո ւթ ի լն ը * կուտբ ապաՀոված բաղմ ո ւթ ի ւնն ե ր ո լ մամ ադրա ֊ Դեո չսպիացած վէրքհբըդ վկայ ,
Դոբծրդ գովեբգոզ երգե՚րըդ վկայ ,
Վեռ ա աժ ան աղին , ար իւնալի ղարեր տեւեց վա յր կ՛*բ լ լա բ : Ա եր ունդէ սերունդ փոխանցուած Հայ ժողովուրդը քեզ չի՛ ուրանայ ;

ու յգ երկունքը, եւ Հալ °եղր գալարուեցաւ անլուր սովորութեամբ, անյիշատակ ժամ տնակներէ ի

ցաւերով, շղթայակապ նետուած ստրկութեան ա^ վեր : (\ւ մենք ամբոզՀ տարին կարօտով կբ սպա­

նարգ Խ՚որվխրապին մէՀ՛. սէ ին ք իք օրուան , մեր ամէնէն Հեռաւոր բայց

Խուլ ու ցնցող ճիչեր պոռթկացին քԼէյթունի , ն ո ւի ր ա կան այդ վա յր բ Հաւաքուէ լու Համ ար ւ

քինութիւնք զլացած է մեզի աբաՀ ետներ եւ .^ ^ ^ ^ ^ ^ ԷԼԲԻ

Ա աս ունի , Վաս պո լրականի , կաբնոյ երկրամերձ Հ ժն երթալու Համ ար՝ առտուրն է , մ ութն ի լու—

բարձունքներու քնգերքնեքէն , սարսռաց Հայ Հողք ս ո ւն պ է աք է ան ցնէ ինք կա ծ անն եք է , այ ծ ո ւղինե– Հ. &❁ ԳաշԱակցաթեաԱ ռետ

ենրա Հետ ու բոցամօրուս «վաղեր Պատանեկիկր՝^ ։ րէ , ոտք մբ ռօվելիք ճամբաներէ *,իՀ"ելով անդն -

ՕրՀնոլթի՜ւն եւ փա՛ռք իր ծնունդին : դախ ո ր ձորեր ,բաբձրանալով քարանցքնեքէ , միշտ

Ե*~ աՀա յիսուն՝ եւ վեց գարուններով պսակ– մ ին Հատ , անկարելի ԼՀԷԼաէո1Ի Քաէե Լ ՔՈ1Է Քոլէէ ։ (հիսունը վեց տարիներ վեբՀը խօսիլ Հ * Տ •

ուած, անոր պերճ Հասակք կբ կո թողուի Հայ մ ինչ յառա ՀապաՀնեբբ փարոսներու լո յսին պէս՝ ՛իա շնա կց ո ւթեան մասին՝ կը նշանակէ խօսիլ Հալ

կեանքին վեբեւ, իբրեւ ուռեցոյց Հրեղէն սիւն, պաՀ մբ կ^ անՀ ետանա քին իՀնելով խո րխո բա տներ , ժողովուրդի պատմութեան ամէնէն՛ փառապանծ եւ

լուսաւորելու մութ ոլ խաւար գիշերներու մէՀէն, վերերե լալու Համ ար նորանոր կատարներու վբայ լուսաւոր է Հեր ու մասին , որոնց վեբյիշումբ պար­

անոր ճամբան գէպի նոր արշալոյսներ Հ լուսաշող մարդկային շղթան կբ քակուէք Հեռու ծանք եւ Հ պա ր ա ւթ ի ւն կը պատճառէ բո լո ր ի ս :

Ն ո ր վիշապաքաղն է Ան , ոգոբումնեբէն , մար­ էն՝ , գ ի ՚ ֊ զ ր լանձնելով դարբ շուռ տուած անկար– Հ* Տ* դ՛աշնակցութիւնը ծնած Հայ ժողովուր­

տն չո ւմնե բ էն յաղթական , մ ի շս* ոտքի եւ պատ­ ներու: դի Հարազատ ծոցէն, ամ բո ղՀո ւթեամ բ նուիրուե -

րաստ ղգե տն ելո լ բառ մ ա գլխանի վիշտպնե ր ,ո րոնց ցաւ ան/որ * Աիշտ ներկայ եղաւ Հոնւ՝ ուր ճիչն ու

՚իիի^ի,արի ղան գո լածն ե ր բ կ բ փակեն ճամ բան գ է ֊ Շղթային օղակն/երբ կբ կազմուէին տէր ու աղաղակը , աանՀանքն ու զրկանքք , անի բալո լ -

պի Ազատութիւն, դէպի «Աղբի՚֊րը Լոյսին»; աէ բտէ բով , զէնք ու խա չվառով , փող ու թմքու- թիւնն ու բողոքք զինքբ կանչեցին եւ եղաւ սլաՀ ա -

Ան ծնունղն է Հայուն ներգիտակից Հաւատ­ կով, խայտալով մեծ ու պզտիկով; ՚ՀյՈյն ի ս կ տարի պան Հրեշտակը բարեկամներէ լքուած՝ ու թշնա -

քին , Հանդէպ իր գարաւս բ կոչումին ; մ ք սլա տ աՀ ե ց ա լ ո ր մեր գիւգին Հ ի*֊ր Առա Հն որդն՛ մինեբէ Հալածուած , անՀունօբէն /<^ա/1 է ՚^եբ ան -

Այգ կոչումն է գեղակերտել, հրաշակերտել ու ալ առնենք ու տանինք նստեալ ի վերայ ի շ ո յ եւ նբման ժողովուրդին՛ ;
Տեւել..-
յաւանակի ;՝ Հերոսապատում մ բն է Հ * Տ * ա շն ա կ ց ո լ -
թումբերէն
Դնել իր շինարար ո ւ թե ան գբոշմր ամէն տեղ, &ՈՒ 4^ Րւ\1*^՝ Ւ1Ո1 րի" ի Ր յլ 111 կր Հ ասն ինք , Հան­ թեան կտրած ճամբան ֆէտայիական–

ուր կեանքի եւ ժամանակի ալիքն երբ կբ նետեն գուցիչ Հ ամ ա յն ապատ կեր մբ կբ պար զուի ամէն մ ինչել կա մա լոր ական գունդերն ու Հա յաս տան ի

զինքր : կոզմ ; Տ ան կաբծ ուրիշ կիրճերէ , պոլրակնե րէ , Հանրապետութեան ստեղծումը ;: Հերոսապատում

Ա յղ կո չո ւմն է՝ ս° անա ւանգ՝ ամ բապնգե լ թե - Հոգգաբներէ մ արդկա յին Հ եգՀ եղա տներ կբ Հոսին քաջււՆթեա|ն3 այնձնւււիրՈՆր-եան եւ. յարատեւ-ու. -
թեա(1 :
թեւուն Հ ոգիներու մէՀ, գաղափարի ք ոգիի յ ՚ ա ֊ ե ր ֊ ԳԷՍԼԻ կեգրոսբ սրբավայրին՛ ՀյբՀակայ գիւղերէն

էին անոնք , Ա ամ սացիներ ու սակառներով խնձոր– 1890/՛ ամ առը սրբաքանդակ թուական մը ե-

մա կան ութ եան Հաւատ ր : Համբառնալ խա չեբու յրի ղաւ Հայ յեղափոխութեան Համար , երբ Հբաշա -
կթոցներուն
Վրա յէ՛՝" &1 շիք մա վէմերու նե րքեւէն , գէպի նոր րու Բ"յՐո ՛ՐԲ" գործ ՝ք՝րիստավա ր ը , կոր՛ովաբիբ քիոսաոմբ, եւ
վրա ք
կեանք , նոր դո յութիւն , բանա քով աստղացան ու֊- նուշ : Աիսնացիներու ի*՚աԳոգի

Հազա ր ի ի մ ե զուներ բ պարս կո ւա ա՛հ ; ք*,ա՚զէբոն ց ի արդարամիտ Զա լար ե անբ Հիմը գբին Հ * Տ * Դաշ­

զիներ երկրի եւ երկնի վրայ, ճախրելով բարձուն­ Հարսներու գօտիներէն սերկեւիլի Հոտ կուգայ : նակցութեան* , որուն ղ լիս ա ւո ր նպատակն է բ օգ -

քէ բարձունք , ի խնդիր՝ մտածումի եւ զգացումի Մ օր ի շիւան ց ի Հրավառ աչքեքով ագՀիկնեբոլ վաղ֊ ն ութ եան Հա սնի լ երկրի շինական՛ ժ ո ղո վո լբ դին ,

անՀ՛ուն ոլորտներու մէՀ , նոր ու լայն Հո բիզոն - քէն իրենց գոգնոցներ բ լեցուցած նուռերբ կբ ճա՛­ պաշտպան կանգնելով անոր մաբդկային տարրա -

ներու; թին « . . : Անոնք մեր գիլզր պիտի սլա ր պո լին լեց­ կան ու անբռնաբարելի իրաւունքներուն ;

Այ՛ր կոչումն է , մաքառիլ բռնութեան բիրտ ուելու Համար սերով ու մեղքով : Ս իշտ Հայրենասէր , խիզախ եւ արի , Հ* Տ *

եւ քանդի չ ում եբուն դէմ, Զա րին գէմ ու Խաւա­ Վ եր Հին ո ս տի ւն մ՝ բն ալ ու Հասած ե նք աՀ ա : Դ՛ա շն ակց ո ւթիւնբ անՀ ա մար ղոՀեբ տուաւ իր ա յդ

րին , եւ ձգտի լ ա զա տ ա գր ե լո ւ Հոգիի լ^"–ի չբբ սիլ- ՈզՀագոլրումնեբ , ուրախութեան արցունքներ կա­ նպատակ նե բուն եւ գաղափարներուն իբականաց -

թի՝՝* կաշկանդող ճիրաններէն Հ րօտի զիր կրնգիստո նումներոլ Հետ; ման եւ յաղթանակին Հ ամա ր ՚.

Ե ՚– արտո յա ի նմ ան թառած երկնա լին կապո յ– Տարօրինակ վայր մ բն է մեր ուխտատեղին եւ Զ"Հեր ինչպէս Աղբիւր Սերոբբ, Գէոբգ Զավու–

տին , Հեղեղել իւր գեղգեզներբ Հոգեզմայլ աբշա– անրՀապոյր օտարի մք Համար : շբ , խեռիւն , Նիկոլ Դում անբ , Աուրատը , (&՝ո բգո -

լո յս ի շո զ եբուն Հետ , վար դէս(ի "^ արդերն ու ի– Զորս գին լերկ բլուրներով , գաճաճ թուփերով մր , Եօթ՚ն&ղբայրեա՚ս եւ այլ Հարիւրաւոր ու Հա
բերր ։
վայրի Հոգաշերտերոլ պարին մէՀ տասներկու դու- զարալււր Հերոսներ, որոնք սրբազան մասունքնեքբ

Հայու երիցս տասնեակ գարերու գոյութեան ռով ցամքած աղբիւր մբ; պիտի կազմ են վա ղո ւան Հա յրենիքիս ԷՀ կա ֊

ձգտումն է իրականացնել այդ կոչումը* ռուցուելիք Հայկական պանթէոնին ;

Այգ կոչումն է նաեւ իտէալբ, Հայութեան Ագբի՚֊Ր Ր Հ ն աւանդ մ ատ ուռի մ բ պէս կհ՛բ - Հակառակ կազմ ակեր պո ւած ամ են ա բար բաբոս

Հարազատ ու առնական գաւկին՝ Հայ Տեզափոխա– տուած է • եւ վրան մաշած դիրեր կիսովին ծած­ Հալածանքին , արիւն ֊ աւերին ^ կախաղանին ու

կան *իա շնա կց ոլթեան : կուած թ աւշային մամուռով : Ա արմ ա րակերտ դու֊– բանտ - աքսոքին, ՀետղՀետէ երկրի մէՀ եւ այլուր

ԳԱՍՊԱՐ ԻՓԷԿԵԱՆ ո եբուն մ ԷՀ լեցուած Հո գերուն մ ԷՀ աճ՛ած են ան– պարարտ Հող դտան Հ • Տ * Դաշնակցութեան դա–

Համար ծանօթ կամ անանուն ծաղիկներ , բուրում­ զավւարնեբն ու գո րծո ւնէ ութիւն բ , եւ վարակեցին

նաւէտ բոյսեր ,ծլարձակ՝ տարիներով չորցած ար֊ երիտասարդութիւնը , ոբ Հրապարակ նետոլեցալ

ներուն՝ որոնց յանցանքը Դաշնակցական ր լ լալն է , •լնեք. վբայ՛՝ յանուն Հալ ժ ո զո վո ւր գի փ ր կո ւթ ե ան՛ եւ Հա յաս -
իսկ ո^իր Ր ա զատ ո ւթ ե ան սլաՀանՀը • Ու տարօրինակ
երեւոյթ այս վայրի, աս՝Հրգի * տանի ազատագրութեան գործին; Ա ա՛ Հ կամ ազա­

Դ աշն ակց ութեա ն այս կ են դանի զոՀ եր ո ւն՛ Հ ա– կորդացած սաբաՀարթին մէՀ, երեւութապէս ցամ­ տութի՛ւն *• •

մար, Ղ*աշնակցականբ իր լաւագոյն զգացումներէն քած աղբիւր ին առՀեւ կբ տարածուի բնգա րձակ 1918 Ս ա յիս 28/*՛ մ ղուած մաՀու եւ կենաց
ծնած ադա -
զատ , կբ դարբնէ իր պա յքարի կոր ովը , մ իշա ա^ մ ա ր գա գետին մ բ , անապատին մ ԷՀ կատաղի Հ երոսամ արաներէն յ ա զ թ ա կան դուրս

ւելի վճռականօբէն կուրծք տալու ազատութեան Հւ մանգ ովասիսի մբ պէս; գա լութ Հ * Տ • Դաշնակցութիւնը , առաՀին անդամն

արդարութեան թշնամիներուն : Աւանդութիւն ր մեզ Հասած է ցամքած ակի մբ ըլէալո վ Հ ինգ Հ ար իւ֊ր տարի ներ է վե բՀ , Հ իմբ

«՛իա շնա կց ո ւթեան Օր^ուան խո րՀ ուրդի ա յս ե բա կին՝ պէս նիՀար ու խորՀ բդաւո ր : Աղբիւր ի գբաւ Հա յա սա անի անկախ պետականութեան , իր

նա խամ ուտ էն ետքն֊ է մ իայն , որ Ղ՝ ա շնա կց ա կանք փրփրակէղ մայթքբ օր մբ յանկարծ դադրած է զաւակներուն թափած ազնիւ արեան Գ""*/. Հ Ւրա–

պիտի մօտենայ մեր իրական կեանքին ; ան բար ե խիղճ անց ո րգն եր ո Լ կոզմ է անմեղ մ անկան կտնացաՆ էր «ափ մբ Հոզթբ ՚.

Այռտեղ մենք պարտական ենք, առոոՀ եւ Հա­ մք վւոբՀարոլթիլնբ մէՀբ լուացուելու ռրբապղ– Այսօր տարագիր է Հ* Տ * Դաշնակցութիւնը ,

սուն ինքնաքնն ադա աո ւթեան մ ի Հոցով Հ իմնաւորե ք ծութեամբ •> . . : ի)ւ մարմարեայ աղբիւր բ սրդողած ինշպէս իր Հարազատ ժողովուրդին մէկ կարեւոր

ոչ միայն մեր գոյութեան իմաստ բ , մանաւանդ՛ վւա կա ծ է Հուր ի երակք վերա պաՀ գաղտնիքովը : մ ասր : Ի* այց կանգնած անոր կ ո ո ք է ս » ս°էՀա Կ(*

ներկայ օրերուն, երբ այնքան շատ կբ կրկնուի Աակա յն անոր առՀեւ կբ տարածուի աՀա՛ յուսադրէ զայն, ներշնչելով լաւագոյն օրերու խոր

•«Գաշնակցութիւնը լուծարքի ենթարկելու անՀրա– անօրինակ մաբգագետինբ պերճագեղ , լեցուն՝, Հաւատքը ։

ժեշտութիւնը, այլեւ մեր կուսակցութեան Հ ո յլով ու բո յր ով , խանդով եւ աճով։ Հոն ա– Մեր Հակառակորդներն ու թշնամիները ի զա֊ր

կատարած գերբ Հայ քաղաքական պատմութեան ռատօրէն կ՝1 աճին ծաղիկն ե բ եր բներանգ ու բո յ - կը վարձեն ՀՀթազեր Հ՛ Տ ՛ Դաշնակցութիւնբ , ոբ

մ էի սեր Հրաշագործ , ներդաշնակ ու անմ աՀ ա կան • ո ֊ միս ու ոսկոր դարձած է Հայ ժողովուրդին Հետ Հ

Եթէ դժուար է եւ անժ՜ամ անակ նմ ան վեբա^. բովՀետեւ Ակը իբ երակներ բ տարածած է յատա­ Հակառակ սա ր քո ւած խա չակքութեանց , Հ *Տ *

քննութիւն մք այս պարագային՛, անՀն՚ար չէ խո֊ կէն եւ աննուխն ու ծստդըինը, զամպուրն ու կոտե– Դաշնակցութեան շաքքեքք կբ մանեն բ"է"Ր անոնք,

շոբ գէսերով գոնէ $ոյո տ ա Լ ՚^եբ կուսակցութեան ս°Ր * խնկաՀ ոտ գնդածաղիկը խրած ի ր են ց արմ տա­ որոնց սրտին մէՀ Հայն ու Հայրենիքբ ամէնէն զօ­

դերք, մանաւանդ վերՀին քանի մբ տասնեակ տա­ ներ ր անոր Հուրերուն , ու անթիւ ար արածներ ո ւ րաւոր կերպով կբ խօսին -

րիներու րնթացքին , սկսելով առաՀին՛ Համաշխաբ– բոլն դարձած՝ իրենռ գոյութեան պայքարբ կբ Երիաասաբդներ , նոր սեր ունդի պատանիներ

Հ ա յին պատեբազմէն՝ ; Այս ԼբՀանէ" անոր Համ ա բ մզեն ։ Հարիւբնեբով կբ դիմեն մեր շար քերբ , որովՀետեւ

մանաւանդ, ոբ մինչեւ այդ Հայկական Հարցր Հոն միշտ ալ զմրուխտ կանանչը թանկագին Հ* Տ ՛ Դաշնակցութեան քնտանիքին մէՀ, կբ զկան

թրքաՀայոց վիճակի բարւոքումի իմաստն ունէր գորգէ ՛նմ ան պիտ ի տարածուի ու Լո յս բ մ ի շտ աք եւ կըմբռնեն Հայ ժողովուդի իսկական ազատու -

միայն, եւ տակաւին ձեւակեքպուած չէք Հայ ազ­ պիտի իՀնէ եբկնքէն , մինչեւ որ սրբուի , անէծքբ թիւնն ու բար իքը, եւ անոր Հզօր շունչին տակ ,

գային դատք այն ըմբռնումով , որ յայաարաբուե– գադրի , մինչեւ որ Աղթի՚֊ՐՐ նորէն ժայթքի ծիա­ Հայրեն իքի Համ ար բաբախող իրենց ս ր տեր բ կբ
տարածելով քաքացած գտնեն լիակատար գոՀ ացում եւ յագեց ում միան -
ցաւ 1918 Մայիս 2%էն ԵՏ՝Բ : ծաններու չոգեբ չոլրՀր ւ գ ա մ ա յն ;
բու վրայ զօրու^
Մեր պատմո՛ւթիւնբ ով որ ալ գրելու ր լ ՝ է ա յ ել տաքածութ իւննե կենսապարգեւ Ւնչպէս անցեալին՝ այժմ աք Հայ երկսեռ երի­

ինչ ն՛կատումներ ալ ունենա յ ( չի կրնար պնդել եւ թեամբ ։ Ա ինչել որ օր մ ր նորէն ո։ իւ տի երթանք տասարդութիւն բ էսք՚լէսքր այնքան Հարազատ

Հաստատ ել , թէ 1914/1՛ գոյութիւն ունէր Հայաս. ա"շէՀ Հաւատքովը Լո յսին , Ա ոլրբ Լո յսին : չզգար որ եւ, է տեղէ որքան Հ* Տ* Դաշնակցու -

աա(ւ ՛ե՛ւ հ՛այ Ա1(|(| քաղաքական ր՛է՛բռնումով : Ասոր Վա՛ յ ա յն սուրբերուն որ Օր չունին , Օր ու­ թեան մեծ էնտանիքինւ մէՀ։ Դազտնիք չունի Հ՛ 8*

փոխարէն, անժխտելի իրողութիւնը այ% է, որ նին ուխտաւոր չունին : Գաշնակցութիւնը; Հայբենիքի եւ ազատութեան

1915/ ահաւոր եւ աննախընթաց Եղեռնին մէկ մի­ Թոզ է"յսր ԷՀՀ՚Է ուրեմն ձեր աք Հօրն ու մօրը բանաւոր պաՀանՀը գաղտնիք չի վերցներ ;

լիոնի հասնող թրքահայութեան ոչնչացոլմէն ետք, գերեզմանին վքայ , ոո կ ամրապնդէք տարագիր •ԱնմաՀ է Հ . Տ » Դասակցութիւնք , ոքովՀե -

կո վկա սահ ա յութիւն ը իր կարգին գա տա պա ր ֊ բազմ ութիւններոլ Հաւատքր, տօնական ոլխտա ֊ տեւ անմ ա Հ է եւ յաւիտենական անոք մայրը՝ Հա/

սէ ո լաճ Էր թրքահայութեան ճակատագրին է Ի՛՞նչ– գնաց ութիւննե ք ստեղծելով օտար երկրի այս մ ողովոլրդբ •

պէս խնայուեցաւ մեզի այս վերջին ել մահացու, փարթամ ոստանին մէՀ նոյն իսկ : Ուրեմն յառաՀ Հ . 8 * Գաշնակցութեան Հետ

աղէտը ւ ԽՈՍՐՈՎ ՎՇ8ՈԻ1ւԻ դէպի մեք Հ իմն ական մեծ էտէալը :

ՍԷ-ՍԱՐ V. ԳՈՒՍԱՆ

Fonds A.R.A.M