Page 246 - \ARM_19-1946_03

0 Ա 0՝ Ա *

ԸՆԿԵՐՎԱՐ. ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԸ կէտերը մամանակավրէպ կբ ն կատուին յետ պա - Ն հՐ Գ Ա %Թ Ը

տեբաղմեան նոր կարգուսարքին Համար :

ԴՒՐք՝ ՍԻՏՍ ԿՈՒՍՍւԿՏՈհԹ^ԱՆՑ 2ՍԼՆԴԷՊ Գլխաւոր անՀ ամ աձա յնո ւթ ի ւնբ արմատական­

ներուն Հետ այն է, որ այս վերքիննեբը չեն բնգու– «Յաւսաոեր» կը գրէ այս յխռրագրււվ իմրագբա–

նիբ՛ գրամթէքոիրական Հիմնարկութեանց Հազգայ - կանի մը մէջ (16 Օգոսսաս) —

Երկու– օրուան վիճաբանութեանց ընթացքին , նացում»ը ել կը ներկայանան իբրեւ քեբմ պաշտ - Եբէկ , Հի՝"ԳչաբթԻ 1 "կսան ներգաղթի արձա–

Համագումար բ զբաղած էր Վարիչ Մարմնի րա - պաննե րբ ք աղք են ի դա սակաքգ ին , մինչ գլխա ւո ր նագրոլթիւններր եգիպաահ ա յո ւթեան համար,

բոյական գո ր ծ ո ւ՛ե է ո ւթ ե ան տեղեկագիրովդ կա - երեք կո ւս ա կց ո ւթ ի ւնն ե ր ը բան ո լ ո ր եւ երկրագործ մասնաւորաբար Գահիրէի եւ. Ազեքսանգբիոյ մէչՀ; ,

նանց կազմ ա կերպութեան Հարցով , ըհկեբ վաբա - դա ս ա կա բ գե բ ո լ չաՀերու պաշտպանութիւնը Քւբաի պէաք է ԱԱալ, որ առանց աղմոֆ4լի «<-

կ թոն եր իա աո արգո ւթե ան կ ազմա կ եր պո ւթե ամ ր , ս տ անձն ած են առաւել կամ նու՛աղ չափով : իրարանցում՛ր , եղան նախապատրաստական աչ -

< Փոփիւլէր »ի իոգրով, ելմտակաֆ *Փհ."ձ9ո*Լ » Աիակ կէաբգ ուր արմատական ընկերվա բա - խատանյփւերբ ել սկսան արձանադրութէւններբ :

ԱիքաԳԳայիսի տեղեկագրով եւ այլ խնդիրներով : կան կուսակցութեան Հետ Համաձայնութեան գե - Աղգա Հա լաքման , աղգապաՀ պանմ՚ան , ինչպէս

Մ անա լան գ առա քին օրուան վի ճար ան ութի ւն ն եբ ր տին մը կայ գեռ, աշխարՀականացման Հարցն է՝. նաեւ մեր Հայրենիքի Հզորացման Համար անհրա­

շատ տաք ո լ կրքոտ մթնոլորտի մբ մէք տեղի ու­ Արմատականները սկիզբէն ի վեր իրենց ծրագրին ժեշտ ձեռնարկ մըն է ներգաղթը , որ վերքապէս

Վրայ արձանագրած են ա շխա րՀ ականաց ումբ եւ կը սկսաւ, Հոգ չէ թէ ուչ։ կացութիւնը ապաՀովա–

նեցած էին։ ւ քան ան ս կ զբուն քով Հ աւատ ար իմ մնալ ան որ, թէեւ բաբ տարբեր պիտի ըլլար , եթէ տասնեակ տարի­

Այնպէս որ երբ 0 զո սա ո ս ՅՕի գիչեքը մամ բ ԱաՀմտնադիր մ՛ողովին մէք երկդիմի գիրը մը ներու ընթացքին կատարուէր ան։ Մեր Հայրենի­

930ին ընգհ անուր քաղաքական ուղեգծի մ ասին բռնեց ին՛ վերքին անգամ ա յգ Հարցի քննութե ան քը աւելի զօրացած , աւելի բարգաւաճ գաբձահ՜

վիճաբան ութ իւննեբ բ քացուեցան , մթնո լո բաբ ատեն : պիտի ըլլար եւ աքտասաՀմանի Հայութեան կո -

բաւական թազա զա ծ եւ կի՚բքերբ Հ անգար ա ա ծ բ ուստն ե բն ու չարչարանքները խնայոլահ՜ պիտի

էին : 97 պա ա գա մ աւո բներ ձա յն ուզած էին օբա - Ընկերվարական Համագ՛ումարին մէք փոքրա­ ըլլային :

կարգի այս նիւթին մասին թօսելու Համար : մասնութիւն մը կը նախբնտ րէ բ գո րծակցի լ արմ ա՛­ Բա յց մ ո ղո վր գա կան առածը կ բսէ «ուշ ե–

Նուաղագոյն Հաշուով կբ կարծուէր թէ 12 մամ տակ աննե ր ո ւն Հետ , որ «ա շխ աըՀակ ան» են քան կուր, անուշ եկուր» ;Ե*~ ^ռլԳայ ան՝ ^ այն օրերուն ,

պէտք էր * շատեր կ՛առա քարկէին լուսցնել , առա֊– Ժողովրդական Հանրապետական Հյարմմ անՀ ե ա ,ոբ երբ Հայ Գատը գրուած է մ իքազգա յին սեղանի վ բ—

քարկը բնգո լնուեցաւ ալ . սա կայն կէս գի՛շե>րքին կղեբապաշտ է եւ կաթոլիկ եկեղեցիին ու Վատի - բայ եւ կբ սպասէ լուծումի; Տարակոյս չկայ, որ

տեսնուեցաւ ո բ կաբելի պիտի էբէլայ վիճա բան ո լ – կտնին կռթն տօ՜ ՛է : ներգաղթբ յաւելեալ ազդակ մը պիտի կազմ է Հա յ

թիւններբ վերքացնել ա ոտ ո լա՛ն մամբ 9.30/& ,Հարկ կարգ մը ճառախօսներ նոյն իսկ գանգատեցան , Գա տի լուծ մ ան Հ ամաբ : Հարիւր Հ ա ղա բ ա ւո ր Հ այ

պիտի բլլայ յա քորդ օ\րն՛ ալ զբաղիլ ( 1 8 , մամ) , ՛որ Հ.Փ ոփ ի ւլէ բ»ի մէք շատ կը քննադատուի Համայ­ զանգուածներ , իրենց Հայրենիքէն վտարական ,

ուստի կէս գիշերէն վերք մամբ 12.30/՛՛^ ընդՀատ– նավար կուսակցութիւնը, մինչ Ժողովրդային ՛օտար ա չվսա բՀներո ւ մ էք կը թափառին : կ՚աշխա­

ուեցաւ մողովբ , յաքոբղ առաւօտ՝ շաբաթ՝ վեր­ Հանրապետական Շ ո՛րմ մ ան գէմ որ եւ է բան չի տին , կը զոՀեն , կբ տքնին , կուտան , առանց սա—

սկսելու եւ գի՛շեբբ մ ինչեւ ուշ ատեն շարունակե­ գրուիբ ԼվՀաղալէ , Լո լարի՛ պատգամաւոր) ; կ ար կա թե ան իրենց նիւթական ո յ մ բ , բաբո յտկան

լու Համար ; Անտ րէ Ֆիլիփ , որուն ճա ռբ ամ էն էն յա քո զն ու իմացական ստեղծագործ կա ր ո գո ւթ իւնն ե ր ըէա յս

քաղաքական ուղեգիծի օրակարգին մաս կբ էր եւմեծ .բնգո լնե լո ւթիւն, գտաւ Համագումարին բո լո ր ին փ ո խար էն ապրելու Համ ար պա բղա պէս ,

կազմ էին նե քքին ել մ աս ամ բ արտաքին քաղաքա - մէք, արմատականներու մ ա սին ըսաւ թէ ներկայիս կերպով մ բ ; Ի*ն չոռլ այս Հարիւր Հ աղտ բա լո բն եր բ

կան ո ւթ ե ան վերաբերեալ բոլոր Հարցերը, բն - տնտեսական եւ բն կե րային գետն ի վ ր ա յ անոնք չերթան կամ չկարենան երթալ իրենց Հայրենիքը,

կեր վար ական կուսակցութեան ԳԷԲՔԲ Հանդէպ բացարձակապէս յետագիմական են : Հայրենի Հողին վրայ աշխատելու, Հոն ապրելու

միւս կուսա կցո ւթեանց ( Հ ամ ա յնավար , ք\՚1. քՀ. ք5. , Գալով ՜^լ^^՚ին , նախկին դատական նախարար բ ել ստեղծագործելու Համար :

արմ ատ ա կան բնկերվարական ե ւն ) , ա յգ կուսակ­ խստիւ դատափետեց զայն եւ յայտարարեց թէ ըն­ Ներգաղթով ա յս Հնա ր աւո բո ւթ իւն բ կը արուի

ցութեան ց Հ ետ գոբծա կց ո ւթ իւն բ իյորՀ ր գա բանին կեր վա բ ա կան կուսակցութիւնը պէտք է պա յ քա՛ր ի սփիւռքի Հայութեան , քառորդ գաբ ետք , եւ տա֊

եւ կառավարութեան մէք, բնկերվարական կու - անոր գոյութեան ի ս կ գէմ : «ժողովրդավար կարգ­ ր ա կ ո յս չկա յ , որ սփ իլռքի Հա յ բեն ա կա ր օտ Հա յու–,

ս ա կց ո ւթ ե ան գիոքբ փ բան սա կան կա յսբութ եան ուսարքին մէք ո՛չ միայն Պետութիւնը, ո՛չ միայն թիւն բ պիտի լսէ Հա յրենի Հ րաւէրը ; Այս Հ բաւէ բբ

մ աս կազմ ող զ աղիմա վա յրերոլ ել թեւարկութեան Գպրոցբ, այլեւ նոյնինքն քաղաքական կուսակցոլ– կոլգայ Հա յրենիքի կառավարութեան կողմ է , էք՜

ենթակայ երկիրներու մողովոլբդնեբուն ել այգ թիւննեքը պէտք է « ա շխարՀ ա կան» բլլան , այսինքն մ ի ածն այ կաթողիկոսութեան , Հա յրեն ի մ տ աւո -

երկիրներուն տրուելիք վարչաձեւին մասին % ան ո նք բաց բլլան փ ի լիս ո փա յա կան եւ կրօն ակ ան ր ա կան ո ւթ եան ու բովանդակ մ ո ղո վո լր գին կող–

ւ ^ ք ^ ք 5 / ՛ մասին ար ա ա յայա ո լեց ան ճառախօսնե– ամ էն տեսակ ըմբռն ո ւմն ե բ ո ւն ե ցո զ մ արգոց առ - մէ, սրտագին բառերով, քեբմ չոլսԼ\ով ո լ եղբայ -

բէն շատեր՛ը ; Բոլորն ալ կ՚բնգուեէին որ ա յս նո - քեւ , բոլոր Համոզումներն ալ յարգուին , ճիշդ այն­ բտկան ոգիով;

րակազմ կուսա կցո ւթիւնբ որ ներկայիս ֆբանս • պէս ինչպէս է մեր բնկերվարական կռւսակցոլ - ԳաղոլթաՀ ա յ ութ իւնը չի կրնար անտար բեր

իսո բՀրգա բանին մ էք ամ էն էն ում եղ Հոս անքբ կբ թեան մէք յ ուր ինծի պէս քրիստոնեայ շարքային մնալ եւ, բարեբախտաբար , չմնաց անտարբեր :

ներկայացնէ իր ետ ել ունի կղեբա - պաՀ պան ո - մբ երբեք գմուաբութիւն չէ ունեցած իր ձա յնբ Գաղոլթէ գաղութ այս կամ այն կերպով կազ–
մի
ղական տարրեբբ , ամբողք կաթ ո լիկ կկեզեցին իր լսելի ընել տալու։ Ը ն գ Հակ ա ո ակ ՛ե Գ$ՏՀ$*ն մ ս՛ կե բ պո ւե ց ան Մ արմ իններ , ներգաղթով զբաղի–

Հղօբ կազմ ա կե ր պո լթ ի ւնն ե ր ո վ եւ ն իւթական լայն դաւանական գետն ի վբայ իբ մէք կբ պարփակէ ը ն— լու Համար : ԳմգոՀ եղանք , ցաւեցանք եւ գմգոՀ

մ իքոցներով : կբ գոբծա կց ին այս կուսակցութեան կ ե ր ս/ յ ի ն Հ ա կամ արտ տարրեր , աքակոզմ եան պաՀ– ենք ու կը ցաւինք , որ գրեթէ ամէն տեղ խտրա­

Հ ետ անոր Հ ամար ո բ գերման գրաւմ ան շբ քանին , պան\ո ղա կաններ , նոյնիսկ յետա շբք ականն ե ր ու կան ոգի դր ուեցաւ . «Հրէի ել Հ ե թան ո ս ի» Հարցեր

գաղտնի գործ ուն է ո ւթեան մամ անակ , ՛հիմ ագրա - նաել ձախ բանուորութիւն մբ, ոըոլն ա ը ա մ ա բա - յարուցուեցան ; Գրգռական տիւուբ մթնո լորտ

կան ճակատին վրայ անոր վարիչներուն Հետ միա– նական տեղը պէտք է ՛ըլլար մեր կողքին , մեր կու­ ստեղծուեցաւ , ա յնպիսի պայմ աններ , ուր ան բաղ­

ո ին կ՚աշխատէին ել ա յն ատեն էն ի"կ Համ աձա յ — սակցութեան մէք. անիկա անկարգութեան՝ ել քա­ ձալի տարր եր ալ անցան գործի եւ առիթը շաՀ ա–

՛հ ո լ թեան եկած էին որոշ ծրագրի մբ վբայ , որ ղաքական շփոթի տարր մըն է» ; գոբծեցին , աղգա յին մ իոլթիւնը խանգարելու եւ

յա յանի է Աղգա յին Աղա տ ա գբ ո ւթե ան կոմիտէի Արտաքին քաղաքականութեան մ էք եւ ընկեր֊ անտեղի խա՛չակրութիւն ստեղծելու Համ ար ;

ծրագիր անունով ; վար ականները կը րամն ուին ՚^Տ&էն ։ Այո վեր ք ինը Ներգաղթը Համ աղգա յին ձեռնարկ է , ՀաՀրե–

Ընկերվա րականներուն Համար կարեւորն այն կը կարծէ շարունակողն ըլլալ Ռիշլիէօի քաղաքա­ ^է՚Բէ Հգ°բացմ ան , Հա յ Գատի լուծ մ ան օմանգակ ,

է ՝ո ր 1\4ք^.ք*5> կ՛ընդունի ճարտաբար ո ւեստի մեծ կանութեան , սխալ գաղափար \ունի մեծութեան ՀայաՀ ա լաքման գոքծ* այսինքն նուիրական գործ

ձեռնաբ կնեբուն , արտադրութեանց միքոցներուն #, մասին , ոբ չի յանգիր ո ել է դրական արդիւնքի ; մը՝ ո բուն շուրք բո լո ր ը միա կամ պէտք է աշխա­

մ եծ գրամ ատ ո ւնն երո ւն , ապաՀ ո վագր ական բն կե­ Տաքռղութիւն մբ չէ Երեք Աեծերու կողքին մեծ տէ ին ; Աէկ ել միացեալ ոգիով, մէկ ու Հարազատ

րութեանց ելայլն աղգայնացումբ , ինչ որ բնկեր­ դմուա բո ւթեամ բ Ա թ բ ա փ ռ ն թ ֊ է ն մը ձեռք բերելբ; զգացումով, խելքով ալ; Ջեղալ այդպէս; Ոչ մի -

վարական կուսակցութեան ծրագրի գլխաւոր մասր «Ֆրանսայի դերբ այսօր պէտք է բլլայ ո՛չ թէ ա յն զգա ց ո ւմն ե ր ք պղտորեցան , ա յլել ձախաւե -

կբ կազմէ : ձուլուի լ Երեք Ա՝ եծերուն մէք , այլ իր շուրք Հա - բ ո լթ ի ւնն ե ր եզան * Ալն պա տ ա ս իւ ան ա տ ո լ , ամբո —

մախմբել բոլոր պզտիկ ել մինակ ազգերը , տիե­ իւ ւս յին , պաաաՀ ական Քայէեբ առնուեցան , եւ Լի­

Գլխաւոր անՀամաձայնութիւնբ ժողովրդա - զերական խղճմտանքի ձայն՛ը լսելի ընելու Համար , բանանի ու Ա ո լրի ո յ մ էք Հ ա զար ա լ ո ր Հա յեր տագ­

կան Հանրապետական &արմ՚ռ ւ֊մին Հետ՝ դպրոցնե– յէէ^՚Ց^^Լ Լ^՜Է ՛իրական խաղաղութիւն պիտի չունե­ նապի ու վնասի ենթարկուեցան : &ատեր ծախե -

բու աշխարՀ ականաց ման խնդրին շուրք է • \^1\Ղ^ն նանք ցորչափ մեծ ու պզտիկ կարծուած, ազդերբ ցին ինչ ոբ ունէին * շատեր ձգեցին իրենց գոբծբ,

կբ պաՀանքէ ուսուցման՛ ազատութիւնբ • նպա - պիտ ի չընդունին ենթարկուիլ մ իք աղգա յին կազ - փակեցին իրենց խանութը, աղմուկէն տարուած ,

տակ ունենալով ազատ ձգել կրօնական - դալա - մ ա կերպութեան ա յն ո բ ո շո ւմն ե ր ո ւն որոնք մ եծա– ոլ ա յսօբ մա ան ո ւած են ան ձ կո ւթ ե ան ու տա գնա­

նա կան խմ բա կց ո ւթի ւնն ե ր բ դպրո ցնե ր բանալու մասնութեամբ տրուած են; Ֆրանսայի ճակատա - ւ՛ լ ի : Զենք խօսիք այլեւս յարակից անա իս որմ ո ւ

իրենց ուզած ձեւով եւ Հոն տալ կրօնական գաս - գիրը աիտի վճռոլի միքազգային գետնի *էբայ : ան մ իա գրգռութեանց մ ասին , ո բոնք թուն աւո ք

տ ի ա ր ա կո լթ ի ւն իրենց ա շա կե բ ան եբ ո ւն ։ Ասիկա Ժամանակ է որ բնկերվարական կուսակցութիւնը մթնոլորտ ստեղծեցին եւ եղբայր ը եղբօր դէմ Հա­

Հակառակ է բնկերվարական բմ բռնո ւմնե սուն ; այս կէտին վրայ պայքարի մէք նետուի , \որովՀե֊ նեցին :

Ընկեբվարութիւնբ կբ քա տա գովէ դպրոցէն Հեռա­ տել Ֆրանսան պիտի կորսոլի, եթէ շուտով Հք՛ս— Կրնային չրլլալ այս բոլոբբ, ել ներգաղթը ,

ցնել կրօնքբ , ինչպէս այս վերքին բ Հեռացուած է /// ե զծո ւի ի ս կա կան մ իքաղգտյին մ ո զո վր դա պե տ ո լ– ապաՀ ով ենք, ա յն ատեն աւելի լայն չափով կը

պետութենէն եւ րո լո բովին անք ա ա ո ւած : թիւն մը; ԱՀա թէ ինչ ան գա բմանելիօրէն կբ ղա– կազմակերպուէր , աւելի կանոնաւոր ու առանց

Այս կէտին չոլրք անցած շաբաթն երու բն - ակ մեղ : վնասի; Զու֊տ Հայրենասիրական խանգավառու -

թացքին բուռն վիճա բան ո ւթի ւննե ր տեղի ունեցան թե ամբ, ոչ ամ բո խավար ո ւթեամ բ* զուտ ազգային

ԱաՀմ՛անագի ր Ժողովին մէք եւ ուս՛ուցման աշխար– ք՚ր վեբքնական բանաձեւին մէք, ըեկեբվաբա - քաղաքական իմաստով, ոչ խմ բա կցական անմիտ

Հական՚ացման կողմն ակի ցնե րբ բնկերվարական, կան Համագումարբ մատնանշելով ^1ՀԼ^ի դաւանա­ Հաշիւներով :

Համայնավար եւ արմատական .բնկերվարական կան Հանգամանքը ել խայտաբղէտ բագագրոլթիլ– Փակենք սակայն ; Ա եր խորունկ ցաւը , վբբ՜

յտղթանակբ տա րին երկու քուէի ա ռա ւե լո ւթ ե ա մ ր սը,կր յայտարարէ թէ Հանրապետական Հանրային գովումը յա յան ենք , ու ՛չ ո Հ ան անք ասով, մաղթե­

միայն; Նոր մշակուած ՍաՀմանագրութեան մէք կարծիքը շարմմս/ն մէք պիտի դնէ՝ պաշտպանելս լ լով որ խաղաղին կիրքերը, ել միայն Հայրենիքի

ՀՀազաա ուսուցում»ի ս կզբո ւնք ր չէ բնգո լնուած , ու Համար աշխաբՀական դպրոցը ընդդէմ կղեբա - շահ ը առաքնորգ դառնայ այս ճակատագրական օ–

անիկա կրնայ կրկին պատճառ դառնալ Հանրա - միտներոլ ; րեբուն %

քուէի մամ անակ « « ՛ ձ » քուէարկողներու թիւր Արմ ատական բն կե բ վա ր ա կան կո ւս ա կց ո ւթե ան Ուրախ ենք, ոբ շուրք 10.000 գաղթականներ

շատ ցնե լու ; մ ասին բանաձեւը կբ շեշտէ թէ անիկա երթալով արդէն իսկ վերադարձած են Հայրենիք զանազան

Արմ ատական բն կե ր վա ր ա կան կ ո ւս ա կցո ւթ ե ան աւելի պ ա Հ պան ո զա կան կբ դասն այ եւ թշնամի է գ.աղ..ո.ւ.թ.ն..եբ.է.՝ Ր1<. Լ # Ա՝ոլրI Iիա յ/էն ,ա<ւ ի՜րւանէն- ,- - ~ *յ• ննե - - -

Հանդէպ բռնուելիք դիրքէն մ ասին շատ չխօսուե­ ամէն կարգի աղգայնացումնեբոլ ։ կ՚աբձանագրէ բէն; Փոքր թիւ– մը գեռ, բայց նշանա՛կկե "ԼՔ՛
եալ՝ լի գարձ–
նոյնպէս , որ այդ կուսակցութիւնը լքած է աշխար֊
ցաւ; Շատ Հեռու են արդէն այն օրերը, երբ Տա - տրուած պայմաններուն մէք;
Հականացման պաշտպանութիւն բ , իր քոլէնեբբ
լատիէի եւ Տրիոյի կո ւս ա կց ո ւթի ւնբ ամենազօր էր Այմմ , կարգը եգիպտաՀայութեան կուգայ որ,
խառնելով աջակողմեաններուն Հետ յ վիճ ա բան ո լ -
•Ֆրանսա քի մէք, տարիներով իբ ձեռքին մէք պահե­ անշուշտ , պիտի կատարէ իր պաբտքբ Հ 1ԼստաՀ
թեան մբ բեթացքին , որ Ֆրանսայի կբթակս/ե
լով երկրին իշխա՛նութիւնք : 1936/՛ «Ժողովրդային ենք, որ Հայրենասէր եգիպտաՀ այո ւթ իւն ը , պայ֊՛
ծրագրի սկզբունքին շուքք ի"կ կր դառնար :
\լՀակատ»ը մեռած է բնգմիշտ եւ կարելի չէ զայն ծառատե սու իմեամ բ եւ իր առողք ոզի ով պիտի
Բայց ամէնէն բուռն վիճա բան ո ւթ իւննե բբ տե­
կրկին ոտքի կանգնեցնել միեւնոյն տարրերով : մ օտենւ ձեռն ւ ՛բկին ,
ղի ունեցան Համայնավար կուսակցութեան Հան -
Արմ ատական բնկերվա րական կուսա կցո ւթիւնբ Զենք գիտեր , թէ ե՛րր պիտի սկսի ներգաղթը,
գէպ գիրք ճշդելու առթիւ:
արգէն Հիմա կբ նկատուի քաղքենի յետագիմական ապահովաբար , յառաքիկայ տարեշրջանին : Առ՛

կազմակերպութիւն մը եւ իբ ծրագրին գլխաւոր ( 3 ) ՀՐԱՆՏ ՍԱՄՈՒԷԼ այժմ, նախապատրաստութիւներ կ՝ըլլան միայն,

Fonds A.R.A.M