Page 129 - ARM_19-1946_01

8 8* * * 3

սրճարանը կայ նէ , ան քաղքէն եմ տ Սա քովի աս Լ ֊ Ա % Ր Ա * 8. Տ

նը հաճի (ՒրէգոՐ աղան կայ, Ուր Էգ Զատկին իբ

Աաէձհստ փաստադոբծաթեաԱ Հին կօշիկները ինձի կուաայ նէ , դիս շաա կը սի" Արարաաի ծ1ր գմքէթբՏ
բէ •> իրեն ա ունին աղբերը ես կը վաթեմ նը, աՀա Գար է եկել, վայոկեաեի պէս , ա. ա%ել :
անոր պապա կ՚ըսեմ : կնկանը անունը չիյաեմ ։ Ի՜

մին փանթալոնիս կա որ կը ղարնէ , բաղնիքի աւել­ ԱԸհոՆն թայւվ կայծակների
Սուրն է բեկուհլ ադամանդին, ու անցել :
Ի՜նչ ճչգրբտ եւ խէքնատիպ խորՀրղանիշ, ցած– ուտելիքները ինձ՜ի կուաա յ նէ անոր ալ մ ա յ–
Մահախուճապ սերունդների
թրքական նամակադրոշմներու վրայի Գայլը՝ ա– րիկ կ՚ըսեմ* ^ Աչքն է դիպել լռցս - գագաթին, ու անցել :

կանշՀսերը տնկած–, գունչը օղէն՝ ըզքտելու Համար •—- Հայաստան պիտի երթա ս, աղաս : >եբթը մի պահ ք»66 է հիմա,
Գո՛լ էլ նայիր սէգ սակատին , ւււ անցիր:
որսի սպասելու դիրքով : Ո^ղես նէ կ՚երթամ ւ Հեռո՛՞ւ "՛եղ է ։
ԱԻ • ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ
Սակայն երբեմն այդ ղայլը , իր Հանգամանքը Շա՜՛տ Հեռու է ։ Լաւ տեղ չէ , քեղի բանտը կը

ծած՜կելով, վրան կ՝առնէ անճարակ աղուէսի մը գնեն Հոն։

մորթը գայլի ականթները դուրս ցցած՝։ Ամա՛՛ն աղա՛ , էս չեմ երթայ ։ Գուն Հոն տե­

ղացի՞ ես ։

X Թուրքերը կը *իրԽ ս ;

-֊֊– &ղա՛ս , եկուր, քեղի գործ– տանք : Գոլն լաւ • –ւ– Ինչո^ւ տի չսիրեմ: Զսիբեմ նը բանտը կը բե լ մ եր սրա ին մ օտ ոլ Հ ա ր աղատ մարդիկ իրենց

ե րիաասարգ մը կ՝երեւաս : Օղի կը խմե՞ս : ԱՀա կոխեն ղիս 5 * * ա յ ց Տաճիկները չեմ սիրի , գէշ մարգ վւոթորկավառ երեւակայութեամբ ճ սրտի լւաբա–

քեւլի աղուոր աղանդերներ : Խմէ՚ , մանչս։ Շաւո կր են անոնք։ Անոնց շուներն ալ չար են։ Անցած օր աս խումների , մաքի թռիչքեեբի , յախուռն ՝գք^ա^՜՝

սիրեմ քեղի պէս քամերը : Քովի Ախմախ Հիւսէ յինին շունը ոտքս խ աձ՜ա լ յ մանքների երդ եր ով ու վէրքերով :
խմելը
ՇնորՀակալ եմ, աղա՛ , ես չեմ խմի, օղի <*՝՝իբգոՐ պապային շունը, որ ղիս տեսնի* լիրաս կը Այստեղ շարունակում են ապրել Հայ ժողո­

մեղք է––– ցատքէ՝ պոչը շարժելէն ։ Զիս շատ կը սիրէ ։ Գուն վուրդի գրական ՚ մշակներյչ , որ սերունդներ ի մէջ

0՛՛ , տղաս, ոչինչ։ ինչպէս ըսի, գոլն քաթ Թո՞ւրք ես մի չենէ Տաճիկ : վառել են քաջութեան , անձնապոՀութեան , Հայրե­

վայՅ-անաաշ մըն ես : կը սիրեմ քամերը : Անունդ Ժամ կ՚եբթս/՚ս ։ Պատրիարք կը ճանչնա* ս տ նասիրութեան սրբացան կրակը ։

ի՛նչէ։ Անցած՜ օր, մատաղ կար ժամ ը , գրան առ– Աշխատակցից էսնգրում ենք թի՛– մէկ փաստա–

Վաբկէլճի Մ ինաս կ՚ըսեն ինձ՜ի : Սա քովի ջեւէն անցած՜ ատենս , ինծ՜ի ալ տուին ։ &ատ Համով թուղթը եւ գ եղն ա լո ւն , դունաթղթ ի վրայ , սրտի

փողոսր կ՚աշխատիմ ։ էրէ Պարտիաբքն ալ բակը կ՚աւլէբ կոր, տեսա յ, անՀ ուն բերկրանքով կարդում *

ի^նչ գործ՜ կ՚ընես : աղուոր վաթՈՆր մը Հագած՜ էբ***

-— Ամէն գործ՜ կուգա յ ձեռքէս : Աա աո լներ ուն - Ըսել է Հայաստան չես երթար ։ ժամէն ՚«ՎԷՐ՝Բ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ»

աղըեըը կը վաթեմ : Տիկիննեբուն բաղնիքի հ՜րար֊ ներս ալ չես մտներ ։ Ապրիս տղաս , գուն Թուրք՝* Ողը հայբենասէրի

նե ր ը եւ. աղաներ ուն խանութը կերակուր կր ա ա՜­ որղի Թուրք ես ։ ՊատմակաՏ վէպ երիս մտտս$* ի Խ՛ Ապ»վ–

նիմ : Երբեմն Հար աղաքը կր վախցնեմ։ կռիւ ըէէա՝յ Զէ՛ , աղա, Վաբկէլճի Աինաս կ՚ըսեն ինծ՛ի։ եաւնէ վերատեւաւչէ» :

նր ես ալ կը խառն ուի մ , քանի մը յիշոց ալ ես կր Ես Հա յիստան չեմ երթա յ, գործ՝ ունիմ , ՎաՂԼ\ Աբովեանի ձեռագիրը * • •

նետեմ . • * է*Հնչ գիտնամ , աՀա այսպէս բաներ ։ Հաճի Ա՝արտիկ աղային աւելին կոթբ շինելու տի Ջեր ձեռքին է Հայ ժողովրդի Հանճարեղ ոբդյռւ

Հա* յ ՀբգեՀ պա ա ա Հ ի նը, մարելու գացողնե բու ե– տանիմ . • • Հ֊Վէբք Հայաստանիֆն ։. Հոգեղմայլ մոռացութեան

աեւէն կը վազեմ , բերան մըն ալ ես կը պոռամ ^ մէջ թերթում էք միմեանցից ցաւոտ , միմեասՀլից

^վառ՚ոա՜՚ֆ * . . X պայծ՚առ , խանդավառ ու Հ ոգեմաշ , առկայձ՜ող ու

Ա,պրիԱՀ աղաս, ի՛նչ Հ^*որՀքոՎ մարգ ես : ՀձՀաղարաւո բներ ու մ էջէն Հատ մը , Վարկէլ– մարող փոքրիկ ձեռագիր էֆ^ԲԱ Հ ԱյնոլՀետեւ

1շ՚ ՀաԲյ ես ղուն : ճեան Պ* Մ ինաս ի փաստը կը բաւէ, Հ ամ ոգելու Ղյ ալ բան դե ան ի բանտի յուշատե ա բը , Ոաֆֆու ձե­

՚ Հրամմեր էք. Հայ - քրիստոնեայ եմ ։ Համար Ա ոսկու այի եւ միւս երկիրներու քաղաք* ռագրեր բ , Ա*ե&աբենցի բանաստեղծ՜ութիւննեբը յ

Ու֊բաեղացի** ես ։ Հօրգ^ մօրգ անունը ի նչ է Հ շրջանակները թէՀ Հա յեր ը գոՀ են Թուրքերէն եւ Աա յաթ Նովայի դավթարը, Արծ^րռւնու , Խբիմե֊ա–

Ուբաեղացթ էմ մի . . –ուր է ՋիԹարփ փողոց չեն ուղեր գագթել Հայաստան •. : նի , Ա ոլրացանի , Ար ո ւանձաեանի ^ հիս լա թե ան ի \

մր կայ, ուր է մենծ՜ սամիին քովը ՚Բէլ Մէմիշին Կ•ՊԵՏՈՒՇ էմինի , Ա ունդուկեանի , Թո1 մ ան եան ի , Ծիր վա նղա -

դէի , Տէրեանի , իսաՀակեանի , Տակոբեանի, կուր–

գետի ափի, սակայն Պարսիկները Հայութեան խի­ ղինեանի ձեռագրերը։ Ալամ դար եան ի , Եղեանի ,

զախ, մարտնչող, Հերոս, կենսունակ ու ստեղծ-ա– ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐԱԿԱՆ Արասխանեանի նամակներն սւ գբութիւննեբը ,

գորձ-ոզ ողին , զէպի վեր , սարն ի վեր ճախրող արտասաՀմանից ստացուած՝ Լք՚նչվ* արխի*էբ *

մեծ– ոգին չկրցան ընկճել ու մեռցնել. . . ԱՀա թէ ԹԱՆԳԱՐԱՆԸ կոմիտ աս ի , Չու խ աճ եան ի , Թովմաս Թէրղեանի

ինչու նրանք պարտուեցան եւ մենք յաղթող ե– արխիվները յ

ղանք : Ու Վարդանանց նաՀատակների այղ ան­ Թանգարանում կան այնպիսի Հո ւն ի կումէն եր գ
իյԱԲ .— Աււկէ սսւաջ հրատարակած էինք ան– ինչպիսիք են Լենինի ինքնագիր սա ո
մահ ոգին Հանդիսացաւ այն Հրեղէն սիւնը, որ բադբոլթեամբ

զարերի ընթացքում ազատասէր ու ազատատենչ սա-թիւն լքր՝ Երեւանի Գրական Թանգարանի ս՛ա­ բանաստեղծ՝ 1ԼաՀ ան Տէրեանի ա յն վկէա յ ա ^ա՚ս ք՛ »

Հա յ ո ւթ ի ւն ր առաջնորդեց դէպի ազատութիւն , դէ­ սին : «Ս . Հայաստան»էն կ՛արտատպենք արիշ մը , որով նա (Իող. կոմ« Աովետի կՈքլմից լիաղօրում է

պի նոր Հ երոսամարտներ : &ապին - ԳարաՀիսարի , աւելի մանրամասն որպէս խորՀ բ դա կ ան մ ասնակցելու ք*րեոա–Լիտո–

Ջէյթունի , Աասունի , Վանի, Շ "՛տախի. Ուրֆա– Երեւանում , Լենինի անուան Հրապարակի վբ՜ վբսկի Հաշտութեան բանակցութիւնն երին, ^բկ՜>

Եդեսիոյ եւայլ Հերոսամարտները Վարդանանց զօ­ բայ , կառավարական Հո յա կապ տան կողքին բար­ րորդը՝ բնկեր Աթալին ի ձեռքով գրուած , ե& Լե­

րավարաց անմահ ոգու արձագանղերն են՛*՛ 1՚"Ղ ձրանում է Հայկական Մշակույթ1ի գեղեցիկ տունը ։ նինի եւ Ս թալին ի իսկական սաորռ/գրո ւթիւննեբը

թուի % աբաքլիսա յի եւ Ա ա բղա բա պատ ի ճա­ Այս ե ր կյա ր կան ի տունն իր մ էջ ամ փոփում է ՝ կբող մ ի գրութիւն է՝ ուղղուած՝ Ա* աժինսկի պա­

կաւ,։ մ արտերը , որոնք 1 3 օր տեւեցին , երբ Հ ա յ Հա յ կա կան Հնագարեան մ շակո յթի սրբազան նրշ– լատի կոմ ի ս արին , Տ էրե անին ամէն տեսակ աջակ*

ժուլՈ ՝1 ուրղր մ ի շունչ եւ մ ի ոգի դարձած ծ՜առա­ խաբներ ը ։ ց ութ իւն ցո յց տալու մ ասին ։ Թանգարանում է

ցաւ իր դարաւոր նենգ թշնամոլ գէմ ու գուբս վա­ Այստեղից են լսւում Հայ ժողովրդի Հին եւ նոր գտնւում նաեւ Տէրեանի կատարած՜ ձՊեպոյի) ռու­

նեց ան մեր Ա բբա ղան Հա յրենիքի սուրբ Հ ողից , երգերը, մեներգները եւ խմբերգները։ սերէն թարդմ անութ եան ձեռագիրը , Ա՝ աքս իմ

ղա */ ՛ս բղան անց մի նոր պաաեբաղմ էր մղուած՜ Այստեղ են Հնչում դասական երաժշտութեան Գոբկոլ բաղմաթիւ ուղղումներով, \,իկոլայ Ա՝առի

քսա ւեոորգ֊ գարում ա յնպիսի ք աՓո ւ թ ե ամ բ բաղմաձայն ու բագմերանգ նուաղները։ նամ ակներն այլեւա յլ անձանց , Վյսսլեր ի ք^բիւսովփ

որ Հ իւլ ցք ու զարմ անք պա աճառեց նո յնիսկ մ եր Ա յստեղ են կա տա բլում Հայ ժողովյւղ ի ճկուն նամակներն ու ձեռ֊ադիրնեբը , Դիկտոր Հիլգռյի եւ

թշնտ յ . ւ շարքեր ո ւմ * • • ոլ նաղանի , սա ո յգ ու ա շ իւ ո յժ պարերը ։ Ալեքսանդր Տ ի^մ ա որդու նամ ակները Ս ո ւն դո ւկ–

Ա յստեղ են տեղաւոր ո լած՝ Հա յ կա կան Ակագ ե– եանին , Նա փ ո լէ ոն ի ֆրանսական գւռՀ ից Հ րաժար–

Այ։ւՀթ մեր գլուխր խոնարՀենք Հայութեան միայի Գրականութեան ու Լեղուի Հիմնարկներբ , ուելու արարքի ինքնադիր սեւագրութիւնը , Պուշ–

յա յանի լ– լ ան յայտ Հ երոսնե բու ել նս/Հ ատա կների Պետական թանգարանների ս րաՀներն ւՀլիճ– կ ինի ձեռագիր լլանաս տ եղծ՜ո ւթ իւնն եր բ եւն * :

յա յանի ,՚,: ան յա յա գերեղմ անների առջեւ : Թող ներր եւ , մասնաւորապէս , Գրական Թանգարանր Արանք բոլորը կենդանանում են Հեր Հյո՚՜բքյԼ*.

Վարգան ՛լ նաՀատակների սուրբ Հոգիները Գրական Թան գա ր ան ր Հ իմնուել է 1 93 1 թուին յ ս տ ա կան ո ւմ են դէմքերը , թլոլմ է , թէ անձամ բ

բարեխօս լ՚նին ք^արձբեալի աթոռի առջեւ Հայ Թիֆլիոի Աղգագրական Ընկերութեան , Գոնի \,ա– ւսեւ ու տեսել էք նրանց , ապրել ու գործ՜ել էք

ժողովրղ ի ՛ամար , ո րպէսղի այս Հ ե ր ո ս ամ արտ եր ր խիջեւան ի Հա յ կա կան Թանգարանի , էջմ իած՜նի նրանց Հետ եւ տեսնում էյ> Ջիւ֊անու ջութակը,

վ1 ք՚ջինր լինին եւ Հայ ժողովուրգը ստանայ օտար– վանքում եղած՜ եւ ղան աղան թան գա ր անն ե ր ի ց ու Րաֆֆու դբիչբ յ Թուման եան ի ոսկեղօծ՝ թասը ,

ն»,րից բռնտգրաւուած՜ ի*֊բ ^ ո ո ռ Բ Բ ) միացնելու. քաղաքաց իներից ստացուած՝ նիւթ երի ամ վա վա ւ– Նա լ բանդեան ի ատրճանակը ,Աբծրունու բաղկաթո–

նրանց մեր ա քժմեան էս՝որՀրգային Հայաստանին եւ մով : ռը, Պատկանեանի գրասեղանը, ՀյփՀաղիղի արծ՜ա–

Հնարաւորութիւն տալու իր Հա յբենիքր վերա­ Գրական Թ ան գա ր ան ր , Հ էնց մի մ իա յն Ա ա յր թաղօծ՜ թանաքամանը •-**.$.

դառնա լու, զայն վերաշինելու Հ Օ սւ ցակն ուսումնասիրողին , ղարմացնում է նիւ Գիտական աշխատողների մի ամբողջ ս ե.բունդ–

Թուրք ժողովուրգը երբեք չի կրնար վայելել թաերի , րաղմազրանութ<ե.ամ ու Րր ելւ արժէքւ աււորու– մանրIակրկի,տ . յ*րսւնասւանաք. կանոնաւոր է ւ ա^(սա–
աանք է կատարում նիւթերի Հաւաքման , կարդա–
մեր երկրի բարիքները : Թերթերր Հաղորգեցին , թեամր : Փաստաթղթերի վերնագրերի սոսկակաս
ւորմ ան եւ Հ ր ա պ ա ր ա կմ ան Համ ար ։ Ա յ դ աշիւա–
որ 1,օթ ամիս շարունակ Վզանում՛ երկրաշարժ է, շա ր ա ղ ր ո ւթ ի ւնն արդէն ընթերցողի առջեւ բացում
տանքի արդիւնքն են Մ իքա յէ լ Ն ալբան դե ան ի դի՜
բոլոր տուները կամ քանդ ո ւ ած են կամ ճեղքուած^ : է Հայ ժողովրդի բախտի ու պայքարի 19 2.0րգ
լան ի , Թրւ-մէսնեանի , Աղա յ եան ի , Ն՚ս Ր~ԳՈ ս ի եւ մի
Սա մեր անթիւ ու անՀ ամա ր անմեղ նաՀատակնե– գաբերի Հա յ Հասարակական մ տքի զարդ ացմ ան
շարք Հայ Հ եղին ակն եր ի դրական ժ ա ռան գո ւթ ի ւն–
ՐԻ՛, մեբ ա րգա ր , Հրեշտականման մանուկների ան­ ուղին ։ Թանգար ան ի արխիվում ուսումնաս ի ր ողբ կբ
ների Հր ատարակութիւննեբը ;
մեղ Հոգիների բողոքն է՝ աշխարՀի քստմնելի ա– գտնի Հայև֊ռու ս փոխ յարաբեբու֊թիւննեբին վերա՛՜
Այդ նիւթեր ի ուսումնաս իբութեանն են նուի ր–
նարգա բութեան եւ ոՀ± րագո րծ^ ան տ ա ր բե ր ո ւթ ե ան բերող նիւթեր , կը տեսնի Ալեքսանդր Առաջինի ,
ուած՜ բազմաթիւ յօդուածներ եւ առանձին աշիա>~
դէմ՝ գէաի մի նաՀատակ, մի Հերոս ժողովուբգ։ է լի գա վե տա Պ ետբռվնա թագուՀ ու Հրով արտակ–
տ ո ւթ ի ւնն ե ր՝ ւադ ու ած թերթերում եւ ամ սա–
ներբ Հնագոյն թարդմանութեամբ , կը գտնի նիւ­
ԱՐԱԷՆ ԱՒ • ՛ԲԱՀ • ԱԻՄԷՕՆԵԱՆՑ գրերում :
թեր , որոնք լուսաբանում են Հայ-եւրոպական

վախ յ ա ր ա բե ր ո ւթ ի ւնն ե ր , կը տեսնի Գանիէ լ Այգ նիւթերի ուսումնասիրութեան արդիւնքն

ՖՐԱՆԱԱՏԻ ՄԱՐԳԱՀԱՄԱՐԻՆ առթիւ, թեր– կաթոդիկոսի թղթերր ուղղուած՛ Նափոլէոնին եւն ։ են նաեւ մի շարք դիսերտացիաները ։

թերը կը գրեն թէ վիճակագրութեանց կեդրոնին IIւ սումնասէ ր ր կարող է բնկղմ ուե լ բաղ մ աթիւ Մինչեւ օրս Թանգարանի աշխատանքների ան"

մէֆ կը գտնուի առածին մարգաՀամարին տպագիր կոնդակների , Հրովարտակների 3 ուղերձների , միջական մասնակիցն Է Ներռւնաղւսրդ , պատկա–.

Հատորը, 1837 թ-ուականով։ Գիրքը տպուահ– է դ բութ իւննե բ ի մ էջ , անՀ ամ ար նիւթեր քաղե լ ել ո ելի բանասէր է ր ա անդ ՀյաՀսւդ իգը , որն իր Հմուտ

Հասա թուղթի վրայ, որ կարծ՜ր է ինչպէս մագա­ Համ աշխարՀա յ ին , եւ ռուս , եւ Հա ք փոխ րս րւո- աշխատանքով ել Հ ո գա ա ա ր վարմ ունքով Հ իա՛»

ղաթ մը եւ շաՀեկան տեղեկ. ւթիէձւներ կուաա յ : րե բութ իւննե ր ի վերաբերող Հարցերի մասին։ ցնում է փորձուածէ գիտնականներին եւ ուղեցոյց

1700/'ծ Ֆրանսայի բնակիչներուն թիւն Էր 19.670.– Ամւիոփ , ամբոդջական ել Հարուստ նիւթ տա­ օրինակ ծ ասա յում երիտասարդներին ։

000, 1800^՝ 27.349.000, 1900/-&՝ 38.962.000, լիս են մեզ Հայ Հեդինակների ա ն Հ ա ւո ական ար– Նրա անունն ան խզելիօրէն կսքպւում է ԹաՖ<֊*
դարանի բազմամեայ աշխա–
1936^* 39.991.000 Հոդի։ Այս անէք ամ , Հաւա– խիվԳւերբ : Նբանք րնդ գրկում են Հեղինակի երկե­ աանքնեբի եւ բազմատեսակ
Հեա։
՝• բար 40 միլիոն։ Ա՝արղաՀամարի արզիլնքնեբու րը , նամակներր , դրութիւննեբբ , իրերր , երբեմն

- ։ ՚ոք/յ^ո ո ման մ.՚,ձ մասը պիտի կատարուի եղեկ– ել ղդեստներր ։ Բացի Հա լաքա գրակ ան , գիտաՀես

• •• յքկան մեքենաներով (մէկ՜վա/բկեանի մէշ 400 Այս Հերթական , կանոնաւոր , միաշաւի ու կան , Հ բ աաա՝բա՝կչ ոյք լան ս^չխա^Ի՚^քքե1քբթց^^ Գրա­
միագոյն
դարաէլԴւեր՛ում դեռ շարունակում են ապ– կան ԹանգարաԴւբ կազմակերպում է Հեղինակների

Fonds A.R.A.M