Page 131 - ARM_19-1946_01

փ ^ ա ^ է ճ հ ց օ օ ւ տ ւ ^ ^ յ ա է ^ ա ի ւ ատւ ԻՐԱՆԵԱՆ ԹՆՃՈԻԿԸ

**"*^" * 8. 0. .Տ 376.286

0Մօշէ6ա––Բո>բհ6ԱՄ€ : Տ0Ւ1. ա Տ Տ Ճ 1 0 ^ (ԲոսկռՆա պ ա ւ ա 0 ջ ( 1 և * 1 ՛ յբսսծ հ

17, Աստ Օաաաա - Ր ճ ա Տ (13՛) Լոնաոնի թերթերը կը գրեն թէ Խ • Միութիւնբ

ա.։ 008. 15-70 -^0.^2.^8. 8&ա 1678-63 դիտմամբ ետ չքաշեց իբ զօրքը Մարտ 2ին , Հակա­

ք*1ԼԺ\,ԵԳԻն Տաք. 750, 6աս"ս. 400, Յամս. 200 ֆրանք ռակ տրուած խոստում՛ին , ո րովՀետեւ 1լուզէ ճըն–;

Երեքշաբթի 5 Մարտ շամ բանեցնել իրանի կառավարութեան վրայ ,

ատւձւ 5 1^ա–տ 1946 կարգ մը պահանջներ արժեցնելու Համար։ «ՏէձԼէ

Ս էձձ^է Գէ բանագիտական աշխտաակցին աեղեկու–

" Տ Ր Ի - » ^ ^ 5 5 1 - Ն ո ր 2 ր ջ ^ Ի – 280 Խմբագիր՛ ն– ՄԻԱԱ՚ԲԵԱ՚ե ^ ֊ 3 1, թեանց Համաձայն , Ա՛ ոսկուայի գլխաւոր պա՛

Հանջներն են .-

1 . Իրանի կեգր . կա ո ավար ութ իւն ր պէտք է

ՍԻՆԷ ԷՐ Ա Ն ՏՓ ՏԱՐԵԿԱՆ ւ\անչնայ Ատրպատականի ինքնավար ութ ի լնը •
2, Պէաք . Մ իու­
ՄԵՐ ԽՕԱՔԸ թեան. է քարիւղի մենաշնորհներ տա յ ընդունի

-—ա ւ • 3. Պէաք է ռուս խոբՀրգականնեբ

ԶԷՐԱՆԵՐՈհ ա%է ՀԱինէման 50 տարեկան՝» յօգուա&ս (Ցաաոջ, իրանի կարգ մը պետական վարչութեանց մէջ :
10 Փետրուար) վարչա­
Հստիսլեր է» Պ՛ Զ՛ Որրունին Հրա­ Նո յն աղբի լրին Հ ամ աձա յն , իրանի

տարակել ճչգում մր, որ րստ իրեն ՀանՀրաժ՜եչտ պետն անգամ, ՛Հավա մ էս Աալթանէ , որ Մ ոսկուա

է 1> , <Տ զգուշացնելու Համար զիս ել առ Հա­ գնաց իբրեւ Համ ոգուած բարեկամ Խ * Մ իութեան ,

ուշտ կը յէ՚շէք Հայաստանի կեգր * կոմի– սարակ Հայ ըն թե րց ո ղնե ր ր պատմական իյարգա– չափաղանցեալ գտնելով այս պտՀան^ները, խընդ–

ակի ընգՀ . քարտուղարին՝ Պ * Դ • 0ա րո ւթիւնե անի խոլթենէ մր»։ (Արեւմուտք, 27 Փետր.)։ րտծ է մեղմացնել ։

ճառը, ընտրական պայքարին առթիւ. (7 Փեար *) ԱՀա թէ «բանը ինէոլմն» է . Ամէն պարագայի մէջ, կացութիւնը անորոշ է,

Պարզելով ներգաղթի ստիպողութիւն ր \ ընգ4 • 50 մանաւանդ որ Անգլիա եւ Մ * ՆաՀանգները որոշած

քարտուղար կը յայաարարէր * տարի առաջ , 1895 Դեկտեմբեր 2.$ին Լուի են ռողոքել , Ո՝ուսիոյ րնի^ացքը Համարելով խախ–

֊ « Ներկայ պայմաններում, մենք չենք կա­ ել Օկիլստ Լիւմիէռ եղբայրները Հրապարակով ա– տՈւմ 1 942/՛ դաշնագրին :

րող զոհացուս՛ տալ բոլորին : Հակաււակ մեր գիւ– ռաջին շարման կարը ներկայացուցին Փ ա ր իգի Երկու պետութիւններն ալ քաշած՝ են իրենց

դատնտեսութհան հսկայական վերելքին, հթէ Շաո<յ (2(116 սրաՀին մէչ–. ղին ո ւո րն ե ր ը ել էլ՝ըսոլի թէ բոգո քա գի ր ը ղրկելու

նոյնխւկ գերմարդկային նիգեր թափենք, մեր Համար կր սպասեն ռուսեւի բանետն բանակցու­

սահմաններէն ներս, առաւելագոյնը 350—400.000 1945 Դեկտեմբեր 2,$ին ֆրանսական ռատիօի թեանց արդիւնքին։ Լոնաոնի մէջ կբ յուսան թէ

ազգակիցներ կրնանք ընդունիլ» : , վարչութեան կողմէ պաշտօն տրուած էր ինծի յի– իրան պիտի չընդունի խորՀրդային սլաՀանջներր Հւ

շատակել այգ յիսնամեակը, անթելով եւ տաք ղինուորնեբ պա Հ ելու իրաւունքը , որով է՛" գիր՛բ

Այս յայաարարութիւնր եւ ուրիշ տեդեկու– գիւտին պատմականը : կրկին պիտի գայ Միացեալ Ազգերու ԱպաՀովոլ–

թիւններ քաղուած էէն տեղական թերթերէն , /.՝- Այգ Հաղորդում էն (61աՏՏ10ո) վերջ «8առաջ» ի թզան ԽորՀո ւրգին առջեւ ։

րոնք իրենց կա ր գին իրրել աղբիւր կը ցուցնէին թելադրութեամբ գրի առի յօդուած մը, նկարա– Թերթերը 70000 կը Հաշուեն Հիւս. Իրանի մէվ

Պէյրութի թերթերը։ գր՛ելով քանի մբ մամուան տեսակցութիւնս Լուի Հաստատուած խո րՀ րգա յին զօրքին թ11լը ։Ռուսերբ

Հրատարակուած– թուանշանը երեք Հ արիւ ր Լիւմիէռի Հետ։։ պարպեց ին Ա էմնան քագաքը , քՒէՀ բանէն 30 մ գոն

յիսունէն էոբս Հարիւր Հազար անՀաւատալի կը Այգ առթիւ, Լիւմիէռի Հետ ունեցած տեսակ­ գէպի Հիւսիս - արեւելք։ Այս առթիւ Հրաժեշտի

թոլէր մեզի, քանի որ թիզ մը ^ Ո ՚ Լ էաւելցալ Հա­ ցութեանս նկարագրութենէն առաջ, 1լամփուիէի Հաց կեր ո յթ մը տուին 250 բնակիչներու ։ քՕորՀրր–

յաստանի տարած՜ութեան լիրայ, 25 տարուան չչ՛ւ– սինէմա յի պատ մ ութէ իւն ը Հ ետեւեա լ նախաբա­ դա յին Հ րամ ան ա տ ա ր ո ւթ ի ւն ը յայտարարութիւնէ

թացքին , եթէ չՀաշուենք Փրանցքներոլ. ցանցով նով * ֊ • Ժ1շ • դարէն ի վեր , երբ յօրինուեցաւ մո– մը Հրատարակելով, յանձնարարեց պարսիկ ժ ո ղ ո -

շահ, ուած գետինները եւ կարգ մը բարւոքումներ : գական լապտերը , 235 տարիներ անցան մինչեւ որ Վ ո ւր գին որ եւ Է ապր անք չգն ել ռուս զին ո ւո րնե–

ք՝այց եւ այնպէս , արձանագրեց ինք , սպասե– Լուի ել Օկիւստ Լիւմիէռ 1895 Փետրուար \3ին րէն եւ անմիջապէս ներկայացնել դրամական եւն*

չուի նոր լուսաբանութեանց : Սինէմային տուին իր վերջնական ձեւր։ իսկ 1895 պաՀանջները։ Կ՚ըսուի թէ ք^աւրիզ քազաքն ալ մա–

Արգ , Պէյրութի վերջին թղթաբեր բ երեւան կր Ղ*եկտեմբեր 2,Տին բացուեցաւ սինէմ ա յի առաջին սամը պարպուած է* ինչպէս եւ ՚Լազուինը։ Ինչ­

Հանէ շատ կարեւոր թիւր իմ ացութ իւն մր։ վարագոյրը եւն • ; պէս գրած ենք արդէն յ (հուսերը որոշած են պաՀեք
Ուրեմն , պարզ մնացեալ զին ո ւո րն ե ր բ , «մ ինչեւ որ կացոլթիւնբ
ենգիրըկը վերաբերի ոչ թէ 350—400.000, աՀլ տարուան էր որ գիտակցաբար ուզեր էի պարղուի »:
սաՀիլ 235 սինէմայի պատմութեան
35 40.000 (երեսունեւՀինգ - քառասուն Հազար)

ագգակիցնեբու : վրա յէն , խօսելու Համար մ իա յն անոր մ ասին որ

Այս պարագան կբ Հաստատէ «Աղ գ ա ր ա ր» շա­ սինէմային տուած էր իր վերջնական ձեւը ։ X Իշխան Ֆիրու զ, փոխ - նախարար Իրանիդ

բաթաթերթը (9 փետրուարէ , արտատպելով ճա­ Ն ոյնպէս յստակ էր որ նպատակս էր Հբատա– յայտարարեց թէ Մ ոսկուայի մէջ ոչ մէկ դիւանա–

ռին այգ Հատուած՜ը։ Կը Հաստատէ նաեւ «Ազդակ» րակել տ ե ս ա կց ո ւթ իւն մը եւ ոչ թէ Համ ա յեա գի­ ղ է սւ ա յնքան պա տ ի ւն ե ր ո լ արժանացած էր որքան

շաբաթօբեակբ (8 փետրուար) , քանի մր գիաոգու– տական իսճոզուած* եւ նեղացուցիչ ամփոփում մը ։ իրանի վարչապետը ։ իշխանը «բարեկամական» կբ

թիւններ ալ ուդղելոէի անոնց որ աատՏառ եգաՏէ ԱՀա թէ ինչու չեմ կրնար Հասկնալ Պ* Որրոլ–~ նկատէ խորՀ րգա յին զօր ամ ասերու պա Հ պան ո ւմբ

էին թիւր իմացութեան : նիի միջամտութիւնը որ մօտ երկու սիւնակ յատ­ Հ՚՚ւս՛ ք՛րտնի զանաղտն մասերուն մէջ, Հետեւեալ

— « իագմաթ իլ ունկնդիրներ՝ յստակ կերպէՏյ՜ կացնելէ ՝՝ յ՝–թ"ր՜ջ Հ կթ՝իէնլ ւ լԺիւ€լ VՄար•է*ի. , կ՝աւելցնէ . պատճառաբանուլժեամբ ՚ «Ատրպատականի մ է^

լսած՛ են նաոր ու բոլորն ալ կը հաստատեն թ է ՝ յ գա ցումը Շաերւժագնորկծաիրքիին բիսյր ցաարէձլաակնա ց ո ւմխ՛րաբիչը էք,^էէ" կեգր* կառավարութեան ներկայացուցիչ մը չկայ,

վարչապետը որոշ կերպով շեշտած է Հայաստանի Ժիւլ Մարէն է» եւ աւելի անգին * «Մարէ ան– ընդունելու Համար զէնքերը եւ Հասաատո ւթիւննե–

ներկայ պայմանները, որոնք աոաւելագոյնը կրնան ժխտելիօրէն շարժանկարի գիտական Հնարիչն է» ։ րը։ (րուսերր չեն կրնար Ատրպատականի կառա­
հնարաւորութիւն տալ 35—40 հագարի աեզաւօւբ–
ման »: վարութեան յանձնել կա լո լածն ե ր ը , առանց զա յն

Որքան վճռական են Պ * Որբունիի բառերը , ճան շն ա լո լ ։ Հետեւաըա ր կը մԳւան մ ի չեւ որ վերջ՛՜

«Անժխտելի , բացարձակապէս» ; ք՝առեր որոնք չեն նապէս կարգադրուի այս զուտ ներքին խնդիրը » :

Մեր պաշտօնակիցը էլաւելցնէ թէ կաթ ողիկո– գործածուած ակադեմականներու եւ պատմագէտ­ Իրանի խորհ րգա բանին աղգա յեա կան երեսվւո–

սական պատգամաւորներն ալ «Հազիւ այգ թիւր ներու բազմաթիւ սերունդներու կողմէ , առ Հասա­ խ անն ե ր ը կը ծ՚աղրեն իշխան 3) ի ր ո ւզի «աբա­

կը գտնէին Հնարաւոր ներգազթելու Համար ։ Թի՛­ րակ որ եւ է գիւտի եւ մասնաւորաբար սինէմայի կան լաւատեսութիւնը» ել գիտել կուտան թէ կա–

մը որմէ մ եր գա զո ւթ ին բամ ին ր Հազիւ մէկ կամ մ ասին ; ռա վա ր ո ւթ ի ւն բ տկարացած է եւ պէտք է Հրսւժա–

երկու Հազար կրնայ ր/քալ» ։ Մնաց որ, շատ զարմացայ ել այս առանց որ րի։ Թ ԷՀ բանի եր եսվւոխաններէն Ալի Դաշտի եք *

ի՛նչ խօսք որ այս յայտնութիւնը վեր ի վայր եւ է յաւակնութեան , որ Պ* Որրունի վայրկեան մը Ա իութեան րնթացքը կը նկատէ «սպառնալիք մր

կը շբ^է Լ ա ա մ՝ը Հաշիւներ ւ Ջենք ըսեր թէ պագ իսկ կր°ած է ենթադրել թէ իրեն իբրեւ ագբիւր դէպք1 Դ * Համաշխ ՚ պատերազմ որուն առջեւը

ջուր կը լեցնէ, բայց մեզ կր գնէ բուն ի ր ա կան ո լ– ծառա յոգ սինէմ այի պատմ ութեան ա յգ տարրա­ կարելի է առնել միայն անմիջապէս եւ ուժգնօբէն

թե ան առ^եւ , անոր Հ ամ եմ ատ կազմակերպելու կան գիրքը կրնար անծանօթ ըլլալ ինծի ։ պ ա ր ղ ել ով Մ * ՆաՀան գն եր ո ւն ար տաք ին քաղ տքա–

Համ ար ներգաղթը ։ Եթէ իրաւ է որ Լի*–միէր օգ տուած է Մարէի կաութիւնր։ Եթէ Ամերիկան վճռական բնթացք մբ

Այստեղ , տակաւին անցեալ շաբթոլ Հասալ Ե՜ եւ Տէմ րնէի աշխատ ան քէն , առանց կանգ առնելու բռնէ պաշտպանելս լ Համար . ւիոքր ազգեր ո ւն իրա–

բեւանի ՀրաՀանգր, որ կր կրէ 1945 Դեկւո • 29 1շտ ըս րն ի վրա յ , ճիշգ է նո յնպէս որ Մ առէ իբ ւունքնեբր , կարելի է կասեցնել այս նա–էսայարձա­

թուականը։ իսկ Աոլրիոյ եւ Լիբանանի մէջ արգէն կարգին օգտուեցաւ էմիլ (հէնո յի գո բծէն, աս ալ կում բ» ։

բեռ կապած՝ են տասնեակ Հազարաւորներ , ինչպէս Հէ յլէն , ան ալ $)րանց Ա)ոն ի ւգա թիւս էն եւ ա յս–

աւետեցին թերթերը : պէս՛ անցնելով տասնեակ մր անուններու վրա/

Դմբա խտաբար լրջութեան պակաս մ ը աչքի մինչեւ Տ՝ * Փլաթոյի\832ի «3)ենաքիստիքօփ»ր –.Պա­ ՄՈԱԿՈԻԱՅկՆ կր Հեռագրեն թէ կառավարս լ–

կը զարնէ , ընգՀ անուր խ ան ղավա ռո ւթեան մէջ » րագան նոյնն է Տակէռի Համար զոր Պ ՛Որրունի կը թիւնր որոշեց առժամաւղէս ջնջել օտար Ի^գ^ակից–

ինչպէս գիտել կուտան մ եր պաշտօնակիցները ։ նկատէ լուսանկարի գիւտին բացարձակ Հեղ ինա– ներու Հեռադիրներուն գրաքննութիւնը , փորձի

Այսպէս , <յ Աղգարար » ցաւով կ՝արձանագրէ կը , առանց յիշելու Նիէփսը եւ իր նախորդները ։ Համար ։

թէ Հտեզացի վաճառականներուն կողմէ Հայ ար– Կ1 ո լզէ ի խուսափի լ Հմ տ ո ւթ ի ւն ծախելոլ փոր­

Հեսաաւո րնե բուն բացուած վարկերը սկսան է\րԱ– ձութենէն , բայց Պ ՛Որբունիի գործածած բառեր էն Մելիէս որ աւելի քան 80 ժապաւէն արտադրած էր
զբօս­
ջուիլ • թէ բազմաթիւ Հայ պաշտօնե՚աներ արձակ­ վերջ անՀրաժեշտ էր այսքան մը ճշդում ։ եւ եղած էր առաջին անգամ ժողովուրդը

ուեցան • թէ կառա վա ր ո ւթ ի՛ւն ը էլուզէ վերաքննու­ վերջացնելէ առաջ֊, արդարութեան պարտք մը ցնողը , չեն կրցած Հարստանալ սէւնէմայով։

թեան ենթարկել Այնճարի , Աուրի եւ այլուր գո­ Պ * Լիւմիէռի Հանդէպ : Յօդուածագիր ր կբ վճոէ 1 9 1 $էն Մ ե լիէս բ աղոց Համ ար շաքար , (սա­

յութիւն ունեցոգ աղգա յին պատկառելի սեփակա­ առանց խղճաՀարութեան ՚ * Լիւմիէռի կր զա յ ի կ կը ծախէր Մոնվւառնասի կայարանին առ­

նութեանց խնդիրը»։ պարտինք մէկ բան . մարգիկր զբօսցնել եւ այգ ջեւ։ Մելիէս մեռաւ \938ին Լէօփոլտ Պելան Հիւան–

« Ագգակ» ալ կը Հարցէ , գառնօրէն . զբօսանքին Հասոյթներ ր գրպանել » ։ ղան ո ցին մէջ, թշուառութեան մատնուած։

— « Վերջ ի վ՛երջոյ վաւլը ի՞նչ պատասխան Իրա կանո ւթիւնն այն է որ սինէման որ եւ է
պիաի աան իր տունն ու տեղը, կսւհ-կարասիներն
անգամ ծախու հանած այս ժողովուրդին։ Ի՞ն) գրամ ական Հասո յթ չէ ա պա Հ ո վա ծ Լիւմ իէռի ։\$ ե– Դալով Լիւմ իէռի անձնական հարստութեան
պիաի ըսենք շրջապատին, որուն աճապարեցինք
մեր մնաս բարովի խօսքն ըսել» ; րունի գիանականր իր ղիւտր կը նկատէ ր իբրպարղ որ թ ո յ լ կուաայ ՏՕամեայ ծերունիին ապրիլ խա­

դիտական զննութիւն մը եւ երբեք չէր Հաւատար ղաղ , արեւոտ ծովափի մը Հանգստաւէտ տան մ ը

թէ ան կրնայ ծառայել ապագային իբրեւ Հիմք ա– մէջ, կր պարտի իր Հօր գործարանին որ սինէմայի

ռեւտրական շաՀ ագործմ ան ։ Եւ երբ (իորժ Մ ելի էս գիւտէն առաջ շատ արդիւնաբեր էր արգէն ։

Միջանկեալ ըսենք որ Մօտաւոր Արեւելքի մեր որ այն ատենէն գուշակած էր սինէմային Հրաշալի Կր յուսամ վերջակէտը գրած ըԱալ բարեկամա­

մ ասնաւո ր թղթակիցն ալ վրգովույմ կը յա յտնէր ապագան , առասպելական դումա ր մը առաջարկեց կան վէճի մբ ։ Անոնք որ Պրիւքսէլէն Նիւ– Եորք եւ

այս առթիւ, իր վերջին թղթակցութեամբ եւ մենք ղ իտունին , գնելու Համ ար Լիւմիէռի արտօնագի­ Պալէն մինչեւ Փարիզ , ինչպէս եւ ամբոզջ աշ–

նախրնարեցինք յետաձգել Հրատարակութիւնր : րը , ան բառ առ բառ պատասխանեց • էսարՀի մէջ վերջերս տօնեցին սինէմայի լիսնամ–

ԱՀաւասիկ իրագիտական դաս մը, մեր գաղու­ « Երիաասարգ, շնորՀակալ եղիր ինծի ^ եակը , դիտէին անշուշտ ժ ի ւ լ էթէէն Մ առէի գո­

թին եւ ուրիշներու Համար։ գիւտս ծախու չէ , քեղի Համար ան սնանկութիւն յութիւնը եւ կատարած գործը ։ Ոչ ոք զոՀ գտցած

Գրչախազ ըլլայ թէ թիւր իմացութիւն , մէկ է : Կաբելի է շաՀագործել զայն քիչ մբ ատեն, իբ­ է «էսա բե բայո ւթեան մը»։ Կրնաք Հանգիստ ԸԱալ ,

զէրօն կրնայ դուռ բանալ շատ ծանր յուսա խտրու­ րեւ գիտական մարզանք ,ատկէ զուրս, ոչ մէկ ա– Պ՛ Ոիրունի։

թեանց Հ ււ է, ւ ա ր ա կան ապագայ ունի» : ԱԾՈՏ ՄԱԼԱ1ԴԱՆ
իբ նախորդները,
Լիւմիէռ, ինչպէս ոչ իսկ

է

Fonds A.R.A.M