Page 242 - \ARM_19-1946_03
P. 242
I
6 ԱԹ ԱԶ
ԲԱԲԿԷՆ ՍԻՒՆԻ ԱյլաջիԱ եզբակացոնթիւճ աննշան Հեղինակ մը՝ որ իր նշանաւոր դիրքով <«"՛ -
աատեց թէ՛" ՚Աափոլէոն գոյութիւն չէ ունեցած :
•).• " ՛ւ. –" ՝ " | :—.՚-Օ" ՜–- ա՚ Ես անշուշտ կարողութիւն չունիմ նմս/նօբէն հա ...
(թ. եւ վերջին մաս) տատ ելու, ՛թէ. ւքքլ^բֆէ Պ,արցաքքթաֆն ալ գոյրիթիւն
չէ ՚ուֆիցաֆ֊Հ ՚ՀՀյց \$*ամ բաոարաֆ ՚ձաչեքրւ.
*>^իայթ վաֆժարախին մ ԷԼ Էր , երր "ԲքԺց Հա^ա՜ք. տւՀեձ քթլլե^ ժամանակը ; սառ՛եան մեթոթրվ Հաթթքքաել թէ ^խջ է, կա&ս–
յեղափոխութեան (լբքլէքր նեթէքք-իլ։ Ալիքն՛եր ո ՓարսյսքԲիՀսն ^արո^Տակ կը կրկնէր թէ խ^քԻվէ
դէմ մաքա/ւելէ; ա/ւաչ^ հթւրկ Էր րռնՈֆ.թեա% դէմ չէ եզր ակացրւթիւքն սպա սել վի ճա բանք» ւթիւնսե ՝- ՚–՝ էկիբ^անւի. բադյսրանի ր ) ֆ\&1էՇ կը կաֆքձ–
րէն , ապա Հո վարար
մարտնչիլ; Ուստի ի"ք եւ. համախոհ մի քքսնի ըն անոր Համար որ երգում ըըած կէ լոլսաւորեալ (Լուսինեան բարաբան), գ) լու
կերներ միանալով՝ կազմեցին «Սիւնիք» խումբը հ. է ը ի ըսել , մը֊խ չ լ \ Ա 1 ՚ 1 ; յամառութիւնը զէնք կը սաւորեալ կը նշանակէ մ կրտեալ (Հայկազեան բա
մտան Հ ՚Տէ ՚ Ղ ֊ ա շնա կցո ւթեան դրօշին ներքեւ։Ղ՝աչ. կարծէ վիճաբանութեան մէք* Բայ$ ես գիաեմ ձե ռարա՛ն) , դ) մկրտեալյլ կրնայ նաեւ, մկրտել, ալ. •-
նակցոլթեա՜և Պոլսոյ առաքեալը ա ռա 9ին օրէն նշ– ւք մ ր ի լլԱել տալու • բեմն ւհւ§ կր նշանակէ Մկրաիչ։
մարած էր անոր մէշՀ կամքի ուժ֊ եւ գործելու վառ վիճաբան ո ւթի ւններն ալ կը Հասուննան տան Բայց եւ այնպէս, ձեր յամառ Մկբաէլ Պթ-ք -
եռան ձի պէս Հ & ուտով, եզրակացութիւնն ալ կը քաղեմ սամեանին լրիրէն , ծանրօրէն եւ խսա։,րէն կշ
Մէկ Օր Նաւային Վյսրմաբանի ւոնօր է ն ո կը Հասած տանձի պէս : յայտնեմ թէ Համեստ չի նշանակեր խոհեմ կամ խո֊
կան էէ Բարկէն ր ե*– քաղաքա՛վար ո ւթեամ ր կը ճամ֊ Առա քինը այսօր ; Հակա>ն(*), տե՛ս Դ՛ա յա Լ ան ի Հոմանիչներոլ բա -
րէ ղայն Հայ ըլլալուն Համար % Բարկէնին ու– Համեստութեան գաս տալու Համ ար ինծի, ոաբանը, տե՛ս Տիբոյեա՚սի բառարանը Լոր այս11Ն–
րա խո ֊ւթիւն ը է ա փ չունէք , այլեւս Հոգիով սիրտով Պարս ամ եան վկայութիւն մը բերած էր Կէօթէէն : բենաւկան կ ա ր գ չունի ,— ՐայՅ այ բուրե՛ն ական
փարեցաւ յեղափոխական շարժման : Արպէսղի թե Յոյց տուի թէ ՍԽԱԼ էր թարգմանած : Ն՛որ յօղ1 - կարգին կամ բառարաններու տեսակներուն եւ
լե րը ա լելի աղատ շա ր մ է , Հ այր են իք ղրկ եց Հ այ֊ ուածով մը ( Ա ր ե ւ մ ո ւ տ ք , թիւ 7 8 ) , կը պնդէ թէ պատրաստութեան եղանակներուն մասին շատ բա.
ԲԲ, որ բոլորովին ումասպառ եղած էր այլեւս, եւ ճիշգ է իր թաբգմանութիւնբ ; Եւ այնքանն յանձնա ներ ունիմ սորվեցնելիք, Համբերութի՜ւն) : Աւել
փոքր եղբայրն ալ անկիւն մը տեղաւորեց , շաՀե– պաստան ո ւթե ամբ մբ, որ մ ո լկի մ ը չափ անն շան ցնեմ նաեւ որ Հայկազեան բառարան նայիլն ալ կը
լու Համար իր ա սլր ո ւս ա ը , ինքը այլեւս աղատ էր բան կբ Համարի իմ քննադատութիւնս , ինչո^ւ պաՀանէէ որոշ պատրաստութիւն (Պարսամեան
ամէն Հոգէ; սխալը մուկ կը մկրտես ^ ընկեր Մկբաիչ*. սխալը ինծի ցո յց կուտար նաեւ ... է^ը . բաւական խշե–
Բարկէն յեղափոխութեան խորոտիկ ծաղիկն սխալ է՛. Ո՛ԷՀ կր պատասխանէ եւ գեռ կը յանգգՀտի դ^լք^աաճաոձց)՝։ Աա,ղր Համար ք . որ Դարնամ,
էր , որ կը Պէֆր ՜՚՜ՂՂ^^-Է թշր^֊ա^ մ-ողովռւրգխն գրել թէ &.1ս§հ;Շ1է բառը կը նշանակէ Համետտառւ ֊ եան նոր սիւալի մր մէշ ինկած է • • • ՛Հայկազեան
կուրծքին վրա յ Հ թիւն՝ «ի՛բ Հասկացոոութեամբ» , ԼանՀամեստու– բառգիրքը բանալով, (այդ մասին՝ Հայերէնի սը–
ւ Մ ինչեւ վե րքյին բո ԱԼ յէն անտ ր տ ո լնք եւ ան վբր– թեան իՀ"ձ Հրաշալի նմոյշ այո իբ « Հ աս կաց ո զո լ - խալհերուն կարգին) ;
ԳռՎ ԳոԲ°^եց իր սլաշտած մողովուրգին սիրո յն ու\ թիւնբ» ճիշգ Համեստութիւն բառին Քովի ^Բ * երր կ՛՚աճապարեմ ել կ՛ուզեմ վերադառնալ ճ1ս§ ել
փ ր կո ւթ ե ան ը Համ ար : Բո լո ր սիրտով էլ՛ատ է ր տա ո ՛ չ լքէկ գերմանագէտ., ո՛չ մ է կ յւաււարա1ւ Հ ամ ա ր - Ճ1ս§հշւէ բառեբուն :
ճիկ ա ոլտ կ ան ա ծ եւ գա ր շե լ ի կառա վաբութիւնբ : մէք կք գտնեն ^1ս§հշ1է եւ Համեստութիւն
բառե - աստխձւը ՚Բանթի բառն է (բառեբուն Հայրն ալ
Երբ Հ *Ց ՛՛հա շնա կռո ւթե ան Պ՛ոլսոյ կո միտ էին՛ ՐԲ ) ։ &լ է Բ «Հ ա ո կա ց ո ղո լ թ ե ան»
՛ծ ան ր լուծը իբ ուսերուն վբայ գրուեցաւ , Բար մէք կբ բերէ եօթբ գերմաներէն ի վկա յութ ի ւն ՝ մայրն ալ յիշեմ , տբպէսղի Պարսամեան չդիմէ իր
Հոմանիշներ ե1ս§ «Հասկացողութեան֊*,՝ գերման լեզուին Հայրը կար
կէն բաղմ ասլատկե ց իր ճիգեր բ : Անխոք Գ"Բ ՜ բառին , քսան Հա յեքէն բառեր իբրեւ Հ ամ ա րմէք , ծելով ին ք՛լիւն ք ) ; Արդ, գերման
փիլիսոփան՝
ծ ո ւնէ ո ւթե ան լ&"ո րգեց երկաթէ կամ ք եւ ծա յքա– եւ այգ չարքին վրա յ՝ «Համեստ
կում զգաստ , խո֊ եթէ տեղեկութիւներս ճիշգ են՝ կարծեմ աւելի
յեղ ինքնավստաՀութիւն :
Հեմ կամ Համեստ , պարկեշտ կամ Համեստ» բա - լաւ գերմաներէն գիտէ քան Պարսամեան : Եւ ՝Բան–
Գործի մարգ էր։ Գոլլ ու ղաղա ր չունէր , կբ
ո֊եբըւ Հայերէնի իր սխալներուն մասին խօսելու թի խոնարհ «հասկացողոլթեամբ» , գերմաներէն
վազվզէր այս ու այն կողմ եւ անձամբ ՀրաՀանգ֊
մամ ան ակ քննութեան պիտի առնեմ այս սխալ - այգ բառը կը նշանակէ խոհեմութիւն , ֆրանսե -
ներ կուտաբ % Ա՝ էկ օրուան մ էք ծով ու ցամաք ի ֊
ներն ալ, որոնք* * . կամաւոր են թէեւ, Պարսամ– բէն՝ ֊ՅՀսձշոՇՀ : Իմ սովորութիւնս չէ գոհանալ այս
բար կ*անցընէբ % Պոլսոյ ծակն ու ծուկը սեբտած
եան կ ՛աշխատ ի Հ ամ եստ բառին մ աս ին իր հ ա ս կ ա ֊ քան պրպտում ով, ուստի կը դիմեմ այնպիսի րա.
էբ եւ ասոր Հետ մէկտեղ լաւ ուսումնասիրած– էր ցՈղութ֊եաՕ. մէք ստեղծել
զի կարենա յ արդարացնել շփոթութիւն մը, որպէս ռաբաններու , որոնք բառին դէմ Համապատասխան
տաճիկ մողովուրգբ : Գիտակ էբ նաեւ անոր Հո
ն\ս$֊Հ=Հ Այ մ ե ս տ սխաԼՐ ։ բառեր չեն դներ, այլ սահմանում : Վասնզի ես
գեբանութեան Հ ք*բ սուր գիտողի յատկութեան
Զի գոՀանար ատով, Հայկազեան բառգիրքին կը փնտռեմ բառին ծագում ը, պատմութիւնը, բա
շնորՀիւն էր , որ ամենավտանգաւոր ձեռնարկնե–
մէք եւս հ ա մ ե ս ա բառին գէմ կբ գտնէ խոՀական ցատրութիւնը եւ վկայո ւթիւն մը։ Արդ, այս է
րսւն մ է քէն անվնաս ել յաքոդ գուբս կ՚ելլէր ՚. Լր
բառբ յ եւ այնքան կ՚ուրախանայ որ պաՀ մը կը Ճ1ս§հ61է բառին սահմա՛նումը . «Ճւ6 շՏՏշհւօեԱշհետԱ 1Ո
տեսներու եւ ոստիկաններու քթին տակ փոխա -
կարծէ թէ աղատեց իր օձիքբ : շՏ^ ^7տւհ1 ^ աէէշ1 շս տշտշա 6ւ§6Ո6ո §աշտտէշո
գրումներ կ^բնէր Հ իանալի սլա ղա ր ի ւն ո վ , առանց
•Երք Հոմանիշներով բառեբուն իմւ դնե ԲՐ ^/օհ1տ61Ո»։ Այսինքն թէ իր անհատական հանգստու
կասկած Հրաւիրելու իբ վբայ՛. կը սսլբգէր Տաճ
մէք, կը զննէր ղանոնք, կբ Հար - կը տարտղնէ եւ բա՜ն ապացուցանել կը փորձէ մեր թիւնը ապահովելու Համար ընդունակութիւն ցոյց
կաց ՝ խաւերուն
ձեռնունայն Համբակ Պաըսամեանը , միտքս կ՝իյնայ ֆըանսացի տալ միջոցներու ընտրութեան մ է ^ ։ Իսկ ֆրանսե.
ցաքեն է ր եւ ճարպիկ ո րսոբգի սլ է ս
րէն բառարանի մը Համաձայն , «գԱտԱէՏ <1ս ՇՏԼ13.Շ—
սր : Անծանօթ ր եթէ Բաբկէնը տեսնէր
ւէր գ կը կարձ֊էր թէ լր բհղ*չ\ Պո լիսը վառելու խորՀուրդը յղացաւ, թէեւ 1618 ՇՕՈՏւՏէՅՈէ <ԽոՏ 1» 1շճշՏ.10Ո 6է 1& թ1^0)՚ՅՈՇ6 բ Յ ^
այդ վիճակին մէ1, անպատճառ
իբր՝ անագորոյն գոր&ողութիւն մը,
տես էր : Զափաղանց գաղտնապւ Հ էր։ Հ. ,ե– մերժ թէ Բաբկէնը աւե Այժմ գանք ե1ս§ բառին, . միջնադար .
ցի զօրավարին պէս, երբ իմանար թէ բաճկոնը իր բայց իրողութիւն բ ցոյց տուաւ՝ մէք, ուր պիտի եան գերմաներէն բառ մըն է այս(*) , ել (իԲ . գա
Հարցը, Բաբկէն
գաղտնիքը դիտէ՝ էլայրէր զայն : լի կորովամիա էր Հ րէն առաջ գործածուած չէ գերման մատենագբու
ԱՀաբեկչական գորհ֊ողոլթիւններ վարեց եւ Վերքին օրը մամագրավայբին թեան մէջ–. Կէօթէ կը գործածէ զայն՝ տակաւին
աւելի վ տանգաւոր ՚դԷի՝մՀ՚ո"ւ»մ• ն« ֊ե-ր« ~ Հ ՚ չշշքչաւ -/ կատարլեայ/ վ՚ճռուէր ՚ մ աՀ ո ւան եւ կեանքի միջնադարեան փ իլի ս ո փա յո ւթեան երանգովը վը -
սոլկաՀովոլ թեամբ։ Գիլեր ցերեկ կը տքնէր, ինչ– Համակ աւիւն եւ յափշտակութիւն դարձա* էր։ բան։ ՛Միջնադարեան փիլիսոփայութեան այգ ե -
պէս կ՚բսէր իր բնկերնեբէն մէկբ, «Գաշնակց Երր ամէն բան պատրաստ էբ, ոգեւորիչ խօսքե - բանգին ի վկայութիւն՝ ք լ Ո լ կ մ ա ն բառը, որ կը
թեան արթուն պաՀակն էր»։ Զանձրոյթը չէր թա րով յորդորեց իր ընկերնեըբ չբնկբկիլ որեւէ զո– նշանակէ կախարդ , այսինքն իմաստուն մը, ար
փանցած անոր Հոգլոյն մէք * ամէն րոպէ ոգեւոր Հողոլթեան առքեւ : «Հա յկական Հա րց ր կբ *մազ֊ մտերմացած է առաւելապէս թաքունգիտութեանց
ուելու բնդռւնակ էր ;Աի բաբ լի էր բն կեր ական քերմ ուի , պէտք է կռուինք ել յաք ութ,իւն տանք ւ/նոբ. (ՏՇ16ՈՇ6Տ ՕՇՇս1է6տ) կամ մոգութեան; &Ճ. երբ՝ Փաք.
զգա ց ո ւմն ե ր ո վ , ուստ ի սնավւառո ւթիւնբ , կեղծ կ՚ըսէր : Եթէ մեր նպատակին մէք յաքողինք , ի լէն շատ ճիչդ ընտրութեամբ կը գործածէ 6շ1աք6
ազգամոլս ւթ իւն բ տեղ չգտան իր մէք : «Ա արդքւկ զուր չեն մեր թավւած արիւնները : : Հակառակ բառը, կ՛ակնարկէ թաքուն գիտութեանց ծանօ -
պարտականս ւթ իւնն եր ունին իրարու Հանդէպ» , պարագա յին՝ մեր եզբա յրներուե կբ մնա յ չա րո ւ– թութիւններովը օժտուած մէկու մը, Կէօթէ
Կ*բոէբտ, եւ ընկերային ազնուաց ման Հաւատացող նակել մեր սրբազան դատբ աւելի կատաղի ել ա–
էբ* Երեն սիրական սկզբունք բնտքած էր եւ միշտ ւելի Հաւատ քուի» : բառը ա յ դ ի մ ա ս տ ո վ մ ի ա յ ն գ ո ր ծ ա ծ ա ծ Է ՖաՈՆ.ս–
կը կրկնէր \«՝Մէկը ամէնուն Համար , ամէնբ մէ Բոլոր բնկերներբ ուխտեցին Հաւատարիմ մնալ տի մէջ :
մինչեւ վերքին շունչբ։ Տետոյ իր ձեռքով բամնեց Պարսամեան չէ կաբդացա ծ Ֆ « * ո ւ ս տ ք , եթէ
կուն Համ ար» ; գէնք , փամփուշտ ել ռումբ ։ Տեսարանը սբտա - կա ր դաց ած իսկ է ձէ հասկցած :
Արդար կբ գտնէր կռուիլ բռնութեան ել անօ շա բմ էր։ Բո լո ր չա ր ա գո լշա կ նախ աղգա ցո ւմն ե րբ Առաջին անգամ չէ, որ Պարսամեան կը դո բ -
րէնութեան դէմ բռնի ումով ; Հոն , ուր արգարու– կը չքանային գո բծին վեՀութեան առքեւ ։ ծածէ Ֆսւուստ/ւ ա յգ խօսքը : Ա ր ե ւ մ տ ա հ ա յ ր ա -
թիւնը եւ իրաւունքը կ՛անպատուեն , ներելի կր ԱՀաւոբ եւ փաո աւոր րոպէն մօտեցած էր ։ ն ա ս տ ե ղ ծ ն հ ր իր հատորին մէջ (էջ 3 4 ) , &1ս§ բառը
գործածել Ա ուլթանը
ռնէբ սմենածա յրայեզ միքոցներ թերեւս ա յ դ մամ ուն Հա յերբ բնաքինք կրթարգմանէ իյՈւհէմ ,իսկ իրվերջինյօդոլածաշար
մըն էք, որ իք
Թուրքիան , իր կարծիքով, դիակ ոնելոլ ծրագիրն եր կր գա բ բն է ր Ե ըլտ ըզի որ - քին մէջ ինծի համեստութեան դաս տալու Համար՝
թարգ -
ֆիղիքական ու բարոյական գա ր շաՀ ոտո ւթեամ ք քին մէք, իսկ Հայութեան արիասիրտ զաւակները հ ա մ ե ս տ ո ւ խ ո հ ա կ ա ն ։ իսկ թէ ի՛նչ պիտի
կբ խամրեցնէբ
մ տ քի ամ էն կենսական կա բո զու - : իրենց թշուառ եղբայրներուն կրած նախատինքի մանէ գալ տաբի, միշտ ըստ իր «Հասկացողու -
թիւն, եւ կ՚ապականէր ոնկեբային միքավայրբ շեշտովվ գեր սգոյն ՛իը էմր լուծելու կը պատրաստուէին : թեան՝» , տեղեկութիւն չունիմ :
«Բարութիւն չէ0 միթէ , կ՚բսէբ վստաՀ ՝վւն էր աւելի արդար եւ աւելի մարդկային* **։ Ինչպէս կը տեսնուի , վէճը կամ գէթ ի՚եծի
մբ , մ աբդկո ւթեան մ է քէն վերցնել ա յդ Հո Զինո ւած ի/ում բբ վճռական քա յլերով մ եկնե– Հետ վիժիլը կը պաՀանջէ 6ա(հէաՈ : Ատոր ա -
պացոյց մը եւս
զան գո լած բ , թէեւ քի՛չ մը սլիտի քբտնինք» :թ քցաւ : Բարկէն Հետեւեցալ այգ քաքարի Հերոսնե ֊ ծանօթութեանց տալու եւ Պաըսամեանի դրական
իմացած էր Բինկեանի եւ շբքակայ գիւղերու 7/ ՝ բսոաւնւ
, ռում բերով զին ո լած է Ատբճանակբ նո ւիբած պաշարը ճոխացնելու Համար ա.
աւերման ժամանակ իր ծնողաց սպաննուի ԱԼ*. Այգ Էր բնկեբներէն
մէկուն ։Բայց , աւա՛ղ, սուրբ գոր ւելցնեմ , որ Ֆտոլստի բերանը գրուած այն խօս–
դէպքին առ քել խշխչաո իր ս իրար բա յց անխռով ծին վե բքնական
մնաց ; Ամէնուն վրէմը իր ագո րծումն ու յաղթ ո ւթիւնբ քերը, զոք" սխսէլ թարգմանած է Պարսամեան
մէկէն պիտի լուծուէբ ՚. Այս չտեսած Պտնքա յին ս ան դո լիսն եր ո ւն վրա յ , բան ա գո զո սթ ի ւն կը Համարուի է
ինկաւ Հիմա։ Կէօթէ ինք
առթիւ ընկերներէն մէկուն կբ գրէր* «էքնոզքս զոՀ երթալով
իր Հոյակապ պաշտելի գաղափարին։ նատպութեան մասին գադափար չունէր , աչ ալ ոճի
մ եռան ,կա րգբ քու ծնողացգ , բա յց ճշմ արիա գո բ– թշնամի ին դնգա կբ ծակած
ծիչին Համար ծնողք գոյութիւնն չունի էր մ արմ ինբ եւ իր ինքնուրոյնութեան մասին, ինքնատպութեան ծա
վերջապէս երբ Հա .ութիւնր արցունքի տեղ ձեռքի ռումբերը պայթելով վեր1 գտա* էր իր գումը, պատմութիւնը ել գրականութեան մէջ իր
՚. / /> 1^ մ. 1 ձ .. .V Ոթ.ա.նՀկա.գի.ն1....կե.ան.քըԱ; ,.թշնամին1,.Լ.ո.ր.Գպ.ատ.ր...աս.տ /». է՚,ր արժ,էոք~ը ..սք.ան.չե.լի..ոո,նաիււթստ մհըո ն է՝ առանձին ուսում -
իր երակներուն արիւնը կր թափէր, երբ Հայտս
ներս խուժելու, այգ անակնկալ ռումբերուն սրո նասիբոլթեան արժանի : Արդ, քննութեան ենթար
տան ամայութեան ու աւերակներու տշիյարՀ մըն՛
ւմէն սարսափաՀար՝ ետ նաՀան^եց որով կած եմ նոյնիսկ այն գործը, ուրկէ կէօթէ առած
էր դարձեր, երբ վայրենացած֊ քագաքա կր թո ւթ իւ-
Բաբկէն իր Հերոսական մաՀովն իսկ գործ֊ին յա է, կ՚ըսեն, այդ տողերը, այնտեղ եւս խօսք
նը անողորմ աչքերով կը նայէր մեր եղբայրներու
ջողութիւնը ապաՀովեց : չկայ Համեստութեան մասին, (աւչագրութի՚՚ւն,
խողխողման վրայ եւ թ ո յ լ կոլտար , որ Վոսփորի
սնքային տէր դառնալէն ետքը, երբ ընկեր.
ճիւաղը լերան պէս դիակ գիղէ * բովանդակ մարդ
( * ) Խոհականը խոհունն Է , որ ըստ Փիլոնի
կութեան արժանապատոլութիւնր ոտնակոխ ընե– նեբը զայն արեան Հեղեղներու մէ^ տեսան , անմի֊
թարգմանիչին՝ կը համապատասխանէ յունարէն
լով, Հ.Տ –Դաշնակցութիւնը վճռեց աՀեզ ու մա. իւ պէս փոխագրեցին Պանքային գաւիթը, լուացին
ֆրոնիմոս բասին, եւ չի նչանակեր երբեք Համեստ։
Հացու Հարուած֊ տալ Աուլթանին՝ գաՀուն ել տար– արիւնով մկրտուած ծ՜աղիկ գէմքը եւ արտասուա֊
Տես Բագրատունիի « Ի պէտս զաբգացհլոց»ը , է ջ
տըղնել անոր Հիմքը; Այս առթիւ Բաբկէն նախա– լից աչքերով Համբոյրներ տուին տզզային մեծ֊
681.— «Իմացեալ զբնաւորեալն ի խորհել» յ
ձեռնութիւնն ոլնեցւ ոյ Կեդր • կոմիտէի նահատակին : մ աՀ
սի– ( * ) Պարսամեան է1ս§ բ ա ո ը գ ո ր ծ ա ծ ա ծ է գըլ–
խորՀըդակցութեան ներկայացնելու Պանք Օթո - ԱՀա այսպէս անվեհեր եւ Հերոսական
մանի վրայ յարձակելու միտքը, զոր եւրոպական մ ունեցաւ ամէնքէն սիրո լած եւ յարգուած խագիր սկզբնատառով,– գերմաներէնի սխալ : Չի
կարգ մը թեըթեր «գարուս մեծագոյն յղացումնե– ըելի Ւաբկէնը : կրնար տպագրական վիիպակ կոչել , շատ կրկնած է
րէն֊» մին Հանուանեն Տ Նոյնպէս ինքն էբ , որ ամ՛ ԱՐՄ– ԿԱՐԱՊԵՏՕԱ՚ե այդ սխալը։
Fonds A.R.A.M
6 ԱԹ ԱԶ
ԲԱԲԿԷՆ ՍԻՒՆԻ ԱյլաջիԱ եզբակացոնթիւճ աննշան Հեղինակ մը՝ որ իր նշանաւոր դիրքով <«"՛ -
աատեց թէ՛" ՚Աափոլէոն գոյութիւն չէ ունեցած :
•).• " ՛ւ. –" ՝ " | :—.՚-Օ" ՜–- ա՚ Ես անշուշտ կարողութիւն չունիմ նմս/նօբէն հա ...
(թ. եւ վերջին մաս) տատ ելու, ՛թէ. ւքքլ^բֆէ Պ,արցաքքթաֆն ալ գոյրիթիւն
չէ ՚ուֆիցաֆ֊Հ ՚ՀՀյց \$*ամ բաոարաֆ ՚ձաչեքրւ.
*>^իայթ վաֆժարախին մ ԷԼ Էր , երր "ԲքԺց Հա^ա՜ք. տւՀեձ քթլլե^ ժամանակը ; սառ՛եան մեթոթրվ Հաթթքքաել թէ ^խջ է, կա&ս–
յեղափոխութեան (լբքլէքր նեթէքք-իլ։ Ալիքն՛եր ո ՓարսյսքԲիՀսն ^արո^Տակ կը կրկնէր թէ խ^քԻվէ
դէմ մաքա/ւելէ; ա/ւաչ^ հթւրկ Էր րռնՈֆ.թեա% դէմ չէ եզր ակացրւթիւքն սպա սել վի ճա բանք» ւթիւնսե ՝- ՚–՝ էկիբ^անւի. բադյսրանի ր ) ֆ\&1էՇ կը կաֆքձ–
րէն , ապա Հո վարար
մարտնչիլ; Ուստի ի"ք եւ. համախոհ մի քքսնի ըն անոր Համար որ երգում ըըած կէ լոլսաւորեալ (Լուսինեան բարաբան), գ) լու
կերներ միանալով՝ կազմեցին «Սիւնիք» խումբը հ. է ը ի ըսել , մը֊խ չ լ \ Ա 1 ՚ 1 ; յամառութիւնը զէնք կը սաւորեալ կը նշանակէ մ կրտեալ (Հայկազեան բա
մտան Հ ՚Տէ ՚ Ղ ֊ ա շնա կցո ւթեան դրօշին ներքեւ։Ղ՝աչ. կարծէ վիճաբանութեան մէք* Բայ$ ես գիաեմ ձե ռարա՛ն) , դ) մկրտեալյլ կրնայ նաեւ, մկրտել, ալ. •-
նակցոլթեա՜և Պոլսոյ առաքեալը ա ռա 9ին օրէն նշ– ւք մ ր ի լլԱել տալու • բեմն ւհւ§ կր նշանակէ Մկրաիչ։
մարած էր անոր մէշՀ կամքի ուժ֊ եւ գործելու վառ վիճաբան ո ւթի ւններն ալ կը Հասուննան տան Բայց եւ այնպէս, ձեր յամառ Մկբաէլ Պթ-ք -
եռան ձի պէս Հ & ուտով, եզրակացութիւնն ալ կը քաղեմ սամեանին լրիրէն , ծանրօրէն եւ խսա։,րէն կշ
Մէկ Օր Նաւային Վյսրմաբանի ւոնօր է ն ո կը Հասած տանձի պէս : յայտնեմ թէ Համեստ չի նշանակեր խոհեմ կամ խո֊
կան էէ Բարկէն ր ե*– քաղաքա՛վար ո ւթեամ ր կը ճամ֊ Առա քինը այսօր ; Հակա>ն(*), տե՛ս Դ՛ա յա Լ ան ի Հոմանիչներոլ բա -
րէ ղայն Հայ ըլլալուն Համար % Բարկէնին ու– Համեստութեան գաս տալու Համ ար ինծի, ոաբանը, տե՛ս Տիբոյեա՚սի բառարանը Լոր այս11Ն–
րա խո ֊ւթիւն ը է ա փ չունէք , այլեւս Հոգիով սիրտով Պարս ամ եան վկայութիւն մը բերած էր Կէօթէէն : բենաւկան կ ա ր գ չունի ,— ՐայՅ այ բուրե՛ն ական
փարեցաւ յեղափոխական շարժման : Արպէսղի թե Յոյց տուի թէ ՍԽԱԼ էր թարգմանած : Ն՛որ յօղ1 - կարգին կամ բառարաններու տեսակներուն եւ
լե րը ա լելի աղատ շա ր մ է , Հ այր են իք ղրկ եց Հ այ֊ ուածով մը ( Ա ր ե ւ մ ո ւ տ ք , թիւ 7 8 ) , կը պնդէ թէ պատրաստութեան եղանակներուն մասին շատ բա.
ԲԲ, որ բոլորովին ումասպառ եղած էր այլեւս, եւ ճիշգ է իր թաբգմանութիւնբ ; Եւ այնքանն յանձնա ներ ունիմ սորվեցնելիք, Համբերութի՜ւն) : Աւել
փոքր եղբայրն ալ անկիւն մը տեղաւորեց , շաՀե– պաստան ո ւթե ամբ մբ, որ մ ո լկի մ ը չափ անն շան ցնեմ նաեւ որ Հայկազեան բառարան նայիլն ալ կը
լու Համար իր ա սլր ո ւս ա ը , ինքը այլեւս աղատ էր բան կբ Համարի իմ քննադատութիւնս , ինչո^ւ պաՀանէէ որոշ պատրաստութիւն (Պարսամեան
ամէն Հոգէ; սխալը մուկ կը մկրտես ^ ընկեր Մկբաիչ*. սխալը ինծի ցո յց կուտար նաեւ ... է^ը . բաւական խշե–
Բարկէն յեղափոխութեան խորոտիկ ծաղիկն սխալ է՛. Ո՛ԷՀ կր պատասխանէ եւ գեռ կը յանգգՀտի դ^լք^աաճաոձց)՝։ Աա,ղր Համար ք . որ Դարնամ,
էր , որ կը Պէֆր ՜՚՜ՂՂ^^-Է թշր^֊ա^ մ-ողովռւրգխն գրել թէ &.1ս§հ;Շ1է բառը կը նշանակէ Համետտառւ ֊ եան նոր սիւալի մր մէշ ինկած է • • • ՛Հայկազեան
կուրծքին վրա յ Հ թիւն՝ «ի՛բ Հասկացոոութեամբ» , ԼանՀամեստու– բառգիրքը բանալով, (այդ մասին՝ Հայերէնի սը–
ւ Մ ինչեւ վե րքյին բո ԱԼ յէն անտ ր տ ո լնք եւ ան վբր– թեան իՀ"ձ Հրաշալի նմոյշ այո իբ « Հ աս կաց ո զո լ - խալհերուն կարգին) ;
ԳռՎ ԳոԲ°^եց իր սլաշտած մողովուրգին սիրո յն ու\ թիւնբ» ճիշգ Համեստութիւն բառին Քովի ^Բ * երր կ՛՚աճապարեմ ել կ՛ուզեմ վերադառնալ ճ1ս§ ել
փ ր կո ւթ ե ան ը Համ ար : Բո լո ր սիրտով էլ՛ատ է ր տա ո ՛ չ լքէկ գերմանագէտ., ո՛չ մ է կ յւաււարա1ւ Հ ամ ա ր - Ճ1ս§հշւէ բառեբուն :
ճիկ ա ոլտ կ ան ա ծ եւ գա ր շե լ ի կառա վաբութիւնբ : մէք կք գտնեն ^1ս§հշ1է եւ Համեստութիւն
բառե - աստխձւը ՚Բանթի բառն է (բառեբուն Հայրն ալ
Երբ Հ *Ց ՛՛հա շնա կռո ւթե ան Պ՛ոլսոյ կո միտ էին՛ ՐԲ ) ։ &լ է Բ «Հ ա ո կա ց ո ղո լ թ ե ան»
՛ծ ան ր լուծը իբ ուսերուն վբայ գրուեցաւ , Բար մէք կբ բերէ եօթբ գերմաներէն ի վկա յութ ի ւն ՝ մայրն ալ յիշեմ , տբպէսղի Պարսամեան չդիմէ իր
Հոմանիշներ ե1ս§ «Հասկացողութեան֊*,՝ գերման լեզուին Հայրը կար
կէն բաղմ ասլատկե ց իր ճիգեր բ : Անխոք Գ"Բ ՜ բառին , քսան Հա յեքէն բառեր իբրեւ Հ ամ ա րմէք , ծելով ին ք՛լիւն ք ) ; Արդ, գերման
փիլիսոփան՝
ծ ո ւնէ ո ւթե ան լ&"ո րգեց երկաթէ կամ ք եւ ծա յքա– եւ այգ չարքին վրա յ՝ «Համեստ
կում զգաստ , խո֊ եթէ տեղեկութիւներս ճիշգ են՝ կարծեմ աւելի
յեղ ինքնավստաՀութիւն :
Հեմ կամ Համեստ , պարկեշտ կամ Համեստ» բա - լաւ գերմաներէն գիտէ քան Պարսամեան : Եւ ՝Բան–
Գործի մարգ էր։ Գոլլ ու ղաղա ր չունէր , կբ
ո֊եբըւ Հայերէնի իր սխալներուն մասին խօսելու թի խոնարհ «հասկացողոլթեամբ» , գերմաներէն
վազվզէր այս ու այն կողմ եւ անձամբ ՀրաՀանգ֊
մամ ան ակ քննութեան պիտի առնեմ այս սխալ - այգ բառը կը նշանակէ խոհեմութիւն , ֆրանսե -
ներ կուտաբ % Ա՝ էկ օրուան մ էք ծով ու ցամաք ի ֊
ներն ալ, որոնք* * . կամաւոր են թէեւ, Պարսամ– բէն՝ ֊ՅՀսձշոՇՀ : Իմ սովորութիւնս չէ գոհանալ այս
բար կ*անցընէբ % Պոլսոյ ծակն ու ծուկը սեբտած
եան կ ՛աշխատ ի Հ ամ եստ բառին մ աս ին իր հ ա ս կ ա ֊ քան պրպտում ով, ուստի կը դիմեմ այնպիսի րա.
էբ եւ ասոր Հետ մէկտեղ լաւ ուսումնասիրած– էր ցՈղութ֊եաՕ. մէք ստեղծել
զի կարենա յ արդարացնել շփոթութիւն մը, որպէս ռաբաններու , որոնք բառին դէմ Համապատասխան
տաճիկ մողովուրգբ : Գիտակ էբ նաեւ անոր Հո
ն\ս$֊Հ=Հ Այ մ ե ս տ սխաԼՐ ։ բառեր չեն դներ, այլ սահմանում : Վասնզի ես
գեբանութեան Հ ք*բ սուր գիտողի յատկութեան
Զի գոՀանար ատով, Հայկազեան բառգիրքին կը փնտռեմ բառին ծագում ը, պատմութիւնը, բա
շնորՀիւն էր , որ ամենավտանգաւոր ձեռնարկնե–
մէք եւս հ ա մ ե ս ա բառին գէմ կբ գտնէ խոՀական ցատրութիւնը եւ վկայո ւթիւն մը։ Արդ, այս է
րսւն մ է քէն անվնաս ել յաքոդ գուբս կ՚ելլէր ՚. Լր
բառբ յ եւ այնքան կ՚ուրախանայ որ պաՀ մը կը Ճ1ս§հ61է բառին սահմա՛նումը . «Ճւ6 շՏՏշհւօեԱշհետԱ 1Ո
տեսներու եւ ոստիկաններու քթին տակ փոխա -
կարծէ թէ աղատեց իր օձիքբ : շՏ^ ^7տւհ1 ^ աէէշ1 շս տշտշա 6ւ§6Ո6ո §աշտտէշո
գրումներ կ^բնէր Հ իանալի սլա ղա ր ի ւն ո վ , առանց
•Երք Հոմանիշներով բառեբուն իմւ դնե ԲՐ ^/օհ1տ61Ո»։ Այսինքն թէ իր անհատական հանգստու
կասկած Հրաւիրելու իբ վբայ՛. կը սսլբգէր Տաճ
մէք, կը զննէր ղանոնք, կբ Հար - կը տարտղնէ եւ բա՜ն ապացուցանել կը փորձէ մեր թիւնը ապահովելու Համար ընդունակութիւն ցոյց
կաց ՝ խաւերուն
ձեռնունայն Համբակ Պաըսամեանը , միտքս կ՝իյնայ ֆըանսացի տալ միջոցներու ընտրութեան մ է ^ ։ Իսկ ֆրանսե.
ցաքեն է ր եւ ճարպիկ ո րսոբգի սլ է ս
րէն բառարանի մը Համաձայն , «գԱտԱէՏ <1ս ՇՏԼ13.Շ—
սր : Անծանօթ ր եթէ Բաբկէնը տեսնէր
ւէր գ կը կարձ֊էր թէ լր բհղ*չ\ Պո լիսը վառելու խորՀուրդը յղացաւ, թէեւ 1618 ՇՕՈՏւՏէՅՈէ <ԽոՏ 1» 1շճշՏ.10Ո 6է 1& թ1^0)՚ՅՈՇ6 բ Յ ^
այդ վիճակին մէ1, անպատճառ
իբր՝ անագորոյն գոր&ողութիւն մը,
տես էր : Զափաղանց գաղտնապւ Հ էր։ Հ. ,ե– մերժ թէ Բաբկէնը աւե Այժմ գանք ե1ս§ բառին, . միջնադար .
ցի զօրավարին պէս, երբ իմանար թէ բաճկոնը իր բայց իրողութիւն բ ցոյց տուաւ՝ մէք, ուր պիտի եան գերմաներէն բառ մըն է այս(*) , ել (իԲ . գա
Հարցը, Բաբկէն
գաղտնիքը դիտէ՝ էլայրէր զայն : լի կորովամիա էր Հ րէն առաջ գործածուած չէ գերման մատենագբու
ԱՀաբեկչական գորհ֊ողոլթիւններ վարեց եւ Վերքին օրը մամագրավայբին թեան մէջ–. Կէօթէ կը գործածէ զայն՝ տակաւին
աւելի վ տանգաւոր ՚դԷի՝մՀ՚ո"ւ»մ• ն« ֊ե-ր« ~ Հ ՚ չշշքչաւ -/ կատարլեայ/ վ՚ճռուէր ՚ մ աՀ ո ւան եւ կեանքի միջնադարեան փ իլի ս ո փա յո ւթեան երանգովը վը -
սոլկաՀովոլ թեամբ։ Գիլեր ցերեկ կը տքնէր, ինչ– Համակ աւիւն եւ յափշտակութիւն դարձա* էր։ բան։ ՛Միջնադարեան փիլիսոփայութեան այգ ե -
պէս կ՚բսէր իր բնկերնեբէն մէկբ, «Գաշնակց Երր ամէն բան պատրաստ էբ, ոգեւորիչ խօսքե - բանգին ի վկայութիւն՝ ք լ Ո լ կ մ ա ն բառը, որ կը
թեան արթուն պաՀակն էր»։ Զանձրոյթը չէր թա րով յորդորեց իր ընկերնեըբ չբնկբկիլ որեւէ զո– նշանակէ կախարդ , այսինքն իմաստուն մը, ար
փանցած անոր Հոգլոյն մէք * ամէն րոպէ ոգեւոր Հողոլթեան առքեւ : «Հա յկական Հա րց ր կբ *մազ֊ մտերմացած է առաւելապէս թաքունգիտութեանց
ուելու բնդռւնակ էր ;Աի բաբ լի էր բն կեր ական քերմ ուի , պէտք է կռուինք ել յաք ութ,իւն տանք ւ/նոբ. (ՏՇ16ՈՇ6Տ ՕՇՇս1է6տ) կամ մոգութեան; &Ճ. երբ՝ Փաք.
զգա ց ո ւմն ե ր ո վ , ուստ ի սնավւառո ւթիւնբ , կեղծ կ՚ըսէր : Եթէ մեր նպատակին մէք յաքողինք , ի լէն շատ ճիչդ ընտրութեամբ կը գործածէ 6շ1աք6
ազգամոլս ւթ իւն բ տեղ չգտան իր մէք : «Ա արդքւկ զուր չեն մեր թավւած արիւնները : : Հակառակ բառը, կ՛ակնարկէ թաքուն գիտութեանց ծանօ -
պարտականս ւթ իւնն եր ունին իրարու Հանդէպ» , պարագա յին՝ մեր եզբա յրներուե կբ մնա յ չա րո ւ– թութիւններովը օժտուած մէկու մը, Կէօթէ
Կ*բոէբտ, եւ ընկերային ազնուաց ման Հաւատացող նակել մեր սրբազան դատբ աւելի կատաղի ել ա–
էբ* Երեն սիրական սկզբունք բնտքած էր եւ միշտ ւելի Հաւատ քուի» : բառը ա յ դ ի մ ա ս տ ո վ մ ի ա յ ն գ ո ր ծ ա ծ ա ծ Է ՖաՈՆ.ս–
կը կրկնէր \«՝Մէկը ամէնուն Համար , ամէնբ մէ Բոլոր բնկերներբ ուխտեցին Հաւատարիմ մնալ տի մէջ :
մինչեւ վերքին շունչբ։ Տետոյ իր ձեռքով բամնեց Պարսամեան չէ կաբդացա ծ Ֆ « * ո ւ ս տ ք , եթէ
կուն Համ ար» ; գէնք , փամփուշտ ել ռումբ ։ Տեսարանը սբտա - կա ր դաց ած իսկ է ձէ հասկցած :
Արդար կբ գտնէր կռուիլ բռնութեան ել անօ շա բմ էր։ Բո լո ր չա ր ա գո լշա կ նախ աղգա ցո ւմն ե րբ Առաջին անգամ չէ, որ Պարսամեան կը դո բ -
րէնութեան դէմ բռնի ումով ; Հոն , ուր արգարու– կը չքանային գո բծին վեՀութեան առքեւ ։ ծածէ Ֆսւուստ/ւ ա յգ խօսքը : Ա ր ե ւ մ տ ա հ ա յ ր ա -
թիւնը եւ իրաւունքը կ՛անպատուեն , ներելի կր ԱՀաւոբ եւ փաո աւոր րոպէն մօտեցած էր ։ ն ա ս տ ե ղ ծ ն հ ր իր հատորին մէջ (էջ 3 4 ) , &1ս§ բառը
գործածել Ա ուլթանը
ռնէբ սմենածա յրայեզ միքոցներ թերեւս ա յ դ մամ ուն Հա յերբ բնաքինք կրթարգմանէ իյՈւհէմ ,իսկ իրվերջինյօդոլածաշար
մըն էք, որ իք
Թուրքիան , իր կարծիքով, դիակ ոնելոլ ծրագիրն եր կր գա բ բն է ր Ե ըլտ ըզի որ - քին մէջ ինծի համեստութեան դաս տալու Համար՝
թարգ -
ֆիղիքական ու բարոյական գա ր շաՀ ոտո ւթեամ ք քին մէք, իսկ Հայութեան արիասիրտ զաւակները հ ա մ ե ս տ ո ւ խ ո հ ա կ ա ն ։ իսկ թէ ի՛նչ պիտի
կբ խամրեցնէբ
մ տ քի ամ էն կենսական կա բո զու - : իրենց թշուառ եղբայրներուն կրած նախատինքի մանէ գալ տաբի, միշտ ըստ իր «Հասկացողու -
թիւն, եւ կ՚ապականէր ոնկեբային միքավայրբ շեշտովվ գեր սգոյն ՛իը էմր լուծելու կը պատրաստուէին : թեան՝» , տեղեկութիւն չունիմ :
«Բարութիւն չէ0 միթէ , կ՚բսէբ վստաՀ ՝վւն էր աւելի արդար եւ աւելի մարդկային* **։ Ինչպէս կը տեսնուի , վէճը կամ գէթ ի՚եծի
մբ , մ աբդկո ւթեան մ է քէն վերցնել ա յդ Հո Զինո ւած ի/ում բբ վճռական քա յլերով մ եկնե– Հետ վիժիլը կը պաՀանջէ 6ա(հէաՈ : Ատոր ա -
պացոյց մը եւս
զան գո լած բ , թէեւ քի՛չ մը սլիտի քբտնինք» :թ քցաւ : Բարկէն Հետեւեցալ այգ քաքարի Հերոսնե ֊ ծանօթութեանց տալու եւ Պաըսամեանի դրական
իմացած էր Բինկեանի եւ շբքակայ գիւղերու 7/ ՝ բսոաւնւ
, ռում բերով զին ո լած է Ատբճանակբ նո ւիբած պաշարը ճոխացնելու Համար ա.
աւերման ժամանակ իր ծնողաց սպաննուի ԱԼ*. Այգ Էր բնկեբներէն
մէկուն ։Բայց , աւա՛ղ, սուրբ գոր ւելցնեմ , որ Ֆտոլստի բերանը գրուած այն խօս–
դէպքին առ քել խշխչաո իր ս իրար բա յց անխռով ծին վե բքնական
մնաց ; Ամէնուն վրէմը իր ագո րծումն ու յաղթ ո ւթիւնբ քերը, զոք" սխսէլ թարգմանած է Պարսամեան
մէկէն պիտի լուծուէբ ՚. Այս չտեսած Պտնքա յին ս ան դո լիսն եր ո ւն վրա յ , բան ա գո զո սթ ի ւն կը Համարուի է
ինկաւ Հիմա։ Կէօթէ ինք
առթիւ ընկերներէն մէկուն կբ գրէր* «էքնոզքս զոՀ երթալով
իր Հոյակապ պաշտելի գաղափարին։ նատպութեան մասին գադափար չունէր , աչ ալ ոճի
մ եռան ,կա րգբ քու ծնողացգ , բա յց ճշմ արիա գո բ– թշնամի ին դնգա կբ ծակած
ծիչին Համար ծնողք գոյութիւնն չունի էր մ արմ ինբ եւ իր ինքնուրոյնութեան մասին, ինքնատպութեան ծա
վերջապէս երբ Հա .ութիւնր արցունքի տեղ ձեռքի ռումբերը պայթելով վեր1 գտա* էր իր գումը, պատմութիւնը ել գրականութեան մէջ իր
՚. / /> 1^ մ. 1 ձ .. .V Ոթ.ա.նՀկա.գի.ն1....կե.ան.քըԱ; ,.թշնամին1,.Լ.ո.ր.Գպ.ատ.ր...աս.տ /». է՚,ր արժ,էոք~ը ..սք.ան.չե.լի..ոո,նաիււթստ մհըո ն է՝ առանձին ուսում -
իր երակներուն արիւնը կր թափէր, երբ Հայտս
ներս խուժելու, այգ անակնկալ ռումբերուն սրո նասիբոլթեան արժանի : Արդ, քննութեան ենթար
տան ամայութեան ու աւերակներու տշիյարՀ մըն՛
ւմէն սարսափաՀար՝ ետ նաՀան^եց որով կած եմ նոյնիսկ այն գործը, ուրկէ կէօթէ առած
էր դարձեր, երբ վայրենացած֊ քագաքա կր թո ւթ իւ-
Բաբկէն իր Հերոսական մաՀովն իսկ գործ֊ին յա է, կ՚ըսեն, այդ տողերը, այնտեղ եւս խօսք
նը անողորմ աչքերով կը նայէր մեր եղբայրներու
ջողութիւնը ապաՀովեց : չկայ Համեստութեան մասին, (աւչագրութի՚՚ւն,
խողխողման վրայ եւ թ ո յ լ կոլտար , որ Վոսփորի
սնքային տէր դառնալէն ետքը, երբ ընկեր.
ճիւաղը լերան պէս դիակ գիղէ * բովանդակ մարդ
( * ) Խոհականը խոհունն Է , որ ըստ Փիլոնի
կութեան արժանապատոլութիւնր ոտնակոխ ընե– նեբը զայն արեան Հեղեղներու մէ^ տեսան , անմի֊
թարգմանիչին՝ կը համապատասխանէ յունարէն
լով, Հ.Տ –Դաշնակցութիւնը վճռեց աՀեզ ու մա. իւ պէս փոխագրեցին Պանքային գաւիթը, լուացին
ֆրոնիմոս բասին, եւ չի նչանակեր երբեք Համեստ։
Հացու Հարուած֊ տալ Աուլթանին՝ գաՀուն ել տար– արիւնով մկրտուած ծ՜աղիկ գէմքը եւ արտասուա֊
Տես Բագրատունիի « Ի պէտս զաբգացհլոց»ը , է ջ
տըղնել անոր Հիմքը; Այս առթիւ Բաբկէն նախա– լից աչքերով Համբոյրներ տուին տզզային մեծ֊
681.— «Իմացեալ զբնաւորեալն ի խորհել» յ
ձեռնութիւնն ոլնեցւ ոյ Կեդր • կոմիտէի նահատակին : մ աՀ
սի– ( * ) Պարսամեան է1ս§ բ ա ո ը գ ո ր ծ ա ծ ա ծ է գըլ–
խորՀըդակցութեան ներկայացնելու Պանք Օթո - ԱՀա այսպէս անվեհեր եւ Հերոսական
մանի վրայ յարձակելու միտքը, զոր եւրոպական մ ունեցաւ ամէնքէն սիրո լած եւ յարգուած խագիր սկզբնատառով,– գերմաներէնի սխալ : Չի
կարգ մը թեըթեր «գարուս մեծագոյն յղացումնե– ըելի Ւաբկէնը : կրնար տպագրական վիիպակ կոչել , շատ կրկնած է
րէն֊» մին Հանուանեն Տ Նոյնպէս ինքն էբ , որ ամ՛ ԱՐՄ– ԿԱՐԱՊԵՏՕԱ՚ե այդ սխալը։
Fonds A.R.A.M
