Page 267 - \ARM_19-1946_03

(է Ա Ռ Ա Հ 1

ԻոքԽւդ խաիճ X ՁԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ

(ՊԱՏՄՈՒԱԾ*) Ա ար ի ամի Հ ի ւան գան ո ց փ ո իւ ագրո ւած էր ի ՜
Հիւանդին
կունբ, Արամ առա քին անգամ մտածեց ա ՛ ո ռ § ո ւ ա ծ | ա » / (քիպ մը
ամէնէն
մասին։ Յետոյ ծնող սեռին մասին։ Ե՛–

Աել «ւ. գանգուր մաղերը հովին՝ միքօբէ մը , վերքը , մանկան տրուելիք անունին մասին յ

Արամ կեռաւ գրան առքեւ ել, անհուն ուրախու - Առա քին եւ երկրորդ Հարցեր ր իր կամքէն վեր ՄԱՐԱԷՑԼ— Մեր շրքակայքբ ունինք բազմա -

թեամբ մը– սկսաւ գիտել բն ո ւթեանՀ ամա յն ապատ– Ըէէալով մոռցաւ ։ Բայց երրորդը, որ օր մբ վփ - թիք– Հայաբնակ գիւղեր եւ արուարձաններ : Շ ա տե–

կերը Հ Յափշտակուեցաւ ։ Մանաւանդ գրյււան արի՛– էաբանութեան նիւթ գարձուոեր էր , Լոէ֊րք մտաՀո– րուն ազգային , կրթական, քաղաքական ան տեսա -

ւէն , ոը խորՀրգաւո ր գեղեցկութիւն մբ էլաըթլփ~ գութեան մատնեց ղինքք ։ Այգ գիշեր , մինչեւ լ " յ ո կան առօրեայ կեանքին մասին տարիներու լՀնթաց–

ցնյէբ կուրծքին տակ ; իսոբՀեցաւ։ Աչ մէկ անուն իբ սրտին չխօսեցաւ։ քին արձագանգ տրոլած է այստեղ պ ա տա Հական

կաբ ու չկա բ ; մ Ա եղա կամ Աչի" էն գեղեցիկ անուններ են , թղթակիցներու եւ աշխատակիցներու կողմ է X

Խե%թ է , թնչ է սա աղաֆ , վավլսաց կինը մտածեց ինքնիրեն ։ Բայց եթէ մանչ Ալլայ, Ավիա ի Բայց առաւելապէս մէկ երկու մատի վրայ Համ -

ինքնիրեն , կէս մամ է որ այդպէս վեցեր՝ կր նայի % նախբետբեմ Տիգրան կամ Հայկ։ ՈրՈէէՀետեւ եր - ր ո լող տնտեսապէս բարգաւաճ ծանօթ մեծ գիւղե­

Արամ չլսեց % Աիչտ իր տեգր , անշարմ կր կուքն ալ մեր պատմութեան մէք տղղին "ֆրեէէ րու մասին ։ Մինչգեռ անգին մոռացութեան տուած

մտածէր ; գէմքեբ եղած են ։ են բաղմ ս ՛թիւ գոբ ծա ւո րա բնա կ Հ ամ եւ

Կյուղեմ գիտնալ թէ, ի՞նչ է այգ, որ կէս Տանկաքծ դրան զանգակք Հնչեց ։ Արամ վա - գիւղեր , որոնք նոր սերունդին դաստ իա բա կու -

մամէ ի վեր գամուած֊ կր նայիս ,ըսաւՄաբիամ իր ղեց ։ Բա ր ե կամ ք ՄիՀբանն էր որ կուգար նարտ թեան եւ Հայեցի կրթութեան Համար քիչ խնամք

ամ ո ւս ինին ; խաղալու : Արամ մտատանքուած՝ սիրտ անգամ շռայլած չեն։

Եթէ գիտնաս , ան չուշտ գուն ալ ինծի պէս քունէ ցաւ խա ղա լի կն եր բ բերելու : Գեռ ոտքի , ա– Առնենք ՚ ^ ա ւ ք ս ա է ւ ե ը Ֆ ւ ւ Է գ ը • Մարսէյլէն ութ

պիտի տարուիս *** նոյշ մպիտով մ բ պատասխանեց* քիլոմեթք Հեռու, Աէնթ Անթուանի Հայաբնակ մէկ

Զէ՛ , կատակր մէկ կողմ : ի*նչ րանն է որ Ո՚֊րիշ օր մբ ։ Աւելի լաւ կբ խաղանք ։ իմ աղամ ասր ։ Բարձր ու ծովաՀայեաց բլուրի մբ
Ու րամն ս ւե ց ան ;
քեղի մտածել կուտայ։ ստորոտք ։ ՝(՝ան ի մբ տար ինե ր առաք , ամ այի , խո­

Բնութիւնը ; Աբեւբ , արդէն եկեր կա խ ո ւե ր էբ տան բ վրա յ ։ պան քառամայռերու կոյտ մբ կբ ներկայացնէր
Զգաց որ կէս օր կ^րլլար ։ Աճապարեց ։ Անցաւ Հա–
Ես ալ նոր րան կարծեց՛ի ։ ա յս բլուրբ ; Հայ շինարար ձեռքեր բ քանդեցին ու

-—• Մ՝էյ մր սա կապոյտ երկինքին ու արեւին յելի ին աո քել , սանտբեց մ աղեր բ եւ , խո ղան ակ մբ Հարթեցին այգ բնական արգելքներ բ եւ կանգնե -
նայէ , ու տես թէ թնչպէս ոսկի փոշին թեւ առ զարն ե լո վ ուսե բուն , գուբս ելաւ ։Ան\ո յշ արեւմը կ՚Ր ցին իրենց
թեւ կք ցածնա յ ու կք նստի ծառերս ւն խաղա ր եթեր ին մ էք : //՚ ա յ թե բուն վրա յ , մ արգիկ խանութն եկեղեցին , քանդուած տունն ու օճախ ր ,
վրայ։
ու արՀեստանոցբ ;

էրՒԿ մարդու թելք։ Ուրիշ Րանի * Լ ր ա յ Հեն կ աճապարէին։ Աայիսեան բոյրերբ, որ խունկի Գիլզ բ մօտ աւո րապէս 50 60 տուն Հայ բն ակ–

մտածեր, միայն գեղեցկութիւնք ; մ բ ծուխին պէս պատեր է ին մ իքոցբ , աբտակա րգ չո ւթիւն ունի ; թրքական Հայ ա ս տ ան ի զանազան

-- ի^նչ կայ աւելի լաւ րան քան սա Մայիսի Հեշտանք մբ կո լտա յին իրեն : Ա ա կա յն , ոչ մէկ շրքաննեբէն՝ Վասպուրականցի , քք)աքքերդցի ,

գեղեցկութիւնք : Տես . * . բան խօսեցաւ սրտէն։ Արագ արադ անցաւ ման - Եողկատցի ելա յլն ։ Մ եծ մ ա ս ամ բ գո բծաւոր , ա ր–

Ա ար ի ամ երկար չկրցաւ սպասել ։ Ո աքերր կր ուածապատ փողոցներէն , բռնեց ծառազարդ պո - Հեստաւոբ , դերձակ , կօշկակար , սափրիչ ։ Աեփա–

դողա յին ։ Ա՛ ան ա ւան դ այն օրուընէ , եքք ղգացեր գոտան որ շիտակ ղինքբ քաշեց ու տարաւ Հիւան­ կան գործ ունեցողներ ալ կան, Աբճարան, նպա­

էր Հոգիի մք ծանրութիւնք ներսիդին X Վեր ագար - դանոց ։ րավաճառ, ինքնաշաբմի տէր։ Տեղացիներուն Հետ

ձալ ։ Արամն ալ իր ետեւէն ; ՛Լ֊ ս տան րաղմոցին վը– Մայր դրան առքեւ եռուզեռ մբ կար։ Մարդիկ սիրալիր ու Համերաշխ ։

րայ եւ սկսան կարդալ ; կք մտնէին ու կ՚ելլէին ; քքքառնուեցաւ Հոսանքին Ոգեւորի՛չ եւ մխ իթ ա ր ա կան է գեղին ազդա -

X ու քալեց ։ Աիբտբ կբ տրոփէր ։ ՄտաՀ ոգ կեցաւ ու յին եւ կրթական կեանքբ ։ Ունի իր եկեղեցին ։

Մայրի՛կ։ Հաբցուց Հի ւանգա սլաՀո ւՀ ի ի մբ . ՜*1 Կրթական յատուկ յանձնախում բի մք Հ ս կո զո լ -

-— Ե^նչ կա յ , անո ւշս ; • Ե՞ բբ կբ բացս ւի մա յրանոցին գուռը ։ թեան տակ՝ իր ղպբոցբ, որ կբ վայելէ անխտիր

. Աղատ ք պուպրիկս կ՚առնէ : Տաս բ վա յրկեանէն ։ բո լո ր ին բաբո յա կան գուրգուրանքն ու նիւթական

Այո ձայներ էն , Արամ քնդՀատեց ընթերցում բ : Մէկ, երկու, երեք։ ԱՀա Հինգ վայրկեան : քա քալեք անքբ ։

Բան մր կոր սն ցնե լու պէս ցաւեցաւ * Ո րովՀ ետ եւ Ա ակտ յն գուռք քացուելու մ իտ ք չունէք X Գիմ ացի Աշակերտներուն թիւն է 4 0 50, աղքիկ եւ

Հասած էր այնպիսի տեղ մ ր, ուր Հեքոսր ղփնք մամ ւ ՚ օ ո յ ռ 1 ՚ ն երկար սլաքք երբ ՛կո ալ տասն՛եր - տղա յ , \ 0–—֊1 5 տարեկաններ ; Մ եծ մ աս ամբ ֆրան­

կ^առաքնորգէր դէպի Ա ասնոյ լեռներ ք% Ուզեց բա­ բորդ վայրկեանբ Համբել, յանկարծ գուռբ բաց - սական դպրոց յաճաէսող Հայորդիներ, որոնք օգ -

նա լ գիրքբ , գանել ճամբան ու քալել : ուեցաւ եւ , բաղմ ո ւթ ի ւն բ խուռներամ ներս վա - տուելով Հինգշարթի ու կիբակի օրերու աբձա -

- Մայրի՛կ.*. ղեց : կուր գներ էն , նո յն օրերբ կուգան սորվելու մա յ -

• Չարաճճին կարծես մասնաւոր 1լընէ, բար­ ՛բենի լեզուն ; -

կացաւ Արամ ինքնիբ գէմ, բայց*.* ՛էյ ր քան ց քին մէ^ , Աքամ շուարած կանգ առաւ : Գմբախտաբար անգին կան նոյնքան եւ աւելի
Ո՞ւ֊բ եւ ո0ր սենեակք պէտք
..\ Տեղաւ։ Չկրցաւ շարունակել ընթերցումը ; էր : Մ տալ տեղեկատուութեան էբ զարնել։ Մոռցած թիւով 16՝—20 տարեկան երկսեռ Հայ պատանիներ ,

Գրաւ գիրքբ սեղան ին վքայ , բացաւ պատոլՀան՚ը սենեակբ եւ Հար– որոնք ան տեսա կան , ւբն տան եկան Հ ո գեր ով ծան -

ել սկսաւ գուբս նայիլ։ րաբեռնուած իրենց օրերբ 1լանցբնեն աբՀեստա -

Գիմացէն , երիտասարդ ամոլ մբ իրենց երկու ՚ Տիկին * * *եանբ ։ նոցնեբոլ կամ գործարաններու մէք, զուրկ Հայեցի
- Գիմ աց ի սենեակբ ։
դաստիարակութենէ ։ ԱՀա այգ զգալի պակաս բ
զգաւաւականզեսրսրուունս Հ-»ո եատ կղբբ քքաալրէիերն։ս ։ ՄԱ է^կբղը մսիքււսսէնւՀԱ գգռե -
երկու սիրուն կոկոն– , ոլշագրոլթիւնք գրաւելով քանի մբ սրացաւ բնկեր–

ղեցիկ, կարծես կբ նմանէին ԱւբեաբմաԱԾրրգդիչինմմոարացցՀիիակտլոգլգոոթււռեռըաբմբմկրկըբ գզա արրննէրէ ր ,, ՀՀիիււաաննվգդաեաբպատՀղպաաբձՀ աոոծւ՝­լ– նե բու ,նա խաձեռնա ր կ եգան գի շեր այ ին դպրոց ի մբ

րու ^ ^ Հի մը գոլըս ելաւ։ կազմակերպութեան ։ Այգ անձնուէր ընկերներն են

՛նախապէս սիբաՀար բնական գեղեցկութիւն — • Տիկինին ամուսի՞նն էք :. Գ ալ ռ ւս ա ե ա ն Գբիգո ր ու ՛Լք շան Մ իւճէբէտեան :

նե բու, սովորականին պէս, Արամ գամուած մնաց Ինչպէս որ կոչեցիք : // ւ բ ա իւ ա չի է ըսել թէ Հակառակ շատ մը խո -

երկու փոքրիկ պատկերներուն ; ԱիրՈԼ^եիկ ագքնակ մը ունեցաք . . . չբնգոտներռւն ել սրաՀի պակասութեան, ղարո՚ցր

Հազիւ Հինգ տարեկան այն մանչուկք ունէր րսբ, անկողնին մ էք պառկած՝ երբ Հիւան– արդէն երեք ամսուան կեանք ունի , ուր կբ յաճա­

սեւ ու խնամուած մազեր ։ Յօնքեր բ բարակ եւ կա­ գբ Հանգստի պաՀ մբ կ՚ապրէր , Արամ գնաց ու ա– խեն 25 3 0 պատանիներ , 16 2 0 տարեկան մանք

մար ։ Ու վաբգագո յն դէմք մբ , զոք կբ վառէ ին եր­ նոյշ մպիտով մբ կեցաւ գէմ բ : Ա աբիամ ինքն ալ թէ աղքիկ , որոնք սկզբնական օրերուն չէին կրնար

կու գեղեցիկ աչքերբ ։ մպտեցաւ 5 զանազանել այբք բենէն ։

Ագքնակբ բոլորովին տարբեր եղբօրմէն , նա - 9

Հա յրբ, աղքկանբ խանձարուրին մ օտ կեցած , Աշա կեր տն եր ո ւն թի*֊բ Հ ետղՀ ետ է կբ բաղմ ա -
սլա ա կո ւի *
խանձելի եբեւո յթ մբ ցո յց կուտար ։

Աեւ ու խարտեաշ մա զերբ, որ թել թել եկեր երբ ուշագրութեամբ կբ գիտէր կաթնաթոյր գէմ– Յո յս ունինք որ տեուո յն Հա յ կապ ո յտ քյ ա չր

թափեր էին թեւերուն մէք քնացող պուպրիկին ՔԲ , աբձէանադրիչ պաշտօնեան մօտեցաւ» դպրոց ին բար,ո յա կան ու նիւթական Հսկողութիւնբ

վրան, մարգ չէր կրնար որ չՀիտնաբ։ Աէքերբ ա– • ի^նչ անուն պիտի ուզէիք տալ ձեր ման - ստա նձնէ Հ

նոյշ մպիտ մբ բանտարկեր էին իրենց սեւ բիբե­ կիկին ։ ՝Բամփանեբ ֊%րէղի Հայ դպրոցք բարի նախան–

րուն մէք։ Աւ ձայնբ, մեղմ ու բարակ, որ կբ ցա­ Աքամ նայեցաւ Մարիամին աչքեքուն մէք X ձբ շարմցեց նաեւ Ալակւ դի Հայ ծնո ղքն եքո ւն

նէր խօսքերբ իր մայրենի լեզուին , 1լ քսես արդէն Մարիամն ալ Արամին։ Բան մբ չ\կթ^աւ կարդալ : ւ// րոնք ադա յին նախ ան ձա խնդրո ւթեամբ որո շե -

ելեկտրական Հոսանք մբ դարձեր էր ։ ւՁ ե ո֊քբ մ աղեր ո ւն տ ան ելով յ ար գ ար ե լո լ պէս թ ան ցի՛ն ունենա լ նաեւ իրենց դպբոցբ : 10 Հայ մանուկ­

Հիմա եկուր եւ մի՛ սքանչանար սա եքկու մբ բրաւ * ծննդեան արձանադբ ի չբ անՀ ամբեր քո– ներ այմմ արդէն կր յաճախեն Ալա կաւոտի Հաւ

պզտիկ պա տ կերն ե բ ո ւն վրայ , ըսաւ Արամ կնոքբ ; կսալ շաքել քանի մբ անուններ * գաբռցբ ։ Հայկական ա յ դ փոքր իկ թաղին մ էք ալ ,

Եթէ էես Հաւատա բ , Հեղ մբ նայէ ։ (իանթն , (իաքլթն , էվլի՞ն * . . ուրեմն՛, մուտք գոքծած է <ձՄեր մեծասքանչը։ կբ

Աաբիամ ակամա յ գոցեց գիրքբ եւ պատ ո լ - Գեռ պիտի երկարէին այս կարգի անուններ բ , մ աղթենք որ , նոր սերունդին ղա ս տ ի ա ր ա կչա կան

Հան եկաւ։ Առա քին նայելուն , աս ուսենոո յն ոլէս եթէ յանկարծ , Արամ չտեսնէր ձեռքի թերթին օր­ ղործը դառնա յ վ արտկի չ առաքինութիւն մբ , վա­

կա խ ո լա ծ մնաց անոնց փե շերէն ուան թուականբ ։ րակելով պարասրաՀներու ել պողոտաներու վրա ք

Ըսելիք չունիմ , խ ո սա ո վան ե ցաւ Մ աբիամ , Այս պատմական թուականբ , որ թուականն՝ էբ դող ՛յ յ նո ր սեր ւ Կգը : Ն– Կապեցի

իրական պատկերներ են ։ իբ աղքկանբ պէս աՀաւոր երկունքէ մբ ծնող Հրաշք

Բայց ինչո^լ չես Հաւատար բնութեան նո - մանկան մբ, շատ Հաճելի թուեցաւ ։ Համ ապա - ՆԵՐԳԱՂ.ԹԷՆ ԱՌԱՋ
դարձեալ
րազարթ գեղեցկութեան բ ։ Այս երկու կոկոննե - Ա1 աս ի։ ան անուն մք գտնելու Համար՝ ՚էԱրեւելք » կը գրէ (21 Օգոստոս) թէ նեք ֊
գ ե ռ կք շա­
բուն պէս Աստուծոյ վրձինին գրոշմբ կբ փամէէ սկսաւ չարչարել ուզեզբ ; Պաշտօնեան քին նախարարութիւնը, Աովետական Հայաստան

վբան Հ րունակէ բ * * • գաղթող Հա յերու Համ աբ , Ա ո լրի ո յ բո լո ր պաշտօ–

Վերքապէս էրիկ մարգիկգ զարմանալի էք X - Ռոզէ՞թ, ժանէ՞թ, ժոռմէ՞թ ... նատունեբուն ղրկած է Հետեւեալ ՀրաՀանգբ*

Մարգ բան մբ բսելուն կբ ղղքայ։ Մ ոռնալով Համ ր ո ւած բո լո ր ան ո ւննե բ բ , Ա— ^ Որպէսղի կարելի բլլա յ գաղթող Հա յեր ո լ

թարմանալու բան չկայ; Եթէ Հիմա ասոնց բամ յանկարծ ուրախութեան վ՛այ լ մբ տալով դէմ– արձանագրոլթիւններր քնքել Աուրիոյ անձագբեբոլ
քին՝
պէս երկու ձագեր մեր քովն ալ բէլային՝ պիտի բացականչեց • դիւան տոմարներէն , գաղթել փափաքոզնեբբ

չուրախանա յ թբ X #7չ , պաքոն , ԱզատուՀի ...: պարտին գիմումնագիք ներկայացնել սովետական

իբրեւ նշան Հաւանութեան , Մ աբիամ թեթեւ աՏՈԻՐ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ Հպատակութեան արտօնութիւն ստանալու Համար X

մք մպտեցաւ։ Ել , ՈԲ*գէԱէւԻ բան մբ բսած բլլայ , Ներկայացուած դիմումնագրերը կը յղուին

պատասխանեց • պատկան պաշտօնատուներուն , ըստ սովոբութեա՝նէ

1 Կ ք չափազանցես ։ Մ Է^ԼԱ բաւական է: ՀԱՄԱՀՆԳԿԱԿԱՆ Յառաչգիմասէրներու կազ - ստուգելու Համար թէ խնգրարկուն պարտականն է

- Ադ1ՒՂ թէ տ Ղ " ՚ յ ՚ մ ակե ք պո ւթե ան կեգքոնէն կք տեղեկացնեն թէ ելմտական սպասարկութեան կամ քաղաքապետու­

ինչո՞ւ յրցու Չանա րա Պող ողք է եւ կբ սպասէ լաւագոյն պատե– թեան* եւ կամ ստուգելու Համար թէ կս/*յ ոբ եւ է

Ոբպէողի Հիմակուընէ յարմար անուն մը Հոլթեան սկսելու Համար այն յեղափոխութիւնը "՛յէ աՐգելիչ պատճառ X

պատրաստենք : Հոր պիտի ազատագրէ Հնգկաստանբ օտար լու - « Պաշտօնական ստուգումներու ամբողքացոլ -

Յանկարծ Հով մբ բարձրացաւ : Անձրեւի քանի \ծէն՝ֆ ։ Պող գերմտնասէր ուղղութիւն վարեց պա՝ - մ էն ե տքբ խնդ բաբ կ ո լի ն թգթած ր ա րը պէտք է

մը կաթիլներ եկան ու թառեցան այր եւ կնոք ար–~ տերազմի տեւողութեան եւ անցեալ տաբի զրոյց յղուի նախարարութեան , որպէսղի ս ո ւբ ի ական Հ բ–

գոլկոլած մաղերոլն վրայ։ կաբ թէ օգանաւային արկածով մը մեռած էր \ճա– պա տ ա կո ւթ ի լնը ձգելու Համ ար տ բուի պաշտօնա­

*կատոլՀանը գոցեցին է փոնի մէք, կան արտօնութիւնը »;

Fonds A.R.A.M