Page 271 - \ARM_19-1946_03

8ԱՌԱԶ 3

ՕԳՆԵՆՔ ՄՒսՒԹԱՐեԱՆ Վ-ԱնՔեՐՈհՆ ՚Կիպոսճաք կեաԱք Հաբսյ Ա ե դ ա ղ թ ը եւ ԽաԱ

« Հ ա յ ր ե ն ի ք » (18 Օգաաւ.) խ մ բ ա գ ր ա կ ա ն ո վ մ ը (Սեփական թղթակցութիւն «Ցառաչ»՝\ւ) Վերքերս Հրատարակեցինք զիրան Ա՝աֆ թեբ–
կ ՚ ա ր ծ ա ր ծ է Մ խ ի ^ ր ե ս ւ ն վանքերուն՛ օգսՈւ.թ–եւա1
ոարցր Վերջերս , ԿիպրաՀայ Միութեանց սրաՀներուն թիֆ մէկ յբգԲ՚^Ւբ Հ ^ յ ՚ Ր Ց ներգաղթին մայսին ։

Վիւէննայի Ախիթարեան վանքի ներկա յաց\ու– մէջ, օգտակար բանախօսոլթիւններ ու գասախօ - Այս անգամ «ԱեՀր իրանի» թերթն է, որ կբ գրա–

ՅԷԼ Հ* Ս* Կոգեան մասնաւոր նամակով մր կո ք սոլթիւններ տեգի կ՚ունենան : Կ՚արմէ յիշատակէ ւ գի ՀաձոՑ սերգաղթ"վ՚>– մր Հ ա յ կ Կ.Ը-
Հեո-անթւն Իրանէն՝» խորագրին տակ •
կ^բնէ միք Հայրենակիցներուն ,որ սրա արովս նուէ– բանախօսներէն Պո լսեց ի Պ՛ Ստեփան Գա սլա բա -

ր\ով մբ օգնեն վնասուած ապաբանի վերաշինող - ճֆանը, ոբ թէ Լա ււ՚և աքայի «Հայկական Ակում՚բ»ի , <Փրան Մ սյ՝5> թերթին յօգուտ ծագի րը վերքերս

թեան եկ առՀ աս թորա կ վանքի ազգ օգ ո ւա գո բ ծ՛ ո ւ ֊ րւ թէ ՀՆիկոսիռյ Հայ Երիտասարդաց» Ա՚իոլթեան հ.Ա ԳԲէր ք^է աշխարՀի զանազան քսնկիւննեբբ ց՝ԱՐ՜

նէրւթեան % սրաՀներուն մէջ «Հայ Ազգին ծ՜ագումը» նիւթին ուած Հայերը Հայաստան կը վերագառնան , ու

Պատերազմի ժամանակ , Վիէննայի Ա՝իիթաՐ~ չ"ւբջ չաք" չաՀ եկան զոյգ մը բանա իյօսո ւթիւնն եր շատ բնական կը գտնէր այգ, երբ ման ա ւան գ նկա­

եա&ւներոլ վանքն եւս վնասոկած է ռմբակոծու - ըրալ ; տի աոնուի որ կարգ մը երկիրներու մէք բաբեա–

թեան մբ Հետեւանքով եւ թէ մ ասնաւո րապէս Պ ՛ Ա ՛ Գապարաճեան ամէն ջանք թափած– էր ցտկամութիւն ցոյց չփ արուի ր Հայոց, ինչպէս

վնաս ո ւած են մայր վանքին եւ եկեղեցիին տանիք– բանախօսութիւնը խորացնելու եւ Հետաքրքրական քՒուբքիոյ մէքx ԸնգՀակառակն իրանի մէք, Հայե–

ներբ եւ Հռչակաւոր ապաբանի երկու յաբկաբա - դարձնելու Համար : իր այս կարեւոր նիւթը բամ - րբ շատ լաւ ապրած են եւ ւորեւէ խտիր չէ գրուած

միննեբբ։ Ներկայ պայմաններուն մէք Վիէննայի նեց երկու մասերոլ , Աւանդական ու քննական : Հայերու եւ տեղացիներու միքեւ ։ Բա յց ատ ի կա

Հաստատ ո ւթիւնբ ի վիճակի չէ իր սեփական մի– ՛կախ բացատրեց Հին Արմէններու ընգՀանուր պատճառ մբ չէր որ մնային իրանի մէք։ ճիշա է,

քոցներով նորյւգելոլ իր շէնքեբոլ քան գո ւած մա­ գաղթական ութիւնբ՝ կլրոպայէն գէպի Փոքր Ա - մեր սիրելի իրանը , ՛որոշ պատճառներով , ետ

սերը , ՈԸաէսգԻ կարենայ առաքուան նման արգիւ– սիա , Կապադովկիա ու վերջնապէս դէպի Հա - մնացած է արգի զարգացած եր կիրն եր էն , ա յս՚ու–

նաւտոր կերպով ծառայել Հայ մշակոյթին X Եթէ յաստան , ու յետոյ ծանրացաւ Հայ թագաւորներու Հանգերձ կարելի չէ ուրանալ որ ի բան եան մաքուր

գուբսէն օգնութիւն էբէլայ , անկարելի պիտի ըլ­ քաղաքական ու շինարարական ձեոնարկներուն ու արեան իբրեւ ար տա յայտ.ո ւթիւն՝ ի բան մի շա Հ ի ւ ֊

լայ նոյնիսկ վերսկսիլ Հրատարակութիւնը «Հաե– պետական դործունէոլթեան վբայ : Ծանրացաւ րասէր եզած է տա բա գի րն եբ ո ւ Հանղէպ ։

գէս Ամսօրեայ»ին, ոբ Հայ բանասիրութեան լա­ նոյնպէս Հայկական անգիր գրականութեան Հրա–

ւագոյն օբկանբ եղաւ երկար տարիներ ։ չագեգ նմո յ շն եր ո լ վրաֆ, որոնց քանի մը Հատը Զենք ուզեր խ°**իլ Հ ա յ ո ք յ ^ԼԲա^ տառապանք­

Պէաք կա°յ ըսելու , թէ Վիէննայի, ինչպէս եւ արտասանեց Հ կարգելը բանախօսը բացատրեց ու­ ներուն մասին , բայց Հարկ կբ Համար ինք արձա -

Վենետիկի Ա խիթաբեաններոլ վանքերուն օգնելբ րարտական ել Հայկազանց պետո՛ւթիւնն եր ուն կա­ նտգբել , ոբ քաղաքակիրթ աղգերէն՝ Ֆրան սաց ինե­

ոչ թէ կրօնական , ա ձէ աՂԳաձե*** կարեւոր պար­ րեւորութիւնը, եւ Արշակունեաց ել Բագբաաուն ֊ բբ ^օտարական» կբ կոչեն իրենց երկրէն ներս

տականութիւն մբն է, ոբովՀեաել այգ երկու վան­ եաց եւ անոնց յաջոբդող Հարստութիւներուն կա­ մտնող ամէն ան Հ ա տ , որ կր պատկանի տարբեր

քերն ալ իբենց գո յութե ան սկիզբէն՝ մ եծ ծառա­ րեւոր գործ-եբը, մասնաւոր գրատախտակի մը վը– ազգի մը ։ իսկ յետամնաց ի բան բ , .ոբ իբ զաւակ­

յութիւն մ ատ ո լցած են Հայ լեզուին , Հայ գրա - րայ նախ՛ապէս գծելով բացատրական քարտէսներ ։ ները Ֆբանսա կը ղրկէ ուսանելու, ոչ աք կ՚ան՛ուա­

կանութետն , Հայ պատմ ութեան , Հա յ բանաս ի - –ՀՀ ԿիպրաՀայ գաղութ բ սկիզբէն ի վեր եղած՜ նէ զօտարական» ;

րութեան եւ առՀասա բակ Հա յ մշակոյթին ու լու­ է ազգասէր , գրասէր ու եկեղեցասէր զաղութ մը, Անաչառ Հայերու Համար ոչ մէկ խտրութիւն
տար բե–֊
սաւորութեան X Պէաք կա^ յ յ ի շեցն ելու , թէ ա յգ որուն իսկական պատմութիւնը կը սկսի \ \բգ դա­ գրած է եւ իրանի ու Հա յաստան ի մ իքեւ իրանը

երկու վանքերու գոյութիւնն ՛ու գործուն էութիւնը րէն։ Նախապէս կիպրոսի մէջ գոյութիւն ունէին բութիւն չէ զգացւուած ։ Այս տեսակէտով՝

մի շա ալ գոՀ ո ւնակո ւթեան ու պարծանքի առար - եպիսկոպոսական երկու թեմեր , իսկ երբ գեռ. Ամերիկայի պէս է ։

կա յ է եղած ամ էն Հայու Համ ար , առանց գուլա­ կանգուն էբ Կիլէկիոյ Հայոց թագաւոբութիւնը , Հա յերբ սիրած են իրանը , ամէն քանք թափած

նա կ ա ն խտ րութեան ; Հայ դիւանադիտական ներկայացուցիչներ .ու Հիւ­ անոր ՜անկախութեան ել բարձրացմանդ Այգ նպա­

Որքա՛ն գիտենք , իրենց եբկարամեայ բեղնա­ պատոսներ միշտ կը յաճախէին Կիպրոս ^ԼԳԳէս՝ տակին ղոՀեբ են իրենց եբփտասա\րգնե ր ը : ինչպէս

ւոր գործ ուն էութեան \ընթ ացքին– Մ թի թաքեան մանաւանդ ֆրանսացի «Լուսինե ան» Հարստու - Իրան ըստ աբմանւոյն կբ գնաՀատէ այղ զաւակ­

վանքեր բ ե ր բեք Հայ Հ ա ս ա բ ա կո ւթ ե ան չեն գի - թեան չտանին ( 1 1 9 2 — 1 4 8 9 ) ։ Երբ վերջ գտած էր ներուն իրական արմէքն ու կա րողո ւթիւնբ., այն­

մ ած՝ իրենց Համ ար օգնութիւն խնգր ելու նպատա­ Կէէիզիոյ Հայկական թագաւո բութ իւն ը ( 1 3 7 5 պէս ալ Հա յերբ տ ո գո ր ո ւած են երկրին անկախու­

կով % Եւ ա յսօր , երբ ռմ բա կոծումն եր ու Հետեւան­ Ապրիլ \6ին , Աւագ ՛Երկուշաբթի օրը), կիպրոսի թեան եւ զարգացման գաղափարով ; Ամէնուս ծա­

քով անոնք վնաս ո ւած են եւ անկ ար ող են ս եփա - «Լուսինեան» ֆրանսացի թագաւորները , մինչեւ նօթ է, որ անցեալին մէք, Հայերէն եւս ղեսպան

կան մ ի քոցներով նորոգել իբենց կրած վնասները, 1489 թուական, շարունակեցին իրենց տիտղոսնե­ եւ գի ւան ագի տա կան ներկա յսքցոլցի չ կ՛ոնգ ունուէ­

Հայ մողովուրգբ ամէն տեղ եւ մ ասնաւո րապէս Ա– րուն վրայ աւելցնել «ք^01 ճ ՚ ճ ո ո շ ա շ » տիտգոսը ին իր անի ան ո ւն ով ; Աեո նք բոլորն ալ ան կեղծ ո ւ–

մեբիկայի Հայութիւեբ պարտաւոր են իրենց սըբ– իբր ազգականներ մեր Լեւոն Լուսինեան վերջին թե ամբ ծառայած՛ են այս երկրին։

տարուի/ գրամական նուէրնեբով օգնութեան Հաս– թագաւորին , որ Փարիզի մէջ մեռաւ 1393 թուա­

կանին ։ ՚Աոլպաբ Մագսուտեան Արդ , խօսքս ուղղելով իրանի Հայերուն , կ\բ–
սեմ .
նելոլ անոնց , որպէսռի առաքուան նման կարենան

շարունակել իրենց ան փո խ ա ր ին ե լի մ շակութային • Ա ենք այսօր ո՛չ ուրախ ենք ,ո ր կբ Հեռա -

առաքելութիւնը Հ ա յ մողովուրգի կեանքին մէք X ՏԷՍԻ՚Ն (16 Սեպա–) Երէկ տեղի ունեցաւ ՚եաք իրանէն , ՛ոչ ալ կը փափաքինքարգելք Հանգի–

,Հ$իշտ է , թէ մենք բոլորս այսօր տարուած ֆրանսական բանակի 1939 4 0 / Հ այ նա իսկին Ո՝ազ~ սանա լ ձեր յառաքգիմ ութեան եւ ե ր քան կո ւթ ե ան :

ենք ներգաղթով եւ միւս խնգի՛բները մեր աչքին միկնեբոլ Ա՚իութեան տարեկան բնգՀանուր մոզո– Այնպէս ո ր կը թողունք ձեր Հ ա յ ե ցո ղո ւթե ան եւ

փոքր կ^երեւին * Բայց ասիկա պատճառ մը չէ , ար վբ ընկերական քերմ մթնոլորտի մէք։ լ՛իութիւնը ցանկութեան X Երքանկոլթիւն կը մաղթենք մեկ–

մոռնանք արտասաՀմանի մէք ունեցած մեբ գտրա– մ ի շտ նա՝թ ան ձ ա թն գի ր չէ զո քո ւթ եան սկզբունքին , ս ո/ւ նե ր ո ւն եւ յա քո ղո ւթի ւն ՝ մնաց ո ղ նե բուն , փո­

ւոբ ազգային Հաստատոլթիւններբ , որոնց պաՀ– իր մէք կբ Հաշուէ ամէն գաղափարի տարբեր աո– րոնք պիտի ծառայեն մեբ սիրելի իրանին X

պան մ ան Հ՝,ոգը ոեւէ մամանակէ աւելի կ՚իյնայ մեր գ որո լ ահ նոյն եղբայրական ոգիով։

գաղութներուն վբայ , քանի որ Հայաստանի մողո­ իքի ո ւթեան քարտուղար բնկեր Հեր ո յեան ներ­

վուրգբ ի վիճակի չէ այմմ Հոեւէ օգնութիւն բնելոլ կա յացուց մ էկ տարուան բաբո յա կան տ ե ղե կա գի– Գ. ԿԱՌՎԱՐԵՆՑԻ ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ
ք\Ը՝ք ՝հսհ֊ ՝յ1ս^1՛ Պոտուբեան՝ նիւթական Հաշուեկշի–

ՎստաՀ են ք, "ր , չ միլ սնՀւ ս յ բ ենւ ռբ X Բարսեղ Ա՚ատոյետնի առաքարկով՝ մոգովբ
կիցներ , այլեւ Հայրենակցական
Աիոլթիւններ եւ բնգունեց իր ե բօգն ո ւթ եան սնտուկի մբ Հիմնա֊ Աիրելի զՅ\առաք» * Փարիզ այցելութեանս
կ՛իմանամ,
զանազան բարեսիրական ո՛ւ մշակութային կազմա­ գր ո ւթիւնբ եւ պարտք գրուեցաւ նոր բնտրուելիք ընթացքին , սրտի խորունկ ցաւով
Ղ՝ • կառվա -
կերպութիւնն ե ր պիտի փութան արձագանգ տալու վարչութեան վրայ , որ աշխատի իրագործելու պաշտելի ուսուցիչիս՝ բանաստեղծ

Վիէննա յէն ու Վենետիկէն եկած օգնութեան կո­ այգ .որոշումը X րենցի մաՀուան գոյմը%

չին եւ իրենց նուէրնեբով պիտի օգնեն Ախիթաբ– Ապա ձեռնարկուեցաւ նոր վարչութեան բնտ– ԱնՀաւատալի էբ ինձ Համար X զՏառա ջ»Ր ձե ռ–
րո ւթեան րուեցան
եան մ եր ե ր կու վս նքե բո՛ւն ՚յք բում ելո բնկերնեբ՝ * Ղ՛աղան ի քո լէ ար կո լթեամ բ րնտ $ակոբ–

Համ ար պա տ ե բա զմի ատեն ստացած իրենց վէր Բարսեզ Ա ատ ո յեան , ՎաՀ ան քէս սաՀեցաւ ինկաւ :

քեբը։ եան , ՎաՀրամ Աէֆէրեան, Նուպար Պոտուբեան Եր եւա կայո ւթեան ս Հորիզոնին վրա յ գծուե -

Յ Ա Ռ Ա Ջ – Այս աոթիւ յիշեցնենք մեր գրող­ եւ Ժիբայր Պառաւեան : Յաքոգոլթիլն նոբբնտիր ցաւ ՝Բոբֆոլի Արարատ եան վարմաբանբ , ՛ուր իր՛
ներուն եւ հրատարակիչներուն, որպէսղի մէկ կամ վարչութեան ; կրթութիւնս իբ ազ­
երկու օրինակ զրկեն Վիէննայի եւ Վենետիկի մա­ Գ. <1|. մ է կը ստանայի նախնական

գային առողք Հոգիովւ

տենադարաններուն՝ ինչ որ լոյս ընծայեն իբր՛եւ Բախտի բերումով \94ւ4ին իրեն Հանդիպեցա ք
հեղինակութիւն կամ թարգմանութիւն, ինչպէս
կր խնդրեն մ ե զ մ է յայտարարել Մխիթարեան գիտ­ ՅԱՋՈՂՈՒԹԻՒՆ ՄԸ ԵՒՍ•• • Վիէննա , Ա խիթարեան Հայրերու վանքին մէք, որ
նական միաբանութիւննհրը: Պէտք է գիտնալ, որ
Մխիթարեան վանքերը, իրենց մատենադարաննե­ Կիրակի կէսօրէն ետքը, Սէն գետին վրայ, Հայերու մամ ագրավայբբ գաբձած էր ամ էն կի -
րով , ա զ գ ա յ ի ն թ ա ն գ ա ր ա ն ի ա ր ժ է ք ո ւ ն ի ն , ՛աւր
պէտք է գտնուիս օրինակներ հ ա յ մտքի ժաոան– Աիւրէնի գետափը , մարդկային միս է պարիսպով րակի ։
գութենէն, իբրեւ ապահով վայր, իբրեւ ուսում­
նասիրութեան կեդրոնական վառարան: մը շրջապատուած՜ , տեղի ունեցաւ Ա էն ի Միջտզ - Բոան տարի անցեր էր այն օրէն ի վեր, երբ

Մեր գբոզներր, իրենց թափառական կեանքին զային ջրադաՀոլկի ախոյենական մրցումը, որուն ՚Բոբֆուն թողլով՝ մեկնած՜ էր Տէտէն Աղաճ ։ 8ի–
մէջ, յանախ կը կորսնցնեն իրենց ամբ՛ողջ ունե­
ցածի , մտաւորական հարստութիւնը ,— Վենետի­ իրենց մասնակցութիւնը բերաձ էին Գազղիոյ , շողութիլնը մ ի շտ թարմ էր , քսան տար ո լան ա՝ -
կի եւ Վիէննայի վանքերուն մէջ է միայն որ կր
մնան անկորուստ, եւ տրամադրելի ամէն ուսում­ Անգլիո յ, Իտալիոյ եւ Հոլանտայի ախոյեանները։ շակերտոլՀին չէր մոռցած՜ ։ Երկիւղածութեամբ
նասիրող աչքի։
Ուրախոլթեամբ կ՝արձան ա դր ենք իտալիոյ ա– մօտեցայ իրեն։ Այգ օտար վայրերուն մէջ մեր

իսոյեանին յաջոզութիւնբ, զոր շաՀ եց ալ Թո րին ոյ ի Հանդիպումին , վարմապետէ մը աւելի Հօր մը

Պ– Տէր Ատեփանեանին որդին։ Մեր ազգակիցը ոք տ պա լո ր ո ւթի ւն ը թողոլց վրաս ։

միայն կրցաւ չնչին տարբերութեամբ մը երկբոր -

գոլթեան մրցանիչը չաՀ ի լ՝ Գաղղիացի օրուան ա– Տաճովս կ՚այցելէի իբ Համեստ բետան իքին,
էչուզէի անգամ մը եւս
խոյեանին՝ Սէֆէբատէսին վրայ, այլեւ ամենա - կան յանգիմանոլթիլննեբը լոել վարմապետիսխրա՛տա­

վտանգաւոր Հակառակորդը Հանդիսացաւ այս վեր­ ։

ջինին , ել ամէն Հաւանականութիւն կը ներ շնչէ Վիէննայէն մեկնած պաՀ ուս , զմնաք բարովեի
որ —ւ որ գալիք տարուան մրցում ին մէջ միջազգային ա– թան -
Գ • կառավար ո ւթեան նսլաստ է քանակը Համար մօտը գացի։ քՍոբՀուրգներ տուաւ,
քա՞ն է \ իսոյեան դառնայ ։ երբեք։
կագին խոբՀ ոլրդներ , ղորս պիտի չմոռնամ

Գ . Գպրո ց ական Հաստատութիւններն իրենց Մեր ջերմ եւ անկեղծ– չնո բՀաւոր ո ւթիւնն եր ր Հանգի՛ստ իբ տառապած Հոդիին։ Յարգելու

միջոցներով ի՛՛նչ գումար կր Հայթայթեն ։ երիտասարդ մեբ արենակիցին իր այս պատուա - Համար իր յիշատակը, 1000 ֆրանք կը նուիրեմ

Ե* Պիւտճէի մէչ^ մտցուած չեն գպրոցական բեր յաջողութեան Համար, եւ կը մաղթենք սըր - Պէյրոլթի Հայ ճեմարանին ։ ՛Ն • Շ է հ ի ր լ ե ա ն

չէնքերու վարձքերը , շէնքերն ըլլալով ազգային առվին, որ ան արժ՜անանա յ նորանոր յաղթանակ - 1 ^•
ոսկի ներոլ ։ կիրակի , Հ • Մ • Ը • Մ • ի արուարձան
սեփականութիւն ։ 1
Գալ - ԿԸ ԽՆԳՐՈԻԻ
Այսպէս , ուրեմն՚, 288.380 լիբան՚անեան

կը ծ՜ախսուի 6882 աշակերտի Համար , կը տեսնենք նե բու Համաձոյլ Ա* խումբր պիտի մրցի Վանվի

ո ր իւրաքանչիւր դպրոցականի տարեկան ծախքն մարզագա չտին վ րա յ, տեղական Ա* խումբին գէմ : կարն գրել մահազդները, հանդէսներու նկա–

է 41 4 2 լիբանանեան ոսկի, աննշան գումար մը ւ Կբ յուսանք թէ, Փարիզի մարզասէր եբիտա - ր ա գ բ ո ւ թ | ի ւ ն ն հ բ ր ե ւ ժ ո ղ ո վ ի հ ր ա ւ է ր ն ե ր ը : Յ ս տ ա կ

Ամսականի Հաշուով, իւրաքանչիւր աշակերտի սարգոլթիւնր պիտի փութայ քաքալերել մեր Հ» գրել , թ ո ւ ղ թ ի ն մ է կ է ջ ի ն վ բ ա յ գրել ե ւ մելանով

կուգայ 4 ոսկի 60 զրուչ ։ - Մ՛Ը– Ա •ականներ բ%– Հ ի ս մ ա ր զ ի կ մ ո ԳՐհ = *՚

Fonds A.R.A.M