Page 167 - ARM_19-1946_01

տաա ա ռ տ ա ա ց ա ւ ա ւ տ * « « տ ւ ւ « ւո « ա օ ԿԱՐՍ - ԱՐՏԱՀԱՆ
ԵԻ Թ Ր Բ Ա Հ Ա Ց Ա Ս Տ Ա Ն
- Մ011(16 1925 -
Ո. Շ. .Տ 376.286 Ա * Ֆբանսսւա - Փոնսկ , Պեբլինի նախկին
ՕՄշշէքա-֊ԲքօբռտէՅՄշ : ՏՕհ. աՏՏՃ&1ձԻ1
17 , Ճս6 0աո6*ա« - քձէԱՏ (13°) ֆրանսական գեսպանբ , «։3)իկառօ»ի Մ արա
Ո1։ 008. 1Տ-70 - Շ. Շ. ք. ք տա 1678-63
թիլին մէէ քննելով «ի) ագազո ւթեան Ապագան » ,
ք*Ա<յ՝ՆԵԳ1>\ւ•— Տաք. 150, ծամս. 400, Տամս. 200 ֆրանք

Յէսճ 21 84 &ո 1946 Հինգշաբթի 21 Ս>արա հ-եԼ Լ°Լափէ–Ր զանազան խնդի րնե ր եւ մասնաւոբա -

պէս Մ ոսկուա յի քաղաքականութիւնը Մ օաաւոր

* Գ ՚ ՏԱնէԻ - 18* ճոաձ 14՛ 4565-էւոր շրջան թ ի ւ 294 Խմբագիր* Շ– ՄԻՍԱ+ԵԱ\ ԳԻ\* 3 9» Արեւելքի մէէ։ Այս առթիւ գիտել կուաա բ թէ Խ *

Մ իութիւնը ծրագրեալ եղանակով մը կը էանայ

տեղա ւոը ո ւի լ արեւելեան Միէերկբականի եւ Մի՛

1Ո)Ր ԽՕՍ-81» էին Արեւելքի մէէ, ոտքի Հանել Բիւըտեբը , «Հար­

ՓւկքրաԱասԱութեաճց վիճակը կատու դարձնել իրանը, կցել կարս ի եւ Ար ա ա Հ ա–

նի նաՀանգները ,եւ ոչ միայն բանալ Տաբտանէլը ,

Հ Ա ն Ր Ե Ն ԱԿ 8 ԱԿ ԱՆ այլեւ իր զինուորական Հակակշռին ենթարկել

զայն, խարիսխներ Հաստատել Երկոտասան կգգի–

ներ ուն մէէ եւ խնամակալութեան տակ առնել ափ–

Երկար լռութենէ մը վիրէ\ ՀեազՀեաԷ կր վե­ (ք*. եւ վհրշբն մաս) բիկեան Տրիպոլիսը» եւն * %

րակազմ ուին Հա յրենա կցական կամ Վերա շինաց Վյա բ չո ւթե ան ց կողմ է գործադրուած Հալա Երէկուան «իւմ ան իթէ» կը պատասխանէ այս

Մ էո ւթէւննե բ ը , զանազան կոչերով : ծանքի ճղճիմ աբարքներու եւ ՚յրգար մտից ակնարկներուն , « ^ Ր ք / ԵՒ ԱՐՏԱՀԱՆ , Ա8ԺՄԷԱ-

Ինչ ոբ Հրատարակուեցաւ մինչեւ. Հիմա, ման­ քննութիւննեբու միէոցներով փոքբամասնութեանց ԿԱՆ քՕՆՂ՚ԻՈ» խորագրին տակ , իր խմբագբապե -

րանկար մբն է միայն։ մուտքը կառավարական գպրոցնեբէ եւ Համա լաս - ա ին ստորագրութեամբ։

Բուն– պատկեր բ պիաի գանէք ամեբիկաՀայ ր սւ ն ն եր է ներս, ինչպէս օրէնսգիտական ասպարէ­ « իսկապէս , այժմէական է կարսի եւ Ար­

մամուլին մէէ, ուբ կոչերը, յա յաա բարութ իւննե– զէն ներս , կամ բոլորովին արգիլուած է եւ կամ ատ Հան ի թնդիր ը ; Բա յց Հարցը երբեք չի նշանա­

րբ , Հանգէսնեբն ու խնէոյքնեբը իրար կր Հրմըշ– գժ՜ուաբացած I կեր ուրիշին Հոդերբ կցելու գիտում՝ քՍ • Միու -

աբկեն , պարբերաբար : 10 ա բութեան մ էկ ուրիշ օրինակն է մ ասնաւոբ թեան կողմ է : Ոչ մ էկ & բ անս ա ց իի մ իաքէն պիտի

՝Բանի մբ նմոյշնեբ՝ վերէին թզթաբերէն * արձանագրութիւնը զինուորական տարիք ունեցող անցնէր «կցում»ի խօսք քնել Ալղաս-Լոռէնի մա -

Տա բոն - Տուրուբերանի Հայր՛ Ա՛ ի ո ւթեան ոչ –մաՀմէտականնեբու ։ Անոնք կը զրկուին աշ - սին , վւոխանակ քսելու օրինաւոր վերադարձ մայր

՝է՝ալիֆոբնիոյ մասնաճիւղը Փեաբուաբ Գին երե - իսատաւոբական ղօրագունղեբու մէէ եւ չեն կրնար Հայրենիքին : Ականաւոր գիւանագէտբ, ^ • Անառէ

^էոյք^ո1Լ "°Ը աօնեբ է երկու տարեդարձներ 1894^ զինուո բակլան ծ առա յութիւն բնեչ ։ Ֆրանս ուա - Փոնսէ անշուշտ չանգի տ ան ա ր թէ

Ա ասանի ապստամբութեան եւ 1915/՛ Տ աբոն ի ղո– Զինուորական ոբ եւ է աստիճան չեն կրնար կարս ի եւ Ար ա ա Հ ան ի նաՀանգները ամ բո զէական

յամարաին 50 եւ ՅՕամեակները։ ստանալ եւ Հ ետ ե լա բա բ չեն կրնար իբրեւ սպա յ մ ասր կբ կազմեն , մէկը * Հա յաստանի , միւսը ձ

Ատենախօսական եւ զեզարո։ եսաական բամ ի - մաբզու՚իլ : ւերաղմ ական նա խաբարութիւն ը Վրաս տան ի ( քշբ գրումն ալ մ այբաքաղաք մբն էր

նէն վերէ, աեղի ունեցած է յուզիչ արարողու­ պաշտօնապէս յայտարարած է , առանց սովոբա - Հայաստանին ; 1914^^՛, թո ւբքեւռո ւ ս ա կան սաՀ -

թիւն մբ , ինչպէս կբ նկարագրէ «Ասպարէղ»ի կան սքողումի ,թէ զինուորական գպբո ցնե րուբո լո բ ՛մտնագլուխը ռուսական Հ ո զեբուն՜ մ էէ կ՚առնէ ր

թզթակիցբ : թեկնածունե րը պէտք է թուրք ցեղի ել ազդու - կարսն ու ԱբտաՀանը : Պրէսթ - Լիթովսքի Հաշ -

Աճուրդի գրուեր է 50 մոմերով զարդարուած թեան պատկանին , կարգադրութիւն մբ% ոբ Հզօր տութեան ատեն (1920) է խորՀրգային երիտասարդ

կարկանդակը։ Տաբոնցինեբը մոմերը վառեր են ի կերպով գերմ ան դործելակերպբ կբ յիշեցնէ «գեր­ Հանրապետութիւնը տկարացած ր)՛լալով , զանոնք

յիշաաակ իրենց պաշտած Հերոսներուն, սիրելինե­ ման արիւն բ» անվթար պա Հ սլան ե լ ո ւ. Համար ։ կը ձդէբ Թուբքիո յ , որ զինակիցն էր Գերմ անիո յ Հ

րուն ել ոսկե գար ո լ մեծ գէմքերու, «մի այնպիսի Ոչ • մ աՀմ ետականներ բ գուբս ձգուած են ընկե­ «Բա յց ա յս իբ ո զո ւթ ի ւննե ր էն աւելի , պէտք է

ղոՀաբե րութեամր որ աննախընթաց էր»։ Աոմեբբ րային առաւելութիւն ներկայացնող պաշտօններէ , նկատի առնել երկրին ազգագրական Հանդամ ան -

վառեր են 200, 100, 75, 50 եւ նուազագոյն 5 աո - ինչպէս պետական պաշտօնեայ , դրամատան պա շ - քը ; Հայ ժողովոկրդբ շաա Հին գա բե՛րէն իսկ նշա­

լաբնեբով եւ գոյացեր է 2300 աո լար։ տօն ե ա յ , ապաՀ ո վագր ո ւթեան կամ ճարտա բաբ - նաւոր Հանդիսացած էր իր յարակցութեամբ եւ

Փետրուար \ եին ալ, նոյն քա զաքին մէէ(3)բէղ– ուեստի գրագիր , պետական մենաշնորՀնեբու եւ գիմագրութեամբ ընդդէմ ՀարստաՀարութեան :

նօ) աեղի ունեցած է «աննախբնթաց Համ ախար •- փոխադրութեանց պաշտօնատար ։ 3 ո յն , Հայ կամ Թրքական Հայաստանը ըմբոստացաւ քանի մը

բերգցիական Հանդէս՛ - ներկայացում» , ի նպաստ Հրեայ ՀարկաՀաւաքնեբ , ոստիկաններ, եւ պետու­ անգամ օսմանեան լուծին դէմ, եւ Հետեւանքը ե-

պատերազմի ազէտեալնեբու ։ Այո առթիւ, ներկա­ թեան կամ տեղական վարչութեանց պաշտօնեանեբ գաւ աՀուսարսափի եւ ապաղգայնացման գազա -

ներ ուն Հ րամ ցուցեր են «հ)ա բ բե բգց ին եր՛ո ւ կեն սա– չկան ։ Անատոլուի գործակալութիւնը , թրքական նաբարո յ քա զա քա կան ո ւթ ի ւն մը թուրք վարի չնե–
գործակալութիւնը, որ կառա -
նորոգ |սը.յւքաԱՏ> , ինչպէս կբ կարդանք յայտարա­ տեղեկատու միակ բուն կողմէ (էաբդեբ (իԹ * գարու վոբէեբը^ :

րութեան մէէ։ վ աբական Հակակշռին տակն է , այնքան առաէ <Տ Այսօր երբ գո յութիւն ունի Հա յաստանի ա–

Եւ– այսպէս մ իւ. սնեբը , Կարն ե ց ին եր , Զար– գնաց ո բ նո յնիսկ պաՀ անէեց «թրքական քտղաքա– զատ Հ ան ր ա պե աո ո ւթ ի ւն մ բ . Մ ի ութեան շրէա -

ստնճաքցինեբ , Չմշկածաքց ին ե ր եւայլն կ Պոսթլ*՛ յ՛. ձ քացի ութ են է գրկել՝ բոլո՛ր ՜ճ տաֆո&Բկ ՚ճէն ները »՜Հ՛ մէ9 (1.300.000 –.ոգի) , Թուրքիոյ 500.000 Հա–

կամ ՝Նի Եորքի մէի Փոքր ամ ասնութեանց պատկանող իրաւագէտ­ յերբ որոնք ոգէ մնացած են տ ա ր ա գ ր ո ւթ ի ւնն ե ր էն

Կը նշանակէ թէ պանդխտութեան տարիները ները դժ՜ուարութիւն կը կրեն դատեր վարելու։ Որ եւ էաբգեբէն , կբ սլաՀանէեն միանալ Հայկական

չեն կրցած մաշեցնել ծննդավայբի աւանդութիւն– եւ է պարագայի մէէ դատաւոր ըլլալ չեն կրնար : Հայր են իքին ւ

ներն ու յիշատակներբ , ինչպէս եւ կենսուրախ Երր Հանրապետութիւնը նոր Հաստատուած էր , ^Մնցեալ Ղ՝եկտեմբեր 2,0ին , երկու վրացի

տրամ ագբութ իւննե րբ : Ա իեւնո յն ատեն՛ , չէ ցամ - Թուր քերբ շատ գո բծած ե ց ին «ձուլուեցէք» նշանաւ– գիտնականներ , ականաւոր ակադեմականներ Ա*

քած զոՀաբերութեան , եղբայրական օգնութեան ո— բանբ ։ Փոքրամասնութեանց պատկանող շատ մբ ճ անա շիւս եւ Ն • Բերծենիշվիլի , Թբիլիսիի (Թիֆ–

գին, որ Հրաշքներ կբ գործէ 40 50 տարիէ ի վեր , ընտանիքներ թրքական նոր անուններ որգեգբե - լիս) «կոմունիստ» թերթին մէէ յօդուած մբ գրե­

ամերիկահայ գագութին մէէ։ ցին , երբ մակտնունի գործածութիւնը ըն՛դունուե– ցին, ապացուցանելով արգի թ՝ոլբքիոյ Հիւսիսէս -

Արդարեւ, ոՓվ կրցած է Հաշուել այն սլ ա ւո կ ա– ցաւ : Անոնք իրենց ղալա կն ե րո ւն թրքական տի - յին - արեւելեան Հոգամասեբուն կազմական մի–

ռե լի դում ա բնե բ բ ոբ նախորդ պատերազմ էն առաէ պար ան ո ւնն եր աո ւին եւ մեծ ամաս նու թեան մ շա– ութիւնը Վբաստանի Հետ : ԱՀա թէ ճիշդ ու ճիշդ .

կր հոոէին ղկոլի Թուրքիա, իսկ 1919—20*^ /՚ վեր կոյթով ու լեղուով կրթեցին ղանոնք , յաճախ ինչպէս կբ ներկայանայ կարսի ել ԱրտաՀանի

կը Հոսին դէոլի Հայաստան եւ Մ ի էին Արեւելքի լեզուական դժուարութեանց Հակառակ ։ Բացի ան­ խնդիրը »:

գազութնեբը; Ո^վ Համրեց անուններն ու պաՀ անէ– ցա գբե րէ թրքական ինքնութեան բոլոր թուղթեբր Յօդուածին մնացեալ մասը կբ վերաբերի ու -

ները, վերա շինութիւն , դպրոց, սաներ , կա - մասնաւորաբար կբ շեշտեն իրենց տիբոէ ինչ կրօն­ րիշ միէազգային խնդիբնեբու ։

րօտեալներ , ադէտեալնեբ , Հիւանգնեբ , կ մ ա - քի պատկան իլը, այնպէս որ ձուլումի քար ո զչու -

լորներ գերիներ , մշակոյթ : Թէ իւրաքանչիւրը թեան բոլոր կեղծ էանքերբ պարապի անցած են ։
թէ Ի ՚յպւ Լօզանի
իր Հայրենակիցներուն Համար , եւ Դաշնագիրը րեկա&ռւած՜ •— Հ ակտ ռակ 3ալելու ածական տուրքը այնպիսի քմաՀաճօրէն^

Համ ազգա յին ձեռնաբկներու ; դաշնագրին , որուն կբ դիմէ Ան զա րան ամէն ան­ ն շան ա կո ւե ց ա ւ֊ , ո բ առեւա րականնե բ բ ս տ ի պո ւե -

Բանի՛՜ քանի Հայր՛ Աիութիւննեբ ասա էին գամ որ ան ն պա ս տ ա ւո ր է թրքական քաղաքակա­ ցան ո չին չ գնով ծախել իրենց վաճառատուննեբբ ,

Հանդիսացան , ազատագրական պայքարին մէէ , նութեան , (Ընկերակցութեանց օրէնքին մ եկն ո լ - որպէսզի Արեւելեան Անատոլու չաքսորուին ,ո -

ոբ Հիմա կը կոչուի Հայկական *\*ատ : թիւնբ կրօնական բն կե բա կց ո ւթ ի ւնն ե ր ը չար տօ - ր ո վ Հ ետ եւ այս աքս որբ տաժանակիր աշխատ ո լ -

Ե*– աՀ աւասիկ նոր կացութիւն մը, վերա - ներ ։ Համ ա յնքնեբը գո յութիւն ունին Հանդուրժո­ թեան Համարժէք էր։ Հիմա կարեւոր գրեթէ ոք

դարձ դէպի Հայրենիք։ Առ այմմ ստՀմանաւիակ, ղս ւթեան շատ առաձգական քաղաքականութեան մէկ առեւտրական Հաստատութիւն մնացած է ձեռ­

առաւելագոյն 35 40,000 Հոգի։ Ե*– անշուշտ ղան– մը Հիմ ան վրայ մ իա յն ։ քը փոքրամասնութեանց , որոնք ժամանակ մբ

գուածային ,եբբ իրականանայ սաՀմաննեբու ըն— Այդ Համայնքներու բոլոր կալուածնեբբ &1քվ՝– Թուբքիո յ ամ բուլէ առեւտուր բ կը վարէին :

դ արձակում ը յ գաֆ»ի Հակակշիռին տակ կբ գտնուին , որուն Այ Ժ՜լք մուրացկաններ Անատոլու տարա -

Այս նոր կացութիւնը Հայր* Ա*իութիւննեբն ալ պաէ շտ օն եան եր ը կառավարութեան կողմ Է 1լ՝րնտ - ղ ր ո ւածն ե բ բ ա յժմ ետ ղրկուած են դէպի իրենց

կբ դնէ՝ նոր պարտականութեանց առէեւ։ Այլեւս բուին եւ մ եծամ ասն ութ ե ա մբ մ աՀմ ետական են ։ տուները ՚. Օտար ճնշումի տակ, կբ թոյլատրուի ա–

ներելի չէ Հին ճամբով ընթանալ : Ընկերակցութիւներու օրէնքը եւ «էվգաֆ»ի նոնց Աթամպուլի մեղմիկ օդը շնչել դարձեալ ,

Այս թերթին մէէ տարիներով յուղած ենք Հիմ­ Հաստատած կանոնները մէկ նպատակ ունին մի­ բ ա յ ց Հ ա ց շաՀ իլ չի թ ո յլաա լ։ ո լի ր «՚Լոսփորի մար–

նական տեսակէտ մը ,—• Համ ախմ բե լ , կեդրոնա - այն է"Րօսռ^Լ Համայնքներու կեանքի ագբիւբը եւ գար իտ»ին մէէ ։ Անոնցմէ շատերը մ ուրացկանի

ցնել Հայր* Մ իութ իւննե ր ը , բաժնելով Հորս գլուխ– է/ատել անոնց գործունէութիւնը ։ վիճակին մատնուած են եւ անոնց առողէական ող–

նեբու ։ Առաէինր Վեց նահանգներ յ իրենց բոլոր Յո յներու պարագա յին ա յս գործելակերպը ոՀ բալի վիճակն ու մ տա յին Հ իասթափութիւնբ թո յլ

գաւառներով, քաղաքներով եւ գիւգերով : Երկ - միայն Հակառակ է Լօզանի պայմաններուն , աձ1 չեն տար գաղթ ե լ ու նոր կեանք մը ոկսիլ ։
-
րորգը Կիփկիա։ Երրորդը Աեւ Ծ^վ : Եւ չորրոբ՝– նաեւ յոյն եւ թուրք փոխադարձ Համաձալնու Թուրք մւո աւ ո րա կան ո ւ թե ան մեծ մասը եւ

ԳԸ. մնւ սլներբ , կոլսէն մինչեւ Փոքր Ասիա։ թեան, որ ժողովուրդներու փոխանակութեան ժա– ա րՀեստով զինուո ր ականներ ու տիրող տաբբբ
ոչ միայն մանակ գո լացաւ ։
Այս կեգբոնացումբ պիտի նպաստէր *իեբմ անիո յ Համ ակիր է ին անցեալ պատեբաղմի ի–

զօրացնելու բուն Հայրենիքի գաղափարը, այլեւ Ղ՝ատարաննեբբ յաճախ զերծ չեն նախապաշա­ րենց աւանգո ւթի ւննեբ ո վ : *իե րմ անական ազդեց ու–

թեթեւցնելոլ նե ը գա զթին բաբո յական եւ մ անա ~ րումէ , երբ փոքրամասնութեանց Հետ գործ ունե - թիւնբ տարածուեցաւ վաճառականութեան միէո -

ւանդ նւիթական Հոգերբ\ նան եւ ծանօթ դարձած են այս վերէիննեբուն վը– ցաւ։ Այս երիտասարդ պետութեան երիտասարդու­

Որո ւ Համար գաղտնիք է թէ կան \$ իութ իւն­ կայութիւնը «անվստաՀելի» յայտարարելով ։ թեան դաստ իա րակութիւնբ նեբշնչոզ սկզբունք -

ներ որոնք լայն միէոցներ ունին, բայց ոչ ստուա­ <ձՎաբլբք»ը օրէնք մըն է որ յաւելեալ տուրք ներն ու դաղափաըաբանութիւնբ օտաբատեցութե–

րաթիւ Համրանք ։ Ուրիշներ ալ, ճիշդ Հակառակը։ մբ կը գնէ այսպէս կոչուած պատերազմական շա– նէ եւ ազգային փառաբանութենէ զերծ չեն եղած։

Յետոյ, ամէն մէկ նաՀանգ բամնուտծ է Հերու վրայ։ Ասիկա շատ առաձգական կերպով երբեք:

միայսնյն քադաքքանղեարքոնւե,րս այլԼ գիւղերու ( երբեմն կ ի ր ա ր կո ւե ց ա ւ եւ ծառա յեց ւիոքբամ ասնութեանց Պեբլինի տուած օրինակբ քաէալերեց այդպիսի
ձդտումնեբը, Կէօպէլսի
թս ՛գ՝երու) իրենց յա աո լ կ Ա ի ո ւթ ի ւնն ե ր ո վ ։ նիւթական կործանումին եւ անոնց առեւտուրէն այցելու դասախօսներ

Երթ Համաձայն ^թիւն գոյանայ րնգՀանուր արտաքսուելուն , ասպարէզ մբ որուն շնոբՀիւ վարպետ քարոզչութեան տարածողները - եւ
ծրագրի մր վրայ, ամէնէն առաէՀ րուն Հայրենիքն Լ Հրեանե­ «մշակութային իւննե ր նոյնպէս այդ
շատերը կ՝՛ապրէին սերունդներէ ի վեր։ նպատակին ա ռաքելութ

է որ պիաի օգաուի : րը , օրինակ , Աուլթաններու կողմէ Հրաւիրուած ծառայեց՛ին :
Գեռ ուրիշ առաւե լութ
իւններ , որոնց մասին էին Թորւքիա Հա՛ս՛տ՛ատուիլ, եր՛բ Ապնաիայէն վբ– (էոիըշըն Կագէթ)
պիաի ՀԽմինՀ /սԽ.ա՝չիկս/յրն : Շ•
աաըոլեցան) Հ

Fonds A.R.A.M