Page 47 - \ARM_19-1946_03

*8 Ա Ա X

ՊՈՒՏ ՝Մ ԾԻԾԱՂ էք Ի եւ է թերթի մէջ, Ես չեմ Հանդիպած այգ Ց ռ դ Խ Բ ԿաԱաչԽաԱի կեանքհճ
տեսակ գրութեան մլլ :

ձԱսե-կօսԽի մրցանակը Ժամանա՞կ ունիմ Հայերէն թերթ կարդա­

լու , օրական Հաղիւ ֆրանսերէն թերթ մբ աէքէ ԽՄԲ— Բ– կանաչեանի քաոասնամհայ յ ո -

օ կ անցընեմ ; Մեր գբացին կը կարդայ եւ կը պատմէ բելեանին աււթիւ, տետրակ մը հրատարակուած

Կրնայ հանգի՛ստ քուն քաշել հայ բախտաւոր ինծի 1 սո՞ւտ պիտի խօսի : Ազնիւ եւ զաւակներու Է, որուն մէջ տեզանդաւոր երաժշտագէտին կեան–
ժողովուրդը : Բանակ մը փաստաբաններ ունի՝ իբ քը կը ներկայացնէ մեր աշխատակիցը , Տիկին Լ1ե–
շահերը պաշտպանհլու համար: աէր աշխատաւոր մըն է ; ^Ընտանեօք ա ր ճան ա -* ցա , վաովււուն պատկերներով : Ստորեւ հատուած
մը (ուրիշներ ալ, յաջորդաբար) . —
գրուած է ներգաղթի ;

Արդէն , խելքը գլուխը մարդը , առանց կաք -

X գալու ալ կրնայ Հասկնալ։ Կը զգաս որ բաներ մը ՀԱՅ ԵՐԳԱՀԱՆԸ ԵԻ ՔՐՏԱԿԱ՚Ս ԵՐԳԸ - ճա–

Մի քեն ա գա ւո է՛ ք , եղբայր, կք բաւէ որքան կ՚անցնին , այսինքն թէ • - • ինչպէ՛ ս ըսեմ որ Հաս* պաղ-Ջուրի մէջ չՏաֆէր փաշա յի բանակը կանգ

քաշքշեց իք սա ուղղագրութեան խնդիրը : իքորՀ * կնաք ՝ * - . կ՚առնէ : ԱիԲթէ կաբելի էբ նուաղելով եւ դասեր

Հայաստան՛ի մէ^ բան մբ գիտեն անշուշտ , ոբ փո­ Ներողութիւն , դուք տըձանագր ո ւա՞ ծ էք տալով բաւաբա բ նկատել հայ զին ո ւո բ ին պար տա՛՛

փոխութեան ենթարկած են ղայն ։ Ի՞նչ վնաս կու­ նեք գաղթին ; ւո բութիւն բ թ-Ո՜Լյւք բանակին մէջ՛. Բաբսեղ կանաչ–

գայ Հյաիղ»ը՝ «Հա՛ջող», «յաւէտօք «Հավետ» , -—ւ Գոլ% ինծի մի նայիք , ես Հ՛ոգով֊ - սրտով * եան, գոյ լ մը ձեռքը, ջուր կը կրէ երբ Հերթբ

«յառաջդիմութիւն»լլ «ՀառաջգիմությիւԼ» գրե ՜ Հայաստանի Հետ եմ է Երբ աաենը գա յ, բան մբ ի՛րն է ։ Այգ երթուդարձին , օր մը, պատ աՀա բաք

էէն։ Հ Հաւկի թի մէջ մազ փնտռել» կորսեն ասոր % կ՛ընենք : Մէկ կողմ ձգէ Հիմա իմ գաղթելու խըն– ^էԼՀ ԼսԷ ^ԲԳՒ ^Բ ձայնը։ Կը Հետաքբքբուի , կը մօ­

- կարծեմ այգ նիւթք կոճակ լլքած են առ գիրս , պէտք է որ Հակառակորդները փոխեն իրենց տենա յ ։

այմմ ։ Ա չ–յառաջդիմ ականներ բ նախկին ուղյլա - Ընթացքը, խղճմտօրէն Հ ե տեւին 1ւ) ո ր . Հա յաս տա - Խումբ մը ՝Բիւր տեր տան կտուրին նստած կ՛եր­

դրութիւն ք կր գործածեն , «Հ առաջդ ի մ՝ականն ե ր»ն նէն եկած ՀրաՀանդնեբուն ; գեն : Մէկբ նախ կ՚երգէ , միւսնեբբ կը կրկնեն :

ալ թող նոր ո գործածեն ։ «Հաջողությիւն» կբ մաղ՛ - Հայաստանր կարեւորութիւն իսկ էի տար Ա յնքտն Հաճելի ան ակն կա լ մը կ՛ըլլա յ ա յ դ յայտ­

թենք բո լոքին : գա զութ աՀա յութեան ասէ - կօսէներուն : ՎստաՀ նութիւնը , որ ալ յաճախ երաժիշտ զինտւո րը կը

•—> ք+այց սա Հակառակորդ թերթերը ին էո լ ա – ՛ եղիր * որ Ան լուր ալ չունի այդ քսի - ՛ի սի վէճե– փնտռէ ամէն կողմ քիւրտ երգն ու երգիչնեբբ :

ռանց «խորՀ րգա յին» մակդիրի կբ գրեն Հա յաս - րէն , անոնք Հոս պճ ռթ կո լած բաներ են : Հոն , կա­ կարճ կը տեւէ , սակայն , այս երանութիւնն

սւանր : կարգապէս խնդիր Հանելու Համար է, էէ՛* է ռավարութիւնը աՀա գին գործ ունի : Եբկիբբ չի - ալ : վ^անի մը ամիս վերջ Կանաչեանն ալ կ՚աքսոր­

&յԳաԷս Բս*ն էկայ կարծեմ , բայց ո՞բ երկ՛ նարտ բա կան տենդագին աշխատանքի լծուած է , ու ի Տ ի գբանա կերտ ուրիշ Հայ զին ո ւո բն ե ր ո ւ կար–

բի մէջ կբ գործածուի այգ ձեւք, օրինակ Հոս որուն մաս կբ կազմէ եւ նեբգԱԱլթ֊Ո : գին։

Ֆրանսայի մէջ, լսա՞ծ էք երբեք, ոբ «Հանբտպե - Վերջապէս բարեկամ , իմ խելքս այդ բա - ՏԻԳՐԱ՜Ն ՄԵԾ ԵԻ ՀԱՅ ԱՔՍՈՐԱԿԱՆԸ - Ի–

ա ա կան Ֆբանսա» կամ Անդլիո յ մէջ՝ «թագաւորա­ ներումն չի Հասնիր , պէտք է գգոյշ ըլլալ ՝ Վազ բեն յատուկ փի լիսոփա յո ւթեամբ՝ ք^աբսեզ կա–

կան Անգլիա» բսեն եւ գրեն շարունակ * Ֆ բան սան անցնելու են սա Ապրիլեան տօնի ,28 Մայիսի կամ նաչեան կբ չրջագայի Հայոց պատմականդ, կ ի ս ա–

0) բան սա է, Անդլիան ալ Անրլլիա ։Եթէ ^.Թագաւորա­ ուղղագրական խնդիրի պէս տղայական անցած - փուլ պարիսպներով քա զաքին մ էջ , ծանօթներ կբ

կան Հայաստան մ բն աչ գո յութիւն ունենար , այն գտցած բաներէն ^ որոնք վէճի եւ ծախքի գուռ կբ փնտռէ , նոր բարեկամներ կը գտնէ : կ՚աշխատի

ատեն՝ երկու,Հալաստանները իբաբմէտարոբոշելու բանան։ Շատ խելացի բան կ՛ը Աայ 5 եթէ Հակառա* Հայ բժիշկի մը քով (Օննիկ Թաշճեան՝ այժմ &-

Համար , «խո րՀ րգա յին» մակդիր բ կբ կցէ ինք եբկ– կորդ թերթերը գոց են իրենց գուռները .•, Եթէ ըսե– գիպաոս՝) , ուրիշ Հայ Բ^՜ԷԼ^ԼԷ մըն ալ տունը կբ

բո բդին է լիքներ ունին , թոզ գրեն «Հա յա ստանա սէ ր» թե բօ­ Հիւրասիըուի ԼՀա յկունիի թոռը՝ Արմենակ Պօ՜

—՝- Այս քսածներդ փաստաբանութիւն են ։ թերուն մէջ: Այս կերպով թէ թուղթի խնայո - յաճեան՝ այժմ վախճանած) : քաղաքը զրկուած

«Խորհ • ՛Հ այասաան» պիտի ըսուի ու պիտի գրուի , ղո ւթ իւն կ ըլլա յ , թէ մամ տնակ կբ շաՀ ին կարդա­ է իր բնիկն եր էն . իո^Լ աքսորեալներուն Համար

այսպէս Է վայելումը։ լու - սորվելու։ Միեւնոյն ատեն կքաղատին բաժա­ ան գո ւթ պատմ ո ւթեան մը եբեսէն կործանած պա­

-Հ-՛ Արդէն այդպէս այ կբքնեն բոլորը։ Եթէ այս նորդներու քմաՀաճո յ քէն : Վէճն ու անմ իա բան ո լ - տեր բ ոչ մէկ Հ ե տ ա քր քբ ո ւթ ի ւն ունին : Առօր եան

երկու խնդիբնե բուն Համ ար է , ոբ Լ«աՀկաակնաՀաւ յաս– թի ւնն ալ կբ վերնա յ մէջաեղէն ։Ամենախելացի մի– ւոխ ո՛ ւ ր է բախտ ի Հ եզն ոտ ժպիտ ին տակ :
տան» կ՚որակեն , ասոր ալ «Հաւկիթի մէջ ռում ռ ջոցբ աս չէ՞ : այս վերջի մասը բաւական
փնտռել» կքսեն : Հոս 2-բգ բա՛նակին Հրամանատարն է Մ ուս—
Առաջարկիդ
թ աֆա վՀէմալ Փաշան : ... Ու կր պա տ աՀ ի ոբ ե -
Հապա ներգա՞ դթը ։ ինչ–ո®ւ կբ Հակառակին : տրամաբանական
է ։ Եւ արղէն«աբմատ մեղացն»ալ բեկոյ մը զին ո ւո րա կան ն ուա գա Հան գէսի մը պա–

Ես քես սիրելուս Համ ար ե լ իբր ան կա խ մ արդ կբ անոր մէջն է կարծեմ: Եթէ ինծի մնայ, Համեքաշ– Հուն , ջութ ակաՀտր մ բ կը փնտռեն :

խօսիմ քեղի այս բաներ բ ։ իսութեան առաջին մրցանակը ձեզի կուտամ • • * Ապագային Ա ոլլթաննեբ եւ Ի) ա լիֆ ան եր տա­

« Նեըգադթի դէմ» ո եւ է բան կարդացա՞ծ Կ– ՊԱՏՈՒԵ պալող «Մ եծ Մ արդը» այնքան կք Հաւնի երիտա­

սարդ աքսոքեալ - զինուորի նուագին , որ իբ մօ–

րով , պարդ գիմագծի ծալքերով , վերակոչելու նային կիրք ֊է ոք առանց խղճաՀ աք ո ւթեան Հանդի–՛ տբ կբ կանչէ եւ կ՛ուզէ ,ոբ թուրքերէն եղանակներ

տառապանքի այն երկար տարիները։ Միասին քա­ պած անծանօ թք կրնան չարչար ել, իրենց սա եզ - նուաղէ։ Ստոյիկեան Համբերութեամբ բախտի

ւած , ու միասին յոյսի փարած, մինչեւ, այն օրը, ծած «գիւտերով» նոյնիսկ մաՀացնել։ Հոգ չէ թէ՝ խաղ երբ տանող կանա չեան կ ր շարունակէ քրտե–

երբ բիրտ ձեռքեք ղիքենք նետած էին տաք բե բ անմեգ մը ըլլայ, Հոդ չէ ցնդաբան ութ իւններ րլլան րէն ե ղ ան ակն եր ն ք, յղել ։ ձապազ - Ջուրի քիւրտ

ուզզո ւթեամ բ : վեբա գբ ո ւմն երբ, շատ ան գամ ս տ եղծ ո ւած իր ենց գեղջուկներուն երգբ արուեստագէտ մարդու մր

Դուրգէն որբանոցներու մ էջ մ աշելէ Վերջ՝ կողմէ են թադր ութ իւննե րով * ճպոտին տակ անդիմադրելի Հմայք կը ստանայ :

բարեգութ եւ Աստծու սպասարկող Ամեբ ի կա ցինե­ ՊաաեՀ ապա շա վա բ ձ կանն ե բ՝ արդարութեան Մ ուս թաֆա ^էմալ փաշան կը Հ բամ ա յէ որ փո­

րու կողմէ ծախուած էր ագարակատէքերու, այս պա լա ան ե ր ո ւն պա տեր ուն տակ չորցած արի ւննեբբ խեն ցնցոտիներու վեբածուած զինուորական Հա­
գուստը եւ կարելի եղածին ձգեն
երկրին Հեռաւոր մէկ գաւառին մէջ։ իր զինուորի լգոզ, եւ այս ամէնը կտոր մը Հացի Համար ։ այդ տաղանդաւոր չափով ազատ
տղան :
ներկուած վերարկուն կը վկա յէ ր թէ Հրաշքով մը Ո՛րչափ կ*ուգէի գիտնալ թէ՝ ի՞նչ կը զգան

ազատած էր գերութենէ , ու այմմ անճար ու ան - դա Հ իճն երբ սատկելու իրենց վերջին վայրկեանին ։ Արդէն, առանց զբաղումի են գրեթէ բոլոր

գործ կբ դեգերէ ր այս անծանօթ քաղաքին մէջ , Ես տեսած եմ խղճաՀ ար «Հոգեդարձով» մեռնոդ - Հայ ղինուոբներբ : Անոնք կը կրեն թուրք բանա­

լաւ օրերու յոյսով ; ներ , այս ոճրագործները անոնց չա՞ փ ա լ յանցաւոր կին Համազգեստ ը : Ա՛ յդչտփ : կանա չեան կք նուա­

Իսկ Զավ՞նշ : չեն աոգեօք, Աստուծո յ եւ մ արգո՛ց առջեւ ։ գէ իրեն Համար , ուր ի շնեբու Համար , Հրամանա­

Անոնք վերջին անգամ իրարմէ բաժնուած էին Այսպէս քանի մը օրեք ան ցուց Դուրգէն ել տարին Համար, եւ*** որսի կ՚երթայ։ Աւ այդպէս
կ՚անցնին պատերազմի օբեքբ։
Հալէպի գա ղթա կայանէն • (V* ւր գա ցած էր , ով ին չո՞ լ * * . : ՈրովՀետեւ ղինք դատողները դատա -

տաբած էր գինքը : Շատ երկար պիտի բլլաբ պատ– լոընեբ չէին , անոնց սրտին մէջ ոսկեզօծ թունաւոր Այդ երկու տարուան զինուորական անգործու–

մ ութ իւնը * ծաղիկ մը կ՚աճէր ուրիշներու տառապանքներէն թեան մէ1 է որ ան առիթ կ՛ունենա յ լսելու ե լ 1նօ–

Ո՛ չ ք Դոլբգէն ն ախ բն տ ր ե լի է որ դուն գաս , սնո ւն դ առն ե լո վ ։ * թ-ագրելա– մէկ քանի քր տ ա կան եղանակներ եւս Հ

աՀաւասիկ Հասցէս , ես ծանօթ չեմ տեգին , եկուր , Դուրգէն իր ինքնապաշտ պան ո ւթեան բոլոր ՝Բիւբտ ծանօթ պէկերէն էքրէմ ^էմւսլ , կբ

Վաղը ազատ եմ, եւ բո լո բ ր 1լ իմանաս՛. միջոցնեբբ ի դուք ի գործ դնելով կ ուղէբ , արդա­ փափաքի որ կ անա շ ե ան մէկ քանի քրտեբէն եղա­

^բէէէն կը գբկախառնուին եւ կբ բաժնուին : րանալ , կրկնելով . նակներ նօթագրէ, ոքով, իբ մօտ կը կանչէ ղա­

Դուբգէն Հազիւ ժամանակ կ՚ունենայ անդբա - Ես Հպարտութեամբ ծառա յած եմ իմ «երկ– վալ ( գիւղական սրինդ) նուագոդ ՝§՝ իւբտ մ բ ։ Դեգ–

դառնալու իք «սխալին» , երբ քանի մբ քայլ ան - բոբդՀայբենիքիս» , վերջին վայ ր կեան ինդժո ւա բաւ ջոլ կ բ կ՚եբգէ . կանա չեան կբ նօթազբէ , յետոյ իր

գին անկիւն մ բ երկու Հ ուժկոլ մ աբդիկ գինք կբ բաժնուելով իմ սիրական ա րագաՀ ա բո ւածէս : Ա - կարգին կ՚երգէ : փիւրտ բ կբ մնայ ա պշած :

կաշկանդեն ու ձեռնակապ, կը տանին Հեռաւոր Հ աւասիկ գին ո ւո բա կան մ ատեանս իբր փա՛ստ , « Այս մարգբ քրտե րէն գիտէ՞ : »

նկուղ մը ւ ի նչպէս կ ուզէք ոբ մաս կազմեմ «Հինգերորդ « Ո՛չ » , կը պատասխանէ փաշան :

Նկուղը՝ բոլոր երկիրներու ծանօթ, ինչ ի - գունդին» : Թշնամի սպա յ կարծուածը Հա յ որ­ « Ուրեմն ինչպէս կրնա յ ա յդքան արագ

րաւակաբգերով ալ կառավար ո լի : Նո յն սարսա - բուկ բնկեր մըն էր , որուն Հ ետ մտեբմացած էի սորվիլ եւ երգել իմ երգս։ Ոլրէչ մր փորձենք »։

փելի վայրն է ։ Դատավարութեան մը ընթացքին աքս ո րի նաՀատակո ւթեան ճամ բուն վրայ : Կրկին կանա չեան կբ նօթագրէ եւ րոպէին
էլերգէ ։
Ան ալ իր պարտականութիւնը , «արեան տուր՜
լսած եմ բացարձակ ճշմարտութիւն մբ գա տա - —- « Փաշա , այս մարդը քրտեբէն գիտէ » ։

պարտեալ խոշտանգիչի մբ բերնէն ։ Ան իր տմար­ Քըծ վճարելու Համար զինուորագրուած է իր ապ - Կը պնդէ ան, մերժելով.այլեւս երգել։ կասկածոտ

դի Հգոքծը» արդարացնելու Համար կը պոռաք * բած երկրին մէջ, օրէնքին Հպատակելով ՚, միտքբ քիւրտին սկսած է աշխատիլ։ Արդեօք այս

՚էԱշխաբՀի վքայ չկայ ոստիկանութիւն առանց ծե­ Ո^վ է յանցաւո բ բ ոբ մենք ցրուած ենք աշ - Հայը իր տեղը պիտի չանցնի՞ ու նսեմացնէ «գիւ–

ծի ու չարչարանքի : Աւբեմն ինչ ոբ ես ըրած եմ խաբՀի չորս Հովերուն , եւ պատերազմ ի բոլոր ճա­ ղին եըգիչ»ի մինչեւ այգ առանձին վայելած Համ–

արդարութեան աշխատանքը դիւրացնելու Համ աբ կատներուն վրա յ , իր աբ ո ւ գէմ ; բաւբ : Փաշան գրամ իս ո ստանա լով կբ յաջողի եր­

է եւ արտօնուած օրինականութիւն է» ։ Մ եղի Հ ամ աբ «կողմ« գո յ ութ իւն չուն ի , ոռ վ բորդ ե ո գ մ րն ալ երգել տա ք , բա յց անկէ վերջ

... Դի շեք ո լան մէջ բանտին ու գբացի շունե– ստեղծեց ա յգ վիճակբ : Ոչ մ էկ շաՀ ուն ինք մենք իսկոյն կբ մեկնի փիւբտբ, մերժելով շարունակել

ԲԲ , երկար կադկան ձ ի ւն ո վ լեցոլց ին մ իջոցբ , մին­ բոլոր կողմ եր էն : այս «սատանի իւազ»ր ;

չեւ լուսինբ ծածկուեցաւ սեւ ամպեբու մէջ, երբ Ոչ մէկ փաստ օգուտ ունեցաւ եւ երկար չար­ Սրտական եղանակներու նօթս ՛գրում ր

արգէն Դուրգէն շնչաՀեղձ լռած էր իր փոսին մէջ՝ չարանքէ վերջ, ան ինկաւ իբ վեբապին մէկ ան - շուշտ մեծ նշանակութիւն պիտի ունենար կանաչ­

մտրակուած մերկ ոտքեր բ խածոտելով ։ կիւնբ 1 անյոյս ու մաՀամեբձ*. Ոչ իսկ դոյլերով եանի երամշտական կեանքին Համար , բայց մալա­

Դեռ լուսարձակին գործի մ եկնոդ բ ան ո ւո րն ե - թափուած պաղ ջոկբբ սթափեցուց զինք : Վախճա­ րիան կ ընդմիջէ ամէն աշխատութիւն :

քբ ի զո՛ւր ուզեց ին գիտնալ թէ՝ ինչ տեսակ անա­ նը ակներեւ էր, եթէ Զաւէն վերջին վայրկեանին Պ ատաՀ ա կան կարճ Հանդիպում մը Թում ա–

սուն էբ ազագակոդբ , որովՀետեւ ոչ մէկ մարդկա­ օ գնո լ թե ան Հ ա սն ե լո վ չա զատ է բ * ճանետնին Հետ, որ նոյնպէս Տիգրանտկերտ աք­

յին արարած կրնար այնպէս այլակեբպ ձայնեբ Աւարտելով Հանդիպումի այս չարաղէտ փա - սորուած է այգ օրերուն , կանա չեան արձակուր­

զՀանել, ոչ իսկ Բ"ԼՈԲ գազաններ ը միասին ։ դով կը ղրկուի Հալէպ :

Այնքան անգութ են մարդիկ տկարին Հանդէպ կագիօ-ր ... ։ ԽՈՍ ՐՈՎ ՎՇՏՈՒՆԻ ՑԱՐԵԱԼ ՎԵՀՕՐԷՆ ԴԱՄԲԱՆԷՆ ԽԱԻԱՐ։— Հ ա –

որ աս աո ւա ծ ըն ծա յ ներդաշնակ նուագ մը կքայլա­ զիւ երկու շաբաթ անցած է եւ աՀա Դաշնակից

փոխեն Հրէշային գործիքի մը որմէ կ արտադրուի ՍՏԱՑԱՆ* յաղթական բանակներ բ կը ճեղքեն Պաղեստ ինեան

տառապանքի , անարգուած անզօր կատազոլ - ՄԻՋՆԱԲԵՐԴ (Հրահալ, Սասոլնցի Դաւիր֊, ճակատը , կը խուժեն Ա ուր իա , Հալէպ * Անոնց ե–

թեան անանուն զաբՀուրանքի մը խլացուցիչ խեն­ Վերջալոյս, ՊբոմԷթԷական, ծա՛նօթ դէմք հր • 1940 տեւէն, անոնց Հետքերուն Հայ աքսորականներու

թեցնող աղաղակը : •—• 1946)։ Գրեց Նէկսղսս Աարաֆեան , Փարիզ , բազմութիւն մբ Հեւ ի Հեւ կբ Հասնի Հալէպ։ Հայ

Ո^վ յեցուց վարձկաններու աղտոտ սրտին մէջ 1946։ Գին՝ 200 ֆրանք։ Հասցէ.֊ >1. Տտաքաո, 20 «քար կոտրող» զինուոբնեբբ կբ կոտրեն բաՀն ու

այսքան թոյն, անբաղաղբելի անգթութիւն , անաս­ ՀԱ-շ. ւ1ս ՐօԱէ ք&ւ՚շ, ՝՝/աշ6ՈՈ6Տ (Տշտշ): բրիէԸ*, գաբերու յամառութեամբ՝ անգամ մըն ալ

Fonds A.R.A.M