Page 247 - \ARM_19-1946_03

1

Սթափճ իԱչպհո ահ քՐվ հ ԼիթվիԱով ՊաԱք ՕթօՎաԱի գոսւումը

Անգլիոյ Աշխատաւոր ական կուսակցութիւնը եւ ա ժ ա Տ թ ի Ա

պատուիրակութիւն մը ղրկեց վերջերս խորՀրգա - իսկական անունը ՝Լալաք է , ծնած Լե Հ ա ոտա­

յին Միութիւն , տեղլո յն մրա յ ուսո ւմնաս իրելո լ նի Ար եւելեան ճարտարար ուեսաական քաղաքը

Համար անգլեւոոլսՀասկացոգոլթեան մ ըկարե լիոլ– Լիւլիս թոք ուբ էր Հայրը՝ Հրեա յ Օրթոտոքս մը Պանք Օթօմանը գրաւող յեղափոխական -

թիլնները : Պատուիրակութեան պետը փրոֆ ՚ Հա– խանութ կը բանեցնէր ; ներուն խոստացուած պայմաններէն մէկն ալ այն

րրլտ Լասքի , կուսակցութեան յայտնի տեսաբանը , ԻԼաը գա ցած ել. ճարպիկ * Գիտէ եւրոպական էր որ անոնք ազատօրէն պիտի մեկնէին ծ՜ովո*–

երկար տեսակցութիւն մը ունեցաւ մարաքախա շատ մը լեզուներ իք. –ունէ անգլիական սովսրու. ճամրով գէպի արայս սա Հման , թրքական Հար գա -

Աթալինի Հետ որուն մասին կը յայտնէ Հետեւեալ թիւննեը : Յեղափոխութեան գատին մօաէն ծա - ր ադա աո լիք իւն էն» ղերծ մնալու Համար Հ

միտքերր • նոթ՛. Ամէնէն յա\րմար անձնաւորութիւնը ռուս ԱՀնշուշտ վստաՀ Ըլլալով որ գէրե՚սք «պաշտ -
Հարկաւ
Համա յնափա բո ւթիւնր ներկա լացնելու՜ արտասաՀ– պտնող» եւրոպական պետութիւննեբը

Մարաջախտ Ա թալին մեձ՝ աէսա լորութիւն կը մանի մէք։ Ասոր Համար է որ Լենին, Թբոցքի ռլ ներս պիտի ընդո ւնին X

գործէ գիմացինին վրայ Հ Անմիչկոպէս ոլշագրու. - Սթալին երկար տարիներ բացարձակ վստաՀու - Աակայն քանի մը ամիս ծովերու եւ ովկիանսս–

թիւնգ կը գրաւեն իր խորամանկութիւներ, արտա­ թի ւ ն ո ւն ե ց ան իր վյւա յ : ներու վրա յ ի դուր թափառելէ ել բոլոր քաղա -

սովոր Համ՚բերութիւնր եւ ՛իր Հանգարտ ու վար Ա իքաղգա յին տեսակէաոփ Լիթվփնովն է որ 10 * քակիրթ ազգեր էն մերժուելէ վերք* էբր «ան իշխան­

պետորգի սրամտութիւնը.. Հարցումներ կ՝րնէ : Մ ի ^ խ ^ ^ էմը ^ըացեալ ՆաՀան նա կան» միակ պետութիւնը որ կր բա\րեՀաճի ա–

Հարցումներուդ սլ ա տ ա ս խ անելէ առաք լալ մը կը ներոլ կողմէ քՕ . Ա իութեան ճանաչումը , իտալիոյ , ն ոն ց ապաՀ ով օ թե ւան տալ Արժան թ ինա յի Հ ան–

մտածէ : Միշտ արթուն է եւ վեբասլաՀ ՚. Եթէ ՛՛ւ զէ ԼեՀաստանի , Ո՚ումանիոյ Հետ դաշնադիրները , րապետութիւնը կ՛ըլլա յ եւ ա յգ Հա կառակնա խօրօք

Համարձակ է եւ զուարթ՛ Ջեմ Հաւատար որ անի­ ինչպէս նաեւ Ագգերոլ Գա շնտկց ո ւթեան մէք անոր պետական օրէնքով անի շխ անա կաննե բու մ ո լաքը

կա գեբասան մըն է եւ «թատրոն» կր խաղայ մեր մուտքը, այս բոլորը իբ գործն էին : Ան է որ արգիլուած ըլլալուն :

Հաշւոյն յ իր նկարագրին երկու գլխաւոր գիծերն քիուսիան իր յեղափոխական մեկուսացումէն դուրս

են պարզութիւնն ու Համարձակութիւնը ; բերաւ եւ ապաՀովեց մ իքաղգա յին կեանքին մէք Երբ անոնք Պուէնոս Այրէս կր ժամանեն , տեղ–

1. Ա թ ս՚լիւն մենատէր մը չէ բառին ք՚նթացիկ տիրական տեղ մր։ ւո յն ս ակա ւաթ ի լ Հա յերէն ա րա բա խօս սուրիացի

իմաստով։ Ուժեղ է, այո* ազդեցիկ է , այո՛ I մեծաՀարուստ Հայ մը Լորուն անունը լաւ չեմ յի՛՜

^ԷԼԳ է նաեւ որ ան կը սպասէ որ իր տեսակէտները Մինչեւ 1939 ամէն բան լաւ կ՝երթար եւ Լիթ– շեր , թերեւս * * *հյռլրի , տեղւոյն մեր ընկերներուն–

լալ մը նկատի առնուին եւ չուղեր մրցակից ու - վիոով յաղթութենէ յա ղթ ո ւթի ւն կը քալէր ։ /՝ա յց կը մնա յ վերստուգե լ) ինքնաշարժերու մ էք կը

նենալ։ Ան Հաւաքական մարմնի մը քաղաքական պատերազմէն երեք ամիս առաք զարմանքով տես–* տ ե գա ւո րէ ղանոնք եւ ա շխա ր Հի ամ ենափառաւո բ

բիւրոյին առաքնորգն է* իրեն կը մնայ Համոզել ն ո ւեցաւ թէ Լ\իթվիԱով ա ր ձա կո ւած էր պաշտօնէն մ ՚" յր տքա գաք Պուէնոս Այրէ սի մէք կբ պտացն է օ–

այգ մարմինը։ կը քննադատեն գինքը այնտեղ, եւ Ա՝ոլոթուին էր որ անոր տեղը կ՚անցնէր ։ Անմի– բերով իբր տեսակ մը խաղաղ ցոյց ։

կրնան Համամիտ բլլալ իրեն կամ ոչ՛, իր գործա - քապէս չհասկցուեցաւ պատճառը ^ մին չեւ ք1իպըն– Հայ Հերոսները Հ աղիւ քանի մը ամիս Հոն Հիւ–

կիցնեբր բնաղդա րա ր կրնան Հետեւիլ իրեն , բայց թբովւ - Լք ոլոթուէի գաշինքր որ բացատրեց ամէն րասիրուելէ վերք միշտ նոյն Հայրենակիցին կողմէ

երբեք ապաՀով չէ թէ ինք պիտի ըլլայ յաղթողը ։ րան : \Իթալին ո բո շած էր խգել *Լ,աց ի Գեր մ ան իո յ երկիր կը վերադառնան գաղտնապէս , իրենց Ա•

Հետ իւր աւան դա կան թչնամ ակ ա ն քա գա քա կ ան ո ւ– դործը շարունակելու Համար։

2. Իր մեծագոյն մտաՀ ո դո ւթի ւնն է պատ ե - թ իւն ը , Լիթվիոով որ Ազգեր ո լ Գա շնակց՛ո ւթեան

րաղմ է խուսափիլ որովՀետեւ ծանօթ է ռուսական մա\րդն էր ել սերտ Հասկացողութիւն մը ունէր Այգ գէոլքը, օրուան մամուլի նպաստաւոր ար­

Հարցին տարողութեան ։ Գիտէ , ինչպէս իր բոլոր ա ր ե ւմ՛ տեան ժ ո ղո վր ղա վա րն ե բ ո ւն Հ ետ , այլեւս տայայտ ո ւթե ամ բ ինչպէս նաեւ մեր Հայրենակի­

Հայրենակիցներր , որ աշխարՀի մէք խոշոր բնդգի– չէր կրնար հ/՝ * ՛Միութեան արտաքին քաղաքակա - ցին կատարած ցոյցով խո\ր ազգեցութիւն կը ձդէ

մ ութիւն կա յ Համ ա յնավար վա րգա պետ ո ւթե ան նոլթիւնը վարել։ Հեռացաւ եւ "ֆամէնէվի , Զինս– ժ ո ղո վո լր գին մ աքին վրա յ ։

դէմ , բայց եւ այնպէս քերմօրէն կը բաղձա յոր մի– վիէվի ել քՒոլխաչեւսքիի ճակատագիրը բաժնեց ։ Յետադային, տարիներ վերք երբ մենք կը քա­

քին ճամբայ մը գտնուի Արեւմուտքի Հետ։ Խ* Միութեան դէմ գերման դրոՀն էր որ վերքին ւն այ ինք Հա յութիւն ը ճանչռնել,այգ դրուագին վե ր՝–

3. Աւելի կը Հետաքրքրուի ներքին քան ար - վայրկեանին փրկեց ղինք ։ յ/՚ձ՛"–1^ (Լ հՍ^*սռ կոդմ էճ •—֊ պօն պա ճիս՝ Արմ ենեօ*ս •

տաքին խնդիրներով որոնց մասին եղած Հարցում՛՛ աւելի դիւր ութ իւն կո ւա ա՝ր Հաստատելու Համ ար

ներուն կր պատասխանէ մեծ զգուշութեամբ եւ Վ^երստին գործի լծուեցաւ իբրեւ Մ իացեալ որ մենք $՝ոլրք չենք , ո րով Հ ե ա եւ սոսկալի կեր ՜

ճշգրտօրէն ։ Արտաքին աշխարՀի մասին իր չունե­ Ղ/աՀանդներոլ դեսպան որ պիտի ներկայացնէր էյ՝ • սլով ը ատեն անոնք թուրքեր ր ։

ցած ծանօթութիւն ր ենթակայ է այն տեղեկու -, Ս իութիւնը ։ Ատկէ քանի մը ամիս առաք գէսքԼՀ Ա ր ժան թին ան ամ էն բանէ աւելի ազատ ասէր

թեանց զորս իրեն կուտան ։ կարելի է բսել որ այդ Համայնավար կոլսակցութենէն դոկրս բրած էին , աղդ մըն է, եւ միշտ ալ ՛իր մամուլով նպաստաւոր

տեղեկութեանց որակը այնքան ալ րարձբ չէ է ինչ որ Ո՝ ո ւս ի ո յ մէք բարոյական մաՀ էր ։ Աակէ արտայայտուած է մեղիՀանգէպ9եւ Վենետիկի մեր

4. Ընկերվարս ւթեան Հանդէպ իր վերաբե - վերք ն շան ա կո ւե ց ա լ արտաքին գործոց քո մ ի սէ րի ^այՍ^ԲԼՀ ^**~ կար ծ եմ Հ ր ան տ ՛Նա ղա ր ե ան ցն ալ ժա­

կցո րգ ։ Եւ քանի արեւմ տեան պ ե տ ո ւթ ի ւնն ե ր ո ւն մանակին էքեր գրաւած են անոր ամենաշքեղ պար­

րումր կարծուածէն աւելի առաձգական է ։ Աթա - Հետ քիուսիո յ յար ա բե րո ւթ իւննե ր բ կը դժուա բա­ բերաթերթերուն մէք։ Զմոոնանք որ աշխարՀի ա–

լթնի Համ ար ընկերվար ական ո ւթե ան ռուսական նա յին , այնքան աւելի կը Հեռացնէ՛ին գի^՚ք ՝ԻՃ"ա ՜ մէնէն Հին խո շոր օրաթերթր յիսուն էք Արժան թի­

տար աղը տի եղերական չէ քանի՝ որ ան ծնա՝ծ է տե­ նութենէն : Անգամ մը եւս արձակուեցաւ ։ նի մէք կը տպուէր ցարդ։

ղական պայմաններէն , եւ կան ուրիշ ճամ բաներ Այս անգամ ալ իր Հրաժարականը կը ղուղա —

դէպի այդ վարդապետութիւնը առաքնոբդող։ իրեն դիպի Խ* Միութեան մէկ նոր \օեշ–Խօշին Գերմա­ ԱՀա այսպէս Պանք Օթօմանի գրաւումը ոչ թէ
է ,ա յլել
Համար յիմարութիւն է ռուսական ձեւր սլ արտ ա– նիս յ Հանդէպ որ իր արտայայտութիւնը ունեցաւ միայն մեր մէք ս ե ր ո ւնզնե ր խ ան գա վառած ժամա -
նք * Վ*
դրել օտար երկիբնե րուն ։ Ա*իւս կողմէ , Ա թալին չի Մ ոլոթովի վերքին ճառով Փարիզի Զ ո ր ս ե րո ւ Հեռաւոր երկիրներ գնաՀատած են զայն

Հաւատա ր որ արեւմտեան աշխարՀի խորՀրգարա - ժողովին մէք ։ ինչպէս անցեալին ալ , անոր Հրա - նակին ։

նա կան վա ր չա ձե ւր կամ ժողովրդապետութեան ժաըականը կը զուգադիպի այն պաՀուն երբ Հ ա—

դասական ըմբռնումը կրնան արմատական բարե - մ ա յնավար կո ւս ա կց ո ւթ ի ւնր ք& • Միութեան ներ -

վւոխումներ յառաքացնել ; քէն կեանքին ձեռնամ ուխ կ^րլլա յ եւ արեւմ տեան Ո ւ խ տ առ ՀարաոաԱ

5. ՚ Ա թալին լաւ վիճաբանող է ; իր տեսա կէտ– պետ ո ւթի ւնն եր ուն Հ ետ իր յ ար արեր ո ւթ ի ւնն եր ը

ն եր ը կը յայտնէ գ ան գաղօ րէն եւ ինքն ավս տաՀ ակներեւ կերպով կը լար ո լին ։ Գերմ արդկա յին զո Հ ա բե ր ո ւթ ե ա մբ ձեռք բեր -

շեշտով մը որ շատ տպաւորիչ է ։ Հյատ քիչ անդամ ուած մեր սուրբ երկիրր ամ բոգք Հայութեան պաշ­

բարձրաձայն էլարտայայտուի ։ Հռետոր չէ * Երբ տամունքին առարկան է այսօր ։
տեղաւո–
կ^ուղէ որ եւ է գաղափար ձեր մտքին մէք առա - նե րով , ճարտարապետներով քան խորՀ բդած ող Եւ մենք աշխարՀի չորս ծագերը ցրուած Հայ–
գիտութիւնը
րել , գրեթէ միշտ կբ սկսի ժողովրդական մ ւոաւո րականնե րով։ ՛էյ ատ կր ոիրէ րենաբագձ Հայեբս ամէնքս մէկ սիրտ մէկ Հոգի ,

ծով մը ։ ել Համոզուած է որ գիտութեան մփքոցներբ օգտա– մեր րո լո ր կարելին պէտք է շռայլենք, օր առաք

6. Ս լկալին ծանօթ է Անգլիո յ պատմութեան գործոգ կառավարութիւն մբ միակն է որ կրնայ ա– մեր քաղցրիկ Հայրենիքը Հասնելու Համար։
շարժու–
մանաւանդ ԱրՀ եստակցական Աիութեանց ռաւելագոյն չափով ծառայել ՛իր ժողովուրդին ։ Եւ այն երքանիկ օրը երբ կոխենք մեր պաշտե­
՛Լ, ա խա­
մին ։ Ն՛՛՛ու կը Հետաքրքրուի Ամերիկայով։ ւն դո ր - 9. Ոբ եւ է տարակո յս չունի որ Ո՛ ու ս ի ո լ ներ­ լի Հա յ ա ս տ անի սուր բ Հ ողին վրայ , ակնածանօք

զա Հ քի ո ւզըվէլթ շատ խռ ը ա պա ւո բութի կա յ սիստէմ ը պէտք է պաՀ պան ո լի ամ էն գնով : պիտի խոնարՀ ինք ու պիտի երկրպագենք , մ եր

ծած է իր վրայ։ Ա թալին գիտէ թէ Ամերիկա ինչ Լենին ի մ իքազգա յին ա շխա րՀաՀա յեացքը չունի , բիւրաւո ր նաՀ ատակներուն՝ ու Հ աղա րաւոր կըտ -

վիթխար ի միքոցներ ունի եւ .որքան յառաքգիմ ած րա յց կ1ընդունի ո ր ընկերվար ո ւթիւնր միքաղգա - րիճնեբուն նուիրական արիւնովր օծուն թանկա —

է գիտութեան մէք : յին իտէալ մ բն է ։ գին Հ ո զ ր ։

7. Աթա լին բարեկիրթ է եւ շատ պարզ .իր 1 0. Ռ" ւս իո յ քաղաքացիական կռիւները կամ Եւ մ ենք մեր կեանքը , Հոգին ու մ եր ամ բողք

արտաքին ձել.ե րուն մէք ։ Երբ կր խօսի , շատ քի չ յաքորդող տարիներու պայքարը շատ մեծ տպա­ էութիւնը մեր ս իր ա կարօտ Հա յր են իքին նուի բե -

անգամ արտ ա յա յտ ո ւթ ի ւն կա յ գէմ քին ՚լ\րա յ * ւորութիւն գործած են իր վրայ : Յեղափոխութեան լով, անոր անձնուրաց պահակները պիտի ՐԱա^Ք

բայց իր վառ նայուածքին մէք նկատելի է Հաճոյք գէմ , արտ* աշխարՀի մէք պայքարողներուն վր - եւ մեր ճ ակտին արդար քրտինքովը պիտի ա շխա -

զո ր կր զգայ իր արտասանած բառերէն ; Երբ իրե՛ն րա յ կր նա յի կասկածանքով եւ շատ դժուար է ուինք մեր դոՀար երկրին փառապանծ վե՛րելքին

կը խօսիք , ուշադրոլթեամբ մտիկ 1լ ընէ , կը Հետե– վստաՀոլթիւն ներշնչել իրեն եթէ ապացոյցներ չր Հ ամ ար ;

ւի ամէն մէկ բառին ու Հարցումներ էլրնէ։ արուին իրեն իժէ դրսեցիները անկեղծօրէն կը փա­

8. Մ աքի խաղերով այնքան չի զբաղիրորքան փաքին գործակցիլ քքքորՀբղային Միութեան ։ Ու Բոլոր Հայրենակարօտ Հա քերս վեՀաշուք
, շատ աւե­
երեւո յթնե բու գա ս ա ւո ր ո ւմ ով Հ Ուրեմն 11. Յ՛արգանք ունի ուժին Հանդէպ • զօրա՝–^ Ար ա բա տ ին ել ս ի դա պան ծ Ար աղածին կենսատու
, բժի է1ր
լի կր շա Հա գրգռուի ճարտարագէտներով ւոր պետութիւն մբ , զօ րաւոր ան Հատ ական ութիւն Հովանիին տակ , ազգա յին անձն՛ս ւի րա կան զգա -

մը, կամ զօրութիւնը ինքն իր մէք^ շատ մեծ նշա՛­ ց ո ւմն ե ր ո ւի տ ո գ ո ր ո ւած , բոլոր Հա յ եր ս միա ց ած ,

արձանագրութիւն բոլոր ան՛ոնց , որոնք կը փափա­ նակութիւն ունին իրեն Համար։ Կը սիրէ տաք վի– իբրեւ մ Էկ անձն աւր ո լթիւն ընգՀանուր աշխարՀ ի

քին կամ կրնան ներգաղթել Հայրենիք։ բանութիւնր։ Յարձակումէ չ ի խրտչիր։ կր ցոյց տանք թէ , մենք Հարաղատ շառաւիղներն ենք

հտի ուռէինք որ կանոնաւոր , խաղաղ ու դի– խնդայ եթէ Հար ո լածը տեղին է ։ ԳիլրտսաՀ եւ ու ժառանգներն ենք Մեծն Տիգրաններուն , Արաա–

ձգական է իր խօսակցոլթիլնր որ որոշ սկըղ - շէս աշիսարՀակալներուն, ՝$աքն Վարդաններուն ,

լ ֊ ւ ՜ - •> լ լ– լ 13 ֊ ֊ լ ֊ լ–"Ր ՛Ա՛ " 1 ՚ " Լ "ՂՐԳ անմաՀն ազգային Հերոս քաք Անդրանիկներուն ,

առանկցցականկրկնեըլլոլւար աամյէլն գաբղաոլնթն,երաոռլանց խուճսախպաիլներըև րունքներու շոլրք դառնալով Հանդերձ, իրատես է Ո՚ոստոմնե րուն , րիստափո րնե րուն , քԼաւարեան֊
ՀաՐԿ"*՚" է յեԻռեԺնԼե,ուԱ՞-աքան,որ։դ Հօր կոչը , ոբ կ՚ըսէ ,
Լլ ^ ա Ա դ ո ա դ ա ռ ս ա յ ար1ՈասԱ1հլքԱ1 քւ,ի ա ր կարծիք ֊ ներուն , Մուրատներուն , ել ոչ թէ անտէր բազ­
ի մէք այլոց * «Ար ձանագրուող ազգայինները պէտք
ներուն մասին որոնց ինք ծանօթ է ։3այտնի չէ սա­ մութիւն մը ,որ ոչ անցեալ ունի, ոչ ալ փառք։
է քաք գիտնան որ արձանագրուիլ չ ի նշանակեր
կայն թէ այգ կարծիքներէն որքանը իր ական քին Հա յ ազգը երբեք ստրուկ չէ եզած եւ պիտի
անմիքապէս ներգաղթել։ Այս իսկ պատճառով կբ
կը Հա սնին ; 1աայ յ էալ ս7 $
յանձնարարենք մեր սիրելեաց՝ շարունակել իրենց
Հայ ազգը, որ ծնած է աշխարՀի Հիացման ա–
աշխատանքր, առանց ընդՀատի եւ կատարել կա­
ԹՐ՚ԲԱԿԱՆ ՀՈՒՆՋ՚ԲԸ ՛Ծխախոտի ամբողլ ռարկայ Այվագովսքիներ , Բաղրամեաններ, ԱՀա -

նոնաւս րո ւթեամ բ, մինչեւ Երեւանի կ* կոմիտէի Հունձքը 100 միլիոն կը Հաշուեն այս տարի, անց­ ր ոն ե անն ե ր ^ ի ը արժանաւոր տեգն ունի քաղաքա -

կողմէ տրուելիք ՀրաՀանգր» ։ եալ տարուան 65 միլիոնի դէմ ։ 200^5/ 250 միլիոն կրթութեան պատմութեան մէք։

ԵգիպտաՀա յութիւն ր զգաստ եզած է եւ պար­ ոսկիի ծխախոտ ի արտածում պիտի ըլյա յ օտար Ուրեմն մեր ն

տաճանաչ ։ զ րամ՛ով։ Ցորենի Հունձքը պիտի բլլա յք 1էն 8 մի V շ ան ար ան ը ընենք միայն եւ մի­

ՎստաՀ ենք ,պիտի շարունակէ նոյն կեցուած­ լիան թօն , անցեալ տարուանին կրկինը ։ Կր յուսան այն մեր սուրը Հայրենիքին յառաքգիմ ո ւթի ւնը ,

քը ունենալ, Հայրենադարձի այս նուիրական ձեռ­ ք)՚քել Հացի բաժնէ չափբ Պոլսոյ, է՝սկի*֊րիի ել Ի ՛Ր՜ բարգալաճումը եւ պաշտպանութիւներ, մեր ար -
միրի մէչ ։
նարկին Հանդէպ ալ։ եան յետին կաթիլը Հխ՝"այելով անոր։ կեցցէ մեր

սիրեցեալ Հայաստան ։ — Զ^ր&հ Ռաֆայէլեաս

Fonds A.R.A.M