Page 128 - ARM_19-1946_01

1 8 ԱՌ Ա*

Ի՚ՆԶ է ԵՐԻՏԱ&ԱԲԳՈԻԹԻԻ1Ը 4. Չափահասութիւն (25էն մինչեւ մահ) ։ Վաո^ւսԱաեց ւիշատակիԱ
Մեր մէէ՝ Գբի գոբ
Տա թե ւացի աւելի դիւրին

ԻՆԶ Կ՚ՈՒՀԵՆ՚Ի Հաշիւ մը կը ներկայացնէ *

1. Տղայութիւն (1 7 տարեկան) յ Վարդագոյն արեամբդ քով պսա֊կեցեր զեկեղեցի»*

եՐԻՏԱԱ ԼՐԳ11ՒԹԵՆԷՆ 2. Մանկութիւն (7 14 տարեկան) ; Վարդագոյս արյյսաբդ քու պսադսցքլ զնսճզծցր;» :

3* Պատանեկութիւն (14 21 տարեկան) : լշա՚ԱկԱօ)

4.— Երիտասարդութիւն (21 28 տարեկան) : Կ ո վկա ս ի նախկին կառավարչապետ եւ Հայու­

Ո ՛Լ ոբ Հետեւած է առաէ» ի դպրոցին՝ առա - 5*–— ՁտփաՀասութիւն (28 49 տարեկան) : թեան ոխերիմ թշնամի Հայակեր իշխան Ղ՝ոլիցինն

էին օրէն , թերեւս նկատած է ոբ քիչ ^ԷՀ Լ ա տ Հր 6.– Ծերութիւն (49 77 տարեկան) : իր զեկուցումներից մէկի մէէ էԻուսէոյ ցարական

յեղյեղողի «էք բ ի տա սա բ գութ իւն» բառը խմբագրա­ 7.՛ Զառամութիւն (77 1 12 տարեկան կամ կառա վա բո ւթեան յա յա ա բ ա բ ո ւմ Էր , որ ամ բուլէ

կաններու եւ գլխաւոր յօդուածներուն մէէ^ եւ մինչեւ մաՀ) : Հայ ժողովուրդը, ինչպէս եւ Հայոց եկեղեցին յե–

եթէ ընթերցողը արուեստագէտի երեւակայութիւն ինչպէս կը տեսնուի , Տաթեւացիի Հաշփւին զավլոխական ոգիով են ներշնշուած եւ ոբպէս ա–

ունի , բոլս ր ա յգ գրուածներէն ներշնչուած՝ «՚($ա– Հիմը կը կազմէ 7 թիւը, • «թիւ շնորՀալի եւ մատնանշել էր մեբ Շարականի վրայ, թէ
պա ցոյց շաբակեան–
ո֊աէ»ի սպասած ա յգ երիտասարդը պիտի Հ ագո լե­ մշաակո յս ըստ Աթենայ, ղի ոչ ծնեալ լինի եւ ոչ «Հայոց եկեղեցւոյ Հոգեւոր երգերը,

ցնէր Հէքեաթային ի շիան ի մբ զգեստաւո բում ով , զայլս ծնանի» (Գիրք Հարցմանց, 1729, Է1 264) : ներն անգամ յեղափոխական բնոյթ են կրում» :

կապաաւուն աչքեր, էսոձԼ՛ Ի գէուէս * ոսկի մական Ջամչեան , իր նշանաւոր քերականութեան մէէ Պէտք է ենթադրել, ոբ նա Վաբգանին ու նրա

ի ձեռին; (1779* օրինակ վեցերորդ Հոլովման) մարդկային խնկելի քաէեբին նուի բո ւած այս «Աո րաՀ բաշ պսա­

ի^նչ նպատակ կբ Հետապնդէ «Օառաէ»բ իր տարիքբ կբ բաժնէ այսպէս » կաւոր» շարականն էր աչքի առաէ ունեցել եբր

ա յս ե ր իա ասա ր գա պա շտո ւթ Լամբ X 1.—- Տղայութիւն (1 7 տարեկան) ։ Հայ* Եկեղեցին յեղավւոէսական էր Հռչակում է

Տ առա էի կա յին , Հա յ երիտասարդութեան 2.– ֊ – Մանկութիւն (7 14 տարեկան) ։ Ուստի կամենում Էբ յե ղա փ ո խա կան ոգին Հանել

պա ամ ո ւթիւնը ներկա յացնելոլ մամ տնակ , առիթ 3. Պատանեկութիւն (14 27 Հայ ժողովյրղի միէից • փակելով նրա դպրոցները ,

պիտի ունենամ ցոյց տալու այն կախարդական եւ տար եկան) : Հրատարակչական , բարեգործական , մ ա բղաս ի–

Հրաշալի ակը, ղո ր ոմանք պիտի անուանեն Ազ­ 4.— Երիտասարդութիւն (27—50 տարեկան) -. բտկան ընկեբութիւննեբը եւ յար քուն ի ս գրաւե–

դակ . ուրիշներ՝ Ազատամարտ - ուրկէ իր բխում ր 5. Ծերութիւն (50—70 տարեկան) : լով Հայոց եկեղեցական կալուածները։ ԱաԱակէլտ այ քն

կամ նե բ շն չո ւմ բ կ՚առնէ երիտասարդ գրականու­ 6.– Զառամութիւն (70էն մինչեւ մաՀ)։ Գոլիցինն Էլ անՀեաացաւ , ինչպէս եւ անՀ Լա ա ցաւ

թիւն մբ Ս>ոեաս անունով, եւ երիտասարդ Հրա­ Երկրորգ տպագրութեան մէչ (1859, ԷԼ 13) , ա ւն իրաւակարգը որ պաշտպանում էբ նման <*ա–

պարակագրութիւն մբ Հ* Տ* ՛դաշնակցութեան Զտմչեան երիտասարդութիւնը կր բաժնէ երկու յակերներին ու մարգագայլերին իՎ մո–

աղգային ֊ ընկերային Հանգանակով։ Այդ ներկա­ մասի • 1 , ք՝ուն երիտասարդութիւներ (27՜—40 գո գո լր գը կար, կայ ե ւ կբ ԱԱայ • • •

յացման մէէ պիտի գտնէք «($առաէ»ի եբիտասաբ– տարեկան) , 2, Այրութիւն (40 50 տարեկանէ : Գարերը կուգան ու կլ անցնին , ամբուչՀէ ազգեր

դապաշտոլթեան բացատրութիւնը ; Ասկէ զատ՝ ծերութիւնը կը Հասցնէ ՏՕի : Եւ զա՛­ կ՛անՀ ետանան ու մոռացութեան կբ մատնուին ,

ք*այց նախ անՀ բաժեշտ է տալ ե բ ի տ ա ս ա ր գա ռամութենէն վերէ կը գնէ * • • յաւիտենականս ւ– բայց նրանց բորենու քազաքա կան ո ւթիւնը ե Հոգե­

կան շարժումներու պատմութիւնն ու վաբդապ ե– թիւն : բանութիւնը միշտ կենդանի է ու անմոռաց, միշտ

է֊ ւ էւ -- ինչպէս կը տեսնուի , ոչ ոք կրցած է բացատ­ Հին եւ միշտ նոր,–— ^Լէաս^*է ու ձուլել միւս փոքր

տութիլնը ,Հ ամ աձա յն ղան աղան ժողովուրդներու , րել թէ իՐնչ է եր իտասա րդութիւն բ , ե^բբ կը սկսի ժողովուրդները , որպէսզի փրենք ուռճանան ու

Հին ու նոր ։ եւ ե™րբ կբ վեբէանայ : փ քո ւին * * • Իրենց բռնակալ պետութեան օրօրուող

Տարիներէ ի վեր , նիւթ կը Հ աւաքեմ նման աշ­ Մ ենք յ աէո բդով պ իա ի պ ա բ զենք Հ ար ցը՝ նա խ Հ իմքեբը Հ ա ս տատ ո ւն դարձնել ա յլ վւոքբ աղդ եբու

խատանքի մը Համար , եւ այժմ ձեռքիս տակ ունիմ բառագիտական քննոլթ իւննե րով , յետո յ երիտա­ ոսկորների վրայ : Մարդիկ արդարացնում են այս

բազմաթիւ Հատորներ , ինչպէս նաեւ սլարբեր՚"- սարդ ութ եան շբէանին սաՀմ անում ով ։ բնական օրէնք անուանելով, թէ բնութեան մէէ
&. ՆԱՐԳՈՒՆԻ
կաննեբու մէէ Հրատարակուած լուրէ ուսումնա– ուժեղը միշտ կլանում է թո յլին , մեծ գազան բ

ս ի բութ իւննե բ ,ո րոնց Համ ագբութիւնը տալ պիտի փոքրին ։, ՚Աակայն բնական օրէնք Լինելով Հան­

նշանակէ ը մօտ 500 էէնոց գիրք մը նետել Հրապա­ ՀաթէւԱիքխ ճամթաԱ դերձ գա ոչ մարդկային է եւ ոչ աստուածային ,
եւ ոչ երբեք արդարութեան
րակ ։ (Հարկ է արձանագրել այստեղ թէ ո՛չ այգ գործ I ԱՀ ա թէ ինչու

Հ ատ ո բները , ոչ ալ եր ո պա կան մ ատ են ագրո ւթեան այդ գազան մեծ աղգեբից շատերն աբգէն մոռաց–

մ էէ ուրիշ նմ ան ա շվսատանք, գէթ ինծի ծանօթ , ուել են ո Լ անՀ ետացել պատ մ ութեան էէեբից եւ
ԽՄԲ •— Մասնաւոր նամակէ մր ցաւով կ՛ի­ կամ անՀ ետանալս ւ վբայ են, բայց մանր
երբեք Հարց բ քննած չեն ամբո գէտ կան ձեւով կամ մանանք թ է Վաեան Ցարոլթիւնեան . ողբացեալ դրանց շարքում Հայ ժոզովուբգը, ազգերը,

այն ձեւոյէ ոբ քննութեան նիւթ պիտի դառնայ զրազէտ Աբտաշէս Յարութիւնեանի եզբայրր, որ կային, կան ու
4*ոմոթփնի (Կիւմիւլքփնա) հաստատուած էր իբրեւ
ա յստեզ) սպ։ւ Պիտւիկել փոմրձլ։ եմ, առկաանբեցլին՝ լտաալյոնւ Հրամանալուար֊ կը մնան • • •

ՀՀ ոարմիազոնըյ,ն» գէթ ՒԲՐ^՛՜ փոԲ^ - Ը Հան զան ակի հողազործական քննիչ , անթացռւպեբով կբ քալէ , Հին բիլղանդակտն աՀ աւո ր կայսբութիւնբ եւ

վերաճելու, տեսակէտները, ց անկութ իւններ ր եւ իբրեւ հեա՚եւաքլք սուր Հ<սիաթիք»ի մ բ : Ատորեւ Պարսից լա յն ած ա ւ ալ Հզօր պետութիւնը Չորրորդ

առաչաղրութիւնները, զորս կը ներկայացնէ մեր յօդուած մ բ ՝ իր ստորադրութեամբ (Ազատք)ր).— գարուս Հայաստանը \«ծուիկ - ծուիկ արեցին , ի բ՜

այս օրաթերթը, «է2առա ի, այժմ 20 տար եկ ա ն , րել մ ի Հին ձորձ» , ինչպէս պատմում է ՛Լ • Փա ր–

տարիքբ այն սերունդին , որուն կյուղենք տալ գի– Ա պիտակ ծովուն ամայի մէկ ծովափն եմ : Ան– ՛՛լ ե ց ին , որպէսզի Հ ատի կ - Հատիկ ձուլեն ու կ չա­

մագիծ . առաքելութիւն եւ ՛Ղ աւո մ ական գեր ։ Հուն անդորր մբ կը տիրէ իրիկուան լռութեան նեն մեղ* իսկ բիւղանգական կայսրութիւնը Հինգ

մէէ ղո ր Հազիւ կը խանգարեն ծովի Հոսանքնե­ գաբէ որ Հոգին աւանդել է, ու նրանից մնացել է

րուն Հեռաւոր շշուկն ու ծովափին աւադին վրա/ միայն մի բեկոր ։

Ի^նչ կը նշանակէ եբիտասա րդութիւն ։ մերթ ընդ մ երթ փլող ալեակներու ճոզփիլն ը ։ Այս է պատմութեան անողոք դատաստանր * *•
Ոմանց Համար՝ երիտասարդութիւնը
ա^էհշ ԱպիտակաՀեբ , կայտառ ձկնորս մը կը էսօսի Եւ նրանից ոչ ոք չի կրնայ խուսափ ի լ ։

մըն է , սուտ բան մը, կամ Հին ել արժեզուրկ ինծի իր աբՀեստին վրայ, մինչ ես առանց զինքբ Եթէ այսօր Հայ ժ՜ողովուրդը դեռ ոգէ է, կեն­

գրամ մը ։ Արդարեւ , Պատմութեան Հին շրէաննե– լաւ Հասկնալու , կբ գիտեմ էուբեբու անՀուն տա­ սունակ ու ստեղծագոբծելու ընդունակ կեանքի ա–

ԲԲ կր մ եբժեն տալ ա յն գեբբ , որ Հանգանակի մը րածութիւնը եւ լո յ ս ի զանակներ բ որ կը խազան մենատաժանելի պայմաններումն իսկ—ա֊ մենք

յաւ ակն ո ւ թ ի ւն բ ստացած է ամ էն երիտասարդի անոնց վ բա յ մ ինչեւ Հ ո բ իզոն ։ պարտական ենք Վարդանանց իսկեէի զօբավար–

մ էէ ա յժմ , մ եր օրերուն ։ Ատոր Համ ար՝ Հ իներուն Այո , ես ցամաքային քաղաքի մբ բնակիչ, ծո­ նեբին ։ Վ^աբգանանց պատերազմում եբեւ սն եկւ

արՀամ՛ա ր Հանքը Հանդէպ երիտասարդներուն , ո– վին մօտ եմ վեբէապէս , իմ Հողիիս կարօտներուն Հա յ ազգի մ աբտնչող , խիզախ եւ Հերոս ոգին։ Ա–

բոնց կը մեբժէին տալ ընկերային որ եւ է պար­ մեծվա յ ե լ ո ւ չ Հա յելիին՝ ո ը կը դերէ իմ ա չքերս , ւարայրի դաշտում Հայ մեծ ^ոզովյրդի անմաՀ ,

տականութիւն կամ պաշտօն , քաՀանայո ւթիւնը յամառ իղձերով այրող, եւ միտքս՝ որ սաՀման չի աննկուն ոգին էբ ու կամքը, ո ր առա էն որ դու մ էր

կբ շնորՀուէբ երեսունէն վերէ միայն (Ոչ Է պարտ. ճանչԳւաբ եւ կբ թոի Հորիզոնէն անդին ։ Հքովբ , ամէնին եւ Վարդանանք ու ՚Լեւոնգեանք այդ ժո­

նախ քան զերեսուն ամն ձեոնադրել քահանայ • կա­ Լոյծ ճամբան բոլոր բաղձալ ի երկիրներուն , ծո՚վր , ղովրդական ոգու աբտայայտիչներն ու Հլու կա–

նոնք , 10 ք* * ) ; Վկա յո ւթ իւն տալու իրաւունք կբ արձակ ու ազատ , բոլոր խոչընդոտներուն ոլ կաշ­ մակատարներբ Հանդիսացան։ Վարդանանց պա­

ստանա յին մ իայն անոնք ո բ «ալեօք ՛՛չ ա սւ ուե ա լ » կանդումներուն Հակասող ան կա յուն տարածու­ տեբաղմ բ Հայոց գրերի գիւտի արդիւնքն էբ : Ե*–

է ին (մ ագեբբ ճեբմ կած) ։ Նո յնէ՚սկ եբիտասարգու– թիւն , ծովը , որ աստուածագեգ արեգակին ու ա– Վաբդանբ մեր մեծ Հա յրենասէ բ Հա յբապետի , Ս *

թիւնբ իմացական կաբոդութեանց պակաս 1լեն­ նոր զօրեղ ոտնակներուն, լոյսին կամ Հովին Հետ Ա աՀ "՛կի թոո~ԼԼ էրա ա ա Ի ց էր ժառանգել Հ ա յ ր են ա–

թադրէր (Ալիք իմաստութիւն մ ա ր դ ֊ - յ են) , եւ գիրկընդխառն կը Հմայէ իրը գեղանի , սպիտա­ ո է՚Րա կան ու քրիստոնէական մեծ ոգին։ Ա * Ս *" ՝» ա "

վեբէապէս ուսանելու շնո բՀն իսկ տ ր ո ւած էր տա– կազգեստ Հաբս մը կամ կը յ ո լ զ ո ւ ի , կբ սպառնայ , կբ Վար գան ի լոյսն էբ , իսկ Վար գանը այգ մեծ

բիքբ առած մարդոց ( Ո ւ ս ֊ ֊ ւ մ ն ՝ ալեաց արժանի) : կբ մռնչէ ինչպէս վեՀաշոլք առիւծներու խումբ Հայի յ ո յ ս ը , եւ նա արդարացրեց լ էէ ով Էւն իւր վ յ * ա յ

Խնդիր է թէ Հիները ի՚°նչ տարիք կուտային ե– մբ։ ք^այց Հիմա որքան դրաւիչ է ան իր Հանդար­ դրուած յոյսերը ;

բիտասաբդո ւթեան : տութեան մ էէ ։ կարծես Հ ա ղ ա բ ա ւո բ լուսաբիբ աչ­ Վար դանը մ արմնա ցած ունէր էւր մ էէ նաեւ

ԱՀաւասիկ թնճուկ մը, ե^րբ կբ սկսի եբի­ քերով զիս կը գիաէ ու կը խոստանա յ * • * կբ խոս­ Հայ ժողովուրդի քաէ, անվախ ու աներկիւղ ոգին %

տասա բգո լթիլն ը , եւ ե^բբ կբ վեր էանայ : Հեղի­ տանա յ ինծի իր ճամբան՝ դէպի յոյսիս եր1լիբը - Նա 42 ճակատամաբտնեբում մասնակցած էր միշտ

նակներ կան , որոնք մարգկային կեանքբ կբ բաժ­ անոր ծովակները, մեծվայելուչ , երկնաբերձ յաղթ ութ եամ բ , առանց խոցուելու եւ վէրք ստա­

նեն եօթը շբէաննեբու, ուրիշներ երեք շրէան– լեռնե ր բ , անոր դալարագեղ դաշտ երբ որոնք ին­ նալու, ինչպէ ս քսաներորդ գարու մեբ մի այբ

նեբոլ ։ Այսպէս , Հ ին եգիպտական փիլիսոփայու­ ծի՛ , իԱօ~ի՛ կբ սպասեն ։ Հերոս Անգբանէւկը : Չկար մի վայբենի կամ բար­

թիւնը , Ա փ ինքս ին բերնով , երեք շբէանի կբ բաժ­ Վ*ե րէալո յս ի նա րնէադո յն ցո լքեր պաՀ մ բ կը բարոս ազգ, որ նրա սուրի Հաբուածնեից (Լ*՛^.՜

նէր մ աբղկա յին տա ր իքը * սպրդին Հորիզոնին վրայ կուտակուած ամպի մբ ճու֊ած չլինէբ,Հ արկաւ յօզո ւաՊ արս ի ց պետ ութեան,

1–»~– Ծբէան մ բ՝ երբ չորս ոտքի ՛իր այ կբ քալէ ծերպէն, կբ վւայփայեն էուբեբու անյարիր ճամ­ չկար մի աշէսարՀ , ուբ անյաղթ Վարգան Մամի–

մարդկային անասուն ր ( մ ա ն կ ո ւ թ ի ւ ն ) ։ բան ուր յամա ռ օրէն ս ե ւ ե ո ած են աչքերս , կբ կոնեանի անունբ սարսափ ձգած չլիոէր^ ՈՐՈ1Է*^՚~

2.՛ Ծրէան մ բ՝ երբ երկու ոտքի վյւայ կբ քալէ գգուեն նաեւ պաՀ մը երկար տարիներու տա բա­ տեւ նրա յաղթանակի ձայները Հնչում էին հ)ո–

(չափահասութիւն) : կս յսէն գունատած Հոգիս , յոյսի ցոլքով մը կզօ­ ր ասանից մինչեւ Թ " ւր քե ս տ ան ի անապատները ե*~

ՅՀ Շբէան մը՝ երբ երեք ոտքի վբայ կբ քալէ , ծեն զա յն եւ շուտով կը մար ին անստուգութեան շատ Հեռունեբը ;

երկուքը սրունք , երրորդը՝ դաւաղան (ծերՈԼ– մէէ ։ Ու կը տարակուսիմ դարձեալ ։ ԽոբՀբդա– 451 Յունիսի 2ին Աւարայբի դաշտում , Տըղ՜

1>խ–ս) : նշա՞նն էր աս իմ կեանքիս վեբէալոյսին ։ մ ուա գետի ավւին Վարդ ան բ ցո յց տուաւ իր ժո­

ԸնդՀակառակն , Հելլէն Հին փիլիսոփաներբ , Բայց, ոչ, իմ աչքերս կբ յամառին կառչիլ ծ ՛՛­ ղս ՛էք գի Հերոսական ոգին։ Նրա ձայնից իւ րա էս ո լո­

Հ եթանոսական գա բ ա շբէան ի աւանդ ութ իւննե բով վի լուսաւոր ճամ բուն , Հա յ Ր°՝ն իքիս ճամբուն՝ ուր ւէ ւած Հ^այոց քաէեբն անցան գետբ, յետ մղեցին

սնած , ա յն տեսակէտ բ կբ յա յանէ ին թէ մ արգոց կարծես կր տե սնեմ ւի ր էի ո լր ր Հեռացոզ նաւին ո բ թշնամուն, Պարսից զօբաց շարքերը դողացին ու

կազմ ախօսութ իւն բ վւոփոխոլթիւն կը կրէ ամէն *Ս*ՐւէէԱ մեծ կարաւանով Է բեռնաւոր, Հոն եմ ես նաՀանէել սկսան , անգամ Մատեան կամ ԱնմաՀ

եօթ տաբի ։ Այս տեսակէտ բ իւբացուց Հռովմ էա­ ալ կամ գէթ Հողիս թառած է անոր մեծ կայմին գուն գ՛ը չդիմացաւ Հայոց գրոՀին եւ վւաէոու ՛՛տի

կան իբաւաբանութիւնբ, ոբ չորս շրէաններու կբ վրայ։ Կր լսեմ անոր Հրաժեշտի Հպարտ Աոյղը։ դիմեց ու այղ ճակատագրական սլա Հո ւն ինչ որ

բաժնէ ր մ աբդկային կեանքբ * չկրցան անել Պարսից աՀռելի բանակներն իրԱնց

1. Մ անկութիւն (1 7 տարեկան) ։ Այսպէս , Հիմա աչքերս յոյսի Հորիզոնին սեւե– փիղերով՝ բբաւ Հայոց անմ ի արան ո է ի/ իւնբ :

2.– – Պատանեկութիւն (7 12 աղէիկներու Հա­ ռած կը յամառիմ Հաւատալ լոյսին ու յոյսին։ Վասակ Աիւնին եւ *հագիշոյ Խորէսոռունին

մար, 7 14 մանչերու Համար) ։ քհեբեւս կեանքիս մեծ վեբէալոյսէն ու խաւար էն ա– միացան թշնամուն իրենց ւլօրքեբով եւ յաԱթու՜

3 ^ Էյփտայօ*ո.րգութիւ& (մինչեւ 25 տարե­ ռաէ ծովբ իր լուռ խո ստում ր կատարէ • • • : թեան նժարը թեքեցին մեր թշնամա կողմը* *•

կաններու Համար) ։ ՎԱՀԱՆ 6ԱՐՈՒԹԻԻՆԵԱՆ ՝ Վար դանն ու իր խնկելի քաէեբն ընկան Տղմուտ՝

Fonds A.R.A.M