Page 238 - \ARM_19-1946_03

8 ԱՌ ԱՋ

ԲԱԲԿԷՆ ՍԻԻՆ Ի ԽաւԽՀ– ս կ Աա ծ շա բմ ո ւմ բ Հ *Տ ՛՛հա շնա կց ութեան ու անոր
«ԶգաստոՆթեաԱ ո ա ւ Համ ակի ր կազմ ա կե բ պո ւթ ի ւննե բ ո ւն գէմ ,
յանգած

է արդէն անբաղձալի փուլերու : Յաւ յէ Հաստա -

Մ ե ն ք սոպ-թածին շատ ի Տ դ բ ե յ ի ն ք կոդկո. Սիրա չմնաց ԳԲ^դեԼ,՜ լ ախաա$աֆյէւշբւմր*Լ - աել,,ոբ Պէյրութի մէք խառնակիչները ճիգ չթնա–

ղ ա գ ի Զ ու. լսսյի&ք , «Տ առա քգի մ ական» զառածումը օրէ օր կը խաթա՞­ յեցին դէ՚գքերբ բՒըէլոլ– Հ ա ^ ա Բ այն քրր&իկ
Աղէի^Աղի ա ո տ ա ս ո ւ ֊ ք ո վ ձհււքն ու. ռուքը
րէ Ափիւո֊քր ,Հակա՛ռակ ողքմա ո ւթեան բոլոր կոչե­ ախտագին Հոգեվխճակին, ուր եզբայբբ կ՚անպատ–
լոսոցինք -
ի ա յ ց նա չ ա ն ս ա ց պաղատանքին մ ե ր խղոա. րուն , ու. խումանավարական մոլուցքի արդիւնք ոլէ իր Հայրն ու եզբայրներբ, ու տեգի կուտայ ,

քէներու ,պառակտումի եւ գա գթա Հ ա յ կեանքի աս­ նոյնիսկ , Հրապարակային ծեծկըտբւքներոլ ;

տիճանական քայքայումին : Զ Հ ^ ՜ / Հ * քք"մ1 քք.ա Խ թ 4 # Ր ք ^ ծ ՝իք*&Փ&&

1կխՀ ն ա ց ^ ն ք ; ն,ա կ ը լ ս է ՞ ոոռտոՆս1ը ո գ Հ մ – ԳաղբքսթԽերոֆ. **՝էք, միք* ՚^ֆդր Բք^էԲ-է^Ը Հ, ակա գաբձութի ւններր; Տքեր֊^քքէիմ**կա% մամու­
թերաճ:
վտանգելու յստակ առաքսէղբքւէթիան Հ-ետա/է՛ուա լը քան՚ք չի խնայեր բարդացնելու Համար տա գնա–,

Փա՛՛՛ռք մեր Տեղափոխութեան պատմութեան՛. մաբդիկը, իրենց տարիներու քինախնդրութեան պը, ու մութին մէք գաւեր կը սարքէ։ Հ^Հբամա–

Ժաքգա՚նք Տեղափոխութեան նաՀատակներուն ։ Հետ՝ կյուղեն գ ո Հ ա ցո ւմ տալ աթոռի եւ դի$քի ի՜ բ ա կան»ն եր ո ւ զաւեշտը նո՛ յն թափով կը չարու -

Այս սրտարոլխ բացագանչութիւնք կ՛քնենք՝ րենց ցանկութեան : $0՛աղաղ ու բնականոն պայ - նակոլի , Հաւատաքննութեան Րո էո Հ 7 պատ կե բ ա -

բմբռնած՜ բլլալով սա ճշմ ա ր տ ո ւթ ի ւն բ թէ կեան­ մ աններս ւ մէք , իրենց յետ էն դիտաւո րո ւթիւննե– "արդ տեսաբաններուն ականատես կ^բյլանք, դր–

քբ առանց յեղափոխութեան աբմէք չունի ։ Տեղա­ ր Բ բախեցան միշտ Հայ մ ո ղո վո ւբ դի ՝ոդք՛^աու - չապա յքաբը ստացած է բուռն Համ եմ ատոլթիւն–

փոխութիւնք տիեզերքին մէք է արդէն։ \$՝ ա ր քլէլա– թեան , եւ սնանկացան : Այսօր , հ ա յ ո^նքիքի ու ն ե ր – նեբ , օտարը եւ տեղաց ին աչք եւ ականք բացած

յին պատմութեան մէք մեծ՜ գաբագչուխներբ բաց­ գ ա ղ թ ի դւիմակները՝ մէկ կողմէ կը պարտկեն ի– են մ եր իւրաքանչիւք շա բմ ո ւմին վրայ :

ուած՝ են յեղափոխութեան պողպատէ սուրերով։ բենց անխոստովանելի միտումները, ու միւս կոո՛

մ է վար ագո յ բ կբ քաշեն Հ ա յրենաբաղձ մ եբ բե - Զ բաւէր կարծես մռղովք գա կան խաւերու ճա–

՛Երբ ազգեր ՜բ բարոյական եւ իմացական անկման կորնեբու աչքեր ուն , շփոթ ու տարակո յս ստեղ­ պաղումը Հ Համայնավար աղբբտիքը գլխաւորու­

մէք են, յեղափոխութեան ողին կուգայ. նոր աստ­ ծելով մ աքերու մէքէ թեամբ խոբՀ* դեսպան ԱՀ աբոն ո վի եւ. իր գործ՚ա*

ուածն եր կանգնել ; Երբ թառակի ր աւազակնեբբ 1ւ Ոչ ոք կրնայ Հաւատալ, թէ դաձ>աՎփ&րւմն կիցն երո ւ% , ճնշում կը բանեռ%ե% ՎեՀափառ. Գա՛

աղրոլկ իշխանաւո բները կը քամեն՝ մողովուրգին ոլ անստուգութիւնը պիտի շար ո ւնա կուին այս րեգին կաթողիկոսի վրայ , Եկեղեցիի խողովակով

կեն ս ո ւնա կ աւիշը , Տեղափո խութ իւնը բո ցեռէն թափով ու ոգիով ; Հաւատացած ենք, թէ մամա– խորացնելու Համ ար անՀ աս կա ց ո ղո ւթի ւննե ր ը ղ֊֊, •

սուր մբ կբ գնէ մողովուրգին ափին մէք ։Ադգեբու նակի գլանը կը Հարթէ արուեստական բոլոր դիր1՜ նազան Հոս անքն երո ւ միքեւ; $աւ է Հաստատել, որ

ամէնէն վսեմ արտայայտութիւնը յեզափոիսոլ - Ք^ԲԷՀ» –ոլ հ.Ը– յա զիմ ան տկէ բնազդական ռզքմ տոլ - Անթիլիասի կաթողիկոսը ղերծ չէ մ եղան չա կան

թիւններն են եղած ։ Ով որ չունի այգ ոգին , դա­ թիւնբ մ եր մողովուրգին : Մեր Օրերու սա Հոգե­ քայլերէ ։ Զենք ուզեր Հաւատալ լաւատեղեակնե -

տապարտուած՜ է մեռնելու Հ բանական կացութեան մ էք , միա* կ մ աղթանք մը բոլ «զգայա ցունց» Հ աւաստ ո ւմնեբ ո ւն , բա յց կը

Հայոլթիլնը պիտի ապրի , ո րովՀետել իբ կրնանք ուն՛ենալ։ Աաղթել՝ որ էաբիքը սաՀմ ա– տեսնենք այլեւս սլաքը ո ր անյարիր կեցած է * * *

Հոգւոյն մէք իմացական Հրաբուխի Հնոցներ կան։ նափակուի , ու չխորանան այն խուլ Հ ա կամա ր - •Բրէմլինի վրայ։ Վերչերս , Անթիլիասի մէշ կը

ԱյԳ Հրաբուխին Հնոցնեբբ ա յն բացառիկ անձնա­ աոլթիլեները , որոնք ստեղծուած են ո՛չ միայն դրուին որոշումներ որոնք Հակւ յգբակւ

ւորս լթիւնն ե րն են , որոնք իքենց կեանքին գինով կուսակցութիւնն եք ո ւ կամ Հացկատակային խբմ - են ու պերճախօս որպէս Հերքում մերվեՀապետա–

աչիս ատ ած են խոքտակել ոեղին գո յո ւթեան եւ բակն երո ւ մ՛իքիւ, այլեւ Հօր ու ղաւկի , եղբօր ու կան իրաւունքներուն։ Գամ աս կո ս ի Հովիւ «կբ կար­

զարգացման սպառնացող պայմ աններ բ : քբոք։ գուի» Պագտատի ախր ա Հ ո չա կ առաքնորգը ; Առանց

Այս իտէալով մեռաւ եւ Բաբկէն—Աիւնին։ ձեւական կանոն ա կան ո ւթ եան մը գէթ ՚ Կ՛ ուզեն

Ո՞վ էր Բաբկէն Սիւնին : Այս տողերը Փարիզ կը Հասնին գաղութէ մբ, Հալէպի եւ * ք ՝ ա է * ՚ ը շ լ բ ի առաքնորգները,
«սաՀեցնել»
մը Հազիւ որ 2 0 0 Հազարի մօտ Հայութիւն կբ Համբէ , ու
Գաւառացի աղքատիկ երիտասարդ աս­ ո րպէ սղի «՚հաշնակցութիւնը յենակներ կորսնցնէ» ;
23
այսօր ենթարկուած է բո րենական կիրքերու են նա­ Եւա յլն ,^ եւայլն ։ Այս Բ"է" ՐԷՀ դուրս այմմ մեր

պատակութեան ; Ծանօթ է վէրքը , ծանօթ
տարեկան , խանդավառ եւ դաղավւա բա պա շտ : մանրա­ նիւթէն ։
եւ մխ ա.ական բոլո՛ր աղգակնեբէՀՀ Բայց,
Մ է կ խօսքով յեղափոխութիւնն էք՝ մ ա բմնա ցե ա լ% Ւե չ որ ծիծաղելի կբ թուի, «խոբՀրգակցա -
մասնութիւնն երր փշաքաղի չ են ուղղակի՚, Ու կը
եւ Հոգին Պո յ 1 1 ո յ Հ *Տ ՛Գաչնակցութեան կազմ ա - ափ մը մար֊ կան» այն կատակերգութիւնն է, որ տեղի ունեցաւ
մաանեն բաըոյական սնանկութիւնը
կերպութեան։ Այգ անզուգական երիտասարդին
Դ"3 1 ՈՐՈ՚"Ք է""ֆը էեն գներ միջոցներու մէշ^՝ մեր քանի մբ շաբաթ առաք, Անթիլիասի կաթողիկոսա­

կեանքն է, որ պիտի գծենք այստեղ՛. Աօտէն ճանչ– ու ընտանեկան սրբոլթիւն– րանին մէք , 6 Օգոստոս , «դագբեցնեէու Հա­
աղգա յին , Հանրային
ցողն երբ ան քա ւա կան պիտ ի գտնեն այս կեն սա -
Գրութիւնը Համ ար ալ ան­ ները Հոտնակոի գաբձնելոլ Հ ամար : մար լրագրական ներկայ պայքարը, որ . կրնայ
բաւական էր այսօր -
, իսկ ^ճանչցողներուն ծանր Հետեւանքներ ունենալ»

կբ գտնենք մենք : Ներգաղթի սչատ՚ոլիրակներոլ մամանումով Հաշտասէ՚՜ր այս քա յ լ բ առնուած

Բարկէն Աիւնի , բուն անունով Պետրոս Փար– ուտն Հրձիզներուն կողմէ, երբ նախընթաց նմա -

եան , Ակնայ Բինկեան գիւղէն էր, չքաւոր բնտա– ձեռքին "օրինակ վարձեր ցոյց տուին՝ թէ Համայնավար

^Ւքէ *^Լ\ ղաւակբ եւ Հին ա զբաւական գերդաստա­ ԲԸ չվսաաՀի այգ տնօրէններուն , որոնց շերեվաւկնեբ պարզապէս աչքերոլ փոշի փչելու

նի մը մարող ցոլքբ : մէշ ամէն աղն իւ ներշնչում կը խամ րի ուշ կամ են այս կարգի Հանդիպումներ ։ Գա -
խաղաղ պատրուակ
Աանուկ Հասակէն ձգելով իր Հայրենի տնակը կանուխ ել իրենք սլատոլՀաս կը ղառնան

եւ ծնողական՛ գոլրգոլրանքբ , վերքին մնաս բա­ մողովոլրգներոլն՝^ Հ ղոլթբ տակնուվրայ դարձնելէ վերք , խառնակիչ -

րեաւ մբ ըսելով Հայրենի սարերուն , Եփբտտի սի­ Գեո ուսանոնո զ ՝ անզուսպ ներր կ՛ուզեն քուրին երեսը ելլելԼ որոմ ցանելէ յե­
ոսոխ մ.քն էր ազ - տոյ
րական ափերուն եւ ալիքներուն՝ 1լ՝անցնի Պոլիս ։ նուականութեան եւ դրամատիրութեան ՛ճշմարիտ՛ վա՛՛րդ քաղելու Հ ամաք * * * ։ Ւոկ բարեմիտ

Այնտեղ կ՚աշակերտի թաղային վարմարանին ել մո ղո վր գա վա ր ա կան տի պա ր մ բն էր * Ւբ ա զգա ս ի– Կաթողիկոսը, Հայրական Համբերութեամբ ականք

վերքապէս 1 ՏՏ7՚ին կը մ անէ կ եղ ր ոն ա կան վարմտ– բտկան գաղափարը մարդասիրութեան ոլորտին կը լարէ ՀայՀուչներուն՝ Հ* Տ* Գա շնա կցո ւթեան

բանը ; ՚քէԼ\ ևւԼ ոլտուտքէբ։ կը սիրէր ազգը, կբ սիրէր ու անոր սուրբ դէմքերու Հասցէին : — « Դ ա շ ն ա կ -

ԱիքաՀասակ երիտասարդ մըն էր Բաբկէն , Հա յրենիքբ , ո րովՀետել անոր մ ի քո ցաւ կարող էր ցա.թփւնը ժ ա մ ա ն ա կ ա վ բ է պ մբն է– պ է տ ք է հաշ -

քիչ մբ կունտոլկլոր \ ք*ր Գ°րեղ եւ պինդ կազ - ծառայել ընգՀանուր մարդկութեան : ւււեյարդարի՜ հնթ-արկհլ: Մհնք Հայաստանի կա­

մուածքբ ԳՈՐ Հետբ քերած էր Հայրենի բնագա­ Ւ ր մ էք կը զղար Հ այ ո ւթե ան ազատ ն կա բ ա - ռ ա վ ա ր ո ւ թ ե ն է ն հրահանգ կը ստանա՛նք , ո ւ չենք

ւառէն, չմանգոտեցտլ բնաւ Վոսփոբի մեղկ մթնո­ ղիրԲ, ե բարեբախտ կբ Համարէր իսքղիսք խեղճ9 հանդուրժեր որ տարբեր գործելակերպ որդհ գրուի
զաւա­
լորտին մ էք : Ա՛ ինչեւ վեբքր մնաց լերան կուշտին բա յց լա յն Հա յ ե աց քն եք ո վ օմտուած ազգի այստեղ. • . » : ի՞նչ կրնար պատաՀիլ կաթողիկոսա­

բո լսած առոյգ ծ՜աղիկը, որ Օրօրուած ել ուռճա­ կը ըլլալուն Համար Հ ԱշիարՀ ի որ կողմն ալ ր Հ – րանի գաՀլիճին մէշ, եթէ Դաշնակցութիւնը ,ըն -

ցած է քամիին ումեղ Հեւքովք։ Օր մը , իր տնօ­ լար գերութեան կապանքներբ փշրել նկրտող մ ո - գունաձ֊ րլլար ՎեՀափառին Հրաւէրը՝ քիթ քէթէ

րէններէն մին օտա րական ա յց ե լո լի մը ներկա յա– զ ո վո ւրգնե բուն Հ ամար պաշտ ո ւմ մ բ ւնէր : նստելու Հացկատակներու այս երամակին Հետ : Ու–

ն ելով զինք՝ կ՚ըսէ* «ԱՀա Հայկական տիպար մբ՛» ։ Ո ւո ան ո ղո ւթ ե ան վեր քոնթեր տարին Վեց ու­ վեհավւառր , կատարեալ բարութեամբ Հանդոլր -

Գէմքբ երազուն եւ խոՀուն արտայայտութիւն մ՛իո բանտ մնաց իր փախած մէկ բնկեբոք Համար Հ մահ է բոլոր այս ու նման ցափռտուքներուն :

մ ը ունէ ր , ո ր կբ բարեխառնուէր թեթեւ մպիտով որ նոյնպէս ապագային մեծ ղեր պիտի խաղար Զարմանալի է , որ Գարեգին կաթողիկոս իւ -

մը։ Բայց ինչ որ յատուկ էր իր Համակրելի նկա­ ազգային կեանքի մ էք ։ Բանտէն ելլելէն ետքը յա– ր ա ց ա ւ ց ա ծ է «յառաշգիմական» 1"լի.րի կարօ֊իքը

րագրին զս պո լած ո գե ւո ր ո ւթի ւնն էր, որուն ար­ քողութեամ բ շարունակեց ուսում բ եւ մին չեւ շր– թէ «Դաշնակցութիւնը դ է մ է ներգաղթին , ու այդ

մատը 1լ երկարէր մինչեւ Հ ոգի ին խո րը ։ /»նաւս - քանաւարտ դառնալը լուռ մնաց ; սլա ա ճ ա ռա լ կը քննադատէ կա ղմ ա կե ր սլա կան թե -

ր ո ւթեամ բ ծա յ ր աստիճան պարզասէր , մումկա– կեդրոնականէն Հազիւ ոտքք դուրս դրած էր* րո ւթի ւննե ը ը ;

յ ութ իւնը եւ չա բ քա շո ւթ ի ւն ը ան բամ ան բնկ եբ ներ ն վճռեց նաւապետ ԷՀԷԷա է • Բա յց Հօրը անգործ եւ ՎեՀափառը շա՛տ լաւ ՛լ իա է , թէ ուրկէ՞ ձա­

Լ ին ։ Ապա ռամ ի կտորի վրա յ կրնար իր գլոլիսբ ցաւագար վիճակը պաՀ մբ մտածել տուաւ իրեն , գում առաւ ներկայի անՀակակշիռ <ու ստորին պայ­

Հանդչեցնե լ Հ ան գի ս տ կե րպով; կ՚աբՀամ արՀէր մինչեւ որ Տակոբ ադան ա յս էր Հօ բբ ան ո ւնբ ֊ քարը՝ Դաշնակցութեան եւ իր օրկաններուն դէմ X

պերճանքբ ել իր գե դե ց կա գի տ ա կան ամ բողք ճա– որ յա իկ խան ո ւթ մբ վար ձեո քուր ել սուրճ ծախե– Կաթողիկոսարանի մատենադարանին մէշ Հաւա -

շակբ կբ կայանար բնականութեան մէք։ Աակաւա– լոլ Հ ամ՛ ա ր Հ Բայց ա յգ խանութ բ Հազիւ 1լ ապրեց­ քաձոնեբը անվթար կը մնան Կը բաւէ թղթատել

պէտ էր եւ իր սիրտը կ՚անսար դատողութեան նէր Հայր ու աղայ։ Ակնդին կբ մնային դեռ մայրը անգամ մը , ու տեսնել ակունքը բոլոր աղտոր ^ " Լ –

ձա յն ին ; եւ եղբարներբ, որոնք նմանապէս իրենց ձեռքբ կբ ր եր ուն . • • : ;

Կեդրոնականի մէք սկսան ՚փՕ^ք^էէ Բաբկէն ի նա յէին: Բարկէն թ չուառութեան մէք սնած քիղեբ Կաթողիկոսարանէն իրենց ելքին, Համայնավար

բնածին յա տ կութ իւննեբ բ եւ իր Հ ոգեկան կարո— ունէր , ծանօթ էր թշուառութեան բոլոր երանգ­ ձադո լկնե ք ը խո ստաց եր էին վեր1 տալ ձաղկա -

ղո ւթ իւննե ր բ թրծուեցան ա յգ Հնոցին մ էք ։ Հե­ ներուն , բայց իր ընտանեկան թ շո ւա ռո ւթ իւն ը կբ զարգ ու սլճնեալ Հ ր ամար ականներ ո լ Հր ատ արա -

տե ւե ց ա ւ չափական դի տ ո ւթ ի ւնն ե ր ո լ , որոնց Հ ա՛­ շփոթէր Հասարակաց տառապանքին Հետ ։ «Ւ՞նչ բ– կոլթեան։ 24 մամ չանցած֊, շատ աւելի թթու եւ

մար մասնաւոր Հակում մբ ունէր։ Այղ ոամաք նեմ , կ՝Բսէր 1 Հայոլթիւնբ իմ ծնողացս պէս շատ մաղձային Հրատարակութիւներու սկսան։ Ո՞ւր է

գիտո ւթ իւննե ր բ ոչ միայն չծծեցին իր զգայուն դմբախտներ ունի , մէկէն դար . վեՀտփառին սաստը յ

սիրտ ր , ա յ լ ել բնդՀակառակն տրամաբանական

տար բեր Հ իւսեցին իբ մ տքին մ էք : ՝Բ ի չ կարդաց , Կը սպասենք իր նզովքի կոնդակներուն , նկա–
չար–
բա յց շատ իսորՀեցալ եւ կարե լի է բոել թէ Հ ե– Տարի մբ նաւի մէք աշխատելէ ետքը , մտաւ տելւ վ որ ազդարարած– էր այս ւոլզղութեամբ

ղինակոլթիւնբ ինքն իբ մէք գտաւ։ Վերլուծող Ազաբ– թափուի Տաճկաց նաւա յին վա բմ ա բ ան բ ։ միլ այսոլՀետել :

գլուխ ունէր , որուն մէք միս թիքա կան կամ վերա­ Ընտրած ա ս պա ր է զին եռանդուն փակած էր՛. Տա­

ցական գաղափարներբ ա ս պն քա կան ո ւթիւն չէին ճիկ ընկերներուն մտաւոր կարողութեան վրայ կը ԱՐՄԷՆ ԱՄԱՏԵԱՆ

գտներ ։ Ե ր կնքի Հետ գործ չունէր , մարդկային ծիծ տղէր : Ե ր կա ր բա բա կ անոնց կբ բացատ բ է ր

թ շուառութիւննեբ ը , զեղծումները, ան ի ր ա ւո լ - երկրաչափական տեսութիւններբ , մինչ անոնք բե­

թիւննեբը, արցունքներբ եւ Հայրենիքի ցաւերն է– րանաբաց կը նա յէ ին իրեն , թե բեւս մ տովի բսե– Հ • ՀՐԹԱՆԷՍ ՓՈՒՆԿՈՒՆ8

ին իր մտածման առարկան ե բ բ ։ լով՝ « ն է Հ ա ք ը լ լ ը կ ե ա վ ւ ո ւ ֊ բ » : կոբՀուբգով բնտբեց Պուաափէչթէն կը Հաղորդուի թէ ուղեղային

Ջէբ կրսաՐ բմ բռնել, թէ ի նչպէս բռնակա - նաւապետութեան ասպարէզը • վաճառք փնտռել արիլնախռնումի Հետեւանքով Օգոստոս \4ին մե­

լութի ւնբ, ա յս գարուն մ էք, չամ չնալով կբ սողար կամ Հարստանալ չէք նպատակը, գանձ դիղելոլ ռած֊ է վիէննական Մ խիթարեան մի ա բան ո ւթ եաո
բարձր իտէալ–
գ ե ռ ։ «կառավարութիւն մբ Հ ան բային բաբ ի իղ– ոչ չնոբՀք ունէր , ոչ իտէալ ։ Աւելի Հոսնգարիոյ Հովիւ Հ . Վրթանէս ֆունկունց : 58

ձելաւն մարմնացումբ և անոնց արդար գործագրի– ներ ունէր , բայց չՀասաւ իբ նպատակին , իբ ե– տարեկան էր :

չը պիտի ըլլայ», կ՚ըսէր։ «Բայց այսպէս չեն բռ­ րազին I Հ • Վրթանէս երկար տարիներ ապրած՜ է ՚1՝ոլ–

նաւորները , կը բացագանչէր զայրագին։ Ուրեմն ԱՐՄ– ԿԱՐԱՊԵՏ ԵԱՆ " ո յ մէշ իբրեւ փոխ-տեսոլչ Ա խիթարեան վար­

Հարկ է, որ մողովո լբգը իր բարի ցան կութ ի ւննե– (Մնացեալը յաշզրդով) ժարանի։ Պատերազմի ընթացքին կեդըոնացման

վ\այՐ մը ղրկուած՜ էր ;

Fonds A.R.A.M