Page 136 - ARM_19-1946_01

*5 ® ա Հ% ա

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԼՈՆՏՈԱՆ Շիի Իսլամներ են Պարսիկներուն նման բայց ծանր խ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ 28ԱՄԵԱԿԸ

օբեբ տեսած են Ոիղա շաՀին օրով^ կոՀր կատաբ–

ուած է յանուն ժողովրդապետութեան »է ՄՈԱԿՈՒԱ8Ի ԱՋ-ՐՈՎ

«աէԿ՚ՒԻ ՆԵՏԵԼ ՀԱՅԿ. ՀԱՐՑԸ Շաբաթաթերթը յետոյ կբ բացատրէ թէ ռուս–

եւթռւբք վէճին գլխաւո ր շարժառիթն է Նեղուցնե­ իյ1ԲԲ .- Անցեալ հինգշաբթի օբ արտատպած

ՌՐ ԱՆԱէԳԱՐ է» րու խնդիր բ ո բուն վրա յ բա բ գո ւած է ա յսօբ կով­ Լ֊խք «Հայրենիքէ մէկ խմբագրականը, որ կը

կասեան - Հա յկական - ս աՀ մ անն ե բ ո լ վե բա քեն ու– ներկայացնէր Մոսկ»ւայի «Փբավաա»յի& րացաւփկ

Ուշագրաւ, երեւոյթ մ՝ըն է որ Հայեւթուրք վէ՜ եան պաՀ ան էյը : Աշխա տ ա կի ց ը երեւի չի Հաւատար յյիւը, Խ • Հայաստանի 25ամհակին աւէթիւ: «&"<––

ճին մ էէ, աշխարՀի անզուգական էաբգաբաբնե– որ ՜ 1 92 1 ի դաշնագիրը ս սւ ււ ր ա գ ր ո ւած էր «ճնշումի սաքեր» ալ իր կարգին կը վերլուծէ Խ • Միութեան

րուն դատ բ կր պա շա սլան են մանաւանդ այն թեր­ տակ» , որովՀետեւ Հեգնանքով կբ յիշատակէ ա յս կւաւակցական պաշտօնաթերթին այդ համարը ,

թերը որոնք մեծ Համ րաւ կը վայելեն մա աւ որա­ վեբէին զոյգ մբ բառեբբ։ Արդարեւ կարսի դաշնա­ կաքգ մը խորհրգածութիւննհրով

կս ւն շբէանակնեբոլ մէէւ Մնացեալ «դեղինները » գիրը Լէնինիեւ Մ • կէմալի Համաձայնութեամբ Մեր ուշադրութիւնը գրաւեց ամէնէն աոաչ

յորձանքէն կը տարուին յաճախ ել ընդՀանրապէս կնքուած էր՛, էլ աւելցնէ , այն պա Հուն երբ երկու Հա\ասաանի խորհրդայնացման տարեդարձի

իրենց յօդուածագիրն եր ը բո լոր ո վին անծանօթ են երկիրներն ալ շատ բան կորսնցուցած էին իրենց թ ո լա/լան ր - Նոյեմբեր 25 :

մեր քաղաքական պատմութեան ելեւէէնեբուն X Հ ամ բաւէն ու Հ եղին ակո ւթ են էն՝ միէազգա յ ին Հո­ Ցարդ վէճր այն մասին էր , թէ ո՞ր թո լական ր

ՏշՕՈՕաւտէ տնտեսական շաբաթաթերթը որուն տե­ րիզոնին վյբայ։ նկսաել արդեօք իրրեւ խորհրդայնացման պաշտօ­

սակէտներ բ կշիռ ունին , վեբէեբս երկու յաջորդա­ Էքոնուքիսա^ կարծիքով սաՀմաննեբու սրբա­ նական թուական, Նոյեմբեր 29 (կարմիր բանա­

կան յօդուածներ Հրատարակեց՝՛ գլխաւորաբար գրութեան Հարցին մէէ (հուսիա շատ դժուարու­ կի մուտքը Հայաստան) , թէ՞՚իեկաեմբեր ՛Հր (Հայ–

ծանրանալով Հա յկական պա Հան էն եր ո ւն վրա յ ո– թիւն պիտի քաշէ Թուրքերուն Համ աձա յնութիւնբ եւձուս գաչնագրի կնքման օրր, Երեւանի մէվ ,

րոնց Հանդէպ շատ բացասական ուղղութիւն կը ապաՀովելու Համար ու մինչեւ Հիմա տակաւին երր Հայաստանի կառավարութիւնը , ըստ այդ

վարէ : Տնտեսական ու առեւտրական շաՀ ե բու չենք գիտեր իժէ Մ ոսկուա ինչ քայլեր պիտի առնէ դայնադրի, իշխանութիւնը խաղաղօրէն ղիթց

նուի բո –լած օ ր կան ի մբ Համար այդ ՀակաՀայ ուղե­ ա յ դ ուղղոլթ եամ բ X խորհուրդներուն) %

գիծը - ոբ միեւնոյն ատեն ՀակախոբՀբղային Է-— « Վէճբ սկսաւ տեսակ մբ ճնշումով զոր Թուր– ւ Բոլ շեւիկները , յամաուօրէն անտեսելով Գե կտ­

տարօրինակ պէտք չէ թուի : Ք^*Ո1 Կքէ նկատեն անպարկեշտ մ իէոց մը X Յետո յ , շի դաշնագրային անվիճելի թուականը, կր սլրն–

Առա էին յօդուած ին մէէ անս աո բագի բ աշխա­ Մ ոսկուա սկսաւ Հայաստանեայց Եկեղեցին ի բր դէին Նոյեմբեր 29ի վրայ , բայց երբեք Նոյ. 25ի :

տակիցը խօսելէ վերէ Լիբանանի , Աուբիոյ եւ ի– գործիք ծառայեցնել այնպիսի ճարտար ձեւով մբ Այսօր ամբողՀԷ 25 տարի Նոյեմբեր 29 տօնակա–

բանեան Ատրպատականի վէճ երուն մ ասին , գիտեք որուն դէմ Թուրքիա դիւրաւ չէ որ պիտի կրնա յ տաջելէ եւ դա յն , այդ թուականը՝ օրացոյցերու եւ

կուաայ թէ օրուան բոլոր բան ա վէճեբ ը Հ ետեւանք մ ա քառի լ : այլ պաշտօնական գրութեանց մ ԷԼ նուի բագ որհ֊ելէլ

են մեծեբուն միէեւ ծագած բաւլմ աղան թիւր իմ ա– Փիչ մը վարը աշխատակիցը կը շեշտէ որ Թուր*֊ ետք՝ խորհրդայնացման նոր թուական մը կր

ց ո ւթե անց եւ փոխադարձ վստաՀ ութեան պակա­ քիո յ Համ ար ամ էն էն դժուար Հարցն է գիմ աւո բե լ մատնանշեն • Նոյեմբեր 25 =

սին : «Կ ա ս կած ամ տ ո ւթի ւն ը վարակած է մ եծ ու ա բտասաՀմ անեան Հայերու վար ցու. ցած ազմոլկբ « ... Հայաստանի աշխատաւորները ,- իր ըն­

պզտիկ պետ ո ւթ ի ւնն եր ը , իսկ Խ • Մ իութիւնր մտա– Ա եծ հքորՀրդային Հայաստանի մբ Համար։ «Այս դարձակ յօդոլաօ֊ին մէԼ կը նկատէ մեր հայրենիքի

վա խութ իւններ ունի մ ասն աւո բա պէս իր Հ ա բալա­ ազմուկբ սկսաւ անցեալ դարնան ՝ք՝ալիֆոբնիո ք բուն վարիչը՝ Գ– Արութինով, ղեկավարութեա–

յին սաՀմ աններ ո ւհ վբայ» : մ էէ ու յետո յ տարածուեցաւ Ֆրանսա , Լիբանան նը տակ համայնավար կուսակցութեան , բարձրա­

«էքօնոմիստ» կբ բացատրէ թէ Ո՚ուսիա ոբ եւ այլուր ։ 3 ունի սին եկեղեցականներ որոնք բո– ցուցին ապստամբութեան դ(՚°Հ/՛ եւ օմանդակու–

մի շտ շաՀ ագբգռո ւած է Մ ի էի" Ար Րռլե լքի գործե­ լո բո լիվան անտեղեակ էին վարագոյրին ետին տեղի թեսւմբը օգնութեան հասնող կարմիր Բանակի՝

րով , աՀոլգոալի մ ա ան ո լա ծ է վեբէեբս : Գլխաւոր ունեցող գի լան ա ղի տ ա կան պայքարին , ք$ • Հա­ տապալեցին րաչնակներոլ լուծ՜ը 1920 Նոյեմբեր

պատճառը, Համաձայն իսոբՀբդային մամուլին , յաստան Հրաւիրուեցան աշիւարՀի չորս ծադերէն 25ին Հա յաստանի մէէ Հաստատելով խորՀրգային

բրիտանական ուժ՜երուն ներկայութիւնն է Պաալես– կաթողիկոսին գաՀակալութեան Համար ։ Այս Հա– իշխանութիւն» ։

տինի մէէ։ Եթէ* էլբսեն անոնք, Անդլիա 1լուղէ մ աժողովին բ1ւթացքին էբ ոբ ռուսական Հողին Հետագային կը պաբզուի անշուշտ , թէ խոր­

պաշտպանել իր Հ ո դատ ար ութ եան յանձն ո ւած ա յգ վրայ առաէին անգամ ըէէաէով յի^ուեցաւ Մեծ Հա­ Հրգային վալաիչնեբբ ուրկէ եւ ինչու առած են այս

շրէանը * կէ" մ ի լիոննոց բանակ մ ը շատ է ա յգ յաստանի մ ը ծրագիրը ։ ի մ եծ գարմ անս Թուրքե­ ն/ւբ թո լականը , իրողութիւնն այն է որ «Պրաւ–

՛կին Համար * իսկ եթէ ղինուորնեբու այգ րուն ,Հայութեան բաղձանքներուն թարգման կը տսդյի ամ բոզէ թիլին մէէ ոչ իսկ մէկ անգամ ա յ լ – ֊

ստաւո՝ւար Համախմբումը կատարուած է «Հաւաքա­ Հանդիսանար ՚Քէնթբպբիի գաՀերէցը որ քաղաքա­ եւս չի յիշատակոլիր Նոյեմբեր՜2ք)X

կան ապաՀ ովութեան Հ ամար» , ո վ է որ կբ սպառ­ կան խո րամ ասն կութեն է աւելի միամտութիւն ցոյց Պաշտօնական մաբմիններէն Խ* Միութեան Գե­

նա յ ։ «Ո ՛ւ ւս ի ո յ կաս կածամտ ո ւթիւնը իրեն Հաւա­ տալով, կը յայտարարէր թէ Հայ եկեղեցականներն րագո յն քօ ո բՀ ուրդի Նա խագաՀ ութեան - ին չպէս

տացուցած է թէ բրիտանական բանակր Պազեստի– ուի իրենց Հետեւորդները ամրողէութեամբ կույլ նաճլ բուն քիուսիոյ Գերագոյն Խորհո լրգի նաիւա–

նի մ էէ կբ սպասէ ի Հարկին իրեն դէմ կռուելու տուած են–\*)2,\ի դաշնագրին ռուսական մեկնաբա– դա^աոլթեան ել կառավարութեան ոդֆո յն ի գրու­

Համար ։ Ատոր Համար է ուրեմն ոբ Մոսկուա կբ նութիւնբ։ «Լիովին ու անկեղծօրէն Համաձայն եմ թեանց մ ԷԼ յի շատա կութ իւն կայ միայն մեր հայ­

փորձէ ապահովութեան գօտի մբ ստեղծել իր նաւ– ո բ Թուբքիո յ կողմէ ղ րաւ. ո ւած նաՀանդնե բ բ կա­ րենիքի կատարաձ՜ վերելքի ել անոր բերած՛ քաջա­

թա յին շբէաննեբո ւն եւ արտաքին աշխարՀ ին մի - րելի եղածին չափ շուտով Հայաստանի վերադար– րի եւ անձնուէր մասնա կց ութեան ը մասին՝ եր^–

էեւ ։ «Այլապէս Հիմա մամ ան ակր չէր արծարծելու ձուին » , կ՚ըսէր դաՀերէցը : Այգ ՛թուականէն աս­ ր ՚ ՚ ր գ հայրենական մեծ՛ պատեբաղմ ին Հ

Հ ամ ար Խ . Մ ի ո ւթե ան եւ Թ ր քա Հ ա յաստանի սաՀ­ դին կա թ ո ղի կո ս բ ինքն ալ կրկնած է ա յգ տեսա– Մին է պաշտօնական մաբմիններէն էՕ * Միու­

մաններուն սրբագրութեան Հաբցբ։ Փորձ մ բն է կէտբ Երեք Մեծեբուն ուղղած իր յուշագբով» ։ թեան կառավարութեան եւ համամիութենական

ասիկա - առայժմ շատ յաէող Հեռացնելու Հա­ (Մնացեալը յաջորդով) ԺԻՐԱՅՐ համայնավար կուսակցութեան "ղԼոյնի գի րե բուն

մար ամերիկետն եւ բրիտանական ուժեբբ՝ իրա­ մ՛ԷԼ միաժամանակ կայ նաեւ յարձակում Հ ֊ 8՛

նէն ։ Աղետաբեր է այս քաղաքականութիւնք որ ոք Գաշնակցոլթեան դէմ :
մ իայն ա պաՀ ո վո ւթ ի ւն չի ներշնչեր ա յլ բնդՀակա–
* Բ •սբէւկաՎակաԱ իւոստ՝ Պաշտօնական մ արմ՛իններու գրութեանց մէէ՝

ռակն կ^արդարացնէ Ամերիկայի եւ Ան գլի ո յ վա­ ՍովիհթԱեանէե այս յարձակում ր րա զդա տա բար մեղմ է, խմբա­

թեր բ թէ Ո ուս իա կբ Հ ետ ա պնդէ իր սաՀմ անները գրականին մէԼ՝ խիստ, իսկ ի/. Հայաստանի իրա­

ընդլայնելու ծրագրուած քագաքականութիւն մբ« ։ կան վարիչի Արոլթինովի ընդարձակ գրոլթեանր

Ա յս կարգի խո րՀ ր դած ո ւթ ի ւնն ե ր է ետք , տբն– (Մասնաւոր թղթակցութիւն «3 առա Է» ի) մէԼ՝ աւելի բուռն :

տեսական շաբաթաթերթը կը յանձնարարէ , ի մէէ Այս խորագրին տակ , «Թասվիր»ի խմբագրա– Այս ԲոլոԲ գբութիւններէն միայն Գ. Արոլթի–

այլոց «ՄհԿԳԻ ՇՊՐԳԵԼ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՐՑԸ ՈՐ պետ Է՚պուղղիա ելիտի որդի ՀԼիատ՝ կբ գրԷ , 4 սոՎԻ յօդուած՛ին մ ԷԼ յ ի շատ ա կո ւթ ի ւն կայ այն

ԲԱՑԱ8Ա8Տ0ՐԷՆ ՕՐՈՒԱՆ ԿԱՑՈՒԹԵԱՆ ՀԵՏ ՈՐ Փետրուար թուականով ։ մասնակցութեանը մասին, ղո ր Սփիւռքի հայու–

ԵՒ է ԿԱՊ ՉՈՒՆԻ ԵՒ ԱՆԱՐԳԱՐ է» : Յօդողը —- «Այն օրն ի վեր , որ Մ ո ս կով ր պետութիւն թիւնը, կողք - կողքի Դաշնակիցներու հետ, բե­

գրուած ՐԼԼա էով Մ ոսկուա յի վեր էին բանակցու­ դարձաւ , իրեն նպատակ բնտրեց տիրացու մը րած՛ է երկրորդ համաշխարհային մե& պատերազ­

թեանց օրերուն , յանձնարա բ ո ւթիւնբ ուղղուած է իսթանպւււլի եւ Նեղուցներուն։ Ասիոյ ձիւնապատ մին :

Արլ սքին նախաբարդնեք, ւն : ատ փաս տանն եր Էն առաէացող (ի ուս իա , երազներու «Մենք կրնանք գոհունակոլթեամբ մ ա անու­

X ետեւէ վազեց , մէկ կողմէ Պալթեան \^ով, միւս ՛՛՛ժ 1։Տ կը նկատէ մեր երկրի վարիչը , որ հիթ–

Երկրորդ յօդուածին մէէ աշխատակից բ աւելի կողմ է հ)աղաղական ո վ կէ ան ո ս Հ ասա լ , բա յց չ յսւ– լերական բռնադբալի չներո լ դէմ պայքարի մտան

լայն տեղ կուտայ կովկասեան ու մասնաւորաբար էոզեցաւ իէնել Մ իէե բ կրական կամ Հնդկաց ք*վ– ոչ միայն Խ . Հայաստանի աշխատաւորները, այլեւ

Հ այ կա կան խնդիրներ ո ւն : կէանոս X - - տարագրութեան մէԼ գտնուող Հայերը։ Անոնք

« կ ո վկաս ի երրեակ Հ ան րա պետ ութ իւննե ր բ « Անդլիա միշտ • արգելք Հանդիսացաւ, ու թ ո յ լ նոյնպէս ոտքի ելան ի պաշտպանութիւն Խորհր­

Հայաստան , Վբաստան ու Ազրպէյճան -— մեծ չտուաւ՝ ոբ Ո՚ուսիա , Պարսից ծոցի ճամ բով Հըե՝գ–՜ դային Միութեան եւ անձնուիրաբար կռուեցան

Հայրենիքի մբ յառաէագէմ երկիրներն են ու իբրեւ կաց Ովկէանոս իէնէ ; Մի^ս իղմէ՝ Օսմ . Պետու– գերման ֆ աչ ա կան ո լ իժ եան դէմ թէ դաշնակից բա­

ա յ դ կ* Ո լզեն բա բ գա ւա ճ վիճակ մ ը ձեռք բերել : թիւնբ (իր զօ բա լոք շբէան ին՝) ել Եւրոպա թ"ձ1 նակներ.,, մէԼ եւ թէ այն հրոսախումբերու, ոբ կբ

Եթէ նոյնիսկ Մոսկուան բացառիկ ճիգ մբ չը"էր - չտուին , որ Ոուսիա , Նեղուցներէն անցնելով, իէ­ գործէին գերման տիրակալութեան ենթակայ եր­

ա յս վ/ոքբիկ Հ անբապետոլթ եանց բարգաւաճ ում բ նէ Միէեբկրական։ կիրներու մէԼ, ինչպէս, օրինակ, Ֆր անսայի Հա­

բնական օր էն պիտ ի շաՀ ա գրգռէր Ո ուս ի ո յ ս աՀ– « Հակառակ այս ա ր գ ելքն եր ո ւն , Ո* ո ւս ի ա միշտ րաւ. Ալաւիոյ, 8ո, նա,,տանի եւայլն : Երկր՚՚ՐԳ

մուններէն դուրս ապրող իրենց արենակիցներ բ 5 կրկնած է իր փոբձեբբ , ամէն անգամ որ առիթ հայրենական պատերազմի կրակին մ ԷԼ կոփուեցաւ

Թէ Հ՛1՛ յաստանբ եւ թէ Ատ րպէ յճանբ եղած են ու­ գտած է ։ Հիմա ոբ իր ամէնէն զօրաւոր շրէանք ի սփիւռս աշխարհի ցիրոլցանոլած֊ հայ մողովուբ–

րեմն Հա յբենիքնեբ աբտասաՀմ անեան Հայերուն կ՛ապրի , ամէն միէոցի կբ դիմէ իբականաց (ՈԼ ԳՀՀյյ^^ան"ԼԲէ՚՚՚՚ԱԸ–՝ Գայն (ամԳ ՚ք-ող՚՚վուրդը)

եւ Թաթառներուն Համար։ Առաէիններուն Համար Համար իր զոյգ բազձանքներբ։ Պարսից \7ոց իէնե–

Իյ . Միութիւնը տեսակ մը «Հայրենիք» է, որուն լու Համար • պարսկական Հաբցբ կը ՀբաՀբէ, միւս « Մ ոսկուա կը մոռնայ, սակայն, թէ ցարա­

՚ 1 Ր ա յ Կէ1 "ույին բարի կամեցողութեամր ւՕբինակի , կոզմէ՝ Թուբքիո յ տետրակնեբբ կբ խառնէ՝ Հին ոլ կան քիուսիոյ անկումէն վերԼ՝ համայնավարները

Համար, Հալէպի Հայերը որոնք երբեք նպատակ նոր «խնդի բներ» պճբտկելու Հ ամ ար : հրատարակեցին բոլոր գաղտնի համաձայնութիւն–

չունին բաժնուելու իրենց տեղական > կապերէն , « Յայտնի է, թէ որքա՛՛ն ապաբդիւն մնացին ները, եւ ուրացան զանոնք %

Հոգեկան րաւաբարոլթիլն կբ ստանան երբ մտիկ Հանդէպ Աովիէթներոլ թափած էան– Միւս կողմէ, բարեկամ եւ թշնամի տեսան
ել Ա արիա ցինե­ մեր երկրին
կ՚ընեն Երեւանի ձա յնասփիւռբ թէ Թուրք ազդր ինչպէս պատասխանեց Թուրքիս է
րուն Համ աՀաւասա ր կը նկատեն զիրենք : Հա յկա­ քերր , որոնց նսլատաքչն էր ներքին վալուզում առաէ

կան շքեղ Հրատարակութիւն մբ «ՀայաստաԼ բերել, երերին մէէ։ Մ է էս՛ ե ալն են, նաեւ, ծիծաղե­ վերաբերեալ ռուսական պահանԼներուն : ԱմբողԼ

դարերու բնդմէէէն» քանի մբ օրէն սպառեցաւ լի արդիւնքներբ Հայկական Ղ՛ատին , եւ վրացի աշխարհ Համոզուած Է , թէ մեր արիւնով ոռոգ­

ԳաՀիրէի մէէ, թէեւ ղին նշանակոլած էր մէկ ե– փբոֆէսէօբնեբոլ պնդուածներուն ։ ուած հողերը պաշապանելոլ համար՝ վճռած ենք

դ ի պա ա՛կան ոսկի ։ Անբնական չէ , Հետեւաբար , « Տեսնելով որ ա յգ կարգի ձեռնարկնեբէ կռոլ/ղ մինչեւ վերԼին թուրք մարգը ,

երբ ռուս կառավարութիւնն ալ իր կողմէ ճիգ մբ ՚՚՚չիոՀ Կարեէի է ձեռք բերել, այս անգամ Մ ոսկուա << Ռուսիա, կրնայ կրկնել իր պահսճԼները՝

1լ բնէ այգ Հայերուն մտքին մէէ ստեղծելու Հա­ Հ բապարակ նետեց 191 ն ին կնքուած անգլեւռուս հակառակ այս բոլոր ճշմարտութիւներուն; Կրկ–

մար իրեն Հ ամ ակի բ մտայնութիւն մբ ու ա լգ ծրա­ գադտնի Համ աձայնագիր մ ը՝ որով Անդլիա կբ նե լ ուղղակի, թէ վարձկան ծառաներու միԼո–

գրիս յաէո զութ եան Համ ար 1լօղտաղո բծէ արե– խոստանար Ո՛ ուսի ո յ թողուլ Ի ս թան պուլն ու Նե­ ցաւ։ կրնայ նո յնիսկ օգնական պետոլթիլններ ալ

նակցական , կրօնական ու լեղուական կապերր : ղուցները ։ Գաղտնի ա յգ վաւեբագրին յենլով^ (հու– գանել, բայց չի կրնար փ խո ել լմ ր .ռ ր ո չ ո լ մ շ

Հայերուն Համար առա էին կո չլա ընել տուին իրենց սիա կր պաՀ ան էէ , որ Անգլիա գործադրէ իր յանձ– « Եթէ կ՛՛ուղէ խելացի զոբձ֊ տեսնել, (ի ուսիոք

Եկեղեցիին կողմէ։ Աղէրիներուն Համար (որոնք նառ ո ւթ ի ւնն ելՀը ; կը մ^,այ միԼոցնեբ փնտռել հին բարեկամութիւնը

վերահաստատելու համար հթ դրացիին հետ»։ Մ*

Fonds A.R.A.M